การศกษาเชงพรรณนา (Descriptive study)

1

ธชณท พนตรา กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

รปแบบการศกษาทางระบาดวทยา

1. การศกษาเชงพรรณนา (Descriptive Study)เพอศกษาขนาดความถและลกษณะการกระจายของโรค

2. การศกษาเชงวเคราะห (Analytical Study)เพอศกษาปจจยเสยงและสาเหตของการเกดโรค

3. การศกษาเชงทดลอง (Experimental Study)

เพอทดสอบมาตรการปองกนและควบคมโรค ประสทธภาพของยาและวคซน

2

3

Experimental study

Did investigatorassign exposures?

Observational study

Randomization? Comparison group?

Yes No

True experimental

study

Quasi experimental

study

Yes No Yes No

Analytical study Descriptive study

Direction?

Cross-sectional analytic study

Exposure and outcome at the same timeExposure outcomeExposure outcome

Cohort study

Case control study

• เปนการศกษาเชงสงเกต (observational study) ทไมม กลมเปรยบเทยบ

• เพอศกษาเกยวกบ• ขนาด (magnitude) หรอภาระ (burden) และ

• ลกษณะการกระจาย (distribution) ของโรค เหตการณ หรอปญหา ตาง ๆ ทเกยวของกบสขภาพของประชากร โดยบรรยาย/พรรณนาถงการเกดปญหาดงกลาว ตาม บคคล สถานท เวลา

4

การศกษาเชงพรรณนา (Descriptive study)

5

การศกษาเชงพรรณนา(Descriptive study)

• อาย เพศ เชอชาต ศาสนา สถานภาพสมรส อาชพ การศกษา รายได เปนตนบคคล (Person)

• ทใดเกดโรคมาก ทใดเกดโรคนอย และโรคทเกดขนในทหนงมากกวาหรอนอยกวาเมอเปรยบเทยบกบอกทหนง เชน ทท างาน ทอยอาศย สถานกานทเกด โรงเรยน สถานพยาบาล ระหวางเมอ/ชนบท จงหวด ภายในประเทศ ระหวางประเทศ

สถานท (Place)

• เมอใดทโรคเกดมาก เมอใดทโรคเกดนอย และโรคทเกดขนในขณะนมากหรอนอยกวาเมอเปรยบเทยบกบในอดตทผานมา เชน วน เดอน ป ฤดกาล ระยะเวลา แนวโนม

เวลา (Time)

การวดขนาดความถของโรค เหตการณหรอปญหาทเกยวของกบสขภาพวามมากนอยเทาไหร สามารถวดได 2 ลกษณะ คอ

1. พบผปวยดวยโรคนนมากนอยแคไหน

ในประชากร ณ เวลาใดเวลาหนง

2. พบผปวยใหมดวยโรคนนเกดขน

ในประชากรมากนอยแคไหน

ในชวงเวลาหนง 6

การวดขนาดความถของโรค (Measures of disease frequency)

ความชก(Prevalence)

อบตการณ(Incidence)

7

Defined Population

(1,000) Do not have the disease

(800)

Have the disease (200)

Prevalence = 𝟐𝟎𝟎

𝟏,𝟎𝟎𝟎

Do not have the disease

(800)

One year

Do not have the disease

(720)

Have the disease (80)

Incidence = 𝟖𝟎

𝟖𝟎𝟎

Initially identify a population

Determine who has the disease and who does not

Follow up onlythose who do not have the disease at baseline

Follow up the population at one year

At baseline

• อบตการณ (Incidence) พบผปวยใหมดวยโรคนน ในประชากรมากนอยแคไหนในชวงเวลาหนง

8

การศกษาเชงพรรณนา(Descriptive study)

Cumulative incidence(Incidence proportion)

Incidence rate(Person-time rate)

9

อดต ปจจบน อนาคต

การศกษายอนหลงเชงพรรณนา(Retrospective descriptive study)

การศกษาไปขางหนาเชงพรรณนา(Prospective descriptive study)

การศกษา ณ จดเวลาใดเวลาหนง(Cross-sectional descriptive study)

การศกษาเชงพรรณนา(Descriptive study)

10

การศกษาเชงพรรณนาแบบตดขวาง(Cross-sectional descriptive study)• เปนการศกษาเกยวกบโรคและปจจยอน ๆ ทนาสนใจอยในชมชน ทจดเวลาใดเวลา

หนง โดยมากใชวธการส ารวจ (Survey method)

• วธการศกษาแบบนจะชวยบอกความชกของโรคทจดเวลาดเวลาหนง จงนยมเรยกวธการศกษานวา การส ารวจความชกของโรค (Prevalence survey)

• ใชประเมนสถานะสขภาพและความตองการานสาธารณสขของประชากร (ประโยชนตอการสาธารณสข)

ตวอยาง เชน• การส ารวจความชกของผตดยาเสพตดในชมชน• การส ารวจหาความชกของโรคเบาหวานทมอยทงหมดในชมชน• การส ารวจความชกของไวรสตบอกเสบบในกลมอาชพตาง ๆ ในจงหวดนนทบร• การส ารวจความร เจตคต และการปฏบตตนเกยวกบการวางแผนครอบครว

11

การศกษาไปขางหนาเชงพรรณนา(Prospective descriptive study)• เปนการศกษาโดยมการตดตามไปในอนาคต หรอเรยกอกนยหนงคอ การเฝาระวง

ผปวยใหมทเกดขน ในชวงระยะเวลาทศกษาเกยวกบโรคทสนใจ

• มการตดตามและสงเกตการเปลยนแปลงมากกวาหนงครงขนไป ถอวาเปนการศกษาระยะยาว (longitudinal study) แบบหนง

• ไดขอมลเกยวกบผปวยใหม หรออบตการณ (Incidence) ของโรคทเกดขนในชมชน

ตวอยาง เชน• การศกษาการเจรญเตบโตของเดกนกเรยนโดยการชงน าหนกและวดสวนสงทกป ปละ

2 ครง เพอตดตามภาวะอวนทเกดขนใหมในนกเรยน

ตวอยาง เชน• Case report การรายงานผปวย 1 ราย โดยมากเปนการศกษาโรคใหมซงไมเคยพบมากอน เชน การรายงานการรอด

ชวตหลงจากการใหการรกษาผปวยพษสนขบา Covid-19• Case series: การรายงานผปวยตงแต 2 รายขนไป ทปวยเปนโรคเดยวกนในชวงเวลาหนง เชน การรายงานการปวย

เปนโรคปอดบวมจากเชอ Pneumocystis carinii ในชายหนม 5 คน ใน Los Angeles ในชวงระหวางตลาคม 1980 ถงพฤษภาคม 1981 เปนเหตใหมการสอบสวนโรคและเกบรวบรวมผปวยประเภทนขยายวงกวางไปทวสหรฐอเมรกา และเปนการเรมตนของการวนจฉยโรค AIDS และสาเหตของโรคในเวลาตอมา

12

การศกษายอนหลงเชงพรรณนา(Retrospective descriptive study)• เปนการศกษายอนหลงเพอรวบรวมผปวยทเกดขนทงหมด

• เพอศกษาเกยวกบประวตการเจบปวย ผลการตรวจรางกาย ผลการตรวจทางหองปฏบตการ

• ขอมลสวนบคคล และขอมลอน ๆ ทสนใจทปรากฏอยในเวชระเบยนผปวย

• โดยรวบรวมขอมลผปวยเปนรายบคลล หรอเปนกลมของผปวยทปวยเปนโรคเดยวกน ไดแก

13

สรป

การศกษาเชงพรรณนา• เปนขนตอนแรกของการศกษาทางระบาดวทยา โดยการสงเกตขอมล เรองราวท

เกดขนและบรรยายภาวะสขภาพหรอการเกดโรค ตามขนาดหรอภาระของโรค (Disease burden) และการกระจายของโรคทเกดขนในดานบคคล สถานท เวลา

• เปนการศกษาชนดเฝาสงเกต โดยไมมกลมเปรยบเทยบ

14

สรป

รปแบบการศกษาเชงพรรณนา ประกอบดวย1. การศกษายอนหลง ไดแก รานงานผปวย (case report) และรายงานชดผปวย

(Case series)

2. การศกษาชนดตดขวาง ไดแก การส ารวจ (Survey)

3. การศกษาไปขางหนา ไดแก การเฝาระวง (Surveillance)

15

สรป

• ผลการศกษาเชงพรรณนา จะท าใหเขาใจการเกดโรคหรอปญหาสขภาพนน ในแงของภาระโรคและการกระจายของโรค

• สามารถสรางสมมตฐาน เกยวกบปจจยเสยงตอการเกดโรคหรอปญหาสขภาพนน ๆ และน าไปสการพสจนสมมตฐานโดยใชการศกษาเชงวเคราะหตอไป

16

เอกสารอางอง

วฑรย โลหสนทร. ระบาดวทยา, 2561

ไพบลย โลสนทร. ระบาดวทยา, 2553