A fondo 187

8
RM INFORME IN FORME INFORME INFORM ME INFORME INFORME INFORME IN INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM ORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME IN ME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM NFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME IN RME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM E INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME IN NFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM RME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME IN INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFOR FORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME ME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INF INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM ORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME E INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFO NFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM RME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME IN INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFOR FORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME ME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME IN INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFOR ORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME ME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INF INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM RME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME I E INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFO NFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME RME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME IN INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFOR FORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME ME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INF INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM ORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME E INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFO NFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM RME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME I INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFOR FORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME ME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME IN FORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFOR ME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME NFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INF ME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORM NFORME INFORME INFORME INFORME INFORME ME INFORME INFORME INFORME INFO NFORME INFORME INFORME ME INFORME IN NFOR La cuestión de la salud debe ser abordada considerando todos los factores que, directa o indirectamente, influyen en ella. Así, el gra- do de satisfacción de las necesidades más elementales: alimenta- ción, agua, salubridad, condiciones medioambientales, entre otros, son factores que generan hambre, pobreza, violencia, falta de aten- ción médica, es decir, que provocan un grave deterioro de la salud en los pueblos que las padecen. Por otra parte, la lucha contra una enfermedad o contra una cir- cunstancia especialmente grave -como una epidemia causada por una catástrofe natural-, puede dar frutos a corto o medio plazo, pero si no se modifican las condiciones estructurales del país que la pade- ce, antes o después dicho país volverá a experimentar un retroceso. De hecho, los problemas de salud de los países empobrecidos suelen estar estrechamente relacionados con situaciones políticas, sociales y económicas precarias, inestables, injustas… Además, en muchos casos, a ello se suman las consecuencias de la guerra, de la violencia o de catástrofes naturales. La alimentación deficiente es uno de los problemas que afectan gravemente a la salud y tiene, además, una doble cara que es dramá- tica. En los países desarrollados se traduce en problemas de obesidad y en todo lo que de ello se deriva: hipertensión, colesterol, diabetes, artrosis, problemas circulatorios, respiratorios, digestivos, cardia- cos...Y en los países empobrecidos, en hambre y desnutrición. En otro orden de cosas, en el ámbito crucial de la investigación médica se da la paradoja de que el 90% de los recursos se destinan a tratar de resolver un 10% de los problemas de salud del planeta y viceversa: el 90% de las patologías son atendidas sólo por el 10% de los medios disponibles. Los datos expuestos dibujan, a grandes rasgos, las múltiples caras de la desigualdad, que condiciona la atención que reciben los enfermos en cada una de las partes del mundo. Es un escándalo y un motivo grave de inseguridad para todos que existan “enferme- dades de los pobres” y “enfermedades de los ricos” , como si vivié- ramos en dos mundos distintos. Si los países desarrollados reaccionaran ante esta situación comprometiéndose con valentía y generosidad para combatirla, las denominadas enfermedades de los pobres, esas que olvida el mundo desarrollado, probablemente irían siendo vencidas o ya no existirían. ENFERMEDADES DEL MUNDO DESARROLLADO Y DEL MUNDO EMPOBRECIDO ENFERMEDADES DEL MUNDO DESARROLLADO Es evidente que el desarrollo socioeconómico ha supuesto me- joras considerables en la salud de las poblaciones donde ha tenido lugar. Prueba de ello es, por ejemplo, la esperanza de vida de los países desarrollados, comparada con la de los que no lo están. Sin embargo, en los países desarrollados están teniendo lugar cambios muy rápidos que multiplican los riesgos para la salud. La mayoría de estos cambios los provoca el actual modelo de desarrollo y la necesidad de mantener unos niveles de producción y de consumo muy altos. I N F O R M E A F o n d o 15 ¿Por qué las enfermedades de los pobres? La falta de atención médica provoca un grave deterioro de la salud de los pueblos que la padecen. Manos Unidas/Javier Mármol

description

 

Transcript of A fondo 187

Page 1: A fondo 187

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

La cuestión de la salud debe ser abordada considerando todoslos factores que, directa o indirectamente, influyen en ella. Así, el gra-do de satisfacción de las necesidades más elementales: alimenta-ción, agua, salubridad, condiciones medioambientales, entre otros,son factores que generan hambre, pobreza, violencia, falta de aten-ción médica, es decir, que provocan un grave deterioro de la saluden los pueblos que las padecen.

Por otra parte, la lucha contra una enfermedad o contra una cir-cunstancia especialmente grave -como una epidemia causada poruna catástrofe natural-, puede dar frutos a corto o medio plazo, pero sino se modifican las condiciones estructurales del país que la pade-ce, antes o después dicho país volverá a experimentar un retroceso.

De hecho, los problemas de salud de los países empobrecidossuelen estar estrechamente relacionados con situaciones políticas,sociales y económicas precarias, inestables, injustas… Además, enmuchos casos, a ello se suman las consecuencias de la guerra, dela violencia o de catástrofes naturales.

La alimentación deficiente es uno de los problemas que afectangravemente a la salud y tiene, además, una doble cara que es dramá-tica. En los países desarrollados se traduce en problemas de obesidady en todo lo que de ello se deriva: hipertensión, colesterol, diabetes,artrosis, problemas circulatorios, respiratorios, digestivos, cardia-cos...Y en los países empobrecidos, en hambre y desnutrición.

En otro orden de cosas, en el ámbito crucial de la investigaciónmédica se da la paradoja de que el 90% de los recursos se destinana tratar de resolver un 10% de los problemas de salud del planeta

y viceversa: el 90% de las patologías son atendidas sólo por el 10%de los medios disponibles.

Los datos expuestos dibujan, a grandes rasgos, las múltiplescaras de la desigualdad, que condiciona la atención que reciben losenfermos en cada una de las partes del mundo. Es un escándalo yun motivo grave de inseguridad para todos que existan “enferme-dades de los pobres” y “enfermedades de los ricos”, como si vivié-ramos en dos mundos distintos.

Si los países desarrollados reaccionaran ante esta situacióncomprometiéndose con valentía y generosidad para combatirla, lasdenominadas enfermedades de los pobres, esas que olvida elmundo desarrollado, probablemente irían siendo vencidas o ya noexistirían.

ENFERMEDADES DEL MUNDO DESARROLLADO YDEL MUNDO EMPOBRECIDO� ENFERMEDADES DEL MUNDO DESARROLLADO

Es evidente que el desarrollo socioeconómico ha supuesto me-joras considerables en la salud de las poblaciones donde ha tenidolugar. Prueba de ello es, por ejemplo, la esperanza de vida de lospaíses desarrollados, comparada con la de los que no lo están. Sinembargo, en los países desarrollados están teniendo lugar cambiosmuy rápidos que multiplican los riesgos para la salud. La mayoríade estos cambios los provoca el actual modelo de desarrollo y lanecesidad de mantener unos niveles de producción y de consumomuy altos.

I N F O R M E

AA

FFoonnddoo

15

¿Por qué las enfermedades de los pobres?

La falta de atención médica provoca un grave deterioro de la salud de los pueblos que la padecen. Manos Unidas/Javier Mármol

Page 2: A fondo 187

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

Es fácil comprobar cómo un estilo de vida basado en el consu-mismo y en la máxima productividad a toda costa tiene indudablesconsecuencias en la salud. Esta vida impone determinados ritmosvitales, que afectan a facetas fundamentales de la persona, como sualimentación, la forma de trabajar, el modo de disfrutar del tiempolibre etc., todos ellos aspectos relacionados con los cambios demo-gráficos que están teniendo lugar en las sociedades desarrolladasy con las causas de enfermedad y de mortalidad más frecuentes.

De este modo, en los países desarrollados, asistimos a un au-mento de enfermedades características relacionadas con el estilode vida de estos países. Nos referimos a enfermedades como lascardiovasculares, hipertensión, diabetes, trastornos mentales y pro-cesos cancerígenos.

� ENFERMEDADES DE LOS PAíSES EMPOBRECIDOSMientras que las enfermedades cardiovasculares son la principal

causa de mortalidad en el mundo desarrollado, según la OrganizaciónMundial de la Salud, (OMS) en los países empobrecidos, son lasenfermedades infecciosas, las parasitarias, y las diarreicas, las quemás mortalidad causan. Precisamente, el bajo nivel de desarrollo, lapobreza, la falta de educación y la ausencia de políticas sanitariasequitativas son la causa del aumento de estas enfermedades y, a lavez, estas enfermedades incrementan las dificultades para que laspersonas y las sociedades alcancen mayores tasas de desarrollo.

Estas enfermedades causan problemas respiratorios, digestivosetc. Asimismo, las hay mortales y otras que, sin serlo, producen esta-dos de fatiga y malestar que impiden gravemente el transcurso normalde la vida y aumentan el riesgo de contraer otras más peligrosas.

Una de las principales razones de que estas enfermedades se denen los países más pobres y vulnerables, es la dificultad de sus sis-temas sanitarios para facilitar los tratamientos médicos necesarios.

Pero es todavía más preocupante que la investigación y la in-dustria médica o farmacéutica considere estas enfermedades fueradel mercado, aunque siempre que se han investigado ha sido conéxito. Ante esta situación es necesario insistir en que facilitar unascondiciones de vida saludables forma parte del derecho a la vida,que es inherente al ser humano, sea cual sea su situación social,nacionalidad o lugar de residencia.

La propagación de estas enfermedades, y su capacidad paracausar daños, hasta incluso la muerte prematura, depende en granmedida de las condiciones básicas de nutrición y de salubridad delas personas, que son muy dependientes de factores medioambien-tales. Pero son también determinantes las posibilidades de accesoa la educación y a los servicios sanitarios. Detengámonos a analizarbrevemente estos factores.

FACTORES CAUSANTES

� Factores MedioambientalesEl recalentamiento atmosférico por la gran acumulación de CO2

puede producir un aumento del nivel del mar, con pérdida de super-ficie cultivable, dificultad para el acceso a la pesca, fuente principalde proteínas en muchas comunidades empobrecidas. También pro-duce un aumento de la deforestación al intentar satisfacer las de-mandas de madera y papel, provocando alteraciones meteorológicasy la consiguiente sequía que la pérdida de masa arbórea produce.

Por la contaminación del agua aumentan el número de infeccio-nes gastrointestinales de transmisión hídrica (diarreas por rotavirus,cólera, hepatitis y esquistosomiasis).

Los habitantes de los países pobres queman estiércol, leña yresiduos de cosechas como fuentes de energía. Al quemar estetipo de combustible, se llenan las casas de humo que contiene cen-tenares de sustancias tóxicas, con lo que aumenta la vulnerabilidada las enfermedades respiratorias.

En muchas ciudades de los países en desarrollo no se recogeuna gran parte de los deshechos domésticos. Al mezclarse con losexcrementos, que no pueden ser tratados adecuadamente al noexistir una red de saneamiento adecuado, se favorece un aumentode los vectores que incrementan la propagación de algunas enfer-medades infecto-contagiosas como el dengue, la fiebre amarilla ola malaria.

La degradación de los suelos, con la consiguiente desertización,obliga al hombre a que para sobrevivir deba buscar nuevas áreas fér-tiles, exponiéndose a nuevos ámbitos ecológicos en los que puedeenfermar por agentes patógenos desconocidos en su hábitat anterior.

El hacinamiento favorece la transmisión de la tuberculosis y deotras enfermedades como las tiñas o la escabiosis.

� Factores relacionados con la educación y el acceso a la saludEntre otros factores hay que señalar la falta de educación, por

la dificultad de acceso a la escuela o a los servicios sanitarios másbásicos, o el desconocimiento de las consecuencias de las enfer-medades de transmisión sexual, incluido el Sida. La falta de asis-tencia técnica y humana durante el parto incrementa el número decontagios del VIH entre la madre y el recién nacido.

I N F O R M EAA

FFoonnddoo

Una de las principales razones para que se denestas enfermedades es la dificultad de sus sistemas sanitarios para facilitar tratamientos.

16

El acceso a los servicios sanitarios es determinante para evitar la propagaciónde las enfermades y su capacidad para causar daños.

Man

os U

nida

s/S

ara

Rod

rígue

z A

rgüe

lles

Page 3: A fondo 187

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

El gran número de muertes en la infancia se debe fundamen-talmente a infecciones que podrían evitarse con un adecuado pro-grama de vacunación, y de implantación de medidas de salud pú-blica básica.

Por otro lado, en los países empobrecidos apenas existen sis-temas integrados de “Seguridad Social”, de manera que, en general,la sanidad es privada y, por lo tanto, de pago, lo cual, frecuente-mente, es un esfuerzo tal que sitúa a la gente en el dilema de optarentre pagar un fármaco o comer ese día. Adicionalmente, son sis-temas muy precarios que apenas se pueden plantear la implanta-ción de estrategias preventivas.

Hay que añadir, además, que existen diferencias entre los me-dios rurales y los urbanos. En las zonas urbanas de los países po-bres, al menos, hay algún que otro hospital, frecuentemente maldotado y con personal poco cualificado, pero en el ámbito rural, lasituación suele ser mucho más precaria porque simplemente nohay médicos y los enfermos se ven obligados a recorrer muchos ki-lómetros hasta llegar a un consultorio.

Como podemos comprobar hasta ahora, si a la pobreza y a ladesnutrición provocada por el hambre, se suma un sistema médicosanitario prácticamente inexistente y unas condiciones medioam-bientales que favorecen el desarrollo de parásitos y vectores, el pa-norama es desolador. Si, además, se dan situaciones de violencia ylos consiguientes fenómenos migratorios, la situación sanitaria fá-cilmente desemboca en un caos difícilmente abordable.

ENFERMEDADES INFECCIOSAS QUE AZOTAN

A LOS PAÍSES EMPOBRECIDOS

La mayoría de las muertes por infección están provocadas porunas pocas enfermedades que están bien identificadas. Sin em-bargo, aunque han sido grandes los avances científicos alcanzadosen nuestra época, estas enfermedades no están bajo control y, sinembargo, siguen causando muertes a un ritmo alarmante en los paí-ses subdesarrollados. No más de seis enfermedades infecciosas:neumonía, tuberculosis, enfermedades diarreicas, malaria, saram-pión y el VIH/Sida, provocan más de la mitad de todas las defuncio-nes prematuras, causando, sobre todo, la muerte de niños y adultosjóvenes. Las consecuencias familiares son dramáticas cuando afec-tan a quienes son responsables del sustento familiar.

Además, las familias corren el riesgo de endeudarse por la pér-dida de ingresos y por el coste de la atención médica y de las me-dicinas, entrando en el círculo vicioso de la pobreza y la mala salud.

� Las infecciones respiratorias agudasSon la causa de numerosas muertes, de entre las cuales, la neu-

monía es la causante del mayor número de muertes de niños. Confrecuencia, la neumonía afecta a los niños con insuficiencia de pesoal nacer o a aquellos con sistemas inmunitarios debilitados por lamalnutrición u otras enfermedades. Sin tratamiento, la neumoníacausa la muerte con rapidez.

� La tuberculosisSe creía que ya estaba controlada, pero ha reaparecido con es-

pecial virulencia causando millones de muertes al año. Hoy tieneconsecuencias incluso más letales que antes porque en muchasocasiones se contrae con el VIH/Sida. Actualmente cerca de unatercera parte de las defunciones de los enfermos con Sida son pro-ducidas por la tuberculosis.

I N F O R M E

AA

FFoonnddoo

Si los países desarrollados reaccionaran ante esta situación, las denominadas enfermedades de los pobres probablementeirían siendo vencidas o ya no existirían.

En los países empobrecidos, son las enfermedades infecciosas, las parasitarias y las diarreicas las que causan más mortalidad.

Vic

tor

Das

s

17

Page 4: A fondo 187

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

Aproximadamente la tercera parte de la población mundial pa-dece una infección tuberculosa latente. La tuberculosis producemás muertes de adolescentes y de adultos que cualquier otra en-fermedad infecciosa.

Cuatro son los factores que inciden en el resurgimiento de latuberculosis: un incremento de la población marginal y el conse-cuente hacinamiento, el deterioro de los programas de control dela enfermedad, la epidemia de VIH/Sida y la resistencia a los trata-mientos tuberculostáticos convencionales.

� Las enfermedades diarreicasLos datos son alarmantes. Las enfermedades diarreicas provo-

can la muerte de casi dos millones de niños menores de cinco añoscada año. Uno de los problemas más graves en los países en desa-rrollo es que frecuentemente los padres no reconocen los síntomasde peligro. Los niños mueren simplemente porque sus organismosestán debilitados por la rápida pérdida de líquidos y se encuentranmal nutridos por la falta de alimentos.

Las enfermedades diarreicas imponen una pesada carga a lospaíses en desarrollo, alcanzando su nivel máximo en las zonas máspobres, donde prácticamente carecen de saneamiento, la higienees insuficiente y el agua que beben no es potable.

Entre las enfermedades diarreicas importantes figuran la fiebretifoidea y la rotavirosis, que es la principal causa de diarrea graveentre los niños.

� La malaria o paludismoCausa la muerte de más de un millón de personas al año; en su

mayoría niños menores de cinco años. La malaria afecta grave-mente al África Subsahariana, donde causa una de cada cinco de-funciones infantiles. Las mujeres son especialmente vulnerablesdurante el embarazo. La enfermedad amenaza tanto sus vidas,como las de sus hijos no nacidos.

La malaria en los niños produce fiebre alta, convulsiones y difi-cultades respiratorias. Y si se inicia el paludismo cerebral, formaaguda de la enfermedad, el niño entra en coma y puede fallecer en24 horas.

La alta incidencia de los casos de malaria, puede tener unafuerte repercusión en la economía de las familias y de los Estadospor la disminución de la productividad, la pérdida de posibilidadeseducativas y los costes de la atención médica.

� El sarampiónEs la enfermedad más contagiosa de cuantas padece el ser hu-

mano y una importante causa de mortalidad infantil en los paísesen desarrollo, unas 900.000 defunciones al año. El virus del saram-pión puede causar más defunciones infantiles que cualquier otro,debido a las complicaciones por neumonía, enfermedades diarrei-cas y malnutrición.

La malaria causa la muerte de más de un millónde personas al año; en su mayoría niños menores de cinco años. Y afecta gravemente al África Subsahariana, donde causa una de cada cinco defunciones infantiles.

18

I N F O R M EAA

FFoonnddoo

Man

os U

nida

s/P

ilar A

rtec

he

Page 5: A fondo 187

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

� El VIH/SidaEn todo el mundo más de 33 millones de personas viven con el

VIH/Sida. África Subsahariana es el área más afectada. En algunaszonas, la mitad de las mujeres embarazadas están infectadas porel VIH y existe el riesgo de que infecten a sus hijos. Un número cre-ciente de defunciones maternas se deben a infecciones contraídaspor mujeres seropositivas en el curso del parto. En muchos países,la esperanza de vida y las tasas de supervivencia infantil han caídoen picado por esta causa.

¿POR QUÉ ESTÁ AUMENTANDO EL NÚMERO DE ESTOS ENFERMOS?

Al preguntarnos sobre cuáles son las razones por las que se haproducido el aumento de enfermos y de muertes relacionadas conlas enfermedades descritas, concluimos que las principales causasson las siguientes,

Razones que tienen que ver con la pobreza estructural� La carencia de bienes indispensables para la salud: alimentos,

agua limpia, vivienda digna, medicinas, etc.� El deterioro del medioambiente, la deforestación, la contamina-

ción del agua, de la tierra y del aire.

Razones que están en relación con las políticas de sanidad pública� La falta de inversiones públicas para facilitar los bienes esenciales

y los recursos médicos y sanitarios necesarios.� La ausencia de recursos para poder adoptar las medidas y los

tratamientos preventivos que impedirían la enfermedad, porejemplo, vacunaciones sistemáticas, uso generalizado de mos-quiteras para evitar la malaria, saneamiento adecuado para evitarla transmisión de infecciones.

Causadas por la precariedad de la formación y de la educación� Escasa formación de la población, en general, y especialmente de

las madres, sobre las enfermedades y su forma de propagación.� La adopción de comportamientos que ponen en riesgo la vida

propia y la de los demás.

Además, el número creciente de desplazados y refugiados porcausa de las guerras o por el agotamiento de recursos naturalesestá directamente relacionado con la mayor propagación de las en-fermedades infecciosas.

Dada la diversidad y magnitud de las causas y factores queinfluyen en las situaciones diversas que se viven en cada país o re-gión, pensamos que puede ser ilustrativo recoger los datos de al-gunos países. Pretendemos, de este modo, ayudar a comprender queexiste una relación entre la pobreza y la propagación de enferme-dades mortales. En el cuadro de la siguiente página, se muestra larelación entre el IDH de algunos países y la esperanza de vida alnacer, según el informe 2011 del Programa de Naciones Unidas parael Desarrollo (PNUD).

19

I N F O R M E

AA

FFoonnddoo

¿Qué es el IDH?El Índice de Desarrollo Humano (IDH), elabo-rado por el Programa de las Naciones Unidaspara el Desarrollo (PNUD), representa el nivelde desarrollo humano de 187 países. Es un ín-dice compuesto por tres parámetros: la salud,la educación y la riqueza de cada país. Lasalud se estima a través de la medida estadís-tica de la esperanza de vida al nacer. El factoreducación es indicado a través de la tasa dealfabetización y de matriculación en los dife-rentes niveles de enseñanza. La riqueza es me-dida de acuerdo con el Producto Interior Brutodel país en cuestión.

El índice tiene valores entre 0 y 1 y los países sonclasificados según el valor del mismo, de ma-nera que los países con un nivel de desarrollomás alto (IDH próximo a 1) son los primeros dela lista y los países con bajos índices de desarro-llo, los que están próximos a cero, son los queestán al final de la lista.

En todo el mundo más de 33 millones de personasviven con el VIH/Sida. África Subsahariana es el área más afectada. En algunas zonas, la mitadde las mujeres embarazadas están infectadas,con el riesgo de que infecten a sus hijos.

Man

os U

nida

s/M

ª Eug

enia

Día

z

Page 6: A fondo 187

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

AAFFoonnddoo

I N F O R M E

20

España 23/187 81,4 Recogemos los datos relativos a España porque pueden servir

como referencia.

Rep. Dem.del Congo

187/187 48,4

En la República Democrática del Congo, donde se estima quemás de 500.000 personas están afectadas por el VIH/Sida, quedamucho por hacer. Actualmente existe el programa “DREAM”, deprevención y tratamiento del Sida, cuyo fin es la reducción de lapresencia del virus en los fluidos corporales, reduciendo así las po-sibilidades de contagio.

El Salvador 105/187 72,2

Siguen aumentando los casos de dengue a razón de 200 casossemanales. El país debe estar preparado para una emergencia. El Ministerio de Salud está preocupado por la coexistencia de 4cepas del virus, el más grave de los cuales transmite el tipo hemo-rrágico, que es el que está infectando a la población.

IDH * EVN** COMENTARIO

Sudáfrica 123/187 52,8

Desde 1990, la tasa de mortalidad materna se ha cuadruplicadodebido a la atención prenatal inadecuada, y al abandono y ladiscriminación de las mujeres con el VIH. La situación sanitaria es alarmante, el estado de abandono delsistema de salud de Sudáfrica es tan grave que provoca situacio-nes, en muchos casos, inhumanas.

Pakistán 145/187 65,4

El cólera y la fiebre hemorrágica del dengue son los principalespeligros para un país golpeado por graves inundaciones que hanque han afectado a unos 5´5 millones de personas (2,5 millonesde niños) y han contaminado el agua de los ríos, favoreciendo laproliferación de enfermedades diarreicas al ser el lugar idóneopara el mosquito vector de la enfermedad. (Septiembre 2011)

Myanmar 149/187 65,2Es uno de los países con mayor número de enfermos de tuberculosisy uno de los países del mundo donde menos médicos por habitantehay: menos de 23 agentes sanitarios por cada diez mil personas.

Etiopía 174/187 59,3

La tuberculosis se está propagando rápidamente en este país,donde hasta los medios de comunicación colaboran en la cam-paña de prevención. La inseguridad alimentaria, el VIH y el haci-namiento agravan el riesgo de contraer la enfermedad y las pre-visiones hablan de unos doce mil casos nuevos al año. Cuando se diagnostica a tiempo, alrededor del 80% de los pacien-tes son tratados con éxito, especialmente gracias al tratamientoDOTS lanzado por la OMS en 1994; pero sigue habiendo formas detuberculosis resistentes a los fármacos.

Mali 175/187 51,4

La tuberculosis sigue siendo la principal causa de muerte en elpaís. En 2009 había unos siete mil casos, la mayoría de tuberculosispulmonar, muy contagiosa. En Malí es posible realizar análisis bac-teriológicos incluso en las zonas rurales. Si se confirma la enferme-dad, el paciente recibe tratamiento gratuito durante 6 meses. Sinembargo, para la imaginación popular, se trata de una enferme-dad incurable y las personas infectadas son marginadas. Las cam-pañas de sensibilización son de gran ayuda.

Relación entre Índice de Desarrollo Humano(IDH) y Esperanza de Vida al Nacer (EVN)

* Informe PNUD 2011. De 187 países, lugar que ocupa el país según el Índice de Desarrollo Humano (IDH).** Esperanza de vida al nacer, en años (EVN). Datos del Informe PNUD 2011.

Fuente: Datos obtenidos del Informe PNUD 2011 y de la Revista digital FIDES.

Page 7: A fondo 187

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

En el cuadro inferior se puede apreciar la relación existenteentre el IDH de los países a los que nos hemos referido anterior-mente y la tasa de mortalidad de niños menores de 5 años (expre-sado en número de niños que mueren antes de cumplir 5 años porcada 1.000 nacidos). De modo general podemos afirmar que los paí-ses con menor IDH tienen una mayor Tasa de Mortalidad.

Los datos revelan además que a medida que aumenta el IDH alo largo de los años, disminuye la tasa de mortalidad año a año. Sinembargo, esto no siempre sucede, como en el caso de la RepúblicaDemocrática del Congo, donde el avance en IDH -aunque siguesiendo el último de los países- ha supuesto un retroceso en la tasa demortalidad infantil. Esta paradoja debe hacernos caer en la cuentade las dificultades que existen para acceder a los sistemas básicosde salud, acceso que desgraciadamente, en ocasiones, se posponea otras prioridades, como son las políticas o las económicas.

I N F O R M E

AA

FFoonnddoo

A medida que aumenta el IDH a lo largo de los años, disminuye la tasa de mortalidad año a año. Sin embargo, esto no siempre sucede,como en el caso de la R. D. del Congo.

La pobreza estructural hace aumentar los enfermos y las muertes.

Man

os U

nida

s/M

arta

Car

reño

21

Tasa de Mortalidad en niños menores de 5 años

0 50 100 150 200 250

R. D. del Congo

Mali

Etiopía

Myanmar

Pakistán

Sudáfrica

El Salvador

España

191199199

196194191

119109

104

113122

71

908987

5967

62

241817

444

2009

2007

2008

-Indice de Desarrollo Hum

ano (ID

H)

+

Page 8: A fondo 187

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME INFORME

I N F O R M EAA

FFoonnddoo

22

CLAVES DE UNA ACTUACIÓN INTEGRADA.En primer lugar debemos estar alerta para no proyectar en los

países empobrecidos nuestra propia mentalidad, tratando de me-jorar su asistencia sanitaria de acuerdo con el modelo de los paísesdesarrollados. Los criterios de actuación deben adecuarse a la si-tuación propia de cada país o región y tener en cuenta que los fac-tores traspasan los parámetros de lo meramente sanitario, y alcan-zan, como hemos visto, una multitud de factores: la geografía, elclima, la situación política, económica o social. Todos estos factoresinfluyen decisivamente en la salud de la población.

A modo de ejemplo, si nos referimos a los países tropicales, lazona que ocupan es considerada la superficie más peligrosa de laTierra, desde el punto de vista sanitario, por algo tan particularcomo la ausencia de las cuatro estaciones. En la franja tropical sedan las más importantes y letales enfermedades infectocontagiosasy parasitarias, especialmente las transmitidas por vectores comomosquitos, roedores, etc.

La educación y la prevención para la salud son dos dimensionesclaves. Es imprescindible invertir en ellas a través del aprendizajepara una alimentación sana, la adquisición de hábitos saludablesante las enfermedades infectocontagiosas y la promoción de cam-pañas masivas de vacunación.

Además, hay que facilitar la atención primaria y que ésta seagratuita o, al menos, asequible, y que garantice el tratamiento efec-tivo de las principales enfermedades.

En los países empobrecidos hay cuatro ámbitos fundamentalesque, en mayor o menor medida, siempre se ven afectados porqueestán interrelacionados: la alimentación, las infraestructuras para elabastecimiento de agua, las condiciones mínimas de alojamiento yel cuidado de la salud. Carece por completo de sentido cuidar deuna y desatender las otras. La salud, además de ser un pilar por símisma, es el pilar más vulnerable, porque el estado de los otrostres, la afectan directamente.

El sexto objetivo del Milenio, el control de las tres plagas másgraves que afectan a estos países: la tuberculosis, el VIH/Sida y lamalaria justifican que unamos nuestros esfuerzos. No basta, sinembargo, la administración masiva de bacteriostáticos para la tu-berculosis, antirretrovirales para el Sida y antipalúdicos para la ma-laria. Es necesario abordar de forma integrada el estudio de las cau-sas como la desnutrición, la insalubridad de las viviendas, el controlde vectores, la ineficacia de los Estados de estos países, y desarro-llar proyectos que busquen su erradicación.

El planteamiento estructural o integrado de la salud en cada paísno tiene resultados rápidos, pero es el único posible para erradicarlas causas más profundas que amenazan la salud de estos pueblos.

Departamento de Estudios y Documentación de los Servicios Centrales de Manos Unidas

El planteamiento estructural de la salud encada país es el único posible para erradicarlas causas más profundas que amenazan la salud de los pueblos.

Manos Unidas/Javier MármolLa falta de infraestructuras para el abastecimiento de agua está intrínsecamente relacionada con el cuidado de la salud.