32.1-4 - Faculty of Sociology and Anthropology · drawing upon A. J. Greimas’ Quest Model, the...

วารสารสงคมวทยามานษยวทยา 32(1): มกราคม - มถนายน 2556

ครจหลงกบหญงมลายมสลม

ทางภาคใตของประเทศไทย:

วาทกรรมและเรองเลา

สรไพลน สงหอนทรศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการพฒนาสงคม

มหาวทยาลยเชยงใหม

* บทความนปรบปรงจากเนอหาบางสวนของวทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการพฒนาสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม เรอง “ปญหาความขดแยงทางชาตพนธ

และศาสนาใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต: ภาพสะทอนจากเรองเลาของครไทยพทธ.”

(สรไพลน สงหอนทร 2554).

บทความ

*

116 สรไพลน สงหอนทร

abstract

This paper aims to explore discursive formation of the

vilolent killing of Juling Pongkunmul, a Buddhist teacher in

southern Thailand. The paper is divided into two parts: first,

drawing upon A. J. Greimas’ Quest Model, the paper studies

various narrative constructions of Miss Juling as a national

heroine through a film and a song dedicated to Miss Juling.

Second, the author explores unintended consequences of such

discursive formation on the Malayu Muslim women in southern

provinces of Thailand, who have been stigmatized as a part of the

fundamentalism that instigates such ethnic-religious violence.

The author proposes that, approaching the narratives with

phenomenological framework can help us better understand

the experiences of Malayu Muslim women, particularly how they

can negotiate with the dominant discourses.

keywordsJuling Pongkunmul, Phenomenology, discourses, narratives, quest

model, Malayu Muslim, women

“Khr

u Ju

ling”

(Mis

s Ju

ling)

and

Mal

ayu

Mus

lim W

omen

in

Sou

ther

n Th

aila

nd: d

isco

urse

s an

d na

rrat

ives

Si

ripai

lin S

ing-

In

Mas

ter o

f Arts

(Soc

ial D

evel

opm

ent),

Chi

angm

ai U

nive

rsity

117บนทกความทรงจำา: ครจหลงกบหญงมลายมสลม*

บทคดยอบทคดยอ

บทความนตองการศกษาบนทกความทรงจำาของสงคมไทยในกรณเหต

ความรนแรงทเกดขนกบครจหลง ปงกนมล โดยทเนอหาของบทความแบงออก

เปนสองสวนสำาคญไดแก สวนแรก ผเขยนมงศกษารายละเอยดของเรองเลาถง

ครจหลงทรฐและผคนในสงคมพากนเลาถงเธอผานสอตางๆ เชน ภาพยนตรและ

บทเพลง ในสวนนผเขยนจะใชผงการแสวงหา (quest model) ของ อลเกอรดส

ยเลยน เกรมส มาเปนเครองมอในการศกษาเพอทจะแสดงใหเหนวาสารในสอ

นนแฝงมาดวยวาทกรรมชดหนงทมงสรางภาพตวแทนใหครเปนวรสตร สวนท

สอง ผเขยนจะแสดงใหเหนวา “วาทกรรมครจหลง” ไดสงผลกระทบตอหญงชาว

มลายมสลม ทำาใหคนกลมนตองตกเปนจำาเลยทางสงคม เนองจากถกกลาวหา

อยางเหมารวมวาเปนสวนหนงของชมชนและผนบถอศาสนาทเปนตนเหตของ

การทำารายคร และเพอทจะตอบโตกบวาทกรรมดงกลาว ผเขยนจงนำาเสนอ

วามการศกษาตความเรองเลาอกแบบหนงนนคอการตความเรองเลาตาม

กรอบของปรากฏการณวทยา (phenomenology) ซงสามารถนำามาใชเปน

เครองมอในการตความเรองเลาทจะนำาพาผคนขามพนจากการถกวาทกรรม

ครอบงำาได

คำ�สำ�คญ

จหลง ปงกนมล, ปรากฏการณวทยา, ผงการแสวงหา, ผหญง, มลายมสลม, เรองเลา,

วาทกรรม


ถาม: รเรองครจหลงรเปลา

ตอบ : รเรองคะ

ถาม: ครจหลงเคาเปนคนท�างานเพอสงคมใชไหมคะ

ตอบ: ใชคะ

ถาม: แลวคดยงไงเรองครจหลง

ตอบ: นาสงสารคะ เคาท�าความดแลวตองมาเจออยางนคะ โดนรมท�าราย

ถาม: ท�าไมคนรมท�ารายเคา

ตอบ: จบเปนตวประกน

ถาม: แลวใครท�าเคา

ตอบ: พวกคนใต มเปนประชาชนดวยไมใชเหรอ

ถาม: แลวท�าไมประชาชนตองท�าคร

ตอบ: สรางสถานการณ ท�าใหเกดความวนวาย

(สวนหนงของบทสนทนาในภาพยนตร พลเมองจหลง [2551])

ธเนศ อาภรณสวรรณ (2556) กลาวไววา “อดตและความทรงจำาไมใชเปนเพยงความทรง

จำาของคนคนเดยว แมจะถกเขยนหรอสรางขนจากความทรงจำาของคนๆ เดยวกตาม เพราะวา

เนอเรองในความทรงจำานนเกดขนและดำาเนนไปบนประสบการณและความรบรของคนอนๆ ใน

สถานทนนและนอกพนทนนดวยอยางยากจะแยกกนออก ปฏสมพนธขององคประกอบคอผคน

อนหลากหลายและปจจยเกยวพนทครอบคลมหลายปรมณฑลทงการเมอง การทหาร เศรษฐกจ

และวฒนธรรม ในหวงเวลาอนจำากดทไมยาวนก ทำาใหเรองราวทจบลงเปนความประทบใจทตรา

ตรงแนนหนาตอคนทไดประสบพานพบมนมา มความรสกเหมอนกบวามนเปนความทรงจำาของ

เมอวนวานทยงไมถกลบเลอนไปจากความคดเราได”

บทความ “บนทกความทรงจำา: ครจหลงกบหญงมลายมสลม” ถกเขยนขนจากฐานความ

คดขางตนเพอทจะศกษาความทรงจำาของผคนในสงคมไทยทมตอครจหลง บทความจงเรมตน

ดวยการสำารวจความทรงจำารองรอยทปรากฏอยในสอตางๆ ทงสอในโลกโซเชยลมเดย อยาง

วกพเดย สอบทเพลงและภาพยนตร ฯลฯ ในเนอหาสวนนผเขยนจะทำาการวเคราะหรายละเอยดใน


การเลอก “เรองเลา” ของสอ โดยจะนำาผงการแสวงหาของอลเกอรดส ยเลยน เกรมส (Algirdas

Julien Greimas อางถงใน นพพร ประชากล 2552) มาใชเปนเครองมอในการถอดรอโครงสราง

ของเรองเลา เพอทเราจะไดเหนวาทกรรมทอยเบองหลงเรองเลานน ทงน ผเขยนตระหนกวา ใน

เรองเลามทงรปแบบของความมเหตผล และการแสดงภาพตวแทนซงผคนอาศยเปนสอกลางเพอ

จะสามารถเขาใจความเปนจรงผานภาพจำาลองเหลานน

ตอมาเนอหาในสวนทสองของบทความ ผเขยนเลอกหยบยก “เรองเลา” จากชวตและ

ประสบการณของหญงชาวมลายมสลมในสามจงหวดชายแดนภาคใตมานำาเสนอจากเนอหา

ในสวนนผอานจะไดเหนความเชอมโยงวาเรองราวหลงความตายของครจหลงสงผลใหหญงชาว

มลายมสลมตองตกเปนจำาเลยทางสงคมในฐานะทพวกเธอถกกลาวหาวาเปนผทำารายคร โดย

ผเขยนเลอกนำาวธการศกษาตความเรองเลาตามแนวปรากฏการณวทยามาใช เพอทจะแสดงให

เหนวานำาเสยงจากเรองเลาของผใหขอมลนนสะทอนถงความทรงจำาเรองครจหลง ทเหมอนหรอ

แตกตางออกไปจากความทรงจำาหลกของสงคม

ฟงสอพดถงครจหลง

หากเอยถงเรองเลาเกยวกบครในแผนดนไทย ผเขยนเชอวาเรองเลาเกยวกบครจหลง

ปงกนมลเปนบคคลทถกบนทกไวในความรบร ในความทรงจำาของผคนในสงคมไทย เหนไดจาก

การทสอทกแขนงพากนนำาเสนอเรองราวของเธอ ทงสอสงพมพ บทเพลง และสอภาพยนตร

นอกจากนยงมสอในรปแบบอนซงทำาหนาทบอกเลาเรองครจหลง เชน หอศลปครจหลง ปงกนมล

ในเนอหาบทความสวนแรกนผเขยนตองการอธบายใหผอานไดทราบวา เรองทสอตางๆ เลอกเลา

ถงครจหลงวางอยบนโครงสรางของความคดแบบคตรงขามระหวางความเปนนางเอกของครจหลง

และความเปนผรายของผกอเหต ซงถกระบวาเปนชาวมลายมสลมและสวนใหญเปนหญง

นอกจากนในเนอหาของเรองเลาแฝงฝงไปดวย “วาทกรรมครจหลง” นนคอการเชดชครในฐานะ

แมพมพของชาต แตในอกดานหนงกลบกดทบชาวมลายมสลมเอาไว โดยการเหมารวมวาเปน

พวกเดยวกบผกอเหต


ครจหลงในวกพเดย (22 สงหาคม พ.ศ. 2554)

ผเขยนเลอกนำาเสนอขอมลจากเวบไซตวกพเดยเพอการอภปรายในบทความน เพราะเปน

เวบไซตทไดรบความนยมจากผคนทวไปในสงคม โดยเฉพาะนกเรยนนกศกษาในยคปจจบนท

ตองทำารายงานหรอตองการหาความรเพมเตมกมกจะนกถงการสบคนขอมลจากเวบไซตนเปน

ทแรก (แมขอมลจากวกพเดยไมไดรบการยอมรบใหอางองในงานวชาการกตาม) ในเวบไซต

วกพเดยเมอเราพมพชอครจหลงลงไปขอมลของเธอกจะปรากฏขนวา

นางสาว จหลง ปงกนมล หรอ ครจย (มนาคม พ.ศ. 2522 - 8 มกราคม พ.ศ. 2550)

ขาราชการครต�าแหนงครผชวยโรงเรยนบานกจงลอปะ อ�าเภอระแงะ จงหวดนราธวาส

ผถกจบเปนตวประกนไปคมขงไวในอาคารศนยพฒนาเดกเลกใกลมสยดประจ�าหมบาน

และถกรมท�ารายจนบาดเจบสาหส เมอวนท 19 พฤษภาคม 2549 เจาหนาทสามารถชวย

ครจหลงไดและน�าตวสงโรงพยาบาลนราธวาสราชนครนทร และสงตอไปยงโรงพยาบาล

สงขลานครนทร อ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาในวนตอมา เนองจากเธอถกตจนสมอง

กระทบกระเทอนอยางรนแรง สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถไดทรงรบครจหลง

เปนคนไขในพระราชนปถมภโดยตลอดจนถงวนสดทายของชวต

เรองเลากระแสหลกอยางวกพเดยไมไดตงคำาถามถงความรนแรงทเกดขนกบคร บอก

แคเพยงวา “เธอเปนทรจกของสงคมในฐานะเหยอครทเสยชวตจากความไมสงบในสามจงหวด

ชายแดนภาคใต” ลำาพงเรองเลานไมไดสรางความพเศษใหกบครจหลง เพราะมนทำาใหเกดคำาถาม

วาความตายของครจหลงแตกตางจากครไทยพทธอกรอยกวาศพอยางไร เมอลงมอตความเรอง

เลาจงไดคำาตอบวา เรองเลาเกยวกบครจหลงนมความพเศษหลายประการ

ประการแรก “จหลงเลอกจะเปนครในภาคใต โดยใหเหตผลวา “อยากชวยเดกๆ ทใต

เพราะทกวนนพนทในสามจงหวดภาคใตหาครไดยากเตมท” ประโยคนเองทชอดมการณความ

เปนแมพมพของชาตใหโดดเดนโดนใจสาธารณชน

ประการทสอง เรองเลาในวกพเดยยงบอกอกวาครจหลง “ถกจบเปนตวประกน และถก

รมทำารายจนบาดเจบสาหส” หลงจากเจาหนาทรฐชวยเหลอเธอออกมาได เธอยงตองเขารบการ

รกษาเปนเวลานาน เพราะ “เธอถกตจนสมองกระทบกระเทอนอยางรนแรง” และในทสดเธอก

จากไป ภาพความรนแรงนเปนอกสงหนงททำาใหการตายของครจหลงมความพเศษกวาครคนอน


เพราะครสวนใหญมกถกยงหรอฟน ซงกอใหเกดความตายโดยเฉยบพลนไมตองทนทกขทรมาน

ทางรางกายเทาครจหลงทถกรมทำาราย

ประการทสาม คอ ความเจบและความตายของเธอเปนดงแมเหลกทดดดงเอากลมคน

มากมายใหเขามามสวนรวมในเหตการณตางๆ ทงการแสดงความสงสารเหนใจและการเยยวยา

ตลอดจนการยกยองคณความดของเธอ ในเรองเลานปรากฏพระนามของพระบรมวงศานวงศ

หลายพระองค ทเขามาชวยเหลอในการดแลรกษาพยาบาลตลอดจนจดการพธศพใหแกครจหลง

และยงมการเชดชเกยรตมารดาของครจหลงในฐานะแมดเดนประจำาป พ.ศ. 2549 ประเภท

“แมของผทำาประโยชนตอสงคมและประเทศชาต” ครจหลงมความพเศษตรงทเธอไดรบเกยรต

จากสถาบนกษตรยมากอยางทครคนอนไมเคยไดรบมากอน ทสดแลวเมอสถาบนสงสดให

ความสำาคญแกเธอถงเพยงน ภาครฐจงพรอมใจลอรบโดยใหการยกยองเธอเชนกนดงทกระทรวง

ศกษาธการมอบรางวลเกยรตยศครผมอดมการณและจตวญญาณคร พ.ศ. 2550 โดยครจหลง

เปนบคคลแรกทไดรบเกยรตน

เมอรฐเลาเรองครจหลง

ตอเนองจากการรายงานขอมลในวกพเดย เราลองไปเจาะลกถงบทบาทองคกรของรฐ

อยางกระทรวงศกษาธการ กพบวาองคกรนไดรบบทในการเลาเรองครจหลง ในฐานะทครจหลง

เปนบคลากรหนงของกระทรวง กระทรวงศกษาธการมการแสดงออกในประเดนวาดวยการจาก

ไปของครจหลงมากมาย นอกจากการมอบรางวลครผม “อดมการณและจตวญญาณความเปน

คร” ใหแกครจหลงแลว กระทรวงศกษาธการยงไดจดสราง “หอศลปครจหลง ปงกนมล” ขนท

บานเกดของเธออกดวย นายสมชาย วงศสวสด รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการในขณะนน

กลาวในพธเปดหอศลปวา “การสรางหอศลปครจหลง ปงกนมล เปนสงทมคณคายง เพอเปน

อนสรณใหสงคมไทยไดระลกคณงามความดในดานความเสยสละ มงมนในอดมการณ มความ

กลาหาญในการปฏบตหนาทครอยางไมเกรงกลวอนตราย จนทสดตองจบชวตตนเองทามกลาง

ความสะเทอนใจของคนทงประเทศ”

หอศลปแหงนสรางขนเพอเปน “แหลงเรยนรดานศลปะและคณธรรมของครจหลง” ทแหงน

มรปเหมอนครจหลงในชดขาราชการ สอถงการใหเกยรตครจหลงซงทำาหนาทจนตวตาย หอศลป

แหงนเปนทรวมผลงานทครจหลงรงสรรคไวเมอครงยงมชวต ผลงานศลปะของครจหลงทถกนำามา


จดแสดงนนโดยมากแลวเปนรปพระบรมวงศานวงศและวดวาอาราม ซงเปนสงเชอมโยงกบความ

เปนไทยทด และยงไดรวมเอาโลรางวลเกยรตยศ บทเพลง บทกลอนจดหมาย พวงหรด ใบแสดง

คารกษาพยาบาล สงแสดงนำาใจและความอาลยทพระบรมวงศานวงศ ภาครฐ และประชาชน

ทวไปไดมอบใหแกครจหลง ครโรงเรยนอนบาลดอยหลวงผหนงใหสมภาษณกบผเขยนเมอวนท

17 สงหาคม พ.ศ. 2554 วาในทกๆ ป จะมการจดงานเพอรำาลกถงเธอ กจกรรมในงานเนนไป

ทการสงเสรมความสามารถทางดานศลปะใหแกเดกนกเรยนและเปนการเผยแพรธำารงเรองราว

ของคณครเอาไวไมใหเลอนหายไปจากสงคม

ภาพวาดในภาพ 1 ถกจดวางไวในตกระจกไมไกลจากรปปนของครจหลง ชวนใหนกถง

ภารกจในการสรางความเปนไทยทรฐสงมอบใหกบคร บรรยากาศในภาพเปนเรองราวทเกดขน

ในหองเรยน คณครกำาลงเขยนขอความ “รกกนไวเถด เราเกดรวมแดนไ...” เพอจะสงสารไปยง

เดกนกเรยนชาวมลายมสลม แตบนกระดานนนปรากฏคำาวา “ไ…” ทยงเขยนไมเสรจ อาจถอด

ความไดวาเมอสนครจหลงไปแลวภารกจนยงตองถกสานตอ

ภาพ 1 ภาพวาดทมผมอบใหแดครจหลง


บทเพลงถงครจหลง

เรองเลาเกยวกบ ครจหลงยงปรากฏในรปของบทเพลง ชอเพลงวาครจหลง แตงโดย สรยะ

ตะวนฉาย ผไดรบการนำาเสนอผานสอตางๆ ในฐานะทตสนตภาพ (เลขา เกลยงเกลา และ สเมธ

ปานเพชร 2551) บทเพลง ครจหลง ของสรยะมเนอหาดงน

เพลง ครจหลง

ครเกงคนกลา มนามวาครจหลง ครเกงคนจรง ยอดหญงแมพมพของไทย

จากบานเมองนอน จากจรจากเมองเชยงราย เปนครอยเมองแดนใต เพอใหเดกมการศกษา

อยนานวน ครนนผกพนจตใจ ไมคดกลบไปเชยงรายบานเดมของคร

ลกๆ ในใจอยากใหเดกเพยรเรยนร โตขนจะไดเปนคร ไมอยรวมหมเปนโจร

เหตการณวนนนฉนยงจ�าได โจรจบครไป ขงไวทบตหนอคร

มนชางโหดราย ใจด�าจ�าใจใครร จงคดมาท�ารายครคดดมนนาเจบใจ

ครเกงคนจรง จหลงครจงปลอดภย พวกเราชาวไทยรวมใจขอพรทกครา

ทวโลกประณามกลมโจรใจทรามต�าชา ตอเยาะขอพรหนอยหนา

ละหมาดดออารขออลเลาะหคมครอง

สรยะ ตะวนฉาย (2551)1

บทเพลงทเลอกมาวเคราะหนถกหยบยกมาเปนตวแทนของบทเพลงอนๆ ทมเนอหาเกยวกบ

ครจหลง ซงโดยมากเนอหาของเพลงแทบไมแตกตางกน เชน การใชดอกไมเปนสญลกษณแทน

ตวตนของครจหลง มงกลาวถงความตงใจทำาหนาทคร ความเมตตาของครทมตอนกเรยน

ถายทอดจนตนาการถงความนากลวและความอนตรายของพนทชายแดนใต กลาวโทษผกอเหต

ในขณะทบทเพลงครจหลงของสรยะตางออกไป ตรงทผแตงไดสอสารกบผฟงกอนทจะเขาสคำารอง

ขางตนผประพนธไดเกรนนำาวา “เกดเหตการณจบตวครจหลงทกจงลอปะในวนนน ผมตรงไป

ในหมบานอยางเรวพลน ชวยเหลอกนนำาสงโรงพยาบาล” เนอความนผเลาตองการจะบอกวา

ตวเขามความใกลชดกบเหตการณทำารายครจหลงเปนอยางมาก ความใกลชดตอเหตการณท

เขานำาเสนอ มอำานาจในการจงใจ ทำาใหอยากฟงเพลงมากขน ทำาใหอยากรวาเขาจะพดถงเหต

ความรนแรงนวาอยางไร

1 ไดมการเผยแพรคลปวดโอเพลงดงกลาวทางเวบไซต youtube กอนจะถกลบออกไปในเวลาตอมา.


เพลงของเขาเรมดวยการยกยองครจหลงในฐานะ “ครเกงคนกลา” ผจากจรจากบานเกด

มาไกลและไมยอมกลบบานไป เพราะมความผกพนกบเดกๆ เธออยากใหเดกๆ มการศกษาท

ด ถอยคำาทผแตงใชในบทเพลงปรากฏคำาวาโจรสองครง ครงแรกเปนการพดแทนครจหลงดวย

ประโยคทวา “ลกๆ ในใจอยากใหเดกเพยรเรยนร โตขนจะไดเปนคร ไมอยรวมหมเปนโจร” จาก

นนเพลงกเขาสทอนสรอยวา “โจรจบครไปขงไวทบตหนอคร มนชางโหดราย ใจดำาจำาใจใครร จง

คดมาทำารายคร คดดมนนาเจบใจ” ในบทเพลงปรากฏคำาวา “โจร” ซงเปนคำาทมความออนไหว

และอาจถกตความไปในหลายแงมม สำาหรบคำาวาโจรในทอนแรกนนใหภาพลบวาเดกในทองถน

จงหวดชายแดนภาคใตทไมไดรบการศกษานนไมมทางออกใดๆ นอกจากการไป “อยรวมหมเปน

โจร” สวนคำาวาโจรในทอนตอมานนอาจตความไดหลายแงมม เชน ผแตงตองการสอวาการจบ

ตวและรมทำารายครเปนการกระทำาเยยงโจร หรอผแตงตองการสอวาการจบตวและรมทำารายคร

เปนการกระทำาของโจร

ในมมมองของคนทวไปเมออานบทเกรนนำาและไดฟงเพลงแลวอาจตความวาเหตการณน

เปนฝมอของกลมโจรมออาชพ ความคดเชนนจะสอดรบกบขาวจากฝายความมนคงทรายงานวาผ

กอเหตเปน “กลมภรรยาเครอขายญาตของแนวรวมขบวนการกอการราย ไดรบการฝกฝนและเขา

กระจายตวตามหมบานตางๆ ในสามจงหวดชายแดนภาคใต เพอปฏบตการไดทกเมอ” ขาวสาร

นตางออกไปจากความเปนจรงอกชดหนงทรายงานวา “ครจหลงและครศนนาฎแหงโรงเรยน

กจงลอปะถกจบเปนตวประกนโดยกลมชาวบานจำานวนกวา 100 คน ทงหญงชาย สวนใหญเปน

ผหญงมากกวา” (จนจรา สมบตพนศร 2549)

จะเหนวาเนอหาของเพลงมการตงคำาถามวา“ฆาครทำาไม” มการตงคำาถามถงเจตนาของ

ผกระทำา มการคาดเดาวาพวกเขาอาจจะถกบบคนกดดนดวยภาวะอยางใดอยางหนงจนตอง

“จำาใจ” ลงมอกอเหต และในบทเพลงนยงสงสายตามองผกอเหตทำารายครเปน “คนอน” อยาง

ชดเจนโดยการเลอกเลาเรองราวความโหดรายปาเถอนของผกอเหต สอดรบกบขาวสารในสอ

ตางๆ ทเผยแพรเรองนจากมมมองเดยวกน

ภาพยนตร พลเมองจหลง (2551)

สอภาพยนตรกเปนสออกแขนงหนงทไมตกขบวนในการเลาเรองครจหลงใหสาธารณชนได

ฟง ภาพยนตรสารคดพลเมองจหลงไดใชเหตการณของครจหลงเปนหมดหลกในการดำาเนนเรอง


เพอทจะเชอมโยงประเดนไปยงเหตการณความรนแรงและความอยตธรรมของรฐทเกดขนกบสาม

จงหวดชายแดนภาคใต ไลมาตงแตเหตการณปลนปนทภาคใตเมอตนป พ.ศ. 2547 เหตการณ

ความรนแรงทมสยดกรอเซะ เหตการณทตากใบ เรองราวของทมฟตบอลเยาวชนทสะบายอย การ

จบกมและกกบรเวณ น.พ.แวมาฮาด แวดาโอะ เปนเวลาถง 3 ป ในฐานะผตองสงสยวาเปนผนำา

ในการกอความรนแรงในสามจงหวดชายแดนภาคใต และการลอบยงสมาชกวฒสภา ฟาหรดดน

เปนตน นอกจากนยงสลบเหตการณจากภาคใตขนมาสจงหวดเชยงรายอนเปนบานเกดของคร

จหลง ซงเปนการถามไถถงทรรศนะของคนทางนวามความเหนอยางไรกบเหตการณความรนแรง

ทเกดขน แถมปดทายดวยเหตการณชนมนแบบตลกขนในเหตการณรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ.

2549 อกดวย (Coppinocchio 2551)

การตความของผสรางไดสงสารออกมาในเนอหาของภาพยนตร ซงหากมองในแงด เปน

ภาพยนตรทพยายามพดถงครบทกประเดน ทงความรกในชาต ศาสน กษตรยของครจหลงและ

ผคนในสงคมไทย ทงยงใหภาพความงดงามของการใหอภย โดยการฉายภาพคณแมของครจย

พรอมถอยคำาทวาเธอไมกลาวโทษใครทงสนและขอใหครจหลงเปนคนสดทายทจะตองจากไป

เพราะไฟแหงความขดแยง นอกจากน ภาพรวมของหนงยงทำาใหเหนวาคนไทยยงขาดความเขาใจ

ตอปญหา 3 จงหวดชายแดนภาคใตเปนอยางมาก สงคมมการมองอยางเหมารวมวาชาวมลาย

มสลมเปนผกอการราย จนเกดความรสกเกลยดชงแบงเขาแบงเรา ไมพรอมและไมยอมรบฟง

ความจรงในอกดานหนง

ในอกแงหนง ภาพยนตรเรองนกถกวพากษวาเปนสงทประกอบสรางขนจากชนสวนของ

อคตนานาประการดงปรากฏในบทวจารณชนตอไปน

สงทผสรางท�าเพอหาขอเทจจรงในกรณตางๆ ทยงขาดความกระจางชดเจน ไมวาจะ

เปนกรณครจหลง สะบายอย หรอมสยดกรอเซะ มแคการสอบถามชาวบานซงแมจะอย

ในพนทและเกยวของกบผเสยชวต แตทกคนลวนแตไมใชพยานทเหนเหตการณ ไมม

ใครใหค�าตอบไดวาเกดอะไรขนไมมการสอบถามกบเจาหนาทระดบสง ไมตดตาม

สอบถามกลมคนทถกจบกมตวอยางนาเคลอบแคลง ทงทผสรางทลงพนทน�าทมโดย

บคคลระดบวฒสมาชกหนงพาผชมไปยงสถานทเกดเหตเหนสถานทจรง เหนกระทง

กองเลอดสามารถสรางภาพขนในจนตนาการผานค�าบอกเลาของหลายคนสะเทอนใจ

กบญาตของผเสยชวต สงสารเหนใจชายทเมยของเขาถกเจาหนาทจบกมสมผสไดถง


ความคบของเจบแคน แตสดทายผชมกกลบออกมาโดยไมไดเขาใจอะไรมากขนเลย ถา

การส�ารวจตรวจสอบพบอปสรรคเรองการไมใหความรวมมอของเจาหนาทหรอชาวบาน

ไมกลาใหขอมลหนงกตองแสดงออกมาใหเหน เพอใหแกนสารของหนงเรองอ�านาจรฐ

กบชาวบานยงมน�าหนกมากขน (พล พะยาบ 2552)

เมอผอานไดรบฟงเรองเลาเกยวกบ ครจหลงมาพอสงเขปแลว ตอไปผเขยนจะนำาผงการ

แสวงหา (quest model) ของเกรมส (อางถงใน นพพร ประชากล 2552, 252) มาใชเปนเครองมอ

ในการตความเรองเลาเกยวกบครจหลง

เหนไดวา แกน “ผแสวงหา-สงทแสวงหา” เปนแกนของการตงโปรแกรมเรองเลาซงบอก

วาเนอเรองทงหมดจะเปนเรองราวของการแสวงหาทถกกระตนขนดวยความตองการหรอพลง

ปรารถนาบางประการ แกน “ฝายสนบสนน - ฝายขดขวาง” เปนแกนของการเดนเรองเนองจาก

ความขดแยงทตงอยบนแกนนทำาหนาทผลกดนทองเรองใหเดนไปขางหนาดวยแรงยอยดฉด

กระชากกนระหวางพลงตรงขามทงสอง และแนนอนวาชยชนะของฝายหนงฝายใดยอมเปนตว

กำาหนดความสำาเรจหรอลมเหลวของการแสวงหาดงกลาว และอาจสอนยของคานยมทแฝงอย

ในเนอเรอง (เชน ใครชนะ คนนนเปนฝายถก) สวนแกน “ผให-ผรบ” เปนแกนของการคลคลาย

เรอง เพราะจะปรากฏชดกตอเมอความขดแยงในแกนทสองไดสนสดลงแลว อาจถอไดวาแกนน

ผงแสวงหาจากเรองเลาถงครจหลง

การเปนแมพมพของชาตคอสงทแสวงหา

สถาบนกษตรยคอผให

รฐและคนสวนใหญในสงคมไทย

คอผสนบสนนชาวมลายมสลมคอผขดขวาง

ครจหลงคอผแสวงหา

ประชาชนในสามจงหวด

ชายแดนภาคใตเปนผรบ


แสดงใหเหนลำาดบสงตำาในดานคณคา เชน “ผให” มกจะอยในสถานะทสงกวา “ผรบ” หรอการ

ใหสงทผอนปรารถนาอาจถอเปนการกระทำาทสงางามนายกยอง

จากการตความเรองเลาในเบองตน เราพบขอสงเกตทนาสนใจวาในการเลาเหตการณ

ความรนแรงทเกดขนกบครจหลงนน ผเลาไมไดเลาเหตการณทกเหตการณ หากเลอกมาเฉพาะ

เหตการณทสำาคญและขามเหตการณทไมสำาคญไปเสย ซงสอดคลองกบขอเสนอของโรลองด

บารตส (Roland Barthes) ทอธบายถงเปาหมายของการเลาเรองวา แกนแรกของการเลาเรอง

กคอ เลาทำาไม และเลาใหใครฟงหรออาน (Barthes 1996 อางถงในพลสข ตนพรหม 2546, 8)

และทำาใหผเขยนตองการเสนอเชอมโยงตอไปวา ในเรองเลานนมวาทกรรม (discourse) อยดวย

ไชยรตน เจรญสนโอฬาร (2543) ไดนยาม “วาทกรรม” วาหมายถง ระบบและกระบวนการใน

การสราง/ผลตเอกลกษณและความหมายใหกบสรรพสงตางๆ ในสงคมทหอหมเราอย ไมวาจะ

เปนความร ความจรง อำานาจ หรอตวตนของเราเอง นอกจากน วาทกรรมยงทำาหนาทตรงสงท

สรางขนใหดำารงอยและเปนทยอมรบของสงคมในวงกวางกลายสภาพเปนวาทกรรมหลก เมอ

พจารณาในดานของความเชอมโยงระหวางวาทกรรมกบภาษาแลว จงอาจกลาวไดวา วาทกรรม

คอระบบทใหการพด/การเขยนในสงคมหนงๆ เปนไปได เพราะวาทกรรมจะเปนตวกำาหนด

กฎเกณฑ เงอนไข และกลไกตางๆ ในการพด/การเขยน (Foucault 1970, 79-80 อางถงใน

ไชยรตน เจรญสนโอฬาร 2543) ในแงนมนษยราวกบกระทำาตาม/ตอกยำา/ผลตซำา กฎเกณฑ

ของสงทพด แตโดยทมนษยเรามใชหนยนตทจะทำาทกอยางตามทไดถกวางโปรแกรมไว แมเรา

แตละคนจะไดรบวาทกรรมชดเดยวกน แตการตอบโตตอบสนองตอวาทกรรมของเราแตละคน

กมความแตกตางกนไปโดยขนอยกบปจจยหลายประการทหลอหลอมขนมาเปนตวเรา เชน ชาต

กำาเนดหรอประสบการณชวต เปนตน

ในมมมองของผเขยนเมออานสอทกชนอยางละเอยด สงทผเขยนสมผสไดคอ การวาง

โครงเรองแบบคตรงขาม นนคอคตรงขามระหวางคน 2 ชาตพนธ ไทยพทธกบมลายมสลม ดงท

ผงแสวงหาจากเรองเลาถงครจหลง แสดงออกมาวาครจหลงนนเปนตวแทนของรฐไทยทสอสาร

กบคนในสงคมดวยการแสดงตนอยางเชอมโยงกบสถาบนกษตรยอนเปนศนยรวมจตใจของ

คนสวนใหญในสงคมภาพของสถาบนซงเปนผใหทยงใหญตอบรบกบ วาทกรรมแมพมพของชาต

ซงหมายถง ครผเสยสละเพอผดงความถกตองดงาม มแตความหวงดใหแกเดกนกเรยน โดย

หวงวาสงทครพรำาสอนนนจะทำาใหเดกๆ มอนาคตทสดใสและเปนกำาลงสำาคญของชาตในกาล

ตอไป ในเมอครเปนสวนสำาคญในกระบวนการสรางชาต นำาใจครทบรสทธงดงาม จงเปนภาพ


ตรงกนขามกบนำาใจอนเลวทรามตำาชาของผททำารายคร ผททำารายครจงตกอยในฐานะผทบอน

ทำาลายชาตไทยเปนศตรของชาตไทยไปโดยปรยาย

อยางไรกตาม ในสอบางชน อยางเชน ภาพยนตร พลเมองจหลง ทยงมการสรางพนทใหกบ

คนในพนท 3 จงหวดชายแดนไดแสดงตวตนสอสารกบสงคมบาง จนทำาใหเกดการปะทะกนของ

เรองเลาทฝายหนงเลาใหชาตพนธไทยเปนผออนแอถกทำาราย แตภาพยนตรครจหลงกลบใหราย

ละเอยดของเรองทลกซงกวา โดยพยายามแสดงวาชาวมลายมสลมซงเปนคนสวนใหญในพนทก

ตกเปนเหยอของความรนแรงเชนกน ดานนำาเสยงทสอพดถงครจหลงลวนเปนเสยงทชนชมยกยอง

ในฐานะทเธอเปนนางเอกของเรอง ในขณะทเมอเอยถงผกอเหตนำาเสยงทใชกเตมไปดวยคำาถาม

วาลงมอทำารายครทแสนดไดอยางไร ในเนอเสยงยงแฝงถงการตดสนวาผกอเหตเปนพวกอกตญญ

ไมสำานกบญคณคร โดยมสอนอยรายทจะพยายามใชพลงในการอธบายถงสภาพปญหาความ

รนแรงในสามจงหวดชายแดนใตใหผคนไดรบร เสยงทสอสงมาจงเปนลกษณะของเสยงทสราง

การครอบงำามากกวาการเปดโอกาสหรอตงคำาถามใหผรบสารไดลองพยายามหาคำาตอบวา เหต

ความรนแรงนนมบรบทอยางไร นอกจากครจหลงแลว มใครอกบางทเปนเหยอของความรนแรง

ฟงเสยง “นางราย”(?)

ขอคนพบจากสวนแรกของบทความ สรางความกงวลใหแกผเขยนวาหากเราใชวธการ

ตความเรองเลาเชนน แมจะทำาใหเราเขาใจวา “ภาพของครจหลงในฐานะตวแทนของครไทยพทธ

ผ เสยสละเพอชาต” ภาพชาวมลายมสลมทถกแปะปายเหมารวมวาเปนพวกโหดรายไร

มนษยธรรมนนเปนสงทถกกำาหนดโดยวาทกรรม ลำาพงความตระหนกรอาจไมมพลงเพยงพอท

จะทำาใหเราหลดพนจากกบดกความคดแบบคตรงขามระหวางไทยพทธกบมลายมสลมไปได

ผเขยนจงคดถงการตความเรองเลาอกแนวทางหนงทเรยกวาแนวทาง “ปรากฏการณวทยา”

(Phenomenology) ซงมจดเดนคอ เปนแนวทางทไมมงคนหาขอเทจจรง แตใหความสนใจกบ

การหาความจรงในโลกประสบการณ นนกคอความเปนจรงตามเรองเลา ตามสายตาและความ

เขาใจของผถกศกษา ปรากฏการณวทยามฐานแนวคดวามนษยทกคนลวนมแวนหรอเครองกรอง

ทถกกำาหนดโดยวฒนธรรมของแตละคน และไมสามารถสลดแวนนนทงได ดงนนจงไมมขอเทจ

จรงทอยเหนอไปจากการสงเกตของผทมแวนทางอคต ฉนทาคต คำาวาปรากฏการณจงหมายถง


ปรากฏการณแหงจตสำานกหรอความเปนจรงทคนไดรบร ปรากฏการณทคนหนงๆ เชอวาเปน

จรง รบรวาเปนจรง เพราะฉะนนสงทจะมาเปนประเดนของการศกษาจงไมใชขอเทจจรง แตเปน

เรองของความเปนจรงในโลกของประสบการณ (อภญญา เฟองฟสกล 2551) ผเขยนจงคาดหวง

วาการศกษาตความเรองเลาดวยวธนอาจทำาใหเราสามารถเขาใจสารทถกบรรจอยในเรองเลานน

ในแงมมทละเอยดลกยงซงขน

ผเขยนขอเรมดวยการทบทวนงานศกษาทบอกเลาถงเหตความรนแรงในสามจงหวด

ชายแดนภาคใตผานมมมองของหญงชาวมลายมสลม เพอใชเปนฐานในการทำาความเขาใจและ

วเคราะหบรบทปญหาความรนแรงในพนทสามจงหวดชายแดนทสงผลกระทบตอชวตผคน โดยท

งานศกษาทหยบยกมาจะทำาหนาทบอกเลาวาความตายของครจหลง สงผลกระทบหรอมอทธพล

ตอหญงชาวมลายมสลมผถกกลาวหาวาเปนผกอเหตอยางไรบาง ตอจากนนจงขยบไปฟงเรอง

เลาจากเสยงสดของหญงชาวมลายมสลม ซงพวกเธอไดเลาถงชวตในความรนแรง เลาถงครของ

พวกเธอ และเลาถงครจหลง

“ ‘ผหญง’ ในความรนแรงและสนตภาพในสามจงหวดชายแดนภาคใต”

บทความเรอง “ ‘ผหญง’ ในความรนแรงและสนตภาพในสามจงหวดชายแดนภาคใต” ท

รอยเรยงโดยจนจรา สมบตพนศร (2549) ไดบรรยายเหตทำารายครจหลงวา เหตเกดเมอชวงบาย

ของวนท 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 ครจหลงและครศนนาฎ ถาวรสข แหงโรงเรยนบานกจงลอปะ

อำาเภอระแงะ จงหวดนราธวาส ถกจบเปนตวประกนโดย “กลมชาวบานจำานวนกวา 100 คน ทง

หญงชาย สวนใหญเปนผหญงมากกวา” นยสำาคญของเหตนาสลดใจนอยทวาถอเปนสถานการณ

ความรนแรงครงแรกทผกอความรนแรงถกรบรวาเปน “ผหญง” ซงไปพองกบขาวจากฝายความ

มนคงวา “กลมภรรยาเครอญาตของแนวรวมขบวนการกอการรายไดรบการฝกฝนและเขากระจาย

ตวตามหมบานตางๆ ในสามจงหวดภาคใต เพอปฏบตการกอเหตไดทกเมอ”

ปรากฏการณดงกลาวทำาใหจนจราตงคำาถามขนมาวา ทามกลางสถานการณความรนแรง

ในสามจงหวดชายแดนภาคใตตลอดชวงเวลา 2 ปทผานมา (พ.ศ. 2547-2549) เกดอะไรขนกบ

ผหญงไมวาจะเปนแม ภรรยา นองสาว ลกสาว และเครอญาตผหญงในครวเรอนแบบขยายของ

มสลม และนอกเหนอจากความเปนไปไดทผหญงจะใชความรนแรงในบรบทสถานการณสาม

จงหวดภาคใตแลว ความเกยวของของผหญงดงกลาว มความหมายตอการมองสถานการณความ


รนแรงทเปลยนไปอยางไร บทความของจนจราบอกแกสาธารณชนวาผคนทงหญงชายตางมความ

เกยวของกบความรนแรง โดยแตเดมมความคดวาผหญงถกกนใหอยนอกวงของความรนแรง

ทวาแทจรงแลวผหญงไดรบผลกระทบจากความรนแรงมาโดยตลอด จนสราง “ความเปนไปได”

และแนวโนมทผหญงจะเขาเกยวของกบสถานการณในฐานะ “ผกระทำาความรนแรง” มากขน ทงน

ผเขยนหวงวาการมองสถานการณทเกดขนผานสายตาและเรองเลาของแมและเมยของผเสยชวต

บาดเจบ ถกจบกม หรอถกอม ทงพทธและมสลม ทงฝงเจาหนาทและชาวบาน ทำาใหเหนถงความ

ซบซอนของปรากฏการณและชวยใหเขาใจความบงเอญอยางจงใจทผหญงเขามาเกยวของโยงใย

ในสายธารแหงความรนแรงไดมากขน

ปารฉตร บตรประโคน (2549) ไดวจารณบทความนไววา “ภาพความยากลำาบาก ความ

ทกขยาก และความเจบปวดทงหลายทคนในครอบครวผสญเสยตองเผชญไดรบการขยายให

กระจางแกใจ คอยหวานเพาะใหผอานรสกเหนอกเหนใจ ตอชะตากรรมของคนเหลาน เมอ

พจารณาในฐานะเรองเลา (narrative) ทำาใหเหนถงอำานาจของเรองเลาอนวาดวยความยาก

ลำาบากของผหญงและผสญเสย ซงไมเพยงแตทำาใหผอานเขาใจถงทมาทไปของความรนแรง และ

การใชความรนแรงโดยผหญง แตยงไปใหความชอบธรรมและรบรองการใชความรนแรงอนนดวย”

อยางไรกด ในแงมมของผเขยนมองวาบทความของจนจราไมไดแสดงการวเคราะหตว

เรองเลาของหญงผสญเสยเหลานน ประเดนหลกของจนจราคอการวเคราะหถงตวสถานการณท

ผหญงถกลากเขามาเกยวของกบความรนแรงโดยตรงมากขน และพยายามอธบายวาตวนโยบาย

ของรฐเองอาจมสวนกระตนใหเกดสถานการณดงกลาว สงนาสนใจคอจากเหตการณครจหลง

ถกทำารายน บทความไดชใหเหนการตอบโตตอบสนอง (re-action) ทรนแรงจากสาธารณชนท

มองผกอเหต (ซงมผหญงมสลมดวย) ในเชงลบมากขน ตรงนแสดงวาในกรอบวาทกรรมรฐไทย

ทำาใหพลเมองไทยเจบแคนและมองพลเมองไทยเชอชาตอนอยางหวาดระแวง ประเดนกคอกรอบ

วาทกรรมรฐทำางานในฐานะตวกระตนความรนแรงอยางไร จนจราจงพยายามหาทางออกดวย

การเสนอ “กรอบการมอง” แบบใหมทพยายามชวยใหผอานไมตดกรอบวาทกรรมรฐ ดวยการ

ชวยเปลยนมมมองชใหผอานมองเหนความทกขและความเจบแคนจากประสบการณของผหญง

มสลมทสญเสยญาตของตน

จากบทความนเปนตวอยางของการเสนอทางออกโดยเสนอใหคนอานเปลยนมมมองตอ

คนในพนทใหมไมใหตดในกบดกวาทกรรมรฐ ทงนเพอความเขาใจทกระจางขน ผเขยนขอยก

ตวอยางการตความเรองเลาโดยเลอกเอาเรองเลาจากชวตและประสบการณของหญงมลายมสลม


ในสามจงหวดชายแดนมาเปนกรณศกษา เราจะมาพจารณากนวาเมอหยบเอาแนวคดการตความ

ปรากฏการณนยมมาใชจะชวยใหเราหลดจากกบดกวาทกรรมแบบคตรงขามระหวางรฐไทยกบ

มลายมสลมไดหรอไม อยางไร

เมอหญงชาวมลายมสลมเลาถงครและครจหลง

ผเขยนมโอกาสไดฟงเสยงของหญงชาวมลายมสลม 5 คน คอ กะนอาย กะนบหงา กะน

ปานะ กะนอางง กะนลาง2 ในการพดคยแบบพบเหนหนาและทางโทรศพทในชวงเดอนสงหาคม

พ.ศ. 2554 ผเขยนแจงแกผใหขอมลวาอยากทราบถงเรองราวชวตในเหตความรนแรง ทงชวต

ของพวกเธอ และเหตการณความรนแรงซงเปนทรบรของสงคม อยางการฆาคร เผาโรงเรยน โดย

เฉพาะเหตทเกดขนครจหลง ผใหขอมลเหลานมประสบการณชวตทแตกตางกน พวกเธอทกคนพา

กนบอกวา เปนทกขกบสภาพความเปนอยทามกลางเหตความไมสงบ เหตความรนแรงทเกดขน

ในพนทสามจงหวดนนทำาใหชวตของผใหขอมล 3 คนตองพบกบความสญเสย

ในกรณของกะนอาย เธอเลาวา ไดรบขอมลทไมสามารถเปดเผยทมาไดวา ผทฆาสาม

ของเธอคอเจาหนาทรฐ แตกไมสามารถเอาผดกบผกอเหตได เรองราวของสามเงยบหายไปกบ

สายลม นนเปนเพราะเธอเปนชาวมลายมสลม เจาหนาทจงไมกระตอรอรนทจะตามจบตวคน

ผด มาลงโทษ “กจะจบใครละ ไมมเลย ถาคนไทยพทธถกยงเคากจบเลย แมแตคนพการกจบ

ไป เขาบอกวาสงสยวาคนนนเปนคนยง แตวาของเรานไมเคยถามเลย ไมเคยบอกเลย แปลกด

เหมอนกน”

ดานเรองของกะนบหงา เธอตองทนทกขอยกบความรสกสญเสย “กะเกบตวอยในบาน

นานถง 3 ป แตกอนเคยคดจะฆาตวตายดวยซำาแตลกๆ หามไว เวลามคนอยตรงไหนไมกลา

เดนผาน เพราะกลวเคาจะพดตามหลงวาเราเปนแมหมาย คนททำากถกเจาหนาทยงตาย ตรงท

เคายงสามกะนนแหละ แตกะไมรวาเขาทำาทำาไม”

ผใหขอมลอกคนหนง คอกะนปานะ ภายในชวงเวลา 6 ปแรกทเกดเหตความรนแรง เธอ

สญเสยพนองไปทงสน 4 คน เธอเลาวา “ทกวนนเรายงไมรวาใครเปนคนทำา พนองบางคนทำางาน

ใหรฐ เรากเดาวาคนทำาเคาไมพอใจทบานเราทำางานใหรฐ แตพนองคนอน กเปนชาวสวนธรรมดา

2 ผเขยนใชนามสมมตแทนชอของผใหขอมลทกคนทปรากฏในบทความน.


อยบานทำางานทบาน เคากยงฆาอก เราเลยเดาไมไดวาคนททำาเคาไมพอใจอะไรครอบครวเรา

เจาหนาทรฐกใหความคมครองเราไมได ตวกะเองกถกคกคามจนตองยายเขาไปอยในเมอง เพราะ

เรารสกวาบานไมใชททปลอดภยสำาหรบเราอกตอไป”

นอกจากนยงมผเลาคนอนๆ ทแมไมไดสญเสยญาตพนอง แตกตองสญเสยความสขในชวต

ทเธอเคยม ดงทกะนลางครหญงชาวมลายมสลมเลาวาเธอแสนจะหวาดหวนกบเหตความรนแรง

“โรงเรยนเพงจะถกเผา แตไมเปนขาวนะ ชาวบานชวยกนดบทน มนกไหมหองเรยนไปหองนง น

กทำาเรองยายมาสอนโรงเรยนใกลบานแลวไมรจะไดยายรเปลา” นอกจากนครชาวมลายมสลม

ยงไดพดแทนชาวบานวา “คนในพนทเคาไมอยากใหเกดความรนแรงหรอกเคาอยากจะพฒนา

อยากมงานทำาทด เดยวนเคาไปอยมาเลยกนเยอะเพราะอยบานทำามาหากนไมไดไง เคาตอง

ทำามาหากน”

เสยงจากหญงชาวมลายมสลมในสวนนคงชวยสะทอนมมมองเรองความเดอดรอนของ

ผคนในพนทใหสงคมไดรบรวา ความทกขทเกดจากความรนแรงนนมนเปนของทกคนโดยไมแบง

แยกชาตพนธและศาสนาเลย

เหตแหงความรนแรง

เมอสอบถามวาเหตแหงความรนแรงเกดขนจากอะไร ผใหขอมลแตละคนตางบอกเลาถง

สาเหตของปญหาจากมมมองและประสบการณของตน กะนอายเลาวา “มนเกดจากความขดแยง

กน บางทกศาสนา บางทเคากขดแยงกนเอง บางทกเจาหนาทรฐทำางานไมถกตอง พอโตะอหมาม

ถกยง โตะครถกยง คนกคดกนวาใครทำา คนธรรมดานทำาไมไดนะ เคาไมกลา ไมมอาวธดวย เขา

เลยมองวาเจาหนาททำา แลวพอเขาทำา (ทำาราย) เจาหนาทไมได เขากทำา (ทำาราย) คนไทย สาเหต

เราคดวามาจากเจาหนาทมากกวา”

ดานกะนอางงมองวา “มนตองเปนเรองผลประโยชนทบซอน เพราะเรารวาความขดแยง

นมมานานแลวแตทำาไมมนเกดถขน ในสามจงหวดนยาเสพตดเยอะมาก ของหนภาษเยอะมาก

แตทำาไมรฐจดการไมไดใชมย มนมประโยชนทบซอนอยขางในไมใชนอยๆ มนเปนระดบชาตเลย

สวนเรองศาสนากมบางไมใชไมมเลย ตรงนกเหมอนเรองแบงแยกดนแดนนนแหละ มนถกทำาให

กลายเปนเรองใหญ เพราะสามจงหวดมจดออนตรงน กระบวนการรฐเองกทำาใหมนครกโครม


เรองมนเกดขนจนถงทกวนนเพราะแกปญหาไมถกจดนแหละ คอมองในแงเดยว มองแตเรอง

แบงแยกดนแดนไง”

นอกจากนกะนอางงยงไดพดถงเรองการรบร ประวตศาสตรปตตานดวยวา “เรอง

ประวตศาสตรนบางคนทเคาเรยนมา คนทเคาเรยนรประวตศาสตรทมความโกรธแคนมาเคา

ปลกฝงในสงทโกรธแคน ตอนทเราเรยนทแหงนงเรากไดฟงบาง เรองอดตทเราถกรงแกเยอะ พอ

เราเปลยนทเรยนกไมไดฟงเรองนอก พวกผใหญทเราอยดวยเคากเลาเรองน เคาเลาเรองความ

สำาคญของปตตานในอดต เคากเลาเราอยรวมกนมาไดอยางสนตสข ความขดแยงกบรฐไมได

เอามาเปนเรองใหญโต”

เรองเลาทง 3 เรอง บอกเลาสาเหตของเหตความรนแรงวา เกดจากการตอตานเจาหนาท

รฐทใชความรนแรงกบคนในพนท เรองเจาหนาทรฐกอเหตเพอดงงบประมาณ เรองขบวนการคา

ยาเสพตดและเรองขบวนการคาของหนภาษทมเจาหนาทรฐเขาไปพวพน เรองศาสนา เรองสำานก

ทางประวตศาสตรปตตาน เหนไดวามเพยงประเดนเรองศาสนาและสำานกประวตศาสตรเทานนท

เจาหนาทรฐไมเขาไปเกยวของโดยตรง แตยงคงเกยวของกบรฐ เพราะผเลาบอกวากระบวนการของ

รฐมงโหมกระพอใหสงคมเหนวาเรองชาตพนธและศาสนาเปนสาเหตสำาคญทสดซงนำาไปสความ

ขดแยง ขอสรปในการวเคราะหเรองน คอ ในสายตาของผเลาสาเหตของความรนแรงทงหมดลวน

เกยวของกบรฐทงสน โดยทเรองเลาของกะนอางงนนแสดงถงการสรางคตรงขามจากทงฝายรฐ

และผตอตานรฐทพลอยทำาใหคนบรสทธตองลมตาย ซงเปนการเลาเรองทตางออกไปจากขอเสนอ

ของดนแคน แมคคารโก (Duncan McCargo [2008]) ทพดอยางชดเจนวาความรนแรง (ทาง

ตรง) ทเกดขนใน 3 จงหวดชายแดนภาคใตเกดขนจากการทสงคมมลายมสลมเสอมอำานาจทาง

ศลธรรม ความแตกแยกในกลมผนำาดานศาสนาอสลาม เพราะความคดความเชอทแตกตางกน

และถกรฐทำาใหแตกแยกกนเพราะผลประโยชนนานาประการ จนนำาไปสวกฤตภาวะผนำา ซงทำาให

ปตตานใน ค.ศ. 2004 (พ.ศ. 2547) กลายเปนดนแดนเปดสำาหรบพวกสดขว ทงกลมแบงแยก

ดนแดน และผสนบสนนความรนแรง (McCargo 2008)

ความสมพนธของคนในพนทหลงจากเหตความรนแรงในป พ.ศ. 2547

เรองเลาเกยวกบความหางเหนระหวางคนตางชาตพนธและศาสนา ไดถกถายทอดจาก

ปากคำาของหญงชาวมลายมสลม พวกเธอสมผสไดวาความรนแรงทเกดขน สงผลใหความสมพนธ


ของพวกเธอกบชาวไทยพทธนนเปลยนแปลงไป ดงทกะนอายเลาประสบการณวา “วนกอนกะเจอ

เพอนคนพทธทเคยเรยนโรงเรยนเดยวกนกบกะเคาเปนคร มานงรอรถอยทศาลา มนไมมรถเลย

เยนมากแลว กะไปกบลกชายกเหนเขา ถามเขาวาจะไปไหน เขาบอกจะเขาบาน แตไมมรถเลย

กะกบอกวามาดวยกนกะจะไปสงให บานเขาอยในบานคนไทยพทธเลยจากบานกะไปอก เขา

ถามกะวาไมกลวเหรอ ไปสงเคานไมกลวเหรอ กะบอกวาไมกลว คนเราถาพระเจาบอกใหตาย

อยทไหนเรากตาย” เรองเลาของกะนอายยงมอกดานทสวยงาม เธอเลาวา “กะไปเจอครของกะ

ทตลาด ครไทยพทธนแหละ เคากเขามากอดกะ เคาบอกวาไมคดเลยวาเธอจะเกงขนาดน เธอ

ทำางานตอสเพอคนอน ลกศษยครเกงมาก เคาบอกแบบน”

สวนกะนปานะ เธอเลาวาแมของเธอมลกบญธรรมเปนคนไทยพทธ มาบดนเมอเกดเหต

ความรนแรงขนเธอเลาวา “พ (ลกบญธรรมของแม) เคากไมกลาเขามาทบาน เคาคงกลว เราก

เขาใจเคานะ ถาเคามาเรากกลววาจะมใครทำาอนตรายเคารเปลา แตแมเราจะหางเหนกนไปแต

ความรกแบบพนองความรกแบบแมลกมนกยงอยนะ พเคากยงโทรมา แมมอะไรแมกฝากเราไป

ใหเคา เพยงแตเคาไมไดมาเยยมแมทบานเหมอนแตกอน”

นอกจากเรองเลาขางตนนแลว หญงชาวมลายมสลมคนอนกเลาในทำานองเดยวกน ผ

เขยนสรปใจความไดวาเมอเลาถงความสมพนธกบคนไทยพทธในยคทความรนแรงมาเยอน เสยง

ของชาวมลายมสลมจะเลาเรอง 2 ดาน คอเลาทงความหางเหนทพวกเธอเพงสมผสไดเมอเกด

เหตความรนแรงขนแลว กบการเลาถงเรองสายใยแหงความผกพนทยงคงยนยาวขามพรมแดน

ทความรนแรงขดคนเอาไวได

นอกจากนหญงชาวมลายมสลมยงมเรองเลาจากสายตาของคนทถกสงคมหมางเมน พวก

เธอเลาวาเมอรบขอมลขาวสารจากสอตางๆ ทำาใหรสกไดวาสงคมเหมารวมพวกเธอวาเปนผ

กอเหต เชน กะนปานะเลาวา “การทำางานของสอนอยากใหรอบดานนะ อยางวนกอนพระถกฆาก

ไปจบคนมาออกขาวครกโครมวาผกอความไมสงบเปนคนทำา แตพอพสจนจรงวาเปนเรองสวนตว

กไมมขาวชแจงใหสงคมรบรเลย คนกฝงใจอกวามสลมไปฆาพระ” กะนอางงบอกวา “ขาวทออก

ไปสวนมากสรางความรสกวา วาเราอกแลว เขาวาเราอกแลว มนทำาใหรสกเหมอนถกรงแก คน

กรสกรวมกนวาพวกเราถกรงแก อยางนมนไมดเลย มนจะกลายเปนศตรกนไป”


สงททำาใหชาวมลายมสลมรบรอยางลกซงวาสงคมไทยมองพวกเธอเชนไรนนคอปฏกรยา

จากผคนในสงคมทพวกเธอไดพบยามทเดนทางออกจากพนทสามจงหวดชายแดน กะนบหงาเลา

วา “เราไปกบโครงการนะ เขาพาเราไปเทยวใหผอนคลายจากเรองเหตการณในพนท แตเราเจอ

ประจำา เวลารถไปจอดใหคนกนขาวใหเขาหองนำา ในหองนำานเขาจะเขยนดาเลยนะวา เราเปนพวก

กอความรนแรง” กะลางเลาวา “ตอนเกดเหตการณใหมๆ กขนมากรงเทพฯ เราโบกแทกซเคาไม

รบเลย มนผดปกต เรากคดวา เอ! เพราะเราคลมฮญาบ เพราะเรามาจากสามจงหวด รเปลา”

ความรสกทชาวมลายมสลมถายทอดออกมานเปนทงสงทเกดขนจรงและสงทพวกเธอคาด

วาจะเปนเชนนน แตการคาดเดานกวางอยบนพนฐานอารมณความรสกทสงคมใหญสงมาถงตว

พวกเธอนนเอง ทสดแลวพวกเธอกไดแตพดวา “ไมอยากใหสงคมมองเราวาเปนคนกอเหต คน

มสลมไมใชพวกนยมความรนแรง ศาสนาของเรากสอนใหคนเปนคนด สอนใหเรยนรศาสนาอน

เพอทจะใหอยรวมกนได”

ทำาไมผกอความไมสงบตองฆาคร

ในหมผทถกทำารายและตองบาดเจบลมตายมาโดยตลอด คอ คร การทครถกฆาตายเปน

จำานวนมากสรางความกงขาวา“ทำาไมผกอความไมสงบตองฆาคร” ผเขยนนำาคำาถามนเขามาส

การสนทนาเพราะตองการเจาะประเดนใหลกลงไปวาผเลาจะอธบายถงความรนแรงทเกดขนกบ

บรรดาครในสามจงหวดชายแดนภาคใตวาอยางไร

เรองเลาของหญงชาวมลายมสลม สะทอนวาพวกเธอกเฝามองสงทเกดขนกบครอยเชนกน

กะนบหงาเลาวา “เราเศรานะเวลาไดขาวครถกยงถกทำาราย เราไมรวาใครทำารายคร ชาวบานทน

เคากรกครทงนน วนกอน ผอ.ไทยพทธยาย เรายงจดงานเลยงสง เพราะวาเคาดกบเรามาก เปน

ทปรกษาใหกลมแมบานดวย ชวยเขยนโครงการชวยทกอยาง ถาใครเคาไมเชอวาเรารกคร เอา

แผนซดไปดกได ในงานเลยงสงนนชาวบานรองไหกนทกคน”

กะนอางงผใหขอมลทประกอบอาชพครเลาวา “ไมทราบสาเหตจรงๆ คดวาครคงเปนเปา

นงเปนเปาทงายทสดมง ครเดนทางเขาออกเปนเวลา เปนทรจกของคนทวไป กเลยงายทจะลงมอ

เรองการศกษากนาจะเกยว เดมเปนการศกษาทางเดยวเปนสายสามญไมมเรองศาสนา มนเลย

เปนปม เดยวนดขนมากมการเอาศาสนามาจดใหเรยนในระดบประถมทำาใหเรองศาสนาเขมขน


ขนและทำาใหเหนวารฐไมไดทอดทง ยงสงเสรมใหเดกไดเรยนรเรองน เดมทเรยนสามญอยาง

เดยว อกฝายนงเขาอาจมองวาเปนหลกการทผด รฐอาจจะเหนวาเปนการลมเหลวในการสอสาร

ความเขาใจ และกสนนษฐานวาคนทไปเขารวมคอผหลงผดเพราะไปเชอการตความทบดเบอน ก

เลยเอาการศกษาเขามาแก เหตเกดกบครเรากหดห เพอนครตวเลกๆ ไมมอาวธเลย เคาทำาได

ยงไง ทำาทำาไม กอยากรวาใครทำา อยากหาคนแกปญหา มนเปนเพราะความขดแยงกบรฐรเปลา

ททำาใหเคากอเหต เรองอนกเปนไปไดเคาอยากจะคายาเสพตดคาของหนภาษแลวมากอเหต

ทำาคร ใหมนเกดความวนวายกเปนไปได”

กะนลางครหญงชาวมลายมสลมอกคนหนงกลาววา “เรองทเคาทำารายคร เรากอยากร

เหมอนกนวาใครเปนคนทำา อยากจะทราบสาเหตวาทำาไมตองเอาชวตคร ครไมใชคนททำาผดคด

ชวอะไร ครไมวาจะเปนครสอนในโรงเรยนของรฐหรอครปอเนาะกอยากใหเดกนกเรยนอยากให

พนองมสลมมความรเปนคนดของสงคม ถาจะพดวาพวกแบงแยกดนแดนเปนคนทำา ครกไมได

ปลกฝงใหนกเรยนคดชวหรอคอยตอตานฝายอดมการณ”

ทสดแลวเสยงจากหญงชาวมลายมสลมทงทเปนคนทวไปและเปนครเอง ตางไมทราบ

เหตผลทแนชดวาทำาไมจงเกดเหตความรนแรงขนกบคร สงทพวกเธอสะทอนออกมา บอกวาเปน

เพยงการคาดเดาจากประสบการณทม ดวยความสบสนอลหมานในพนท เปนเรองงายทสดถา

จะบอกวาการทำารายครอาจเปนการสรางสถานการณของผตองการผลประโยชนจากเหตความ

รนแรง สวนการกอเหตกบครเพราะเรองการจดการศกษาของรฐทแตเดมไมใหความสำาคญกบ

เรองศาสนาอสลาม หรอเรองความไมพอใจของฝายอดมการณชาตนยมปตตานทคดวาครคอย

เสยมใหเดกนกเรยนตอตานพวกเขา ทงสองเรองใหภาพถงการสรางขวตรงขามทงจากฝายรฐและ

ฝายผตอตานรฐ ดานเรองความสมพนธของครกบชมชนนน เรองเลานกบอกวาครยงคงมภาพทด

ในสายตาของชาวบาน คนในทองถนมไดตอตานการทำาหนาทของครในโรงเรยน คนในพนทยง

คงอยากใหครกบชมชนเปนสวนหนงของกนและกน

ครจหลงในความรบรและความทรงจำาของชาวมลายมสลม

เมอหญงชาวมลายมสลมเลาถงครจหลง พวกเขาสงสารเหนใจ ยงเมอไดเหนคลปครจหลง

ถกทำาราย กะนคนหนงตงคำาถามวา “เคาทำาไดยงไง เคาทำากบผหญงตวเลกๆ อยางนนไดยงไง”


เมอผเขยนถามวาคนททำารายครจหลงเปนใคร พวกเขาพรอมใจกนตอบวา “เราไมรเพราะเรา

ไมไดอยในเหตการณนน” บางคนขยายความวา “ทสามจงหวดกเปนแบบน เกดเหตขนแตละท

กไมรวาใครเปนคนทำากนแน มนไมเหมอนกบทอน (ตางประเทศ) ทเคาจะออกมาบอกเลยวา

เคาเปนคนทำาและทำาไปทำาไม”

เรองเลาในสวนนมสงทนาสนใจวาหญงชาวมลายมสลมเหลานไดสะทอนภาพความรนแรง

ทสรางความสบสนอลหมานใหแกผคนในพนทเมอเกดเหตความรนแรงขน โดยมากแลวเจาหนาท

รฐกไมกลาเขาไปในทเกดเหตเพราะกลวจะเปนกบดกทวางไวรอทำารายตน แตนนกทำาใหความ

จรงหลายประการลองลอยไปกบสายลมแหงความหวาดระแวง เพราะในพนทนน “เราไมรวาใคร

เปนใคร” เรองเลายงบอกถงความรสกทพวกเขามตอครไทยพทธ ความสะเทอนใจ ความเหนใจ

ความรสกทไมอยากใหเหตการณเชนนเกดขนกบครคนใดอก ทงหมดนบอกเราวาในสายตาของ

ชาวบานครมใชศตรของพวกเขา

ในเรองขาวของครจหลงตามสอตางๆ หญงชาวมลายเลาวาเมอฟงขาวสารจากสอในบาน

เมอง ภาพทออกไปกสรางความไมสบายใจใหแกพวกเธอเปนอยางมากเพราะ

“เขาพดวาคนทท�าเปนมลายมสลม พดอยางนมนฟงแลวรสกวา นายทกคนเปนคนท�า

ครจหลง”

“กมคนเคาพดกนวาทหารพรานเปนคนท�าแลวโยนความผดใหชาวบาน”

“มผหญงในหมบานเยอะเลยทตกเปนผตองหาท�ารายคร ตอนนกพสจนแลววาเคาเขา

ไปชวยคร เขาไมผด แตเวลาแบบนท�าไมขาวไมออกบาง เราเขาไปทหมบานกจงลอปะ

เขาไปคยกบชาวบาน ทกคนกบอกวารกครจหลง ครนเปนคนดชาวบานรก ชาวบานเคา

ไมท�าหรอกกบคร”

บเกะ ผใหขอมลชาวมลายมสลมคนหนงทตดตามสอ เชน ภาพยนตรเรอง พลเมองจหลง

เลาในการสมภาษณเมอวนท 7 สงหาคม พ.ศ. 2554 วา “เราไมรวาหนงเคาตองการสออะไรกน

แน เคาอยากสรางสนตภาพเหรอ แตตอนทเราดเรารสกวาเรากลว เราไมกลาไปเชยงรายเพราะ

เรารสกวาคนทนนเกลยดเรา ไมเฉพาะคนเชยงรายนะเราคดวาถาคนทวไปเคาดกจะเกลยดเรา

เหมอนกน”


เมอไดฟงเรองเลาเกยวกบ ครจหลง ชาวมลายมสลมกอยากจะสอสารกบผคนในสงคม

บางเชนกน หญงชาวนราธวาสคนหนงบอกวา “เราอยากจะบอกสกอยางวาเวลาทครถกทำาราย

เรากสงสารครทกคน เราไมไดอยากใหเกดเหตกบคร เวลาครถกทำารายขาวกออก ทกคนกสนใจ

ทกคนกมาชวยกนเรยกรอง พอเปรยบเทยบกนกบเราทเปนชาวบานนเราโดนทกวนนะ มนเหมอน

เราไมสำาคญ” สวนคนอนๆ พดในทำานองเดยวกนวา “ไมอยากใหมองวามสลมทกคนเปนคนทำา”

เรองเลานสะทอนความรบรทหญงชาวมลายมสลมมตอตนเอง พวกเธอเขาใจวากระแส

สงคมในเวลานมองพวกเธอเปนผนยมความรนแรง นำาเสยงนนอกจากตดพอแลวยงเปนเสยงของ

ผทรองขอความเปนธรรมใหแกตนเอง เพราะเธอไมใชคนกอเหตแมวาอาจจะมชาตพนธและ

ศาสนาเดยวกนกบผกอเหตกตาม สวนอกประเดนทนาสนใจคอในสารนปรากฏเรองเลาทตาง

ออกไปจากเรองเลากระแสหลก คอการทผคนเลาลอกนวาเหตการณครงนมรฐอยเบองหลง นน

ตความไดวาชาวบานมความหวาดระแวงตออำานาจรฐเปนอยางมาก ในสายตาชาวบานเรองเลาน

ยงคงนารบฟง เพราะพวกเธอมความทรงจำาเรองทชาวมลายมสลมถกเจาหนาทรฐอมหาย ถกตงขอ

กลาวหาอยางไมเปนธรรม สวนเรองทเลากนวาครเปนสายสบใหแกฝายรฐ กเปนการคาดเดาจาก

เหตการณแวดลอม และผใหขอมลกใชวาจะเหนดวยกบการทำารายสายสบอยางทารณโหดราย

ผอานจะสงเกตเหนวาในสวนทายของบทความน ผเขยนไดเลอกใชวธการศกษาเรองเลา

จากชวตและประสบการณจรง และวเคราะหเรองเลาในเชงปรากฏการณวทยา ซงเนนความเปนอต

วสย (subjectivity) และใหความสำาคญกบเรองอารมณและความรสกทมอยในเรองเลา แนวคด

นมองวา อารมณความรสก มไดเปนเพยงสวนประกอบของเรองเลา เพราะในยามทอารมณความ

รสกถกสรางขนมาในสถานการณใดสถานการณหนง อารมณความรสกทรนแรงจะเปนดงมานท

จะมาปกคลมจตใจ จนทำาใหเกดอคต ฉนทาคต การศกษาแนวปรากฏการณนยมเชนน ทำาโดยการ

เขาไปใกลและการถอยหางออกมา ดงทผเขยนไดพยายามเอาความรสกเจบปวดของกรณศกษา

มาเลา นคอการเขาไปใกล และผเขยนจะถอยออกมาวเคราะหเรองเลา เพอพจารณาถงความยอน

แยง ตรรกะเบองหลง และอตลกษณของผเลา ฯลฯ สงเหลานกรณศกษาอาจไมมเจตนาทจะเลา

ใหผเขยนฟง แตเกดจากการทผเขยนเขาไปใกล เขาใจความรสก เขาใจความทกข เสรจแลวถอย

ออกมาวเคราะหเรองเลาดงกลาว ตามแนวทางการวเคราะหเรองเลาเชงปรากฏการณวทยา ซง

ปเตอร เอม. เคลเลทท (Peter M. Kellett) ใชในการศกษาความเกลยดชงโดยจำาเพาะเจาะจง

การวเคราะหเรองเลาของผกอเหตขมขน โดยแบงการวเคราะหออกเปน 3 ขนตอนดวยกน ขนแรก


คอการใหคำาจำากดความ (description) ขนทสองคอการหาแกนของความหมาย (reduction)

และขนสดทายคอการตความ (interpretation) ดวยวธนจะทำาใหทราบวาผใหขอมลใหความ

หมายกบการขมขนอยางไร ใหความหมายกบตวเองและผอนอยางไร รวมถงความเกยวโยงของ

เรองเลากบบรบททางสงคมและวฒนธรรมเปนอยางไร (Kellett 1995)

การศกษาเรองเลาดวยวธน จะทำาใหเหน “คน” ในวาทกรรมไดมากขน ทำาใหไมมองวา

คนเปนเหยอของวาทกรรมแบบเหมารวม เพราะไดแสดงใหเหนวา การทคนเราจะซมซบ หรอเชอ

วาทกรรม หรอตงคำาถามกบวาทกรรมใดวาทกรรมหนง เปนเรองทไมสมำาเสมอ (inconsistent)

ไมเปนภาพเหมารวมแบนราบ เมอคนผานประสบการณตรง เชน มประสบการณชวตทสนตสข

มประสบการณชวตทตองทนทกขกบความรนแรง ประสบการณจรงนจะหลอหลอมใหคนตความ

หรอตอบโตตอวาทกรรม (ตางๆ) แตกตางกนไป การเลอกศกษาเรองเลาดวยวธน เปนไปเพอ

เนนใหเหนถงความยอนแยง ลกลน ขดกนเอง หรอความไมสมำาเสมอในเสยงของผเลา ซงกคอ

ความเปนจรงทมอยในเรองเลานนเอง

สรป อมพร หมาดเดน ไดกลาวถงสถานการณ 3 จงหวดชายแดนใตในความรบรของสาธารณชน

วา นบแตป พ.ศ. 2547 ถงปจจบนวา ภาพของพนทนคอพนทแหงความรนแรง เตมไปดวยผราย

และโจรแบงแยกดนแดน มแตความหวาดกลวและไมนาไปเยอน (SakiAndaman 2550) ภาพ

ความรนแรงในพนทดงกลาวมผลมาจากการถกกำาหนดผานกระบวนการถายทอดชดความคด

และความเชอจากผมอำานาจทเปนทางการ และขยายสสงคมอยางรวดเรว ในขณะทคนในสงคม

บรโภคนยมมกไมสนใจไตถามถงสาเหตททำาใหเกดอาการ เพราะคำาอธบายโครงสรางหลก

ดงกลาวบรโภคไดงายและรวดเรว อกทงยงถกฉายภาพซำาแลวซำาเลา จนคนในสงคมคนชนกบ

กฎเกณฑชดน และดเหมอนวาสงทปรากฏตอสายตา ตอความรบรของสาธารณชนนน ถกสงคม

พพากษาแลววาเปนความจรงทงทยงไมไดตรวจสอบ

งานชนนจงตองการบอกแกสงคมวา ในเรองเลาเกยวกบปญหาความขดแยงในสามจงหวด

ชายแดนใตนนอดมไปดวยวาทกรรมรฐทมตอชาวมลายมสลม และสามารถศกษาไดจากเรอง

เลาเกยวกบครไทยพทธคนสำาคญอยางครจหลง ปงกนมล เรองเลาเกยวกบครจหลงทมรฐเปน

ผเลาสงตอชดความรเรองครไทยพทธใหแกสงคมไทย โดยอาศยการสรางขวตรงขามเปนเครองมอ


ภาพครเปนตวแทนของการพฒนาดานการศกษา ตรงกนขามกบภาพของผคนในทองถนทตองได

รบการพฒนา ภาพครผมความรตรงกนขามกบฝายกอเหตผโงเขลา ภาพครหญงตวเลกๆ มอเปลา

ไมมทางส ตดกบภาพผกอเหตจำานวนมากทรมเขาทำารายเธอ ภาพความเปนคนบานไกล ขดกบ

ภาพชาวบานเจาของพนท ภาพศลปนทมความออนโยนในจตวญญาณสอความคดสออารมณออก

มาทางงานศลปะ ชางตดกบภาพของผทมความหยาบชาในจตใจทใชความรนแรงเพอตอบสนอง

ตอความตองการของตน เหนไดวาเรองเลาเกยวกบ ครจหลงทงหมดทหยบยกมาเปนตวอยางของ

วาทกรรมรฐทแสดงภาพแมพมพของชาตทสมบรณแบบตามอดมคตของสงคม ครผมศรทธาใน

วชาชพ มคณธรรมความดเปนทรกของผคนทวไป ครผยดเอาองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

เปนแบบอยางในการตงใจทำางานเพอประชาชน ครผม “อดมการณและจตวญญาณความเปนคร”

และสดทายครกลบตกเปนเหยอของเหตความรนแรงโดยผททำารายครเปนชาวมลายมสลม ทสด

แลวความรและความจรงในเชงทฤษฎไดมอบอำานาจใหแกผเขยนในการทจะพดวา “ความตาย

ของครจหลงและความตายของครในพนทสามจงหวดชายแดนทกคนนนเปนประโยชนตอรฐไทย”

รฐไดใชเรองเลาเกยวกบครจหลงเปนการเผยแพรตอกยำาถงความรนแรงทมอยในสาม

จงหวดชายแดนภาคใต จากเรองเลาขางตนทำาใหเราไดเหนบทบาทของรฐในกระบวนการสราง

วรสตรผเสยสละขนมา รฐมสวนสำาคญตงแตตน ทงเรองการชวยเหลอครจหลงออกมาจากทคมขง

การรกษาพยาบาล สบเนองมาจนถงพธศพ การตแผเรองราวของเธอโดยสอตางๆ การเชดช

เกยรต และการสรางอนสรณสถานเพอรำาลกถงเรองราวของเธอ เรองเลาโดยรฐใหนำาหนกไป

กบการสรรเสรญคณความดของครจหลงซงเปนสงทควรทำา แตในอกแงมมหนงเรองเลาเชนน

ทำาใหสงคมเสยโอกาสทจะไดวพากษถงทมาทไปและหนทางแกปญหาความรนแรงทเกดขนกบ

คร การบอกเลาถงคณธรรมความดของครจหลงเพยงอยางเดยวไมไดทำาใหประชาชนในสงคม

ไทยมความรในเรองปญหาสามจงหวดชายแดนภาคใตเพมขน รฐมไดวพากษตนเองวามสวน

เกยวของกบเหตการณนอยางไร มงแตปายสดำาใหกบผกอเหตจนพาลเปอนเปรอะไปถงคนมลาย

มสลมแบบเหมารวม

หากยอนไปทำาความเขาใจคำาพดของครจหลงทวา “อยากชวยเดกๆ ทใตเพราะทกวนน

พนทในสามจงหวดภาคใตหาครไดยากเตมท” เรองเลาทอนนสะทอนวาครจหลงมองบทบาท

ครวา เปนผใหความรแกเดกๆ การกระทำาของครสามารถตความไดในอกแงมมหนงวา เธอกาว

ขามการแบงแยกชาตพนธและศาสนา เธอเลอกอยในพนทเสยงภย เพราะจตใจของความเปนคร

ทเหนแกการศกษาของเดกเปนสำาคญ หากผกอเหตทำารายคร เพราะเหนวาครเปนตวแทนของรฐ


นนกทำาใหเหนวา พวกเขาไมสามารถขามพนปญหาเรองชาตพนธและศาสนาอยางทครจหลงไดทำา

หรออาจกลาวไดวา นอกจากครจหลงจะเสยชวตพรอมกบจตวญญาณของความเปนครแลว เธอ

ยงตองตายเพราะผททำารายเธอไมสามารถกาวขามการแบงแยกทางชาตพนธและศาสนาไปได

การศกษาเรองเลาเกยวกบ ครจหลงทำาใหผเขยนพบเรองนาเศรา คอ บรรดาผทนำาคร

จหลงมาเชดชสดด ไมไดมองเหนความตงใจของครจหลง แตกลบมงตอกยำาเรองการแบงแยกทาง

ชาตพนธและศาสนา ซงสวนทางกบอดมการณของครจหลงเอง ทกคนมองไมเหนเลยวา ครจหลง

ตายเพอทจะบอกวาความเปนครนน สามารถทำาใหเธอกาวขามความแบงแยก ทมาแบงความเปน

มนษยออกจากกน ดงททงผตอตานรฐและรฐไทยทำาอย เมอเรองเลาเกยวกบครจหลงถกนำามา

ใชเปนสงแบงแยกซำาเตมสถานการณความรนแรง และทำาใหผคนแตกแยกหวาดระแวงกนมาก

ขน ถงทสดแลว ความตายของผมอดมการณความเปนครอยางครจหลงและครอกนบรอยกยอม

สญเสยไปอยางสญเปลา

รายการอางอง

เอกสารภาษาไทย

ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. 2543. วาทกรรมการพฒนา: อ�านาจ ความร ความจรง เอกลกษณ

และความเปนอน. (พมพครงท2). กรงเทพฯ: ส�านกพมพวภาษา.

ธเนศ อาภรณสววรณ. 2556. ประวตศาสตรวพากษ: สยามไทยกบปาตาน. กรงเทพฯ: มตชน.

นพพร ประชากล. 2552. ยอกอกษรยอนความคด เลม 1 วาดวยวรรณกรรม. กรงเทพฯ:

ส�านกพมพอาน และ ส�านกพมพวภาษา.

พลสข ตนพรหม. 2546. เลาเรอง เรองเลา. เชยงใหม: ส�านกพมพมงขวญ.

สรไพลน สงหอนทร. 2554. ความขดแยงทางชาตพนธและศาสนาในสามจงหวดชายแดนภาค

ใต: ภาพสะทอนจากเรองเลาของครไทยพทธ. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑตสาขา

วชาการพฒนาสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม.

สรยะ ตะวนฉาย. 2551. บทเพลงดบไฟใต ปลายดามขวาน. เรยบเรยงโดย ธญวรตม คงสงข.

กรงเทพฯ: นวไวเตกการพมพ.


อภญญา เฟองฟสกล. 2546. อตลกษณ การทบทวนทฤษฎและกรอบแนวคด. กรงเทพฯ:

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

อภญญา เฟองฟสกล. 2551. “แนวคดปรากฏการณนยม: การบรรยายในวชาทฤษฎสงคมและ

วฒนธรรม 1 ประจ�าภาคการศกษาท 1/2551.” เชยงใหม: สาขาวชาการพฒนาสงคม

ภาควชาสงคมวทยาและมานษยวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

เอกสารภาษาองกฤษ

Berger, Arthur Asa. 1997. Naratives in Popular Culture, Media, and Everyday Life.

Thousand Oaks, London and New Delhi: Sage Publications.

Foucault, Michel. 1970. The Order of Things: An Archaeology of the Human. London:

Tavistock Publications Ltd.

Kllett, Peter M. 1995. Act of Power, Control, and Resistance: narrative account of

convicted rapists. Thousand Oaks, London and New Delhi: Sage Publications.

McCargo, Duncan. 2008. Tearing Apart the Land: Islam and legitimacy in Southern

Thailand. Ithaca, NY: Cornell University Press.

Murray, Kevin. 1988. “The Construction of Identity in the Narratives of Romance and

Comedy.” In Texts of Identity, edited by John Shotter and Kenneth J. Gergen.

London, Newbury Park and New Delhi: Sage Publications.

เอกสารออนไลน

จนจรา สมบตพนศร. 2549. “ผหญงในความรนแรงและสนตภาพของสามจงหวดภาคใต.” South

See 3(2549). สบคนวนท 20 มกราคม 2552. https://southseemag.wordpress.

com.

“จหลง ปงกนมล.” วกพเดย. สบคนวนท 22 สงหาคม 2554. http://th.wikipedia.org/wiki/

จหลง_ปงกนมล.

ปารฉตร บตรประโคน. 2549. “ ‘ผหญง’ ในความรนแรงและสนตภาพของสามจงหวดภาคใต:

ขอวจารณ.” ศนยขาวอศรา สมาคมนกขาวหนงสอพมพแหงประเทศไทย. สบคนวนท

20 มกราคม 2552. http://wbns.oas.psu.ac.th/shownews.php?news_id=38835.


พลเมองจหลง (Citizen Juling). ภาพยนตร. ก�ากบโดยไกรศกด ชณหะวณ มานต ศรวานชภม

สมานรชฎ กาญจนะวณชย. 2551. สบคนวนท 30 กนยายน 2554. http://www.

dailymotion.com/video/xl3w9m_citizen-juling_shortfilms.

พล พะยาบ. 2552. “พลเมองจหลง: ชนสวนของอคต?” บลอกของ aloneagain, 1 กนยายน.

สบคนวนท 30 ตลาคม 2554. http://bit.ly/1LKEtmM.

เลขา เกลยงเกลา และ สเมธ ปานเพชร. 2551. “ทตสนตภาพ...งานทไมมวนจบของสรยะ

ตะวนฉาย.” ศนยขาวอศรา สมาคมนกขาวหนงสอพมพแหงประเทศไทย. สบคนวนท

20 มกราคม 2552. http://wbns.oas.psu.ac.th/shownews.php?news_id=67730.

Coppinocchio. 2551. “พลเมองจหลง: จดหมายเปดผนกทอยากใหคนไทยไดอาน.” บลอกความร

ไวสโนว, 14 ตลาคม. สบคนวนท 13 พฤษภาคม 2554. http://www.wiseknow.com/

blog /2008/10/14/1050/#axzz3OI9nNNrZ.

SakiAndaman. 2550. “เปดงานวจย-จากอาเดะถงเมาะจ: ตวตนคนแดนใตและความเปนจรง

ทางสงคม.” บลอกสนตภาพคอชวต - Peace is life, 1 ตลาคม. สบคนวนท 10 มกราคม

2557. http://www.oknation.net/blog/saki/2007/10/01/entry-1.

การสมภาษณ

กะนอาย. 2554. สมภาษณโดยผเขยน. สมภาษณทางโทรศพท: 6 สงหาคม.

กะนบหงา. 2554. สมภาษณโดยผเขยน. สมภาษณทางโทรศพท: 8 สงหาคม.

กะนปานะ. 2554. สมภาษณโดยผเขยน. สมภาษณทางโทรศพท: 5 สงหาคม.

กะนอางง. 2554. สมภาษณโดยผเขยน. สมภาษณทางโทรศพท: 7 สงหาคม.

กะนลาง. 2554. สมภาษณโดยผเขยน. สงขลา: 8 สงหาคม.

บเกะ. 2554. สมภาษณโดยผเขยน. สงขลา: 7 สงหาคม.

32.1-4 - Faculty of Sociology and Anthropology · drawing upon A. J. Greimas’ Quest Model, the...

Documents

Transcript of 32.1-4 - Faculty of Sociology and Anthropology · drawing upon A. J. Greimas’ Quest Model, the...