“การศกษาทางเลอกการปรบตวและการบรณาการการปรบตวเขากบการบรหารจดการเมองชายฝง ตอการเพมขนของระดบนาทะเล

การกดเซาะชายฝง และพายซดฝง กรณศกษาเทศบาลเมองแสนสข จ.ชลบร”

อ.ดร.เอกลกษณ ณถฤทธ

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

วนท 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2563

ประเดนการนาเสนอ

1. ทมาและความสาคญ

2. ระเบยบวธวจย และ ผลการศกษา1) การวเคราะหและจดระดบความเสยงของเมอง (City Risk Profile)

และรปแบบการปรบตว2) การจดท าแผนทความเสยง (Mapping)3) รปแบบการปรบตวในปจจบนของเทศบาลเมองแสนสข4) ภาพฉายอนาคต (scenario) การกดเซาะชายฝงพนทเทศบาลเมองแสนสข5) แนวทางบรณาการการปรบตวของเมอง กบการบรหารจดการเมองชายฝง

แผนทแสดงพนททไดรบผลกระทบจากการเพมขนของระดบน าทะเล

(ทมา : กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง, 2555)

พนทแสดงการกดเซาะชายฝงอาวไทยและอนดามน

(ทมา : กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง, 2562)

ลกษณะชายฝงทะเลและบรเวณชายฝงทถกกดเซาะ จงหวดชลบร (ทมา : กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง, 2557)

การเพมขนของระดบนาทะเลบรเวณทะเลโดยรอบประเทศไทยจากขอมลดาวเทยม (1992-2019)

3.6-6.6 มลลเมตรตอป

2. วตถประสงค

2.1 เพอศกษาทางเลอกการปรบตวของเมองน ารอง (เทศบาลเมองแสนสข) ตอผลกระทบจากการเพมขนของระดบน าทะเล การกดเซาะชายฝง และพายซดฝง

2.2 เพอศกษาแนวทางการบรณาการการปรบตวของเมองน ารอง (เทศบาลเมองแสนสข) เขากบมตการวางแผนและการบรหารจดการเมองชายฝง

ขอมลความเสยงของเมอง (City Risk Profile)

แผนทความเสยง (City RiskMapping)

ปจจยผลกดน (Driving Forces) (STEEP)

1. สงคม (Society)

2. เทคโนโลย (Technology)

3. เศรษฐกจ (Economy)

4. สงแวดลอม (Environment)

5. การเมอง (Politics)

ภาพอนาคตของเมอง

(Scenario)

แนวทางการบรณาการการจดการเมองชายฝง

1. การวเคราะหและจดระดบความเสยงของเมอง (City Risk Profile) และรปแบบการปรบตว

2.1 ประเดนความเสยง (ความถและผลกระทบ ของการกดเซาะชายฝง)

ผลกระทบความถ รนแรงตา รนแรงปานกลาง รนแรงสง

โอกาสเกดสง ตา ปานกลาง สง

โอกาสเกดปานกลาง ตา ปานกลาง ปานกลาง

โอกาศเกดตา ตา ตา ตา

ตาราง การวเคราะหระดบความเสยงดวยตาราง Risk Matrix แบบ 3 x 3

S การเมองเขมแขงมเสถยรภาพ, เปนพนทเศรษฐกจส าคญ, ชมชนตนตว และมสวนรวม มความผกพนกบพนท เปนจดทไมไดรบแรงปะทะจากคลนลมโดยตรง

W ขอจ ากดในดานกฎหมายและงบประมาณ, มโครงสรางแขงเดมสรางอย, ความรความเขาใจของประชาชน ตอสาเหตและการแกไขปญหา, ภาคประชาชนมศกยภาพต าในการจดการตนเอง

O หนวยงานภาครฐมกฎหมายและงบประมาณชดเจนเพยงพอ, พนทอยในเขตเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก

T ขาดการบรณาการการจดการระหวางหนวยงาน , สงปลกสรางจากพนทขางเคยงเรงการกดเซาะการเปลยนแปลสภาพภมอากาศ

ผใหขอมลส าคญสวนใหญใหทศนะวา สถานการณการกดเซาะชายฝงทเกดขนในปจจบน เปนระดบความเสยงทยอมรบไดในสถานการณปกต (Risk Appetite)

ผใหขอมลส าคญมความเชอวาสถานการณการกดเซาะชายฝงในพนทเทศบาลต าบลแสนสข นนมโอกาสเกดการกดเซาะชายฝงในระดบทรนแรงกวาปกตไดยาก จงไมสามารถประเมนระดบความเสยงทยอมรบไดในสถานการณทมความรนแรงมากกวาปกต (Risk Tolerance) ของพนทได

2.4 ศกยภาพและความสามารถในการ

ปรบตวตอผลกระทบ ฯ

หนวยงาน ระดบศกยภาพหนวยงานภาครฐ มศกยภาพในดานกฎหมายและ

งบประมาณ แตตองเสรม/บรณาการในดานความร บคลากร และแผนงานโครงการ

องคกรปกครองสวนทองถน

มศกยภาพในการประสานงาน แตขอจ ากดในดานอ านาจหนาท และงบประมาณทจะด าเนนการเอง

ชมชน มศกยภาพในการปรบตวต า ด าเนนการปรบตวไปตามสถานการณ

1.5 การรบรถงสถานการณความเสยงและเครองมอทใชในการปรบตว

1) การรบรถงความรนแรงของการกดเซาะชายฝง คนในพนทรบรถงสถานการณดวยตนเอง และหนวยงานภาครฐมผลการศกษา/ขอมลรองรบ

2) เครองมอทใชในการจดการความเสยง จากอดตจนถงปจจบนเครองมอบรหารความเสยงของเทศบาลเมองแสนสขจะใชวธการควบคมความเสยง (Treat Risk) อาท การสรางโครงสรางแขง เขอนกนตลง การทงหน รวมถงการเตมทราย เพอควบคมโอกาสทจะเกดการกดเซาะชายฝงใหนอยลง และลดระดบความรนแรงของการกดเซาะชายฝงใหอยในระดบทยอมรบได และมแผนการเตมทรายในอนาคต

2.6 การเชอมโยงของการบรหารจดการความเสยง

•แผนงานระดบชาต มความชดเจนและเชอมโยงถงกน

•แผนงานระดบจงหวด ไมมความชดเจน

• แผนงานระดบทองถน ไมถกกลาวถง เพราะไมอยภารกจทไดรบถายโอน

ผลกระทบทประชาชนไดรบ:ผลกระทบทางกายภาพ

ผลกระทบทางเศรษฐกจ

รปแบบการปรบตวในปจจบนของประชาชน

แผนทแสดงพนทกดเซาะชายฝง ปพ.ศ.2563กรณศกษา ต.แสนสข อ.เมอง จ.ชลบร

แผนทแสดงพนทกดเซาะชายฝงป พ.ศ.2563 ชมชนท 15 หาดวอนนภา ต.แสนสข อ.เมอง จ.ชลบร

ขอมลตรวจวดจากดาวเทยม (1992-2019)อตราการเพม 4.2 mm/year

คาคาดการณการเพมขนในอนาคต

การวเคราะหและคาดการณการเพมขนของระดบนาทะเลบรเวณพนทบางแสน จากขอมลดาวเทยม (1992-2019)

ความเหนของผเชยวชาญเกยวกบปจจยความเสยง (Risks) และผลกระทบทเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(Impact)

ปจจยความเสยง (Risks) และผลกระทบทเกดขน

จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(Impact)

1. การสญเสยทดนจากการกดเซาชายฝง2. บานเรอนเสยหาย/ สงกอสรางทรดตว จาก

การกดเซาะชายฝง3. การพงทลายของชายฝงทจะเกดกบพนท

ใกลเคยงกบสงปลกสราง (โครงสรางแขง)4. ผลกระทบตอการประกอบอาชพประมง

ชายฝงและแปรรปอาหารทะเล5. รายไดของประชาชนลดลง ในกลมอาชพ

ประมงเรอเลก การแปรรปอาหาร การทองเทยว และกจกรรมทางเศรษฐกจตาง ๆ ไมสามารถท าอยางจ ากด

6. สญเสยงบประมาณในการซอมบ ารงบานเรอนและสาธารณสมบตอยางตอเนอง

7. ความสามคคในชมชน/ความขดแยงในชมชน8. การน าเทคโนโลยดานโครงสรางแขงมาใช

สงผลใหเกดการกดเซาะมากขน

9 การถมทะเลท าใหเกดการเปลยนแปลงของกระแสน า

10 ระดบความเคมของน าทะเลทจะลกเขามามากขน

11 การกดเซาะชายฝง ท าใหระบบนเวศทางบก และชายฝงเปลยนแปลงไป

12 การเปลยนการใชประโยชนทดน (การกอสราง) บรเวนชายฝง มผลกระทบตอระบบนเวศทางบก และชายฝงเปลยนแปลง

13 องคกรปกครองสวนทองถนไมไดรบการกระจายอ านาจในการบรหารจดการพนทชายฝงอยางเตมท

14 กฎหมายทมอยในหลายหนวยงาน ไมสามารถบรณาการ เพอการแกไขปญหา เฉพาะรายพนท

15 ระเบยบขนตอนราชการมมากท าใหแกไขปญหาไดลาชา

18 การแกไขปญหาใชงบประมาณมากเกนศกยภาพขององคการปกครองสวนทองถน

ความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบแนวทางการปรบตวเพอลดความเสยงจากการกดเซาะชายฝงและพายซดฝง (Adaptive Capacities)

แนวทางการปรบตวเพอลดความเสยงจากการกดเซาะชายฝงและพายซดฝง (Adaptive Capacities)

1. ไมสามารถแกไขอะไรได ทาไดเพยงเฝาระวงผลกระทบทเกดขน

2. จดรปทดนตลอดแนวชายหมดทงหมด ปรบใหเปนชายหาดทราย

3. รเรม /ดาเนนมาตรการถอยรน ในพนททมการกดเซาะรนแรง/ปานกลาง โดยภาครฐจายเงนคาชดเชย

4. ออกแบบโครงสรางแขงใหสอดรบกบพนทและใชในกรณจาเปน และควบคม ดแลการกอสรางในพนทชายฝง

5. ปรบใชโครงสรางออน เชนการเตมทราย

6. ซอมแซม โครงสรางแขงทมอยแลวใหสามารถใชงานตอไปได

7. การจดการพนทเชงคณคา และมลคาควบคกน

8. หลกเลยง/สงวนการใชประโยชนพนททมการกดเซาะ โดยไมสรางสงปลกสราง (โครงสรางแขง) เพมเตม

9. สรางกตกา/ขอตกลงของชมชนและเทศบาล ในการปองกนปญหาการกดเซาะรวมกน

10. พกการใชชายหาดบางแสนในชวงมรสม ปละ 1-3 เดอน

แนวทางการปรบตวเพอลดความเสยงจากการกดเซาะชายฝง และพายซดฝง (Adaptive Capacities)

11 ฟนฟระบบนเวศชายฝง ไดแก สตวนา พรรพช และปาชายเลน

12 กระจายอานาจ และงบประมาณดานการจดการชายฝงใหองคกรปกครองสวนทองถนมากขน

13 การดาเนนงานในการจดการพนทชายฝง ควรตดสนใจแกไขปญหาและการทางานรวมกนบนพนฐานการมสวนรวมของทกภาคสวน

14ควรใชกลไก ตาม ม.21 พรบ.ทช การประชมอนกรรมการฯ คณะกรรมการทรพยากรทางทะเลและชายฝงระดบจงหวด เพอเสนอปญหาและหาทางแกไขปญหารวมกน และผลกดนเขาสระดบกระทรวงใหเปนนโยบายและแผนระดบชาต

15 ใหความรกบผอยอาศยแนวชายฝงถงความเสยงและแนวทางการปองกน/ปรบตว

7, 3

6, 3

13, 24

1, 1

2, 7

7, 2

3, 0

6, 0

7, 4

7, 5

5.9, 4.9

0

5

10

15

20

25

-1 1 3 5 7 9 11 13 15

Impa

ct

Uncertainty

ความเสยงและผลกระทบจากการกดเซาะชายฝง

ระดบความเคมของน าทะเลทจะลกเขามามากขน

ผลกระทบจากความเชอมนของประชาชนทมตอเทศบาล จากการแกไขปญหา

ผลกระทบตอระบบนเวศทางบก และชายฝงเปลยนแปลงไป

ความสามคคในชมชน/ความขดแยงในชมชน

ผลกระทบทางเศรษฐกจ รายไดทลดลง/รายจายเพมขน

ระบบราชการมขนตอน กฎหมาย ทยงยากและหนวยราชการขาดการบรณาการ

อปท.ไมมอ านาจทางกฎหมายและงบประมาณเพยงพอทจะแกไขปญหา

การสญเสยทดน บานเรอน สงปลกสรางจากการกดเซาชายฝง

ความเขาใจและมงหวงผลระยะยาวของผบรหาร

ผลกระทบจากการกอสรางโครงสรางแขง/การเปลยนแปลงกระแสนา

คาเฉลย

2, 0

19, 9

1, 6

1, 2

8, 8

3, 2

10, 22

7, 10

8, 0

6.56, 6.56

-2

3

8

13

18

23

0 4 8 12 16 20

Impa

ct

Uncertainty

ความสามารถในการปรบตวรองรบการกดเซาะชายฝง

กระจายอ านาจ และงบประมาณใหองคกรปกครองสวนทองถน

ไมสามารถแกไขได เฝาระวงผลเทานน การสงเสรมอาชพ/และกาสงเสรมการทองเทยว

สรางกตกา/สงเสรมการมสวนรวมในการจดการชายฝงทกภาคสวน

การวจย/การจดการความร เกยวกบความเสยงและแนวทางการปองกน/ปรบตว

อนรกษพนท/ลด/ควบคมกจกรรมทางเศรษฐกจในพนทชายฝง

ปรบใชโครงสรางออน เชนการเตมทราย

ซอมแซม โครงสรางแขงทมอยแลวใหสามารถใชงานตอไปได

จดรป/ถอยรน/ควบคมการใชประโยชนทดนแนวชายฝง

• ผวจยน าผลการศกษาภาพอนาคตการปรบตวและแนวทางการพฒนาเมองในอนาคต และน ามาวเคราะหรวมกนกบแผนพฒนาทองถน และแผนพฒนาของหนวยงานอน ๆ เพอสรางเปนแนวทางการปรบตวของเมองน ารองกบการบรหารจดการเมอง

การจดล าดบนโยบาย/มาตรการ/แนวทาง ลดผลกระทบจากการกอสรางโครงสรางแขง/การเปลยนแปลงของกระแสน า

นโยบาย/ มาตรการ อนดบ

1) จดรปทดนใหม ด าเนนการถอยรน ในพนทรนแรง/ปานกลาง โดยภาครฐจายเงนชดเชยใหประชาชน 5

2) แกไขปรบปรงแกไขโครงสรางแขงทมอยเดม ใหมประสทธภาพในการปองกนการกดเซาะ และลดผลขางเคยงทไปกดเซาะพนทขางเคยง

2

3) ปรบเปลยนจากโครงสรางแขง มาใช “โครงสรางออน” ทดแทน เชน การเตมทราย 1

4) ก าหนดชวงเวลาปดหาด เพอใหธรรมชาตไดฟนตว เชนเดยวกบการปดอทยาน 3

5) ด าเนนการจดท าโครงสรางแขงเพมเตมในบางจด เพอดกทรายใหอยในหาด เชน บรเวณ โรงแรม SS 6

6) ด าเนนการปรบปรงบานเรอนและสงปลกสรางของประชาชน ใหสามารถรองรบการกดเซาะชายฝงได 8

7) ใหความชวยเหลอดานงบประมาณ ซอมแซมทอยอาศยกบครวเรอนทไดรบผลกระทบจากการกดเซาะชายฝง 7

8) เสรมสรางศกยภาพดานการปรบตวรองรบการกดเซาะชายฝงใหแกชมชนชายฝง (นอกเหนอจากการสนบสนนงบประมาณ)

4

การจดล าดบนโยบาย/มาตรการการสงเสรมการมสวนรวมในการบรหารจดการชายฝงของทกภาคสวนนโยบาย/ มาตรการ อนดบ

1) จดตงคณะกรรมการระดบชาต และระดบจงหวดทมหนาทรบผดชอบดานการกดเซาะชายฝงโดยเฉพาะ 1

2) ควรใชกลไกภาครฐทมอยแลว ใหเกดประสทธภาพสงสด (กลไกทมอยดอยแลว) 5

3) ก าหนดประเดนการกดเซาะชายฝงเปนตวชวดของผวาราชการจงหวด ทมพนทตดชายทะเล 10

4) บรณาการกฎหมาย /ตความกฎหมาย ของแตละหนวยงานทมความซ าซอนกน 2

5) บรณาการกระบวนการจดท างบประมาณรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของดานชายฝง 3

6) ถายโอนภารกจดานการบรหารจดการเมองชายฝงใหแกองคกรปกครองสวนทองถน 9

7) ก าหนดใหองคการบรหารสวนจงหวดเปนหนวยประสานงานหลกในการปองกนการกดเซาะชายฝง 4

8) เสรมศกยภาพและจดตงเครอขายภาคประชาชนในการปองกนการกดเซาะชายฝง 6

9) จดตงเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนในการปองกนการกดเซาะชายฝง 7

10) ก าหนดบทบาทหนาทหนวยงานภาครฐ หาเจาภาพใหงานกดเซาะชายฝงโดยเฉพาะ 8

ขอเสนอการบรณาการการจดการเมองชายฝงระดบ “เมองและชมชน”1. การปรบปรงบานเรอนและสงปลกสรางของประชาชน ใหสามารถรองรบ

การกดเซาะชายฝงได2. การใหความชวยเหลอดานงบประมาณ ซอมแซมทอยอาศย3. การเสรมสรางศกยภาพดานการปรบตวรองรบการกดเซาะชายฝงใหแกชมชน4. การเสรมศกยภาพและจดตงเครอขายภาคประชาชนในการปองกนการกดเซาะชายฝง

การสงเสรมการปรบตวรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ขอเสนอการบรณาการการจดการเมองชายฝงระดบ “ราชการสวนกลางและสวนภมภาค”

มาตรการแกไขปญหาดานกายภาพ

1) การปรบเปลยนจากการแกไขปญหาดวยโครงสรางแขง มาใช “โครงสรางออน” ทดแทนเชนการเตมทราย

2) การแกไขปรบปรงโครงสรางแขงทมอยทมอยเดม ในพนทเดมทไดมการสรางไวแลวใหมประสทธภาพในการปองกนการกดเซาะ และลดผลกระทบทจะเกดกบพนทขางเคยง

3) ก าหนดชวงเวลาในการปดหาด หรอการปลอยใหธรรมชาตฟนตวเพมขน

4) การจดรปทดนให ด าเนนการถอยรนพนทอยอาศยของประชาชน ในพนททมการกดเซาะรนแรง/ปานกลาง เพอเปดทางใหมการใชประโยชน

5) การจดท าโครงสรางแขงเพมเตมในบางจด เพอดกทรายใหอยในหาด ทงนจ าเปนตองพจารณาผลกระทบทจะเกดในพนทขางเคยง

มาตรการแกไขปญหาดานการบรณาการการจดการ

1) การจดตงคณะกรรมการระดบชาต และระดบจงหวดทมหนาทรบผดชอบดานการกดเซาะชายฝงโดยเฉพาะ

2) การบรณาการกฎหมาย และการตความกฎหมายของแตละหนวยงาน

3) การบรณาการการจดท างบประมาณรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ

4) ควรผลกดนกลไกภาครฐทมอยแลว ใหเกดประสทธภาพสงสด

5) ควรมการเสรมศกยภาพและจดตงเครอขายภาคประชาชนในการปองกนการกดเซาะชายฝง

สรปผลการศกษา

สรปผลการศกษา

1. ทม. แสนสข มความเสยงจากการกดเซาะชายฝงซงสงผลกระทบทางกายภาพ เศรษฐกจ สญเสยทดนท ากนและสญเสยอาชพและรายได โดยการกดเซาะชายฝงและการเพมขนของระดบน าทะเล จะเพมความเสยงใหการพฒนาเมองและการตงถนฐานของชมชายฝงในอนาคต

2.การจะน าไปสภาพฉายอนาคตทตองการ ( มความสามารถในการปรบตวสงและมความเสยงต า จากการกด เซาะชาย ฝงและการ เ พม ขนของระดบน าทะเล) น น ทม. แสนสข ควรใชแนวทางการปรบตวหลายวธรวมกน

ทางเลอกของเทศบาลเมองแสนสข และชมชนความรความเขาใจ และความตระหนกของ

ประชาชน

โครงสรางแขง

การบรรณาการกฎหมายและงบประมาณ

โครงสรางออน

การบรณาการปรบตวเขาการบรหารจดการเมองชายฝง

การบรณาการภายใตแผนพฒนาทองถนของเทศบาล โดยบรรจโครงการหรอกจกรรมการเสรมสรางศกยภาพการปรบตวใหแกชมชน (ความรความเขาใจ, ตระหนก ฯ)

01อปท. เปนเจาภาพในการบรณาการการจดการเมองชายฝง รวมกบ หนวยงานทเกยวของ เพอประสานการจดการและจดหางบประมาณ

02

ขอเสนอแนะการวเคราะหความเสยงและการปรบตว รวมทงการจดท าภาพอนาคตของเมองและแนวทางการบรณาการ ควรน าไปขยายผลกบเมองชายฝงอนๆ ซงเปนเครองมอทสามารถประยกตใชกบการพฒนาเมองในบรบทของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ผลการศกษาน ควรน าไปสนบสนนโครงการเมองสงแวดลอมยงยนของกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ในมตทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใหครอบคลมและสมบรณมากขน

ผลการศกษาน ควรเปนกรณศกษาส าหรบการด าเนนงานตามแผนการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต ภาคสวนการตงถนฐานของมนษยในพนทชายฝงตอไป

Thank You