4

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ไฟฟ้ากระแส รายวิชาฟิสิกส์ 3 รหัสวิชา ว33203 ชั้นปีที่ 2 (เทียบเท่ามัธยมศึกษาปีที่ 6) พัฒนาขึ้นเพ่ือให้ครูผู้สอนใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ โดยใช้ร่วมกับการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) โดยยึดหลักและรูปแบบของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งมีข้อปฏิบัติและท าความเข้าใจ ดังนี้

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง แหล่งก าเนิดไฟฟ้า เล่มที่ 1 ใช้ประกอบกับแผนการจัดการเรียนรู้ที ่1 เรื่อง แหล่งก าเนิดไฟฟ้า ว33203 ฟิสิกส์ 3 ชั้นปีที่ 2 (เทียบเท่ามัธยมศึกษาปีที่ 6) จ านวน 1 แผน ใช้เวลา 3 ชัว่โมง

2. อธิบายเกี่ยวกับการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (5E) โดยแนะน าให้นักเรียนอ่านแผนผังแสดงขั้นตอนการเรียนรู้ด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ร่วมกับการจัดการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) ค าแนะน าการใช้ส าหรับนักเรียน ผลการเรียนรู ้ สาระส าคัญ และจุดประสงค์การเรียนรู้ เพ่ือให้นักเรียนท าความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ และปฏิบัติตามได้อย่างถูกต้อง

3. เตรียมความพร้อมในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยจัดเตรียมสื่อและแหล่งเรียนรู้ ไว้ให้พร้อม ส ารวจอุปกรณ์ต่าง ๆ ว่า มีความถูกต้องสมบูรณ์อยู่ในสภาพที่น ามาใช้ได้หรือไม่ หากช ารุดควรปรับปรุงแก้ไข ศึกษาล าดับอุปกรณ์และสื่อให้เป็นระบบ

4. การจัดการเรียนรู้ด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เล่มนี้ ให้นักเรียนท าแบบทดสอบก่อนเรียน และหลังจากจัดการเรียนรู้เสร็จสิ้นแล้ว ให้นักเรียนท าแบบทดสอบหลังเรียน แล้วให้นักเรียนตรวจค าตอบที่อยู่ในภาคผนวกท้ายเล่ม พร้อมทั้งบันทึกผลคะแนนการทดสอบก่อนและหลังการจัดการเรียนรู้ลงในแบบบันทึกคะแนน

5. แบ่งกลุ่มนักเรียนเป็นกลุ่มย่อย กลุ่มละ 5 นาย โดยคละความสามารถของนักเรียน คือ เก่ง 2 นาย ปานกลาง 2 นาย และอ่อน 1 นาย (ก าหนดไว้ก่อนโดยดูจากคะแนนวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนการจัดการเรียนรู้) แล้วให้นักเรียนนั่งเรียนเป็นกลุ่มย่อย

6. ให้นักเรียนศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ และลงมือปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ ตามแผนการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) ประกอบด้วย 1) ขั้นสร้างความสนใจ 2) ขั้นส ารวจและค้นหา 3) ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 4) ขั้นขยายความรู้ และ 5) ขั้นประเมินผล โดยครูผู้สอนคอยช่วยเหลือและให้ค าแนะน านักเรียนตลอดการจัดการเรียนรู้

7. ควรด าเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามล าดับขั้นตอนก่อน-หลังในแผนการจัดการเรียนรู้ ทั้งนี้ ครูผู้สอนสามารถปรับประยุกต์ใช้ได้ตามบริบทและสิ่งแวดล้อมของโรงเรียน

ค ำแนะน ำกำรใช้ส ำหรับครู เล่มที่ 1 แหล่งก ำเนิดไฟฟ้ำ

5

แผนผังแสดงขั้นตอนกำรจัดกำรเรียนรู้ด้วยชุดกิจกรรมกำรเรียนรู้ ร่วมกับกำรจัดกำรเรียนรู้แบบสืบเสำะหำควำมรู้ (5E)

อ่านค าแนะน าการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ร่วมกับ การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) ส าหรับนักเรียน

อ่านผลการเรียนรู้ สาระส าคัญ และจุดประสงค์การเรียนรู้

ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ร่วมกับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) โดยปฏิบัติ ดังนี ้1. ท าแบบทดสอบก่อนเรียน 2. ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง แหล่งก าเนิดไฟฟ้า 3. ท ากิจกรรมการทดลองเรื่อง เซลไฟฟ้าเคมี 4. ท ากิจกรรมขยายความรู้เรื่อง เครื่องก าเนิดไฟฟ้าอย่างง่าย 5. ท าแบบฝึกทักษะท้ายบทเรียน 6. ท าแบบทดสอบหลังเรียน

ไม่ผ่านเกณฑ์

ตรวจสอบค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบก่อน-หลังเรียน และเฉลยแบบฝึกทักษะ

จากเฉลยแบบฝึกทักษะท้ายเล่ม การประเมินผล

ผ่านเกณฑ์

ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เล่มที่ 2 ต่อไป

6

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ไฟฟ้ากระแส รายวิชา ว33203 ฟิสิกส์ 3 ชั้นปีที่ 2 (เทียบเท่ามัธยมศึกษาปีที่ 6) เล่มที่ 1 เรื่องแหล่งก าเนิดไฟฟ้า พัฒนาขึ้นเพ่ือส่งเสริมให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น และบรรลุตามผลการเรียนรู้ ซึ่งก่อนใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นักเรียนควรปฏิบัติและท าความเข้าใจตามล าดับขั้นตอน ดังนี้

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เล่มที่ 1 เรื่อง แหล่งก าเนิดไฟฟ้า ใช้เวลา 3 ชั่วโมง 2. อ่านและท าความเข้าใจค าแนะน าการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นี้ให้ชัดเจน 3. อ่านและท าความเข้าใจผลการเรียนรู้ สาระส าคัญ และจุดประสงค์การเรียนรู้ 4. ท าแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง แหล่งก าเนิดไฟฟ้า จ านวน 10 ข้อ ในใบค าตอบ 5. นักเรียนแต่ละกลุ่มลงมือปฏิบัติตามกิจกรรมการเรียนรู้ที่ครูก าหนดให้ ดังนี้

ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ (Engagement) ขั้นที่ 2 ขั้นส ารวจและค้นหา (Exploration) ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation) ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ (Elaboration) ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล (Evaluation)

6. นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาและท ากิจกรรมการเรียนรู้ตามแผนผังแสดงขั้นตอนการจัด การเรียนรู้ด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ร่วมกับการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ (5E)

7. นักเรียนทุกคนต้องมีความซื่อสัตย์ต่อตนเองในการทดแบบทดสอบ และแบบฝึกทักษะ ไม่เปิดดูเฉลยที่อยู่ในภาคผนวก

8. ตรวจสอบแบบฝึกทักษะจากเฉลยท้ายเล่มชุดกิจกรรมการเรียนรู้ 9. ท าแบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง แหล่งก าเนิดไฟฟ้า จ านวน 10 ข้อ ลงในกระดาษค าตอบ

เพ่ือตรวจสอบความก้าวหน้าทางการเรียน โดยนักเรียนตรวจค าตอบแบบทดสอบก่อนและหลังเรียนด้วยตนเอง แล้วบันทึกผลคะแนนที่ได้ลงในแบบบันทึกคะแนน ซึ่งนักเรียนต้องท ากิจกรรมให้ได้ร้อยละ 80 ขึ้นไป จึงจะผ่านเกณฑ์ ถ้านักเรียนไม่ผ่านเกณฑ์ตามที่ก าหนดไว้ให้ทบทวนเนื้อหา แล้วท าแบบทดสอบหลังเรียนอีกครั้ง หากผ่านเกณฑ์ให้ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ในเล่มที่ 2 ต่อไป

10. เมื่อนักเรียนร่วมกันเรียนรู้ ให้รู้จักช่วยเหลือกันภายในกลุ่ม ไม่ควรหยอกล้อหรือไม่ตั้งใจเรียน ควรพัฒนาตนเองให้มีความรู้เพิ่มมากขึ้น ซึ่งจะส่งผลให้มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้นด้วย

ค ำแนะน ำกำรใช้ชุดกิจกรรมกำรเรียนรู้ ร่วมกับกำรจัดกำรเรียนรู้แบบสืบเสำะหำควำมรู้ (5E) ส ำหรับนักเรียน

7

อธิบายความหมาย แหล่งก าเนิดไฟฟ้าแต่ละชนิด รวมทั้งส ารวจ ตรวจสอบ ทดลองจนได้ข้อมูลน าไปสู่การสรุปผลการทดลองเกี่ยวกับแหล่งก าเนิดไฟฟ้าได้ถูกต้อง

ประจุไฟฟ้า (Electric Charge) คือ สิ่งที่แสดงอ านาจทางไฟฟ้าออกมา มี 2 ชนิด คือ ประจุบวก (+) และ ประจุลบ (-) โดยอิเล็กตรอนเป็นประจุลบ (-) และโปรตอน เป็นประจุบวก (+) ส าหรับนิวตรอนไม่มีประจุไฟฟ้าหรือเป็นกลางทางไฟฟ้า ชนิดของไฟฟ้า โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ ไฟฟ้าสถิต และไฟฟ้ากระแส โดยไฟฟ้ากระแสสามารถแยกออกเป็นไฟฟ้ากระแสตรง และไฟฟ้ากระแสสลับ ส่วนเซลล์ไฟฟ้าเคมี คือ อุปกรณ์ที่สามารถเปลี่ยนพลังงานเคมี เป็นพลังงานไฟฟ้า ที่อาศัยการรับและส่งอิเล็กตรอนของขั้วไฟฟ้า กระแสไฟฟ้าเหนี่ยวน าเกิดจากขดลวดหมุนตัดกับสนามแม่เหล็ก หรือ สนามแม่เหล็กตัดกับขดลวด จะท า ให้เกิดกระแสไฟฟ้าขึ้น จากหลักการนี้จึงได้น ามาสร้าง เครื่องมือจ่ายกระแสไฟฟ้าที่ใช้กันในปัจจุบัน ที่เรยีกกว่า ไดนาโม นั้นเอง

เพื่อให้นักเรียนได้พัฒนำควำมรู้ควำมสำมำรถดังนี้

1.ด้ำนควำมรู้ (Knowledge : K) 1.1) อธิบายสมบัติประเภทของแหล่งก าเนิดไฟฟ้าชนิดต่างๆ 1.2) อธิบายหลักการท างานของเซลล์ไฟฟ้าเคมี และยกตัวอย่าง เซลล์ไฟฟ้าเคมีแบบปฐมภูมิ และทุตติยภูมิ 1.3) อธิบายหลักการเกิดกระแสไฟฟ้าจากการเหนี่ยวน า 1.4) อธิบายหลักการท างานของไดนาโม

ผลกำรเรียนรู้/ สำระส ำคัญ/ จุดประสงค์กำรเรียนรู้

ผลกำรเรียนรู้

สำระส ำคัญ

จุดประสงค์กำรเรียนรู้

8

2.ด้ำนทักษะ/กระบวนกำร (Performance : P) 2.1) ทดลองและสรุปผลการทดลองเกี่ยวกับหลักการเซลล์ไฟฟ้าเคมี 2.2) ทดลองและสรุปผลการทดลองเกี่ยวกับเครื่องก าเนิดไฟฟ้าอย่างง่าย 2.3) ทักษะกระบวนการในการท าการทดลองและเรียนรู้ภายในกลุ่ม

3.ด้ำนคุณลักษณะ (Attitude : A) 3.1) มีวินัย 3.2) ความตรงต่อเวลา 3.3) ความรับผิดชอบ 3.4) มีน ้าใจช่วยเหลือผู้อื่น 3.5) มีเจตคตทิี่ดีต่อวิชาที่เรียน

ภาพแหล่งก าเนิดไฟฟ้าแบบต่างๆ

ที่มา : https://www.slideshare.net/napasornjuiin1/chapter-1-79986825

https://www.slideshare.net/napasornjuiin1/chapter-1-79986825

9

ค ำชี้แจง 1. ข้อสอบเป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 10 ข้อ นักเรียนต้องเลือก

ค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว โดยกากบาท () ลงในช่องอักษร ก ข ค หรือ ง ในใบตอบ 2. ก าหนดเวลาให้นักเรียนได้ปฏิบัติ 10 นาที และมีคะแนนเต็ม 10 คะแนน 3. ห้ามขีดเขียนหรือท าเครื่องหมายใด ๆ ลงในแบบทดสอบ

1. วัตถุท่ีรับอิเล็กตรอนมาจากวัตถุอ่ืน วัตถุนั้นจะแสดงอ านาจไฟฟ้าตามข้อใด ก. สภาพเป็นกลาง ข. อ านาจไฟฟ้าลบ ค. อ านาจไฟฟ้าบวก ง. แสดงอ านาจทั้งบวกและลบสลับกัน 2. จากข้อความต่อไปนี้ 1) ประจุไฟฟ้าต่างชนิดกันจะดูดกัน 2) ประจุไฟฟ้าชนิดเดียวกันจะผลักกัน 3) ประจุไฟฟ้าต่างชนิดกันจะผลักกัน 4) วัตถุท่ีเป็นกลางทางไฟฟ้าสามารถแสดงอ านาจเป็นบวกหรือลบก็ได้ ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก. ข้อ 1 และ 2 ข. ข้อ 1, 2 และ 4 ค. ข้อ 2, 3 และ 4 ง. ข้อ 1, 2, 3 และ 4

แบบทดสอบก่อนเรียน เล่มที่ 1 เร่ือง แหล่งก ำเนิดไฟฟ้ำ

3. หลักการท างานของอุปกรณ์ในข้อใด ที่เกิดจากการหมุนของขดลวดตัดสนามแม่เหล็ก แล้วท าให้เกิดกระแสไฟฟ้า ก. เซลล์ไฟฟ้าเคมี ข. มอเตอร์

ค. ไดนาโม ง. เครื่องวัดกระแสไฟฟ้า

10

8. ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก. เซลล์ไฟฟ้าปฐมภูมิเมื่อใช้หมดแล้วสามารถน ากลับมาใช้ได้อีก

ข. ถ่ายไฟฉายโดยทั่วไปจะใช้สังกะสีเป็นขั้วลบ มีนิเกิลเป็นขั้วบวก ค. ตัวอย่างเซลล์ไฟฟ้าทุตติยภูมิ ได้แก่ แบตเตอรี่รถยนต์ เซลแห้ง ถ่านไฟฉายอัลคาไลน์ ง. แบตเตอรี่รถยนต์แผ่นตะกั่วพรุนท าหน้าที่เป็นขั้วลบ แผ่นตะก่ัวเปอร์ออกไซด์ท าหน้า

11

กระดำษค ำตอบแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมกำรเรียนรู้ หน่วยกำรเรียนรู้ที่ 1 ไฟฟ้ำกระแส

รำยวิชำ ว33203 ฟิสิกส์ 3 ชั้นปีท่ี 2 (เทียบเท่ำมัธยมศึกษำปีที่ 6) เล่มท่ี 1 เรื่อง แหล่งก ำเนิดไฟฟ้ำ

12

ขั้นที่ 1 ขั้นสร้ำงควำมสนใจ

13

กิจกรรมที่ 1 รับชมวีดีโอพร้อมตอบค ำถำม

ค ำชี้แจง ให้นักเรียนรับชมวีดีโอเรื่อง แหล่งก าเนิดไฟฟ้า และตอบค าถาม

ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=No6-7-Amj6w

เมื่อนักเรียนดูวีดีโอเรื่องแหล่งก าเนิดไฟฟ้าเสร็จสิ้น จงโยงเส้นจับคู่ต่อไปนี้ (5 คะแนน)

ขั้นที่ 2 ขั้นส ำรวจและค้นหำ

เปล่ียนพลงังานแสงเป็นพลงังานไฟฟ้า

เคร่ืองมือท่ีเรียกวา่ “คู่ควบความร้อน”

สารละลายน าไฟฟ้าได ้

เซลลทุ์ตติยภูมิ

เปล่ียนพลงังานกลเป็นพลงังานไฟฟ้า

https://www.youtube.com/watch?v=No6-7-Amj6w

14

ใบควำมรู้ที่ 1 เร่ือง แหล่งก ำเนิดไฟฟ้ำ

แหล่งก าเนิดไฟฟ้ามีหลายรูปแบบ เช่น การเปลี่ยนรปูพลังงานจากพลังงานรูป อ่ืน ๆ มาเป็นพลังงานไฟฟ้า หรือแหล่งผลิตพลังงานไฟฟ้าโดยตรง เช่น พลังงานที่ใช้ใน นาฬิกาได้มาจากถ่านไฟฉาย ถ่ายไฟฉายจึงเป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้านั่นเอง การน าพลังงานไฟฟ้าจากแหล่งก าเนิดไฟฟ้าไปยังบ้านเรือนที่มีเครื่องใช้ไฟฟ้า โดยส่งกระแสไฟฟ้า ซึ่งการท าให้เกิดกระแสไฟฟ้าท าได้หลายวิธี เช่น ปฏิกิรยิาเคมี การใช้แท่งแม่เหล็กตัดกับขดลวด หรือใช้ขดลวดตัดกับสนามแม่เหล็ก เป็นต้น เซลล์ไฟฟ้าเคมี (Electrochemical cell) เซลล์ไฟฟ้าเคมี คือ อุปกรณ์ที่สามารถเปลี่ยนพลังงานเคมีเป็นพลังงานไฟฟ้า ที่อาศัยการรับและส่งอิเล็กตรอนของขั้วไฟฟ้า (electrode) ที่เป็นขั้วโลหะ 2 ชนิด ผ่านอิเล็กโทรไลต์ (electrolyte) ซึ่งท าหน้าที่เป็นตัวกลางยอมให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านได้ โดยเมื่อจุ่มขั้วไฟฟ้า เช่น แผ่นทองแดง (ขั้วไฟฟ้าบวก) และแผ่นสังกะสี (ข้ัวไฟฟ้าลบ) ลงในสารละลายกรดซัลฟิวริกที่เป็นอิเล็กโทรไลต์ สังกะสีจะแตกตัวเป็นไอออนและให้ อิเล็กตรอนมากกว่าทองแดง ท าให้เกิดการไหลของอิเล็กตรอนจากสังกะสีไปสู่ทองแดง ขณะเดียวกันก็จะเกิดการไหลของกระแสไฟฟ้าสวนทางกับการไหลของอิเล็กตรอนจาก ทองแดงไปสู่สังกะสี จนกระทั่งข้ัวไฟฟ้าทั้งสองขั้วมีประจุไฟฟ้าเท่ากัน จึงหยุดการเคลื่อนที่

ภาพสารละลายอิเล็กโทรไลต์น าไฟฟ้า (ท่ีมา : http://www.neutron.rmutphysics.com/physics-

glossary/index.php?option=com_content&task=view&id=1657&Itemid=0)

หลักการของเซลล์ไฟฟ้าเคมี จึงสรุปได้ดังนี้

1. กรดซัลฟิวริกเจือจางเป็นสารละลายอิเล็กโทรไลต์ เนื่องจากยอมให้ กระแสไฟฟ้าไหลผ่านได้ โดยโลหะจะท าปฏิกิริยากับสารละลายแล้วแตกตัวให้ไอออน บวกและไอออนลบ

2. โลหะที่จุ่มในสารละลายกรด เรียกว่า ขั้วไฟฟ้า กระแสไฟฟ้าจะไหลจาก ขั้วที่มีพลังงาน

http://www.neutron.rmutphysics.com/physics-glossary/index.php?option=com_content&task=view&id=1657&Itemid=0http://www.neutron.rmutphysics.com/physics-glossary/index.php?option=com_content&task=view&id=1657&Itemid=0

15

1.2 เซลล์ทุติยภูมิ (secondary cell) เป็นเซลล์ไฟฟ้าอีกแบบหนึ่งซึ่งขั้วไฟฟ้า (electrode) และอิเล็กโทรไลต์จะเปลี่ยนแปลงโดยปฏิกิริยาเคมีซึ่งเกิดขึ้นเมื่อเซลล์ปล่อยกระแสไฟฟ้า เป็นเซลล์ไฟฟ้าที่ยังไม่สามารถใช้งานได้ ต้องอัดหรือชาร์จ (charge) ไฟฟ้า กระแสตรงเข้าไปในเซลล์ก่อน เมื่อใช้พลังงานหมดแล้วสามารถน ากลับมาใช้ใหม่ได้อีก เช่น เซลล์สะสมไฟฟ้าแบบตะกั่ วหรือที่เรียกว่า แบตเตอรี่ (battery)

16

คู่ควบควำมร้อน เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้าที่ประกอบด้วยโลหะ 2 ชนิด โลหะหนึ่งพร้อมที่จะให้อิเล็กตรอนอิสระ มากกว่าอีกโลหะหนึ่ง เช่น เมื่อน าทองแดงและเหล็ก มาต่อปลายทั้งสองข้างเข้าด้วยกัน ดังรูป ท าให้ปลายทั้งสองมีอุณหภูมิต่างกัน ปลายข้างหนึ่งเย็นปลายอีกข้างหนึ่ง

17

18

จุดประสงค์

กิจกรรมกำรทดลองที่ 1 เร่ือง เซลล์ไฟฟ้ำเคมี

19

6. ยกแผ่นสังกะสีหรือแผ่นทองแดงแผ่นใดแผ่นหนึ่งขึ้นจากบีกเกอร์ สังเกต การเบนของเข็มแอมมิเตอร์ บันทึกผลการทดลอง 7. จับปลายของแผ่นทองแดงและแผ่นสังกะสีส่วนที่จุ่ มในกรดซัลฟิวริกเจือจาง ให้แตะกัน สังเกตการณเ์บนของเข็มแอมมิเตอร์ บันทึกผลการทดลอง 8. เปลี่ยนแผ่นโลหะที่จุ่มลงในในกรดซัลฟิวริกเจือจาง เป็นแผ่นทองแดงทั้ง 2 แผ่นเหมือนกัน

20

ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบำยและลงข้อสรุป

21

ชื่อกลุ่ม

ชื่อสมำชิก 1. 2. 3. 4.

5.

ค ำถำมก่อนกำรทดลอง (2 คะแนน) 1. ปัญหำของกำรทดลองนี้คืออะไร ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 2. กำรทดลองนี้มีกำรก ำหนดตัวแปรได้อย่ำงไร 2.1 ตัวแปรต้น คือ ……………………………………………………………………..………………………… 2.2 ตัวแปรตำม คือ …………………………………………………………………….…………………….… 2.3 ตัวแปรควบคุม คือ ……………………………………………………………….……………………… 3. นักเรียนจะตั้งสมมติฐำนของกำรทดลองนี้ได้ว่ำอย่ำงไร ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

บันทึกผลและอภิปรำย

(2 คะแนน)

22

23

ขั้นที่ 4 ขั้นขยำยควำมรู้

24

มำท ำควำมรู้จักกับเครื่องก ำเนิดไฟฟ้ำอย่ำงง่ำย (ไดนำโม) กันเถอะ

ทดลองและร่วมกันสรุปผลและตอบค ำถำมเกี่ยวกับเครื่องก ำเนิดไฟฟ้ำอย่ำงง่ำย

1. เครื่องก ำเนิดไฟฟ้ำอย่ำงง่ำย จ ำนวน 1 ชุด/กลุ่ม 2. แอมมิเตอร์ จ ำนวน 1 เครื่อง/กลุ่ม

1. ต่อสำยไฟจำกเครื่องก ำเนิดไฟฟ้ำอย่ำงง่ำย เข้ำกับแอมมิเตอร์ สังเกตกำรเบนของเข็มของแอมมิเตอร์ 2. หมุนขดลวดช้ำๆ แล้วเพิ่มควำมเร็วของกำรหมุน สังเกตและเปรียบเทียบ กำรเบนของเข็มของแอมมิเตอร์ 3. หมุนขดลวดในทิศตรงกันข้ำม สังเกตและเปรียบเทียบกำรเบนของเข็มของ แอมมิเตอร์

ภาพการทดลองเครื่องก าเนิดไฟฟ้าอย่างง่าย (ท่ีมา: https://ajarn3yongyut.wordpress.com/)

(1 คะแนน)

1. ปัญหำของกำรทดลองนี้คืออะไร .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 2. กำรทดลองนี้มีกำรก ำหนดตัวแปรได้อย่ำงไร 2.1 ตัวแปรต้น คือ ……………………………………………………………………..…………………………

https://ajarn3yongyut.wordpress.com/

25

ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล

26

ค ำชี้แจง 1. ให้นักเรียนท าเครื่องหมาย √ หน้าข้อความที่ถูกต้อง และท าเครื่องหมาย x หน้าข้อความที่เห็นว่าไม่ถูกต้อง

2. คะแนนเต็ม 10 คะแนน (ข้อละ 1 คะแนน)

⎕ 1. สารละลายอิเล็กโทรไลต์ คือ สารละลายที่น าไฟฟ้าได้โดยการที่สารละลายนี้แตกตัว เป็นไอออนบวกและไอออนลบได้

⎕ 2. ถ่านไฟฉายถือว่าเป็นเซลไฟฟ้าเคมี ประเภท ทุตติยภูมิ

⎕ 3. แท่งถ่าน (C) ในถ่านไฟฉายท าหน้าที่เป็นขั้วบวก (แอโนด)

⎕ 4. กระแสสมมติ คือ กระแสไฟฟ้าที่เกิดจาการเคลื่อนที่หรือถ่ายเทของประจุบวก โดย จะไหลจากจุดที่มีศักย์ไฟฟ้าสูงไปยังจุดที่มีศักย์ไฟฟ้าต่ า

⎕ 5. สนามแม่เหล็ก คือ บริเวณรอบแท่งแม่เหล็ก โดยทิศทางของเส้นแรงแม่เหล็ก จะพุ่ง ออกจากขั้วใต้ไปยังขั้วเหนือ

⎕ 6. ขั้วไฟฟ้าที่ท าจากโลหะท่ีแตกตัวได้ดี ให้อิเล็กตรอนได้มากกว่ามีศักย์ไฟฟ้าต่ า กว่าเป็นขั้วลบเรียกว่าขั้วแคโทด

⎕ 7. ประจุไฟฟ้าแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ ประจุบวก และประจุลบ โดยถ้าเป็นประจุชนิด เดียวกันจะผลักกัน แต่ถ้าเป็นประจุต่างชนิดกันจะดูดกัน

⎕ 8. ไดนาโมกระแสตรง คือ กระแสจะเปลี่ยนทิศทางทุกครึ่งรอบแต่มีการเปลี่ยนตัววง แหวน ดังนั้นกระแสจึงออกที่ขั้วเดิมเสมอ

⎕ 9. จ านวนกระแสไฟฟ้าเหนี่ยวน าที่ไหลในลวดตัวน า จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับจ า นวนรอบของขดลวดตัวน า และความเข้มของสนามแม่เหล็กที่ตัดผ่านขดลวดเท่านั้น

⎕ 10. เซลล์พลังงานแสงอาทิตย์ คือแหล่งก าเนิดไฟฟ้าที่เปลี่ยนพลังงานแสงเป็นพลังงาน ไฟฟ้า และใช้หลักการทางโฟโตอิเล็กทริก

แบบฝึกทักษะที่ 1

แบบฝึกทักษะที่ 2

27

ค ำชี้แจง 1. ให้นักเรียนอ่ำนโจทย์และตอบค ำถำมให้ถูกต้อง 2. คะแนนเต็ม 10 คะแนน (ข้อละ 2 คะแนน)

ค ำชี้แจง ให้ผู้เรียนตอบค ำถำมต่อไปนี้ 1. แหล่งก ำเนิดพลังงำนไฟฟ้ำมำจำกที่ใดบ้ำง (ตอบอย่ำงน้อย 5 แหล่ง) ............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................... ..................... ............................................................................................................. .............................................. 2. แหล่งก ำเนิดไฟฟ้ำพลังงำนแสงอำทิตย์ต้องมีส่วนประกอบส ำคัญ ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................... .............................. ................................................................................................ ........................................................... 3. ถ่ำนไฟฉำยและแบตเตอรี่ให้พลังงำนไฟฟ้ำได้อย่ำงไร ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................... .............................. ........................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .............................. 4. ไฟฟ้ำที่เกิดจำกพลังงำนควำมร้อน มีขั้นตอนอย่ำงไร ............................................................................................................................. .................................................................................................................... ..................................................................... ............................................................................................................................. .............................. 5. แหล่งก ำเนิดไฟฟ้ำที่เกิดจำกแม่เหล็กมีหลักกำรอย่ำงไร ............................................................................................................................. ........................................................................................................... .............................................................................. ............................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................... ....................

ค ำชี้แจง 1. ข้อสอบเป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 10 ข้อ นักเรียนต้องเลือก

แบบทดสอบหลังเรียน เล่มที่ 1 เร่ือง แหล่งก ำเนิดไฟฟ้ำ

28

3. หลักการท างานของอุปกรณ์ในข้อใด ที่เกิดจากการหมุนของขดลวดตัดสนามแม่เหล็ก แล้วท าให้เกิดกระแสไฟฟ้า ก. เซลล์ไฟฟ้าเคมี ข. มอเตอร์

ค. ไดนาโม ง. เครื่องวัดกระแสไฟฟ้า

4. ในเซลล์ไฟฟ้าเคมี สารอิเล็กโทรไลต์ คืออะไร

29

8. ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก. เซลล์ไฟฟ้าปฐมภูมิเมื่อใช้หมดแล้วสามารถน ากลับมาใช้ได้อีก

ข. ถ่ายไฟฉายโดยทั่วไปจะใช้สังกะสีเป็นขั้วลบ มีนิเกิลเป็นขั้วบวก ค. ตัวอย่างเซลล์ไฟฟ้าทุตติยภูมิ ได้แก่ แบตเตอรี่รถยนต์ เซลแห้ง ถ่านไฟฉายอัลคาไลน์ ง. แบตเตอรี่รถยนต์แผ่นตะกั่วพรุนท าหน้าที่เป็นขั้วลบ แผ่นตะก่ัวเปอร์ออกไซด์ท าหน้า ที่เป็นขั้วบวก ให้แรงเคลื่อนไฟฟ้าเซลล์ละ 2 โวลต์

30

กระดำษค ำตอบแบบทดสอบหลังเรียน

ชุดกิจกรรมกำรเรียนรู้ หน่วยกำรเรียนรู้ที่ 1 ไฟฟ้ำกระแส รำยวิชำ ว33203 ฟิสิกส์ 3 ชั้นปีท่ี 2 ( เทียบเท่ำมัธยมศึกษำปีที่ 6)

เล่มท่ี 1 เรื่อง แหล่งก ำเนิดไฟฟ้ำ ชื่อ-สกุล ชั้น เลขที่

31

บรรณำนุกรม

กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). ตัวช้ีวัดและสำระกำรเรียนรู้แกนกลำง กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ ตำมหลักสูตรแกนกลำงกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน พุทธศักรำช 2551.

32

ภำคผนวก

33

- เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน - เฉลยแบบฝึกทักษะ - เฉลยแนวค้าตอบกิจกรรมการทดลอง

34

กิจกรรมที่ 1 รับชมวีดีโอพร้อมตอบค ำถำม

ค ำชี้แจง ให้นักเรียนรับชมวีดีโอเรื่อง แหล่งก าเนิดไฟฟ้า และตอบค าถาม

35

บันทึกผลและอภิปรำย

36

ชื่อกลุ่ม กลุ่มท่ี ๑

ชื่อสมำชิก 1. 2. 3. 4.

5.

ค ำถำมก่อนกำรทดลอง (2 คะแนน) 1. ปัญหำของกำรทดลองนี้คืออะไร - การเกิดปฏิกิริยาเคมีท าให้เกิดกระแสไฟฟ้าได้หรือไม่ . 2. กำรทดลองนี้มีกำรก ำหนดตัวแปรได้อย่ำงไร 2.1 ตัวแปรต้น คือ ปฏิกิริยาเคมีของแผ่นโลหะ . 2.2 ตัวแปรตำม คือ การเกิดกระแสไฟฟ้า . 2.3 ตัวแปรควบคุม คือ ความเข้มข้นของปริมาณกรดซัลฟิวริก ขนาดของแผ่นทองแดงและแผ่นสังกะสีที่ใช้ในการทดลอง 3. นักเรียนจะตั้งสมมติฐำนของกำรทดลองนี้ได้ว่ำอย่ำงไร -ปฏิกิริยาเคมีท าให้เกิดกระแสไฟฟ้าได้ .

(2 คะแนน)

37

- ที่แผ่นทองแดงและแผ่นสังกะสีจะมีฟองอากาศเกิดขึ้น เพราะเกิดปฏิกิริยาเคมี ผลท าให้เข็มของ

38

(1 คะแนน)

1. ปัญหำของกำรทดลองนี้คืออะไร -การหมุนขดลวดท าให้เกิดกระแสไฟฟ้าเหนี่ยวน าได้อย่างไร .

2. กำรทดลองนี้มกีำรก ำหนดตัวแปรได้อย่ำงไร 2.1 ตัวแปรต้น คือ – ความเร็วการหมุนของขดลวด 2.2 ตัวแปรตำม คือ– การเกิดกระแสไฟฟ้า

39

40

ค ำชี้แจง 1. ให้นักเรียนท าเครื่องหมาย √ หน้าข้อความที่ถูกต้อง และท าเครื่องหมาย x หน้าข้อความที่เห็นว่าไม่ถูกต้อง

2. คะแนนเต็ม 10 คะแนน (ข้อละ 1 คะแนน)

⎕ 1. สารละลายอิเล็กโทรไลต์ คือ สารละลายที่น าไฟฟ้าได้โดยการที่สารละลายนี้แตกตัว เป็นไอออนบวกและไอออนลบได้

⎕ 2. ถ่านไฟฉายถือว่าเป็นเซลไฟฟ้าเคมี ประเภท ทุตติยภูมิ

⎕ 3. แท่งถ่าน (C) ในถ่านไฟฉายท าหน้าที่เป็นขั้วบวก (แอโนด)

⎕ 4. กระแสสมมติ คือ กระแสไฟฟ้าที่เกิดจาการเคลื่อนที่หรือถ่ายเทของประจุบวก โดย จะไหลจากจุดที่มีศักย์ไฟฟ้าสูงไปยังจุดที่มีศักย์ไฟฟ้าต่ า

⎕ 5. สนามแม่เหล็ก คือ บริเวณรอบแท่งแม่เหล็ก โดยทิศทางของเส้นแรงแม่เหล็ก จะพุ่ง ออกจากขั้วใต้ไปยังขั้วเหนือ

⎕ 6. ขั้วไฟฟ้าที่ท าจากโลหะท่ีแตกตัวได้ดี ให้อิเล็กตรอนได้มากกว่ามีศักย์ไฟฟ้าต่ า กว่าเป็นขั้วลบเรียกว่าขั้วแคโทด

⎕ 7. ประจุไฟฟ้าแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ ประจุบวก และประจุลบ โดยถ้าเป็นประจุชนิด เดียวกันจะผลักกัน แต่ถ้าเป็นประจุต่างชนิดกันจะดูดกัน

⎕ 8. ไดนาโมกระแสตรง คือ กระแสจะเปลี่ยนทิศทางทุกครึ่งรอบแต่มีการเปลี่ยนตัววง แหวน ดังนั้นกระแสจึงออกที่ขั้วเดิมเสมอ

⎕ 9. จ านวนกระแสไฟฟ้าเหนี่ยวน าที่ไหลในลวดตัวน า จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับจ า นวนรอบของขดลวดตัวน า และความเข้มของสนามแม่เหล็กที่ตัดผ่านขดลวดเท่านั้น

⎕ 10. เซลล์พลังงานแสงอาทิตย์ คือแหล่งก าเนิดไฟฟ้าที่เปลี่ยนพลังงานแสงเป็นพลังงาน ไฟฟ้า และใช้หลักการทางโฟโตอิเล็กทริก

ค ำชี้แจง 1. ให้นักเรียนอ่ำนโจทย์และตอบค ำถำมให้ถูกต้อง 2. คะแนนเต็ม 10 คะแนน (ข้อละ 2 คะแนน)

41

ค ำชี้แจง 1. ให้นักเรียนอ่ำนโจทย์และตอบค ำถำมให้ถูกต้อง 2. คะแนนเต็ม 10 คะแนน (ข้อละ 2 คะแนน)

ค ำชี้แจง ให้ผู้เรียนตอบค ำถำมต่อไปนี้

42

43