1

การอานและสญญลกษณภายในแผนทอากาศ เรยบเรยงโดย นพ.ชลทศ อไรฤกษ สมาคมสงเสรมความรอบรไทย (THLA)

การอานและสญญลกษณภายในแผนทอากาศและแนวปะทะอากาศ

1. สญลกษณทางอตนยมวทยาบนแผนทอากาศ ไดแก

1.1. L ศนยกลางของหยอมความกดอากาศต า เปนบรเวณทอากาศรอนยกตวท าใหเกดเมฆ

1.2. H ศนยกลางของหยอมความกดอากาศสง เปนบรเวณทอากาศเยนแหงแลว ฟาใส ไมมเมฆปกคลม

1.3. เสนไอโซบาร (Isobar) เปนเสนโคงทลากเชอมตอบรเวณทมความกดอากาศเทากน มตวเลขแสดงคาความกด

อากาศซงมหนวยเปน เฮคโตปาสคาล (hPa) ก ากบไว ความเรวลมขนกบความแตกตางของความกดอากาศใน

แนวราบ (Horizontal Presure gradient) ถาระยะหางระหวาง Isobar นอยจะท าใหเกดความเรวลมมาก ถา

หางความเรวลมจะต า ภาพแผนทอากาศของวนท 22 มนามคม 2562 มความกดอากาศสงอยเหนอทางตอน

เหนอและตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย (ความกดอากาศ 1012-1028 hPa อากาศเยน) และระหวาง

เสน Isobar มความชดกนมาก สวนบรเวณของประเทศไทยมความกดอากาศต า (1008 hPa อากาศรอน)

ความแตกตางของความกดอากาศ 2 บรเวณทแตกตางกนมากท าใหเกดลมแรงเกดพายฤดรอนในเขตภาคเหนอ

และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สวนอากาศรอนบรเวณของประเทศไทยจะลอยสงขน กระทบกบความเยนเบอง

บนควบแนนเปนเมฆตกลงมาเปนฝน

1.4. แนวปะทะอากาศ (Front) เสนอารคหนาทบสแดงมเครองหมายวงกลม คอ แนวปะทะอากาศรอน เสนอารค

หนาทบสน าเงนมลมสามเหลยม คอ แนวปะทะอากาศเยน เมอแนวปะทะทงสองชนกนจะท าใหเกดฝนตก

2

การอานและสญญลกษณภายในแผนทอากาศ เรยบเรยงโดย นพ.ชลทศ อไรฤกษ สมาคมสงเสรมความรอบรไทย (THLA)

2. ขอมลจากสถานตรวจอากาศภาคพน แสดงโดยสญลกษณดงตวอยางในภาพท 2 ซงอธบายได ดงน

2.1. วงกลม แสดงปรมาณเมฆปกคลมเหนอสถาน สขาว: ไมมเมฆ สด า: เมฆมาก

2.2. ลกศร แสดงทศทางลมทพดเขาหาสถาน ขดฉากทปลายลกศรแสดงความเรวลม ขดยงมาก ลมยงแรง

2.3. ความกดอากาศทระดบน าทะเล แสดงดวยตวเลขขวามอดานบน เปนตวเลขสามหลก หมายถง ตวเลขทายสอง

หลกและทศนยมหนงหลก (107 หมายถง 1010.7 hPa)

2.4. แนวโนมของความกดอากาศเปรยบเทยบกบ 3 ชวโมงทแลว แสดงดวยตวเลขทางดานขวามอมหนวยเปน hPa

คา + หมายถงความกดอากาศสงขน, คา - หมายถงความกดอากาศต าลง

2.5. อณหภมจดน าคาง แสดงดวยตวเลขซายมอดานลาง

2.6. ลกษณะอากาศ แสดงดวยสญลกษณอตนยมวทยาทางดานขวามอ

2.7. อณหภมอากาศ แสดงดวยตวเลขดานซายบน

3. รายละเอยดสญญลกษณตางๆ (จาก Power point แผนทอากาศของกรมอตนยมวทยา) 3.1. สญลกษณเมฆ

3

การอานและสญญลกษณภายในแผนทอากาศ เรยบเรยงโดย นพ.ชลทศ อไรฤกษ สมาคมสงเสรมความรอบรไทย (THLA)

3.2. สญลกษณความเรวลม

3.3. สญลกษณหยาดน าฟา

4

การอานและสญญลกษณภายในแผนทอากาศ เรยบเรยงโดย นพ.ชลทศ อไรฤกษ สมาคมสงเสรมความรอบรไทย (THLA)

3.4. สญลกษณชนดเมฆ

3.5. ความสงของเมฆ

3.6. จ านวนเมฆในทองฟา

5

การอานและสญญลกษณภายในแผนทอากาศ เรยบเรยงโดย นพ.ชลทศ อไรฤกษ สมาคมสงเสรมความรอบรไทย (THLA)

3.7. สญลกษณลมฟาอากาศ

3.8. สญลกษณอากาศของอากาศของบาโรกราฟหรอบารอมเตอร

สญลกษณของแผนทอากาศตางๆ จาก Power point ชอ แผนทอากาศของกรมอตนยมวทยา

6

การอานและสญญลกษณภายในแผนทอากาศ เรยบเรยงโดย นพ.ชลทศ อไรฤกษ สมาคมสงเสรมความรอบรไทย (THLA)

แนวปะทะอากาศ (Front)

คอบรเวณทมวลอากาศเยนและอนเคลอนทเขามาปะทะกน หลงจากปะทะกนจะมการเปลยนทศทางลม ความกดอากาศ ความชน และท าใหเกดฝนตก หรอพายได ม 4 แบบคอ 1. แนวปะทะอากาศเยน (cold front) เกดจากมวลอากาศเยนเขาไปแทนทมวลอากาศอน โดยยกมวลอากาศอนขนบน

แบบ ปกตมวลอากาศรอนจะพาเอาความชนมาดวย มวลอากาศรอนเมอถกยกตวขนบนสมผสกบความเยนดานบนกจะควบแนนเปนเมฆฝน หรอ Cumulonimbus ท าใหเกดฝนตก ฟารองและพายในพนทแนวปะทะ และเรยกแนวปะทะนวา แนวพายฝน (Squall line)

2. แนวปะทะอากาศอน (Warm front) มวลอากาศอนเคลอนไปปะทะมวลอากาศเยน มวลอากาศรอนจะเคลอนไปอย

ดานบนของมวลอากาศเยนทหนกกวา โดยความชนของ warm front จะนอยกวาท าใหเกดเมฆไดหลายรปแบบไดแก Nimbostratus,Stratus,Altostratus,Cirrostratus,Cirrus ท าใหเกดฝนตกเปนบรเวณกวาง

3. แนวปะทะมวลอากาศคงท (Stationary front)

เกดจากการทมวลอากาศอนและมวลอากาศเยนเคลอนทเขาหากน แคไมมการเคลอนทเขาแทนทกน และสภาพอากาศเหมอนกบแนวปะทะอากาศอน ถาแรงผลกดนเทากน แนวปะทะถกยนไวท าใหไมเคลอนทไป ท าใหฝนตกในพนทนนเปนเวลานา ปรมาณฝนตกสะสมในพนทมากจนเกดน าทวมในพนทนนได

4. แนวปะทะอากาศซอน (Occluded front) เมอแนวปะทะอากาศเยน เคลอนทในทศทางเดยวกบมวลอากาศอน

และเคลอนทเรวกวาจงตามทนมวลอากาศอน และยกมวลอากาศอนระหวางกลางขน ท าใหเกดเมฆ Cumulonibus (Cb) และเกดฝนได

7

การอานและสญญลกษณภายในแผนทอากาศ เรยบเรยงโดย นพ.ชลทศ อไรฤกษ สมาคมสงเสรมความรอบรไทย (THLA)

ความกดอากาศและการเกดลม

1. ความกดอากาศ คอแรงกดตอหนวยพนท ถาในระบบเดมจะมหนวยเปนปอนดตอตารางนว ถาเปนระบบ SI จะมหนวยเปน นวตน/ตรม. หรอ Pascal ความกดอากาศจะแปรผนตามจ านวนโมเลกลของอากาศ (ปรมาณโมเลกลของอากาศเพมขนโดยปรมาตรเทาเดม ความกดอากาศจะเพมขน) แตจะแปรผกผนกบปรมาตร (ปรมาตรมากแตโมเลกลเทาเดม ความกดอากาศจะลดลง)

กรณทจ านวนโมเลกลเทาเดม แตอณหภมสงขน พลงงานความรอน จะเปลยนเปนพลงงานจลน ท าใหโมเลกลของอากาศเคลอนทมากขน สงผลใหปรมาตรมากขน โดยทความกดอากาศเทาเดม

กรณทเพมจ านวนของโมเลกลของอากาศโดยทปรมาตรเทาเดม จะท าใหโมเลกลชนกนมากขน ท าใหอณหภมเพมขน ถาลดจ านวนโมเลกลของอากาศลงโดยปรมาตรคงท โมเลกลจะชนกนนอยลง อณหภมจะลดลง

2. การเคลอนทของอากาศภาวะความกดดนทแตกตางกน

ภาวะความกดอากาศสง อากาศเยนจะจมลง โดยจะไหลไปสไปในททความกดอากาศต าทกทศทาง เนองจากแรงเฉ ท าใหการเคลอนทเฉไปทางขวาทางซกโลกเหนอ เกดการหมนแบบตามเขมนาฬกา

ภาวะความกดอากาศต า อากาศรอนจะท าใหอากาศลอยตวขน ความกดอากาศสงโดยรอบจะเคลอนเขามาmทกทศทกทาง เนองจากโลกหมนรอบตวเอง ท าใหเกดแรงเฉ (Coriolis force) ท าใหการเคลอนทเฉไปทางขวาในซกโลกเหนอท าให

เกดการหมนแบบทวนเขมนาฬกา ความกดอากาศต าจะท าใหเกดฝนตก เนองจากอากาศรอนทลอยขนเบองบนกระทบกบความเยนทอยเบองบน จงควบแนนเปนละอองน าขนาดเลกเปนเมฆ ถารวมกนหนกขนกจะตกลงมาเปนฝน