ทฤษฎี�ทางสังคมวิ ทยาและมานุ�ษยวิ ทยา บรรยายโดย ดร. มงคล นาฏกระสู�ตร

(Sociological and Anthropological Theory)ควิามรู้��เบื้��องต้�นุทฤษฎี�ทางสังคมวิ ทยา (26/5/48)

ทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยา (Social Theory) เก��ยวิก�บ 2 ศั�พท� ค อทฤษฎี� Theory

ทางสู�งคม Social

ทฤษฎี� หมายถึ$ง กล%&มของข(อเสูนอแนะเก��ยวิก�บนามธรรมและ“

ตรรกะท��พยายามอธ�บายควิามสู�มพ�นธ�ในระหวิ&างสูถึานการณ์�น�-น ๆ (A set of abstract and logical propositions which attempts to explain relationship between the phenomena)

อ�บราฮั�ม ค�บลาน (Abraham Kaplan) กล&าวิวิ&า ทฤษฎี�เป็1น“

วิ�ธ�ในการท2าควิามเข(าใจต&อสูถึานการณ์�กดด�น เพ �อให(เราน2ากล%&มควิามค�ดท��เป็1นสูาร ะมาป็ร�บและ เป็ล�� ยนตามสูถึานการณ์�ท�� ต( องการอย& างม�ป็ระสู�ทธ�ภาพ”

ทฤษฎี�จ$งเป็ร�ยบเสูม อน เคร �องม อสู2าหร�บต�ควิามหมาย วิ�พากษ� ต�-งค2าข$-นมารองร�บ ป็ร�บเป็ล��ยนไป็ตามข(อม�ลท��ค(นพล เพ �อสูร(างร�ป็แบบน2าไป็สู�&การค(นพบใหม& ๆ เพ �อต�-งเป็1นค2าท��ถึาวิรต&อไป็

ในการสูร(างทฤษฎี�ไม&ใช่&เป็1นเพ�ยงเร�ยนร� (จากป็ระสูบการณ์�อย&างเด�ยวิ แต&เป็1นการเอาควิามค�ดไป็ใช่(แทนป็ระสูบการณ์�สู2าหร�บการเร�ยนร� (

สู�ตวิ�ท��วิไป็ ใช่(กฎีตามกฎีธรรมช่าต� ป็ระสูบการณ์�ตรงน�กทฤษฎี� ร� (ทฤษฎี�ตามธรรมช่าต� ควิามร� (แทนป็ระสูบการณ์�

ควิามหมายท��สั าคญของค าวิ#า ทฤษฎี�“ ”1. ควิามค�ดท��เช่ �อมโยงเป็1นตรรกะป็ระกอบก�นเข(าก�บข(อเสูนอแนะ

โดยการสู�งเกต (น�กทฤษฎี�) ป็ระกอบแล(วิต�-งเป็1นทฤษฎี� ตรรกะ

ทฤษฎี� ป็ระกอบก�น ข(อเสูนอแนะน2าทฤษฎี�

การสู�งเกต2. ทฤษฎี�ต(องป็ระกอบไป็ด(วิยควิามเป็1นสูากล (Generalization)

จากข(อเท7จจร�งท��ร� (จ�กก�นด�และหล�กสูากลน�-นอธ�บายได(ข(อเท7จจร�ง

ทฤษฎี� ควิามเป็1นสูากล อธ�บาย

3. ทฤษฎี� ค อ กล%&มควิามค�ดต(องสูอดคล(องก�บเง �อนไขด�งต&อไป็น�-3.1 ข(อค�ดเห7นต(องม�ค2าอธ�บายท��ช่�ดเจน3.2 ข(อค�ดเห7นต(องสูอดคล(องซึ่$�งก�นและก�น3.3 หล�กสูากลควิรมาจากการอน%มาน3.4 ต(องการแสูดงแนวิทางการสู�งเกตและควิามเป็1นสูากล

เพ �อขยายขอบเขตแห&งควิามร� (ต&อไป็องค$ปรู้ะกอบื้ของทฤษฎี� (2/6/48)

1. ควิามค�ดรอบยอด (Concepts)

2. ต�วิแป็ร (Variables)

3. ป็ระโยค (Statements)

4. ร�ป็แบบ (Formats)

ทฤษฎี� 4 รู้�ปแบื้บื้1. ทฤษฎี�ในแบบวิ�เคราะห� (Analytic Theories) ใช่(ตรรกะ

ป็ระกอบไป็ด(วิยป็ระโยค (Axiom) โดยน2ามาหาควิามสู�มพ�นธ�ก�นด(วิยเหต%ผล

2. ทฤษฎี� แบบบรร ท�ดฐานห ร ออ% ดมการ ณ์� (Normative

Theories) ทฤษฎี�แบบน�-มาจากแนวิค�ดทางจร�ยธรรม เช่&น ทฤษฎี�ของ Marx ในเร �อง ช่นช่�-น เป็1นต(น

3. ทฤษฎี�แบบวิ�ทยาศัาสูตร� (Scientific Theories) ใช่(แนวิค�ดทางวิ�ทยาศัาสูตร� จนได(ผลเป็1นหล�กสูากล และพ�สู�จน�จนม��นใจแล(วิจ$งต�-งเป็1นทฤษฎี�

4. ทฤษฎี�แบบป็ร�ช่ญา (Metaphysical Theories) ใช่(แนวิค�ดป็ร�ช่ญาเป็1นต�วิต�-งทฤษฎี� สู&วินใหญ&ไม&ใช่(กระบวินการทางวิ�ทยาศัาสูตร� ใช่(แต&ป็ร�ช่ญาเท&าน�-นสังคมวิ ทยากบื้สังคมศาสัต้รู้$ (Sociology & Social Science)ควิามร� (ในศัาสูตร�ต&าง ๆ อาจแบ&งออกได(เป็1น 3 หมวิด

(Science)�วิ�ทยาศัาสูตร.א

1. วิ�ทยาศัาสูตร�ธรรมช่าต� (Natural Science) หร อ (Pure

Science) วิ�ทยาศัาสูตร�บร�สู%ทธ�< ม� 2 อย&างค อ 1.1 วิ�ทยาศัาสูตร�กายภาพ (Physical Science) ศัาสูตร�ท��

เก��ยวิก�บสู��งไม&ม�ช่�วิ�ต เช่&นเคม� ฟิ>สู�กสู� อ%ต%น�ยมวิ�ทยา และดาราศัาสูตร� เป็1นต(น

1.2 วิ�ทยาศัาสูตร�ช่�วิภาพ (Biological Science) เก��ยวิก�บสู��งม�ช่�วิ�ต เช่&น ช่�วิวิ�ทยา พฤกษศัาสูตร� สู�ตวิ�วิ�ทยา ฯลฯ

2. วิ� ท ย า ศั า สู ต ร�ป็ ร ะ ย% ก ต� (Applied Science) ก า ร น2าวิ�ทยาศัาสูตร�ธรรมช่าต�มาใช่(ให(เป็1นป็ระโยช่น�ในช่�วิ�ตป็ระจ2า วิ�น เช่&น แพทย�ศัาสูตร� วิ�ศัวิกรรมศัาสูตร� คอมพ�วิเตอร�และเทคโนโลย�ป็ระเภทต&าง ๆ

ข. สู�งคมศัาสูตร� (Social Science) ศัาสูตร�ของมน%ษย�ท��รวิมก�นเป็1นหม�&เป็1นเหล&าการฝึAกพฤต�กรรมของคนท�-งป็Bจเจกช่นและกล%&มบ%คคล เช่&น มาน%ษยวิ�ทยา สู�งคมวิ�ทยา ร�ฐศัาสูตร� จ�ตวิ�ทยา ป็ระวิ�ต�ศัาสูตร� เศัรษฐศัาสูตร� เป็1นต(นในุสังคมศาสัต้รู้$แบื้#งเป)นุ 2 ด้�านุ

1. การศั$กษาเฉพาะด(าน (Specific Study) เช่&น ป็ระวิ�ต�ศัาสูตร� ร�ฐศัาสูตร� และเศัรษฐศัาสูตร� เป็1นต(น

2. การศั$กษาท��วิ ไป็ (General Study) เช่&น สู�งคมวิ�ทยา มาน%ษยวิ�ทยา จ�ตวิ�ทยา เป็1นต(น

สู�งคมวิ�ทยาในฐานะท��เป็1นวิ�ทยาศัาสูตร� (Sociology as science)

วิ�ทยาศัาสูตร� ค อ มรรควิ�ธ�ในการได(มาซึ่$�งควิามร� ( อาจน2าไป็ใช่(ได(ท%กหนท%กแห&ง ควิามร� (จากควิามจร�ง วิ�ทยาศัาสูตร�ม�ป็ระโยช่น�มากและเป็1นการแสูวิงหาควิามร� (จากข(อเท7จจร�ง วิ�ทยาศัาสูตร�จ$งเป็1นท��ยอมร�บโดยท��วิไป็หนุ�าท��ของวิ ทยาศาสัต้รู้$ 1. เป็1นกระบวินการ วิ�ธ�จ�ดระเบ�ยบ (Organize) และแยกป็ระเภทสู��งต&าง ๆ (Typology) จ�ดหมวิดหม�&

2. การพยากรณ์�เหต%การณ์�และอรรถึาธ�บาย (Predication and Explanation)

3. ควิามเข(าใจ (Understanding) สูามารถึแสูดงกลไกเหต%ท��เช่ �อมต&อการเป็ล��ยนแป็ลงในควิามค�ดหน$�งก�บอ�กควิามค�ดหน$�งอย&างช่�ดเจน

4. การควิบค%ม (Control) การสูามารถึควิบค%มต�วิแป็รต&าง ๆ ได(เน �องมาจากการศั$กษาเหต%และอ�ทธ�พลของต�วิแป็รน�-นสังคมวิ ทยาใช้�หลกต้#อไปนุ��

1. มโนท�ศัน� (Concept) ควิามค�ดรวิบยอด ค อ แนวิค�ดท��ตกผล$กผ&านกระบวินการ ใ ห( ค วิ า ม ห ม า ย แ ย ก แ ย ะ ต�ควิาม สูร%ป็รวิบยอด เช่&น บทบาท สูถึานภาพ ควิามข�ดแย(ง พฤต�กรรมร&วิม ฯลฯ

2. ต�วิแป็ร ร�ป็แบบของมโนท�ศัน� ค%ณ์ล�กษณ์ะของมโนท�ศัน� ๆ แป็รเป็ล��ยนไป็ตามเหต%ป็Bจจ�ยทางสู�งคม และต(องอาศั�ยมโนท�ศัน�หล�กเท&าน�-น ม� 2 ต�วิแป็ร ค อ

ต�วิแป็รหล�ก ต�วิแป็รตาม

เช่&น สูถึานภาพ ม�มาแต&ก2าเน�ด ม�มาในภายหล�งสูถึานภาพเป็1นต�วิแป็รหล�ก สู&วินม�มาในภายหล�ง เป็1นต�วิแป็รตาม

3. ข(อสูร%ป็รวิม (Generalization) การท��มโนท�ศัน�อย&างน(อย 2

มโนท�ศัน�ข$- นไป็เข(าก�นได(และสูอดคล(องก�น เป็1นข(อควิามท��แสูดงสู�มพ�นธภาพระหวิ&างมโนท�ศัน�อย&างสูมเหต%สูมผล

ขยายเช่&น ครอบคร�วิ

เด�ยวิ4. ทฤษฎี� เข(าก�นโดยน�ยสู�มพ�นธ�ก�น การผสูมผสูานของหล�กสูากล

ภาพเป็1นการอธ�บายเป็1นระบบตรรกน�ย โดยไม&ม�ควิามข�ดแย(งก�นศาสัต้รู้$ท��ใช้�วิ ธี�การู้ทางวิ ทยาศาสัต้รู้$

1. ค( น ค วิ( า ห า ค วิ า ม จ ร� ง (Empirical Relevance)

วิ�ทยาศัาสูตร�ม%&งค(นควิ(าแต&ควิามจร�งเท&าน�-น โดยใช่(การสู�งเกต ทดลอง เป็1นหล�ก

2. เป็1นกลาง (Neutrality) ไม&ม�การบอกวิ&าสู��งน�-ด�กวิ&าสู��งน�-น ในทางวิ�ทยาศัาสูตร�อธ�บายป็รากฏการณ์�ท��เก�ดข$-น ด(วิยควิามเป็1นกลาง น�กวิ�ทยาศัาสูตร�จะสูนใจเฉพาะเร �องหน$�งเร �องใดท��ม�ได(ต(องศั$กษาให(ท��วิและครอบคล%ม

3. ป็ราศัจากอคต� (Free Value) ย��งให(อารมณ์�และค&าน�ยม สู&วินต�วิลงไป็มากเพ�ยงการศั$กษาน�-นย��งกวิ&าควิามจร�งเข(าไป็มากเพ��มข$-น

ควิามจร�งทางสู�งคม1 234567890 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 ค&าน�ยมสู&วินต�วิ

4. ต(องเพ��มเต�มควิามร� (ต&อไป็ข(างหน(า (Accumulation) การศั$กษาแบบน�-ต(องเป็1นการต&อยอดมาจากการศั$กษาคร�-งก&อน ไม&ใช่&ผ%ดข$-นมาแบบเสูร7จท�นท�เลยแบบไม&ม�ห�วิไม&ม�หางไม&ได(

5. ม�ควิามเอกเทศัและเป็1นนามธรรม (Abstractness) ควิามค�ดรวิบยอด (Concepts) ต&าง ๆ ต(องม�ล�กษณ์ะเอกเทศัของตนเองท%กเวิลาและสูถึานท�� เช่&น ค2าวิ&า ระบบสู�งคม“ ” (Social system) เป็1นนามธรรมและเอกเทศัช่�ดเจนไม&คล%มเคร อ หร อไม&เก��ยวิพ�นก�บควิามค�ดอ �น

6. ม�ควิามเป็1นสูากล (Generalization) ทฤษฎี�และศัาสูตร�ต(องช่�ดเจนและครอบคล%มท��วิไป็ ไม&เฉพาะสู&วินใดสู&วินหน$�ง เป็1นท��เข(าใจโดยสูากลลกษณะของปรู้ากฏการู้ณ$ทางสังคม

หล�กจากอธ�บายต�วิทฤษฎี�ไป็แล(วิ เราควิรจะร� (เร �องของสู�งคมหร อ ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมด(วิย ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมอาจจะแตกต&างจากป็รากฏการณ์�อ �น ๆ ด(วิยล�กษณ์ะพ -นฐานด�งต&อไป็น�-

1. ควิามสูล�บซึ่�บซึ่(อน (Complexity) ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมม�กจะสูล�บซึ่�บซึ่(อนมาก ควิามสู�มพ�นธ�ทางสู�งคมแสูดงพฤต�กรรมมน%ษย�ท�-ง 2 ด(าน

กายภาพ ช่�ดเจนมน%ษย� ซึ่�บซึ่(อน + ช่�ดเจน

2. ควิามหลากหลาย (Variety) ป็รากฏการณ์�ทางกายภาพ แบ&งกล%&มได(ง&าย เช่&น ของแข7ง ของเหลวิ กDาซึ่ ฯลฯ ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมกวิ(างกวิ&ามาก ไม&ม�ท��สู�-นสู%ด เช่&น เศัรษฐก�จ การเม อง ศัาสูนา วิ�ฒนธรรม ฯลฯ

3. ไ ม& ป็ ร า ก ฏ ช่� ด ค วิ า ม เ ป็1 น สู า ก ล (Absence of

Universality) ทางกายภาพสูามารถึต�-งกฎีสูากลได(ง&าย แต&ในทางสู�งคมกล�บต�-งได(ยาก

4. ป็ร�บเป็ล��ยนได(ง&าย (Dynamism) ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมเป็ล��ยนแป็ลงง&ายและรวิดเร7วิ แต&ป็รากฏการณ์�ทางกายไม&ค&อยป็ร�บเป็ล��ยน

5. ท2า ค วิ า ม เ ข( า ใ จ ไ ด( ย า ก (Incomprehensibility)

ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมกวิ(างและง&ายท��จะเข(าใจ ค อสู�มผ�สูได(ด(วิยป็ระสูาทสู�มผ�สูท�-ง 5 แต&ทางสู�งคมไม&เป็1นเช่&นน�-น

6. ขาดเร �องวิ�ตถึ%วิ�สู�ย (Lack of Objectivity) ป็รากฏการณ์�ทางกายภาพพ�สู�จน�ได(ทางวิ�ตถึ%อย&างเพ�ยงพอ แต&ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมขาดอย&างมากด(านวิ�ตถึ%วิ�สู�ย

7. ม�ล�กษณ์ะในเช่�งค%ณ์ภาพ (Qualitative nature) น�บและวิ�ดเป็1นต�วิเลขอย&างช่�ดเจน แต&ทางสู�งคมน�บและวิ�ดเป็1นต�วิเลขได(ยาก

8. ยากในการพยากรณ์� การพยากรณ์�ทางวิ�ทยาศัาสูตร�เป็1นไป็ได(ง&ายและช่�ดเจนกวิ&า ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมกล�บไม&ง&ายอย&างน�-ลกษณะทฤษฎี�ทางสังคมวิ ทยา (9/6/48)

ทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยาอาจจะม�มากมายและหลากหลาย แต&ทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยาท%กทฤษฎี�ควิรจะม�ล�กษณ์ะเฉพาะตน ท��น�กสู�งคมวิ�ทยายอมร�บโดยท��วิไป็ด�งน�-ค อ

1. องค�ควิามร� ( (Body of Knowledge) การเป็1นองค�ควิามร� (เก��ยวิก�บควิามสู�มพ�นธ�ทางสู�งคม ป็ระมวิล และรวิบรวิมควิามร� (เก��ยวิก�บควิามสู�มพ�นธ�ทางสู�งคมท�-งหลาย มาไวิ(ด(วิยก�น เช่&น ควิามหมาย ป็ระเภท องค�ป็ระกอบ ล�กษณ์ะ ควิามเป็1นมา บทสูร%ป็ เป็1นต(น

2. ค2าอธ�บาย (Explanation) เป็1นค2าอธ�บาย แสูดงเหต%ผลของป็รากฏการณ์�ทางสู�งคม เช่&น อธ�บายควิามข�ดแย(งของกล%&มเช่ -อช่าต�วิ&าม�สูาเหต%มาจากสู��งใด ไม&ใช่&ช่�-วิ&าถึ�กหร อผ�ด เป็1นต(น

3. ควิามถึ�กต(อง (Preciseness) ควิามถึ�กต(องเป็1นข(อเท7จจร�งทางสู�งคม ไม&ใช่(สูมมต�ข$-นมาเอง เป็1นควิามจร�งท��เก��ยวิก�บควิามสู�มพ�นธ�ทางสู�งคมโดยท��วิไป็ ด(วิยข(อม�ลเช่�งป็ระจ�กษ� (Empirical Data) สู��งท��สู�มผ�สูได(ด(วิยป็ระทาสูสู�มผ�สูท�-ง 5 และต(องเป็1นวิ�ตถึ%วิ�สู�ย (Objectivity)

พ�สู�จน�ได( โดยเจ อป็นด(วิยอารมณ์�และควิามร� (สู$ก

ควิามหมายของทฤษฎี�ทางสังคมวิ ทยาทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยา ค อ ทฤษฎี�ทางวิ�ทยาศัาสูตร�ท��เก��ยวิก�บควิาม

สู�มพ�นธ�ทางสู�งคม ค2าอธ�บาย การเก�ดข$-น การด2ารงอย�& ล�กษณ์ะการเป็ล��ยนแป็ลง ตลอดจนการอธ�บายป็รากฏการณ์�ทางสู�งคม

(สู�ญญา สู�ญญาวิ�วิ�ฒน�)ทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยา ค อ การอธ�บายเก��ยวิก�บสู��งท��มน%ษย�ป็ระพฤต�

ม�ควิามสู�มพ�นธ� และจ�ดต�-งองค�กรได(อย&างไรและเพราะเหต%ใด(Jonathan H. Turner)

ทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยาอาจจะอธ�บายป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมได(หลากหลายแนวิทาง แต&ท��อธ�บายเป็1นแนวิทางหล�ก ม�กม� 4 ทฤษฎี�ด(วิยก�นค อ

1. ทฤษฎี�โครงสูร(าง-หน(าท�� (Structural-Functional Theory)

2. ทฤษฎี�ควิามข�ดแย(ง (Conflict Theory)

3. ทฤษฎี�การแลกเป็ล��ยน (Exchange Theory)

4. ทฤษฎี�สู�ญล�กษณ์� (Symbolic Theory)

ป็ระโยช่น�ของการใช่(ทฤษฎี�ทางสู�งคมทฤษฎี�ทางสู�งคมท2าให(เรามองป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมด(วิยควิามเป็1น

จร�ง เพราะมน%ษย�สู&วินใหญ&มองโลกด(วิยอารมณ์�และควิามร� (สู$ก แต&ทฤษฎี�จะท2าให(เราเข(าใจโลกแห&งควิามเป็1นจร�ง (Real World)

ทฤษฎี�ท��ด�ม�กช่&วิยเราเข(าใจในสูามด(านค อ1. เข(าใจควิามจร�ง2. อธ�บายควิามจร�ง3. ท2านายอนาคตจากควิามจร�งน�-น

นอกจากโลกของควิามจร�งแล(วิ ย�งท2าให(เราเข(าใจโลกทางสู�งคม (Social World) อ�กด(วิย แต&ละจะให(ควิามกระจ&างช่�ดต&อข(อเท7จจร�งทางสู�งคม (Social Reality) ในแง&ม%มน�-นอย&างด� จากการค�ดและสูร(างทฤษฎี�ในแง&ม%มต&าง ๆ ด�งกล&าวิ ท2าให(เราสูามารถึเข(าใจควิามจร�งทางสู�งคมท��หลากหลายได(ด�ข$-น

ผ&าน ควิามเข(าใจแง&ม%มทางสู�งคม ทฤษฎี� โลกทางสู�งคม

เฉพาะด(านข(อพ$งสู�งเกตเก��ยวิก�บทฤษฎี�

1. การค(นพบควิามจร�งล(วิน ๆ ไม&สูามารถึน2ามาใช่(ได( ควิามจร�งต(องถึ�กต�ควิามวิ�เคราะห� ท2านาย ฯลฯ จ$งสูามารถึน2าเอาใช่(ได(จร�ง เคร �องม อในการท2าเช่&นน�-น ม�เพ�ยง ทฤษฎี�“ ” เท&าน�-น

2. ท%กทฤษฎี�ม�กสูร(างภาษาของตนเอง (Jargon), ศั�พท�เฉพาะทาง (Technical) เพ �อสูร(างขอบเขตของการศั$กษา และแยกป็ระเภทคนท��ร� (ก�บคนท��ไม&ร� ( ให(ป็รากฏช่�ด ทฤษฎี�จ$งม�ควิามยากและซึ่�บซึ่(อนในต�วิเองเสูมอ

3. การน2าทฤษฎี�ไป็สู�&การป็ฏ�บ�ต� เป็1นสู��งจ2าเป็1นและต(องกระท2าการเช่ �อมต&อระหวิ&าง Concept ก�บป็ระสูบการณ์� (experience) จ$งเป็1นงานหล�กในทางวิ�ช่าการ

4. ทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยา ได(ป็ร�บน$กศั$กษาให(เร�ยนร� (ป็ระสูบการณ์�ตรงอย&างสูมบ�รณ์� ท�-งด(านทฤษฎี� และป็ฏ�บ�ต�ท��ม�อย�&ในสู�งคม

5. ทฤษฎี�ท2าให(สูามารถึมองสูถึานการณ์�ท��ซึ่&อนอย�& (Implicit) ให(ออกมาเป็1นสูถึานการณ์�ท��เห7นช่�ดเจน (Explicit) ได(อย&างม�ป็ระสู�ทธ�ภาพทฤษฎี�กบื้นุกทฤษฎี�ทางสังคมวิ ทยา

ทฤษฎี�ท%กทฤษฎี�ล(วินม�น�กค�ดและพ�ฒนามาเป็1นล2าด�บ ทฤษฎี�ทางสู�งคมท��ควิรเร�ยนร� (ม� 2 สู2าน�ก (Schools)

1. Classical Theory ท ฤ ษ ฎี� แ น วิ ค ล า สู� ก ห ร อ ท ฤ ษ ฎี�มาตรฐาน เป็1นทฤษฎี�ท��เป็1นพ -นฐานของทฤษฎี�สูม�ยใหม&ท%กทฤษฎี� หร ออ�กม%มหน$�งค อเป็1นทฤษฎี�เก&าแก&ต�-งแต&ย%คเร��มแรก และสู บทอดจนมาถึ$งสูม�ยป็Bจจ%บ�น ม�คนค�ดก&อนแล(วิ ม�คนค�ดต&อ ๆ มาจนถึ$งย%คป็Bจจ%บ�น

2. Contemporary Theory ทฤษฎี�ร&วิมสูม�ยหร อทฤษฎี�สูม�ยใหม& เป็1นทฤษฎี�ในย%คป็Bจจ%บ�น อาจจะเป็1นทฤษฎี�ใหม&ล(วิน ๆ ก7ได( หร อ

เป็1นการผสูมผสูานแนวิค�ดท��มาจากทฤษฎี�คลาสู�กมาจนถึ$งป็Bจจ%บ�นก7ได( เราเร�ยกทฤษฎี�อย&างน�-อ�กอย&างวิ&า “Post-modern Theory” ก7ได(น�กทฤษฎี� (Theorists) ถึ�กแบ&งเป็1น 2 กล%&มใหญ&เช่&นก�นค อ

1. The Classical Theorists น�กทฤษฎี�ย%คคลาสู�กเป็1น ผ�(ร �เร��มและก&อต�-งวิ�ช่าสู�งคมวิ�ทยาและทฤษฎี�ทางสู�งคม จนน�กวิ�ช่าการท�-งในสูาย (in the field) และนอกสูาย (out of the field) ยอมร�บและม�ช่ �อเสู�ยงเป็1นท��ร� (จ�กท��วิโลก ท��จะมาแนะน2าในท��น�-ได(แก&

1) Auguste Comte 2) Emile Durkheim3) Max Weber 4) Karl Marx5) Herbert Spencer 6) George Simmel7) Wilfredo Pareto etc.

2. The Contemporary Theorists น�กทฤษฎี�ร&วิมสูม�ย ย%คป็Bจจ%บ�นในท��น�-ได(แก&1) Robert Merton 2) Talcott Parson3) Goffman 3) Coolney5)Mead

ข(อสู�งเกต หน$�งทฤษฎี� อาจจะม�น�กทฤษฎี�หลายคนและหลายย%คค�ดมาเป็1นทอด ๆ ตามล2าด�บก7ได( หร อน�กทฤษฎี�ร&วิมสูม�ย ย%คป็Bจจ%บ�นในท��น�-ก7ได(

TheoristTheory Theorist

TheoristTheory

Theorist TheoryTheory

ก าเนุ ด้ของแนุวิค ด้ทางสังคมวิ ทยาสู�งคมวิ�ทยาม�อาย%เพ�ยง 20 ป็Fเท&าน�-น ออก�สูต� คองต� (August

Comte) สูร(างค2าวิ&า สู�งคมวิ�ทยา“ ” (Sociology) เป็1นคนแรก จ$งได(ช่ �อวิ&าเป็1นบ�ดาแห&งสู�งคมวิ�ทยางานแรกของท&านม�ช่ �อวิ&า (The Course

of Positive Philosophy) (วิ�ช่าป็ร�ช่ญาทางบวิก) ต�พ�มพ�ในป็F

ค.ศั. 1830 – 1842, หน�งสู อได(สูะท(อนข(อผ�กม�ดอย&างม��นคงก�บวิ�ธ�การทางวิ�ทยาศัาสูตร� (Scientific Method) ค อวิ�ธ�การท��น2า ไป็ใช่(การค(นควิ(ากฎีธรรมช่าต� ซึ่$�งครอบคล%มถึ$งป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมด(วิย ควิามจร�งทางสู�งคม (Social Reality) ได(ถึ�กแยกออกมาจากควิามค�ดในระด�บคนธรรมดา

Scientific lawSocial Reality Principle law

Individual

ทฤษ ฎี� ข อ ง Comet ไ ด( กลา ย เ ป็1น พ - นฐา น ก า ร ศั$ ก ษ า ท า งวิ�ทยาศัาสูตร� ของโครงสูร(างทางสู�งคมหร อควิามจร�งสู�งคม สู�งคมวิ�ทยาได(เร��มต(นในการศั$กษาทางด(านวิ�ทยาต�-งแต&น��นมาแนวิค�ดทางสู�งคมก&อนจะมาเป็1นสู�งคมวิ�ทยา

ในศัตวิรรษท�� 18 น�กป็ร�ช่ญาได( เน(นบทบาทของเหต%ผลต&อพฤต�กรรมของมน%ษย�และการจ�ดต�-งกฎีหมายและร�ฐข$-น การกฎีแห&งเหต%ผลน�-เองเป็1นหมายเหต%สู2าค�ญต&อควิามค�ดฝึBงห�วิ โดยเฉพาะท��อธ�บายควิามเช่ �อทางศัาสูนาในสูม�ยกลาง ควิามค�ดทางสู�งคมถึ�กครอบง2าโดยควิามเช่ �อทางศัาสูนา ป็ระมาณ์ 400 ป็Fก&อนค.ศั. คองต�ค�ดสูร(างทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยาในฝึร��งเศัสูอ�บราฮั�ม คาลด%น (Ibm Kaldun) ช่าวิอาหร�บ ได(สูร(างแนวิค�ดเร �อง “Contrast” การเป็ร�ยบเท�ยบของเผ&าช่น เขาอธ�บายกระบวินการทางป็ระวิ�ต�ศัาสูตร�ท��เก��ยวิก�บควิามเจร�ญ และควิามเสู � อมของอารยธรรมท�� ใช่(การเป็ร�ยบเท�ยบควิามเจร�ญร% &งเร องด(านอารยธรรม เป็1นผลผล�ตของสู�งคมท��ต� -งถึ��นฐาน มาจากควิามช่อบในเร �องควิามหร�หรา สูะดวิกสูบาย ระบบการใช่(อ2านาจทางการเม องเป็1นศั�นย�กลางควิามเป็1นป็Aกแผ&น (Solidarity) อารยธรรมคนเร&ร&อน (nomadic

people) ถึ�กทดแทนด(วิยระบบน�-และหม%นเวิ�ยนใช่(อารยธรรมน�-ก�นไป็ท��วิแนวิค�ดของคาลด%น ม�สู�สู�นด(วิยมรดกแห&งวิ�ฒนธรรมอาหร�บ แต&เขา

ไม&ค�ดแต&เฉพาะจากอาหร�บเท&าน�-น ย�งได(ค�ดสูร(างทฤษฎี�ท��เป็1นสูากลต&อไป็อ�กด(วิย

พล�งทางสู�งคมในพ�ฒนาการของทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยาการพ�ฒนาทฤษฎี�อย�&บนพ -นฐานของสูภาพแวิดล(อมทางสู�งคมในย%ค

น�-น ๆ โดยม�เง �อนไขทางสู�งคมท��สู2าค�ญด�งต&อไป็น�- ก. การป็ฏ�วิ�ต�ทางการเม อง (Political Revolution) ต�-งแต&ป็F

1789 – ศัตวิรรษท�� 19 ม�การป็ฏ�วิ�ต�ในป็ระเทศัฝึร��งเศัสู เป็1นป็Bจจ�ยโดยตรงในการสูร(างทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยา การป็ฏ�วิ�ต�ท��ขยายผลกวิ(างออกไป็ ท�-งฝึGายด� ฝึGายเสู�ย แต&สู��งท��ด$งด�ดน�กสู�งคมวิ�ทยา กล�บเป็1นด(านลบ (negative effect) ในการเป็ล��ยนแป็ลง น�กทฤษฎี�สูะท(อนควิามค�ดต&อสู�งคมใน 2 ด(านค อ

1. การจลาจล (Chaos)

2. การไร(ระเบ�ยบ (Disorder)

สูภาพการเช่&นน�-น2าสู�งคมไป็สู�&ควิามวิ% &นวิาย สู�บสูน และเสู �อมโทรม พวิกเขาจ$งค�ดหาทาง เพ �อแก(ไข ซึ่&อมแซึ่มในย%คน�-น น�กป็ราช่ญ�หลายท&านค�ดอยากให(สู�งคมกล�บไป็สู�&ย%คโบราณ์เหม อนเก&า แต&น�กทฤษฎี�ห�วิใหม&ค�ดวิ&าเป็1นไป็ไม&ได( แต&อาจจะผสูมผสูานท�-งเก&าและใหม&ได( จ$งค�ดหาทางสูร(างควิามค�ดเป็1นระเบ�ยบในสู�งคมข$-น ควิามสูนในเร �องการจ�ดระเบ�ยบทางสู�งคม (Social Organization) ม�มาจนถึ$งท%กวิ�นน�- และกลายเป็1นทฤษฎี�หล�กของหลาย ๆ ทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยา

ข . การป็ฏ�วิ�ต�อ% ตสูาหกรรมและก2า เน�ดของท%นน�ยม (The Industrial Revolution and the Rise of Capitalism) ต�-งแต&ศัตวิรรษท�� 19 – 20 การป็ฏ�วิ�ต�อ%ตสูาหกรรม ได(เป็ล�ยนซึ่�กโลกตะวิ�นตกจากสู�งคมเกษตรกรรมไป็สู�&สู�งคมอ%ตหาหกรรมเต7มร�ป็แบบ ป็ระช่าขนท�-งไร(ท�-งนาเข(ามาสู�&เม องท2างานในโรงงาน โรงงานก7พยายามเป็ล��ยนจากแรงงานคนมาเป็1นเทคโนโลย�แทน ระบบเศัรษฐก�จสูม�ยใหม&เก�ดข$-น เพ �อเตร�ยมการบร�การให(สูนองก�บสู�งคมอ%ตสูาหกรรม จนเก�ดเป็1นระบบท%นน�ยมไป็ในท��สู%ด ในระบบเศัรษฐก�จแบบน�- ตลาดเสูร� การค(า การแลกเป็ล��ยน ก7เก�ดตามด(วิย ม�นายท%นไม&ก��คนได(ก2าไรมหาศัาล ขณ์ะท��คนงานต(องท2างานหล�กเพ �อแลกเป็ล��ยนก�บเง�นเด อนเพ�ยงเล7กน(อย เก�ดการข&มข��เอาร�ดเอาเป็ร�ยบทางช่นช่�-นข$-น จ$งท2าให(ม�การป็ระท(วิงและจ�ดต�-งเป็1น

ขบวินการทางสู�งคม (Social Movement) ต&อสู�(ก�บล�ทธ�นายท%นและล(มล(างระบบน�-ไป็เสู�ย

การป็ฏ�วิ�ต�อ%ตสูาหกรรม ระบบท%นน�ยม การต&อต(านท%นน�ยมก&อให(เก�ดการเป็ล��ยนแป็ลงคร�-งใหญ&ในสู�งคมตะวิ�นตก ซึ่$�งสูะท(อนต&อจ�ตใจของน�กสู�งคมวิ�ทยาในสูม�ยน�-นอย&างมาก บ%คคลสู2าค�ญ 4 ท&านท��ควิรกล&าวิถึ$งในท��น�-ได(แก& Karl Marx, Emile Durkheim, Max Weber, and

George Simmel ล(วินได(แรงบ�นดาลใจในการสูร(างทฤษฎี�จากสูถึานการณ์�เหล&าน�-

ค . ก า ร เ ก� ด ข$- น ข อ ง ล� ท ธ� สู� ง ค ม น� ย ม (The Rise of

Socialism) สู��งหน$�งท��อย�& ในขบวินการก2า จ�ดระบบท%นน�ยม ม�ช่ � อวิ&า สู�งคมน�ยม“ ” (Socialism) น�กค�ดทางสู�งคมสู&วินใหญ&เห7นด(วิยก�บการ

เก�ดข$-นของสู�งคมน�ยมในการแก(ระบบท%นน�ยมKarl Marx สูน�บสูน%นอย&างเต7มท��ในการเป็ล��ยนจากท%นน�ยมไป็สู�&

สู�งคมน�ยม โดยเน(นควิามร%นแรงMax Weber ก�บ Emile Durkheim กล�บค(ดค(านระบบ

สู�งคมน�ยม แม(วิ&าพวิกเขาจะยอมร�บในระบบท%นน�ยมม�ป็Bญหาก7ตาม แต&ท�-งสูองกล�บแนะน2าการป็ฏ�ร�ป็มากกวิ&าการป็ฏ�วิ�ต�ทางสู�งคม จ$งเสูนอทางออกแนวิใหม&ท��ไม&น�ยมควิามร%นแรงเช่&น Marx

ง. ควิามเป็1นเม อง (Urbanization) เพราะผลจากการป็ฏ�วิ�ต�อ%ตสูาหกรรม ป็ระช่าช่นจ$งย(ายจากช่นบทเข(าสู� &เม อง เพ �อหางานท2าในโรงงานอ%ตสูาหกรรมตามเม องใหญ& ๆ เป็1นให(เก�ดช่�วิ�ตในเม องข$-น ล�กษณ์ะของช่�วิ�ตในล�งคมเม องและป็Bญหาของคนในเม อง ได(ด$งด�ดให(น�กค�ดทางสู�งคมห�นมาสูนใจเร �องน�-อย&างจร�งจ�ง เช่&น Weber ก�บ Simmel

จ. การเป็ล��ยนแป็ลงด(านศัาสูนา (Religious Change) จากการเป็ล��ยนสู�งคม โดยการป็ฏ�วิ�ต�ทางการเม อง อ%ตสูาหกรรม และควิามเป็1นเม อง ได(ม�ผลกระทบถึ$งศัาสูนาด(วิยน�กทฤษฎี�หลายท&านสูนใจบทบาทของศัาสูนาต&อการเป็ล��ยนแป็ลงทางสู�งคมอย&างมาก เช่&น Comte,

Durkheim ได(เข�ยนสู�งคมวิ�ทยาศัาสูนาไวิ(อย&างมากค อ

กฎีศั�ลธรรม จร�ยธรรม ท��ม�บทบาทต&อสู�งคมจากอด�ตถึ$งป็Bจจ%บ�น Parsons and Weber ได(อ%ท�ศัตนก�บงานด(านน�- โดยเฉพาะก�บศัาสูนาของโลก

ฉ . ควิาม ก( า วิห น( า ทา ง วิ�ท ยา ศั า สู ต ร� (The Growth of

Science) ในขณ์ะสู�งคมวิ�ทยาก2าเน�ดข$-น ขณ์ะน�-นวิ�ทยาศัาสูตร�ก2าล�งก(าวิหน(า ไม&เฉพาะในมหาวิ�ทยาล�ยอย&างเด�ยวิ แต&ท�-งสู�งคมก7วิ&าได( ผล�ตผลจากวิ�ทยาศัาสูตร� ได(แก& เทคโนโลย� ม�บทบาทอย&างมากและแทรกซึ่$มไป็ในท%กสู&วินของสู�งคม วิ�ทยาศัาสูตร�ม�ช่ �อเสู�ยงมาก น�กสู�งคมวิ�ทยาร% &นแรก เช่&น Comte and Durkheim จ$งให(ควิามสูนใจวิ�ทยาศัาสูตร�ด(านสู�งคมอย&างมากและได(ม�การน2าวิ�ทยาศัาสูตร� (Scientific Methld) มาใช่(ในการศั$กษาทางสู�งคมพล�งแห&งป็Bญญาและการเก�ดข$-นของทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยา

พล�งแห&งป็Bญญาเก�ดข$-นจากควิามรอบร� ( การพ�ฒนาป็Bญญาท��ช่�ดเจนและการเป็ล��ยนควิามค�ดทางด(านป็ร�ช่ญาไป็สู�&แนวิแห&งเหต%และผลและควิามจร�ง น�กค�ดท��ใช่(ป็Bญญา 2 ป็ระการ

1. ป็ร�ช่ญาในย%คศัตวิรรษท�� 17

2. วิ�ทยาศัาสูตร�ป็ร�ช่ญาย%คน�-สู�มพ�นธ�ก�บงาน Rene Descarte, Thomas

Hobbs and John Locke โดยเน(นหล�กเหต%ผล (Rational

Sense), สูากล (General)

สู&วินวิ�ทยาศัาสูตร� โดยม�ควิามค�ดวิ&า โลกแห&งวิ�ตถึ% (Physical

World) ถึ�กก2า หนดโดยกฎีธรรมช่าต� ต(องใช่(ข(อม�ลเช่�งป็ระจ�กษ� (Empirical Data) และเป็1นจร�ง (Real) เท& าน�-นจ$งพ�สู�จน�กฎีธรรมช่าต�ได( การพ�สู�จน�กฎีแห&งสู�งคม (Social Law) ก7เช่&นเด�ยวิก�นใช่(การป็ฏ�บ�ต�มากกวิ&าควิามเช่ �อ ป็ระเพณ์�น�ยม ฯลฯ

ขบื้วินุการู้พัฒนุาแห#งวิ�ฒ ป2ญญาและก าเนุ ด้ของสังคมวิ ทยาในุฝรู้�งเศสั

ข บ วิ น ก า ร วิ% ฒ�ป็B ญ ญ า = ค วิ า ม ร อ บ ร� ( (Enlightenment

Movement) ค อการน2าเหต%ผลตามหล�กวิ�ทยาศัาสูตร�ใช่(การมองป็Bญญาท��สู2าค�ญ ๆ ในสู�งคม (Potential Problems) และใช่(ควิามร� (วิ�เคราะห�สูภาพการณ์�โดยการวิ�จารณ์�อย&างม�เหต%ผลตรงไป็ตรงมา (Critical Analysis)

หล�กของวิ%ฒ�ป็Bญญา (The Principles of Enlightenment)

วิ%ฒ�ป็Bญญาเช่ �อวิ&า มน%ษย�สูามารถึเข(าใจและควิบค%มจ�กรวิาลได(ด(วิยหล�กแห&งเหต%และผลการศั$กษาวิ�จ�ยเช่ �อป็ระจ�กษ� ควิามเช่ �อด�งกล&าวิ สู บเน �องมาจากแนวิค�ดท��วิ&า โลกทางกายภาพถึ�กครอบง2าโดยกฎีแห&งธรรมช่าต� ถึ(าเราเข(าใจกฎีแห&งธรรมช่าต�เราจะเข(าใจจ�กรวิาลได(อย&างด�ด(วิยหล�กการทางวิ%ฒ�ป็Bญญาด�งกล&าวิ

หล�กแห&งเหต%ผลจ�กรวิาล กฎีธรรมช่าต� ควิามรอบร� (

มน%ษย�คนเด�ยวิ การวิ�จ�ยเช่�งป็ระจ�กษ�

จากการใช่(หล�กแห&งควิามรอบร� (ด�งกล&าวิท2าให(น�กป็ร�ช่ญาสู&วินใหญ&ป็ ฏ� เ สู ธ ค วิ า ม เ ช่ � อ (Belief) แ ล ะ อ2า น า จ แ ห&ง ป็ ร ะ เ พ ณ์� โ บ ร า ณ์ (Traditional Authority) ท�-งสูองสู��งข�ดแย(งก�บกฎีธรรมช่าต�และย�งหย%ดย�-งการเจร�ญ พ�ฒนาด(านสูต�ป็Bญญาของมน%ษย� หน(าท��ของควิามรอบร� (ก7ค อ การเอาช่นะระบบแห&งการไร(เหต%ผลต&าง ๆ โดยสู�-นเช่�ง

ปฏ ก รู้ ยาของสังคมวิ ทยาต้#อควิามรู้อบื้รู้��ทางป2ญญาแม(น�กสู�งคมวิ�ทยาจะยอมร�บระบบของควิามรอบร� (ทางป็Bญญาก7ตาม

แต&ก7ไม&ร�บและป็ฏ�เสูธท�-งหมด พอสูร%ป็ไวิ(ด�งน�-1. สู�งคมวิ�ทยายอมร�บหล�กเหต%ผลและวิ�ธ�การทางวิ�ทยาศัาสูตร�

2. สู�งคมวิ�ทยาป็ฏ�เสูธควิามร� (เช่�งเหต%ผลของคน ๆ เด�ยวิ สู�งคมถึ อเป็1นหน&วิยท��สู2าค�ญท�สู%ดในโลกของสู�งคม

3. สู�งคมยอมร�บการอน%ร�กษ�ควิามเช่ �อและป็ระเพณ์�ด�-งเด�ม4. สู�งคมยอมร�บกระบวินการพ�ฒนาควิามค�ดในสูม�ยใหม& เช่&น

วิ�ทยาศัาสูตร�ป็ระย%กต� เทคโนโลย�และการเป็ล��ยนแป็ลงทางสู�งคม ฯลฯ

5. ท%ก ๆ คนในสู�งคม (ป็Bจเจกบ%คคล) เป็1นองค�ป็ระกอบของสู�งคม เม �อสู&วินใดถึ�กกระทบก7จะกระทบไป็หมด

6. สูถึาบ�นทางสู�งคมม�อ�ทธ�พลต&อควิามค�ด พฤต�กรรมของท%กป็Bจเจกช่นในสู�งคม

ท�-งหมดน�-เป็1นป็ฏ�ก�ร�ยาของน�กค�ดทางสู�งคมวิ�ทยา ท�� เก�ดข$-นในป็ระเทศัฝึร��งเศัสู

นุกทฤษฎี�ทางสังคมวิ ทยาในุย�คก#อต้�ง น�กทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยา ผ�(ท��ถึ อวิ&า ได(วิางรากฐานของวิ�ช่าสู�งคมวิ�ทยา

ม� 3 ท&าน ค อ1. โคลด้ อองรู้� แซงต้ -ซ�มอง (Claude Henri Saint-

Simon : 1790-1825)Simon ม�อาย%แก&กวิ&า ออก%สู คองต� และเคยเป็1นเจ(านายของ

คองต� ๆ เป็1นเลขาน%การ Simon อย�&หลายป็F ท�-งสูอง จ$งม�ควิามค�ดคล(าย ๆ ก�น ควิามค�ดหล�กของ Simon ได(แก& ทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยาเช่�งอน%ร�กษ� ก�บทฤษฎี�ของมาร�ก (Conservative Sociology and Marxian Theory)

ด(านการอน%ร�กษ� ซึ่�มองต(องการอน%ร�กษ�สู�งคมตามท��ม�นเป็1นและเป็1นน�กป็ฏ�ฐานน�ยม (Positivist) = การศั$กษาป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมควิรใช่(วิ�ธ�การทางวิ�ทยาศัาสูตร� ด(วิยข(อม�ลเช่�งป็ระจ�กษ�

สู&อนอ�กด(านหน$�ง ซึ่�มอง มองเห7นควิามต(องการให(สู�งคมป็ฏ�ร�ป็ตามแนวิค�ดสู�งคมน�ยม เช่&น การใช่(ระบบเศัรษฐก�จรวิมศั�นย� (Centralized

Economy) เป็1นต(น แต&ไม&ถึ$งขนาดหน�กเท&าก�บ Karl Marx

ออก�สัค$ คองต้$ (August Comte : 1798 - 1857)

คองต� เป็1นคนแรกท��ใข(ค2าวิ&า สู�งคมวิ�ทยา“ ” และม�อ�ทธ�พลต&อน�กสู� ง ค ม วิ� ท ย า ย% ค ต( น เ ช่& น Herbert Spencer and Emile

Durkheim เขาเช่ �อวิ&า การศั$กษาแบบสู�งคมวิ�ทยาต(องเป็1นวิ�ทยาศัาสูตร�เท&าน�-น ควิามค�ดน�-ม�มาถึ$งป็Bจจ%บ�น

งานของคองต�สูะท(อนการต&อต(านการป็ฏ�วิ�ต�ในฝึร��งเศัสูและควิามรอบร� (ทางป็Bญญา ซึ่$�งเป็1นม�ลหต%สู2าค�ญในการเป็ล��ยนแป็ลงทางสู�งคมคองต�ไม&พอใจต&อควิามวิ% &นวิายในสู�งคม และวิ�จารณ์�ต&อผ�(สูน�บสูน%นการป็ฏ�วิ�ต�และควิามรอบร� (ทางป็Bญญา

คองต� ย�งค�ดสูร(างควิามค�ดแนวิป็ฏ�ฐานน�ยม (Positivism) หร อ ป็ร�ช่ญาแนวิป็ฏ�ฐาน (Positive Philosophy) และค�ดเร �อง ฟิ>สู�กสู�“

ท า ง สู� ง ค ม ” (Social Physics) ท�� เ ร� ย ก วิ& า “ Sociology”

(สู�งคมวิ�ทยา) เพ �อตอบโต(ป็ฏ�ก�ร�ยาเช่�งลบและควิามวิ% &นวิานจากการป็ฏ�วิ�ต� คองต�เน(นสู�งคมใน 2 ล�กษณ์ะ ค อ

1. สังคมสัถิ ต้ย$ (Social Statics) = สู�งคมคงท�� แนวิอน%ร�กษ�ป็ระกอบด(วิยควิามเช่ � อ ป็ระเพณ์� วิ�ฒนธรรมด�-งเด�ม ม�การเป็ล��ยนแป็ลงน(อย

2. สั ง ค ม พั ล วิ ต้ รู้ (Social Dynamics) = สู� ง ค ม ท��เป็ล��ยนแป็ลงไป็ตามเหต%การณ์�และสูถึานการณ์�ท��เป็ล��ยนไป็ท�-งสู�งคม ถึ�กต�-งเป็1นกฎีของช่�วิ�ตสู�งคม (Laws of Social Life)

คองต�ร� (สู$กวิ&า สู�งคมพลวิ�ตรสู2าค�ญกวิ&าสู�งคมสูถึ�ตย�จากข(อสู�งเกตน�- ท2าให(เขาสูนใจการป็ฏ�ร�ป็ทางสู�งคม (Social Reform)

Statics Social Reform

Dynamicsเขาไม&สูน�บสูน%นการป็ฏ�วิ�ต� (Revolution) แต&จะสูน�บสูน%นการค&อย

ๆ เป็ล��ยนแป็ลง หร อวิ�วิ�ฒนาการ (Evolution) การู้ปฏ รู้�ป

ควิามค�ดในเร �องการวิ�วิ�ฒนาการของ Comte น2า ไป็สู�&ทฤษฎี�วิ�วิ�ฒนาการ (Evolutionary Theory) อ�นป็ระกอบด(วิยการพ�ฒนาทางป็Bญญา 3 ข�-นตอน (The law of three stages)

1. ข�นุเทวิวิ ทยา (Theological stage) ข�-นตอนน�- เช่ � อวิ&า อ2า นาจเหน อธรรมช่าต�และองค�ศัาสูดา เป็1นต(นแบบแห&งพฤต�กรรมของมน%ษย� และเป็1นรากฐานแห&งควิามเช่ �อท%กช่น�ด เช่&น โลกเป็1นผลผล�ตของพระเจ(า เป็1นต(น

2. ข�นุอภิ ปรู้ช้ญา (Metaphysical Stage) เช่ � อ ในพล�งนามธรรม (ป็ร�ช่ญา) มากกวิ&าเทพเจ(า ซึ่$�งสูามารถึอธ�บายได(ท%กเร �อง

3. ข�นุปฏ ฐานุนุ ยม (Positive Stage) เช่ � อในเหต%ผลแบบวิ�ทยาศัาสูตร� ป็Bจจ%บ�นคนเล�กค�ดเก��ยวิก�บโลกและพระเจ(าแล(วิ แต&กล�บมาค�ด สู�งเกตโลกและสู�งคม เพ �อหาวิ�ธ�จ�ดการก�บม�นอย&างเหมาะสูม

ทฤษฎี�ของคองต� เน(นท��ป็Bจจ�ยทางด(านป็Bญญาเป็1นหล�ก เขาอธ�บายวิ&า ควิามไรระเบ�ยบทางป็Bญญาเป็1นสูาเหต%แห&งการไร(ระเบ�ยบทางสู�งคม“ ” การไร(ระเบ�ยบทางป็Bญญามาจากควิามค�ดเทวิน�ยม และป็ร�ช่ญาเป็1นหล�ก เม �อป็ฏ�ฐานน�ยมแพร&หลายอย&างท��วิถึ$ง สูามารถึจะย%ต�ควิามวิ% &นวิายในสู�งคมได(อย&างสู�-นเช่�ง น�-ค อ กระบวินการวิ�วิ�ฒนาการ เป็1นกระบวินการ&อย ๆ พ�ฒนาควิามเป็1นระเบ�ยบในสู�งคมในท��สู%ด โดยไม&ต(องป็ฏ�วิ�ต�ท�-งสู�งคมและการเม องเลย

คารู้$ล มารู้$ก (Karl Marx : 1818 – 1883) (7 /7/2548)พ�ฒนาการทางสู�งคมวิ�ทยาในป็ระเทศัเยอรม�น

พ�ฒนาการทางสู�งคมวิ�ทยาในฝึร��งเศัสู ค&อนข(างจะเป็1นไป็ตามล2าด�บเร��มต�-งแต&ซึ่�มอง, คองต�, จนถึ$ง เดอร�คไฮัม� มาเป็1นทอด ๆ สู&วินเยอรม�น กล�บแยกออกเป็1นสู&วิน ๆ ค อ แบ&งออกเป็1น 2 ฝึGาย

พวิกห�วิร%นแรง พวิกป็ระน�ป็ระนอมMarx และผ�(สูน�บสูน%น Weber and

Simmel

อย&างไรก7ตามแม(วิ&าทฤษฎี�ของมาร�คจะถึ�กต&อต(านจากหลาย ๆ ฝึGาย แต&ทฤษฎี�ของมาร�คก7ได(สูร(างสู�งคมวิ�ทยากระแสูหล�กของเยอรม�นไวิ(อย&างด� ผ�(ม�อ�ทธ�พลทางด(านสูต�ป็Bญญาแก& มาร�ก ได(แก& น�กป็ร�ช่ญาช่ � อวิ&า “G.W.F.”

Hegel - เฮัเกล : 2 มโนท�ศัน� (Concept) ของเฮัเกล ได(แก&1. วิ�พากษ�วิ�ธ� (Dialectics)

2. อ%ดมการณ์�น�ยม (Idealism)

แต&เฮัเกลม�กเน(นกระบวินการวิ�พากษ�วิ�ธ�ทางด(านจ�ตใจ สู&วิน มาร�ก ม�กจะน2ามาใช่(ด(านวิ�ตถึ%มากกวิ&า เช่&น ระบบเศัรษฐก�จ เป็1นต(น

สู&วินด(านอ%ดมการณ์�น�ยมน�-น เฮัเกลเน(นควิามสู2า ค�ญท��จ�ตและวิ�ญญาณ์มากกวิ&าวิ�ตถึ% จ�ตเป็1นต�วิสูร(างร�ป็แบบของวิ�ตถึ%ข$-นมา ม�ต�วิตนอย�& น�กอ%ดมการณ์�น�ยม เน(นท��กระบวินการทางจ�ตใจและควิามค�ดท��เก�ดจากกระบวินการน�-

มน%ษย�ในตอนแรก เข(าใจเฉพาะต�วิเอง ต&อมาเม �อม�การพ�ฒนาทางด(านจ�ตใจมากข$-น มน%ษย�ก7เร��มร� (วิ&า มน%ษย�ควิรร� (เร �องภายนอกมากกวิ&าต�วิเอง เช่&น ควิามข�ดแย(ง เก�ดจากสู��งท��มน%ษย�เป็1นอย�&ก�บสู��งท��มน%ษย�ควิรจะเป็1น = สู�งคมโลก (Social World) ด�งน�-นการสูร(างสู2าน$กแก&สู&วินรวิม (The Spirit of Society) ค อ การบรรล%จ%ดสู%ดยอดของควิามเป็1นมน%ษย�

มาร�ก (Marx) ได(ร�บอ�ทธ�พลจากเฮัเกล (Hegel) แต&มาร�กก7วิ�จารณ์�เฮัเกลท��ให(ควิามสู2าค�ญด(านจ�ตวิ�ญญาณ์มากเก�นไป็ การท��มน%ษย�จะบรรล%จ%ดม%&งหมายได(ต(องใช่(วิ�ตถึ%เป็1นต�วิช่&วิย จ$งจะสู2าเร7จลงได( เช่&น เร �องควิามม��งม�และร�ฐ เป็1นต(น การแก(ป็Bญหาสู�งคมต(องแก(ด(วิยโลกแห&งควิามเป็1นจร�ง ค อ โลกของวิ�ตถึ% (Material World) เท&าน�-น มาร�ก ได(น2าควิามค�ดของเฮัเกลมาผสูมก�บควิามค�ดของตน ได(สูร(างทฤษฎี�ท��ช่ �อวิ&า วิ�ต“

ถึ%น�ยมวิ�ภาษณ์�วิ�ธ�” (Dialectic Materialism) ล�กธ�วิ�ตถึ%น�ยมให(ควิามสูนใจต&อระบบเศัรษฐก�จ ม�น�กเศัรษฐศัาสูตร�การเม องท��สูนใจเร �องน�- ค อ Adam Smith and David Ricardo ม�ควิามเช่ �อวิ&า แรงงานเป็1นท��มาของทร�พย� ท2าให(มาร�กเสูนอโต(แย(งวิ&า ผลก2าไรของนายท%นมาจากการเอาร�ดเอาเป็ร�ยบผ�(ใช่(แรงงาน โดยจ&ายค&าจ(างท��น(อยกวิ&าท��ควิรจะได( แล(วิเอาสู&วินต&างค&าจ(างเหล&าน�-ไป็ลงท%นผล�ตเพ��มอ�ก เร�ยกวิ&า ม�ลค&าสู&วินเก�น“ ” (Surplus Value) นายจ(าง ค&าจ(าง เอาเป็ร�ยบ ล�กจ(าง

ม�ลค&าสู&วินก�น ลงท%นใหม&

มาร�กจ$งไม&เห7นด(วิยก�บระบบท%นน�ยมอย&างสู�-นเช่�ง และเช่ �อวิ&า การเป็ล��ยนแป็ลงอย&างถึอนรากถึอนโคน โดยการป็ฏ�วิ�ต�เท&าน�-นจะแก(ป็Bญหาได( ซึ่$�งได(แก& สู�งคมน�ยม“ ” (Socialism)

มาร�กเสูนอทฤษฎี�ท%นน�ยม โดยเช่ �อวิ&ามน%ษย�โดยพ -นฐานเป็1นผ�(ผล�ตอาหาร เคร �องไม(เคร �องม อ ควิามสูามารถึในการผล�ตเป็1นธรรมช่าต�โดยสูมบ�รณ์�ของมน%ษย� การแสูดงออกอย&างสูร(างสูรรค� เท&าก�บควิามสู�มพ�นธ�ก�บผ�(อ �น มน%ษย�ม�ล�กษณ์ะสู�งคมมาต�-งแต&แรก มน%ษย�ต(องการท2างานร&วิมก�บผ�(อ �น เพ �อผล�ตสู��งท��มน%ษย�ต(องการ

การผล�ต สูร(างสู�งคมก�บผ�(อ �น ควิามอย�&รอด สู�งคมสูมบ�รณ์�แบบ

การผล�ตเพ �อควิามอย�&รอดล&มสูลายไป็เพราะท%นน�ยมเศัรษฐก�จ 2 ป็ระเภท

1. การผล�ตเพ �ออย�&รอด (Sufficient Economy)

2. การผล�ตโดยท%น (Capital Economy)

จากการผล�ตเพ �ออย�&รอด มากเป็1นการผล�ตเพ �อก2าไร ก&อให(เก�ดควิามแป็ลกแยก (Alienation) ค อ ข�ดขวิางระหวิ&างป็Bจเจกบ%คคลก�บกระบวินการผล�ตแบบธรรมช่าต� มน%ษย�ใช่(ควิามสูามารถึของตนเองผล�ตวิ�ตถึ%ตามควิามต(องการของตน เพ �อควิามอย�&รอด สู&วินระบบท%นน�ยมมน%ษย�ใช่(เคร �องจ�กร, เทคโนโลย� ผล�ตเพ �อควิามต(องการของผ�(อ �น

ระบบแรกไม&ม�ช่นช่�-นระบบแบ&งช่นช่�-นเป็1น 2 ช่นช่�-น ค อ1. Capitalist : ช่นช่�-นนายท%น = เจ(าของก�จการ2. Labourer : ช่นช่�-นกรรมมาช่�พ = ล�กจ(าง, คนงานม�การเอาร�ดเอาเป็ร�ยบก�นอย&างหน�ก จนเก�ดเป็1นควิามข�ดแย(ง

ระหวิ&างช่นช่�-นแล(วิช่น กล%&มหล�งซึ่$�งเป็1นคนจ2านวินมากของสู�งคมได(ล%กข$-นรวิมต�วิก�นล(มล(างระบบนายท%นลง เก�ดเป็1นสู�งคมคอมม�วิน�สูต�รากเหง(าของสู�งคมวิ�ทยาเยอรม�น

Max Weber แมกซ$ เวิเบื้อรู้$ : (1864-1920) แม(มาร�กและผ�(สูน�บสูน%น เขาจะม�ช่ �อเสู�ยงในด(านทฤษฎี�ท��น2าไป็ใช่(ก7ตาม แต&มาร�กก7ไม&ได(อย�&ในกระแสูหล�กของสู�งคมวิ�ทยาเยอรม�น ผ�(ท��สูร(างสู�งคมวิ�ทยาในเยอรม�นอย&างม��นคง ได(แก& แมกซึ่� เวิเบอร�, เวิเบอร�ไม&ค&อยเห7นก�บมาร�กน�ก โดยกล&าวิวิ&า มาร�กค�ดแง&เด�ยวิ ค อ เศัรษฐก�จ โดยละท�-งช่�วิ�ตทางสู�งคม เวิเบอร�สูนใจระบบควิามค�ดและผลกระทบจากควิามค�ดในด(านเศัรษฐก�จ ควิามค�ดม�อ�ทธ�พลต&อพฤต�กรรมด(านเศัรษฐก�จ โดยเฉพาะระบบควิามค�ดทางศัาสูนา ผลจากศัาสูนาต&อสูถึาบ�นเศัรษฐก�จ

ควิามค�ด ศัาสูนา ระบบเศัรษฐก�จ

ในจร�ยธรรมโป็รเทสูแตนท� เวิเบอร�เป็ร�ยบเท�ยบศัาสูนาก�บเศัรษฐก�จไวิ(ด�งน�-System for idea of Spirit of Capitalism

Capitalist Economic systemProtestant Ethics ห�วิใจของท%นน�ยม ระบบเศัรษฐก�จท%นน�ยม

ระบบควิามค�ดของโป็รเทสูแตนท� เ วิ เ บ อ ร�ย� ง ม อ ง เ ร � อ ง ก า ร แ บ& ง ช่ น ช่�- น ท า ง สู� ง ค ม (Social

Stratification) ไม&ได(แบ&งด(วิยพ -นฐานทางเศัรษฐก�จอย&างเด�ยวิ แต&แบ&งด(วิยเก�ยรต� (สูถึานภาพ) และอ2านาจ

งานของเวิเบอร�โดยพ -นฐานเป็1นทฤษฎี�ของกระบวินการสูร(างเหต%ผล (The Process of Rationalization) เวิเบอร�สูนใจวิ&าสูถึาบ�นในโลกตะวิ�นตกได(เจร�ญร% &งเร องอย&างม�เหต%ผล (หล�กการ) มากกวิ&าป็ระเทศัท��เหล อในโลกด(วิยวิ�ธ�การอย&างน�-

ในงานของเวิเบอร�ม�กใช่(ควิามม�เหต%ผล (Rationality) เป็1นหล�กแต&สู��งท��เน(นมากของ Weber ได(แก&การม�เหต%ผลอย&างเป็1นทางการ (Formal Rationality) ม�นเก��ยวิก�บเร �องท��ผ�(ท2าต(องเล อกซึ่$�งวิ�ธ�การและจ%ดหมายไวิ(ด(วิยก�น การเล อกต(องใช่(กฎีสูากล (General Applied

Rules) ซึ่$�งมาจากโครงสูร(างขนาดใหญ&จากองค�กร (bureaucracy)

และระบบเศัรษฐก�จ เขาศั$กษาจากป็ระวิ�ต�ศัาสูตร�ของช่าต�ต&าง ๆ เช่&น ตะวิ�นตก, จ�น, อ�นเด�ย เป็1นต(น เขาพบป็Bจจ�ยท��ช่&วิยให(เก�ดและย�บย�-งการพ�ฒนาการของการสูร(างควิามเป็1นเหต%ผล

เวิเบอร�มองท��องค�กรวิ&าเป็1นต�วิอย&างท��ด�ของการสูร(างควิามเป็1นเหต%ผล เขาขยายการอธ�บายไป็ท��สูถึาบ�นทางการเม อง เขาแบ&งอ2านาจออกเป็1น 3 อย&าง

1. (Traditional) = ระบบอ2านาจป็ระเพณ์�2. (Charismatic) = ระบบบารม�3. (Rational – Legal) = ตามเหต%ผล-กฎีหมาย

ในโลกสูม�ยใหม&ม�แต&อ2านาจท��ม�แนวิโน(มไป็สู�&ระบบเหต%ผล-กฎีหมายมากข$-น แต&จะพบท��ในองค�กรท��ม�การพ�ฒนาด(านอย&างเต7มร�ป็แบบ สู&วินท��เหล อย�งพ�ฒนาด(วิยระบบอ2านาจและบารม�

จอรู้$จ ซ มเมล (Goerge Simmel) เขาเป็1นคนร% &นเด�ยวิก�บเวิเบอร� ผ�(ก&อต�-งสู�งคมวิ�ทยาในเยอรม�น งานของซึ่�มเมลม�สู&วินช่&วิยพ�ฒนาทฤษฎี�ทางสู�งคมในอเมร�กา โดยเฉพาะสู2าน�กช่�คาโก – ทฤษฎี�หล�กไ ด( แ ก& “ ก า ร ป็ ฏ� สู� ม พ� น ธ� เ ช่� ง สู� ญ ล� ก ษ ณ์� ” (Symbolic Interactionism)

ซ มเมล ต&างจากคนอ �นค อ มาร�กและเวิเบอร�สูนใจป็Bญหาสู�งคมในวิงกวิ(าง การสูร(าง = หล�กเหต%ผลและระบบเศัรษฐก�จ แต&ซึ่�มเมลก�บสูนใจ

ป็Bญหาเล7ก ๆ โดยเฉพาะการกระท2าและการป็ฏ�สู�มพ�นธ�ของป็Bจเจกช่น ซึ่�มเมลมองเห7นวิ&า ควิามเข(าใจระหวิ&างคนต&าง ๆ เป็1นงานหล�กของสู�งคมวิ�ทยา เป็1นไม&ได(เลยท��จะศั$กษาการป็ฏ�สู�มพ�นธ�ของคนสู&วินใหญ& โดยป็ราศัจากไม&ม�เคร �องม อท��ไร(กรอบควิามค�ดไม&ได( ซึ่�มเมลสูามารถึแยกการป็ฏ�สู�มพ�นธ�ของบ%คคลในกล%&มต&าง ๆ ได( เขาย�งได(เข�ยนทฤษฎี�ช่ �อวิ&า ป็“

ร�ช่ญาแห&งเง�นตรา” (Philosophy of Money) ระบบเง�นตราได(แยกการกระท2าสู&วินบ%คคล ระบบเง�นตราม�อ�ทธ�พลครอบง2าของสู&วินรวิมท��เหน อป็Bจเจกบ%คคลในสูม�ยใหม& ควิามสู2าค�ญของป็Bจเจกบ%คคลย��งลดน(อยลงไป็ท%กท� น�-เป็1นวิ�ฒนธรรมสูม�ยใหม&ท��ขยายต�วิออกไป็

ก าเนุ ด้สังคมวิ ทยาในุองกฤษ (16/7/2548)สู�งคมวิ�ทยาอ�งกฤษต�-งข$-นในศัตวิรรษท�� 19 (ค.ศั. 1900) ป็ระกอบ

ไป็ด(วิยแหล&งข(อม�ลท��ค&อนข(างข�ดแย(ง 3 ป็ระการ ค อ1. เศัรษฐศัาสูตร�การ เม อง (Political Economy) น�ก

สู�งคมวิ�ทยาช่าวิอ�งกฤษ ยอมร�บทฤษฎี�ของ อด�ม สูม�ท (Adam

Smith) (บ�ดาแห&งเศัรษฐศัาสูตร�) พวิกเขาเช่ �อตลาดเป็1นข(อเท7จจร�งอ�สูระ (Independent Reality) ท��อย�&เหน อป็Bจเจกช่นและเป็1นต�วิควิบค%มพฤต�กรรมของป็Bจเจกช่นเหล&าน�-น ๆ ตลาดเป็1นพล�งทางบวิก แหล&งกฎีระเบ�ยบ ควิามป็องดองและบ�รณ์าการของสู�งคม

2. ล�ทธ�การแก(ไขสู�งคมหร อป็Bจเจกช่นป็ฏ�ร�ป็ (Ameliorism) ในขณ์ะท�� Marx, Comte, Weber, Durkheim มองโครงสูร(าง ทางสู�งคมเป็1นเพ�ยงควิามจร�งพ -นฐาน แต&น�กค�ดช่าวิอ�งกฤษก�บมองท�� ป็Bจเจกช่น เป็1นผ�(สูร(างโครงสูร(างข$-นมา ในการศั$กษาโครงสูร(างสู�งคมขนาดใหญ& ต(องค&อย ๆ เก7บข(อม�ลของระด�บป็Bจเจกช่นแล(วิน2ามารวิบรวิมสูร(างเป็1นภาพรวิมของสู�งคม (Collective Portrait) น�กสูถึ�ต�จ$งม�บทบาทอย&างมากในสู�งคมวิ�ทยาแนวิน�-นอกจากน�-น�กค�ดช่าวิอ�งกฤษย�งสูร(างร�ป็แบบควิามค�ดท��เร�ยกวิ&า ล�ทธ�แก(ไขสู�งคม“ ” (Ameliorism) ค อควิามต(องการแก(ไขป็Bญหาสู�งคมโดยแก(ท��ป็Bจเจกช่นแม(ยอมร�บสู�งคมม�ป็Bญหา เช่&น ควิามยากจน แต&พวิกเขาย�งอยากร�กษาสู�งคมไวิ( ไม&อยากให(ป็ฏ�วิ�ต�

หร อเป็ล��ยนแป็ลงสู�งคมในช่�-นร%นแรง จ$งช่ � อวิ&า พวิกอร%ร�กษ�น�ยม“ ” (Conservative) พวิกน�-มองไม&เห7นป็Bญหาสู�งคมในเช่�งโครงสูร(าง แต&มองป็Bญหาท��ป็Bจเจกช่น เช่&น อาช่ญากรรม ควิามยากจน ฯลฯ แล(วิแก(ท��ต�วิป็Bจเจกช่นน�-น สูภาพท��เร�ยกวิ&า สู�งคมป็Gวิย“ ” (Social Pathology)

จะไม&เก�ดข$-น3. วิ�วิ�ฒนาการทางสู�งคม (Social Evolution) ต&อมาน�กค�ด

ช่าวิอ�งกฤษเร��มมาสูนใจทฤษฎี�ของ Comte ในแนวิทางการศั$กษาเป็ร�ยบเท�ยบก�บทฤษฎี�วิ�วิ�ฒนาการ น�กค�ดช่าวิอ�งกฤษท��โดยเด&นในทฤษฎี�เช่�งวิ�วิ�ฒนาการได(แก& เฮัอร�เบร�ต� สูเป็นเซึ่อร� (Herbert Spencer) ผ�(ม�อ�ทธ�พลครอบง2าวิงการทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยาของอ�งกฤษ โดยเฉพาะทฤษฎี�วิ�วิ�ฒนาการของ Herbert Spencer (เฮัอร�เบร�ต� สูเป็นเซึ่อร� : 1820-1930) สูเป็นเซึ่อร� เป็1นท�-งน�กอน%ร�กษน�ยมและเสูร�น�ยมท�-ง 2

บ%คล�กในต�วิเอง แนวิค�ดด(านเสูร�น�ยมเขายอมร�บหล�กการค(า เสูร� (Laissez-Faire) ท��ร �ฐไม&ควิรเข(าไป็แทรกแซึ่ง ย�งเวิ(นด(านควิามม��นคงเขาต(องการให(สู�งคมวิ�วิ�ฒนาการไป็ตามอ�สูระ โดยไร(การควิบค%มจากภายนอก สู&วินด(านการวิ�วิ�ฒนาการ เขาถึ�กจ�ดอย�&ในพวิกแนวิค�ดดาร�วิ�นทางสู�งคม (Social Darwinism) ซึ่$�งม�ล�กษณ์ะด�งน�-ค อ

1. โลกม�การเจร�ญก(าวิหน(าไป็เร �อย ๆ และด�ข$-นเร �อย ๆ2. การแซึ่รกแซึ่ง - ขวิางก�-น ท�-งให(โลกเสู �อมลง3. สูถึาบ�นทางสู�งคมเหม อนก�บพ ช่และสู�ตวิ� จะม�การป็ร�บต�วิในทาง

บวิก เพ �อควิามอย�&รอด 4. ม�การเล อกสูรรตามธรรมช่าต� (Natural Selection)

5. ผ�(เหมาะสูมเท&าน�-นท��จะอย�&รอด (Survival of Fittest)

6. สูเป็นเซึ่อร� มองท��ป็Bจเจกช่นมากกวิ&าหน&วิยทางสู�งคมสูเป็นเซึ่อร�พบวิ&า การวิ�วิ�ฒนาการของสู�งคมท��เก��ยวิข(องก�บควิาม

ก(าวิหน(าไป็สู�&สูภาวิะสู�งคมอ%ดมคต� ในสู�งคมด�งกล&าวิจะสู�มพ�นธ�ก�นด(วิยข(อตกลงหร อสู�ญญา และม�กฎีศั�ลธรรมท�� เหน��ยวิแน&น แม(การควิบค%ม

บรรท�ดฐานภายนอกเป็1นสู��งจ2าเป็1น แต&ร�ฐก7ไม&ควิรบ�งค�บให(ป็ระช่าช่นท2า โดยให(เก�ดจากสู2าน$กของป็ระช่าช่นเอง จะท2าให(เก�ดควิามร&วิมม อกวิ&า

ในข�-นท�� 2 ม�ล�กษณ์ะท��ทฤษฎี�มากข$-น ม�อ%ดมการณ์�น(อยลง เขาเสูนอวิ&า สู�งคมพ�ฒนาไป็ตรมท�ศัทางท��แตกต&างด(านโครงสูร(าง ซึ่$�งช่&วิยท2าหน(าท��สูนองควิามต(องการของสู�งคม สู�งคมสูม�ยใหม&พ�ฒนาโครงสูร(างเพ �อช่&วิยแก(ป็Bญหาควิามบกพร&องด(านหน(าท�� ท��ม�อย�&ในทฤษฎี�โครงสูร(าง – หน(าท��

ในข�-นท�� 3 สูเป็นเซึ่อร� เป็ร�ยบเท�ยบการแบ&งงานของ Durkheim

เท&าก�บการวิ�วิ�ฒนาการของสู�งคม ค อ เม �อสู�งคมม�ป็Bญหาป็ระช่ากรเพ��มข$-นสู�งคมจะป็ร�บต�วิเอง การป็ร�บต�วิเอง ได(แก& การแบ&งงานก�นท2า

สู�งคม ป็ระช่ากรเพ��มข$-น ป็ร�บต�วิ ก า รแบ&งงาน

และถึ�กบ�งค�บให(ม�ควิามหลากหลายมากข$-นท(ายสู%ดสูเป็นเซึ่อร�ได(ค2าน$งถึ$งวิ&า ท2าไมสู�งคมบางสู�งคมจ$งอย�&ได( และ

อ� กสู�งคมหน$� งอย�& ไม& ได( มาลงท( ายท�� สู� งคมท�� เหมาะสูม (Fittest

Society) จะอย�&รอดได( สู�งคมท��ป็ร�บเป็ล��ยนต�วิเองตลอดเวิลา ทฤษฎี�ของ Spencer เป็1นท��ยอมร�บอย&างมาก จนมาถึ$งการน2ามาป็ร�บป็ร%งเป็ล��ยนเป็1น Neo – Evolutionary Sociological Theory (ทฤษฎี�วิ�วิ�ฒนาการทางสู�งคมแนวิใหม&)

สังคมวิ ทยาในุอ ต้าล� : วิ�ลเฟิรโด พาเรโต(, Vilfrady Pareto

(1848-1923) และแกตาโน มอสูคา (Gaetano Mosca : 1858-

1941) สูองน�กสู�งคมวิ�ทยาผ�(ม�อ�ทธ�พลในย%คน�-น พาเรโต พ�ฒนาควิามค�ดจากการป็ฏ�เสูธมาร�กซึ่�และป็ฏ�เสูธกระบวินการของวิ%ฒ�ป็Bญญา

วิ%ฒ�ป็Bญญา เน(น หล�กเหต%ผลพาเรโต( เน(น ป็Bจจ�ยท��ไร(เหต%ผล

สู�ญช่าตญาณ์เพราะป็Bจจ�ยทางสู�ญช่าตญาณ์ ไม&เป็1นจร�งท��สู�งคมจะเป็ล��ยนไป็โดย

การป็ฏ�วิ�ต�ทางเศัรษฐก�จ

พาเรโต( พ�ฒนาหร อค�ดทฤษฎี�การเป็ล��ยนทางสู�งคมท��มาจากช่นช่�-นสู�ง (Elite) สู�งคมหล�กเล��ยงไม&ได(ท��จะถึ�กครอบง2าโดย ช่นช่�-นสู�งกล%&มเล7ก ๆ กล%&มหน$�งเสูมอ พวิกน�-ป็กครองคนสู&วินใหญ&ของป็ระเทศั ซึ่$�งม�กจะใช่(อ2านาจท��ไม&ม�เหต%ผลเสูมอครอบง2า และด(วิยอ2านาจอ�นน�-ท�-งให(ช่นกล%&มใหญ&ไม&ม�อ2านาจท��ร%กข$-นมาต&อรองก�บผ�(ม�อ2านาจได(เลย

การเป็ล��ยนแป็ลงทางสู�งคม เก�ดข$-นเม �อช่นช่�-นสู�งเร��มเสู �อมและถึ�กแทนท�� โดยช่นช่�-นป็กครองอ�กกล%&มหน$� ง หร อจากกล%&มช่�-นสู�งสู%ดของป็ระช่ากรกล%&มใหญ&

ช่�-นสู�งกล%&มอ �นสู�งคม ช่นช่�-นสู�ง เป็ล��ยน

ก ล%& ม บ น สู% ด ข อ ง Mass

เม �อกล%&มใหญ&เข(ามา ก7ด2าเน�นการเหม อนเด�มกลายเป็1นวิ�ฎีจ�กรเวิ�ยนก�นไป็ไม&สู�-นสู%ด ทฤษฎี�พาเรโต(ไม&สูนใจพล�งของคนสู&วินใหญ&คนสู&วินใหญ&คงสูภาพเด�ม

นอกจากน�- Pareto ย�งค�ดวิ&า สู�งคมเป็1นระบบท��ม�ด%ลยภาพในสู&วินรวิมป็ระกอบด(วิยสู&วินต&าง ๆ ท��ต(องพ$�งพาอาศั�ยก�น การเป็ล��ยนแป็ลงในสู&วินรวิม ๆ จะม�ผลต&ออ�กสู&วินหน$�ง

ทฤษฎี�สังคมวิ ทยาในุอเมรู้ กา (28/7/2548)ทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยาในอเมร�กาย%คต(น ม�ล�กษณ์ะเป็1นเสูร�น�ยม โดยพ -น

ฐานสู2าค�ญม� 2 ป็ระการ1. เช่ � อในอ�สูรภาพและสูวิ�สูด�การของป็Bจเจกช่น 2. ยอมร�บ

วิ�วิ�ฒนาการของควิามก(าวิหน(าม� 2 ป็ระการร�ฐควิรป็ฏ�ร�ป็สู�งคม2.1 ร�ฐควิรสู&งเสูร�มเสูร�น�ยมในก�จการต&าง ๆ (Laissez

Faire)

น�กสู�งคมวิ�ทยาในอเมร�กา มองท%นน�ยมน2ามาซึ่$�งควิามเป็1นอ�นหน$�งอ�นเด�ยวิก�นและควิามร&วิมม อระหวิ&างช่นช่�-นทางสู�งคมแทนการแบ&งแยกทางช่นช่�-น โดยหาเหต%ผลมาสูน�บสูน%นระบบท%นน�ยม แก(ต&างการเอาอ�ดเอาเป็ร�ยบทางช่นช่�-น เหม อนพวิกอน%ร�กษ�น�ยม

น�กสู�งคมวิ�ทยาอเมร�กา เข�ยนสู�งคมวิ�ทยาเพ �อเป็1นการโต(ตอบระบบควิามเช่ � อด�-งเด�ม เช่&น ศัาสูนาให(กลายมาเป็1นหล�กทางวิ�ทยาศัาสูตร� เป็1นต(น

การเก�ดข$-นของสู�งคมวิ�ทยาในอเมร�กา ได(ร�บอ�ทธ�พลมาจากย%โรป็ พร(อมก�บการพ�ฒนาด(านงานวิ�ช่าการบวิกก�บระบบมหาวิ�ทยาล�ยท��แข7งแกร&งข$-น จ$งท2าให(สู�งคมวิ�ทยาในอเมร�กาเจร�ญก(าวิหน(าและเป็1นท��แพร&หลายโดยเร7วิ

วิ�ลเล��ยม แกรแฮัม ซึ่�มเนอร� (William Graham Sumner :

1840-1910) เป็1นศั�ษย�ของเฮัอร�เบ�ร�ต สูเป็นเซึ่อร� ท��น�บถึ อและน2าทฤษฎี�ของสูเป็นเซึ่อร� มาใช่(เผยแพร& เป็1นผ�(สูอนวิ�ช่าสู�งคมวิ�ทยาในมหาวิ�ทยาล�ยของอเมร�กาเป็1นคนแรก

ซึ่�มเนอร� ยอมร�บวิ&าการอย�&รอดของผ�(เหมาะสูมท��สูด ม�อย�&ในการศั$กษาโลกทางสู�งคม (Social World) เช่&นเด�ยวิก�บสูเป็นเซึ่อร�

เหมาะสูม

มน%ษย� ต&อสู�( สู��งแวิดล(อม ผ�(อย�&รอด

ไม&เหมาะสูม ผ�(อย�&ไม&รอด

ซึ่�มเนอร� สูน�บสูน%นการแข&งข�น ควิามก(าวิร(าวิ กล(าเผช่�ญก�บอ%ป็สูรรคของคน จะท2าให(ป็ระสูบควิามสู2าเร7จ สู&วินคนท��ม�ล�กษณ์ะตรงข(างก7ต(องล(มเหลวิไป็

ซึ่�มเนอร� ต&อต(านร�ฐบาลท��ไป็สูน�บสูน%นผ�(ล(มเหลวิ ถึ อวิ&าร�ฐแทรกแซึ่ง เพราะข�ดก�บการเล อกสูรรตามธรรมช่าต� เพราะฉะน�-นล�ทธ�ท%นน�ยมจ$งม�ควิามเหมาะสูม เพราะสูร(างควิามช่อบธรรม ค อ ควิามแตกต&างทางด(าน

ทร�พย�สู�นและอ2านาจ เขาจงสูน�บสูน%นอย&างย��งในการแข&งข�นตามระบบท%นน�ยมสังคมวิ ทยาสั านุกช้ คาโก (The Chicago School)

คณ์ะสู�งคมวิ�ทยา (Sociology Department) มหาวิ�ทยาล�ยช่�คาโก ต�-งข$-นเม � อ ค.ศั. 1892 โดย แอลเน�ยน สูมอลสู� (Albion

Small) คณ์ะสู�งคมวิ�ทยาได(กลายเป็1นศั�นย�กลางของวิงการสู�งคมวิ�ทยาของอเมร�กา สูมอลสู�ได(จ�ดท2า วิารสูาร American Journal of

Sociological และก&อต�-ง American Sociology Society ซึ่$�งเป็1นสูมาคมวิ�ช่าช่�พของน�กสู�งคมวิ�ทยาจนถึ$งป็Bจจ%บ�นจ�ด้เด้#นุของสั านุกช้ คาโก

1. สู�งคมวิ�ทยาต(องสูนใจเร �องสู&วินรวิม2. สู�งคมวิ�ทยาม�ล�กษณ์ะเป็1นวิ�ทยาศัาสูตร�3. สู�งคมวิ�ทยาม�จ%ดหมายในการป็ร�บป็ร%งแก(ไขและป็ฏ�ร�ป็สู�งคม

สูมาช่�กท��สู2าค�ญของสู2าน�กน�-1. ด้บื้บื้รู้ วิ ไอ โทมสั (W.I. Thomas : 1863-1947) เขา

เน(นเร � องควิามจ2า เป็1นของการท2า วิ�จ�ยทางสู�งคมโดยใช่(วิ�ธ�การทางวิ�ทยาศัาสูตร�

อ�กป็ระการหน$� ง Thomas สูนใจสู�งคมวิ�ทยาจ%ลภาพ (Micro

Sociology) ได(แก& จ�ตวิ�ทยาสู�งคม เขากล&าวิวิ&า ถึ(ามน%ษย�น�ยาม“

สูถึานการณ์�ต&าง ๆ วิ&าจะเป็1นจร�ง ก7จะสู&งผลให(สูถึานการณ์�น�-นเป็1นจร�งข$-นมา” แนวิศั$กษาแนวิน�-กลายเป็1นแนวิเพราะด(านของสู2าน�กช่�คาโก ทฤษฎี�ป็ฏ�สู�มพ�นธ�เช่�งสู�ญล�กษณ์� (Symbolic Interactions)

2. โรู้เบื้ รู้$ต้ ปารู้$ค (Robert Park : 1864-1944) ป็าร�ค ได(พ�ฒนาสู�งคมวิ�ทยาในหลาย ๆ ด(าน ป็าร�คสูนใจเร �องการกระท2าและการป็ฏ�สู�มพ�นธ�เป็1นพ -นฐานของการพ�ฒนาและสูนใจเร �องเก7บข(อม�ลสู&วินต�วิ ท�ศันะด�งกล&าวิก&อให(เก�ดควิามสูนใจด(านน�เวิศัวิ�ทยาเม อง (Urban

Ecology) เขาพ�มพ�หน�งสู อช่ � อวิ&า “An Introduction to the

Science of Sociology” เป็1นหน�งสู อท��ม�ช่ �อเสู�ยงและทรงอ�ทธ�พลของสู�งคมวิ�ทยาในอเมร�กา

3. ช้ารู้$ล ฮอรู้$ต้นุ ค�ล�ย$ (Charles Horton Cooley :

1864-1929) ค�ล�ย�สูอนในมหาวิ�ทยาล�ยม�ซึ่�แกน แต&แนวิค�ดอย�&ในแนวิเด�ยวิก�บป็ฏ�สู�มพ�นธ�เช่�งสู�ญล�กษณ์� งานท��สู2าค�ญของเขาได(แก& จ�ตวิ�ทยาทางสู�งคม ควิามสู2าน$กในสู�งคม ไม&อาจแยกออกจากควิามสู2าน$ก แนวิค�ดท��ด�งมากของค�ล�ย� ได(แก& ทฤษฎี�สูะท(อนเงาต�วิเองในกระจก (The

Looking Glass Self) เขาค�ดวิ&า มน%ษย�ม�ควิามสู2าน$ก ๆ เก�ดจากการถึ�กหล&อหลอมโดยควิามป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�นอย&างต&อเน �อง

อ�กป็ระการหน$� ง ค�ล�ย� ศั$กษาเร � องกล%&มป็ฐมภ�ม� (Primary

Group) กล%&มป็ฐมภ�ม� เป็1นกล%&มท��ม�ควิามสูน�ทสูนมผ�กพ�นธ�อย&างใกล(ช่�ด เขาพบวิ&า กล%&มน�-ม�บทบาทอย&างย��งในการเช่ �อมโยงผ�(กระท2าก�บสู�งคมสู&วินใหญ&

เช่ �อมโยงป็ฐมภ�ม� ผ�(กระท2า สู� ง ค ม

ใหญ&ม�อ�ทธ�พล

ค�ล�ย�กระต%(นให(น�กสู�งคมวิ�ทยา อย�&ในฐานผ�(ป็ระกระท2า และพยายามใช่(วิ�ธ�ท��เขาเร�ยกวิ&า วิ�เคราะห�ด(วิยควิามเห7นอกเห7นใจ“ ” (Sympathetic

Introspection) จ$งสูามารถึจะเข(าใจพฤต�กรรมของคนในสู�งคมได(อย&างท&องแท(

3. จอรู้$จ เฮอรู้$เบื้รู้ ต้$ ม�ด้ (George Herbert Mead :

1863-1931) ม�ด สูวินป็ร�ช่ญาและจ�ตวิ�ทยาสู�งคม หน�งสู อผลงานของม�ดช่ �อวิ&า (Mind Self and Society : 1934) เป็1นต(นค�ดของทฤษฎี�การป็ฏ�สู�มพ�นธ�เช่�งสู�ญล�กษณ์�เป็1นต(น

ทฤษฎี�ม�ด เป็1นทฤษฎี�พฤต�กรรมทางจ�ตวิ�ทยา (Psychological

Behaviorism) เขาสูนใจเร �องรางวิ�ลและค%ณ์ค&าของผ�(กระท2าสู��งท��ถึ�กต(อง

ควิามสู2าน$กและเป็1นวิ�ทยาศัาสูตร� โดยขยายพฤต�กรรมจ�ตวิ�ทยา ซึ่$�งม�ล�กษณ์ะทางวิ�ทยาศัาสูตร�เข(าไป็ด(วิย

ค%ณ์�ป็การของม�ดต&อสู�งคมวิ�ทยาอเมร�กา ค อ ทฤษฎี�สู�งคมวิ�ทยาจ�ตวิ�ทยา (Social Psychological Theory)

ทฤษฎี�สังคมวิ ทยาในุกลางศต้วิรู้รู้ษ------------------

การเก�ดข$-นท�� ฮัาร�วิาร�ดและทฤษฎี�โครงสูร(างหน(าท��น�ยม (Haward School and Structural – Functional Theory)

เราสูามารถึสู บเสูาะสู�งคมวิ�ทยาท��มหาวิ�ทยาล�ยฮัาร�วิาร�ด เม �อ พ�ท�ร�ม โซึ่โรก�น (Pitirim Sorokin : 1930) เขาได(ร�บแต&งต�-งเป็1นคณ์บด� เป็1นคนแรก (Head of Department) ณ์ ท��คณ์ะสู�งคมวิ�ทยา แห&ง

มหาวิ�ทาล�ยฮัาร�วิาร�ดน�-เอง ได(สูร(างบ%คคลท��ม�ช่ �อเสู�ยงของสู�งคมวิ�ทยาอเมร�กา ค อ Sorokin and Talcott Parsons และได(พ�มพ�เผยแพร&ผลงานเป็1นจ2านวินมาก

พ�ท�ร�ม โซึ่โรก�น (Pitirim Sorokin) งานของโซึ่โรก�นม�ท�-งควิามกวิ(างและควิามล$กซึ่$-งกวิ&า พาร�สู�นมาก งานท��โดดเด&นได(แก& “Social

and Cultural Dynamics” (การป็ร�บ เ ป็ล�� ยนทาง สู�งคมและวิ�ฒนธรรม) เขาใช่(ข(อม�ลเช่�งป็ระจ�กษ�มาสูร(างเป็1นทฤษฎี�หล�กของการเป็ล��ยนแป็ลงสู�งคมและวิ�ฒนธรรม และพ�ฒนาทฤษฎี�วิ�ฏจ�กร “Cyclical

Theory” โดยมองท��จ�ตใจในการสูร(างสู�งคม โซึ่โรก�นแบ&งสู�งคมเป็1น 3

วิงจร ค อ 1. สู�งคมจ�ตสู2าน$ก (Senate Society) = เน(นบทบาทของ

ควิามร� (สู$กในการแสูวิงหาควิามจร�ง2. สู�งคมแห&งควิามค�ด (Idealtional Society) = เน(นศัาสูนา

อ2านาจเหน อธรรมช่าต� ในการเข(าใจควิามจร�ง3. สู�งคมอ%ดมคต� (Idealistic Society) = เน(นการเป็ล��ยนถึ&าย

อย&างสูมด%จของท�-ง 2 สู�งคมข(างต(นในสู�งคมท�-ง 3 น�- จะผล�ดเป็ล��ยนถึ&ายเป็1นย%ค ๆ ไป็ เม �อสู�งคมถึ$งจ%ด

สู%งสู%ดแล(วิก7จะเป็ล��ยนไป็สู�&อ�กสู�งคมหน$�ง แล(วิวินกล�บไป็สู�&สู�งคมเด�มอ�กคร�-ง เขาได(น2าข(อม�ลทางศั�ลป็ะ ป็ร�ช่ญา และการเม อง เข(ามาสูน�บสูน%นทฤษฎี�ของเขาด(วิย น�บวิ&าเป็1นควิามสู2าเร7จท��น&าช่ �นช่ม

ท ล ค อ ท ท$ พั า รู้$ สั นุ (Talcott Parsons : 1902-

1979) พาร�สู�นได(ม�อ�ทธ�พลจากน�กทฤษฎี�ช่ �อด�งช่ �อ โรเบร�ต� เมอร�ต�น (Robert Merton) และค�งสูเลย� เดวิ�ด (Kinsley Davis) พาร�สู�นเร�ยนทฤษฎี�โครงสูร(างหน(าท�� (Structural – Functional Theory)

ในป็F ค.ศั. 1937 เขาผล�ตต2าราช่ �อวิ&า โครงสูร(างของการกระท2า“

ทางสู�งคม” (Structure of Social Action) หน�งสู อเล&มน�-ม�ข(อด� ต&อสู�งคมวิ�ทยาอเมร�กา 4 ป็ระการด(วิยก�นค อ

1. เป็1นการแนะน2าทฤษฎี�ทางสู�งคมวิ�ทยาต&อช่าวิอเมร�กา และสูร(างกรอบแห&งภาพพจน�ของสู�งคมวิ�ทยาอเมร�กา

2. เขาไม&เน(นทฤษฎี�ของคาร�ล มาร�ก และ3. โครงสูร(างแห&งการกระท2า ทางสู�งคม ได(ท2า ให(ทฤษฎี�ทาง

สู�งคมวิ�ทยาเป็1นท��ยอมร�บและม�น�ยสู2าค�ญทางวิ�ช่าการ4. เขาเน(นหน�กท�� ผ�(กระท2า (Actors) ควิามค�ดของผ�(น� -น (Thew

Thought) และการกระท2า (Actions) งานของพาร�สู�นจ$งด�เหม อนม%&งไป็ท��ระบบสู�งคมและวิ�ฒนธรรมสู&วินใหญ&มากกวิ&า

หน�งสู อสู2า ค�ญอ�กเล&มหน$� ง ค อ Social System “ระบบทางสู�งคม” เขาม%&งไป็ท��โครงสูร(างทางสู�งคมและควิามสู�มพ�นธ�ของก�นและก�น

โครงสูร(างถึ�กมองวิ&าสูน�บสูน%นและม�แนวิโน(มไป็สู�& ด%ลยภาพท��“

แป็รผ�น” (Dynamic Equilibrium) = วิ�ธ�การท��ระเบ�ยบ (ทางสู�งคม) ถึ�กร�กษาไวิ(ระหวิ&างพ - นฐานต&าง ๆ ของสู�งคม สู&วินการเป็ล��ยนแป็ลงเป็1นกระบวินการตามล2าด�บ เขาไม&เพ�ยงสูนใจระบบทางสู�งคมเท&าน�-น ย�งสูนใจระบบการกระท2าอ�กด(วิย (Action System) ได(แก& ระบบวิ�ฒนธรรมและบ%คล�กภาพ, ควิามค�ดหล�กของพาร�สู�นจ$งมาอย�&ท��โครงสูร(างทางสู�งคม ถึ�กป็ฏ�บ�ต�โดยหน(าท��เช่�งบวิกของแต&ละคน

จอร�จ โฮัแมน (Gearge Homans : 1962-1984) โฮัแมนจบจากมหาวิ�ทยาล�ยฮัาร�วิาร�ด เขาช่ �นช่มทฤษฎี�ของพาเรโต( ด(วิยเหต%น�-เขาจ$งแต&งหน�งสู อเร �อง การร� (จ�กพาเรโต(“ ” (Introduction to Pareto)

พ�มพ�ใน ค.ศั. 1934 การพ�มพ�หน�งสู อเล&มน�-ท2า ให(โฮัแมนเป็1นน�กสู�งคมวิ�ทยาอย&างเต7มต�วิ

เม �อ ท�ลคอทท� พาร�สู�น (Talcott Parsons) ต�-งคณ์ะสู�งคมวิ�ทยาข$-น โฮัแมนก7ได(เข(ามาร&วิมด(วิย โฮัแมนน�บถึ อ พาร�สู�นเช่&นก�น แต&ได(วิ�พากษ�ทฤษฎี�ของพาร�สู�นบ(าง เช่&น ทฤษฎี�ของพาร�สู�นกวิ(างขวิ(างมากเก�นกวิ&าสู�งคมโลกจร�งท��ม�อย�& เป็1นต(น และวิ&า ทฤษฎี�ควิรสูร(างข$-นจากพ -นฐานของการสู�งเกต%อย&างรอบคอบในสู�งคมโลก

เขาใช่(การสูมการสู�งเกต%เช่�งป็ระจ�กษ�เป็1นเวิลาหลายป็F แล(วิจ$งต�-งเป็1นทฤษฎี� ทฤษฎี�ท�� เขาสูร(างข$-นค อ ทฤษฎี�พฤต�กรรมน�ยมทางจ�ตวิ�ทยา (Psychological Behaviorism) มหาวิ�ทยาล�ยฮัาร�วิาร�ด จ$งแทนท��มหาวิ�ทยาล�ยช่�คาโก ในด(านสู�งคมวิ�ทยา เพราะบ%คคล 2 ท&านน�- ได(อย&างแนบสูน�ททฤษฎี�โครู้งสัรู้�าง - หนุ�าท�� (Structural Functionalism)

ทฤษฎี�โครงสูร(าง-หน(าท�� เป็1นทฤษฎี�หล�กทางสู�งคมวิ�ทยา และเป็1นทฤษฎี�ท��ทางอ�ทธ�พลทฤษฎี�หน$�งของสู�งคมวิ�ทยา น��นหมายถึ$งเราสูามารถึใช่(ทฤษฎี� โครงสูร(าง -หน( าท�� อธ�บายหร อพยากรณ์� ท2า ควิามเข( า ใจ ป็รากฏการณ์�ทางสู�งคมได(อย&างช่�ดเจนและละเอ�ยดในท%กระด�บช่�-นของสู�งคมโลกเป็1นอย&างด�ขอบื้ข#ายของทฤษฎี�โครู้งสัรู้�าง - หนุ�าท��

ถึ(าเราจะศั$กษาทฤษฎี�โครงสูร(าง - หน(าท�� ให(ครบถึ(วินแล(วิเราต(องศั$กษาเร �องใดบ(าง เร �องท��เราจะต(องศั$กษาม�ด�งต&อไป็น�-ค อ

1. ทฤษฎี�โครงสูร(าง - หน(าท��คลาสูสู�ก (Classical Structural Functionalism)

2. ทฤษฎี�หน(าท��ของการช่นช่�-น (The Functional Theory of Stratification)

3. สู�� ง จ2า เ ป็1 น ข อ ง ห น( า ท�� ใ น สู� ง ค ม (The Functional Prerequisites of Society)

4. ท ฤ ษ ฎี� โ ค ร ง สู ร( า ง – ห น( า ท�� ข อ ง พ า ร� สู� น (Parsons’s Structural Functionalism)

ควิามสัมานุฉันุท$และควิามขด้แย�ง (Consensus and Conflict)

ก&อนท��เร�ยนร� (ทฤษฎี�โครงสูร(าง – หน(าท�� เราต(องร� ( 2 ศั�พท� ค อ1. ควิามสูมานฉ�นท� (Consensus)

2. ควิามข�ดแย(ง (Conflict)

ทฤษฎี�สูมานฉ�นท� มองท��บรรท�ดฐานร&วิม (Shared Norms

and Values) และค&าน�ยมร&วิมวิ&าเป็1นพ -นฐานของสู�งคม และมองท��

ควิามเป็1นระเบ�ยบทางสู�งคม ข$-นอย�&ก�บข(อตกลงโดยอ(อม ๆ(Social

Order) และมองการเป็ล��ยนแป็ลงทางสู�งคมวิ&า เก�ดข$-นอย&างช่(า ๆ และเป็1นไป็ตามแฟิช่��น

ทฤษฎี�ควิามข�ดแย(ง เน(นท�� การม�อ�ทธ�พลต&อกล%&มคนในสู�งคม โดยคนอ�กกล%&มหน$�ง และมองเห7นควิามเป็1นระเบ�ยบของสู�งคมวิ&า ข$-นอย�&ก�บการใช่(กลย%ทธ�และควิบค%ม โดยคนอ�กกล%&มหน$�ง และมองการเป็ล��ยนแป็ลงทางสู�งคมวิ&าเก�ดข$-นโดยอย&างรวิดเร7วิ และไม&เป็1นไป็ตามแฟิช่��นทฤษฎี�โครู้งสัรู้�าง - หนุ�าท�� (Structural Functionalism)

ค2าวิ&า โครงสูร(างก�บหน(าท��“ ” ไม&ต(องใช่(รวิมก�นก7ได( เราสูามารถึแยกใช่(ต&างก�นได( มาร�ก อ�บราฮั�มสู�น ได(ระบ%ทฤษฎี�โครงสูร(าง – หน(าท�� ไวิ( 3

ระด�บ 1. Individualistic Functionalism (ห น( า ท�� น� ย ม สู& วิ น

บ%คคล) = ทฤษฎี�น�-เน(นท��ควิามต(องการผ�(กระท2า (Actors) โครงสูร(างหน(าท��จ$งป็รากฏท��หน(าท��ท��สูนองตอบต&อควิามต(องการ

2. Interpersonal Functionalism (หน(าท��น�ยมก�บผ�(อ � น)

= ทฤษฎี�น�-เน(นท��ควิามสู�มพ�นธ�ทางสู�งคม (Social Relationship)

โดยกลไกท��ขจ�ดควิามต$งเคร�ยดท��ม�อย�&ในควิามสู�มพ�นธ�น�-น ๆ 3. Societal Functionalism (หน(าท��น�ยมสู�งคม) = ทฤษฎี�

น�-เน(นท��โครงสูร(างทางสู�งคมขนาดใหญ&และสูถึาบ�นทางสู�งคม ควิามสู�มพ�นธ�ระหวิ&างก�นและบ�งค�บ ผลของการบ�งค�บต&อผ�(กระท2าทฤษฎี�โครู้งสัรู้�าง - หนุ�าท��แบื้บื้คลาสัสั ก

น�กสู�งคมวิ�ทยาแบบคลาสูสู�ก 3 ท&าน ค อ ออก%สูค� คองต�, เฮัอร�เบร�ต� สูเป็นเซึ่อร� และอ�ม�ล เดอร�คไฮัม� ม�อ�ทธ�พลต&อทฤษฎี�โครงสูร(างหน(าท��อย&างมาก

คองต� ม�ควิามค�ดแบบบรรท�ดฐานเก��ยวิก�บสู�งคมท��ด� (Good

Society) สู�งคมท��ด�ต(องม�ด%ลยภาพ (equilibrium) เขาน2า เสูนอทฤษฎี�อ�นทร�ย�ทางสู�งคม (Organism) โดยมองเป็ร�ยบเท�ยบสู�งคมก�บอวิ�ยวิะทางร&างกายคล(าย ๆ ก�น โดยเฉพาะการท2าหน(าท�� เขาจ$งเร�ยกวิ&า ท“

ฤษฎี�อ�นทร�ย�ทางสู�งคม” (Social Organism ) เช่&น เขาเป็ร�ยบเซึ่ลสู�เหม อนก�บครอบคร�วิ และเน -อเย �อก�บการแบ&งช่นช่�-นทางสู�งคม อวิ�ยวิะก�บเม อง และช่%มช่น เป็1นต(นสูเป็นเซึ่อร� ก7น2าหล�กอ�นทร�ย�มาใช่(เหม อนก�น แต&เขามองท��สู�งคมท�-งหมด โดยเน(นท��ต�วิผ�(กระท2าเป็1นหล�ก เขาแบ&งอ�นทร�ย�ไวิ(เป็1น 2 ระด�บ ค อสู�งคม (Social Organism)

1. ป็Bจเจก (Individual Organism)

ขณ์ะท��ท�-ง 2 อย&างเจร�ญข$-น สู��งท��ไม&เป็1นอ�นทร�ย�ไม&เจร�ญ และย��งม�จ2านวินป็ระช่ากรเพ��มข$-น ย��งม�ควิามสูล�บซึ่�บซึ่(อนและแตกต&างย��งข$-น ย��งแตกต&าง ย��งท2าให(หน(าท��แตกต&างไป็ด(วิย และต(องพ$�งพาอาศั�ยก�นและก�น ด�งน�-น ต�วิไหนเป็ล��ยนอ�กต�วิก7เป็ล��ยน

เดอร�คไฮัม� ควิามสูนใจของเขาอย�&ท�� Social Organism และการป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�น ท%กอย&างข$-นอย�&ก�บควิามต(องการทางสู�งคม (Social

Need) อ�นป็ระกอบไป็ด(วิย1. สูาเหต%ทางสู�งคม (Social Cause)

2. หน(าท��ทางสู�งคม (Social Function)

สัาเหต้� เก��ยวิก�บวิ&าเหต%ใดจ$งม�โครงสูร(างอย&างน�-และม�ร�ป็แบบอย&างน�-หนุ�าท�� เก��ยวิก�บควิามต(องการการต&อระบบท��ขยายออกไป็ได(ร�บการ

ตอบสูนอง โดยโครงสูร(างท��ให(ไวิ(หร อไม&

ทฤษฎี�หนุ�าท��เก��ยวิกบื้การู้จด้ช้นุช้�นุทางสังคมตามควิามค�ดของ Kingley David & Wilbert Moore ค�ง

เลย� เดวิ�ด และวิ�ลเบร�ต� ม�วิร� ท�-งสูองค�ดวิ&า การจ�ดช่นช่�-นทางสู�งคม (Social Stratification) เป็1นสูากลและจ2าเป็1นท%กสู�งคมต(องม�ช่นช่�-น ช่นช่�-นมาจากเจตจ2านงในการท2าหน(าท��

1. ในด(านโครงสูร(าง มองวิ&าการจ�ดช่นช่�-นได(จ�ดบ%คคลเข(าสู�&ต2าแหน&งต&าง ๆ ท��ได(ร�บควิามน�บถึ อตาม (ค&าน�ยม) โดยม�เหต%จ�งใจ 2 ป็ระการ

1.1 ป็ล�กฝึBงให(บ%คคลอยากเข(าสู�&ต2าแหน&งท��ก2าหนด1.2 ท2าตามบทบาทในต2าแหน&งท��สู�งคมคาดหวิ�งไวิ(

ช่นช่�-น

ด�งน�-นการจ�ดบ%คคลท��เหมาะสูมก�บต2าแหน&งท��เหมาะสูมจ$งเป็1นระบบทางสู�งคมในทฤษฎี�โครงสูร(าง-หน(าท��อย&างหล�กเล��ยงไม&ได(

สู��งจ2า เป็1นพ - นฐานต&อหน(าท��หล�กของสู�งคม (The Functional

Prerequisite of Society ) ใ น ก า ร น� ย า ม ห น( า ท�� พ - น ฐ า น (Prerequisite) ก& อ น เ ก� ด ห น( า ท�� ข อ ง ร ะ บ บ ป็ ฏ� บ� ต� ก า ร (Action

System) ม� 4 อย&าง ค อ1. การป็ร�บต�วิ (Adaptation)

2. การบรรล%เป็Hาหมาย (Goal Attainment)

3. บ�รณ์าการ (Integration)

4. การธ2ารงไวิ(ซึ่$�งแบบแผน (Pattern Maintenance)

สู�งคมเก�ดจาการต(องการอย�&รวิมก�นแบบสูมานฉ�นท�ของสูมาช่�กในสู�งคม สู��งท��ท2า ให(เก�ดการสูมานฉ�นท�ท��สูมบ�รณ์�แบบค อ การสู � อสูารท��ม�ป็ ร ะ สู� ท ธ� ภ า พ (Potential Communication) ห ม า ย ถึ$ ง ร ะ บ บสู�ญล�กษณ์�ร&วิม (Shared Symbolic systems )โดยผ&านการเร�ยนร� (ระเบ�ยบทางสู�งคม (Socialization)

สู�งคมต(องม�เป็Hาหมายร&วิมก�น ถึ(าต&างก�นจะเก�ดควิามวิ% &นวิาย ด(วิยเหต%น�-สู�งคมจ2า เป็1นต(องม�วิ�ธ�การในการก2าหนดเป็Hาหมาย โดยใช่(ระบบบรรท�ดฐาน (Normative System) , ควิามสู2า เร7จของบ%คคล ถึ(าไร(บรรท�ดฐานแล(วิ สู�งคมจะไร(ระเบ�ยบและเด อดร(อน

ควิาม

สูนอง

บทบาท

ระบบ

สู�งคมต(องม�ระบบการเร�ยนร� ( สู2าหร�บคนในสู�งคมต(องเร�ยนสู��งต&างๆ ท�-งสูถึานภาพในระบบช่นช่�-น ค&าน�ยมร&วิม จ%ดหมายท��ยอมร�บร&วิมก�น การร�บร� (ร &วิมก�น ตลอดจนการแสูดงออกทางอารมณ์�และควิามร� (สู$ก จ$งช่&วิยให(เก�ดควิามร&วิมม อและป็ฏ�บ�ต�ท��สูอดคล(องก�บบรรท�ดฐาน

สู�งคมต(องม�มาตรการควิบค%มอย&างม�ป็ระสู�ทธ�ภาพ โดยผ&านกระบวินการเร�ยนร� ( ยอมร�บในค&าน�ยมท��เหมาะสูม เขาจะป็ระพฤต�อย�&ในกรอบของควิามถึ�กต(องด�งาม โดยควิามสูม�ครใจทฤษฎี�หน( าท�� น�ยมของท�ลคอตต� พาร�สู�นสู� (Talcott Parsons’s

Structural Functionalism) 4 ปรู้ะการู้ ท��จ าเป)นุต้#อรู้ะบื้บื้ต้#าง ๆ ค�อ

1. Adaptation = การป็ร�บต�วิ ระบบต(องจ2าเป็1นป็ร�บให(เข(าก�บสูถึานการณ์�ต&าง ๆ ในภายนอก ค อ ป็ร�บเข(าก�บสู��งแวิดล(อมและควิามต(องการของสู�งคม

2. Goal Attainment = การบรรล%เป็Hาหมาย ระบบจะต(องก2าหนดและตอบสูนองต&อเป็Hาหมายหล�ก

3. Integration = บ�รณ์าการ ระบบจะต(องก2าหนดควิามสู�มพ�นธ�ระหวิ&างองค�ป็ระกอบต&าง ๆ และจะต(องจ�ดการควิามสู�มพ�นธ�ระหวิ&างหน(าท��พ -นฐานอ �น ๆ

4. Latency (Pattern Maintenance) ระบบต(องธ2ารงและพ -นฟิ� แรงจ�งใจของป็Bจเจกบ%คคลและแบบบรรยายทางวิ�ฒนธรรมท��นร(างร�กษาแรงจ�งใจน�-นไวิ(

สู��งจ2าเป็1นพ -นฐานด(านหน(าท�� 4 ป็ระการน�- จะต(องเก��ยวิข(องระบบการกระท2า (Action system) 4 อย&างค อ

1. อ�นทร�ย�ทางช่�วิวิ�ทยา (Biological Organism) ท2าหน(าท��ในการป็ร�บต�วิ

2. ระบบบ%คล�กภาพ (Personality System) ท2าหน(าท��ในการบรรล%

เป็Hาหมาย

3. ระบบสู�งคม (Social system) ด�แลเก��ยวิก�บการบ�รณ์าการ โดยควิบค%ม

สู&วินต&าง ๆ4. ระบบวิ�ฒนธรรม (Cultural system) ท2าหน(าท��ในการธ2ารง

แบบแผน โดยก2าหนดบรรท�ดฐานและค&าน�ยมแก&ผ�(ป็ฏ�บ�ต� โครงสูร(างระบบการท2าหน(าท��หล�ก

L I

ระบบวิ�ฒนธรรม ระบบสู�งคม

อ�นทร�ย�แห&งพฤต�กรรม ระบบบ%คล�กภาพ

A G

รู้ะบื้บื้การู้รู้ะท า (The Action System)

พาร�สู�นม�ควิามค�ดช่�ดเจนเก��ยวิก�บ ระด�บ“ ” ของควิามเป็1นจร�งในสู�งคม = การช่นช่�-น ตลอดจนควิามสู�มพ�นธ�ระหวิ&างช่นช่�-น ท��ต(องสูนองพล�งและควิามต(องการของระบบ ด�งน�-

ข&าวิสูารระด�บสู�ง

ล2าด�บข�-นของป็Bจจ�ยท��เป็1นต�วิสูร(างเง �อนไข

พล�งงานระด�บสู�งพาร�สู�นค(นพบระบบจากควิามเป็1นระเบ�ยบทางสู�งคม

1. ระบบต&างม�ควิามเป็1นระเบ�ยบ เป็1นค%ณ์ล�กษณ์ะและหลายสู&วินต(องพ$�งพาอาศั�ยก�น

2. ระบบม�แนวิโน(มไป็สู�&การม�ระเบ�ยบแก&ต�วิเอง หร อเร�ยกวิ&า “ด%ลยภาพ” (Equilibrium)

3. ระบบอาจม�ล�กษณ์�สูถึ�ตย� (Static) หร อเป็1นพลวิ�ตร (Change) ก7ได(

4. สู&วินหน$�งของระบบต(องม�ผลกระทบต&อม�สู&วินหน$�งเสูนอ

5. ระบบม�ขอบเขตภายในสูภาพแวิดล(อมน�-น6. การแบ&งสูรรและบ�รณ์าการ (จ�ดการ) เป็1นกระบวินการพ -นฐานสู2าหร�บการสูร(างด%ลยภาพในระบบ7. ระบบต&างม�แนวิโน(มท��ร �กษาไวิ(ขอบเขตและควิามสู�มพ�นธ�ของสู&วิน

ร&วิมท��ม�ต&อสู&วินรวิมและควิบค%มควิามแตกต&าง และการเป็ล��ยนแป็ลงภายในระบบไวิ(

รู้ะบื้บื้สังคม (Social System)

Pansons เร��มควิามค�ดเก��ยวิก�บระบบสู�งคม ในระด�บด%ลภาค (Micro Level) ด(วิยการป็ฏ�สู�มพ�นธ�ระหวิ&างต�วิเอง (ego) ก�บผ�(อ �น (Alter ego) โดยน�ยมวิ&าระบบหน(าท��

Pansons ระบบสู�งคมป็ระกอบข$-นด(วิยผ�(กระท2ามาป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�นในสูถึานการณ์�ท��ม�ล�กษณ์ะทางกายภาพและสู��งแวิดล(อมคล(ายคล$งก�น ผ�(กระท2าถึ�กจ�งใจจากแนวิโน(มด(านควิามพ$งพอใจข�-นสู�งและพฤต�กรรมของพวิกเขาเก��ยวิพ�นก�บสูถึานการณ์�น�-น ๆ ม�นถึ�กน�ยามและสู �อสูารในร�ป็ของระบบ โครงสูร(างทางวิ�ฒนธรรมและสู�ญล�กษณ์�ร&วิม

ทฤษฎี�โครู้งสัรู้�างหนุ�าท��ของทลค=อต้ พัารู้$สันุ

พัารู้$สันุ เร��มทฤษฎี�โครงสูร(างหน(าท��ด(วิยควิามจ2าเป็1นทางหน(าท�� 4

ป็ระการ ค อ AGILAGIL

หน(าท��ค อ ภารก�จท��ซึ่�บซึ่(อนท��ม%&งไป็สู�การตอบสูนองต&อควิามต(องการ หร อสู�&ควิามจ2าเป็1นของระบบ พาร�สู�น เช่ �อวิ&า ม�หน(าท�� ๆ จ2าเป็1นจร�งอย�& 4

อย&างค อ

สูภาพผ�(กระท2า การ

วิ�ฒนธร

สู�ญล�กษณ์�ร&วิม

ควิามพ$ง

1. Adaptation (การป็ร�บต�วิ) ระบบต(องป็ร�บเข(าก�บควิามจ2าเป็1นเร&งด&วิน (ฉ%กเฉ�น) จากภายนอนสูถึานการณ์� ต(องป็ร�บเข(าก�บสู��งแวิดล(อมและป็ร�บสู��งแวิดล(อมไป็สู�&ควิามจ2าเป็1น

2. Goal Attainment (การบรรล%เป็Hาหมาย) ระบบต(องก2าหนดและบรรล%เป็Hาหมายเบ -องต(น

3. Integration (บ�รณ์าการ) ระบบต(องสูร(างระบบควิามสู�มพ�นธ�ซึ่$�งก�นและก�น ขององค�ป็ระกอบต&าง ๆ ค อ ต(องจ�ดควิามจ2าเป็1นพ -นฐานท�-ง 3

ต�วิค อ AGL ให(สูอดคล(องก�น 4. Latency (Pattern Maintenance) การร�กษา

แบบแผนไวิ( ระบบต(องธ2ารงไวิ( ร�กษา ฟิI- นฟิ� ท�-งการกระต%(นป็Bจเจกช่น และแบบแผนทางวิ�ฒนธรรม ท��สูร(างและสูน�บสูน%นแรงจ�งใจน�-น

สู��งจ2าเป็1นพ -นฐานเหล&าน�- เช่ �อมก�บระบบอ�นทร�ย� 4 ป็ระการ ค อ1. ระบบอ� นทร�ย�ทางช่�วิภาพ (Biological) + ระบบการป็ร�บต� วิ

(Adaptation)2. ระบบบ%คล�กภาพ (Personality System) + การบรรล%เป็Hาหมาย

(Goal Attainment)3. ร ะ บ บ ท า ง สู� ง ค ม (Social System) + บ� ร ณ์ า ก า ร

(Integration)4. ระบบทางวิ�ฒนธรรม (Cultural System) + การร�กษาแบบแผน

(The Pattern Maintenance)โครงสูร(างของระบบการกระท2าหล�ก

L ICultural System

Social System

Biological Organism

Personality System

A Gรู้ะบื้บื้การู้กรู้ะท า

ควิามค�ดของพาร�สู�นช่�ดเจน&มากในเร �องของระบบการกระท2าซึ่$�งเราสูามารถึแบ&งออกเป็1น 2 ล�กษณ์ะ ค อ

1. ระด�บล&าง (A & G) เป็1นพ -นฐานสู2าหร�-บระด�บข(างบนนและจ2าเป็1นสู2าหร�บระด�บบน

2. ระด�บบน (L & I) คอยควิบค%มระด�บล&างตามล2าด�บช่�-นระบบสู�งคม (Social System) = แนวิควิามค�ดของพาร�สู�นใน

เร �อง ระบบสู�งคม“ ” เร��มท��จ%ดเล7ก ๆ ค อ การป็ฏ�สู�มพ�นธ�ระหวิ&างต�วิเรา (Ego) ก� บ ผ�( อ � น (Atter ego) เ ข า จ$ ง น� ย า ม ค2า วิ& า “Social

System” ด�งน�-น“ระบบสู�งคมป็ระกอบไป็ด(วิยคนหลาย ๆ คน มาป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�น ใน

สูถึานการณ์�อ�นใดอ�นหน$�ง ผ�(กระท2าได(ร�บแรงจ�งใจในแนวิโน(มม�ควิามพ$งพอใจสู�งสู%ด ถึ�กก2า หนด และเช่ � อมต&อในระบบท��ม�สู�ญล�กษณ์�ทางม�โครงสูร(างวิ�ฒนธรรม และร&วิมก�นอย�&”

ควิามหมายของพาร�สู�น ป็ระกอบไป็ด(วิยต�วิหล�ก 5 ต�วิ ค อ1. Acton = ผ�(กระท2า 2. Interaction =

การป็ฏ�สู�มพ�นธ�3. Environment = สูภาพแวิดล(อม 4. Optimization of

gratification = ควิามพ$งพอใจสู�งสู%ด 5. Culture =

วิ�ฒนธรรมสูร%ป็ก7ค อ รู้ะบื้บื้สังคม (Social System)

ระบบสู�งคม (Social System) ค อ การป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�นทางสู�งคม ภายในระบบบการป็ฏ�สู�มพ�นธ�น�-น พาร�สู�นเน(นท�� บทบาทและสูถึานภาพ เป็1นเร �องใหญ&

สูถึานภาพ หมายถึ$ง ต2าแหน&งทางโครงสูร(างภายในระบบของสู�งคมบทบาท หมายถึ$ง สู��งท��ผ�(กระท2า ๆ ตามสูถึานภาพผ�(กระท2า ตาม

ท�ศันะของพาร�สู�น จ$งเป็1นสู&วินหน$�งในสูถึานภาพและบทบาทภายในระบบสู�งคม

นอกจากน�-แล(วิ พาร�สู�น ย�งสูนใจองค�ป็ระกอบของโครงสูร(าง ได(แก& ล�กษณ์ะสู&วินรวิม (Collectivities) บรรท�ดฐาน (Norm) ค&าน�ยม (Values)

พาร�สู�น ย�งสูนใจเก��ยวิก�บวิ�ธ�ท��จะน2าโครงสูร(างท�-ง 3 ป็ระการข(างต(น ไ ป็ สู�& ผ�( ก ร ะ ท2า ใ ห( ไ ด( น�� น ค อ ก ร ะ บ วิ น ก า ร , ข� ด เ ก ล า ท า ง สู� ง ค ม (Socialization) และกระบวินการการป็ล�กฝึBง (Internalization)

ให(ม�ป็ระสู�ทธ�ภาพ เพ �อได(ให(สูมาช่�กในสู�งคมได(เก�ดควิามสู2าน$กต&อสู�งคม น��นหน(าท��ของโครงสูร(างของบทบาทและค&าน�ยมสู2าค�ญของระบบทางสู�งคม

อ�กวิ�ธ�หน$�งท��จะท2าให(ป็ระช่าช่นในสู�งคมป็ฏ�บ�ต�ตามบรรท�ดฐานและค&าน�ยม ค อ การควิบค%มทางสู�งคม (Social Control) แต&ควิรใช่(เพ�ยงเล7กน(อย และในสูถึานการณ์�ท��เหมาะสูมเท&าน�-น ระบบท��ย ดหย%&นจะท2าให(ระบบแข7งเกร7ง และบ�รณ์าการในต�วิ

สูร%ป็ การข�ดเกลาทางสู�งคมและการควิบค%มทางสู�งคมจ$งเป็1นกลไก (เคร �องม อ) อย&างด�ท��จะท2าให(ระบบทางสู�งคมอย�&ในด%ลยภาพ

การข�ดเกลาทางสู�งคมสู�งคม กลไก สู� ง ค มด%ลยภาพ

การควิบค%มทางสู�งคม

รู้ะบื้บื้วิฒนุธีรู้รู้ม (Cultural System)

พาร�สู�น เห7นวิ&าวิ�ฒนธรรม เป็1นพล�งย$ดเหน��ยวิท��สู2าค�ญของพ -นฐานต&าง ๆ (Element) ของสู�งคม = ระบบการกระท2า (Social

System) ม�นเช่ �อมการป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�บต�วิผ�(กระท2า และท2าให(บ%คล�กภาพและระบบสู�งคมสู�มบ�รณ์�แบบ ระบบวิ�ฒนธรรมจะเป็1นสู&วินหน$�งของระบบสู�งคมและอย�&ในบรรท�ดฐานและค&าน�ยม

พัารู้$สันุ มองระบบวิ�ฒนธรรมวิ&าเป็1นแบบแผน ม�ระเบ�ยบทางสู�ญล�กษณ์� ม�การป็ล�กฝึBงด(านบ%คล�กภาพ ม�แบบแผนในร�ป็สูถึาบ�น ในระบบสู�งคม เช่&น ม�ล�กษณ์ะเช่�งสู�ญล�กษณ์�และจ�ตพ�สู�ย และม�กถึ�กถึ&ายทอดจากคนร% &นหน$�งไป็ย�งอ�กร% &นหน$�งเสูมอ

ระบบวิ�ฒนธรรมสูามารถึควิบค%มระบบการกระท2าอ�กระบบหน$�งได( พาร�สู�นสูร%ป็วิ&า มาตรฐานทางศั�ลธรรมเป็1นเทคน�คสูมบ�รณ์�แบบท��เช่ �อมป็ระสูานของระบบการกระท2า ระบบวิ�ฒนธรรมจ$งอย�&เหน อระบบอ �นระบบบ%คล�กภาพ (Personality System)

รู้ะบื้บื้บื้�คล กภิาพั (Personality System) ถิ�กควิบื้ค�มโด้ย 3 รู้ะบื้บื้

1. ระบบวิ�ฒนธรรม ผ&านการข�ดเกลาทางสู�งคม2. ระบบสู�งคม ผ&านการข�ดเกลาทางสู�งคม3. องค�ป็ระกอบพ -นฐานของบ%คล�กภาพ ค อ การแสูดงออกซึ่$�งควิาม

ต(องการ บ%คล�กภาพจ$งถึ�กน�ยามควิามหมายวิ&า ระบบท��จ�ดระเบ�ยบไวิ(เก��ยวิก�บ

แนวิทาง และแรงจ�งใจต&อการกระท2าของผ�(กระท2าแต&ละคน และม�ลเหต%ของการจ�งใจต(องการกระท2า = แรงข�บ (Drive) แรงข�บถึ�กก2าหนดโดยบร�บททางสู�งคมแรู้งขบื้ม� 3 ปรู้ะเภิท

1. การแสูวิงหาควิามร�ก, การยอมร�บจาก สู�งคม2. ค&าน�ยมท��ถึ�กป็ล�กฝึB งมา ซึ่$�งน2า ผ�(กระท2า ไป็สู�&มาตรฐานทาง

วิ�ฒนธรรม3. การคาดหวิ�งต&อบทบาท น2าไป็สู�&การให(และได(ร�บการตอบสูนองท��

เหมาะสูมระบบอ�นทร�ย�ด(านพฤต�กรรม (Behavioral Organism)

ระบบอ�นทร�ย�ด(านพฤต�กรรม = ระบบทางกายภาพภายในร&างกาย ซึ่$�งกลายพล�งและพ - นฐานของการกระท2า ในด(านต&าง ๆ หลงเหล ออย�& (Residue System) ท ฤ ษ ฎี� โค รู้ ง สั รู้� า ง ห นุ� า ท�� ข อ ง โ รู้ เ บื้ รู้ ต้$ เ ม อ รู้$ต้ นุ (Robert Merton’s Structural Functionalism)

เมอรู้$ต้นุ (Merton) เป็1นล�กศั�ษย�ของพาร�สู�น (Parson) เขาแต&งหน�งสู อช่ �อวิ&า “Toward the codification of Functional

Analysis in Sociology” เมอร�ต�นวิ�จารณ์�ทฤษฎี�โครงสูร(าง – หน(าท��วิ&า สูมม%ต�ฐานของการวิ�เคราะห�เก��ยวิก�บหน(าท��ม� 3 ป็ระการค อ

1. สูมม%ต�ฐานเก��ยวิก�บเอกภาพของหน(าท�� (The Postulate of

Functional Unity) = ควิามเช่ � อและการป็ฏ�บ�ต�ทางสู�งคมและวิ�ฒนธรรมเป็1นหน(าท��ต&อสู�งคม เท&าก�บม�หน(าท��ต&อป็Bจเจกช่น ควิามจร�งค อถึ�กสู2าหร�บสู�งคมเล7ก, ด�-งเด�ม แต&ใช่(ก�บสู�งคมใหญ& ๆ และสูล�บซึ่�บซึ่(อนกวิ&าไม&ได(

2. สูมม%ต�ฐานเก��ยวิก�บล�กษณ์ะสูากลของทฤษฎี�หน(าท�� (The

Postulate of Universal Functionalism) = โครงสูร(างทางสู�งคมและวิ�ฒนธรรม ต(องม�หน(าท��เช่�งบวิก เขาแย(งวิ&า ในโลกแห&งควิามจร�ง ม�นช่�ดเจนวิ&า ไม&ใช่&ท%กโครงสูร(างท��เป็1นอย&างน�- เช่&น ล�ทธ�ช่าต�น�ยม ห�วิร%นแรง กล�บม�หน(าท��เช่�งลบ

3. สู ม ม% ต� ฐ า น วิ& า ค วิ า ม ไ ม& จ2า เ ป็1 น (The Postulate of

Indispensability) = ล�กษณ์ะของสู�งคมท�-งหมดจ2าเป็1นต&อสู�งคม แต&ท��จร�งแล(วิ ย�งม�ระบบอ �นในสู�งคมท��ไม&จ2าเป็1นด(วิยก7ม�

เมอรู้$ต้นุ กล&าวิวิ&า การวิ�เคราะห�ทฤษฎี�โครงสูร(าง – หน(าท�� ต(องเน(นท��กล%&มคน, องค�กร, สู�งคม, และวิ�ฒนธรรม โดยเป็ล��ยนจากวิ�ตถึ%วิ�สู�ยเป็1นจ�ตพ�สู�ย ด�งน�-

บทบาททางสู�งคม (Social Role), แบบแผนของสูถึานบ�น (Institutionlized Patterns), กระบวินการทางสู�งคม (Social

Process) ร� ป็ แ บ บ ท า ง วิ� ฒ น ธ ร ร ม (Cultural Patterns)

บรรท�ดฐานทางสู�งคม (Social Norms) การจ�ดกล%&ม (Group

Organization) โครงสูร(างทางสู�งคม (Social Structure) และเคร � องม อสู2า หร�บการควิบค%มทางสู�งคม (Devices for Social Control)

เมอรู้$ต้นุ ค�ดวิ&า น�กทฤษฎี�โครงสูร(าง – หน(าท�� ควิรสูนใจท��หน(าท��ของสู�งคม มากกวิ&าแรงจ�งใจของป็Bจเจกช่น เขาป็ฏ�เสูธแรงจ�งใจด(านจ�ตพ�สู�ยของป็Bจเจกช่น ต&อระบบโครงสูร(าง – หน(าท��

หนุ�าท�� ตามน�ยามของเมอร�ต�น ค อ สู��งท��เก�ดผลซึ่$�งสูร(างไวิ(สู2าหร�บการป็ร�บต�วิก�บระบบท��ก2าหนดไวิ( ค อ คนม�กจะมองหน(าท��แต&ในทางบวิก แต&ควิามเป็1นจร�งแล(วิ หน(าท��ในทางลบก7ม�เช่&นก�น โครงสูร(างหร อสูถึาบ�น อาจจะก&อให(เก�ดผลในทางลบต&อสู�บคมเช่&นก�น

นอกจากน�- เมอร�ต�นย�งได(เสูนอควิามค�ดเร �อง การไม&ม�หน(าท�� (Non

- Functions) ค อผลท��ไม&เก��ยวิเน �องระบบท��ค�ดไวิ(อย�& ซึ่$�งแม(จะม�ผลท�-งบวิกและลบในอด�ต แต&ป็Bจจ%บ�นม�นไม&ม�ผลแล(วิ

เมอรู้$ต้นุ ย�งค�ดพ�ฒนา Concept เร � อง Net Balance

(ด%ลยภาพสู%ทธ�) = ควิามเท&าเท�ยมของท�-ง 2 อย&างให(อย�&ในระด�บท��เหมาะสูม หน(าท��ควิรจะสูมด%ลยท�-ง 2 ฝึGายท��กล&าวิไป็

หน(าท�� 2 ป็ระการของ โรเบร�ต� เมอร�ต�น (Robert Merton)

1. หน(าท��ป็รากฏช่�ด (Manifest Function)

2. หน(าท��แอบแฝึง (Latent Function)

เช่&น ระบบวิรรณ์ะ หน(าท��ช่�ด ค อ การแบ&งหน(าท��ก�นท2า (Division

of Labour) และหน(าท��แฝึง ค อ การกดข��ทางช่นช่�-น (Class

Exploitation) หน(าท��ท�-ง 2 อย&างน�- จะเก�ดผล 2 อย&างค อ1. ผลท��ได(ต�-งใจไวิ( (Anticipated Consequences)

2. ผลท��ไม&ได(ต�-งใจไวิ( (Unanticipated Consequences)

เมอรู้$ต้นุถึ อวิ&าผลท�-ง 2 สู��ง ม�ควิามหมายทางสู�งคมวิ�ทยา เมอร�ต�นกล&าวิอ�กวิ&า โครงสูร(างบางสู&วินอาจจะก&อให(เก�ดผลลบต&อบางสู&วินของสู�งคมก7จร�ง เช่&น การแบ&งแยกย�วิ เป็1นต(น แต&หน(าท��ต�วิน�-ย�งอย�&ต&อไป็ได( เพราะม�นย�งให(ป็ระโยช่น�ต&อสู&วินอ � น เช่&น คนสู&วินใหญ& เป็1นต(น

คาดหวิ�งหน(าท��

ไม&ได(คาดหวิ�ง

หน(าท�� คาดหวิ�ง

หน(าท�� ไม&ได(คาดหวิ�ง

สัรู้�ป โครงสูร(างบางสู&วิน อาจจะเก�ดผลลบก7จร�ง แต&ย�งอย�&ได(เพราะให(ผลป็ระโยช่น�ก�บอ�กสู&วินหน$�ง จ$งอย�&ได( เช่&น ธ%รก�จใต(ด�น เป็1นต(น

ทฤษฎี�ปฏ สัมพันุธี$เช้ งสัญลกษณ$ (Symbolic Interaction) ทฤษฎี�น�-ได(ร�บการค�ดและพ�ฒนามาจากการท2างานของน�กสู�งคมวิ�ทยา

อเมร�กา 3 ท&าน ค อ จอห�น ด�วิอ�- (John Dewey) , วิ�ลเล��ยม ไอ โทม�สู (William I .Thomas) , จอร�จ เฮัอร�เบร�<ต ม�ด (George Herbert

Mead) ทฤษฎี�ป็ฏ�สู�มพ�นธ�เช่�งสู�ญล�กษณ์� เน(นท��ต�วิผ�(กระท2า (Actor) และการต�ควิามหมายของควิามจร�งทางสู�งคม

ม�นเก��ยวิก�บ สู��งภายใน“ ” (Inner) หร อล�กษณ์ะทางพฤต�กรรม (The aspect of human behavior) ในบรรดาน�กทฤษฎี�ป็ฏ�สู�มพ�นธ�เช่�งสู�ญล�กษณ์�น�- จอร�จ เฮัอร�เบร�<ต ม�ด เด&นท��สู%ด

ในท�ศันะของม�ด “ ควิามค�ด ป็ระสูบการณ์� และพฤต�กรรมม�สู&วินสู2า ค�ญต&อสู�งคม , มน%ษย�สูร(างควิามสู�มพ�นธ�ผ&านระบบสู�ญล�กษณ์� ( Symbols ) สู�ญล�กษณ์�ท��สู2าค�ญท��สู%ด ค อ ภาษา

สู�ญล�กษณ์�ไม&ได(หมายถึ$งวิ�ตถึ%หร อเหต%การณ์�เท&าน�-น แต&ย�งอาจหมายถึ$ง การกระท2าจากวิ�ตถึ%และเหต%การณ์�น�-นด(วิย เช่&น ค2าวิ&า เก(าอ�-“ “ เม � อพ�ดถึ$งเก(าอ�- นอกจากหมายถึ$งท��น� �งแล(วิ ย�งแสูดงถึ$งการน��ง ท&าทางท��น� �ง การครอบครองต2าแหน&งอ�กด(วิย

สู�ญล�กษณ์�จ$งหมายถึ$ง วิ�ธ�การท��มน%ษย�ป็ฏ�สู�มพ�นธ�อย&างม�ควิาม“

หมายก�บธรรมช่าต�และบร�บททางสู�งคมถึ(าไม&ม�สู�ญล�กษณ์� มน%ษย�จะม�ป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�นไม&ได(และจะไม&ม�ค2า

วิ&า สู�งคม” “ เก�ดข$-นมา สู�ญล�กษณ์�ไม&ใช่&สู�ญช่าตญาณ์ ม�นเป็1นสู��งท��มน%ษย�สูร(างข$-นมา

เม �อม�ป็ฏ�สู�มพ�นธ�โดยใช่(สู�ญล�กษณ์� มน%ษย�จะไม&ใช่(สู�ญช่าตญาณ์ในการสูร(างพฤต�กรรม เพ �อควิามอย�&รอด มน%ษย�จ$งสูร(างระบบสู�ญล�กษณ์�ข$-นมาและต(องอย�&ในโลกแห&งการต�ควิามหมาย (World of Meaning) ค อการต�ควิามหมายต&อสู��งกระต%(น และตอบสูนองต&อสู��งน�-น เช่&น พ�จารณ์าวิ&า อะไรค อ อาหาร อะไรไม&ใช่&อาหาร แล(วิจ$งน2ามาก�น

ช่�วิ�ตในสู�งคมสูามารถึด2าเน�นไป็ได( ถึ(าการต�ควิามสู�ญล�กษณ์�ถึร&วิมมาใช่( โดยสูมาช่�กในสู�งคมร&วิมก�น แต&ถึ( าไม&ก7สู � อสูารก�นไม& ได( ด�งน�-นสู�ญล�กษณ์�ร&วิม (Common Symbols) จ$งเป็1นวิ�ธ�เด�ยวิท��มน%ษย�จะป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�นได( ด�งน�-นเราจ$งต(องร� (จ�กควิามหมายของสู�ญล�กษณ์�ท��ไป็สู�มพ�นธ�ก�บผ�(อ �น, วิ�ธ�น�-ม�ดเร�ยกวิ&า“ การร�บร� (บทบาท “ (role – taking) = การร� (จ�กบทบาทของผ�(อ � นจะท2าให(เราทราบควิามหมายและควิามต�-งใจของผ�(อ �น และสูามารถึตอบสูนองการป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�บผ�(อ �นได(อย&างด�

จากการร�บร� (บทบาทน�- ม�ด ได(พ�ฒนาแนวิค�ดเร �อง “Self ” ( ต�วิตน ) ข$-นมา เขากล&าวิวิ&า ควิามค�ดเร �องต�วิตนเก�ดข$-นได( เม �อบ%คคลค�ดออกไป็นอกต�วิ แล(วิมองสูะท(อนกล�บมา เหม อนผ�(อ �นมองเรา = บทบาทของผ�(อ �น ( Role of Another ) การร�บร� (บทบาทน�-ไม&ได(ต�ดต�วิมาแต&ก2าเน�ด ต(องมาเร�ยนในภายหล�ง และเร�ยนร� (ตอนเป็1นเด7ก

Meaning

Food

Non-Food

Response

เขามองเห>นุข�นุต้อนุของการู้พัฒนุาอย�# 2 ข�นุต้อนุ ค�อ 1. Play Stage (ข�-นการละเล&น) = ตอนเป็1นเด7กเราม�กจะเล&น

บทบาทท��ไม&ใช่&ของตนเอง เช่&น บทบทพ&อแม& ทหาร ต2ารวิจ น�กฟิ%ตบอล ฯลฯ ซึ่$�งจะท2าให(เขาร� (ถึ$งควิามแตกต&างระหวิ&างตนเองก�บผ�(อ �นและบทบาทท��เล&นท�&แตกต&างออกไป็

2. Game Stage (ข�-นเล&นเกม) = ในการเล&นก�บเพ � อนๆในกล%&ม เด7กต(องเร�ยนร� (ควิามสู�มพ�นธ�ระหวิ&างตนเองก�บผ�(อ �น ผ&านกต�กาของเกมท��เล&น เขาจะต(องถึ�กวิางต�วิเองไวิ(ในต2าแหน&งใด ต2าแหน&งหน$�งในเกม เพ �อจะเล&นก�บผ�(อ �นให(ได(

Mead สั รู้� ป วิ# า ก า ร พ� ฒ น า ค วิ า ม สู2า น$ ก ใ น ต� วิ ต น (

Consciousness of Self ) เป็1นสู��งสู2าค�ญของควิามเป็1นมน%ษย� ม�นเป็1นพ -นของควิามค�ด การกระท2าและการสูร(างสู�งคม ถึ(าป็ราศัจากควิามค�ดเร �อง Self แล(วิ มน%ษย�จะไม&สูามารถึตอบสูนองและป็ฏ�สู�มพ�นธ�ก�บผ�(อ �นได(

เม �อมน%ษย�สูามารถึร� (วิ&าผ�(อ �นค�ดอย&างไรก�บตน มน%ษย�ก7สูามารถึอย�&ในสู�งคมได(อย&างด� และสู��งน�-ก7สูร(างควิามร&วิมม อทางสู�งคมได(อย&างด�ด(วิย (Cooperative Action) ได(อย&างด�เช่&นก�น

การป็ฏ�สู�มพ�นธ�ของมน%ษย�ม� 2 ป็ระการ ค อ มน%ษย�สูร(างต�วิตนข$-นมาและ มน%ษย�สูะท(อนต�วิเองจากผ�(อ �น ท�-งป็Bจเจกบ%คคลและสู�งคมจ$งแยกก�นไม&ได( ถึ(าป็ราศัจากการสู �อสูารด(วิยสู�ญล�กษณ์�ท��ม�การต�ควิามหมายร&วิมก�น กระบวินการทางสู�งคมจะไม&เก�ดข$-น ด�งน�-นมน%ษย�ท��จ$งอย�& ในโลกแห&งสู�ญล�กษณ์�ท��ม�ควิามหมายและม�ควิามสู2าค�ญต&อช่�วิ�ตและพ -นฐานหล�กของการม�ป็ฏ�สู�มพ�นธ�ของมน%ษย�

*------------------/---------------*