3p

ผศ.ดร.ยวด นาคะผดงรตน รศ.ดร.สกญญา สนทรส รศ.อรณย อนทศร ผศ.เตอนใจ โกสกล รศ. พรพรรณ เลศทวสนธ น.ส.สรพร พทยโสภณ นายสรเชษฐ พทยาพบลพงศ น.ส.ทพวรรณ ตงจตพบล

iii-1iii-1

วทยาศาสตรและเทคโนโลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยกบทรพยากรธรรมชาตและกบทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม สงแวดลอม


iii-2iii-2

วตถประสงค เพอเรยนรวกฤตของปญหา

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหสามารถวเคราะหประเดนปญหา

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมซงจะทำาใหเกดผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมของโลกอนเปนสาเหตจากการกระทำาของมนษย

เพอกอใหเกดความเขาใจและตระหนกในความสำาคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการปองกนและจดการทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และภยพบต

เพอใหเรยนรจากตวอยางการนำาวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาแกไข ปองกน และจดการทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และภยพบต


iii-3iii-3

ภาพรวมเนอหาวชาภาพรวมเนอหาวชาสงผลกระทบ

วทยาศาสตรและเทคโนโลย

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

มลพษทางอากาศ ดน และนำาในเมองใหญ

มลภาวะจากอตสาหกรรม

สภาพภมอากาศเปลยนแปลง

ภยพบตการขาดแคลนแหลงนำาสะอาด

สงแวดลอมจากขยะ

และโลหะหนก

การทำาลายปาไมและสญเสยความหลากหลายทาง

ชวภาพ

4. ประเดนปญหา

ประชากรเพมขน

สงคราม

การกอสราง

นนทนาการ

ขาดความตระหนก

ความกาวหนาดาน วท

เศรษฐกจขยายตว

3. สาเหต สงผลกระทบ


5. แกไขปญหา

วเคราะหปญหา

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2. ความ

หมาย/ความสำาคญ

6. กรณศกษา

ปญหาการนำาสตวตางถนเขามาในประเทศ

ปญหา Alien Species


iii-4iii-4

ภาพรวมเนอหาวชาภาพรวมเนอหาวชาสงผลกระทบ



1. วกฤตของทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอม

มลพษทางอากาศ ดน และนำาในเมองใหญ

มลภาวะจากอตสาหกรรม

การขาดแคลนแหลงนำาสะอาด

สงแวดลอมจากขยะ

และโลหะหนก

4. ประเดนปญหา

ประชากรเพมขน

สงคราม

การกอสราง

นนทนาการ

ขาดความตระหนก

ความกาวหนาดาน วท

เศรษฐกจขยายตว

3. สาเหต สงผลกระทบ


5. แกไขปญหา

วเคราะหปญหา

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2. ความ

หมาย/ความสำาคญ

6. กรณศกษา

ปญหาการนำาสตวตางถนเขามาในประเทศ

ปญหา Alien Species

ภยพบต

สภาพภมอากาศเปลยนแปลง

การทำาลายปาไมและสญเสยความหลากหลายทาง

ชวภาพ


iii-5iii-5

1.1. เรยนรเรยนรวกฤตของปญหาวกฤตของปญหาทรพยากรธรรมชาตทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมและสงแวดลอมการทำาลายปาไมและสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

http://www.atom.rmutphysics.com/charud/oldnews/117/index117.htm

http://www.atom.rmutphysics.com/charud/oldnews/117/index117.htm


iii-6iii-6

การทำาลายการทำาลายปาไมและสญเสยความปาไมและสญเสยความหลากหลายทางชวภาพหลากหลายทางชวภาพ• ปาถกทำาลาย การชะลางพงทลายของดน

• นำาไหลบาหนาผวดนเพมมากขนจนระบายนำาไมทน กอใหเกดปญหานำาทวมอยางฉบพลน

• ความแหงแลงในฤดแลงทเกดจากการแผวถางทำาลายปาตนนำา

• ผลกระทบตอสตวปา คอ ทำาลายทอยอาศยและแหลงอาหารของสตวปา

• ผลโดยตรงจากนโยบายสงเสรมการปลกพชเชงเดยวของรฐบาล นโยบายดงกลาว ทำาใหการขยายพนทเพาะปลกเพอตอบสนองความตองการของตลาด จงมการขยายพนทการเพาะปลกเพมขนเรอย ๆ เพอใหคมคากบการลงทน พนทปาจำานวนมากในประเทศนจงถกแปรสภาพใหกลายเปนสวนยางพารา สวนปาลมนำามน ไรออย ไรมนสำาปะหลง

• ดานเศรษฐกจและสงคมไมมราคาแพง ผทตองการใชไมกตองลกลอบตดฟนไมในปา เมอมความตองการมากขน ราคามกจะแพงจงเปนเหตใหเกดอาชพขนมาใหม


iii-7iii-7

Effects of human on Tropical forest โดย ผศ.เตอนใจ โกสกล

iii-7


iii-8iii-8

1.1.1 1 ประเดนอภปรายประเดนอภปราย: : บทบาทและบทบาทและหนาทของพชและปาหนาทของพชและปา

• อภปรายบทบาท หนาทของพช และพชใหอะไรแกธรรมชาต

(รายละเอยดเพมเตมดเอกสารแนบ 1, เอกสารแนบ 14)


iii-9iii-9ทมา: http://www.lesa.in.th/7/soil/properties_soil/properties_soil.html

1.1.11 ประเดนอภปรายประเดนอภปราย: : บทบาทและบทบาทและหนาทของพชและปาหนาทของพชและปา

http://www.lesa.in.th/7/soil/properties_soil/properties_soil.html


iii-10iii-10

ปา

เกบกกนำา เปนแหลงตนนำา

ลำาธารทำาใหเกดวฏจกรของ N2 O2 และ

ธาตอาหารทจำาเปนของพช

ดดซบ และเกบกาซ CO2

อนรกษปองกนการ

พงทลายของดน

รกษาอณหภมของโลก และความสมดล

ของสภาพภมอากาศ

รกษาความอดมสมบรณ สราง

อนทรยวตถ และความชนของดน

ปลอยนำาใหไหลลงมารวมกนเปน

ลำาธาร ลำานำา

เปนแหลงอาหารและท

อยของสตวปา

เปนแหลงทอยอาศยของสงมชวต เกดความ

หลากหลายทางชวภาพ

สงเสรมการทอง

เทยว

ความสมดลของธรรมชาต

ปา:ใหอะไรแกเรา

Effects of human on Tropical forest โดย ผศ.เตอนใจ โกสกล



iii-11iii-11

1.2 ประเดนอภปราย: ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทสำาคญของประเทศ •อภปรายปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตท

สำาคญของประเทศ(รายละเอยดเพมเตมดเอกสารแนบ 3 และ VCD: เรอง บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยชวยสอนเรองปาและการวเคราะหโครงสรางของปา โดย ผศ.เตอนใจ โกสกล ของภาควชาพฤกษศาสตร คณะวทยาศาสตร จฬาฯ)

1.3 เกมสสรางสถานการณแบบจำาลองของระบบนเวศ • เพอใหเขาใจเกยวกบบทบาทและหนาทของพช ปา

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ความสมดลของธรรมชาต รวมทงเชอมโยงไปถงความมงคงทางเศรษฐกจและสงคม กำาหนดใหสรางแบบสถานการณจำาลองของระบบนเวศตามความคดเหนและความเขาใจของทานซงจะกำาหนดปจจย และเหตการณตาง ๆ โดยใหนสตและนกศกษาเลอกปจจยและเหตการณตางๆทกำาหนดให หรอจะกำาหนดเองเพอนำามาประกอบการสรางสถานการณแบบจำาลองตามททานกำาหนดไดเองภายใน 5 ป และอธบายแบบสถานการณจำาลองนนวามรปแบบทเกยวของกบ ความสมดลของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางไร


iii-12iii-12

2. ความหมาย/ความสำาคญ/ประเภทของทรพยากร/

แนวคดการจดการทรพยากรธรรมชาตและสง

แวดลอม


iii-13iii-13

2.1 ความหมายของทรพยากรธรรมชาต

สงทเกดขนเองตามธรรมชาต มประโยชน สามารถตอบสนองความตองการของมนษยหรอมนษยสามารถนำาไปใชประโยชนได เชน ดน นำา ปาไม ทงหญา สตวปา แรธาต พลงงาน และกำาลงแรงงานมนษย

ทมา : www.childthai.org/cie/e028.htm

2.2 สงแวดลอม VS ทรพยากร

2.3 ประเภทของทรพยากร

http://www.childthai.org/cie/e028.htm


iii-14iii-14

ประเทศไทยมทดน 320 ลานไร

แมนำาทาจนมปรมาณ นำาเฉลยรายป 2,153 ลาน ลบ.ม.

คณภาพดนในประเทศไทย กำาลงเสอมโทรม

นำาแมนำาทาจนกำาลงเนาเสยเพราะนำาทงจากโรงงานอตสาหกรรม

http://www.onep.go.th/CDM/cmc_dry.html

สงแวดลอม VS ทรพยากร

















iii-15iii-15

ประเภทของทรพยากรธรรมชาต1. ทรพยากรธรรมชาตทเสรมสราง

ขนใหมไดตาม ขบวนการธรรมชาต (renewable)– เสรมสรางขนใหมเพราะคนรป

โดย ขบวนการธรรมชาตแตอาจสญสนได

– เสรมสรางขนใหมไดและไมสนสญ

2. ทรพยากรธรรมชาตทเสรมสรางขนใหมไมไดตามกระบวนการธรรมชาต (non – renewable หรอ exhaustible natural resources)– จำาแนกจากเมอนำามาใชแลว

ทำาให ปรมาณทใชไดในอนาคตลดลง เชน สนแร นำามน กาซ นำามน

http://www.kku.ac.th/

http://www.prachatai.com











http://www.prachatai.com/

http://www.prachatai.com/

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.prachatai.com/news/photo/54015401.jpg&imgrefurl=http://www.prachatai.com/news/show.php?Category=nm&No=5150&h=347&w=389&sz=27&hl=th&start=1&um=1&tbnid=OaJelKMt194SxM:&tbnh=110&tbnw=123&prev=/images?q=%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99&svnum=10&um=1&hl=th&lr=lang_th


iii-16iii-16

• มนษยเปนสวนหนงของสงแวดลอม (ระบบนเวศ)

• ทรพยากรและสงแวดลอมมผลตอคณภาพชวตมนษย

• มนษยเปนผไดรบประโยชนและผลกระทบจากสงแวดลอม

• สงแวดลอมและทรพยากรเปนฐานของเศรษฐกจ สงคมและการเมอง

ทรพยากรและสงแวดลอมเกยวของกบมนษยอยางไร?

ทมา : http://pirun.ku.ac.th/~fagisvtc/buddhism/activity/jungle1.htm

http://pirun.ku.ac.th/~fagisvtc/buddhism/activity/jungle1.htm




















iii-17iii-17

3. สาเหตของปญหาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม


iii-18iii-18

สาเหตททรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมถกทำาลาย

• ประชากรเพมมากขน

• เศรษฐกจขยายตว• ความเจรญกาวหนา

ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

• ประชาชนขาดความรและมความเชอทผดเกยวกบทรพยากร

• การนนทนาการ• การกอสรางสง

กอสราง• สงคราม

http://www.jobbkk.com http://www.sarakadee.com/


http://www.jobbkk.com/

http://www.sarakadee.com/
























iii-19iii-19

ประเดนอภปราย: สาเหตของปญหาทรพยากรธรรมชาตและสง

แวดลอม• สาเหตของปญหาทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมททานทราบมา หนงเรองคออะไร ? และมผลกระทบกบทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมประเภทอน ๆ หรอไม เพราะเหตใด ? (ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)


iii-20iii-20

4. การวเคราะหประเดนปญหาทรพยากร

และสงแวดลอม


iii-21iii-21

4.1 การวเคราะหประเดนปญหาประเดนปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม:

การวเคราะหประเดนปญหาจากสถานการณสถานการณสงแวดลอมสงแวดลอมโลกโลก

• ประชากรโลกเพมขน • ความตองการใชทรพยากรเพมขน• ธรรมชาตถกทำาลายจนเกนจด

วกฤตยากทจะเยยวยารกษากลบคนสสภาพดวยตวเองได

• สภาพภมอากาศเปลยนแปลง และ โลกรอน

องคการอตสาหกรรมปาไมบนทศทางของกระแสโลก เศรษฐกจบนพนฐานทรพยากรไม


iii-22iii-22

ตารางทตารางท 11: Trends for key continental : Trends for key continental environmental problemsenvironmental problems

ทมา: : , , 1997)Global Environment Outlook for life on Earth UNEP

Africa Asia-Pacific

Europe,formerUSSR

Latin

America,

Caribbean

NorthAmerica

WestAsia

PolarRegions

Land : degratation

Forest : loss,degradation

Bio-diversity: loss,

habitat fragmentation

Fresh water:scarcity, pollution

Marine and coastal

zones: degradation

Atmosphere::pollution

Urban and industrial:

:contamination, waste

Increasing Decreasing Remaining relatively stable Not applicable, not known

Environmental type

Region

22


iii-23iii-23

ประเดนอภปราย: การวเคราะหประเดนปญหาจากสถานการณสถานการณ

สงแวดลอมสงแวดลอมโลกโลก

• จากสถานการณจากสถานการณสงแวดลอมในแถบทวปสงแวดลอมในแถบทวปเอเซย เอเซย ทำาไมทวปเอเซยจงมการทวปเอเซยจงมการเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมากกวาในแถบทวปยโรป หรอ อเมรกา เพราะเหตใด ? (ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)


iii-24iii-24

4.2 สถานการณสงแวดลอมในประเทศไทย:สถานการณโดย

รวม

ขอมลจากรายงานสถานการณคณภาพสงแวดลอม

ในรอบป 2549 (ลาสด)

โดย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สำานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

(ป 2550 กำาลงจดทำา)


iii-25iii-25

• ฐานทรพยากรธรรมชาตของชาต ถกทำาลาย

• สงแวดลอมเสอมโทรม, ภาวะมลพษ

• สญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

• ปญหาความขดแยง• คณภาพชวตยำาแย • ความเสยงตอภาวะภย

ธรรมชาต

สถานการณสงแวดลอมในประเทศไทยโดยรวม

http://www.environnet.in.th

http://www.environnet.in.th/


iii-26iii-26

• ขยะเพมขน (14.58 ลานตน ในป 2547)

• มลพษทางนำา (เกณฑด 23% พอใช 51% เสอมโทรม 21% เสอมโทรมมาก 5%)

• มลพษทางอากาศ - ฝนขนาดเลกในบรรยากาศสงเกนคา มาตรฐาน - คณภาพอากาศในเมองใหญๆ แยลง - ไอเสยรถยนตและควนพษจากโรงงาน อตสาหกรรม

• มลพษทางเสยง เสยงดงเกนมาตรฐานในเมองใหญๆ

สถานการณดานมลพษ




iii-27iii-27

• การถอครองทดนทางการเกษตรโดยเฉลยลดลง

• การใชทดนผดประเภท

• ดนขาดความอดมสมบรณจากการเกษตร

• การชะลางพงทลายของหนาดน

• ดนเคม ดนเปรยวจด ฯลฯ

การเกษตร 131 ลานไร จาก 320 ลานไร (40.94 %)

สถานการณดานทรพยากรดน

http://techno.obec.go.th/content/www.water.com/main014-02.html























iii-28iii-28

• ขาดแคลนนำาในฤดแลง • นำาทวมในฤดฝน

(อทกภย) • แหลงนำาตนเขน• นำาทง นำาเสย คณภาพ

นำาในลมนำาหลกเสอมโทรม

• สารเคม ปนเปอนในแหลงนำา

• ความตองการใชนำามมากขน

• การจดการนำายงไมมประสทธภาพ

สถานการณดานทรพยากรนำา
























iii-29iii-29

• แรถกนำามาใชประโยชนอยางไมคมคา

• การนำาแรธาตมาใชมผลทำาลายทรพยากรอยางอน

• ผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนจากการทำาเหมองแร

• ปญหาฝนละออง เสยง และความสนสะเทอน

สถานการณดานทรพยากรธรณ (แรธาต)

http://www.soc.cmu.ac.th

http://www.soc.cmu.ac.th/


iii-30iii-30

• พลงงานสำารองในประเทศเรมลดลง

• นำาเขาพลงงานรอยละ 60 ของการใชพลงงานทงหมด

• เรมแสวงหาพลงงานทางเลอก เชน ไบโอดเซล ฯลฯ

• กระแสของการประหยดพลงงานมมากขนแตผลในทางปฏบตไมมประสทธภาพ

• ความตองการพลงงานมมากขนทกป

สถานการณดานทรพยากรพลงงาน

http://www.bio-oil.blogspot.com

http://www.classified-today.com

http://www.bio-oil.blogspot.com/

http://www.classified-today.com/


iii-31iii-31

สถานการณดานทรพยากรปา /การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

• รอยละ 32.66 ของพนททงประเทศ (พ.ศ.2547) (ปาสมบรณไมถงรอยละ 20 ของพนท)

• การลกลอบคาสตวปาและพนธพชปา

• การบกรกพนทปาเพอทำากน • สญเสยความหลากหลายทาง

ชวภาพ • สตวปาและพชหายากเสยงตอการ

สญพนธ - - การลกลอบตดตนพยงมากกวา การลกลอบตดตนพยงมากกวา 300 300

ทอน มลคา ทอน มลคา 30 30 ลานบาท ลานบาท ทภาคอสานโดยเกบซกซอนไวในไรทภาคอสานโดยเกบซกซอนไวในไรออยออย

ทมา: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/a/a6/Timber_DonnellyMills2005_SeanMcClean.jpg/200px-Timber_DonnellyMills2005_SeanMcClean.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/a/a6/Timber_DonnellyMills2005_SeanMcClean.jpg/200px-Timber_DonnellyMills2005_SeanMcClean.jpg




























iii-32iii-32

• ธรณภยพบต (สนาม) • ไขหวดนก • อทกภย (นำาทวม)

วาตภย (พาย) • ภยแลง อากาศหนาว

จด • สภาวะอากาศ

เปลยนแปลง (ตงแต 2547 เปนตนมา)

สถานการณดานภยพบต

http://www.mof.go.th

http://www.moph.go.th

http://www.mof.go.th/

http://www.moph.go.th/


iii-33iii-33

• แผนดนไหวถขน รนแรงขน?

• ระดบนำาทะเลสงขน ?

• การขาดแคลนนำาจดจากภาวะภยแลง

• พายฝน วาตภย ถขน

• ความแปรปรวนของฤดกาล

4.3 สถานการณดานภยพบตของประเทศไทยในอนาคต
























iii-34iii-34

ประเดนอภปราย: การวเคราะหประเดนปญหา

จากสถานการณสถานการณทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ในประเทศไทย• วเคราะหสถานการณทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในประเทศไทยททานคดวาวกฤตและนาวกฤตและนาเปนหวงมากทสดเปนหวงมากทสด

(ยกเวนทรพยากรธรรมชาตปาไม) คอทรพยากรประเภทใด ? และมผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมประเภทอน ๆ หรอไม อยางไร ? เพราะเหตใด ? (ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)


iii-35iii-35

5. วทยาศาสตรและเทคโนโลยกบการปองกนและจดการปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงแนวคดการจดการทรพยากรธรรมชาตแบบยงยน


iii-36iii-36

• องคความรเกยวกบชนบรรยากาศ โดยเฉพาะการสรางแบบจำาลองบรรยากาศ (climate model)

• เทคโนโลยกาซธรรมชาตและพลงงานชวมวลแทนนำามน

• ระบบการบำาบดนำาเสยทไดมาตรฐาน ทงระดบครวเรอน มาตรฐานสวม ระบบระบายนำาเสย (sewerage system) ของชมชนและเมอง

• เทคโนโลยเพอลดการปลดปลอยกาซอนตรายจากอตสาหกรรมและเครองบน

• นวตกรรมปลกกรองอากาศนวตกรรมปลกกรองอากาศ

การแกปญหามลพษทางอากาศ ดน และนำาในเมองใหญ

http://pcd.go.th/info_serv/images_reg/p_polair01.jpg

การใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการแกไข ปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

















iii-37iii-37

• มาตรฐานการปลดปลอยควนพษออกสชนบรรยากาศ

• มาตรฐานในการปลอยนำาเสยลงสแหลงนำาสาธารณะ

• ศนยกำาจดขยะอยางเปนระบบ

• การใหความรพนฐานทางวทยาศาสตรแกประชาชน เพอการรณรงค

การแกปญหาภาวะจากอตสาหกรรม

http://www.thaingo.org/


http://www.thaingo.org/


iii-38iii-38

• ปรบปรงเทคนคการกำาจดขยะทใชอย ทงการแยกขยะ บำาบด ฝงกลบ และเผาขยะ

• การนำาขยะกลบมารไซเคลใหม

• การรณรงคแยกประเภทและลดปรมาณขยะในครวเรอน

• กฎเกณฑทเขมงวดสำาหรบขยะอนตราย และการจดตงบรษทเชงพาณชยเพอรบกำาจดขยะดวยเทคโนโลยขนสง

การแกปญหาสงแวดลอมจากขยะ

http://www.geocities.com/yonok_changdang/03.JPG
















iii-39iii-39

• การแกปญหาการเกดภาวะขาดแคลนนำากนนำาใชจากภยแลงซำาซาก

• การปองกน พนทแหงแลงและทะเลทรายไมใหมอาณาเขตเพมขน หรอพฒนาพนทดงกลาว ดวยเทคโนโลยทเหมาะสม

• ปองกนการปนเปอนของสารพษลงสแหลงนำาธรรมชาต

• เพมปรมาณแหลงนำาสะอาด• จำากดพนททำานาขาวและการเกษตร

อนๆ ในหนาแลง• จดหาแหลงนำาดบเพมเพอใชในการ

ผลตนำาประปาซงชวยใหการผลตราคาไมสงเนองจากการขาดแคลนแหลงนำาดบ

การแกปญหาการขาดแคลนแหลงนำาสะอาด

บทความทนาสนใจ :นำาประปาหมบาน เหตคนไทยเตย-โง

http://www.rmuti.ac.th/













iii-40iii-40

• สรางความตระหนกเกยวกบความสำาคญของความหลากหลายทางชวภาพกบชมชน– การรวบรวมองคความรพนฐานเกยวกบ

ความหลากหลายทางชวภาพของประเทศ และประเทศเพอนบาน รวมถงความรเกยวกบอนกรมวธานและนเวศวทยาของสงมชวตตางๆ โดยเฉพาะในพนทชายฝงและทะเลนำาลก

– การเตรยมพรอมดานความมนคงดานอาหาร (food security) ในอนาคต

– การศกษาแนวทางปรบปรงและเพมประสทธภาพในการผลต โดยเฉพาะการเพาะเลยงสตวนำาทะเล

– การศกษา carrying capacity ของทรพยากรธรรมชาต

การแกปญหาการทำาลายทรพยากรปาไมและ

สญเสยความหลากหลายทางชวภาพ





iii-41iii-41

5.2 แนวคด/การวางแผนเพอการจดการทรพยากรแบบยงยน

ทรพยากรธรรมชาตมความสำาคญ อยางยงตอมนษย การศกษาและการจดการทรพยากรธรรมชาตจงมความจำาเปน เพอกอใหเกดประโยชนประโยชนตอมนษยไดอยางยงยนและตลอดไป

การนำาทรพยากรมาใชอยางไมมขดจำากด มผลใหทรพยากรขาดแคลนและเกดผลกระทบเกดผลกระทบตอสงสงแวดลอมแวดลอม

แนวคดการจดการทรพยากรโดยเนนการอนรกษอนรกษควบคการพฒนาการพฒนาเปนเรองทจำาเปน

http://www.kanchanapisek.or.th

http://www.zyworld.com

http://www.kanchanapisek.or.th/

http://www.zyworld.com/


iii-42iii-42

โดย นายเฉลมเกยรต แสนวเศษ โดย นายเฉลมเกยรต แสนวเศษ

iii-42


iii-43iii-43

โดย นายเฉลมเกยรต แสนวเศษ

iii-43

iii-44iii-44

< ไมประกบ (Glued Laminated Timber, Glulam)T ไมกอสราง (Structural Lumber)( เฟอรนเจอร & ของเลน (Furniture & Toys, etc.)( ไมรองยก & ลงไม (Pallet & Crate)C ไมพน/ปารเก (Flooring & Parquet)

ปกไม/เศษไม

โรงเลอย

ไมแปรรป

ปกไม/เศษไม

ขเลอย

( แผนชนไมอดเรยงเสยน (Oriented Strand Board; OSB)B แผนโอเอสแอล (Oriented Strand Lumber; OSL)

( ไมพลาสตก (Wood Plastic Composite) ถาน (Charcoal)( นำาสมไม (Wood Vinegar)V ไฟฟา (Electricity)( ความรอน (Heat)

( ผลตภณฑเคมจากไม (Chemical Wood Products)P เยอกระดาษและกระดาษ (Pulp & Paper)( แผนปดผวประต (Door Skin)S แผนใยไมอดความหนาแนนปานกลาง (Medium Density Fiberboard; MDF)F แผนใยไมอดซเมนต (Cement Fiberboard)( แผนชนไมอด (Particleboard)( แผนชนไมอดซเมนต (Cement Particleboard)( แผนบรถยนต (Autobody Lining)

( ไมบาง (Veneer)( ไมอด (Plywood)( ไมบางประกบ (Laminated Veneer Lumber; LVL)กลมอตสาหกรรมขนาดเลก

และขนาดกลางกลมอตสาหกรรม

ขนาดใหญ

( ไมแกะสลก (Wood Carving)

โรงปอก/ฝาน

ตอ/ราก

ชนไมสบ (Chips)

ไมทอน

สญลกษณส อตสาหกรรมทมอยแลวอ มโอกาสในการพฒนาอตสาหกรรมอ กำาลงพฒนาสอตสาหกรรม

เปลอก

โรงปยชวภาพ

กง/กาน

โรงสบไม

ทมาทมา::ดรดร..นคม แหลมสก ศนยวจยปาไม คณะวนศาสตร นคม แหลมสก ศนยวจยปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร โทรศพท มหาวทยาลยเกษตรศาสตร โทรศพท 02- 5614761 02- 5614761 โทรสาร โทรสาร 02-579-197702-579-1977e-mail: [email protected],e-mail: [email protected],และ และ [email protected]@yahoo.com

ปาเศรษฐกจปาเศรษฐกจ


iii-45iii-45

ประเดนอภปราย: การแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย

• การแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (เลอกประเภทใดประเภทหนง เชน ทรพยากรนำา ดน แร สตวปา หรอ อากาศ)อยางยงยนอยางยงยน โดยการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยททานทราบมาหนงเรอง ? เชน การแกปญหาการขาดแคลนแหลงนำาสะอาด ไดโดยวธใดไดบาง ? (ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)


iii-46iii-46

• การแกปญหาทรพยากรปาไมและสงแวดลอมโดยการปลกปาเศรษฐกจ เพอนำาไมมาใชประโยชนในดานตาง ๆ โดยนำาความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาประยกตททานทราบมาหนงเรอง ? เชน การผลตเยอและกระดาษจากตนยคาลปตส การทำาแผนไมประดษฐจากเศษไมปลายไม เปนวธการทชวยแกปญหาทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมไดจรงหรอไม เพราะเหตใด ? (ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)

ประเดนอภปราย: การแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

โดยการปลกปาเศรษฐกจ


iii-47iii-47

6. กรณศกษา : การนำาวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาแกไข ปองกน และจดการปญหาทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และภยพบต


iii-48iii-48

6.1 การแกปญหาการทำาลายทรพยากรปาไม

การปองกน และ จดการทรพยากรปาไม

ในเชงวชาการและงานวจย


iii-49iii-49

6.1.1 การคำานวณปรมาณการปลดปลอยและเกบกกกาซเรอนกระจกจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและปาไม6.1.2 ความผนแปรตามฤดกาลของดชนพนทเรอนยอดและ การดดซบกาซคารบอนไดออกไซดของปาดบแลง

และปาเบญจพรรณ

6.1.3 พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol)(รายละเอยดเพมเตมดเอกสารแนบ 5)


iii-50iii-50

6.1.4 GPS (Global

Positioning System) and GIS (Geographical Information System)GIS และ การ

สำารวจทรพยากรธรร

มชาต

iii-50


iii-51iii-51

ประเดนอภปราย: การแกปญหาการตดไมทำาลายปาของชาต

• ประเดนอภปราย: ทานสามารถมสวนในการแก

ปญหาการตดไมทำาลายปาของชาต ไดดวยวธใด ?

• ประเดนอภปราย: ทานมแนวทางทแตกตางออกไปในการแกปญหาการตดไมทำาลายปาของชาต ไดอยางไร ?

• ประเดนอภปราย: หากทานตองมสวนรวมในการวางแผนเพอพฒนาทรพยากรปาไม ทานจะเสนอแผนอยางไร?โดยอาศยวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาชวยแกปญหาดงกลาว


iii-52iii-52

การแกปญหาการเปลยนแปลงภมอากาศ

(Climate Change) ( รายละเอยดเพมเตมดเอกสารแนบ 4

และ 4-1)• ประชากรโลกอาศยอยภายในบรรยากาศเดยวกนทหอหมโลกอย ไดรบผลกระทบปญหาสงแวดลอมดวยกน

• การเปลยนแปลงภมอากาศเกดจาก “ภาวะโลกรอน”

• โลกรอนขนจากการมกาซเรอนกระจกเพมมากขน เชน คารบอนไดออกไซด (CO2) และ มเทน เปนตน

• พธสารเกยวโต (KYOTO PROTOCOL) ถอเปนกาวสำาคญในการแกไขปญหาการเปลยนแปลงภมอากาศ โดยกำาหนดแนวทางการลด CO2 จากบรรยากาศ

ทมา: องคการอตสาหกรรมปาไมบนทศทางของกระแสโลก เศรษฐกจบนพนฐานทรพยากรไม


iii-53iii-53

การเพมพนทปาไม

• ตนไมดดซบ CO2 จากบรรยากาศ ใชพลงงานจากแสงอาทตย นำามาสรางเนอไมดวยกระบวนการสงเคราะหแสง

• ตนไมใหมวลชวภาพสงสดตอหนวยพนท• การมพนทปาไมมากหมายถงการดดซบ CO2 ทมากขน• การทตนไมโตเรวหมายถงการดดซบ CO2 ทเรวขน• ประเทศใดตนไมโตเรวหมายถงตนทนการดดซบ CO2ทถก

ลง

• ตนทนทถกลงหมายถงโอกาสทจะดงเงนจากการขาย คารบอนเครดต มาปลกปาไดมากขน


การแกปญหาการเปลยนแปลงภมอากาศ

(Climate Change) (

รายละเอยดเพมเตมดเอกสารแนบ 4 และ 4-1)ตวอยางตวอยาง


iii-54iii-54

การใชไมชวยแกไขปญหาสงแวดลอมโลก

- งอกเงยได(Renewable)

- นำากลบมาใชใหมได (Reusable)

- แปรสภาพใชใหมได (Recyclable)

- ยอยสลายไดเอง(Decomposable)

- ใชพลงงานในการผลตนอย- ชวยเกบกก CO2 (Carbon sink)

- ลด Net CO2 Emission

- งอกเงยไมได - มกจะนำากลบมาใชใหมไม

ได - แปรสภาพใชใหมได แต

ตนทนสง - ยอยสลายไมได หรอยอย

สลายยาก - ใชพลงงานในการผลต

มาก - ไมชวยเกบกก CO2

- เพม Net CO2 Emission

ไม

การใชไมคอการอนรกษทถกทาง ปญหามาจากการจดการมใชการใช


วสดทดแทนไม


iii-55iii-55

ประเดนอภปราย: การแกปญหาการเปลยนแปลงภมอากาศ (Climate

Change) • ประเดนอภปราย: การแกปญหาการ

เปลยนแปลงภมอากาศ (Climate Change) : สถานการณสงแวดลอมโลก (ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)

• ประเดนอภปราย: การแกปญหาการเปลยนแปลงภมอากาศ (Climate Change) : สถานการณสงแวดลอมในประเทศไทย (ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)


iii-56iii-56

• ประกาศใหเปนพนทเสยงภยในพนททไมมผถอครองอยเดมจดระเบยบพนทรมตลง และควบคมไมใหมการบกรกพนทรมตลง

• พฒนาระบบโทรมาตรหรอระบบเทคโนโลยตรวจวดขอมลทางไกลและระบบการเตอนภย

• ทำาโครงการนำารองในพนทนำาทวมซำาซาก

การแกปญหาภยพบต

บทความทนาสนใจ : 1. อณหภมความรอนของโลกสงขน โลกยงพลอยเปนโรค

กนหนกขนตวอยางเสยงประกอบ และภาพ (ทมเลขาหาใหดวย) ในการ

จดทำาสอมลตมเดย เรอง: การใชความรทางการจดการทรพยากรธรรมชาตปา นเวศวทยา และสงแวดลอมกบการแกปญหาโลกรอน


iii-57iii-57

ประเดนอภปราย: เราควรจะทำาอยางไรเพออนาคต ?

เพอลดปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย


iii-58iii-58

สรป... ประเดนอภปราย หลงจากท ระดมสมอง

เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย• เราควรจะทำาอยางไรเพออนาคต ?

–ลดประชากรมนษย–เปลยนพฤตกรรมในการบรโภค–ลดการสรางปญหาสงแวดลอม

•ใชเทคโนโลยสะอาด (Clean technology or Green technology)

•ลดการปลอยของเสย (Waste minimisation)

•ลดการใชทรพยากรทใชแลวหมดไป และทดแทนดวยทรพยากรทสามารถทดแทนได


iii-59iii-59

6.2.1 ตวอยางเทคโนโลยใหมๆ ทใชในการแกปญหาสงแวดลอม– Carbon sequestration – CO2 separation – Zero-energy-loss LED – Virus-made batteries – Ecomagination – Bio-based material – Biofuel – Global competition – Geo-engineering

6.2 ตวอยางในการนำาวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาแกไข ปองกน และจดการ

ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม


iii-60iii-60

6.2.2 ตวอยางทนาสนใจของการใชเทคโนโลยเพอแกปญหาสงแวดลอมในบางประเทศ– โซล : ไดมการลงทนไปกวา 360 ลานเหรยญสหรฐในการ

ขดคลองทเคยถมไปแลวในอดตขนมาใหม ทำาใหกลายเปนแหลงพกผอนทสำาคญกลางเมอง เพอชวยลดอณหภมของเมองลง

– กลกตตา : ไดใชพนทดานตะวนออกสรางเปนศนยบำาบดนำาเสยทมขนาดใหญทสดในโลก สามารถเปลยนนำาเสยใหกลายเปนนำาดสำาหรบการประมงและเกษตรกรรมได

– จน : ไดมการสงเสรมใหทำาการเลยงฟารมเสอและหม เปนการชวยลดการลาสตวปาหายากใกลสญพนธเหลานเพอไปทำายาแผนโบราณ

– ศรลงกา : เรมรณรงคในป ค.ศ.2003 ใหแตละครวเรอนมสวนครวและทำาปยใชเอง เปนการฟนฟสภาพแวดลอมตามทองถนนและกลายเปนแหลงอาหารของหลายชมชน

– บาหล : นกวทยาศาสตรไดใชไฟฟาความตางศกยตำากระตนใหแนวปะการงทกำาลงตายลง กลบฟนขนมาได จนกลายเปนแหลงทรพยากรทางทะเลทสำาคญ

ตวอยางในการนำาวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาแกไข ปองกน และจดการ



iii-61iii-61

6.2.2 ตวอยางทนาสนใจของการใชเทคโนโลยเพอแกปญหาสงแวดลอมในบางประเทศ– บาหล : นกวทยาศาสตรไดใชไฟฟาความตางศกยตำากระตน

ใหแนวปะการงทกำาลงตายลง กลบฟนขนมาได จนกลายเปนแหลงทรพยากรทางทะเลทสำาคญ

– สงคโปร : เรมใชเทคโนโลยในการจดการนำาซงเปนสงทหาไดยากในประเทศเกาะ จนสามารถลดอตราการใชนำาตอคนลงไปไดถง 10% ในป ค.ศ.1994

– สหรฐอเมรกา : ไดแกปญหาการนำาเขางาชางทผดกฎหมาย โดยการนำางาชางมาตรวจดเอนเอเพอระบตนกำาเนดวาลกลอบนำามาจากประเทศทการลาเอางาชางเปนสงทผดกฎหมาย

– ยโรป : ตงแตป ค.ศ.2012 เปนตนไป รถยนตในกลมประเทศยโรปจะถกควบคมอยางเขมงวด ใหถกสรางภายใตกฎเกณฑมาตรฐานใหม เพอลดปรมาณการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด

– ญปน : รณรงคใหบรษทตางๆ ตงอณหภมเครองปรบอากาศไวท 28 องศาเซลเซยส ในฤดรอน ทำาใหสามารถลดอตราการปลดปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศลงไดมาก

ตวอยางในการนำาวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาแกไข ปองกน และจดการ



iii-62iii-62

- การแกปญหาขยะตางๆ โดยการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการลดปรมาณขยะมลฝอย (กำาจดขยะ)

- การแกปญหามลภาวะตาง ๆ โดยการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการบำาบดของเสยจากชมชนเพอลดปรมาณของเสย และการนำามาใชประโยชนใหม (การบำาบด)

- การแกปญหาขยะตาง ๆ โดยการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาเปนพลงงานทดแทนเพอลดปรมาณของเสย และการนำามาใชประโยชนใหม (พลงงาน)

- การแกปญหาสงแวดลอม โดยการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอคณภาพสงแวดลอม และการนำามาใชประโยชนใหม

- การแกปญหาสงแวดลอม โดยการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการใชวสดตางๆ เชน ไม เครองใชจากพชใหมความคงทน และการนำามาใชประโยชนไดยงยน (การใชประโยชนจากไมอยางยงยน)

การแกปญหาสงแวดลอมโดยการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ในการจดการดานทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

รายละเอยดเพมเตมดเอกสารแนบ 7


iii-63iii-63

ตวอยาง 1. ตวอยางโครงการการผลตทสะอาด ตวอยาง 2. ตวอยางแกปญหาการทำาลายทรพยากร

ปาไม การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ การจดการทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม การอนรกษ การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และการทองเทยวเชงนเวศการทองเทยวเชงนเวศ

ตวอยางโครงการเทคโนโลยเพอการอนรกษสงแวดลอม




iii-64iii-64

ตวอยาง 3. ตวอยางการทำานำาดมใหสะอาด – การทำานำาดมใหสะอาด ทมา :http://

hospital.moph.go.th/yasothon/hy_jour/water2-1.pdf

ตวอยาง 4. ตวอยางการผลตนำาจดจากนำาทะเล – ระบบทใชในการผลตนำาจดจากนำาทะเล ไดแก

ระบบกระบวนการ ออสโมซสยอนกลบ หรอ REVERSE OSMOSIS (RO)



http://hospital.moph.go.th/yasothon/hy_jour/water2-1.pdf





iii-65iii-65

ตวอยาง 5. ตวอยางการจดการขยะโดยใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย

• 5.1 ตนแบบถงหมกขยะอนทรยขนาดเลก (Household Compose Bin)

• 5.2 ตนแบบถงหมกแบบมชองระบายอากาศขนาด 185 ลตร (Household Compose Bin : 185 Litre Plastic Bin)

• 5.3 ตนแบบถงหมกขยะอนทรยขนาดใหญ (Composting Unit for Fresh Market and Tourist Spot)



ตวอยาง 6. ตวอยางการลดมลพษทางอากาศ เชน การผลตรถตกตกไฟฟา และรถบสไฟฟา

รถตกตกไฟฟา รถบสไฟฟา


iii-66iii-66

ตวอยาง 7. ตวอยางการจดการมลพษสงแวดลอม: โลหะหนก นำาเสยชมชน

• 7.1 ประสทธภาพของหญาแฝกลม Vetiveria zizanioides (Linn.) Nash และ หญาแฝกดอน Vetiveria nemoralis (Balansa) A. Camus ในการดดดงแคดเมยมและสงกะสออกจากดน

นางสาว

ศศธร ใฝสจจะธรรม และ รศ.ดร. ธเรศ ศรสถตย



7.2 การกำาจดแคดเมยมและสงกะสในนำาเสยสงเคราะหดวยถาน กมมนตทเตรยมจากกะลามะพราว และเมลดมะขาม

นางสาว พรรษกร ใจประดบเพชร และ รศ.ดร. ธเรศ ศรสถตย


iii-67iii-67

ตวอยาง 8. ปญหาการนำาสตวตางถนเขามาในประเทศโดย รเทาไมถงการณ เพราะขาดความเขาใจทางดานวทยาศาสตร เชน กรณของหอยเชอร 8.1 หอยเชอร มหนตภยอนดบหนง

ดวยความทออกไขเปนสชมพ เปนเหตใหไดรบการขนานนามอยางสวยงามวา หอยเชอร โดยหารไมวาสตวหมเปลอกชนดนเปนหนงในจำาพวก Alien Species หรอแปลไดวา สตวทนำาเขาจากตางประเทศ ซงมสงแวดลอมแตกตางกบประเทศไทย เพอประโยชนอยางใดอยางหนงโดยรเทาไมถงการณ และนำาไปปลอยไวในสงแวดลอมไทย สงผลใหมการแพรระบาดอยางรวดเรว และไปทำาลายสงแวดลอมจำานวนมากจนเกนความสามารถทมนษยจะกำาจดไดภายในระยะเวลาอนสน หรอทตงเอาไว

http://www.biotec.or.th/biodiversity/update/news/news/oldnews/november/47.html



http://www.biotec.or.th/biodiversity/update/news/news/oldnews/november/




iii-68iii-68

8.2) ปลาซคเกอร"ซคเกอร" (Alien Species ) ปลามหาภยแหลงนำาสาธารณะ

ลยฆาปลาซคเกอรนบหมนแพรเรว กนแหลกwww.thaigoodview.com

กรมประมงออกมาตรการแกปญหาปลาซคเกอร http://webboard.mthai.com/52/2008-02-29/371662.html

http://www.thaigoodview.com/

http://webboard.mthai.com/52/2008-02-29/371662.html


iii-69iii-69

หลกปฏบตสำาหรบบคคลทวไป เพอใหเกดความปลอดภยทงตอตนเองและสงแวดลอม

เชน หลก 1A 3R ซงมรายละเอยด ดงน

• หลก 1A 3R 1A - เลยง (avoid) ผลตภณฑทใชแลวทงเลยผลตภณฑทเปนอนตรายตอผใชผลตภณฑทเปนอนตรายตอระบบนเวศ

• 3R – (Reuse, Reduce, Recycles)ใชซำา (Reuse) เพอเพมประโยชนในการใชทรพยากรใหมากทสด โดยนำากลบมาใชใหมในลกษณะเดมโดยไมแปรสภาพหรอเปลยนรปทรงแตอยางใด เพอลดการสญเสยทกขนตอนกอนถงผบรโภค

• ลด (Reduce) เพอใชทรพยากรและพลงงานใหนอยลงเทาทจำาเปน หรอใชอยางประหยด

• แปรรป /ทำาใหม (Recycles) เพอหมนเวยนทรพยากรกลบมาใชใหมโดยผานกระบวนการหลอมละลาย บด อด และขนรป


iii-70iii-70

ประเดนอภปราย: การนำาวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาแกปญหาทรพยากรธรรมชาต

สงแวดลอม และภยพบต

• วธการแกไขปญหาทรพยากรและสงแวดลอมททานทราบมาหนงเหตการณ (ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)

• เสนอความคดเหนทแสดงถงวธการแกปญหาทรพยากรและสงแวดลอมททานสนใจมา หนงเหตการณ เชน ปญหาทรพยากรปาไม/สตวปา ความหลากหลากทางชวภาพ หรอ ปญหาขยะ หรอ มลภาวะ หรอ โลกรอน หรอ ภยพบต เปนตน

(ระดมสมอง เสนอความคดเหน และ/ หรอ อภปราย)

สารบญหลก

3p

Education

Transcript of 3p