8/18/2019 2_CoP_All

1/364

เลม 2 รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน าเสยและโรงปรับปรง  คณภาพน าของชมชน

 โดย กรมควบคมมลพษ และสมาคมวศวกรรมส งแวดลอมแหงประเทศไทย

ราคา  325 บาท

สงวนลขสทธ ในประเทศไทยตาม พ.ร.บ. ลขสทธ กรมควบคมมลพษ @ พ.ศ.2546หามการลอกเลยนไมวาสวนหน งสวนใดของหนังสอเลมน   นอกจากจะไดรับอนญาตเปนลายลักษณอักษร

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาตกรมควบคมมลพษ.เลม 2 รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน า

ของชมชน.- - กรงเทพฯ :สมาคมวศวกรรมส งแวดลอมแหงประเทศไทย, 2546.348 หนา

1. น าเสย. I. ช อเร อง.628.35

ISBN 974-9558-52-9

จัดพมพ โดย

สมาคมวศวกรรมส งแวดลอมแหงประเทศไทย122/4 ซอยเรวด ถนนพระรามท  6แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400โทรศัพท  0-2617-1530-1 โทรสาร  0-2279-9720website: www.eeat.or.th

e-mail: info@eeat.or.th

พมพครั  งท  1พ.ศ.2546จานวน  600 เลม

8/18/2019 2_CoP_All

2/364

คานา

จากอดตจนถงปจจบัน   การออกแบบและกอสรางระบบรวบรวมน าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน าของชมชนในประเทศไทยมักอางองตัวเลขหรอคาก าหนดการออกแบบจากเอกสารทาง

วชาการของตางประเทศ 

ซ งจากการสารวจและรวบรวมขอมลการเดนระบบของโรงปรับปรงคณภาพน าของชมชนทั วประเทศ(ท มการกอสรางและเดนระบบแลว) พบวาน าเสยชมชนของไทยมคาบโอดต ากวาคาอางองของตางประเทศมาก  ระบบตางๆ  ในอดตจงถกออกแบบไวใหญเกนจรง กรมควบคมมลพษไดเลงเหนถงงบประมาณท สญเสยไปโดยเปลาประโยชนดังกลาว   จงไดมอบหมายใหสมาคมวศวกรรมส งแวดลอมแหงประเทศไทยจัดทา  “เกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน าของชมชน” ข  น  เพ อแนะนาเกณฑการออกแบบท เหมาะสมสาหรับ เมองไทย  ทั  งน  เพ อใหหนวยงานของรั ฐ  โดยเฉพาะเทศบาล  บรษัทท ปรกษา  และวศวกรผ  ออกแบบ 

นาไปใชเปนแนวทางในการออกแบบตอไป

 กรมควบคมมลพษ  มถนายน 2546

8/18/2019 2_CoP_All

3/364

คานาในการจัดพมพ

จากการท สมาคมวศวกรรมส งแวดลอมแหงประเทศไทย(สวสท.) ไดรับมอบหมายจาก  กรมควบคมมลพษใหเปนผ  จัดทาและไดรับอนญาตใหจัดพมพเพ อเผยแพร  “เกณฑแนะนาการออกแบบ

ระบบรวบรวมน าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน าของชมชน”

โดยประกอบดวยค มอ  4

เลม 

แยกตามความเหมาะสมตอการนาไปใชงาน ดังน  เลม 1 สรปเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน า

ของชมชนเลม 2 รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน าเสยและ

โรงปรับปรงคณภาพน าของชมชนเลม 3 ตัวอยางการคานวณโดยใชเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน าเสยและ

โรงปรับปรงคณภาพน าของชมชนเลม 4   เทคนคการบาบัดน าเสยบางวธ การนาน าท  งมาใชประโยชน และการทดสอบพษวทยาสาหรับน าท  ง

เกณฑแนะนาการออกแบบฯขางตนถกจัดทาข  นจากขอมล  และประสบการณของผ  เช ยวชาญทางดานเทคโนโลยการบาบัดน าเสยของประเทศไทย  ซ งเนนถงความเหมาะสมท ใชกับลักษณะน าเสยและสภาพทองถ นของประเทศไทยโดยเฉพาะ  สวสท.เลงเหนวาจักเปนประโยชนอยางย งถามการเผยแพร

เกณฑดังกลาวออกไปในวงกวาง   เพ อใหผ  ท เก ยวของทาความเขาใจและนาไปประยกตใชงานไดจรง แตเน องจากขอมลตางๆท เก ยวของยังมอย อยางจากัด  จงทาใหเกณฑแนะนาการออกแบบฯ  อาจยังไมสมบรณมากนัก   ซ งเม อมขอมลอยางเพยงพอและไดรับขอคดเหนกลับมากจักปรับปรงใหมความสมบรณมากข  นในลาดับตอไป

(ปราณ พันธมสนชัย, P.E.)  นายกสมาคมวศวกรรมส งแวดลอมแหงประเทศไทย

  มถนายน 2546

8/18/2019 2_CoP_All

4/364

กตตกรรมประกาศ

โครงการการจัดทาค มอการออกแบบระบบรวบรวมน าเสยและระบบบาบัดน าเสยชมชน  ดาเนนการโดย สมาคมวศวกรรมส งแวดลอมแหงประเทศไทย

ท ปรกษาขอขอบพระคณ ผ  เ ช ย วชาญท เ ขา รวมสัมมนายอยเพ อกาหนดเกณฑแนะนา การออกแบบฯ  และผ  เขารวมการสัมมนาใหญทกทานท ไดสละเวลา  และใหความเหนในการปรับปรงรายงานใหสมบรณย งข  น

คณะทางานของท ปรกษาขอขอบพระคณอธบดกรมควบคมมลพษ  และรองอธบดกรมควบคมมลพษ ท ไดกรณาใหคาแนะนาอันมคาตอโครงการน   และขอขอบคณเจาหนาท กรมควบคมมลพษทกทานท ใหความอนเคราะหและรวมมอในดานตาง  ๆ รวมทั  งคณะท ปรกษาโครงการฯ  ท มสวนสาคัญอยางย งในการจัดทา  วเคราะห วจารณ ใหคาแนะนาเพ อปรับปรงแกไข

สดทายน  ท ปรกษาขอขอบพระคณเจาหนาท กรมควบคมมลพษท ไดชวยเหลอและใหคาปรกษารวมทั  งใหขอคดเหนท เปนประโยชนตอการจัดทารายงานและการดาเนนการโครงการจนเสรจส  นสมบรณดังมรายนามตอไปน  

1.

ดร.

ชนนทร 

ทองธรรมชาต ผ  อานวยการสานักจัดการคณภาพน า2. ดร.อนพันธ  อ ฐรัตน ผ  อานวยการสวนน าเสยชมชน3. ดร.วเทศ  ศรเนตร ผ  อานวยการฝายคณภาพส งแวดลอมและ

หองปฏบัตการ4. นางสาวสรรัตน  ถมยาศรกล นักวชาการส งแวดลอม 65. นางสาวจรนทรภรณ  ตพพะมงคล นักวชาการส งแวดลอม 56. นางสาววชชดา  สมาขจร นักวชาการส งแวดลอม 4

8/18/2019 2_CoP_All

5/364

คณะผ  จัดทาเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน าของชมชน

คณะท ปรกษาโครงการศ.ดร.ธงชัย  พรรณสวัสด  รศ.ดร.มั นสน  ตัณฑลเวศมศ.ดร.จงรักษ  ผลประเสร ฐ นางปราณ  พันธมสนชัยดร.เกษมสันต   สวรรณรัต รศ.ดร.เสนย  กาญจนวงศนายชาญชัย  วฑรปญญากจ นายบญเลศ  ผดงศภไลยนายชัยวัฒน  ขยันการนาว นายศักด ชัย  สรยจันทราทองดร.สาโรช  บญยกจสมบัต ดร.เกรยงศักด   อดมสนโรจนนายอนันต  สหัสกล

ผ  อานวยการโครงการ

นางมนา  พทยโสภณกจ

ผ  ประสานงานโครงการ

นายปรชาวทย  รอดรัตน

คณะทางาน

นายกอพงษ  ศรพวาทกล นางสาวอมรรัตน  อัษฎมงคลผศ.ดร.ดวงรัตน  อนทร นายธนนทร  ปญญาภญโญผล

ผ  เช ยวชาญท เขารวมสัมมนายอยเพ อกาหนดเกณฑ

รศ.ดร.สรพล  สายพานช รศ.ดร.ธระ  เกรอตผศ.ดร.ธรรมรัตน  คตตะเทพ ผศ.ดร.ชวลต  รัตนธรรมสกลดร.นพดล  คงศรเจรญ รศ.สวทย ชมนมศรวัฒน

นายไชยยทธ กล นสคนธ ผศ.ยทธนา  มหัจฉรยวงศ

8/18/2019 2_CoP_All

6/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

ก

ศัพทบัญญัตและนยาม

 ไทย - อังกฤษ

กรวยอมฮอฟฟ – Imhoff cone

กระบวนการหนวย – unit processesกราฟน า – hydrographการกาจัด – disposalการกาจัดธาตอาหาร – nutrient removalการกาจัดสลัดจ – sludge disposalการเกดโพรง – cavitationการฆาเช  อ(โรค) – disinfectionการตกตะกอน – sedimentationการเตมคลอรน – chlorinationการเตมคลอรนเบรกพอยต – breakpoint chlorinationการเตมอากาศ – aerationการเตมอากาศกอน(บาบัด) – preaerationการเตมอากาศแบบดดพน – jet aerationการเตมอากาศยดเวลา – extended aeration, EAการถายเทออกซเจน – oxygen transfer 

การทาขนสลัดจ – sludge thickeningการบาบัดขั  นตน – primary treatmentการบาบัดขั  นเตรยมการ – preliminary treatmentการบาบัดขั  นสอง – secondary treatmentการบาบัดขั  นสง – advanced treatmentการบาบัดสลัดจ – sludge treatmentการประเมนผลกระทบตอสังคม – social impact assessmentการประเมนผลกระทบส งแวดลอม – environmental impact assessment, EIAการปรับสภาพสลัดจ – sludge conditioningการปรับเสถยรสลัดจ – sludge stabilizationการเผาแบบอนซเนอเรชัน – incinerationการยอยแบบแอนแอโรบก – anaerobic digestionการแยกน าจากสลัดจ – sludge dewateringการรดน าสลัดจ – sludge dewatering

8/18/2019 2_CoP_All

7/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ข

การลอยตัวดวยอากาศละลาย – dissolved air flotation, DAFการแลกเปล ยนประจ – ion exchangeการแลกเปล ยนไอออน – ion exchangeการหมัก – fermentationการไหลในรางเปด – open-channel flow

การไหลแบบตามกัน – plug flowการไหลลัดวงจร – short-circuitingการไหลอสระ – free flowการอัดกรอง – filter pressเกรยนตความเรว – velocity gradientของแขงคงตัว – fixed solids, FSคลองวนเวยน – oxidation ditch

คลอรนคงเหลอ – residual chlorineคลอรนคงเหลออสระ – free residual chlorineคลอรนท ม – available chlorineคลอรนรวมมอย  – combined available chlorineคลอรนอสระ(ท ม) – free (available) chlorineความเขมฝน – rainfall intensityความเรวลางตัวเอง – self-cleansing velocityความลาดชันความเรว – velocity gradient

คาบอบัต – recurrence intervalคาบอบัตฝน – return periodคารบอนกัมมันต – activated carbonควนเวยน – oxidation ditchเคร องกวาดฝาไข – skimmer เคร องตัดยอย – comminutor เคร องเตมอากาศ – aerator 

เคร องเตมอากาศกังหันจมน า – submerged turbine aerator เคร องเตมอากาศทางกล – mechanical aerator เคร องเตมอากาศแบบดดพน – jet aerator เคร องเตมอากาศแบบฟ  – diffusion aerator เคร องเตมอากาศผวน า – surface aerator เคร องเปา(อากาศ) – blower เคร องผสมสถต – static mixer 

8/18/2019 2_CoP_All

8/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

ค

เคร องสบหอยโขง – centrifugal pumpเคร องสบไหลผสม – mixed-flow pumpเคร องอัดกรอง – filter pressแควเตชัน – cavitationจดระบายท  ง – outfall

จลชพใชอากาศ – aerobesจลชพไมใชอากาศ – anaerobesชดสัมผัสหมนชวภาพ – rotating biological contactor, RBCซเอสโอ – combined sewer overflow structure, CSOsเซปตก – septicดดับบลวเอฟ – dry weather flow, DWFดเอเอฟ – dissolved air flotation, DAF

ดลยภาพมวล – mass balanceตะแกรง – screenตะแกรงแถบ – bar rackตะแกรงราง – bar rackตัวอยางน าเสยแบบผสมรวม – composite wastewater sampleถัง – basinถังกรองไรอากาศ – anaerobic filterถังคัดพันธ  – selector 

ถังดักกรวดทราย – grit chamber ถังเตมอากาศ – aeration tankถังทาขนแรงโนมถวง – gravity thickener ถังทาใส, ถังตกตะกอนขั  นท สอง – clarifier ถังปฏกรณสลับเปนกะ – sequencing batch reactor, SBRถังปรับ(ให)เทา – equalizing tankถังปรับ(ให)เสมอ – equalizing tank

ถังสัมผัส – contact tankถานกัมมันต – activated carbonถานไวงาน – activated carbonทอดัก – intercepting sewer ทอดักน าเสย – intercepting sewer ทอดักระบาย – intercepting sewer ทอระบายแขนง – lateral sewer 

8/18/2019 2_CoP_All

9/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ง

ทอระบายจากอาคาร – building sewer ทอระบายน าฝน – storm drainทอระบายน าฝนจากอาคาร – building storm sewer ทอระบายแยก – separate sewer ทอระบายรวม – combined sewer 

ทอระบายลอด – depressed sewer ทอระบายหลัก – main sewer ทอระบายใหญ – trunk sewer ทอลอด – culvertทอหลักความดัน – force mainทอหลักบังคับไหล – force mainทอออม – bypass

ทางออม – bypassน ากระโดด – hydraulic jumpน าตะกอน – mixed liquor น าทา – runoff น ารั วซมเขาทอ – infiltrationน าสลัดจ – mixed liquor น าไหลเขา – inflowน าไหลนอง – runoff 

บอขัดแตง – polishing pondบอตรวจ – manholeบอตรวจโครก – flushing manholeบอตรวจแบบลดระดับทอ – drop manholeบอบม – maturation pondบอปรับเสถยรแบบแฟคัลเททฟ – facultative (stabilization) pondบอปรับเสถยร – stabilization pond, SP

บอปรับเสถยรแอนแอโรบก – anaerobic stabilization pondบอเปยก – wet wellบอผันน า – diversion chamber บอผันน าเสย – combined sewer overflow structure, CSOsบอผ ง – oxidation pondบอพัก – sumpบอแฟคัลเททฟ – facultative (stabilization) pond

8/18/2019 2_CoP_All

10/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

จ

บอแหง – dry wellบอแอนแอโรบก, บอเหมน – anaerobic pondบงประดษฐ – constructed wetlandsแบกทเรย – bacteriaแบตช – batch

แบฟเฟล – baffleประตกระดก – flap gateประตพลก – flap gateเปนเน  อเดยวกัน – homogeneousโปรยกรอง – trickling filter, TFแผนกั  น – baffleฝาไข – scum

ฝาย – weir ฝายบากรองตัวว  – V-notch weir ฝายส เหล ยม(ผนผา)แบบสันกวาง – broad-crested rectangular wier ฝายส เหล ยม(ผนผา)แบบสันคม – sharp-crested rectangular weir ฝายส เหล ยมคางหม – trapezoidal weir ฝายหบ – contraction weir พารแชลลฟลม – Parshall flumeพ  นท ช มน าเทยม  –  artificial wetland

พนท ช มน าประดษฐ – constructed wetlandsพ  นท ระบายน า – drainage areaพ  นท รับน า – catchment areaพ  นท รับน า – watershedโพรไฟลชลศาสตร – hydraulic profileฟลม – flumeฟอง(อากาศ)หยาบ – coares bubble

ฟองอากาศละเอยด – fine bubbleแฟคัลเททฟ – facultativeภาระบโอด – BOD loadingมาตรวัดการไหล – flow meter ไมใชอากาศ – anaerobicยเอเอสบ – upflow anaerobic sludge blanket, UASBระบบรวบรวมน าเสย – wastewater collecting system

8/18/2019 2_CoP_All

11/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ฉ

ระบบระบายน าฝน – storm drain systemระบบระบายแยก – separate sewer systemระบบลาเลยงน าเสย – wastewater collecting systemระยะเวลาการไหลของน าทา – time of concentration; tcรัศมชลศาสตร – hydraulic radius

รางดักกรวดทราย – grit chamber รางน า – flumeรางพารแชลล – Parshall flumeโรงงานขนาดโตะทดลอง – bench-scale plantโรงงานนารอง – pilot plantไรอากาศ – anaerobicลักษณะน าเสย – wastewater characteristic

ลานตากสลัดจ – sludge bedล มน า – basinวาลวกันกลับ – check valveวาลวเชค – check valveวาลวประต – gate valveวาลวผเส  อ – butterfly valveวาลวไหลทางเดยว – check valveวธหลักเหตผล – rational method

เวลากักพักชลศาสตร – hydraulic retention time, HRTเวลากักพักน า – hydraulic retention time, HRTเวลานับวาฝนตก – time of concentration; tcเวลารวมตัวของน าทา – time of concentration; tcเวลาสัมผัส – contact time (detention time)เวยร – weir สภาพเนาดา – septic

สระเตมอากาศ – aerated lagoon, ALสลัดจขั  นสอง – secondary sludgeสลัดจกัมมันต – activated sludge, ASสลัดจขั  นตน – primary sludgeสลัดจดบ – raw sludgeสลัดจไวงาน – activated sludge, ASสลัดจไวงานสวนเกน – excess activated sludge

8/18/2019 2_CoP_All

12/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

ช

สลัดจสวนเกน – excess sludgeสลัดจสบกลับ – returned sludgeสัมประสทธ ความเสยดทานฮาเซนวลเลยมส – Hazen-Williams roughness coefficientสัมประสทธ ความหยาบของผวแมนน ง – manning roughness coefficientสัมประสทธ น าทา – runoff coefficient

สัมประสทธ น าไหลนอง – runoff coefficientสัมประสทธ ปรมาณผลต – yield coefficientสายพานรดน า – belt pressสายพานอัด – belt pressสารปรับสภาพดน – soil conditioner สารอนทรย – organic matter สาหรายเบงบาน – algal bloom

เสนโคงลักษณะเคร องสบ – pump characteristic curveเสนโคงเฮดของระบบ – system head capacity curveหนาตัดชลศาสตร – hydraulic profileหลมรับน า – catch basinหองผันน า – diversion chamber หัวฟ  – diffuser หัวฟ ชนดไมใชรพรน – nonporous diffuser หัวฟ ชนดรพรน – porous diffuser 

ออรฟสใตน า – submerged orificeออสโมซสผันกลับ – reverse osmosis, ROอะมบา – amoebaอัตราการจับใชออกซเจน – oxygen uptake rate, OURอัตราน าลนผว – surface overflow rateอัตราภาระของแขง – solids loading rateอัตราภาระบโอดเชงพ  นท  – aerial BOD loading rate

อัตราภาระฝาย – weir loading rateอัตราภาระอนทรย – organic loading rateอัตราเรวปลายสด – tip speedอัตราสวนสารอนทรยตอจลชพ – food to microorganism ratio, F/Mอัตราไหลขณะฝนตก – wet weather flowอัตราไหลรายชั วโมงต าสด – minimum hourly flow, Qmin.hอัตราไหลรายชั วโมงสงสด – maximum hourly flow, Qmax.h

8/18/2019 2_CoP_All

13/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ซ

อัตราไหลรายวันเฉล ย – average daily flowอัตราไหลรายวันสงสด – maximum daily flow, Qmax.dอัตราไหลหนาฝน – wet weather flowอัตราไหลหนาแลง – dry weather flow, DWFอัลกัลบลม – algal bloom

อาง – basinอายสลัดจ – mean cell residence time, MCRTอารบซ – rotating biological contactor, RBCอารโอ – reverse osmosis, ROอนทรยสาร – organic matter อเอ – extended aeration, EAอไอเอ – environmental impact assessment, EIA

เอชอารท – hydraulic retention time, HRTเอฟตอเอม – food to microorganism ratio, F/Mเอฟเอส – fixed solids, FSเอมแอลวเอสเอส – mixed liquor volatile suspended solids, MLVSSเอมแอลเอสเอส – mixed liquor suspended solids, MLSSเอสบอาร – sequencing batch reactor, SBRเอสไอเอ – social impact assessmentเอเอส – activated sludge, AS

เอเอสแบบธรรมดา – conventional activated sludgeแอกทเวเตดสลัดจ – activated sludge, ASแอนอกซก – anoxicแอนแอโรบส – anaerobesแอนแอโรบก – anaerobicแอโรบส – aerobesแอโรบก – aerobic

โอยอาร – oxygen uptake rate, OURเฮด – headเฮดความเรว – velocity headเฮดเสยดทาน – friction headโฮโมจเนยส – homogeneousไฮโดรกราฟ – hydrograph

8/18/2019 2_CoP_All

14/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

ฌ

ศัพทบัญญัตและนยาม

อังกฤษ - ไทย

activated carbon – ถานไวงาน, ถานกัมมันต, คารบอนกัมมันต:  ถานสังเคราะห  ซ งมสมบัตใน

การดดซับสง โดยเฉพาะสารอนทรยactivated sludge, AS – แอกทเวเตดสลัดจ, เอเอส, สลัดจ ไวงาน, สลัดจกัมมันต: จลนทรยท 

เล  ยงไวในถังเตมอากาศเพ อใชกาจัดสารอนทรยในน าเสยadvanced treatment – การบาบัดขั นสงaerated lagoon, AL – สระเตมอากาศ:  ระบบบาบัดน าเสยทางชวภาพแบบเตมอากาศลงสระและ

ไมมการหมนเวยนสลัดจaeration – การเตมอากาศ:  กระบวนการท ทาใหน าและอากาศสัมผัสกัน  ทาใหคาออกซเจนละลาย

น าเพ มข  นaeration tank – ถังเตมอากาศaerator – เคร องเตมอากาศaerial BOD loading rate – อัตราภาระบ โอดเชงพ นท aerobes – แอโรบส, จลชพใชอากาศaerobic – แอโรบก, มอากาศ, ใชอากาศ, ใชออกซเจนalgal bloom – อัลกัลบลม, สาหรายเบงบาน:  การเพ มจานวนอยางรวดเรวของกล มชวพชจานวน

มาก ทั  งท มองเหนและไมเหนดวยตาเปลา ทาใหน ามสเขยวหรอแดงamoeba – อะมบา: โพรโทโซนหรอสัตวเซลเดยวขนาดเลกชนดหน งanaerobes – แอนแอโรบส, จลชพไม ใชอากาศ: จลชพท สามารถดารงชวตอย ไดในสภาวะท ไรออกซเจนอสระanaerobic – แอนแอโรบก, ไรอากาศ, ไม ใชอากาศ, ไม ใชออกซเจนanaerobic digestion – การยอยแบบแอนแอโรบก :  การทาใหสารอนทรย(โดยเฉพาะสลัดจ)

ยอยสลายโดยจลนทรยชนดไมใชออกซเจนอสระ

anaerobic filter – ถังกรองไรอากาศ: หนวยบาบัดน าเสยชนดแอนแอโรบก  โดยใหน าเสยไหลผานชั  นกรอง ซ งมตัวกลางเปนหน หรอกรวดหรอพลาสตก โดยไหลจากขางลางข  นขางบนanaerobic pond – บอแอนแอโรบก, บอเหมน: บอบาบัดท มความลกมาก  อย ในสภาพแอนแอโรบก

ใชบาบัดน าเสยได โดยเฉพาะน าเสยท มความเขมขนสงanaerobic stabilization pond – บอปรับเสถยรแอนแอโรบก

8/18/2019 2_CoP_All

15/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ญ

anoxic – แอนอกซก: สภาวะท ไมมการเตมอากาศ แตไมเปนสภาพแอนแอโรบก  เพราะมไนเทรทอย และจลนทรยสามารถดงเอาออกซเจนจากไนเทรทมาใชได   จงเกดการลดรปของไนเทรทโดย  ดไนตรฟลายเออรไปเปนกาซไนโตรเจน ผานกระบวนการดไนทรฟเคชัน

artificial wetland – พ นท ช มน าเทยมavailable chlorine – คลอรนท ม: ความเขมขนของคลอรนทั  งหมดในน าaverage daily flow – อัตราไหลรายวันเฉล ย: อัตราไหลเฉล ยทั  งป มหนวยเปน ลบ.ม./วันbacteria – แบกทเรยbaffle – แบฟเฟล, แผนกั นbar rack – ตะแกรงราง, ตะแกรงแถบbasin – อาง, ถัง, บอ, แอง, ล มน าbatch – แบตช: เปนคราวๆไมตอเน องbelt press – สายพานรดน า, สายพานอัด: อปกรณใชในการรดน าออกจากสลัดจbench-scale plant –  โรงงานขนาดโตะทดลอง: การทดลองขนาดเลกสาหรับหาขอมลพ  นฐานกอน

นาไปทดสอบในระดับโรงงานนารองตอไปblower – เคร องเปา(อากาศ)BOD loading – ภาระบ โอด: คากาหนดในการออกแบบระบบบาบัดน าเสยมหนวยเปน  กก.บโอด/

ลบ.ม.-วัน หรอ กก.บโอด/ตร.ม.-วัน หรอ กก.บโอด/กก.เอมแอลเอสเอส-วันbreakpoint chlorination – การเตมคลอรนเบรกพอยต:  การเตมคลอรนในน าหรอน าเสยจนพอด

ทาปฏกรยากับส งปะปน ถาเตมตอไปจากจดน  จะเปนคลอรนอสระbroad-crested rectangular wier –  ฝายส เหล ยม(ผนผา)แบบสันกวาง:  ฝายท มการบากรองให 

น าไหลผานเปนรปส เหล ยมผนผาและมสัน(ฝาย)กวาง ซ งอาจเปนกาแพงคอนกรตbuilding sewer – ทอระบายจากอาคาร: ทอระบายน าท  งจากตัวอาคารท เช อมกับทอระบายสาธารณะbuilding storm sewer – ทอระบายน าฝนจากอาคาร:  ทอระบายน าฝนจากอาคารส ทอระบาย 

น าฝนสาธารณะbutterfly valve – วาลวผเส อ: วาลวชนดหน งใชสาหรับปรับอัตราไหลbypass – ทอออม, ทางออมcatch basin – หลมรับน า: หลมท สรางไวท ขอบถนนเพ อรับน าฝนและสงไปยังทอระบายcatchment area – พ นท รับน าcavitation – (1) แควเตชัน:  การแตกของฟองอากาศในน าเน องจากการเคล อนท ของน าในลักษณะท 

ลดความดันภายใน  ทาใหกาซท ละลายอย ขยายตัวอยางรวดเรว  และแรงกระแทกของน ามักทาใหเกดเปนหลมสกกรอนในวัตถหรอส งกอสรางท สัมผัสกับน า

8/18/2019 2_CoP_All

16/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

ฎ

(2) การเกดโพรง: การเกดชองวางระหวางผวดานปลายน าของส งท เคล อนไหว  เชน  ใบของใบพัดกับของเหลวท สัมผัส

centrifugal pump – เคร องสบหอยโขง: เคร องสบน าซ งมใบพัดหมน ทาใหเกดความดันในของเหลวดวยความเรวท ไดจากแรงหนศนยกลาง

check valve –

วาลวไหลทางเดยว,

วาลวกันกลับ,

วาลวเชคchlorination – การเตมคลอรน: การใสคลอรนไปในน าหรอน าเสย มักทาเพ อฆาเช  อโรคclarifier – ถังทาใสcoares bubble – ฟอง(อากาศ)หยาบ: ฟองอากาศท มขนาดใหญซ งไดจากการเตมอากาศจากหัวฟ 

ชนดหยาบcombined available chlorine – คลอรนรวมมอย combined sewer – ทอระบายรวม: ทอระบายท จะรับทั  งน าเสยและน าฝนcombined sewer overflow structure, CSOs – บอผันน าเสย, ซเอสโอcomminutor – เคร องตัดยอยcomposite wastewater sample – ตัวอยางน าเสยแบบผสมรวม: ตัวอยางน าเสยท เกบมาตามชวง

เวลาท กาหนด  โดยทั วไปจะเปนการเกบทกๆชั วโมง  เปนระยะเวลาหน ง  แลวนามาผสมกันกอนวเคราะห  เพ อกาจัดผลกระทบจากตัวแปรตางๆของตัวอยางนาแตละตัวใหมนอยท สด  สัดสวนการนาตัวอยางน าเสยแตละตัวอยางท นามาผสมกัน   ควรผสมตามสัดสวนอัตราไหลน าเสยท ไหลในขณะเกบตัวอยาง

constructed wetlands – บงประดษฐ, พ นท ช มน าประดษฐ:  ระบบบาบัดน าเสยท สรางข  นเลยน

แบบบงธรรมชาต มระดับน าไมลกนัก  และปลกพชน า  เชน  กก  แฝก  บัว  ธปฤาษ  จอก  แหน  ฯลฯ ไวเปนปจจัยหน งในการบาบัดน าเสย

contact tank – ถังสัมผัส: ถังท ใชในกระบวนการบาบัดน าหรอน าเสยเพ อใหการสัมผัสของน ากับ สารเคมเปนไปในชวงระยะเวลาหน งอยางสมบรณ

contact time (detention time) – เวลาสัมผัส: ระยะเวลาท น าเสยสัมผัสกับจลนทรยหรอสารเคมเพ อทาใหเกดปฏกรยา

contraction weir – ฝายหบ:  ฝายท มชองน าไหลแบบส เหล ยมผนผา  สวนกวางของสันแคบกวาตัวฝาย ขอบตั  งสงกวาระดับน า ซ งทาใหเกดการบบตัวของกระแสน าขณะไหลพ งออกจากฝาย

conventional activated sludge – เอเอสแบบธรรมดาculvert – ทอลอด: ทอระบายน าแบบปด  ใชเปนทางผานของน าลอดใตถนน  ทางรถไฟ  คลอง  หรอ

เข อนดน; โครงสรางสะพานขามลาน าซ งมระยะกวางไมเกน 7 เมตรdepressed sewer – ทอระบายลอด:  สวนของทอระบายน าท  งซ งวางต ากวาปกตเพ อตอลอดคลอง

หรอส งกดขวางอ นๆ

8/18/2019 2_CoP_All

17/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ฏ

diffuser – หัวฟ  : แผน  หลอด  หรอเคร องมออ นๆซ งมความพรน  ยอมใหอากาศผานไปได  และทาใหอากาศแตกตัวออกเปนฟองอากาศเลกๆ  เพ อใหเกดการแพรในของเหลว  โดยทั วไปจะทาจาก  คาโบรันดัม(มสวนประกอบคอ ถานกับทราย) เหลกหรอพลาสตก

diffusion aerator – เคร องเตมอากาศแบบฟ  : เคร องเตมอากาศซ งเปาอากาศภายใตความกดต า

ผานเขาไปยังแผน 

หลอด 

หรออปกรณอ นๆ 

ซ งจมอย สวนลางของถัง 

เพ อใหเกดฟองอากาศเลกๆข  นในน าหรอน าเสยอยางตอเน องdisinfection – การฆาเช อ( โรค)disposal – การกาจัด: คอการทาใหพนไป ตางจากการบาบัดซ งหมายถงการทาใหดข  นdissolved air flotation, DAF – การลอยตัวดวยอากาศละลาย, ดเอเอฟ: กระบวนการกาจัดสาร

เบา  เชน  ไข  ไขมัน น ามันในน าเสย  โดยใชอากาศอัดภายใตความดันแลวมาปลอยใหลอยตัวในถังบาบัดท บรรยากาศปกต

diversion chamber –

บอผันน า,

หองผันน า: 

บอท ใชควบคมการกระจายน าไปส ทอออกตางๆdrainage area – พ นท ระบายน า: พ  นท ซ งรับน าฝนและไหลระบายออกส ท ล ม อาจเรยก catchment

area หรอ watershed หรอ drainage basin; พ  นท ท มระบบระบายน าฝนและน าผวดนdrop manhole – บอตรวจแบบลดระดับทอ: บอตรวจระบายท มทอเขามากกวาหน งเสนทอ และทอ

เหลานั  นมระดับความลกท ตอเขาบอตรวจไมเทากันdry weather flow, DWF – อัตราไหลหนาแลง, ดดับบลวเอฟ: ปรมาณน าเสยในทอระบายน าใน

หนาแลง

dry well – บอแหง: สถานสบน าท อย ต ากวาระดับน าท สบ แยกจากสวนท เรยกวาบอเปยก(wet well)บอแหงจะเปนสถานท ท ตดตั  งเคร องสบน าเพ อความสะดวกตอการบารงรักษาenvironmental impact assessment, EIA – การประเมนผลกระทบส งแวดลอม, อ ไอเอequalizing tank – ถังปรับ( ให)เสมอ, ถังปรับ( ให)เทา:  ถังขนาดใหญท กักน าเสยไดมากและนาน

พอเพ อใหน าเสยรวมมลักษณะและอัตราการไหล (กอนปอนเขาส ระบบบาบัด)คอนขางสม าเสมอหรอคงท 

excess activated sludge – สลัดจ ไวงานสวนเกน:  ปรมาณสลัดจจากระบบเอเอสท เกดข  นเกน

ความตองการและตองถกกาจัดออกไปจากระบบexcess sludge – สลัดจสวนเกน: ด excess activated sludgeextended aeration, EA – การเตมอากาศยดเวลา, อเอ:  ระบบเอเอสท มการเตมอากาศนานกวา

ธรรมดาเพ อใหมการยอยสลายสลัดจและสารอนทรยในตัว  จนไดสลัดจท เหมาะสมในการกาจัดขั  นสดทาย

facultative – แฟคัลเททฟ: อย ไดทั  งในสภาพท ม/ไมมอากาศหรอออกซเจนอสระ

8/18/2019 2_CoP_All

18/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

 ฐ

facultative (stabilization) pond – บอแฟคัลเททฟ, บอปรับเถสยรแบบแฟคัลเททฟ: บอบาบัดท ใชอากาศในชั  นบนและไรอากาศในชั  นลาง

fermentation – การหมัก:  การเปล ยนแปลงซ งเกดจากเช  อหมัก  เชน  เอนไซมของยสต; การเปล ยนแปลงในอนทรยสารหรอของเสยท มสารอนทรยเปนองคประกอบ  โดยจลนทรยในสภาพไรออกซเจน 

โดยปกตจะเปนเพยงการเปล ยนสารอนทรยจากรปหน งไปเปนอกรปหน ง 

เชน 

จากแปงไปเปน 

อัลกอฮอล ผดกับการยอยท จะเปล ยนรปเลยไปเปนกาซคารบอนไดออกไซดและ/หรอมเทนfilter press – เคร องอัดกรอง, การอัดกรอง:  การลดน า/การแยกน าจากสลัดจ  โดยใชการอัดเพ ม

ความดันfine bubble – ฟองอากาศละเอยดfixed solids, FS – ของแขงคงตัว, เอฟเอส: ส งท ตกคางหลังจากการเผาไหมท  550 องศาเซลเซยส

ของสารแขวนลอยหรอสารละลายตามขั  นตอนมาตรฐานflap gate –

ประตกระดก,

ประตพลก:

ประตซ งเปดและปดโดยการพลกหมนรอบบานพับflow meter – มาตรวัดการไหลflume – ฟลม, รางน า: โครงสรางชลศาสตรท ใชสาหรับวัดอัตราการไหล หรอควบคมการไหลflushing manhole – บอตรวจโครก: บอตรวจซ งใชสาหรับผันน าจากแหลงน าตางๆหรอบอตรวจซ งม

น าเสยไหลมารวมกันเปนปรมาณมาก   และมประตน าสาหรับปลอยออกอยางรวดเรวเพ อลางทอระบาย

food to microorganism ratio, F/M – เอฟตอเอม, อัตราสวนสารอนทรยตอจลชพ:  ในระบบ 

เอเอส 

หมายถง 

อัตราการป นปรมาณสารอนทรยหรอบโอด(

กก./

วัน)

เขาถังเตมอากาศตอจานวน 

จลชพ(กก.) วัดในรปของเอมแอลเอสเอสหรอเอมแอลวเอสเอสท มอย ในถังเตมอากาศforce main – ทอหลักความดัน, ทอหลักบังคับไหล: ทอความดันเช อมตอกับเคร องสบจายน าหรอ

สถานสบน าเสยfree(available)chlorine – คลอรนอสระ(ท ม): ปรมาณคลอรนท มในรปกาซละลายน า กรดไฮโปคลอรัส

หรอไฮโปคลอไรตไอออน ซ งไมไดผสมกับแอมโมเนยfree flow – การไหลอสระ:  การไหลของน าในทอหรอรางเปดตามสภาพปกต  ไมมผลกระทบจากส งอ น

เชน จากการเออทายน าfree residual chlorine – คลอรนคงเหลออสระfriction head – เฮดเสยดทาน: เฮดท ลดหายไป  เน องจากการสัมผัสระหวางน าท ไหลกับทางน า 

ทาใหเกดแรงเสยดทานระหวางกันgate valve – วาลวประต: ประตน าแบบท ใชงานโดยทั วไป มล  นเล อนปด-เปดในทศตั  งฉากกับทศทาง

ของการไหล เหมาะสาหรับการเปดสด/ปดสนท

8/18/2019 2_CoP_All

19/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ฑ

gravity thickener – ถังทาขนแรงโนมถวงgrit chamber – ถังดักกรวดทราย, รางดักกรวดทราย:  รางน าซ งน าเสยจะไหลอยางชา  เพ อให

กรวดทรายตกตะกอนHazen-Williams roughness coefficient – สัมประสทธ ความเสยดทานฮาเซนวลเลยมส: 

คาสัมประสทธ ซ งสัมพันธกับวัสดท  ใชทาทอและมผลกระทบตอความเรวในการไหล  ใชในการคานวณในสมการของฮาเซนวลเลยมส

head – เฮดhomogeneous – โฮโมจเนยส, เปนเน อเดยวกันhydraulic jump – น ากระโดด  : การป นปวนของน าในรางเปด  เน องจากการไหลอสระโดยกะทันหัน

จากสภาวะการไหลต ากวาวกฤตไปยังภาวะการไหลเหนอวกฤตhydraulic profile –  โพรไฟลชลศาสตร, หนาตัดชลศาสตร:  รปโพรไฟลตามแนวแกนของการไหล

ในลาน าหรอทอ เพ อแสดงระดับของกนลาน าหรอผวน าหรอเสนพลังงานhydraulic radius, R – รัศมชลศาสตร:  อัตราสวนพ  นท หนาตัดการไหล(ของน าท ไหลในทอหรอราง)

กับเสนขอบเปยก(wet perimeter) ; เสนขอบเปยก  หมายถง  ความยาวสวนสัมผัสท เปยกระหวางกระแสน ากับทอหรอรางท บรรจอย  วัดในแนวตั  งฉากกับทศทางการไหล

hydraulic retention time, HRT – เอชอารท, เวลากักพักน า, เวลากักพักชลศาสตรhydrograph –  ไฮโดรกราฟ, กราฟน า: กราฟแสดงความสัมพันธระหวางปรมาณหรออัตราไหลของ

น าเทยบตอเวลาImhoff cone – กรวยอมฮอฟฟ: กรองท ใชวัดตะกอนหนักหรอของแขงจมตัวไดincineration – การเผาแบบอนซเนอเรชัน:  การเผาไหมของเสยหรอขยะท อณหภมสงมาก  เชน 

800-1,000 องศาเซลเซยสจนเหลอเปนเถา โดยปกตปรมาตรจะลดลง 30% และน าหนักลดลง 60%infiltration – น ารั วซมเขาทอ: ปรมาณน าใตดนรั วซมเขาทอผานรอยแตกหรอรอยตอของทอinflow – น าไหลเขา: น าท ไหลเขาระบบ ระบายน าเสยผานทางฝาบอตรวจintercepting sewer – ทอดักระบาย, ทอดักน าเสย, ทอดัก:  ทอระบายใหญท รับน าเสยปนน าฝน

จากบอดักน าเสย(CSOs) ในระบบรวบรวมน าเสยแบบทอระบายรวมในปรมาณท กาหนดเพ อนาไปบาบัดหรอระบายท  ง

ion exchange – การแลกเปล ยนประจ, การแลกเปล ยนไอออน jet aeration – การเตมอากาศแบบดดพน: การเตมอากาศโดยอาศัยแรงดด เน องจากความเรวของ

น าในทอ ทาใหสามารถดดอากาศลงไปผสมกับน าแลวพนออก jet aerator – เคร องเตมอากาศแบบดดพนlateral sewer– ทอระบายแขนง: ทอระบายน าท รับน าเสยจากทอระบายอาคารmain sewer – ทอระบายหลัก: ทอระบายหลักซ งรับน าจากทอก ง(หรอทอระบายแขนง)

8/18/2019 2_CoP_All

20/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

ฒ

manhole – บอตรวจ:  บอท ตดตั  งเปนระยะในระบบรวบรวมน าเสยหรอระบายน าฝน  เพ อใชเปน จดเช อมทอและลงไปบารงรักษา

manning roughness coefficient – สัมประสทธ ความหยาบของผวแมนน ง:  สัมประสทธ ของความหยาบท ผวท กาหนดข  นโดยนายแมนน ง

mass balance –

ดลยภาพมวลmaturation pond – บอบม: บอบาบัดขั  นสดทายสาหรับปรับปรงคณภาพน าท  งใหดข  นmaximum daily flow, Qmax.d – อัตราไหลรายวันสงสด: ปรมาณน าเสยท เกดข  นสงสดภายใน  1

วัน เม อเปรยบเทยบกับอัตราไหลเฉล ยตลอดทั  งปmaximum hourly flow, Qmax.h – อัตราไหลรายชั วโมงสงสด:  ปรมาณน าเสยท เกดข  นสงสด

ภายใน 1 ชั วโมง เม อเปรยบเทยบกับอัตราไหลเฉล ยตลอดทั  งปmean cell residence time, MCRT – อายสลัดจ: ระยะเวลาท จลชพอย ในระบบบาบัดทางชวภาพ 

มักนยมใชสัญลักษณ θ

C

mechanical aerator – เคร องเตมอากาศทางกล: เคร องจักรกลท ใชเตมออกซเจนใหแกน าเสยminimum hourly flow, Qmin.h – อัตราไหลรายชั วโมงต าสด: ปรมาณน าเสยท เกดข  นต าสดภายใน 

1 ชั วโมง เม อเปรยบเทยบกับอัตราไหลเฉล ยตลอดทั  งปmixed-flow pump – เคร องสบไหลผสมmixed liquor – น าสลัดจ, น าตะกอน:  น าท มสลัดจและอย ในสภาวะการยอยสารอนทรยในถังเตม

อากาศ, ด MLSS และ MLVSS

mixed liquor suspended solids, MLSS – เอมแอลเอสเอส: ของแขงแขวนลอยในน าตะกอน(mixed liquor) ในถังเตมอากาศ

mixed liquor volatile suspended solids, MLVSS – เอมแอลวเอสเอส: ของแขงแขวนลอยระเหยงายในน าตะกอน(mixed liquor) ในถังเตมอากาศ

nonporous diffuser – หัวฟ  ชนดไม ใชรพรนnutrient removal – การกาจัดธาตอาหารopen-channel flow – การไหลในรางเปด: การไหลของน า  โดยผวหนาน าสัมผัสกับอากาศ ซ งอาจ

หมายถงน าท ไหลไมเตมทอกไดorganic loading rate – อัตราภาระอนทรย:  อัตราการปอนสารอนทรยตอขนาดระบบบาบัด  ม

หนวยเปน  กก./ม.3-วัน หรอ กก./ม.2-วันorganic matter – สารอนทรย, อนทรยสาร: สารซ งมาจากส งมชวต  สัตวหรอพช  มคารบอนและ

ไฮโดรเจน และสารอนพันธของไฮโดรเจน คารบอนเปนองคประกอบ

8/18/2019 2_CoP_All

21/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ณ

outfall – จดระบายท ง: จด ตาแหนง หรอสถานท ซ งน าเสยหรอน าท จะระบายท  งถกปลอยออกมาจากทอระบาย ทอน า หรอรางน าอ นๆ

oxidation ditch – ควนเวยน, คลองวนเวยนoxidation pond – บอผ ง: บอบาบัดน าเสยท มลักษณะเปนบอต  นธรรมชาต  มสาหรายหนาแนน  ซ ง

เปนแหลงใหออกซเจนแกน าเสยในบอoxygen transfer – การถายเทออกซเจน: อัตราท ออกซเจนถกใชไปโดยจลนทรยในเวลาหน งๆ  ม

หนวยเปน มก./ล.-วันoxygen uptake rate, OUR –  โอยอาร, อัตราการจับใชออกซเจน: อัตราท ออกซเจนถกใชไปโดย 

จลนทรยในเวลาหน งๆ มหนวยเปน มก./ล.-วันParshall flume – รางพารแชลล, พารแชลลฟลม: เคร องมอมาตรฐานพัฒนาโดย Parshall ใชวัด

การไหลของของเหลวในรางน าเปดpilot plant –

 โรงงานนารอง: 

ระบบทดลองกระบวนการในรปแบบท เหมอนจรงแตยอขนาดลงplug flow – การไหลแบบตามกัน: การไหลผานถังซ งปกตเปนรปตามยาว อนภาคใดเขาถังกอนจะ

ออกจากถังกอนเสมอ เรยกอกอยางวา tubular flowpolishing pond – บอขัดแตง :  บอบาบัดโดยวธธรรมชาต   มักใชตอจากบอปรับเสถยรหรอ  

สระเตมอากาศporous diffuser – หัวฟ  ชนดรพรนpreaeration – การเตมอากาศกอน(บาบัด): การตระเตรยมสภาพของน ากอนการบาบัด  โดยการ

เตมอากาศเพ อไลกาซ 

เพ มออกซเจนใหไขมันลอยตัว 

ฯลฯpreliminary treatment – การบาบัดขั นเตรยมการprimary sludge – สลัดจขั นตน: สลัดจท ไดจากถังตกตะกอนขั  นตนprimary treatment – การบาบัดขั นตน:  การบาบัดขั  นสาคัญขั  นแรก(และอาจเปนขั  นเดยว) ใน 

ขั  นตอนการบาบัดน าเสย โดยทั วไปมักเปนการตกตะกอนหรอการกรองหยาบpump characteristic curve – เสนโคงลักษณะเคร องสบ:  เสนโคงแสดงความสัมพันธระหวางกัน

ของความเรวการไหล เฮด อัตราไหล กาลังมา และประสทธภาพของเคร องสบน า

rainfall intensity – ความเขมฝน: ปรมาณน าฝนท ตกในหน งหนวยเวลา ปกตมหนวยเปน น  ว/ชั วโมง หรอมลลเมตร/ชั วโมงrational method – วธหลักเหตผล: วธการประมาณคาปรมาณน าทาในพ  นท รับน า โดยคานวณจาก

ผลคณของความเขมฝนและขนาดของพ  นท รับน าฝนraw sludge – สลัดจดบ:  สลัดจในถังตกตะกอนท ถกนาออกมาในชวงท ยังไมเกดการเนาเป อย  โดย

ทั วไปหมายถงสลัดจท ยังไมถกยอย

8/18/2019 2_CoP_All

22/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

ด

recurrence interval – คาบอบัต, ด return periodresidual chlorine – คลอรนคงเหลอ: ปรมาณคลอรนท ยังเหลออย ในน า  ทั  งในรปคลอรนอสระหรอ

สารประกอบคลอรน น าประปาท มคลอรนคงเหลอในชวง  0.2 - 0.5 มก./ล. ถอวาเปนน าท มความสะอาดพอสาหรับด ม

return period –

คาบอบัต: 

ชวงเวลาโดยเฉล ยของเหตการณท ฝนตกในปรมาณท เทากันหรอ 

มากกวาท กาหนด มโอกาสจะเกดซ าreturned sludge – สลัดจสบกลับ: สลัดจท สบกลับมาเขาถังเตมอากาศreverse osmosis, RO – อาร โอ, ออสโมซสผันกลับ: กระบวนการกาจัดส งปะปนในน า  เชน  เกลอ 

โดยการอัดผานเย อบาง(membrane)rotating biological contactor, RBC – อารบซ, ชดสัมผัสหมนชวภาพ: ระบบบาบัดน าเสยโดยใช

ตัวกลางทรงกระบอก หมนตามแกนแนวนอน จ มอย ในถังท น าเสยไหลเขามา จลนทรยท เกาะอาศัย

บนผวตัวกลางจะไดรับออกซเจนในจังหวะท ตัวกลางหมนข  นพนน าrunoff – น าทา, น าไหลนอง:  สวนหน งของน าฝนท ไมไดถกดดซมลงในชั  นดน  แตไหลลงส แหลงน า

ตามธรรมชาต ภายหลังจากผานการระเหย การคายน า การเกบกัก และการสญเสยอ นๆrunoff coefficient – สัมประสทธ น าทา, สัมประสทธ น าไหลนอง:  อัตราสวนระหวางอัตราไหลสง

สดของน าทาตออัตราการตกเฉล ยของน าฝนภายในระยะเวลาท เทากับหรอมากกวาเวลาของการไหลรวม

screen – ตะแกรง: เคร องมอท ใชกรองสารแขวนลอยขนาดใหญตางๆในน าและน าเสย; เคร องมอท ใช

คัดแยกขนาดสารท มลักษณะเปนเมดเลกๆ เชน ทราย หนคลก ดนscum – ฝาไข: สารน าหนักเบาท ลอยอย บนผวน าในถังบาบัดsecondary treatment – การบาบัดขั นสอง: การบาบัดน าเสยหลังจากผานการบาบัดขั  นตนแลว แต

ในบางกรณอาจบาบัดน าเสยหลังผานการบาบัดขั  นเตรยมการโดยตรงsecondary sludge – สลัดจขั นสอง: สลัดจสวนเกน(excess sludge)จากกระบวนการบาบัดขั  นสองsedimentation – การตกตะกอนselector – ถังคัดพันธ  : ถังปฏกรณสาหรับคัดชนดของจลนทรยท ตองการในระบบบาบัดน าเสย

self-cleansing velocity – ความเรวลางตัวเอง:  ความเรวต าสดของการไหลในทอท ตะกอนถกพัดผานไปได โดยไมมการตกจม

separate sewer – ทอระบายแยก: ทอระบายสาหรับรับน าเสยโดยเฉพาะ ไมรับน าฝนหรอน าผวดนอ นๆ เรยกอกอยางวา sanitary sewer 

separate sewer system – ระบบระบายแยก: ระบบระบายท แยกเปนระบบระบายน าเสยกับระบบระบายน าฝน

8/18/2019 2_CoP_All

23/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ต

septic – เซปตก, สภาพเนาดา: สภาพเนาเหมนของน าภายใตสภาวะไรอากาศsequencing batch reactor, SBR – เอสบอาร, ถังปฏกรณสลับเปนกะsharp-crested rectangular weir – ฝายส เหล ยม(ผนผา)แบบสันคม:  ฝายท มการบากรองใหน า

ไหลผานเปนรปส เหล ยมผนผาและมสัน(ฝาย)บาง ซ งมักจะเปนโลหะshort-circuiting – การไหลลัดวงจร: สภาวะของการไหลท เกดข  นในบางสวนของถัง ทาใหน าสวนนั  น

ไหลผานถังเรวกวาปกตskimmer – เคร องกวาดฝาไขsludge bed – ลานตากสลัดจ: ลานซ งมชั  นทรายหรอวัสดพรนอ น  สาหรับระบายสลัดจจากถังตก

ตะกอนเพ อตากใหแหงและนาไปกาจัดตอไปภายหลังsludge conditioning – การปรับสภาพสลัดจ: การปรับสภาวะสลัดจใหเหมาะสมกอนจะนาไป

บาบัดในขั  นตอไป มักปรับโดยเตมสารเคมท ทาใหสลัดจ รวมตัวกันเขมขนข  นและรดน างายข  นsludge dewatering – การแยกน าจากสลัดจ, การรดน าสลัดจ:  กระบวนการลดปรมาณน าออก

จากสลัดจ โดยวธการตางๆ  เชน การกรอง การระเหย การอัด การหมนเหว ยง การดดออก การบบดวยลกกล  ง การทาใหลอยโดยใชกรดหรอการทาใหลอยโดยใชอากาศ

sludge disposal – การกาจัดสลัดจsludge stabilization – การปรับเสถยรสลัดจ: การทาใหสลัดจมเสถยรภาพ  โดยวธชวภาพหรอเคม

หรอความรอน เพ อฆาเช  อโรค กาจัดกล น และความเนาของสลัดจsludge thickening – การทาขนสลัดจsludge treatment – การบาบัดสลัดจ: กระบวนการการทาใหสลัดจอย ในสภาพท ไมเปนมลพษ หรอ

ใหมความคงตัว ซ งจะไมเนาเหมนเม อนาไปกาจัดในขั  นตอนสดทาย  เชน การนาไปถมท   การนาไปปรับสภาพดน เปนตน

social impact assessment – การประเมนผลกระทบตอสังคม, เอสไอเอsoil conditioner – สารปรับสภาพดน: สารท สามารถปรับสภาพดนใหรวนมฮวมัสจนเหมาะแก 

การเพาะปลกsolids loading rate – อัตราภาระของแขง: อัตราการปอนปรมาณของแขงเขาหนวยบาบัดหน งๆ ม

หนวยเปน กก.ของแขงตอ ลบ.ม.-วัน หรอตอ ตร.ม.-วันstabilization pond, SP – บอปรับเสถยร: เปนบอบาบัดน าเสยแบบชวภาพซ งไมมการเตมออกซเจนstatic head – เฮดสถต: ผลตางระหวางระดับผวน าท ตองการสบกับระดับผวของน าจดปลอยstatic mixer – เคร องผสมสถต:  เคร องผสมน ายาเคม  โดยไมมเคร องมอกลในการกวนผสม  เชน 

inpipe mixer

storm drain – ทอระบายน าฝนstorm drain system – ระบบระบายน าฝน

8/18/2019 2_CoP_All

24/364

รายละเอยดสนับสนนเกณฑแนะนาการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน  าของชมชน 

ถ

submerged orifice – ออรฟสใตน า: รท จมอย ใตน าสาหรับน าไหลเขาหรอออกsubmerged turbine aerator – เคร องเตมอากาศกังหันจมน าsump – บอพัก: ถังหรอบอท รับน าและเกบไวชั วคราวกอนถกสบหรอขจัดท  ง; ถังหรอบอท รับของเหลวsurface aerator – เคร องเตมอากาศผวน า: เคร องเตมอากาศชนดท ใชใบพัดหรอใบพายดงหรอตน า

ใหกระจายไปในอากาศsurface overflow rate – อัตราน าลนผว: คากาหนดในการออกแบบถังทาใสมหนวยเปน ลบ.ม./ตร.ม.-วันsystem head capacity curve – เสนโคงเฮดของระบบ:  ความสัมพันธระหวางเฮดทั  งหมด(total

head)ของระบบทอหลักความดันกับอัตราไหลตางๆtip speed – อัตราเรวปลายสดtime of concentration; tc – เวลารวมตัวของน าทา, ระยะเวลาการไหลน าทา, เวลานับวาฝนตก:

ชวงเวลาท น าฝนไหลจากจดไกลสดจากพ  นท ระบายน ามายังจดท พจารณาออกแบบทอระบาย  trapezoidal weir – ฝายส เหล ยมคางหมtrickling filter, TF – (ระบบ) โปรยกรอง:  เคร องกรองประกอบดวยชั  นตัวกลาง  เชน  กอนหนหรอ

พลาสตก  สาหรับใหจลนทรยยดเกาะอาศัย   น าเสยจะถกโปรยกระจายเปนหยดผานตัวกลางน   บโอดจะถกกาจัดไปโดยจลนทรยท เกาะตดกับตัวกลาง

trunk sewer – ทอระบายใหญ:  ทอระบายน าขนาดใหญซ งรับน าเสยจากทอสาขา(หรอทอระบายแขนง) ในพ  นท บรเวณกวาง, ด main sewer 

unit processes – กระบวนการหนวย:  วธการบาบัดน าเสยทางเคมหรอชวภาพ  เชน  กระบวนการ เอเอส การฆาเช  อโรค

upflow anaerobic sludge blanket, UASB – ยเอเอสบชั นสลัดจแอนแอโรบกแบบไหลข น:วธบาบัดน าเสยชนดหน งโดยการสรางมวลจลนทรยแบบแอนแอโรบกท มลักษณะเปนเมดตะกอนใหเขมขนมากๆ ในชั  นสลัดจดานลางของถังและใหน าเสยไหลข  นผานชั  นสลัดจน  

velocity head – เฮดความเรว: คาความสงของน าท เทยบไดจากความเรวยกกาลังสองหารดวยสองเทาของอัตราเรงจากแรงโนมถวงของโลก

velocity gradient – ความลาดชันความเรว, เกรยนตความเรว: สภาวะท มความเรวตางกันในมวลของน าหน งๆ

V-notch weir – ฝายบากรองตัววwastewater characteristic – ลักษณะน าเสยwastewater collecting system – ระบบรวบรวมน าเสย, ระบบลาเลยงน าเสย:  ระบบทางน า 

(ทอ, อโมงค) ท ใชในการสงน าเสยจากหลายๆแหลงไปยังจดรวม จดน  อาจเปนบอสบหรอทางน าเขาของทอประธาน

watershed – พ นท รับน า: บรเวณท รับน าทาลงมาส ลาน า

8/18/2019 2_CoP_All

25/364

ศัพทบัญญัตและนยาม 

ท

weir – เวยร, ฝายweir loading rate – อัตราภาระฝาย: อัตราปอนน าเขาตอหนวยความยาวของเวยรหรอฝาย มหนวย

เปน ลบ.ม./ม.-วันwet weather flow – อัตราไหลหนาฝน, อัตราไหลขณะฝนตก: ปรมาณน าเสยในทอระบายในหนาฝนwet well – บอเปยก: บอท รวบรวมน าและมเคร องสบน าจ มแชอย หรอมทอดดของเคร องสบซ งตั  งอย 

ในบอแหง(dry well)yield coefficient – สัมประสทธ ปรมาณผลต: คาท ใชบงช  ถงอัตราการผลตเซลลใหม  ซ งหมายถง 

ปรมาณการผลตเซลลใหม มหนวยเปนกรัมของเซลลใหม/กรัมบโอดท ถกจัดไป

8/18/2019 2_CoP_All

26/364

รายละเอยดสนั บสนนเกณฑแ น ะน าการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรั บปรงคณภาพน  าของชมชน 

ธ

สารบัญ

หนา

บทท   1 ขั นตอนและปจจัยสาคัญตอการออกแบบระบบรวบรวมน าเสย  และโรงปรับปรงคณภาพน าของชมชน 1

1.1   ขั  นตอนการดาเนนการ 11.1.1   แผนหลัก 11.1.2   การศกษาความเหมาะสม 11.1.3   การออกแบบรายละเอยด 21.1.4   การกอสราง 21.1.5   การดาเนนการ 2

1.2 รายงานการศกษาความเหมาะสมของโครงการ 31.3 การมสวนรวมของประชาชน 31.4 การสารวจและเกบขอมล 6

1.4.1   สภาพพ  นท ของโครงการ 61.4.2   แผนพัฒนาชมชน 61.4.3   กฎหมายท เก ยวของ 71.4.4   ขอมลดานการเงนและงบประมาณ 81.4.5   ขอมลของระบบรวบรวมน าเสยและโรงปรับปรงคณภาพน าเดม 81.4.6   ขอมลประชากร 81.4.7   ขอมลปรมาณการใชน า 81.4.8   ขอมลฝน 81.4.9   ขอมลลักษณะน าเสย 91.4.10 ขอมลท ตั  งของโรงปรับปรงคณภาพน า 9

1.5 ปเปาหมายและแผนการแบงการกอสรางเปนชวงๆ 91.5.1   ปจจัยท มผลตอการกาหนดปเปาหมายหรอชวงเวลาในการขยายระบบ 91.5.2   ปเปาหมายของโครงการ 111.5.3   การแบงการกอสรางออกเปนชวงๆ  11

1.6 พ  นท บรการ 121.7 ท ตั  งโรงปรับปรงคณภาพน าของชมชน 12

8/18/2019 2_CoP_All

27/364

สารบัญ 

น

สารบัญ(ตอ)

หนา

1.8 การคาดการณจานวนประชากรในอนาคต 15

1.8.1   แหลงขอมลดานประชากร 151.8.2   วธการคาดการณจานวนประชากร 16

1.9   อัตราการใชน า 181.10 อัตราไหลรายวันเฉล ย 211.11 อัตราการเกดน าเสย 211.12 อัตราน ารั วซมและน าไหลเขาทอ 231.13 การแปรผันของอัตราไหล 25

1.13.1   อัตราไหลรายชั วโมงสงสด/ต าสด 261.13.2   อัตราไหลรายวันสงสด 29

1.14 ลักษณะน าเสยชมชน 301.14.1  พารามเตอรท มความสาคัญตอการออกแบบ 301.14.2 วธการกาหนดลักษณะน าเสยชมชน 311.14.3   ลักษณะน าเสยชมชนของประเทศไทย 32

1.15 มาตรฐานน าท  ง 37

บทท   2 ระบบรวบรวมน าเสยและระบบระบายน าฝนของชมชน 40

2.1 ประเภทของระบบรวบรวมน าเสย 402.1.1   ระบบทอระบายรวม 402.1.2   ระบบทอระบายแยก  42

2.2 ขอพจารณาในการเลอกประเภทของระบบรวบรวมน าเสย 432.2.1 สภาพของชมชน 43

2.2.2 ผลกระทบตอส งแวดลอม  432.2.3 งบประมาณการลงทน  432.2.4 ความเขาใจของประชาชน  432.2.5 ความเรวการไหลในทอ  432.2.6 ความยากงายในการควบคมระบบ  442.2.7 การวางแผนผังเมอง  44

8/18/2019 2_CoP_All

28/364

รายละเอยดสนั บสนนเกณฑแ น ะน าการออกแบบระบบรวบรวมน  าเสยและโรงปรั บปรงคณภาพน  าของชมชน 

บ

สารบัญ(ตอ)

หนา

2.3 องคประกอบของระบบรวบรวมน าเสย 44

2.3.1   ทอ 442.3.2   บอผันน าเสย 452.3.3   สถานสบน าเสย/สถานยกระดับน าเสย  452.3.4   บอตรวจ 452.3.5   หลมรับน า 452.3.6   ทางน าเขาขางถนน 462.3.7   ทอระบายลอด 46

2.3.8   จดระบายท  ง 462.3.9   บอตรวจโครก 46

2.4 อัตราไหลออกแบบ 462.4.1   ทอน าเสย 462.4.2   ทอระบายน าฝน 462.4.3   ทอระบายรวม 462.4.4   ทอดักน าเสย 47

2.5 อัตราไหลน าทาสงสด 482.6 สัมประสทธ น าทา 512.7 พ  นท ระบายน า 512.8 ความเขมฝน 532.9 คาบอบัตฝน 542.10 เวลารวมตัวของน าทา 552.11 การจัดผังระบบทอ 592.12 สมการในการออกแบบทอ 62

2.12.1  การไหลในรางเปดหรอแบบไหลไมเตมทอ  622.12.2 การไหลในทอหลักความดัน 682.12.3 เฮดสญเสยรอง 71