ฉบบท 49 / เมษายน 2560

ISSN 2286-9298

Highlight

• เรองจากปก :

• หนาตางขาว วทย-เทคโนฯโลก:

ทปรกษา กลประภา นาวานเคราะหบรรณาธการผพมพผโฆษณา กฤษฎชย สมสมาน บรรณาธการอำานวยการ นำาชย ชวววรรธน บรรณาธการบรหาร จมพล เหมะครนทร กองบรรณาธการ ปรทศน เทยนทอง, วชราภรณ สนทนา, ศศธร เทศนอรรถภาคย, รกฉตร เวทวฒาจารย, วณา ยศวงใจ, รวศ ทศคร บรรณาธการศลปกรรม จฬารตน นมนวล ศลปกรรม เกดศร ขนตกตตกล, ฉตรทพย สรยะ

A Team Bulletin

“ดอกไมทะเล” สงมชวตครงพชครงสตว

• ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯไทย:

• PARTY เทคโนโลยแปลง เสยงพดเปนขอความ• กลองโทรทรรศนวทยแหงชาต จานแรกในไทย ใหญทสดในอาเซยน

>

“ผวหนงเทยมผสมสาหราย” นวตกรรมเปลยนโฉมหนาการปลกถายอวยวะเทยม

ขนปท 5

“ดอกไมทะเล” สงมชวตครงพชครงสตว

ตดตอกองบรรณาธการโทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185 อเมล sarawit@nstda.or.th

ผผลตฝายเผยแพรวทยาศาสตร สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185 โทรสาร 0 2564 7016 เวบไซต http://www.nstda.or.th/sci2pub/ facebook : https://www.facebook.com/sarawit2you/

ดวยลกษณะรปรางหนาตาทดเหมอนพชมากกวาสตว จงทำาใหหลายคนเขาใจผดคดวา “ดอกไมทะเล” หรอ Sea anemone เปนพช

ชนดหนงทเตบโตอยในทองทะเล แตโครงสรางทางกายภาพและพนธกรรม ทำาใหนกวทยาศาสตรจดดอกไมทะเล

ใหเปนสงมชวตในอาณาจกรสตว อยในกลมของสตวไมมกระดกสนหลง เชนเดยวกบ

แมงกะพรน แตเมอไมนานมานหลกฐานทเปนขอมลจากจโนมของดอกไมทะเลทำาใหนกวทยาศาสตรตองคดใหมวา ดอกไมทะเลอาจไมใชทงพชหรอสตว แตเปนสงมชวตครงพชครงสตว !!

•สารคดวทยาศาสตรนกวทยาศาสตรวจยหาสาหรายพนธอดทอยรอดไดในอวกาศ

Wikipedia

1

11

8

10

ฉบบท 49

2เมษายน 2560

Cover Story

จมพล เหมะครนทรบรรณาธการบรหาร

Editor’s Noteวณา ยศวงใจ

เมอวนท 18 มนาคม พ.ศ. 2557 วารสาร Genome Research ไดตพมพ

รายงานวจยของทมวจยจากมหาวทยาลยเวยนนา ประเทศออสเตรย ทได

ศกษาจโนมหรอหนวยพนธกรรมทงหมดของดอกไมทะเล ซงถอเปนสตว

ทมโครงสรางทไมซบซอน แตกลบพบวา ยนของดอกไมทะเลมการทำางาน

รวมกนอยางซบซอน คลายกบยนของสตวชนสงหลายชนดทมโครงสราง

ซบซอน ขณะเดยวกนกพบวาหนวยควบคมการแสดงออกของยนในดอกไม

ทะเลกมความคลายคลงกบของพชมากดวยเชนกน

Michaela Schwaiger นกวจยผศกษาเรองนกลาววา “จโนมของดอกไม

ทะเลแสดงใหเหนถงความซบซอนของการควบคมการแสดงออกของยน

ทมความคลายคลงกบของแมลงวนผลไม หรอสตวอนๆ ทนกวทยาศาสตร

ใชเปนตนแบบในการศกษาวจย ทำาใหเราเชอวากฎของการควบคมการ

แสดงออกของยนทซบซอนนนเกดขนมานานแลวในบรรพบรษรวมของมนษย

แมลงวน และดอกไมทะเล ตงแตเมอประมาณ 600 ลานปกอนโนน”

อนทจรงแลวขนาดของจโนมของสงมชวตกไมไดสมพนธกบความ

ซบซอนหรอเรยบงายทางโครงสรางของสงมชวตแตอยางใด ดงนน

นกวทยาศาสตรบางกลมกไดตงสมมตฐานวา ยงพนธกรรมทมความซบซอน

มากเทาไหร กยงทำาใหสงมชวตนนมโครงสรางทซบซอนมากขนเทานน

แตในการศกษาวจยและวเคราะหจโนมของดอกไมทะเลครงน ทงสวน

ทเปนยนทบรรจรหสในการสรางโปรตน และยนชนเลกชนนอยททำาหนาท

ควบคมหรอสงเสรมการแสดงออกของยน นกวทยาศาสตรกพบวา โครงสราง

ทเรยบงายของดอกไมทะเลนนซกซอนการทำางานทสมพนธกนอยางซบซอน

ของยน ซงคลายคลงกบทพบในสตวทมววฒนาการสงกวานน อยางเชน

แมลงวนผลไม หรอแมแตในมนษย ซงขอมลนหกลางแนวคดทวาโครงขาย

ของยนทหากยงมความซบซอนมาก กยงกอใหเกดโครงสรางของรางกายท

ซบซอนมากยงขน และยงแสดงใหเหนวาววฒนาการของการควบคมการ

แสดงออกของยนทระดบนเกดขนมานานกวา 600 ลานปแลว !! ตงแตกอน

ทจะมการแยกสายววฒนาการของสตวออกไปเปนดอกไมทะเล แมลงวน

ผลไม และมนษย

เมอปลายเดอนมนาคมทผานมา ขาวการตายของ “เตาออมสน” เตาตน เพศเมย อายประมาณ 25 ป เปนขาวโดงดงพดกนทว

เมอง มการนำาเสนอขาวของสอมวลชนทกแขนง รวมทงเวบไซตตางๆ และในสอสงคมออนไลน สตวแพทยทรกษาไดพยายามชวยชวตมนอยางสดความสามารถ แตกไมสามารถยอชวตไวได

“เตาออมสน” เปนเตาทอยในบอเลยงแหงหนงในอำาเภอศรราชา จงหวดชลบร มนถกสงตวมารกษาทโรงพยาบาลเตาทะเล ศนยอนรกษพนธเตาทะเล กองทพเรอ สตหบ แลวถกสงตอมารกษาทโรงพยาบาลสตวเลก คณะสตวแพทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย จากการทมนกลนเหรยญทนกทองเทยวโยนลงไปในบอ ดวยความเชอทวาจะไดบญและมอายยนเหมอนเตา แตผลรายอยางมหนตกลบไปตกทเตาออมสนตองรบเคราะหแทน เพราะเหรยญทมนกลนลงไปอดแนนอยในทองมมากถง 915 เหรยญ ตลอดชวงเวลา 10 ปทผานมา สงผลกระทบตอรางกายของมน จนไมสามารถวายนำาไดตามปกต

แมสตวแพทยทรกษาไดผาตดนำาเหรยญออกจากรางกายแลวกตาม หลงการผาตดใหมๆ กดเหมอนอาการดขน แตกเกดอาการแทรกซอน ตามมา ทำาใหมนทรดตวลงอยางรวดเรว และเสยชวตในทสด โดยเบองตน คาดการณวา นาจะมาจากสาเหตทเกดอาการลำาไสบดตว โลหตเปนพษ ซงยงพบโลหะหนกปนอยดวย สงผลใหไปกดภมคมกนในรางกาย ทำาใหรางกายไมสามารถฟนฟไดตามปกต

จากการตายของเตาออมสนน ถอเปนกรณศกษาทคนในสงคมไทยควรเรยนร และตระหนกถงเรองความเชอทไมถกตองจนสงผลรายแกเตา กลายเปนวาตองการทำาบญแตกลบเปนการทำาบาปแทน โดยรเทาไมถงการณ

ปกตเรองความเชอน ไมใชเรองงายเลยทจะมาเปลยนความคดในเรองทเชอไดงายๆ บางทตอใหพด อธบายอยางไรในแงหลกวชาการกยงไมสำาเรจ ยงคนในสงคมจำานวนมากเชอตามๆ กนมา กยงเปนเกราะทแขงแกรงทยากตอการเปลยนมมมองเรองความเชอนนไปได บางครงอาจตองอาศยเวลาทยาวนาน อาจถงรนชวคน หรออาศยการเรยนรของคนในสงคม หรอผลกระทบบางอยางทรนแรง ดงเชนขาวการตายของเตาออมสนครงนทสงคมใหความสนใจ สอทกประเภทตางเผยแพรขาวสารเรองราวกระจายไปในวงกวาง แมสำานกขาวตางประเทศกใหความสนใจลงขาวเชนกน เรองนจงสงผลกระทบครงยงใหญตอการเรยนรและความเขาใจทถกตอง คณหมอสตวแพทยทรกษาเตาออมสน กชวยใหขอมลเชงวชาการและการเปลยนทศนคตความเชอของคนในสงคมใหถกตอง

การจากไปของเตาออมสนหนงชวต อทศเพอเพอนเตาและสตวอนอกจำานวนมากทจะไมตองมารบชะตากรรมเชนนอก หวงวาเหตการณครงนจะเปนบทเรยนใหคนในสงคมไทยมความเขาใจในเรองความเชอเรองการทำาบญโดยการโยนเหรยญทถกตอง และนำามาซงการเปลยนพฤตกรรมทจะไมโยนเหรยญอกตอไป

การตายของ“เตาออมสน” กจะไมสญเปลาแนนอนครบ !!

http://ostatic.tnamcot.com/content/672107

การตายของ “เตาออมสน”จะไมสญเปลา !!

3ฉบบท 49

เมษายน 2560

Cover Story Cover Story

นกวจยยงพบดวยวาดอกไมทะเลมการควบคมการแสดงออกของ

ยนในชนท 2 เหมอนกบทพบทงในพชและสตว ซงการควบคมทวาน

เปนการควบคมการถอดรหสพนธกรรมเพอสรางโปรตนทควบคมโดย

ชนสวนของพนธกรรมชนเลกๆ ทเรยกวา microRNA ทงทโดยทปกต

แลว microRNA ของพชและสตวนนจะมโครงสรางและการทำางานท

แตกตางกนมาก แตกลบพบ microRNA ทงสองรปแบบนนรวมอยใน

จโนมของดอกไมทะเล นกวจยจงไดสรปวา ดอกไมทะเลมววฒนาการ

ทเปนอสระจากทงพชและสตว และ microRNA ของดอกไมทะเลกม

ววฒนาการเกดขนมายาวนานแลวกอนทสงมชวตจะมววฒนาการแยก

ออกไปเปนสงมชวตในอาณาจกรพชและสตวดงเชนในปจจบน

แมขอมลในจโนมของดอกไมทะเลมบางสวนทคลายคลงกบพชมาก

แตดอกไมทะเลกยงจดวาเปนสตวทอยในไฟลม Cnidaria เชนเดยวกบ

ปะการง มแหลงอาศยอยในทองทะเลโดยยดเกาะอยตามพนหนหรอ

ทรายทมนคง ลกษณะเดนของดอกไมทะเลคอมโครงสรางทคลาย

หนวดมากมายอยรอบๆ สวนปาก ทปลายหนวดแตละเสนบรรจเขม

พษไวสำาหรบลาเหยอเพอเปนอาหารและปองกนภยจากศตรธรรมชาต

โดยหนวดจะปลอยเขมพษใสวตถทมาสมผสทนท และเพอปองกนไม

ใหถกเขมพษของตวเองเขา ดอกไมทะเลจงมการสรางเมอกออกมาหอหม

ปกปองตวเองไว

ดอกไมทะเลมความสำาคญมากในระบบนเวศ เนองจากอยรวมกบปลา

การตนแบบพงพาอาศย โดยปลาการตนจะอาศยดอกไมทะเลเปนทหลบภย

และอนตรายจากสตวอน ขณะเดยวกน ปลาการตนกจะชวยไลปลาผเสอ

ปากยาวทชอบมากนดอกไมทะเล จงถอเปนการเออประโยชนซงกนและกน

ฉบบท 49

4เมษายน 2560

Cover Story

ทมาขอมลและภาพ :

http://www.livescience.com/44243-sea-anemone-genome-analyzed.html

http://natres.psu.ac.th/Department/AquaticScience/seminar/example.doc

http://wonderopolis.org/wp-content/uploads/2012/01/sea-anemone_shutterstock_21850051.jpg

http://images.spaceref.com/news/2014/oo70314_web.jpg

http://i.dailymail.co.uk/i/pix/2016/08/04/09/36DCDB0700000578-3722702-image-a-2_1470299356449.jpg

http://images.nationalgeographic.com/wpf/media-live/photos/000/166/cache/dangerous03-sea-anemone_16653_990x742.jpg

https://media1.britannica.com/eb-media/21/150621-004-D377D37C.jpg

ในธรรมชาตมดอกไมทะเลประมาณ 10 ชนดทปลาการตนสามารถ

อาศยอยรวมดวยได ปลาการตนบางชนดสามารถอยกบดอกไมทะเล

ไดเพยงชนดเดยว แตบางชนดกอาจอยกบดอกไมทะเลไดหลายชนด

โดยทดอกไมทะเลตางชนดจะเปนแหลงพกพงอาศยของปลาการตนตาง

สายพนธกนไป

จากการวจยเรองราวของดอกไมทะเลครงน จงถอเปนองคความร

ใหมทนาสนใจและศกษาในรายละอยดกนตอไป

วนองคารและพฤหสเวลา 20:55 น.

5ฉบบท 49

เมษายน 2560

Cover Story

วนองคารและพฤหสเวลา 20:55 น.

5ฉบบท 49

เมษายน 2560

ฉบบท 49

6เมษายน 2560

ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ

เทคโนโลยแปลงเสยงพดเปนขอความ เปนนวตกรรมทกำาลงเปน

ทสนใจอยางมากในยคดจทล และเรมมการนำามาใชงานกบ

สมารตโฟนแลว คาดกนวาอกไมเกน 5 ป เทคโนโลยนจะกลายมาเปนวธ

หลกในการสอสาร ไมวาจะกบสมารตโฟน สมารตวอตช รวมไปถงเครอง

คอมพวเตอรพนฐาน และรโมตคอนโทรลดวย

นกวจยจาก ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

(เนคเทค) สวทช.ไดพฒนาบรการระบบรจำาเสยงพดภาษาไทย “พาท

(PARTY)” เวอรชน 1.0 โดยไดทดสอบกบเสยงพดผานชองทางขอมล

(data channel) ดวยสมารตโฟน โดยไมกำาหนดเนอหา ผพด หรอรปแบบ

การพด ซงระบบใหความถกตองถง 80 เปอรเซนต ใกลเคยงกบบรการ

จากตางประเทศ

ระบบนสามารถประยกตใชไดหลายชองทาง เชน ใชแปลงเสยงพด

ของลกคาทโทรศพทเขาศนยบรการลกคา หรอใชในศนยบรการถายทอด

การสอสารสำาหรบผบกพรองทางการไดยน

ปจจบนพาทอยในรปแบบเวบบรการพรอมตดตงในหนวยงานทตองการ

ใชงาน สามารถขยายบรการตามปรมาณการใชงาน และปรบแตงระบบให

ถอดความไดถกตองมากขน

PARTY เทคโนโลยแปลงเสยงพดเปนขอความ

ชมคลปวดโอไดท https://www.youtube.com/watch?v=quqBstT0gHI

ขาวกลองเพาะงอกชนดผสม

ชาวนามรายไดสวนใหญจากการจำาหนายเมลดขาวเปลอก

ขาวสาร ซงบางครงกประสบปญหาขายขาวไมไดราคา

กอใหเกดปญหามากมาย แตปจจบนน นกวจยไทยมเทคโนโลยดาน

การแปรรปขาวมาชวยยดระยะเวลาในการเกบรกษาขาวใหนานขน หรอ

นำาไปทำาผลตภณฑใหมทมคณคาทางโภชนาการและขายไดราคาด

เพอชวยเกษตรกรเพมมลคาขาวไทย นกวจยไทยไดคดคนเทคโนโลย

แปรรปผลตภณฑอนๆ จากขาว โดยการพฒนาผลตภณฑขาวกลอง

เพาะงอก ดวยการนำามาปรบสวนผสมอตราสวนตางๆ จนได “ผลตภณฑ

ขาวกลองเพาะงอกผสม” ซงมเนอสมผสนมรบประทานงาย หงสกเรว

ทสำาคญยงมคณคาทางอาหารมากยงขน โดยเฉพาะสาร GABA สารอาหาร

ทเปนประโยชนตอรางกาย

นอกจากนยงทำาผลตภณฑอนๆ จากขาวกลองงอก ไดแก การทำา

นำาขาวกลองงอก การทำามสลแผนจากขาวกลอง การทำาไอศกรมขาว

กลองงอก โดยกลมเกษตรกรทเขารบการถายทอดเทคโนโลย สามารถ

เพมมลคาขาวจากการผลตสนคาแปรรป จากราคาปกต 15,000 บาท/ตน

เปน 50,000 บาท/ตน นบเปนการเพมมลคาขาวไทยและสรางรายไดเสรม

ใหกบเกษตรกรอยางมาก

ถายทอดเทคโนโลยเพอเกษตรกรไทย โดย สวทช. ภาคเหนอ รวมกบ

ดร.ประเทอง โชคประเสรฐ มหาวทยาลยแมโจ-แพร เฉลมพระเกยรต

ชมคลปวดโอไดท : https://www.youtube.com/watch?v=afJgDAuRaKg

7ฉบบท 49

เมษายน 2560

ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทย

ฤทธปรบปรงสภาพผวหนงของวานหางจระเข

เวบไซตของสำานกงานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร

มหาวทยาลยมหดล เผยผลการการศกษาทางคลนกในอาสา

สมครผหญงสขภาพดจำานวน 64 คน อาย 30-59 ป โดยแบงออกเปน

กลมทใหรบประทานโยเกรตทมสวนผสมของสารสเตอรอล (sterol) จาก

วนวานหางจระเข (Aloe vera (L.) Burm.f.) 40 ไมโครกรมตอ100 กรม

ทกวน เปนเวลา 12 สปดาห โดยเปรยบเทยบกบกลมควบคม

ผลการทดลอง จากการประเมนลกษณะของผวหนงบรเวณปลายแขน

ของกลมอาสาสมคร พบวากลมทรบประทานโยเกรตผสมสารสเตอรอล

มผลในการเพมความชมชนของผว (skin moisture) ลดการสญเสยนำา

ทางผวหนง (transepidermal water loss) เพมความสามารถในการก

ลบคนสสภาพเดมของผวหนง (gross elasticity) เพมความยดหยนสทธ

(net elasticity) เพมคาความยดหยนทางชวภาพ (biological elasticity)

และมขอมลทบงชวา สารสเตอรอลมผลชวยลดการเสอมสภาพ (aging)

และความเปราะบาง (fragility) ของผวหนงได รวมทงยงชวยเพมปรมาณ

คอลลาเจนใหแกผวดวย

จากผลการทดสอบจงสรปไดวาสารสเตอรอลทพบไดในวนของใบวาน

หางจระเขอาจมฤทธชวยคงสภาพผวใหสขภาพดได

ขอมลจาก : http://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1267https://homepage-inlifepharmapvtl.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2014/11/Aloe-Vera.jpg

ฤทธตอภาวะแทรกซอนทเกยวของกบความอวนของสารสกดทบทม

เวบไซตของสำานกงานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร

มหาวทยาลยมหดล เผยผลการศกษาทางคลนกในอาสา

สมคร 48 คน อาย 30-60 ป ทมนำาหนกเกนและอวนซงมคาดชนมวลกาย

(body mass index; BMI) อยระหวาง 25-40 กโลกรม/เมตร2 โดยแบง

ออกเปนสองกลม กลมแรกใหรบประทานสารสกดจากผลทบทม (Punica

granatum L.) ขนาด 1,000 มลลกรม/วน [ประกอบดวยกรดเอลลาจก

(ellagic acid) ประมาณรอยละ 40] เปนเวลา 30 วน เปรยบเทยบกบ

กลมควบคม

ผลการทดสอบพบวา สารสกดทบทมมผลในการลดระดบนำาตาลและ

อนซลน ลดคอเลสเตอรอลรวม คอเลสเตอรอล (ชนดไมด) LDL และเพม

ระดบคอเลสเตอรอล (ชนดด) HDL นอกจากนยงมผลชวยลดระดบสารท

เกยวของกบการอกเสบ รวมทงโปรตนตวชวดการอกเสบชนดไวสงอกดวย

จากผลการทดสอบจงสรปไดวา สารสกดทบทมมฤทธตานการอกเสบ

และอาจชวยลดภาวะแทรกซอนทเกยวของกบความอวนได

ขอมลจาก : http://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1273ภาพจาก : http://image.made-in-china.com/2f0j00TFnEfJrqZVbc/Natural-Pomegranate-Hull-Extract-Punica-Granatum-L-.jpg

ฉบบท 49

8เมษายน 2560

ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทย

สดร. ซอกลองโทรทรรศนวทยแหงชาต จานแรกในไทย ใหญทสดในอาเซยน

สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน)

(สดร.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ลงนามกบบรษทเอมทเมคคาทรอนกส สหพนธสาธารณรฐเยอรมน ผนำา

ระดบโลกดานกลองโทรทรรศนและเทคโนโลยวศวกรรมการสอสารใน

หวงอวกาศลก จดซอกลองโทรทรรศนวทยแหงชาต เสนผานศนยกลาง

40 เมตร จานแรกของไทย ใหญทสดในอาเซยน เดนหนาโครงการพฒนา

เครอขายดาราศาสตรวทยและยออเดซ หนนงานวจยดาราศาสตรวทย

ในไทยและใชเฝาระวงภยพบตทอาจมผลกระทบตอโลก คาดเรมใชงาน

ป 2564 มงเปาใชดาราศาสตรเปนโจทยยากทาทายการสรางเทคโนโลย

ใหมๆ และพฒนากำาลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอตอยอดส

ภาคอตสาหกรรมขนสงในอนาคต

รองศาสตราจารยบญรกษา สนทรธรรม ผอำานวยการสถาบนวจย

ดาราศาสตรแหงชาต กลาววา สดร. ไดลงนามจดซอกลองโทรทรรศนวทย

แหงชาต ขนาดเสนผานศนยกลาง 40 เมตร จากบรษทเอมทเมคคาทรอนกส

(MT Mechatronics GmbH) สหพนธสาธารณรฐเยอรมน ภายใตโครงการ

พฒนาเครอขายดาราศาสตรวทยและยออเดซ กลองโทรทรรศนวทย

ดงกลาว จะเปนโครงสรางพนฐานหลกทางดาราศาสตรทสำาคญอก

แหงหนงของประเทศ นอกเหนอจากหอดดาว

เฉลมพระเกยรต 7 รอบ พระชนมพรรษา ทตดตง

กลองโทรทรรศนสะทอนแสง ขนาดเสนผาน

ศนยกลาง 2.4 เมตร ณ อทยานแหงชาตดอย

อนทนนท จงหวดเชยงใหม โครงการฯ ดงกลาวจะ

กอใหเกดความรวมมอกบเครอขายดาราศาสตรวทย

ทวโลก เพอการพฒนางานวจยทางดานดาราศาสตร

วทยและทางดานธรณวทยา โดยเฉพาะอยางยง

การศกษาผลการเปลยนแปลงโครงสรางของเปลอก

โลกซงอาจมผลกระทบตอการเกดภยพบตบน

พนโลก เชน การเกดแผนดนไหว หรอสนาม

นอกจากน ยงจะกอใหเกดการพฒนาเทคโนโลย

ข นส ง ทำ า ใหประเทศไทยเปนผนำ าทางด าน

ดาราศาสตรวทยในภมภาคอาเซยน ยงผลให

ดาราศาสตรในภมภาคอาเซยนเปนทยอมรบใน

ระดบสากลมากขนดวย

กลองโทรทรรศนวทยแหงชาต ใชตนแบบและพฒนามาจากกลอง

โทรทรรศนวทยเยเบส ประเทศสเปน มขนาดเสนผานศนยกลาง 40 เมตร

ฐานรากมขนาดเสนผานศนยกลาง 18 เมตร อาคารฐานรากมความสง

ประมาณอาคาร 3 ชน ประกอบดวย หองปฏบตการนกดาราศาสตร หอง

เกบอปกรณรบสญญาณวทย หองรบสญญาณ รบความถคลนวทยไดถง

100 กกะเฮรตซ กำาหนดแผนดำาเนนการระหวางป 2560-2563 คาดวา

จะตดตงแลวเสรจ เรมใชงานประมาณป 2564 ในอนาคตยงมแผนตดตง

กลองโทรทรรศนวทยขนาดเสนผานศนยกลาง 13 เมตร และขยายเครอ

ขายสถานเชอมสญญาณไปอก 3 จงหวด ไดแก อบลราชธาน กาญจนบร

และสงขลา

สำาหรบพนทดำาเนนโครงการฯ สดร. ไดรบความอนเคราะหใหใชพนท

ภายในศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชดำาร

อำาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พนทดงกลาวมสภาพแวดลอม

ทเหมาะสม อยหางตวเมองเชยงใหมออกไปประมาณ 30 กโลเมตร

หางไกลจากแหลงกำาเนดสญญาณวทยรบกวน นอกจากน ยงไดรวมมอ

กนวางแผนจดตง “อทยานเรยนรดาราศาสตรและพพธภณฑธรรมชาต

ทมชวต” เพอเปนศนยเรยนรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยรวมกบ

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตตามแนวพระราชดำารฯ อกดวย

อานรายละเอยดเพมเตมไดท : http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/2899-narit-mou-mt-mechatronics

9ฉบบท 49

เมษายน 2560

หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก

อางองจาก : http://www.nature.com/news/chinese-mountain-observatory-to-probe-cosmic-ray-origins-1.21631ขาวเผยแพรจาก : http://www.narit.or.th/index.php/astronomy-news/2898-chinese-cosmic-ray-origins

กองบรรณาธการ

จนเตรยมสรางหอสงเกตการณรงสคอสมกจนเตรยมโครงการสรางหอสงเกตการณรงสคอสมกชอ Large High Altitude Air Shower

Observatory (LHAASO) บนภเขา Haizi ในมณฑลเสฉวนใกลกบทเบต โดยหอสงเกตการณ

นจะตรวจจบรงสคอสมกในชวงพลงงานทไมเคยไดรบการสงเกตการณมากอน

บนยอดเขาทจะใชสรางหอสงเกตการณมพนทเหมาะสมซงจะไมรบกวนสตวปาทอาศยในบรเวณนน โครงสราง

พนฐานทจำาเปนสำาหรบหอสงเกตการณมคาใชจายในการสรางประมาณ 174 ลานเหรยญสหรฐฯ

โครงการนมนกวจยจากหลายประเทศไดแก อตาล สวตเซอรแลนด รสเซย รวมทงประเทศไทย หวงจะม

สวนรวมในการบกเบกความรเรองรงสคอสมก เชน การคนหาวาอะไรทำาใหรงสคอสมกมพลงงานสงขนาดน เนองจาก

พลงงานของอนภาคในรงสคอสมกนนสงกวาพลงงานของอนภาคในเครองเรงอนภาค LHC นบลานเทา ปจจบน

นกฟสกสยงไมแนใจนกวาตนกำาเนดของรงสคอสมกนนคออะไรกนแน แตทางหนงทนกฟสกสใชในการคนหาตนตอ

คอการตรวจจบรงสแกมมา ซงจะไมถกรบกวนโดยประจไฟฟาใดๆ

แมวานกดาราศาสตรตรวจจบแหลงปลอยรงสแกมมาไดถง 180 แหลง แตยงไมมใครยนยนไดวาแหลงใด

ปลดปลอยรงสคอสมกกนแน

หอดสงเกตการณ LHAASO ทกำาลงจะถกสรางนจะพยายามระบใหไดเปนครงแรกวารงสแกมมาพลงงานสง

เหลานมาจากไหนกนแน เนองจากตำาแหนงทตงของตงหอสงเกตการณ LHAASO อยสงถง 4.4 กโลเมตรจากระดบ

นำาทะเลซงจะตรวจจบรงสคอสมกกอนทมนจะเกดการเปลยนแปลงไป

กำาหนดการสรางจะเรมขนตนป ค.ศ. 2018 และจะแลวเสรจในป ค.ศ. 2021

ภาพจำาลองหอสงเกตการณ LHAASO

ฉบบท 49

10เมษายน 2560

หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก

“ผวหนงเทยมผสมสาหราย” นวตกรรมเปลยนโฉมหนาการปลกถายอวยวะเทยม

นกวทยาศาสตรในชลคดคนสาหรายตกเเตงพนธกรรมขนใชกบผวหนงเทยม เพอชวยสรางออกซเจน

หลอเลยงจากภายในหลงการปลกถายผวหนง

รายงานโดยหองขาววโอเอเรยบเรยงโดยทกษณา ขายแกว

Tomas Egana นกวทยาศาสตรเเหงมหาวทยาลยคาธอลก ในกรงซานตอาโก ประเทศชล ตองการพฒนาวธชวยใหผวหนงเทยม

ไดรบออกซเจนหลอเลยง เขากลาววาหนงในปญหาใหญทสดทเกดขนกบการสรางเนอเยอเทยม คอไมสามารถนำาออกซเจนไป

หลอเลยงไดหลงการปลกถายอวยวะเทยม หรอผวหนงเทยมจะไมไดรบออกซเจนเพราะยงไมมเสนเลอดเตบโตขนในบรเวณนน

เขากลาววา ตองการคนหาวธทชวยใหผวหนงเทยมหรออวยวะเทยมไดรบออกซเจนหลอเลยงจากภายใน

Tomas Egana คนพบวธเเกปญหานดวยการนำา “สาหรายจว” ซงเปนสงมชวตขนาดเลกพบไดในแหลงนำาทงจดและเคม

สามารถสรางอาหารขนเองได และสาหรายจวสรางออกซเจนไดเชนเดยวกบพชโดยผานการสงเคราะหเเสง

เขาไดทดลองนำาสาหรายจวมาผสมเขาไปในวสดเทยมหลายๆ ประเภท ยกตวอยางเชนทาลงบนผวหนงเทยม เมอสาหราย

จวไดรบเเสง กจะเรมกระบวนการสงเคราะหแสงและสรางออกซเจนขนหลอเลยงผวหนงเทยม

เขากลาววาไดทดลองทำาพนธวศวกรรมสาหรายจวเพอใหสาหรายผลตยาปฏชวนะ ยาตานอาการอกเสบ และโมเลกลทชวย

กระตนการสรางเซลลใหมๆ ซงชวยใหสรางผวหนงเทยมหรออวยวะเทยม ทมคณสมบตนอกเหนอไปจากจะผลตออกซเจนได

เองเเลว ยงปองกนการตดเชอเเละสงเสรมการสรางเซลลใหมอกดวย

Egana ชวาสาหรายจวตกเเตงพนธกรรมน จะนำาไปใชงานไดกบอวยวะเทยมหลายอยางนอกเหนอไปจากผวหนงเทยม

เขากลาววาการเลอกใชสาหรายจวกบผวหนงเทยมเปนเเคตวอยางหนงเทานน

ออกซเจนเปนสวนประกอบทสำาคญมากสำาหรบการบำาบดรกษาโรคตางๆ และเขากำาลงวางแผนนำาเทคโนโลยทคดคนขนนไป

ใชกบการรกษาโรคอนๆ ไมวาจะเปนการปลกถายอวยวะเทยม การบำาบดกอนมะเรง หรอการปลกเนอเยอใหมเเกบาดแผล

ประเภทอนๆ นอกจากแผลจากไฟไหม

การทดสอบผวหนงเทยมสเขยวในสตวทดลองประสบผลสำาเรจ และทมนกวจยกำาลงวางเเผนทจะทดสอบผวหนงเทยมทม

สวนผสมของสาหรายนในมนษย ในป ค.ศ. 2017 น

(รายงานโดย Kevin Enochs / เรยบเรยงโดย ทกษณา ขายแกว)

11ฉบบท 49

เมษายน 2560

สารคด

วทยาศาสตรรวศ ทศครคณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเชยงใหม

นกวทยาศาสตรศกษาผลกระทบตอสาหรายสองสายพนธ โดย

ใหมนอยในอวกาศนอกตวยานสถานอวกาศนานาชาตเปนเวลาราว

ปครง ผลปรากฏคอสาหรายสามารถอยรอดไดตลอดระยะเวลา 16

เดอนภายนอกสถานอวกาศนานาชาต แมวาพวกมนจะพบกบการ

เปลยนแปลงของอณหภมอยางมากมาย และสภาพสญญากาศใน

อวกาศ เชนเดยวกบทโดนรงสยวและรงสคอสมกในอวกาศ

นกวทยาศาสตรวจยหาสาหรายพนธอดทอยรอดไดในอวกาศ

สาหรายและส งมชวตตางๆ ถกยดเอาไวในถาดทดลอง แลวปลอยใหสมผสสภาวะตางๆ ในอวกาศ นอกตวยานของสถานอวกาศนานาชาตเปนเวลาราวปคร งเครดตภาพ: ESA/ROSCOSMOS

ทมนกวจยจากฟรอนโฮเฟอร เยอรมน ศกษาการอย

รอดของสาหราย เมอพวกมนถกนำาไปไวในอวกาศ

เปนเวลา 16 เดอน บนสถานอวกาศนานาชาต... สงทไดจาก

งานวจยนอาจใหประโยชนในงานดานอตสาหกรรม และภารกจ

ทมนษยจะเดนทางไปยงดาวองคาร

ฉบบท 49

12เมษายน 2560

การทดลองนนำาโดย ดร.ทอมส ลยา (Dr. Thomas Leya) จากสถาบน

ฟรอนโฮเฟอร สำาหรบการรกษาเซลลและภมคมกน ในพอตสแดม เยอรมน

รวมมอกบนกวจยจากนานาชาต การทดลองทตองใชความพยายามมาก

นเปนสวนหนงของการทดลองระดบใหญในดานชววทยาและดาวองคาร

(BIOMEX) ซงเปนโครงการทจดการโดย ดร.ฌอง ปแอร ด เวรา ทศนยการ

บนอวกาศเยอรมน German Aerospace Center (DLR) ในกรงเบอรลน

ตวอยางสาหรายสเขยวสายพนธ CCCryo 101-99 สามารถเจรญเตบโตเปนประชากรร นตอไปได หลงจากทพวกมนถกนำาไปไวในอวกาศเปนเวลา 450 วน โดยมเพยงตวอยางเดยวเทาน นท อย ไมรอด

เครดตภาพ: Thomas Leya / Fraunhofer IZI-BB

หลงจากทนำาตวอยางกลบมายงโลกแลว พบวาสาหรายเกอบทกตวอยางไดพฒนาไปเปนประชากรร นใหมได สาหรายสเขยว(สองแถวบนสด) ไดพฒนาระยะพกตวสสมข น ในขณะท โคโลนตางๆ ทมรงควตถสฟาแกมเขยวจะถกพฒนาข นโดย cyanobacterium (สองแถวลางสด)

เครดตภาพ: Thomas Leya / Fraunhofer IZI-BB

ดร.ลยา ไดแยกสายพนธสาหรายสเขยว CCCryo 101-99 จาก

สาหราย Sphaerocystis sp. ทนำามาจาก Svalbard ซงเปนหมเกาะใน

ประเทศนอรเวย แลวทดลองพรอมกนกบสาหรายสนำาเงนเขยว cyano-

bacterium (Nostoc sp.) (CCCryo 213-06) จากทวปแอนตารกตกา

(คำารหส CCCryo นน หมายถงสาหรายทเพาะเลยงเปนสาหรายประเภท

ทชอบความเยนในการเจรญเตบโต ซงสาหราย Nostoc sp. และ

Sphaerocystis sp. นนเปนตวอยางของสายพนธทชอบความหนาวเยน

และมกลยทธพเศษทใช ในการปรบตวเพอตอตานความเยน และการ

แหงตว ทำาใหพวกมนสามารถอยรอดไดแมแตในสภาพแวดลอมทเลวราย

รนแรง)

ทางชวภาพและการวเคราะหทางชวภาพ ของสถาบนฟรอนโฮเฟอร

ในพอตสแดม ซงเวลากวา 18 ปทผานมา ทางกลมไดศกษากลยทธในการ

เอาตวรอดของทงสาหรายทชอบความเยน ไซยาโนแบคทเรย มอส รา และ

แบคทเรยทพบในเขตขวโลก บรรดานกวจยไดทดลองในหองปฏบตการจน

แนใจแลววา สาหรายนนโดยสวนใหญไมตกอยใตอทธพลของความเครยด

อนเนองมาจากการอยในสภาพแหงเปนเวลานาน หรออณหภมสง หรอ

การแผรงสอลตราไวโอเลต อยางไรกด สภาพแวดลอมเลวรายสดโตงของ

วงโคจรใกลโลกนกยงไมสามารถจำาลองไดในหองปฏบตการ

“เราลดความชนสาหรายสายพนธตางๆ เพอเตรยมการสำาหรบเวลาท

พวกมนจะอยในอวกาศ” ดร.ลยา กลาว

สารคดวทยาศาสตร

13ฉบบท 49

เมษายน 2560

การเตรยมสาหรายสำาหรบการทดลองนอกสถานอวกาศนานาชาต

เครดตภาพ: Thomas Leya / Fraunhofer IZI-BB

ยานโปรเกรสไดขนยายสงมชวตทใชทดลองขนไปบนอวกาศ เมอ

วนท 23 กรกฎาคม 2557 และแคปซลโซยสกไดนำาเอาสาหรายตางๆ

ทไดเพาะเลยงบนอวกาศกลบมายงโลก เบดเสรจแลวสาหรายทใชทดลอง

นจะตองทนสภาพภายนอกสถานอวกาศนานาชาตเปนเวลา 16 เดอน

โดยมเพยงแผนกรองรงสทมความหนาแนนปานกลาง เพอลดผลกระทบ

จากการแผรงส และมเซนเซอรวดและบนทกการเปลยนแปลงอณหภม

และการแผรงสคอสมกตดอย

จากนนบรรดานกว จยจะวเคราะห ยทธศาสตร ในการปรบตว

ของสาหรายสเขยวแกมนำาเงนอนเนองมาจากผลกระทบของรงส

อลตราไวโอเลต ซงรงสนสามารถกอความเสยหายกบดเอนเอของมนษย

ได ดงนน มหาวทยาลย Technische University Berlin และ DLR จงได

ศกษาสาหรายทนำากลบมาจากสถานอวกาศนานาชาตเพอตรวจสอบวา

พวกมนถกทำาลายเสยหายหรอไม หรอถกทำาลายไปมากนอยเพยงใด

พวกเขายงไดวเคราะหพบวาสารแคโรทนอยดในสาหรายไมไดถก

ทำาลายไป สารนเปนสารรงควตถซงพบไดทวไปในพชและสงมชวต มน

สามารถสงเคราะหดวยแสงได ทำาหนาทดดซบพลงงานจากแสงอาทตย

เพอการสงเคราะหแสงและชวยการเจรญเตบโตของพชและสงมชวต

ผเชยวชาญกลาวถงสารรงควตถนมความสำาคญในหลายทาง รวมถง

ภารกจไปยงดาวองคารในวนหนงขางหนาดวย เนองจากการผลตอาหาร

บนดาวองคารอาจเปนสงจำาเปนอยาง

ยงตอการอยรอดของมนษย หากผคน

เดนทางไปตงอาณานคมบนดาวองคาร

สาหรายสามารถผลตออกซเจนและ

โปรตนได จงทำาใหพวกมนเปนแหลง

อาหารชนด และสาหรายสายพนธทถก

ทนเหลาน กอาจเลยงใหเจรญเตบโตใน

เรอนเพาะชำาหรอกรนเฮาสแบบพเศษ

หรอเตนทแบบโปรงแสงได

กลมนกวจยยงสงสยใครรดวยวา

บางทหลายลานปกอน สงมชวตหรอ

รปแบบชวตแรกเรมชนดตางๆ จาก

อวกาศ อาจเปนปจจยทกอใหเกดสงม

ชวตบนโลก และรปแบบชวตแรกเรม

นกอาจมาถงโลกดวยอกกาบาตตาม

ทฤษฎแพนสเปอรเมย (panspermia)

ซงกอาจถกหยบยกมาปดฝนอกครง

โดยตองขอขอบคณการทดลองสาหรายบนสถานอวกาศนานาชาตนเอง

องคประกอบตางๆ ของสาหรายในฐานะอาหารเสรมโภชนาการและสารปองกนแสงแดด อตสาหกรรมหลายอยางจะไดรบประโยชนจากการคนพบของการ

ทดลองสาหรายบนสถานอวกาศนานาชาต บางทผผลตเครองสำาอาง

อาจสามารถผลตครมปองกนรงสอลตราไวโอเลต (ยว) ทมองคประกอบ

ตางๆ จากสาหราย สวนอตสาหกรรมอาหาร สาหรายนนมสารเสรม

คณคาทางโถชนาการทนาสนใจซงเกดจากกลไกการซอมแซมตวเองอนม

ประสทธภาพ อกทงยงมกรดไขมน โอเมกา-3 ทเปนประโยชนตอคนเรา

ในปรมาณมาก เชน กรด eicosapentaenoic acid (EPA) ปจจบน ตนทน

การผลตอาจจะยงคงมราคาแพงอย แตในอนาคตนาจะคมคาทจะทำาขาย

ในเชงพานชย

ขณะน ดร.ลยา ไดเกบรวบรวมสาหรายและสงมชวตอนๆ กวา 500

ชนดจากพนทแถบขวโลก และจดทมสภาพแวดลอมเลวรายรนแรงสดขว

จากทวโลก กระนนกตาม บรรดาผเชยวชาญเชอวา มนยงมสงมชวต

สายพนธตางๆ อยอกมากนบแสนชนด โดยมสดสวนเพยงเลกนอยเทานน

ทไดรบการระบทราบ นจงหมายความวา มนมโอกาสสงทเราอาจมองขาม

พวกมนไป และบรรดาสงมชวตเหลานกอาจทำาใหเราตองแปลกใจจาก

คณประโยชนทซอนอยของพวกมนกเปนได

แหลงขอมลอางอง : https://phys.org/news/2017-02-algae-survive-cold-cosmic.html#jCp

สารคดวทยาศาสตร

ฉบบท 49

14เมษายน 2560

หองภาพวทย (SciGallery)

ปรทศน เทยนทอง

ภาพจาก : https://www.facebook.com/ชางภาพบานนอก

ภาพถายทางชางเผอกบนยอดดอยอนทนนท

กจกรรมถายภาพทางดาราศาสตรมาราธอน บนยอดดอยอนทนนท อำาเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม เมอวนท 25 – 26 มนาคม 2560 ทผานมา ตงแตพระอาทตยตกขอบโลกทางทศตะวนตก ขามคำาคน

อนหนาวเหนบ ลมพดแรงอณหภมตำาสดท 9 องศา จนพระอาทตยทอแสงขนมาทางทศตะวนออก อาบองคพระมหาธาตนภเมทนดลและพระมหาธาตนภพลภมสร พระมหาธาตคบารมในรชกาลท ๙

ภาพทางชางเผอกน ถายดวยกลอง Canon EOS 6D เลนส 14 มลลเมตร ตงคา Speed 30 วนาท F 2.8 ISO 3200 โดย นายวสนต วณชชากร

15ฉบบท 49

เมษายน 2560

Sci Infographic

https://witsanook.wordpress.com/2017/03/16/เรองนารของพายฤด-2/

ฉบบท 49

16เมษายน 2560

http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012

http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012

http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012

http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012

http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012

http://www.oryor.com/oryor2015/print-detail.php?cat=44&id=1012

สาระนารจาก อย.

17ฉบบท 49

เมษายน 2560

https://www.facebook.com/KingRama9andScience/?fref=ts

นกวทยคดถงในหลวง

ผมเรมทำางานเปนอาจารยทภาควชาชววทยาปาไม คณะ

วนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ตงแตป พ.ศ.

2535 นอกจากสอนนสตแลว ผมกคนหาตวเองไปดวย เรมแรกก

ศกษาผเสอไปเรอยๆ แตตอมากเปลยนมาทำาเรองมด และอดทนทำา

ตอมาเรอยๆ จนเกดดอกออกผลเปน “พพธภณฑมด”

ยอนนกกลบในตอนนน หากมคนมาถามผมวา มใครเปนไอดอลใน

การทำางาน ผมคงตอบวา อาจารยบางทานทอยใกลๆ ตวผม ผมไมเคย

นกถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชเลย นนเปนเพราะ

พระองคอยเหนอจากเราเกนไป

แต ณ ปจจบน เมอผมมานงคด นงวเคราะหดโครงการ ดพระราช

กรณยกจตางๆ ของพระองค ผมพบวา พระองคทานเปนยงกวาไอดอล

ทกเรองททานทำาลวนแลวแตเปน “ตนแบบ” ทดของการเปนนกวจย

กองบรรณาธการ

ตนแบบของนกวจยไทยโดย รศ. ดร.เดชา ววฒนวทยา

หมายเหตกองบรรณาธการ : “นกวทยคดถงในหลวง”

คอโครงการเทดพระเกยรต ในหลวงรชกาลท 9 ผานบท

วเคราะหของนกวทยาศาสตร เพอเปดพนทใหนกวทยาศาสตรได

สะทอนมมมอง ความคดเหน ความรสกนกคด และความจงรกภกด

ทมตอพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช...

เผยแพรรวมกบเฟซบก

จดทำาโดย ฝายเผยแพรวทยาศาสตร สวทช.

เกยวกบผเขยน : รองศาสตราจารย ดร.เดชา ววฒนวทยา

เปนทรจกกนในชอ “พอมดเมองไทย” หรอ “ผสรางพพธภณฑมด

แหงแรกของไทย” จบการศกษาปรญญาตรและโทจากคณะวนศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และปรญญาเอกจากมหาวทยาลยเกยวโต

ประเทศญปน ปจจบนเปนอาจารยอยทภาควชาชววทยาปาไม คณะ

วนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร นอกจากงานวจยททำามาอยาง

ตอเนองเกอบ 30 ป ดร.เดชายงมความรก ความใสใจ และมงมนใน

การอบรมสงสอนลกศษยใหเตบโตขนเปนกำาลงสำาคญในการพฒนา

ประเทศไทย

มเปาหมายชดเจน ในหลวงรชกาลท 9 ทรงมเปาหมายในการทรงงานแตละอยางท

ชดเจนคอ เพอคนไทย ดงนนเราจะเหนวา โครงการของในหลวงหลายพน

โครงการไมเคยซำากนเลย นนเปนเพราะพระองคทรงเลอกโจทยของสงคม

ทมปญหาแตกตางกนไปในแตละพนท ถานกวจยมองทเปาหมายหลก

คอ ประเทศชาต แลวทมเท ตงใจทำาแบบทพระองคทำา คณภาพชวตของ

คนไทยตองดขน ในฐานะอาจารย กอนทนสตจะเลอกหวขอวจยนน

เขาตองตอบผมไดวา หวขอทเลอกมานนทำาไปเพอใคร เพออะไร

ผมอยากเหนงานวจยททำาเพอสนองโจทยของสงคมมากกวาของตวเอง

เราตองปรบความคดวาสงทเราทำาสงคมไดประโยชนอะไร ไมใชเลอก

เพราะเปนเรองใหม ยงไมเคยมใครทำา

คอลมน ใหมเรมฉบบน

17ฉบบท 49

เมษายน 2560

ฉบบท 49

18เมษายน 2560

ถาเปาหมายคอตวเอง เรากจะมองอะไรไดแคบ แตถาเรามเปาหมาย

เพอสงคม จะทำาใหเรามองอะไรไดกวางกวา รจกเชอมโยงสงตางๆ

งานวจยทสำาเรจออกมากจะเปนงานทมประโยชนตอแผนดน

มงมนตงใจทำาใหเชยวชาญ โครงการพระราชดำารหลายโครงการของพระองคเกยวของกบฟนฟปา

ในฐานะทผมอยในแวดวงวชาการดานปาไม ผมเองยงรสกวา

เรองของปาไมเปนเรองซบซอน พระองคทานไมไดเปนนกนเวศ นกปาไม

แตทรงเขาใจระบบนเวศ เขาใจระบบทจะฟนฟปาอยางลกซง แสดงวา

ตองทรงเรยนรทกอยาง และตองมความมงมนตงใจ ใหรลก รจรงดวย

ซงการเรยนร ใหถองแทนนตองใชเวลาและทำาอยางตอเนอง

สำาหรบผมนน ความเชยวชาญไมไดเกดภายในปสองป ไมใชทำาไดแลว

เลก ถาเราดผลสมฤทธจากโครงการในพระราชดำารกจะเหนวา ทพระองค

ทรงชวยแกปญหาไดนน เปนเพราะพระองคทรงรจรง และทรงทำาอยาง

ตอเนอง แตละปกจะไปเยยมชมตดตามโครงการ ไมเคยปลอย โครงการ

ในพระราชดำารตางๆ จงพฒนาขนไปเรอยๆ

ไมมองขามสงเลกๆ นอยๆ โดยธรรมชาตของคนเรามกมองขามสงเลกๆ นอยๆ แตใหความสำาคญ

กบเรองใหญๆ

นกวจยเองกเชนกน ผมยกตวอยางใหเหนภาพวา ถามโครงการชาง

กบโครงการมดทเขาใหญ โครงการไหนมโอกาสไดรบความสนใจมากกวา

แตสำาหรบตวผมเองกลาพดเลยวา ถาไมมชาง ปาเขาใหญกยงอยได แต

ถาไมมมด ปาเขาใหญนาจะมอยยาก เพราะวามดเปนสตวทปรบตวเกง อย

ไดเกอบทกสภาพแวดลอม

บางทเรามองแตหนวยใหญๆ จนมองขามเรองเลก ตางจากในหลวง

รชกาลท 9 โครงการในพระราชดำารหลายโครงการเกดขนจากความใสใจ

ในทกสงของพระองค ทรงไมเคยมองขามสงทอยรอบตว ใกลตว หรอสง

เลกๆ และทสำาคญคอ พระองคทรงจบประเดนเชอมโยงสงตางๆ ไดเกง

มาก อยางเชนโครงการชงหวมน ทเรมจากทรงเหนวา มนเทศทวางทงบน

ตาชงยงมใบงอกออกมา ถาปลกในพนทแหงแลงกตองเจรญเตบโตได

นกวทยคดถงในหลวง

19ฉบบท 49

เมษายน 2560

มองใหครบ เชอมโยงอยางเปนระบบ ในหลวงทรงเปนตนแบบของคนทมความคดเชอมโยงสงตางๆ เกงมาก

ตวอยางคอ พระราชดำารเรอง การปลกปา 3 อยาง ประโยชน 4 อยาง ซง

เปนการผสมผสานศาสตรทงดานเกษตร วนศาสตร เศรษฐกจ และสงคม

ชวยทำาใหเกดสมดลธรรมชาต หรอ balance of nature ผมมองวา คอการ

เดนสายกลาง พออย พอกน ทำาแลวเราไมเดอดรอน สงคมไมเดอดรอน

ธรรมชาตไมเดอดรอน มความยงยน

มองกลบมาทพวกเรา ปญหาใหญของประเทศไทยและของเดก

ปจจบนคอ คดเชอมโยงไมเปน แมแตผมเองชวงแรกของการทำางาน

กคดแคแมลง แมลง แมลง ไมไปยงกบสาขาอนเลย แตหลงจากทมคนจาก

หลากหลายสาขาทงวศวะ นเทศ คหกรรม เกษตร สงคมมาปรกษาเรองมด

เรองแมลง ผมจงเขาใจวาศาสตรเรองแมลงของเรามนเกยวของ

เชอมโยงไดกบทกเรอง ทกวนนเวลาสอนหนงสอ ผมกจะเนนใหนสตรจก

คดเชอมโยงใหเปน อยางนอยกตองคดใหไดวา แมลงปาไมเกยวของกบ

ทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงอยางไร

รแลวไมเกบไว สงความรตอไปใหกวาง เราตองยอมรบความจรงทวา นกวจย/นกวชาการบางคนไมไดเหนเรอง

การถายทอดความรเปนเรองสำาคญ ทำาเสรจแลวเกบไวกบตว ทำาเสรจแลว

กเนนการตพมพทางวชาการ บางครงกมการปดบงขอมล ซงแนนอนวา

ไมไดเกดประโยชนในวงกวาง

ในทางตรงกนขาม ผมเหนบางสงทในหลวงทรงทำามาตลอดคอ

การถายทอดความรไปยงประชาชนของพระองคดวยภาษางายๆ ทเรา

ทกคนฟงแลวเขาใจ ผานพระราชดำารสในวาระสำาคญตางๆ ผานตวอยาง

ทมองเหนไดคอ ความสำาเรจของโครงการในพระราชดำารตางๆ ผมมองวา

ถาเราปลกจตสำานกใหนกวจยรนใหมใจกวาง ตวเองเกงแลว ตองชวยให

คนอนเกงดวย ชวยกนเผยแพรความร ทกคนในชาตกจะไดประโยชน

ไมแกทปญหา แตใหไปเรมทสาเหต เมอวเคราะหโครงการในราชดำารตางๆ ผมวาพระองคทานไมเคยแก

ทปญหา แตพระองคทานจะไปหาตนเหต หาสาเหตของการเกดปญหาวา

มาจากอะไร อยางเชน ปญหาของการปลกฝน ตนเหตของปญหาทแทจรง

คอ ความยากจน พระองคทานกทรงแนะนำาใหเลกปลกฝน แลวปลกพช

อยางอนทดแทน ซงนอกจากจะกำาจดฝนไดแลว ยงสรางรายได ใหกบ

ชาวบานไดเทากบปลกฝนได

การคดโครงงานวจยตางๆ ททำาขนเพอแกไขปญหาตางๆ กเชนกน ผม

มองวา เราควรคดวเคราะหยอนไปถงตนเหตของปญหา แลวแกไขตงแต

ตนเหต ไมใชเรมทปลายทาง กจะชวยใหปญหาทเกดขนนน ไดรบการแกไข

ถกทและตอบโจทยความตองการของทกฝาย

สรางศรทธา... ไมยดมนถอมนในหวโขน เหตผลหนงทผลงานวจยไมไดนำาไปใชจรงนน เปนเพราะนกวจยเขาไม

ถงใจชาวบาน

เขาถงใจชาวบานคออะไร ผมนกถงในหลวงรชกาลท 9 ตงแตเดกผม

ดขาวพระราชกรณยกจ เหนพระองคทานเสดจไปทวทงแผนดนไทย ในปา

ในถนทรกนดาร ในพนทเกดภยพบต เหนไดชดเจนวา พระองคทานไมได

ยดมนถอมนในความเปนกษตรย เสดจไปถงทกทดวยความตงใจอยางเดยว

วาจะทำาอยางไรใหคนไทยอยดกนด สงทพระองคทำาใหพวกเราเหนมาอยาง

ตอเนองยาวนานน คอสงททำาใหคนไทยเกด “ศรทธา”

หากขาราชการทกคนคดแบบพระองคทาน ไมยดมนถอมนในหวโขน

ของตวเอง เขาใหถงประชาชน ไมใชเขาไปเพราะหนาท แตตองเขาใหถงใจ

ประชาชน ประชาชนคงอยดมสข นกวชาการนกวจยเองกเชนกน การนำา

งานวจยไปชวยชาวบาน ไมใชเอาไปแตทฤษฎ เราตองรบฟงชาวบาน เอา

ประสบการณของเขามาบวกกบทฤษฎของเรา แลวกตองทำาใหเขาเหน

อยางจรงจง ดวยความอดทน ไมฉาบฉวย เมอเขาเหนเราตงใจจรง ทำาได

จรง กจะเชอมน เกดศรทธา และยอมรบทงงานและตวเรา

สำาหรบนกวจยไทยแลว ผมวาเราไมตองไปมองหาตนแบบการทำางาน

วจยจากทไหนเลย พระองคทานเปนยงกวา “ไอดอล” ทเราสามารถเรยน

รแนวทางเพอมาปรบการทำางานได ไมเวนแมแตการทำางานของนกวจย

นกวทยคดถงในหลวง

โครงการในพระราชดำารหลายโครงการเกดขนจากความใสใจในทกสงของพระองค ทรงไมเคยมองขามสงทอยรอบตว ใกลตว หรอสงเลกๆ และทสำาคญคอ พระองคทรงจบประเดนเชอมโยงสงตางๆ ไดเกงมาก อยางเชนโครงการชงหวมน ทเรมจากทรงเหนวา มนเทศทวางทงบนตาชงยงมใบงอกออกมา ถาปลกในพนทแหงแลงกตองเจรญเตบโตได

“

”

ฉบบท 49

20เมษายน 2560

scisocietyสเปกตรม

สวทช. ควา 2 รางวลตราสญลกษณมาตรฐานสถานทจดงานประเทศไทย

สองหนวยงานภายใต สวทช. ประกอบดวย ฝายบรหาร

บานวทยาศาสตรสรนธร (SHM) โดยคณสภาภรณ

ศรอำาพล ผอำานวยการฝายอาวโส ฝายบรหารบานวทยาศาสตร

สรนธร และฝายบรหารศนยประชมอทยานวทยาศาสตร

ประเทศไทย (TCC) โดยคณปณณา วฒนวบลย ผอำานวยการฝาย

อาวโส ฝายบรหารศนยประชมอทยานวทยาศาสตรประเทศไทย

เขารบมอบรางวลตราสญลกษณมาตรฐานสถานทจดงาน

ประเทศไทย (Thailand MICE Venue Standard) ประจำาป 2560

จาก พลเอก ธนะศกด ปฏมาประกร รองนายกรฐมนตร เมอวนท

13 มนาคม 2560 ทผานมา ณ โรงแรมพลาซา แอทธน กรงเทพฯ

รางวลตราสญลกษณมาตรฐานสถานทจดงานประเทศไทย

จดขนโดยสำานกงานสงเสรมการจดการประชมและนทรรศการ

(องคการมหาชน) หรอทเซบ (TCEB) ตอเนองเปนปท 3 แลว

ซงปนมผประกอบการไมซ (การจดประชมและนทรรศการระดบ

นานาชาต) ทวประเทศจำานวน 101 แหงทผานการประเมน

มาตรฐานฯ นบเปนมาตรฐานสถานทจดประชมทแสดงถงการให

บรการอยางมประสทธภาพ ได รบการยอมรบ และสราง

ความเชอมนใหแกผ ใชบรการ อนจะมประโยชนตอการทำา

การตลาดของหนวยงานท ไดรบมอบมาตรฐาน ตลอดจนชวย

ขบเคลอนอตสาหกรรมไมซอาเซยน หรอการจดการประชมใน

ระดบอาเซยนตอไป

ก.วทยฯ ลงนาม MOU รวมกบฟลปปนส มงสงเสรมความรวมมอดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยระหวางสองประเทศ

เมอวนท 21 มนาคม 2560 / ดร.อรรชกา สบญเรอง

รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เซนสญญาการจดทำาความตกลงระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกร

ไทยกบรฐบาลแหงสาธารณรฐฟลปปนส วาดวยความรวมมอ

ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย กบ Mr. Fortunato Dela

Pena รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ฟลปปนส โดยม พอเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร

รวมเปนสกขพยาน ณ ตกสนตไมตร ทำาเนยบรฐบาล

http://www.most.go.th/main/th/news/executive-news/item/6197-most_6197

21ฉบบท 49

เมษายน 2560

sci society

อพวช. ตอนรบคณะผเยยมชม จาก “ASEAN Next 2017 Conference (Technopolis Tour)”

วนท 10 มนาคม 2560 / ดร.อภญาณ หทยธรรม

รองผอำานวยการองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

(อพวช.) ใหการตอนรบผแทนจากคณะ “ASEAN Next 2017

Conference (Technopolis Tour) 10th March 2017” จาก

ประเทศในกลมอาเซยน ในการเยยมชมพพธภณฑเพอศกษาดงาน

และเจรจาหารอแนวทางความรวมมอทางดานวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย ณ อพวช. ต.คลองหา อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน

อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.tcels.or.th/th/Home/NewsDetail/584

http://www.nsm.or.th/index.php?option=com_k2&view=item&id=6144:asean-next-2017-conference-technopolis-tour-10th-march-2017&Itemid=104

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล พรอมผลกดน Smart Hospital รวมมอกบทเซล ฟโบ และ สพรม ไฮทรา พฒนา

นวตกรรมเพอกาวส “ศรราช 4.0”

กลมงานดานสาธารณสข เปนหนงในองคประกอบ

แนวคดเรองไทยแลนด 4.0 ของรฐบาล ทงใน

แงการพฒนาอตสาหกรรมบรการดานการแพทย นวตกรรมและ

เครองมอทางการแพทย เพอเปนอตสาหกรรมใหมในอนาคต

และในแงการนำาเทคโนโลยมาชวยในการใหบรการสาธารณสข

แกประชาชน โดยการกาวส Smart Health หรอ Smart Hospital

จำาเปนทจะตองไดรบความรวมมอจากหลายหนวยงานทเกยวของ

โดยตลอดระยะเวลากวา 3 ปทผานมา สถาบนวทยาการหนยนต

ภาคสนาม (ฟโบ) มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

(มจธ.) และบรษทสพรม ไฮทรา จำากด ไดรวมกนศกษา แกไข และ

พฒนาหนยนตจายยา เพอสรางประโยชนดานความรวดเรวในการ

ใหบรการผปวย ลดเวลาในการรอคอย ลดความผดพลาดและลด

ภาระงานของเจาหนาท โดยมศนยความเปนเลศดานชววทยาศาสตร

(องคการมหาชน) (TCELS) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ใหการสนบสนนในสวนของการพฒนาในเบองตนและประสานงาน

ดานอนๆ ทงน คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลย

มหดล เลงเหนถงประโยชนของหนยนตและระบบจายยาดงกลาว

ซงจะเปนสวนหนงในการนำานวตกรรมมาพฒนาเพอกาวสการเปน

ศรราช 4.0 จงเกดการลงนามบนทกความเขาใจระหวาง 4 องคกร

ดงกลาว และชวยผลกดนแนวทาง Smart Hospital ในประเทศไทย

ใหเกดขนอยางเปนรปธรรม

ฉบบท 49

22เมษายน 2560

sci society

ไทยเปนเจาภาพจดแขงขนดาราศาสตรและฟสกสดาราศาสตร โอลมปกระหวางประเทศ ครงท 11 พฤศจกายนนทภเกต

มลนธสงเสรมโอลมปกวชาการและพฒนามาตรฐาน

วทยาศาสตรศกษาในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ

เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร (สอวน.)

มหาวทยาลยสงขลานครนทร (มอ.) กระทรวงศกษาธการ (ศธ.)

และสถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) (สดร.)

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมแถลงขาวประเทศไทย

จะเปนเจาภาพการแขงขนดาราศาสตรและฟสกสดาราศาสตร

http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/2903-thailand-the-11th-international-olympiad-on- astronomy-and-astrophysics-ioaa-2017

สดร. จบมอ กรมอทยานแหงชาตฯ และสมาคมอทยานแหงชาต ผนกกำาลงนำาดาราศาสตรเสรม กจกรรมอทยานทวประเทศ

สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการ

มหาชน) (สดร.) กระทรวงวทยาศาสตร

และเทคโนโลย รวมกบ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

และสมาคมอทยานแหงชาต ลงนามบนทกขอตกลง ความ

รวมมอพฒนาองคความรดานดาราศาสตร ผนกกำาลงสงเสรม

บรการวชาการดาราศาสตรผานกจกรรมในเขตพนทอทยาน

แหงชาต หวงนำาดาราศาสตรสรางแรงบนดาลใจใหเกดการเรยนร

แกเยาวชน ประชาชน และนกทองเทยว เมอวนท 15 มนาคม

2560 ทผานมา ณ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

กรงเทพฯ

อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/2905-narit-dnp-seub-mou

โอลมปกระหวางประเทศ ครงท 11 (The 11th International

Olympiad on Astronomy and Astrophysics : IOAA 2017)

ทภเกต

รองศาสตราจารยบญรกษา สนทรธรรม ผอำานวยการ

สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต เปดเผยวาในปนประเทศไทย

ไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพจดการแขงขนดาราศาสตรและ

ฟสกสดาราศาสตรโอลมปกระหวางประเทศ ครงท 11 (The 11th

International Olympiad on Astronomy and Astrophysics : IOAA

2017) ระหวางวนท 12-21 พฤศจกายน 2560 ณ จงหวดภเกต

คาดวาจะมเยาวชนเขารวมแขงขน 500 คน จาก 46 ประเทศ

ทวโลก ในป 2550 ประเทศไทยเคยไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพ

จดการแขงขนดาราศาสตรและฟสกสดาราศาสตร โอลมปก

ระหวางประเทศ ครงท 1 จดขน ณ จงหวดเชยงใหม ในปนนบเปน

ครงท 2 ทประเทศไทยไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพจดการแขงขน

ดงกลาว ตดตามรายละเอยดเพมเตมไดท ioaa2017.posn.or.th

23ฉบบท 49

เมษายน 2560

ซนโครตรอนไทย จบมอ สถาบน MGI มาเลเซย สรางความรวมมอวชาการ ผลกดนวงการวทยาศาสตรอาเซยนมงสสากล

สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (องคการมหาชน)

นำาโดย ศาสตราจารย นาวาอากาศโท

ดร.สราวฒ สจตจร ผอำานวยการ ลงนามบนทกความรวมมอ

ทางวชาการ รวมกบ Malaysia Genome Institute (MGI) ประเทศ

มาเลเซยนำาโดย Dr.Zulkflie Zamrod Exclusive ผอำานวยการ

เมอวนท 20 มนาคม 2560 ณ MGI ประเทศมาเลเซย

ความรวมมอดงกลาวมวตถประสงคเพอรวมพฒนางานวจย

ของทงสองสถาบนดวยเทคโนโลยทมอย ตลอดจนการพฒนา

บคลากรผานกจกรรม workshop และสมมนาตางๆ โดยมงหวง

ยกระดบวงการวทยาศาสตรของอาเซยนใหเปนทยอมรบ

ในระดบสากล ภายหลงเสรจสนพธลงนามฯ ศาสตราจารย

นาวาอากาศโท ดร.สราวฒ สจตจร ผอำานวยการสถาบนวจยแสง

ซนโครตรอน ไดรบเกยรตใหบรรยายพเศษแนะนำาเทคโนโลยแสง

ซนโครตรอน รวมถงการใชประโยชนในงานวจยดานตางๆ ตลอด

จนการนำาไปประยกตใชในงานดานอตสาหกรรม และนอกจากน

ทมนกวทยาศาสตรของสถาบนฯ ไดบรรยายแนะนำาเทคนคตางๆ

ของแสงซนโครตรอนทเปดใหบรการ ณ หองปฏบตการแสงสยาม

จ.นครราชสมา ใหแกคณะผบรหารและทมวจยของ MGI อกดวย

sci society

http://www.slri.or.th/th/slrinews/4931-mgi.html

ผลงานวจยไบโอเทคควารางวลดานวทยาศาสตรการแพทย

เมอวนท 22 มนาคม 2560 กรมวทยาศาสตร

การแพทย กระทรวงสาธารณสข รวมกบมลนธกรม

วทยาศาสตรการแพทย จดพธมอบรางวล DMSc Award เพอ

เชดชผทสรางสรรคผลงานดเยยมทางวทยาศาสตรการแพทย

ทสงเสรมงานดานสาธารณสข ในงานการประชมวชาการ

วทยาศาสตรการแพทย ครงท 25 ประจำาป 2560

โดยคณะนกวจยไบโอเทคไดรบรางวลชนะเลศ DMSc ใน

สาขางานวจยและพฒนาทางวทยาศาสตรการแพทย จาก

ผลงานวจยเรอง “กรรมวธควบคมการแสดงออกของยนเพอ

ศกษาเปาหมายยาและหาสารยบยงเปาหมายดวยเทคนค

ไรโบไซม” นำาโดย ดร.ฟลป ชอว ดร.ชยรตน อทยพบลย

และ ดร.อยดา อรณศร นกวจยหองปฏบตการวศวกรรมโปรตน

ลแกนดและชววทยาโมเลกล หนวยวจยชววทยาโมเลกลทาง

การแพทย

ฉบบท 49

24เมษายน 2560

บานนกคด

Quiz

สงคำาตอบมารวมสนกไดท กองบรรณาธการสาระวทย ฝายเผยแพรวทยาศาสตร สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 หรอสงทางโทรสารหมายเลข 0 2564 7016 หรอทาง e-mail ท sarawit@nstda.or.th อยาลมเขยนชอ ทอย มาดวยนะฮะ

หมดเขตสงคำาตอบ วนท 25 เมษายน 2560คำาตอบจะเฉลยพรอมประกาศรายชอผไดรบรางวลในสาระวทย ฉบบท 50 สำาหรบของรางวล เราจะจดสงไปใหทางไปรษณย

รางวลประจำาฉบบท 47

ฉบบท 48 เหมยวสบสนวา เหดระโงกนเปนราทเรยกวา mycorrhiza หรอ rhizobium กนแน ตอนนเหมยวรคำาตอบแลวนะฮะ คำาตอบคอ เหดระโงกเปนราชนดหนงทเรยกวา ไมคอรไรซา (mycorrhiza) เปน

ราทอยใตดน อาศยอยตามรากของตนไม ไมคอรไรซาและตนไมพงพาอาศยกนแลกเปลยนนำาและธาตอาหารทจำาเปนซงกนและกน แถมไมคอรไรซายงชวยปองกนเชอกอโรคทจะเขามาทางรากไมไดอกดวย เมอถงฤดฝนทมความชน มธาตอาหาร มสภาพแวดลอมทเหมาะสม จากเสนใยราทอยใตดน กจะเจรญเปนดอกเหดระโงกโผลขนมาจากดนทเราเหนกนนนเอง สวน rhizobium นนไมใชรา แตเปนแบคทเรยทอาศยอยในรากพชตระกลถว

รางวลท 1 ชดของขวญ I love yellow จำานวน 3 รางวล

รางวลท 2 พวงกญแจ world scientist จำานวน 5 รางวล

ผทไดรบรางวลประจำาฉบบท 48รางวลท 1 กระเปาแคนวาสใบใหญ คณขนมจรา กอสกลรางวลท 2 กระเปาแคนวาสใบเลก คณสมรลกษณ แจมแจง ด.ญ.นรศรา แรตสนเทยะรางวลท 3 จานรองแกว world scientist คณศรวรรณ อสสระวงศเทวา คณสรส สลญชปกร คณรตนากร แสนศกด

ในชวงเดอนเมษายนน เหมยวเหนไมยนตนหลายชนดออกดอกสะพรง แถมสวนใหญมดอกสเหลองซะดวย ตอนนเหมยวเลยพยายามรวบรวมรายชอไมยนตนในเมองไทยทใหดอกสเหลอง คณผอานรจกตนอะไรบาง สงชอมาใหเหมยวหนอยนะฮะ อยางนอยคนละ 2 ตน (ถามรปดวยกดนะ)

ปญหาประจำาฉบบท 49

25ฉบบท 49

เมษายน 2560

วารสารเทคโนโลยวสด อตสาหกรรม 4.0ผลตโดย ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต

ราคาเลมละ 55 บาท

จำานวน 82 หนา

จดจำาหนายโดย ศนยหนงสอ สวทช.

พเศษ!! สมาชกสาระวทย ซอดวยตนเองทศนยหนงสอ สวทช. ลด 20%

เหลอราคาเลมละ 44 บาท

นาทน หนไปทางไหน ใครๆ กพดถง Thailand 4.0 หรอ ประเทศไทย 4.0 กนทงนน คณผอานทราบไหมวา นอกจาก ประเทศไทย 4.0 แลว ยงมคำาอกหนงคำาทเราอยากแนะนำาใหผอานไดทำาความรจก

กนดวย นนคอ อตสาหกรรม 4.0

วารสารเทคโนโลยวสด ฉบบลาสด (ฉบบท 84) มบทวเคราะหโดยนกวชาการของเอมเทคถงอตสาหกรรม 4.0 อยางหลากหลายมมมอง อาท

- เทคโนโลยทเปนหวใจของอตสาหกรรม 4.0

- ระบบการผลตอจฉรยะในยคอตสาหกรรม 4.0 เปนอยางไร?

- อตสาหกรรมสงทอในยคอตสาหกรรม 4.0

นอกจากนในเลม ยงมเนอหาอนๆ ทเขมขน มากดวยคณภาพเชนเดม

มาเปดอานกนคะ

วารสารเทคโนโลยวสด ฉบบ อตสาหกรรม 4.0

ฉบบท 49

26เมษายน 2560

https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/736x/a2/3f/6f/a23f6f8aec230bef5a9ef8c06e2db911.jpg

อา..อยาเศราไปเลย

ฉนไมไดเศรา

เพยงแตฉนกลวความสง

Science Jokes

27ฉบบท 49

เมษายน 2560

นกจบแมลงตะโพกเหลอง Ficedula zanthopygia

นกจบแมลงตะโพกเหลองตวผมลำาตวดานบนสดำา ควและลายพาดทปกสขาว ตะโพกสเหลองแกมเขยว เปนนกทอพยพผานประเทศไทย พบไดบอยในชวงตนและปลาย

ฤดกาลอพยพ มสวนนอยทอพยพมาอาศยในประเทศไทยในชวงฤดหนาว

หองภาพสตวปาไทย (Thai wildlife gallery)ประท ป ดวงแค

คณะวนศาสตร มหาว ทยาล ยเกษตรศาสตร

27ฉบบท 49

เมษายน 2560

ฉบบท 49

28เมษายน 2560

กลมทฉนเลอกคอกลมไลเคน หลายคนนาจะคนๆ กบชอนพอ

สมควร ฉนเองกเคยไดยนตงแตสมยเรยนอยชนประถมศกษาในวชา

วทยาศาสตรเรองความสมพนธระหวางสงมชวต ซงไลเคนเปนหนง

ในตวอยางของความสมพนธแบบพงพาอาศยกน คอเปนการอยรวมกน

ของรากบสาหรายทไดประโยชนทงสองฝาย และไมสามารถแยก

จากกนได

ฉนกรสกแปลกใจมากวา รากบสาหราย มนมาอยดวยกนได

ยงไงกนนะน!

นนคอเหตผลทฉนสนใจและเลอกสำารวจกลมไลเคนนนเอง

กอนเดนสำารวจ พวทยากรกไดอธบายเกยวกบไลเคนใหฟงวา...

เรองเขยนจากผอานสาระวทย

เร อง และภาพโดย ด.ญ. วรศา ใจด

ม.3 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครทรวโรฒปทมวน

มาสำารวจไลเคนกนเถอะมาสำารวจไลเคนกนเถอะเมอเดอนธนวาคม 2559 ฉนไดมโอกาสไปเขารวมกจกรรม Bangkok Wild

Watch 2016 ทสวนลมพน จดโดยมลนธโลกสเขยว โดยเปนกจกรรมการสำารวจสงมชวตชนดตางๆ ในสวนลมพน วตถประสงคกเพอตรวจสขภาพใหกบเมองหลวง กรงเทพฯ ของเรา การรวมสำารวจมใหเลอกหลายกลมสงมชวตดวยกน

“ไลเคนนนคอสงมชวตชนดหนง เกดจากการมาอยรวมกน (symbiosis) ของรา (fungi) เรยกวา mycobiont กบสาหราย (algae) และ/หรอ ไซยาโนแบคทเรย (cyanobacteria) เรยกวา photobiont (เรยก phycobiont สำาหรบสาหราย และเรยก cyanobiont สำาหรบ cyanobacteria/blue green algae) โดย mycobiont มหนาทเกบความชนและปองกนอนตราย ใหกบ photobiont สวน photobiont ทำาหนาทสรางอาหารและ แบงปนให mycobiont ดงนนทงสองตางเออประโยชน ซงกนและกนอยางลงตว”

29ฉบบท 49

เมษายน 2560

เรองเขยนจากผอานสาระวทย

ไลเคนมการสบพนธสองแบบคออาศยเพศโดยใชอวยวะสบพนธ

ทมลกษณะหลายแบบ และไดออกมาเปนผล ผลลายเสน ผลรป

จานขนม ผลรปภเขาไฟ สวนการสบพนธแบบไมอาศยเพศจะใช

การแตกหนอ เปนแทงสนๆ เปนผงแปง หรอเปนกงๆ สาหรายสราง

อาหารใหรา รากใหทอยอาศยแกสาหราย โดยรานนจะหมสาหรายเอา

ไว ถานำาเอาไลเคนมาสองดภาคตดขวางกจะเหนวามสาหรายสเขยวๆ

อยตรงกลางระหวางชนรานนเอง บางคนอาจเขาใจผดคดวาไลเคนนน

อนตรายตอมนษยและไปทำาลายทง จรงๆ แลวไลเคนไมมโทษเลยแถม

ยงจะมประโยชนอกดวย พวทยากรจงไดแนะวธการดวาสงทเกาะตาม

ตนไมหรอตามวสดตางๆ นนใชไลเคนอยางทคดจรงหรอไม โดยการขด

ผวเบาๆ ถาเผยใหเหนสออกเขยวแสดงวาเปนไลเคน แตวธน ไมควร

ทำาบอยหรอทำาโดยไมจำาเปน เพราะจะสรางความเสยหายแกไลเคนได

กวาจะโตขนมาได 1 มลลเมตรกใชเวลานานเอามากๆ ดงนนเวลาเรา

สำารวจไลเคนกตองใชความระมดระวงสง

ไลเคนนนไมไดเปนแคสงมชวตสองชนดทอยดวยกนเฉยๆ มน

ภาพแสดงไลเคนทสามารถพบไดท วไปในเขตกรงเทพฯและ/หรอตามทราบล มแถบน

จากหนงสอนกสบสายลม โดยมลนธโลกสเขยว

ยงมประโยชนมากมายทเราคาดไมถง หลกๆ เลยคอ ไลเคนนน

สามารถใชเปนตวชวดคณภาพอากาศในบรเวณรอบนนได โดยดจาก

ชนดของไลเคนทมอยในบรเวณนน โดยแบงออกเปน 3 กลม ไดแก

กลมทนทานสง กลมทนทาน และกลมอากาศด ดงนนในบรเวณท

อากาศมมลพษเยอะ เราจงมกพบแตไลเคนกลมทนทานสง ในขณะท

ไลเคนกลมอากาศด เราจะพบไดแตในบรเวณทมอากาศบรสทธ ระดบ

ดถงดมากเทานน

หลงจากไดเรยนรเรองกลมตางๆ ของไลเคนและลกษณะหนาตา

ของมนพอสมควรแลว พวกเรากไดออกไปเดนสำารวจกน อปกรณใน

การใชสำารวจนนกคอแวนขยาย สายวดสำาหรบวดเสนรอบวงตนไมทม

ไลเคนนนเกาะอย และสมดสำาหรบจดบนทก

พๆ พาพวกเราไปทตนไมบรเวณใจกลางสวนลมพนหวงวาจะพบ

ไลเคนใหมากทสด เพราะบรเวณนอยหางไกลมลพษจากควนรถ

ภายรอบนอกทเปนถนนรอบสวน ทำาใหไลเคนหลายชนดสามารถ

เตบโตไดด

ฉบบท 49

30เมษายน 2560

วธการสำารวจ

1. ขนแรกเราตองระบบรเวณทจะสำารวจ จากนนจดบนทกชอตนไม

ทเราพบไลเคน พรอมวดขนาดเสนรอบวงของมนเพอประเมนอาย

ของตนไม ฉนพบวาตนไมทมอายมากมกมไลเคนจำานวนมากกวา

ตนไมทมอายนอยกวา แตกมบางเหมอนกนทเราพบไลเคนเกาะ

ตามถงขยะ หรอสงปลกสรางทปลอยทงไวในสวน ในปา ทงนเปน

เพราะไลเคนสามารถสงเคราะหแสงสรางอาหารเองได มนจงไม

จำาเปนตองพงพานำาเลยงจากตนไมเหมอนพวกกาฝาก

2. ขนตอนตอมาเรากตองสงเกต สงเกต และสงเกต แลวเปรยบเทยบ

สงทเหนกบขอมลทไดเรยนรมา และตรวจสอบกบคมอสำารวจ

ไลเคน รวมทงการสอบถามจากพๆ วทยากรทคอยแนะนำาอยขางๆ

ทำาใหเราสามารถระบไดวา ไลเคนทพบชออะไร และจดอยในกลมใด

ทำาการถายภาพและจดบนทกไว

3. ทำาเชนนกบตนไมทกตนในบรเวณทเรากำาหนดไวจนครบ รวบรวม

ขอมลทไดจดทำาเปนตาราง วาดภาพ และสรปผล

ผลจากการสำารวจตนไมจำานวน 10 ตน ในบรเวณใจกลางสวนลมพน

วนเสารท 17 ธนวาคม 2559 พบไลเคน และสามารถจำาแนกตามกลม

3 กลมไดดงน

31ฉบบท 49

เมษายน 2560

1. กลมทนทานสง- ไฝพระอนทร : ลกษณะมสเขยวขมา และออกผลเปนสดำาดานแปะอยบนผนไลเคนทแตกเปนรางแห

- รอยร : ลกษณะมผล สออกเหลอง ผวมลกษณะเปนรพรน หนงผลจะประกอบดวยหลายร

- หตถทศกณฑกมนำาแขง : เปนไลเคนประเภทใบ ลกษณะขอบเปนกลบๆ สออกเขยวและมฝาขาวๆ เกาะ

- สวหวชางจว : ลกษณะเปนจดกลมสดำาๆ เลกๆ บนพนสขาวหรอเทา

ไฝพระอนทร สวหวชางจ วหตถทศกณฑกมน ำาแขงรอยร

2. กลมทนทาน- รวแพร : ลกษณะคลายกบหตถทศกณฑกมนำาแขง แตขอบใบจะมรวทเบยดกนแนนกวาจนนนขนมา

รวแพร รวแพรระยะใกล

ฉบบท 49

32เมษายน 2560

- รอยเหรยญ : ลกษณะเปนพนสเขยว ผลกลมแบน สนำาตาล มขอบผลยกนนสงสเดยวกบผนไลเคน

- ธดามะกอกดำา : ลกษณะเปนพนสเขยวมะกอกตามชอ และมผลกลมสดำาฝงอย คลายไฝพระอนทรแตผลมขอบยกนน

- หลงตกแก : ลกษณะดเปนรอยแตกระแหงมากกวาลายเสน ผลมกเปนรองบมลงไป

- พรกไทยรอยเมด : มผลสดำาดาน ขนเชอมตดกนแนน

3. กลมอากาศด ฉนไมพบไลเคนในกลมนตรงบรเวณทฉนสำารวจ ไลเคนกลมนสามารถพบไดเฉพาะทอากาศบรสทธเทานน ตวอยางไลเคนกลมน เชน

- ผกกาดหนอฟอง : ลกษณะคลายใบผกกาด แผไปรอบๆ ตรงกลางรอยหยกจะมากกวาตรงปลายๆ

- ผกกาดหนอแทง : ลกษณะคลายไลเคนผกกาดหนอฟอง แตสออนกวาออกขาว

จากการสำารวจไลเคนทสวนลมพนในปนและเปรยบเทยบกบป พ.ศ.

2554 และ พ.ศ. 2555 พบวาไลเคนเหลอนอยลง ทงในดานจำานวนและ

ประเภท สรปผลวาสภาพอากาศในสวนลมพนอยในเกณฑทไมด และ

แยลงกวาปกอนๆ สาเหตมาจากสภาพแวดลอมทเตมไปดวยควนจาก

รถยนตทหนาแนนรอบๆ สวน หรออกเหตผลหนงอาจเปนเพราะ ในป

พ.ศ. 2556–2557 เกดวกฤตการณการเมองไทย มการชมนมของกลม

คนในบรเวณสวนลมพนจำานวนมาก จนเปนเหตใหธรรมชาตในสวนเกด

ความเสยหาย

การสำารวจสวนลมพนในครงนฉนไดเรยนรการจำาแนกกลม ลกษณะ

และชอเรยกของไลเคน แตนาเสยดายทไมมโอกาสไดเหนไลเคนกลม

โดรายาก ไหทองโรยขมน และสาวนอยกระโปรงบานบางกอก ซงอย

ในกลมทนทานและเราเคยพบเหนพวกมนไดทวไปในเขตกรงเทพฯ

ฉนหวงวาทกคนจะชวยกนรกษาสภาพแวดลอมใหด เพอตอนรบ

ไลเคนกลมตางๆ ใหกลบมาปรากฏพบเหนไดในเมองอกครง ซงนน

ยอมเปนสญญาณทดสำาหรบพวกเรา เพราะมนเปนดชนทบงชถงสภาพ

อากาศทดขนดวยนนเอง

ขอบคณขอมลจาก:

ขอบคณพๆ วทยากรจากมลนธโลกสเขยวทกทาน

ขอบคณ พหนนา สราทพย เกตแกว, พอธปตย อ ศลปกจ ท ใหความร อยางละเอยด แถมยงใหยมเลนสมาโครสำาหรบมอถอดวยคะ

http://www.lichen.ru.ac.th/index.php/lichen/what

http://www.greenworld.or.th/sites/default/files/airdetectivedraft.pdf โดยมลนธโลกสเขยว

รอยเหรยญ ธดามะกอกดำา หลงต กแก

33ฉบบท 49

เมษายน 2560

วนน !!! สาระวทย ไดเพมชองทางการสอสาร แสดงความคดเหนถงกอง บ.ก.

ดาวนโหลดสาระวทยฉบบใหม และแจงความเคลอนไหวของสาระวทย ใหแกสมาชกและผอานทวไปแลว เขาไปชมไดท

https://www.facebook.com/sarawit2you

เฟซบกสาระวทย

ฉบบท 49

34เมษายน 2560

ใบสมครสมาชก

สทธพเศษสำาหรบสมาชก

ไดรบ e-magazine สาระวทย อยางตอเนองทางอเมลโดยไมเสยคาใชจายใดๆ

ซอหนงสอของ สวทช. ลด 20% ทศนยหนงสอ สวทช.

หมายเหต 1. ทานสามารถสงไฟลหรอถายเอกสารแบบฟอรมนเพอใหทานอนทสนใจ

สมครเปนสมาชกได

2. โปรดสงใบสมครกลบมายงกอง บ.ก. ตามทอยขวามอ หรอทางโทรสาร

หรอทางอเมล

สาระวทย เปนนตยสารอเลกทรอนกส (e-magazine) รายเดอน มจดประสงคเพอเผยแพรขอมลขาวสารและความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงของไทยและตางประเทศ ใหแกกลมผอานทเปนเยาวชน และประชาชนทวไปทสนใจในเรองดงกลาว โดยสามารถดาวนโหลดไดฟรท www.nstda.or.th/sci2pub/ หรอ บอกรบเปนสมาชกไดโดยไมเสยคาใชจายใดๆ

จดทำาโดย ฝายเผยแพรวทยาศาสตร สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

ขอความตางๆ ทปรากฏในนตยสารอเลกทรอนกสฉบบน เปนความเหนโดยอสระของผเขยน สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไมจำาเปนตองเหนพองดวย

‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس

ชอ/สกล ......................................................................................................................................................................................................................................................

ทอยปจจบน จงหวด ..................................................................................................................................................................................................................................

โทรศพท ...........................................................................................E-mail (โปรดเขยนตวบรรจง) .......................................................................................................

วฒการศกษา ปวช./ปวส. ม. 6 ปรญญาตร ปรญญาโท

ปรญญาเอก อนๆ ...............................................................................................................................................

อาชพปจจบน คร/อาจารย นกเรยน (ชน............) นสต/นกศกษา (ป............คณะ.....................................................)

รบราชการ/พนง. รฐวสาหกจ พนง. บรษทเอกชน ธรกจสวนตว อนๆ..........................................

วนท .........../............./....................

กองบรรณาธการ สาระวทย

ฝายเผยแพรวทยาศาสตร สำานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย

ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120

โทรสาร 0 2564 7016

e-mail: sarawit@nstda.or.th

สมครสมาชกสงมาตามทอยดานลาง

คำาคม นกวทยนำาชย ชวววรรธน

A man who dares to waste one hour of time has not discovered the value of life.

- Charles Darwin

คนทกลาทงเปลาเวลาหนงชวโมงได ยอมไมอาจคนพบคณคาของชวต

- ชาลส ดารวน

ชาลส ดารวน(12 กมภาพนธ พ.ศ. 2352 - 19 เมษายน พ.ศ. 2425)

นกธรรมชาตวทยาชาวองกฤษผมชอเสยงทสด เปนนกวทยาศาสตรคนแรกๆ ของโลกทมโอกาสเดนทางรอบโลก โดยเดนทางไปกบเรอหลวงบเกล

นานถง 5 ป เขาเปนผคดคนทฤษฎววฒนาการ เชนเดยวกบกบอลเฟรด รสเซล วอลเลซ (Alfred Russel Wallace) โดยตางคนตางคดคน

ทฤษฎดงกลาวดวยตวเอง เปนอสระตอกน ทฤษฎดงกลาวไดรบการขนานนามวา เปนแนวคดททรงพลงทสดแนวคดหนงในทางวทยาศาสตร.... หนงสอ

กำาเนดสปชส (On the Origin of Species) ของดารวนไดชอวา เปนหนงในหนงสอวทยาศาสตรทดทสดตลอดกาล

http://img05.deviantart.net/cb0c/i/2010/107/2/c/charles_darwin_by_dennyshopgirl.jpg