255 - phd.mbuisc.ac.thphd.mbuisc.ac.th/full thesis/Wutichai.pdf ·...

โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

ส าหรบโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

วฒชย วรครบร

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย พฤศจกายน 2559

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย)

โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ส าหรบโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

วฒชย วรครบร

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑตสาขาวชาการบรหารการศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย พฤศจกายน 2559

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย)

Development Program Of Problem-based Learning For 21st Century Classroom For Educational Expansion Schools Office of the

Basic Education

WUTTICHAI WORAKHONBUREE

A DISSERTATION SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS

FOR THE DOCTOR DEGREE OF DOCTOR OF EDUCATION DEPARTMENT OF EDUCATIONAL ADMINISTRATION

FACULTTY OF EDUCATION MAHAMAKUT BUDDHIST UNIVERSITY

NOVEMBER, B.E. 2559 (2016) (COPYRIGHT OF MAHAMAKUT BUDDHIST UNIVERSITY)

ก

ประกาศคณปการ

ดษฎนพนธน ส าเรจไดเพราะความเมตตากรณาของ พระครสธจรยวฒน, ดร. อาจารยทปรกษาหลก ผชวยศาสตราจารย.ดร.ไพศาล สวรรณนอย อาจารยทปรกษารวมและ ทไดใหค าแนะน า ตลอดจนชแนะแนวทางในการด าเนนการดษฎนพนธน จนส าเรจลลวงไดดวยด ผวจยจงขอกราบขอบพระคณทกทานเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.วโรจน สารรตนะ อาจารยประธานหลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา พระครธรรมาภสมย, ดร. อาจารยประจ าหลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต และดร.สมฤทธ กางเพง คณะกรรมการสอบในครงนททานไดกรณาเสยสละเวลาอนมคาเพอก ากบดแล และใหขอแนะน าทมประโยชนจนท าใหงานวจยนประสบผลส าเรจ ผวจยไดรบความอนเคราะห และการใหความรวมมอเปนอยางดจากผทรงคณวฒและผเชยวชาญหลายทานในขนตอนการวจยซงผวจยขอขอบพระคณทกทานไวเปนอยางสง การเกบรวบรวมขอมลหลกในการท าวจยในครงนส าเรจเปนอยางด ดวยไดรบความรวมมอจากสถานศกษา ผบรหาร ครผสอน และนกเรยน จากโรงเรยนบานนาด โรงเรยนนาหมอโนนลานประชาสรรค โรงเรยนบานอางศลา และคณะผบรหารและครในอ าเภอหนองนาค า ผวจยขอขอบพระคณทกทานทใหความอนเคราะหชวยเหลอเปนอยางด จนท าใหงานวจยนประสบผลส าเรจเปนอยางด ขอขอบคณนกศกษาปรญญาเอก รน 1 หลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน ทกทาน ทไดคอยใหความชวยเหลอ เปนก าลงใจซงกนและกนมาโดยตลอดรวมท งขอขอบคณ ขอบใจเจาหนาทบณฑตวทยาลย และบคลากร เจาหนาทวทยาเขตอสาน ทกทาน ทกคนไว ณ ทนดวย ขอขอบคณ นายสรไกร-นางสมฤทธ วรครบร บดา-มารดา พรอมครอบครว วรครบร –เหลองด พรอมทง นางเสาวลกษณ วรครบร ภรรยา และทคอยเปนทงก าลงแรงใจและก าลงทรพยในชวงเวลาท าวจยดวยดเสมอมา ขอขอบคณทก ๆ ทานทคอยชวยเหลอ เปนก าลงใจ และอ านวยความสะดวกในการด าเนนการวจยในครงนเปนอยางสงยง

ข

5630440512010 : สาขาวชา : การบรหารการศกษา; ศษ.ด. (การบรหารการศกษา) ค าส าคญ : โปรแกรมพฒนาการเรยนร , การเรยนรทยดปญหาเปนฐาน,

หองเรยนศตวรรษท 21

วฒชย วรครบร : โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ส าหรบโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน(Development Program Of Problem-based Learning For 21st Century Classroom For Educational Expansion Schools Office of the Basic Education) อาจารยทปรกษาวทยานพนธ: พระครสธจรยวฒน, ดร., ผศ.ดร.ไพศาล สวรรณนอย, 365 หนา. ป พ.ศ. 2559

งานวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาและทดสอบประสทธผลของโปรแกรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ดวยระเบยบวธวจยและพฒนา รปแบบการวจยเชงทดลองเบองตน แบบมการทดสอบกอนและหลงกบกลมเปาหมาย 1 กลม ซงเปนครผสอน โรงเรยนบานนาด 16 ราย มนกเรยนเกยวของ 240 ราย ผลการวจย พบวา โปรแกรม ซงประกอบดวยโครงการพฒนาความร มคมอการเรยนร 5 หนวยการเรยนร คอ (1) การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 (2) ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน (3) บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (4) การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (5) การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน และโครงการน าความรสการปฏบต มคมอการเรยนร 1 หนวย คอ แนวปฏบตโครงการน าความรสการปฏบต เมอผานการทดลอง มประสทธผลตามสมมตฐานการวจยทก าหนดไว คอ บรรยากาศการเรยนการสอนของกลมเปาหมาย และ พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนทเกยวของ มคาสถตหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยมขอเสนอแนะ จากผลการถอดบทเรยนเพอการน าไปใชหรอเผยแพรทสนใจ ดงน คอ บทบาทครผสอนจะตองมความอดทน ไมใจรอนทจะสรปบทเรยนควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความสามารถและศกยภาพใหเตมท ครผสอนจะตองเตรยมการเปนอยางดถงขนตอนของการสอน รวมทงเตรยมตวในการแกไขขอผดพลาดทอาจจะเกดขนในสถานการณตางๆไวลวงหนา

ค

The objectives of this research were to develop and evaluate effectiveness of Problem-based Learning Program for 21st Century by research methodology and develop the preliminary experimental research. The pre-test and post-test were performed with target group 1 composed of 16 teachers at Ban Nadee School and 240 related students. The result revealed that program consisted of Knowledge Enhancement Project had 5 divisions of learning guide, namely 1) learning and classroom in 21st century, 2) Problem-based learning definition as base, 3) role of learners and teachers in teaching and learning by using Problem-based learning, 4) creating and developing of learning problems by using Problem-based learning, and 5) evaluation of Problem-based learning and applying knowledge in performing had 1 learning guideline i.e., the guidelines applied in the practice. After pre-test, the effectiveness was along with specified hypothesis i.e. learning and teaching environment of target group and learning behavior of related students had high level of mean value after post-test with statistical significant at 0.05. The suggestion revealed, after post-test, that teachers should have patience, not be impatience. Students should get chance to show their abilities and capabilities. Teachers should prepare themselves for teaching process including correction of errors, in advance, that may occur in different situation.

ง

สารบญ

หนา บทคดยอ ก กตตกรรมประกาศ ค สารบญตาราง ฉ สารบญภาพ ฌ บทท 1 บทน า 1 1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา 2. ค าถามการวจย

1 7

3. วตถประสงคของการวจย 4. สมมตฐานการวจย

8 8

3. ขอบเขตของการวจย 9 4. นยามศพทเฉพาะ 10 5. ประโยชนทไดรบจากการวจย 11 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 14 1. แนวคดและขนตอนการวจยและพฒนา (R&D) 15 2. แนวคดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 (Problem-based Learning For 21st Century Classroom)

22

3. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการเรยนรในศตวรรษท 21 42 4. บรบทปจจบนของโรงเรยนบานนาด 58 5. สรปกรอบแนวคดเพอการวจย 61 บทท 3 วธด าเนนการวจย 67 1. การตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไข 69 2. การจดท าคมอประกอบโปรแกรม 69 3. การตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข 70

4. การสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม 71 5. การทดลองโปรแกรมในภาคสนาม 71 6. การเขยนรายงานวจยและการเผยแพรผลงานวจย 72

จ

สารบญ (ตอ)

หนา บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล 73 1. ผลการตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไข 74 2. ผลการจดท าคมอประกอบโปรแกรม 75 3. ผลการตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข 76 4. ผลการสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม 79 5. ผลการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม 85 บทท 5 โปรแกรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 113 บทท 6 ผลการวจยและอภปรายผล 285 1. สรปผลการวจย 287 2. ขอเสนอแนะ 296 บรรณานกรม 299 ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญในการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจย 305 ภาคผนวก ข รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย 307 ภาคผนวก ค รายนามผรวมตรวจสอบคณภาพโปรแกรมเบองตน 309 ภาคผนวก ง รายนามผรวมตรวจสอบคณภาพโปรแกรมครงส าคญ 311 ภาคผนวก จ รายชอครผสอนทใชในการปฏบตกจกรรมวจย 313 ภาคผนวก ฉ เครองมอทใชในการวจย 315 ภาคผนวก ช คา (IOC) คาความยากงาย คาอ านาจจ าแนกและคาความเชอมน (KR-20) 340 ภาคผนวก ซ คะแนนผลสมฤทธทางการเรยน 348 ภาคผนวก ฌ หนงสอราชการ 353 ภาคผนวก ญ ประวตผศกษา 365

ฉ

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 ทกษะการคดยอยๆ ในแตละขนตอนของการท าโครงงาน 34 ตารางท 2 ความแตกตางระหวางการเรยนรใชปญหาเปนฐานกบการเรยนร โดยใชโครงงานเปนฐาน

35

ตารางท 3 เปรยบเทยบการเรยนรดวยโครงการและการเรยนรดวยปญหา 36 ตารางท 4 เปรยบเทยบหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21 50 ตารางท 5 หองเรยนของศตวรรษท 21 แตกตางจากหองเรยนของศตวรรษท 20 52 ตารางท 6 ผลการวเคราะหคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนของ แบบสอบถามประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความร ใหแกกลมเปาหมายโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน

80

ตารางท 7 ผลการวเคราะหคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนของ แบบสอบถามปฏกรยาของกลมทดลองตอโครงการน าความรสการ ปฏบตโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน

82

ตารางท 8 ผลการวเคราะหคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนของ แบบสอบถามปฏกรยาของกลมทดลองตอโครงการน าความรสการ ปฏบตโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน

84

ตารางท 9 ผลการประเมนปฏกรยาของกลมทดลองทมตอโครงการพฒนาความร 90 ตารางท 10 ผลการประเมนความรของกลมเปาหมายตอโครงการน าความรสการ ปฏบต

92

ตารางท 11 ปญหาและแนวทางแกไขจากการนเทศตดตามการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน

95

ตารางท 12 ผลการประเมนปฏกรยาของกลมทดลองทมตอโครงการน าความรสการปฏบต

107

ตารางท 13 การเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดานพฤตกรรมการเรยนรพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

110

ช


หนา

ตารางท 14 การเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดานปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน

111

ตารางท 15 การเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดานนกเรยนกบนกเรยน

111

ตารางท 16 แสดงคาสถต t-test dependent ในการเปรยบเทยบความพงพอใจ กอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดานพฤตกรรมการเรยนร พฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนใน ศตวรรษท 21

112

ตารางท 17 การวเคราะหความสอดคลองระหวางขอค าถามกบแบบประเมน ปฏกรยาโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย

340

ตารางท 18 การวเคราะหคาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความ เทยง (Reliability) ของแบบทดสอบวดความรกลมเปาหมายโครงการ พฒนาความรสกลมเปาหมาย

341

ตารางท 19 การวเคราะหความสอดคลองระหวางขอค าถามกบแบบประเมน ปฏกรยาโครงการน าความรสการปฏบต

342

ตารางท 20 การวเคราะหความสอดคลองระหวางขอค าถามกบแบบประเมน บรรยากาศการเรยนการสอน

343

ตารางท 21 การวเคราะหความสอดคลองระหวางขอค าถามกบจดประสงคของ ประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน

344

ตารางท 22 การวเคราะหความสอดคลองแบบถอดบทเรยน 345

ซ


หนา

ตารางท 23 ผลการประเมนความรของกลมเปาหมายตอโครงการน าความรส การปฏบต

348

ตารางท 24 ผลการทดสอบดวยคาสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญทระดบ 0.05 ดานสภาพแวดลอม

349

ตารางท 25 ผลการทดสอบดวยคาสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญทระดบ 0.05 ดานปฏสมพนธระหวาง ครกบนกเรยน

349

ตารางท 26 ผลการทดสอบดวยคาสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญทระดบ 0.05 ดานปฏสมพนธระหวาง นกเรยนกบนกเรยน

350

ฌ

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1 แนวคดและขนตอนการวจยและพฒนาตามทศนะของวโรจน สารรตนะ 16 ภาพท 2 ผงมโนทศนของกระบวนการเรยนรแบบใชโครงงาน 33 ภาพท 3 ลกษณะครในศตวรรษท 21 28 ภาพท 4 กรอบแนวคดการวจยเชงทฤษฎดานเนอหา 64 ภาพท 5 กรอบแนวคดเพอการวจยดานกระบวนการโปรแกรมพฒนาการเรยนร โดย ใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

66

ภาพท 6 แนวคดและขนตอนการวจยและพฒนาตามทศนะของวโรจน สารรตนะ 68 ภาพท 7 การสมภาษณผเชยวชาญเพอการตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจย 73

ภาพท 8 การตรวจสอบเบองตนและการปรบปรงแกไข 77 ภาพท 9 การตรวจสอบครงส าคญและการปรบปรงแกไข 78

ภาพท 10 การประชมชแจง วางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตน 86 ภาพท 11 การอบรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 87 ภาพท 12 ขอบคณวทยากรทมาใหความรเกยวกบความส าคญของการปฏบตใน

ภาระงานครผสอน 94

ภาพท 13 ผบรหาร คณะครและสภานกเรยนรวมประชมวางแผนการจดกจกรรม 96

ภาพท 14 การใชสอและเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน 97 ภาพท 15 กจกรรมการเรยนการสอนวชาคณตศาสตรโดยใชปญหาเปนฐาน ชน

ประถมศกษาปท 4

100

ภาพท 16 กจกรรมการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรโดยใชปญหาเปนฐาน 102

ชนมธยมศกษาปท 1

ภาพท 17 การจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในหองเรยนศตวรรษท 21

103

ญ

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 18 การจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในหองเรยน ศตวรรษท 21

104

1

บทท 1 บทน า

1.ความเปนมาและความส าคญของปญหา

สงคมในปจจบนเปนสงคมโลกเกดการขยายตวทางเศรษฐกจโดยปราศจากพรมแดนขวางกนโลกเปนเสมอนหมบานเดยวกน (Global Village) ดวยสภาพดงกลาวท าใหเกดการการแขงขนกนอยางเสรในสงคมทท าใหจ าเปนทจะตองใชความรเขามาตอสและด ารงตนใหอยไดในสงคมโลกทามกลางการแขงขนทสงและเปนอสระท าใหสงคมไดปรบเปลยนจากการแขงขนดานวตถดบ ดานแรงงาน ดานทนและดานการตลาดกลบมาเปลยนเปนการแขงขนกนในเรองของความรทจะไปพฒนาและแขงขนในตลาดโลกไดสงคมในยคนเปนยคทตอเนองจากการเปลยนแปลงจากสงคมเกษตรกรรมมาเปนสงคมอตสาหกรรมสงคมขอมลขาวสารและในปจจบนคอสงคมแหงการเรยนรหรอสงคมทใชความรเปนฐาน (Knowledge Based Society) ในสงคมยคนตางจ าเปนตองใชทกษะในดานการเรยนรเพอการด ารงชวตอยการเปลยนแปลงไปของสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจการเมองและสงคมโลกทงในแงของความรวดเรวของกระแส การเปลยนแปลง และรปแบบทแตกตางไปจากเดมสงผลใหประเทศไทยตองเผชญหนากบการแขงขนททวความรนแรงมากยงขน การมเทคโนโลยและนวตกรรมเปนของตนเองจงเปนปจจยหลกทจะท าใหเกดการเจรญเตบโตและเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศอนจะน าพาประเทศไปสการพฒนาทย งยน (S D) (มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก, 2551)

ในปคศ. 1990 สหรฐอเมรกาไดประกาศใหทศวรรษตอไปเปน “ทศวรรษของสมองและทศวรรษของการศกษา (the decade of brain and the decade of education)” เนองมาจากผลการคนควาวจยเรองสมองท าใหนกการศกษารวาสมองมนษยมลกษณะเฉพาะเปนแหลงเกบเปนแหลงก าเนดของพฤตกรรมเปนอวยวะทมความสลบซบซอนมากทสดในรางกายมนษยสมองของคนเราสามารถรบเรองราวทเกดจากการเรยนรไดทกอยาง (receive all education) และดวยความแตกตางกนของสมองสงผลใหคนเรามลกษณะของการเรยนร (learning style) ทแตกตางกนจงท าใหวธการเรยนรของมนษยแตละคนมความแตกตางกนไปดวยเชนกนนอกจากการคนควาในเรองสมองแลวสหรฐอเมรกายงไดมการศกษาวจยเชงปฏบตการเพอดแนวโนมและวสยทศนของหลกสตรทเหมาะสมกบผเรยนในศตวรรษท 21 โดยใชกลมตวอยาง 150 คนจากหลากหลายอาชพเชนนกธรกจระดบชาตผน าทางการศกษาและตวแทนจากรฐบาลเครองมอวจยส าหรบโครงการนคอการใชเทคนค Delphi ระยะเวลาในการวจย 3 ปซงสรปไววาการเตรยมผเรยนใหพรอมทจะเผชญกบความเปลยนแปลงในอนาคตมความจ าเปนทจะตองปลกฝงใหนกเรยนมทกษะการคดแบบ

2

วจารณญาณและมทกษะในการตดสนใจนกเรยนตองสามารถเขาถงขอมลและสามารถปรบแปลงขอมลเพอใชในการแกปญหาไดโดยนกเรยนเหลานตองมลกษณะกลาเสยงเปนนกส ารวจและเปนนกคดทรจกใหความรวมมอกบผอนรวมท งตองมการบรณาการหลกสตรเพอใหเกดกจกรรมแบบสหวทยาการดวย (ยรรยง สนธงาม, 2550)

ในชวงตนศตวรรษท 21 เทคโนโลยเขามามบทบาทตอสงคมอยางไรพรมแดนสถาบนการศกษาจงตองปรบรปแบบการเรยนการสอนใหเปนไปตามความตองการของกระแสการเปลยนแปลงทรวดเรว (พลลภพรยะสรวงศ, 2543) ปจจบนไดมการผสมผสานระหวางเทคโนโลยใหมๆกบกระบวนการออกแบบการเรยนการสอนในรปแบบตางๆเพอเพมประสทธภาพในการเรยนการสอนและอ านวยความสะดวกในการศกษาหาความรใหกบผเรยนทกชวงวยซงสามารถชวยแกปญหาในเรองขอจ ากดทางดานสถานทและเวลาในการเรยนทงนเพอใหเปนสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรทมงเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปนท าเปนมเหตผลมความคดรเรมสรางสรรคสามารถเรยนรไดตลอดชวตรเทาทนโลกสอดคลองกบแนวทางของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เพอใหพรอมรบการเปลยนแปลงและเพมคณภาพการเรยนการสอนใหไดมาตรฐานก าหนดใหมการปฏรปการศกษาและการเรยนรตลอดชวต

ปจจบนความเจรญกาวหนาอยางรวดเรว อนสบเนองมาจากการใชเทคโนโลยเพอเชอมโยงขอมลตางๆ ของทกภมภาคของโลกเขาดวยกน กระแสการปรบเปลยนทางสงคมทเกดขนในศตวรรษท 21 สงผลตอวถการด ารงชพของสงคมอยางทวถง ครจงตองมความตนตวและเตรยมพรอมในการจดการเรยนรเพอเตรยมความพรอมใหนกเรยนมทกษะส าหรบการออกไปด ารงชวตในโลกในศตวรรษท 21 ทเปลยนไปจากศตวรรษท 20 และ 19 โดยทกษะแหงศตวรรษท 21 ทส าคญทสด คอ ทกษะการเรยนร (Learning Skill) สงผลใหมการเปลยนแปลงการจดการเรยนรเพอใหเดกในศตวรรษท 21 นมความรความสามารถ และทกษะจ าเปนซงเปนผลจากการปฏรปเปลยนแปลงรปแบบการจดการเรยนการสอน ตลอดจนการเตรยมความพรอมดานตางๆ ทเปนปจจยสนบสนนทจะท าใหเกดการเรยนรดงกลาวลกษณะของหลกสตรในศตวรรษท 21 จะเปนหลกสตรทเนนคณลกษณะเชงวพากษ (critical attributes) เชงสหวทยาการ (interdisciplinary) ยดปญหาเปนฐาน (problem-based) และขบเคลอนดวยการวจย (research-driven) เชอมโยงทองถนชมชนเขากบภาค ประเทศ และโลกในบางโอกาสนกเรยนสามารถรวมมอ (collaboration) กบโครงงานตางๆไดทวโลก เปนหลกสตรทเนนทกษะการคดขนสง พหปญญาเทคโนโลยและมลตมเดย ความรพนฐานเชงพหส าหรบศตวรรษท 21 และการประเมนผลตามสภาพจรง รวมทงการเรยนรจากการใหบรการ (service) กเปนองคประกอบทส าคญภาพของหองเรยนจะขยายกลายเปนชมชนทใหญขน (greater community) นกเรยนมคณลกษณะเปนผชน าตนเองได (self-

3

directed) มการท างานทงอยางเปนอสระและอยางรวมมอกนคนอนหลกสตรและการสอนจะมลกษณะทาทายส าหรบนกเรยนทกคนและค านงถงความแตกตางระหวางบคคลหลกสตรจะไมเนนการยดต าราเปนตวขบเคลอน (textbook-driven) หรอแบบแยกสวน (fragmented) เชนในอดตแตจะเปนหลกสตรแบบยดปญหาและการบรณาการการสอนทกษะและเนอหาจะไมเปนจดหมายปลายทาง (as an end) เชนทเคยเปนมาแตนกเรยนจะตองมการเรยนรผานการวจยและการปฏบตในโครงงานการเรยนรจากต าราจะเปนเพยงสวนหนงเทานน ความร (knowledge) จะไมหมายถงการจดจ าขอเทจจรงหรอตวเลขแตจะเปนสงทเกดขนจากการวจยและการปฏบตโดยเชอมโยงกบความรและประสบการณเกาทมอยทกษะและเนอหาทไดรบจะเกยวของและมความจ าเปนตอการปฏบตในโครงงาน จะไมจบลงตรงทการไดรบทกษะและเนอหาแลวเทานนการประเมนผลจะเปลยนจากการประเมนความจ าและความไมเกยวโยงกบความเขาใจตอการน าไปปฏบตไดจรงไปเปนการประเมนทผถกประเมนมสวนรวมในการประเมนตนเองดวย (self-assessment) ทกษะทคาดหวงส าหรบศตวรรษท 21 ทเรยนรผานหลกสตรทเปนสหวทยาการ บรณาการ ยดปญหาเปนฐานและอนๆ ดงกลาวจะเนนเรอง 1) ทกษะการเรยนรและนวตกรรม (learning and innovation skills) 2) ทกษะชวตและอาชพ (life and career skills) ทกษะสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย (information, media and technology skills) ทคาดหวงวาจะเกดขนไดจากความรวมมอ (collaboration) ในการท างานเปนทม การคดเชงวพากษ (critical thinking) ในปญหาทซบซอน การน าเสนอดวยวาจาและดวยการเขยน การใชเทคโนโลยความเปนพลเมองด การฝกปฏบตอาชพ การวจย และการปฏบตสงตางๆทกลาวมาขางตน(วจารณ พานช, 2555)

ปจจบนสงคมไทยมกระแสการเปลยนแปลงดานตางๆเกดขนอยางรวดเรวมากจนสงผลใหเกดวกฤตการณหลายรปแบบขนในสงคมทงทางดานเศรษฐกจสงคมการเมองวฒนธรรมและสงแวดลอมนอกจากนนยงสงผลใหเกดกระแสเรยกรองการปฏรปการศกษาขนเพอใหการศกษาเปนเครองมอในการพฒนาเศรษฐกจสงคมวฒนธรรมและการเมองของประเทศอยางแทจรงเปาหมายของการจดการศกษาจะตองมงสรางสรรคสงคมใหมลกษณะทเอออ านวยตอการพฒนาประเทศชาตโดยรวมมงสรางคนหรอผ เ รยนซงเปนผลผลตโดยตรงใหม คณลกษณะทมศกยภาพและความสามารถทจะพฒนาตนเองและสงคมไปสความส าเรจไดการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญคอวธการส าคญทสามารถสรางและพฒนาผเรยนใหเกดคณลกษณะตางๆทตองการในยคโลกาภวตนเนองจากเปนการจดการเรยนการสอนทใหความส าคญกบผเรยนสงเสรมใหผเรยนรจกเรยนรดวยตนเองเรยนในเรองทสอดคลองกบความสามารถและความตองการของตนเองและไดพฒนาศกยภาพของตนเองอยางเตมทซงแนวคดการจดการศกษานเปนแนวคดทมรากฐานจากปรชญาการศกษาและทฤษฎการเรยนรตางๆทไดพฒนามาอยางตอเนองยาวนานและเปนแนวทางท

4

ไดรบการพสจนวาสามารถพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะตามตองการอยางไดผล (นฤมล ศรสวรรณ, 2555)

การศกษาในระดบประถมศกษาเปนการศกษาภาคบงคบทรฐบาลใหความส าคญเปนอนดบแรกและตองจดใหอยางทวถงกบเดกทกคน ตามพระราชบญญตการประถมศกษาและตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 โดยยดหลกการวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดและถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพตองเนนความส าคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสมของแตละระดบการศกษา ดงนนโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาจงมบทบาทส าคญอยางยงตอการพฒนาก าลงคน การพฒนาบคลากรจงเปนขนตอนทส าคญของกระบวนการบรหารงานบคคลทจะน ามาซงประสทธภาพ และประสทธผลของงานในองคกรโดยเฉพาะอยางยงองคการ หรอหนวยงานทมหนาทในการจดการศกษาใหแกเยาวชนของชาต ซงเจรญเตบโตเปนทรพยากรมนษยทมคณภาพไดนนยอมขนอยกบผมหนาทในการใหความร อบรมสงสอน คอ ครอาจารยทมคณภาพ การเพมประสทธภาพในการปฏบตงานหรอการพฒนาครอาจารย จงเปนหนาทของผบรหารโดยตรง เพอใหไดผลผลตทมคณภาพ คอตวนกเรยนครมบทบาทส าคญในการจดกระบวนการเรยนรเพอพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะทพงประสงคในสงคมยคใหม จากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 มาตรา 52 ไดก าหนดใหมการสงเสรมใหมระบบกระบวนการผลต การพฒนาคร อาจารยและบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐานทเหมาะสมใหมการเตรยมบคลากรและการพฒนาบคลากรประจ าอยางตอเนอง ซงรฐตองจดสรรงบประมาณและจดตงกองทนพฒนาคร อาจารยและบคลากรทางการศกษาอยางตอเนอง

การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญคอแนวการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนสรางความรใหมและสงประดษฐใหมโดยการใชกระบวนการทางปญญา (กระบวนการคด) กระบวนการทางสงคม (กระบวนการกลม) และใหผเรยนมปฏสมพนธและมสวนรวมในการเรยนสามารถน าความรไปประยกตใชไดโดยผสอนมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวกจดประสบการณการเรยนรใหผเรยนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญตองจดใหสอดคลองกบความสนใจความสามารถและความถนดเนนการบรณาการความรในศาสตรสาขาตางๆใชหลากหลายวธการสอนหลากหลายแหลงความรสามารถพฒนาปญญาอยางหลากหลายคอพหปญญารวมทงเนนการวดผลอยางหลากหลายวธการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญเกดขนจากพนฐานความเชอทวาการจดการศกษามเปาหมายส าคญทสดคอการจดการใหผเรยนเกดการเรยนรเพอใหผเรยนแตละคนไดพฒนาตนเองสงสดตามก าลงหรอศกยภาพของแตละคนแตเนองจากผเรยนแตละคนมความ

5

แตกตางกนทงดานความตองการความสนใจความถนดและยงมทกษะพนฐานอนเปนเครองมอส าคญทจะใชในการเรยนรอนไดแกความสามารถในการฟงพดอานเขยนความสามารถทางสมองระดบสตปญญาและการแสดงผลของการเรยนรออกมาในลกษณะทตางกนจงควรมการจดการทเหมาะสมในลกษณะทแตกตางกนตามเหตปจจยของผเรยนแตละคนและผทมบทบาทส าคญในกลไกของการจดการนคอผสอนแตจากขอมลอนเปนปญหาวกฤตทางการศกษาและวกฤตของผเรยนทผานมาแสดงใหเหนวาผสอนยงแสดงบทบาทและท าหนาทของตนเองไมเหมาะสมจงตองทบทวนท าความเขาใจซงน าไปสการปฏบตเพอแกไขปญหาวกฤตทางการศกษาและวกฤตของผเรยนตอไปการทบทวนบทบาทของผสอนควรเรมจากการทบทวนและปรบแตงความคดความเขาใจเกยวกบความหมายของการเรยนโดยตองถอวาแกนแทของการเรยนคอการเรยนรของผเรยนตองเปลยนจากการยดวชาเปนตวตงมาเปนยดมนษยหรอผเรยนเปนตวตงหรอทเรยกวาผเรยนเปนส าคญผสอนตองค านงถงหลกความแตกตาง(พมพนธ เดชะคปต, 2550)

จากขอมลทเปนวกฤตทางการศกษาและวกฤตของผเรยนอกประการหนงคอการจดการศกษาทไมสงเสรมใหผเรยนไดน าสงทไดเรยนรมาปฏบตในชวตจรงท าใหไมเกดการเรยนรทย งยนผสอนจงตองหนมาทบทวนบทบาทและหนาททจะตองแกไขโดยตองตระหนกวาคณคาของการเรยนรคอการไดน าสงทเรยนรมานนไปปฏบตใหเกดผลดวยดงนนหลกการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญจงมสาระทส าคญ 2 ประการคอการจดการโดยค านงถงความแตกตางของผเรยนและการสงเสรมใหผเรยนไดน าเอาสงทเรยนรไปปฏบตในการด าเนนชวตเพอพฒนาตนเองไปสศกยภาพสงสดทแตละคนจะมและเปนไดการจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนส าคญหรอทรจกในชอเดมวาการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง (Student Centered หรอ Child Centered) เปนรปแบบการจดการเรยนการสอนทรจกกนมานานในวงการศกษาไทยแตไมประสบความส าเรจในการปฏบตรวมกบความเคยชนทไดรบการอบรมสงสอนมาดวยรปแบบการจดการเรยนการสอนโดยยดครเปนศนยกลาง (Teacher Centered) มาตลอดเมอผสอนเคยชนกบการจดการเรยนการสอนแบบเดมๆทเคยรจกจงท าใหไมประสบความส าเรจในการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนส าคญเทาทควรแตในยคของการปฏรปการศกษานไดมการก าหนดเปนกฎหมายแลววาผสอนทกคนจะตองใชรปแบบการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนส าคญไดจงเปนความจ าเปนทผสอนทกคนจะตองใหความสนใจกบรายละเอยดในสวนนโดยการศกษาท าความเขาใจและหาแนวทางมาใชในการปฏบตงานของตนใหประสบผลส าเรจ ดงนนการจดการเรยนการสอนจงเปนการจดการบรรยากาศจดกจกรรมจดสอจดสถานการณฯลฯใหผเรยนเกดการเรยนรไดเตมตามศกยภาพผสอนจงมความจ าเปนทจะตองรจกผเ รยนใหครอบคลมอยางรอบดานและสามารถ

6

วเคราะหขอมลเพอน าไปเปนพนฐานการออกแบบหรอวางแผนการเรยนรไดสอดคลองกบผเรยน (มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก, 2551)

การจดการเรยนการสอนแบบด งเดมจงไมสามารถตอบสนองตอเปาหมายไดอยางมประสทธภาพเนองจากมกเปนการเรยนการสอนแบบกลมใหญทไมไดค านงถงความแตกตางระหวางบคคลการน ากระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกมาบรณาการในหลกสตรระดบอดมศกษารวมกบการน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการเรยนการสอนไดแกการเรยนออนไลน (Online Learning)โดยใชสอทางอเลกทรอนกสบนระบบเครอขายคอมพวเตอรสงเสรมใหผเรยนไดใชทกษะการแกปญหาผเรยนตองคนหาและสรางสรรคความรจากการแสวงหาดวยตนเองหรอใชความรวมมอในกลมของผเรยน (ณมน จรงสวรรณ, 2552) รวมทงน าเทคโนโลยสอสารทมอยบนเครอขายคอมพวเตอรมาใชสรางปฏสมพนธระหวางผเรยนผสอนและบทเรยนไดแกการสนทนาผานเวบ (Chat Room)การแสดงความคดเหนในกระดานขาว (Webboard) หรอ Weblog การสงขอมลผานไปรษณยอเลกทรอนกส (E-Mail) เปนตนสอดคลองกบงานวจยในตางประเทศทไดใชกลยทธทางเทคโนโลยทสอนผานเวบไซตเพอการเรยนทางไกลในโรงเรยนพยาบาลจ านวน 23 แหงโดยน าเทคโนโลยทใชการพดคยผานเวบในหองสนทนา (Chat Room) และน าเสนอตวอยางกรณศกษาดวยการใชเกมสแกผเรยนผลการวจยพบวามความพงพอใจตอการเรยนอยในระดบดและผเรยนทกคน (PhilipHallinger, 2005) และฮาราซมและคณะ (Harasym; et al. 1980) ทไดประเมนผลการใชกระบวนการแกไขปญหาทางการแพทยโดยยดปญหาเปนหลกพบวาวธการแกปญหาของนกศกษาตามขนตอนตางๆสามารถท าขอสอบการแกไขปญหาจากแบบทดสอบอตนยประยกตไดคะแนนสงกวาแบบทดสอบการจดการกบปญหาของผปวยรปแบบการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกผานสออเลกทรอนกสจงมการน ามาบรณาการรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกกบเทคโนโลยออนไลนสมยใหม

ในประเทศไทยการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเรมเปนทรจกเมอประมาณ 20 ปทแลวและเปนทนยมแพรหลายในวงการศกษามากขนเมอมการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542เนองจากมความสอดคลองกบหลกการจดการศกษาแหงชาตทเนนใหผเรยนเปนส าคญ (วลลสตยาศย, 2547) ส าหรบการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานนนเปนการจดการเรยนรโดยการสรางบรบทแวดลอมแหงการเรยนรจากการสบคนและแสวงหาแนวทางในการแกไขปญหาทพบเหนทวไปในชวตประจ าวนของผเรยนโดยผสอนจะท าหนาทเปนพเลยงในการสบเสาะคดคนหาค าตอบและจดเตรยมโอกาสใหผเรยนในการสะทอนคดในสงทพวกเขาไดเรยนรซงจะน าไปสการพฒนาความเขาใจในความคดรวบยอดของสงทเรยนและทกษะการคดตางๆการทผเรยนตองหาความรอยางตอเนองท าใหเปนกระบวนการเรยนรตลอดชวต (lifelong process) สงผลใหผเรยนเปน

7

คนไมลาหลงทนเหตการณทนโลกและสามารถปรบตวใหเขากบสงคมโลกในอนาคตซงเปนไปตามความมงหมายของการจดการศกษา (มณฑรา ธรรมบศย, 2545) นอกจากความมงหมายในการจดการศกษาเพอใหผเรยนมลกษณะกาวทนความเปลยนแปลงของโลกแลวพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 25452 หมวด 6 มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษายงก าหนดใหมการประกนคณภาพการศกษาโดยใหหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาจดใหมระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาและใหถอวาการประกนคณภาพภายในเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาทตองด าเนนการอยางตอเนองซงระบบการประกนคณภาพการศกษาดงกลาวจ าเปนตองมตวบงชตางๆเพอชวดระดบการจดการศกษาและจากการทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการ

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning) เปนวธการจดการเรยนรทกระตนใหผเรยนไดเขาใจในสภาพปญหาทแทจรง เรยนรจากการเรยนและท างานรวมกนเปนกลมเพอคนควาหาวธแกปญหา มงพฒนาทกษะการเรยนรมากกวาความรทไดมา (Gwendie Camp,1996) โดยทผสอนเปนผก าหนดสถานการณหรอผเรยนรวมกนก าหนดประเดนปญหา เพอน าไปสการวางแผนรวมกน และลงมอท าเพอแกปญหาดวยวธการทเหมาะสม (Creswell, J. W. (2007) การเรยนการสอนแบบนตอบสนองตอธรรมชาตการเรยนรในศตวรรษท 21 ในฐานะทเปนการเรยนรตามสภาพจรง นนหมายความวา ผเรยนคดและลงมอท ามากกวาเรยนรแคซมซบจากหองเรยน ตองท าความเขาใจปญหา คนควาวธการแกปญหา พฒนานวตกรรมกบเพอนรวมงาน(มณฑรา ธรรมบศย , 2545) การปรบตวเพอท างานรวมกบกลม และน าเสนอความรจากสงทพบดวยตนเองบนพนฐานของพฒนาการและความสนใจ (Garrison, D.R.1997) การประเมนการเรยนรทยดปญหาเปนฐานเปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมประเมนตนเองและประเมนเพอนสมาชกในกลม (ประพนธศร สเสารจ, 2556) ซงเปนการประเมนวธการทหลากหลาย ประกอบดวย การประเมนความกาวหนาหรอพฒนาการของผเรยน (Formative assessment) เพอใชตรวจสอบวาผเรยนไดเกดเรยนรอะไรและควรปรบปรงขอบกพรองใดบาง และการประเมนแบบกาวหนาผลรวม (Summative assessment) เพอตรวจสอบวาผเรยนสามารถแกปญหาไดดเพยงใด สามารถน าไปใชในสภาพจรงไดมากนอยเพยงไรโดยประเมนจากแฟมการเรยนร บนทกการเรยนร (Learning portfolio) บนทกการเรยนร (Learning log) อาศยกระบวนการประเมนทตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงกระบวนการคดตดสนใจและการสะทอนความคด ซงเปนคณลกษณะทส าคญควรแกการสงเสรมใหเกดกบผเรยนรในศตวรรษท 21 ประการส าคญคอการรวมคด รวมท า รวมแกปญหา ระหวางผเรยนและผสอน (Helterbran, V. 2008) เปาหมายส าคญอกประเดนหนงคอ การเรยนการสอนทยดปญหาเปนฐานเตมเตมคณลกษณะดานการคดควบคไปกบพฒนาการของ

8

ผเรยนในดานอนๆดวย ผสอนเปนผต งค าถามหรอก าหนดสถานการณปญหาใหผเรยนไดขบคด และเราใหเกดการคดคนควาหาค าตอบผานทงการใชอปกรณทมอยบรเวณหอง กระบวนการคนหาค าตอบดวยตวเองรวมถงกระบวนการกลม

ดงนนผวจยสนใจทจะศกษาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาซงจะเปนการน าเอากระบวนการเรยนการสอนทยดปญหาเปนฐานเพอชวยแกปญหาการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหผเรยนผเรยนจะตองแลกเปลยนเนอหาความรรวมเรยนรและแลกเปลยนประสบการณตลอดจนน าเสนอขอมลทไดจากการศกษาคนควาดวยตวเอง เหมาะสมกบผเรยนจะเปนการเพมศกยภาพทางการเรยนรใหเหมาะสมและกาวทนตอความเจรญกาวหนาในยคของโลกทไรพรหมแดนและยงเปนการเพมทกษะและความสามารถในการเรยนรโดยเรมจากปญหาและยงกอใหเกดกระบวนการกลมในการเรยนสามารถน าสอมาผสมผสานเพอใชส าหรบการเรยนการสอนจงเปนแนวทางในการพฒนาพนฐานทางดานการเรยนรและขยายสงคมแหงการเรยนรใหกวางไกลยงขน

2. ค าถามการวจย

2.1โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประกอบดวยโครงการและรายละเอยดของโครงการรวมทงคมอประกอบโครงการแตละโครงการอะไรบาง

2.2 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทผานการทดลองในภาคสนามมประสทธผลหรอไมและควรปรบปรงแกไขอยางไร

3. วตถประสงคการวจย

3.1 เพอพฒนาโปรแกรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทประกอบดวยโครงการและรายละเอยดของโครงการรวมทงคมอประกอบโครงการแตละโครงการ

3.2 เพอประเมนประสทธผลของโปรแกรมและเพอหาขอบกพรองในการปรบปรงแกไขจากผลการทดลองในภาคสนามของโปรแกรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

9

4. สมมตฐานการวจย โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ใน

โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในการวจยและพฒนานไดรบการพฒนาจากการศกษาหลกการ แนวคด และทฤษฎ รวมทงผลการวจย มการน าไปตรวจสอบจากผทรงคณวฒและผมสวนไดเสยหลายขนตอน และจากผลงานวจยของจนตนา ศรสารคาม (2554) เรองการจดการเรยนการสอนแบบโครงการงานวจยของส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ (2555) เรองการพฒนาคณลกษณะผเรยนยคใหมเพอรองรบการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสองดวยการบรณาการไอซทในการจดการเรยนรดวยโครงการ ตางพบวาผลผลตทพฒนาขน เมอน าไปทดลองในภาคสนามมผลตอการเปลยนแปลงหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถต ดงนน การวจยและพฒนาโปรแกรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในครงน ผวจยจงตงสมมตฐานเพอคาดคะเนค าตอบวา โปรแกรมทพฒนาขนจะมคณภาพทสามารถจะน าไปเผยแพรหลงการทดลองไดโดยพจารณาจากผลการประเมนกอนและหลงการทดลอง 2 ประการ คอ การประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน และการประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน วาผลการประเมนหลงการทดลองจะสงกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

5. ขอบเขตการวจย

การศกษาวจยและพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานมขอบเขตของการศกษาวจย ดงน

5.1 โรงเรยนเปาหมายของการวจยครงน คอ โรงเรยนบานนาด ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

5.2 กลมเปาหมาย คอ ครโรงเรยนบานนาดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจ านวน 16 คน ทเกยวของกบนกเรยน 240 คน

5.3 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน คอโปรแกรมทม 3 แนวคดทส าคญคอ 1)โปรแกรมทจะเปนผลลพธจากการวจยนประกอบดวย โครงการวจยและพฒนา 2 โครงการ คอ 1)โครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย ประกอบดวย

10

2 กจกรรม ไดแก 1.1 การด าเนนงาน ประกอบดวยกจกรรม การประชมชแจง การวางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตน 1.2 การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย ประกอบดวยกจกรรม การฝกอบรมเขม (intensive training) การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคน และ 2) โครงการน าความรสการปฏบตประกอบดวย 2.1 การวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต 2.2 การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน และ2.3 การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบต โดยแตละโครงการจะมคมอประกอบ 2)รปแบบโครงการทผวจยเขยนจะใชรปแบบปกต (traditional) ซงมองคประกอบดงตอไปน วตถประสงคของโครงการ เปาหมาย กจกรรม กลมเปาหมาย ทรพยากร และอนๆ 3)ขนตอนการพฒนาบคลากรตามโครงการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

5.4 คมอทน ามาพฒนาครในการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประกอบดวย1) การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 2) ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน3) บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4) การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5) การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 6)แนวทางปฏบตโครงการน าความรสการปฏบต

5.5 ระยะเวลาด าเนนการทดลองโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 คอ ภาคเรยนท 2 (ตลาคม – เมษายน 2559) ประกอบดวย โครงการท 1 เดอนตลาคม และโครงการท 2 ระหวางเดอนตลาคม - เมษายน 2559

6. นยามศพทเฉพาะ

ในการวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ผศกษาไดก าหนดนยามศพทเฉพาะไวดงตอไปน

6.1 การจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน หมายถง รปแบบการจดการเรยนการสอนทใชปญหาเปน เครองมอในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมาย เนนการใหผเรยนเผชญสถานการณปญหา จรง หรอสภาพการณใหผเรยนเผชญปญหา วธการเรยนรทเรมตนดวยการใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนไปศกษาคนควา แสวงหาความร ดวยวธการตาง ๆ จากแหลงวทยาการทหลากหลาย เพอน ามา ใชในการแกปญหา โดยทมไดมการศกษา หรอเตรยมตวลวงหนาเกยวกบปญหาดงกลาวมากอน ประกอบดวย 7 ขนตอนคอ

11

ขนตอนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ (Clarifying Unfamiliar Terms) กลมผเรยนรวมกนท าความเขาใจค าศพทและขอความทปรากฏอยในโจทยปญหาใหชดเจน

ขนตอนท 2: ระบปญหา (Problem Definition) กลมผเรยนรวมกนระบปญหาหลกทปรากฏในโจทยปญหาและตงค าถามจากโจทยปญหา

ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm) กลมผเรยนระดมสมองจากค าถามทรวมกนก าหนดขน โดยอาศยความรเดมของสมาชกกลมทกคน โดยถอวาทกคนมความส าคญ ดงนนจะตองรบฟงซงกนและกน

ขนตอนท 4: วเคราะหปญหา (Analyzing the Problem) กลมผเรยนอธบายวเคราะหปญหาและตงสมมตฐานทเชอมโยงกนกบปญหาทไดระดมสมองกน ชวยกนคดอยางมเหตผล สรปเปนความรและแนวคดของกลม

ขนตอนท 5: สรางประเดนการเรยนร (Formulating Learning lssues) กลมผเรยนก าหนดวตถประสงคการเรยนร เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว นอกจากนกลมผเรยนจะรวมกนสรปวาความรสวนใดรแลวสวนใดทยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตมเพออธบายปญหานน

ขนตอนท 6: คนควาหาความรดวยตนเอง (Self-study) กลมผเรยนคนควา หาค าอธบายตามวตถประสงคการเรยนรโดยรวบรวมขอมลความรและสารสนเทศจากสอและแหลงการเรยนรตางๆ เชน หองสมด อนเตอรเนต ผร ฯลฯ เพอคนหาค าตอบใหบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไวและเปนการพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง

ขนตอนท 7: รายงานตอกลม (Reporting) กลมผเรยนน ารายงานขอมลหรอสารสนเทศใหมทไดจากการคนควาเพมเตมอภปราย วเคราะห สงเคราะห เพอสรปเปนองคความร และน ามาเสนอตอกลมในแตละประเดนการเรยนร

6.2 หองเรยนของศตวรรษท 21 หมายถง แหลงการเรยนร เพอใชส าหรบการเสรมสรางประสบการณทางการเรยนการสอน การฝกอบรม รวมทงการฝกทกษะ ความรในดานตางๆโดยมจดเนนการสรางปฏสมพนธทางการเรยนรวมกนจากเทคโนโลยทหลากหลายทงสอในระบบภาพและเสยง กอใหเกดการเรยนทงในระบบชนเรยนปกตและนอกชนเรยนในการเรยนแบบทางไกลทมประสทธภาพ

6.3 การจดการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 หมายถง การพฒนาคนรนใหมใหมคณลกษณะพรอมส าหรบการด ารงชวตและรบมอการความเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตเนองดวยโลกทไรพรมแดน ความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร และนโยบายความรวมมอของ

12

พลเมองโลก ซงเปนสงจ าเปนทตองมการคดคนหาแนวทางสกระบวนการทกษะใหมในศตวรรษท 21

7. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ผลจากการวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 สงผลใหเกดประโยชน ดงน

7.1 ประโยชนในเชงวชาการ การวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ถอเปนจดเรมตนของงานวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาการจดการเรยนรซงสามารถน าไปพฒนาตอยอดหรอท าการวจยดวยระเบยบวธวจยรปแบบอน เชน

7.1.1 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เปนการสงเสรมใหนกเรยนรจกการแกปญหาดวยตนเอง รจกการท างานรวมกบผอนและสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได

7.1.2 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท21 พฒนาคณภาพดานผเรยนดขนทงดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย

7.1.3 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เปนแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรทปญหาเปนฐาน ซงสามารถน าไปประยกตใชไดทกกลมสาระการเรยนร

7.1.4 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ชวยใหผเรยนสามารถปรบตวไดดขนตอการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในเรองขอ มลขาวสารในโลกปจจบน

7.1.5 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ชวยเสรมสรางความสามารถในการใชทรพยากรของผเรยนไดดขน 7.1.6 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ชวยใหเกดวทยาการใหม ๆ เพมพนมากยงขนทงทางดานทฤษฎและปฏบต

7.1.7 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ชวยใหเขาใจปรากฏการณและพฤตกรรมตาง ๆ ไดดขน และสามารถใชท านายปรากฏการณและพฤตกรรมตาง ๆ ไดอยางถกตอง และมประสทธภาพมากกวาการคาดคะเนแบบสามญส านก

13

7.1.8. โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 สามารถชวยในดานการก าหนดนโยบาย การวางแผนงาน การตดสนปญหาหรอการวนจฉยสงการของผบรหารใหเปนไดอยางถกตองและรวดเรว

7.1.9. จะท าใหทราบขอเทจจรงตาง ๆ ซงน ามาใชเปนประโยชนเพอการปรบปรงหรอพฒนาบคคลและโรงเรยนใหเจรญกาวหนาดยงขน

7.1.10 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 จะชวยกระตนบคคลใหมเหตผล รจกคด และคนควาหาความรอยเสมอ

7.1.11 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ชวยใหมเครองมอและเทคโนโลยใหม ๆ ททนสมยเกดขนอยตลอดเวลา ซงอ านวยความสะดวกสบายใหแกมนษยเปนอยางมาก

7.2 ประโยชนในเชงของการน า ไปใช 7.2.1 หนวยงานทางการศกษาสามารถน าโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหา

เปนฐานในศตวรรษท 21 ไปเปนแนวทางในการพฒนาบคลากรในหนวยงานทางการศกษา 7.2.2 ผเขารบการพฒนาตามโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานใน

ศตวรรษท 21 จะชวยพฒนาความกาวหนาในวชาชพครเพราะครผทมการพฒนาการเรยนรอาจจะไดรบแตงตงใหอยในต าแหนงทส าคญและเลอนวทยฐานะทสงขน

7.2.3 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานในศตวรรษท 21 จะชวยใหผ เขารบการพฒนาทราบถงระดบความร ทกษะและความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานวาอยในระดบใด

14

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ

ในบทนจะเปนการศกษาเอกสารเพอวเคราะหหลกการ แนวคด ทฤษฎและงานวจยท

เกยวของกบการวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21: กรณโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงผวจยไดเรยงล าดบการน าเสนอออกเปน 5 ตอน โดยมรายละเอยดของการน าเสนอในแตละตอน ดงตอไปน

ตอนท 1 แนวคดและขนตอนการวจยและพฒนา (R&D) ตอนท 2 แนวคดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 (Problem-

based Learning For 21st Century Classroom) 2.1 ความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning) 2.2 ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2.3 บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2.4 ความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 2.5 ขอดขอเสยและประโยชนของการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน

ตอนท 3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการเรยนรในศตวรรษท 21 3.1 การจดการศกษาในศตวรรษท 21 3.2 ครในศตวรรษท 21 3.3 โรงเรยนในศตวรรษท 21 3.4 หองเรยนศตวรรษท 21

ตอนท 4 บรบทปจจบนของโรงเรยนบานนาด ตอนท 5 สรปกรอบแนวคดเพอการวจย

15

ตอนท 1 แนวคดและขนตอนการวจยและพฒนา (R&D) วโรจน สารรตนะ (2558) กลาววา การวจยและพฒนามจดมงหมายเพอพฒนานวตกรรม ม

จดมงหมายเพอน าไปใชพฒนาคนสการพฒนาคณภาพของงาน ทมปรากฏการณหรอขอมลเชงประจกษแสดงใหเหนวามความจ าเปน (need) เกดขน ซงอาจเปนผลสบเนองจากการก าหนดความคาดหวงใหมททาทายของหนวยงาน หรอเกดการเปลยนแปลงในกระบวนทศนการท างานจากเกาสใหมทบคลากรขาดความรความเขาใจและทกษะในกระบวนทศนใหม หรอเกดจากการปฏบตงานทไมบรรลผลส าเรจตามทคาดหวงมาอยางยดเยอยาวนานจงตองการนวตกรรมใหมมาใช หรออาจเปนผลสบเนองจากปจจยอนๆ แลวแตกรณ ในปจจบนมหลกการ แนวคด ทฤษฎทถอเปนนวตกรรมใหมทางการบรหารการศกษาเกดขนมากมาย ทคาดหวงวา หากบคลากรทางการศกษามความร (knowledge) แลวกระตนใหพวกเขาน าความรเหลานไปสการปฏบต (action) กจะกอใหเกดพลง (power) ใหการปฏบตงานในหนาทเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลยงขน ตามแนวคด “Knowledg + Action = Power” หรอตามค ากลาวทวา “Make Them Know What To Do, Then Encourage Them Do What They Know”หรอ “Link To On-The-Job Application” และดวยแนวคดทวาการศกษาวรรณกรรมทเกยวของในบทท 2 ถอเปนจดเรมตนทส าคญของการวจยและพฒนา เพราะจะท าใหได “โปรแกรมพฒนา......” ทประกอบดวยโครงการอยางนอย 2 โครงการ คอ โครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง และโครงการน าความรสการปฏบต ดงนน วธด าเนนการวจยในบทท 3 จงจะเรมตนดวยการน าเอา “โปรแกรมพฒนา...ทถอเปนกรอบแนวคดเพอการวจย” นนเปนตวตงตน ตามดวยขนตอนการวจยอนๆ ดงภาพประกอบดวย 6 ขนตอน ดงภาพ นนเปนตวตงตน ตามดวยขนตอนการวจยอนๆ ดงภาพประกอบขางลาง

16

ภาพ 1 แนวคดและขนตอนการวจยและพฒนาตามทศนะของวโรจน สารรตนะ

วโรจน สารรตนะ (2558) ไดใหค าอธบายในแตละขนตอนดงน ขนตอนท 1 การตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไข อาจใช

เกณฑประกอบการพจารณาอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง เชน ความสอดคลอง (congruency) ความถกตอง (accuracy) ความเปนประโยชน (utility) เปนตน ประกอบดวย 2 กจกรรมหลก คอ

1)การตรวจสอบ “โปรแกรมพฒนา..... ทถอเปนกรอบแนวคดเพอการวจย” ทพฒนาไดจาก บทท 2 อาจด าเนนการโดยวธการใดวธการหนง หรอหลายวธผสมกนตามศกยภาพทจะท าได เชน 1) การสมภาษณเชงลก (indepth interview) ผทรงคณวฒ ทงทางวชาการและทางการปฏบต

“โปรแกรมพฒนา..... ทถอเปนกรอบแนวคดเพอการวจย” ผลจากการศกษาวรรณกรรมทเกยวของในบทท 2

การตรวจสอบ “โปรแกรมพฒนา..... ทถอเปนกรอบแนวคดเพอการวจย” ทพฒนาไดจากบทท 2 และการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ

การตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข การตรวจสอบภาคสนามเบองตนและการปรบปรงแกไข การตรวจสอบภาคสนามครงส าคญและการปรบปรงแกไข การสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม ใน 2 โครงการ คอ เครองมอประกอบโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง เครองมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบต

การทดลองโปรแกรมในภาคสนาม โครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง โครงการน าความรสการปฏบต สรปผลการทดลอง และปรงปรงแกไขโปรแกรมในโครงการทงสอง

การเขยนรายงานการวจย การเผยแพรผลการวจย

การจดท าคมอประกอบโปรแกรมใน 2 โครงการ คอ คมอประกอบโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง คมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบต

ขนตอนท 1






17

เปนใครและจ านวนเทาไรขนกบเกณฑทจะก าหนด 2) การอภปรายกลมเปาหมาย (focus group discussion) เปนกลมเปาหมายทมจดมงหมายจะน าโปรแกรมไปเผยแพรและใชประโยชน 3) การวจยเชงส ารวจ (survey study) เพอสอบถามความเหนจากกลมตวอยางของประชากรทเปนกลมเปาหมายทจะน าโปรแกรมไปเผยแพรและใชประโยชน

2) การปรบปรงแกไขโปรแกรมตามขอเสนอแนะทไดรบ

ขนตอนท 2 การจดท าคมอประกอบโปรแกรม ในโครงการอยางนอย 2 โครงการ คอ 1) คมอประกอบโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง เปนความร

เกยวกบ “นวตกรรม” ทจะพฒนาขน และความรเกยวกบ “งาน” ทจะใหปฏบต จงเปนโครงการทมกจกรรมเกยวกบการฝกอบรม การสมมนา การศกษาดงานตนแบบ การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม หรออนๆ

2) คมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบตของกลมเปาหมายในการทดลอง เปนคมอทแสดงใหเหนถงวางแผนเพอการปฏบตไวลวงหนา มการก าหนดจดมงหมายทชดเจน มกจกรรมด าเนนงาน มการก าหนดระยะเวลาและขอบเขตของเวลา มการบรหารจดการ มการตดตามและประเมนผลทหลากหลายมต

ขนตอนนถอเปนภาระงานทหนกส าหรบผวจยตองใชเวลา ความขยน และความพยายามสง อยางนอยกประมาณ 1 ภาคเรยน แตกขนกบผลการท างานในระยะทผานมาของผวจยดวย หากในบทท 2 ผวจยไดศกษาวรรณกรรมทเกยวของไวไดด กจะท าใหม “ความร” ทจะน ามาจดท าเปนคมอประกอบโปรแกรมทเพยงพอ ทงในสวนทเกยวกบ “นวตกรรม” และเกยวกบ “งาน” และขอใหขอสงเกตดวยวา “คมอประกอบโปรแกรม” น อาจเปนคมอทเปนเอกสารตามทนยมใชกนโดยทวไป หรออาจเปนคมอเพอ e-learning เชน แผนซดเพอศกษาจากคอมพวเตอร เปนตน หรออาจผสมกนหลากหลายลกษณะ

ส าหรบรปแบบของโครงการ (project) นน อาจเปนรปแบบเหตผลสมพนธ (logical framework) หรอทเรยกกนสนๆ วา Log Frame หรออาจเปนรปแบบปกต (traditional) ทใชกนโดยทวไป มวตถประสงคของโครงการ เปาหมาย กจกรรม กลมเปาหมาย ทรพยากร และอนๆ

ขนตอนท 3 การตรวจสอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข 2 ระยะ ประกอบดวย 2 กจกรรมหลก ซงไมตายตว ผวจยอาจปรบเปลยนตามความเหมาะสม โดยยดจดมงหมายเพอการตรวจสอบและการปรบปรงแกไข

1) การตรวจสอบภาคสนามเบองตนและการปรบปรงแกไข (preliminary field checking and

18

revision) กบกลมเปาหมาย ผเกยวของ ผมสวนไดเสย และอนๆ แลวแตความเหมาะสมกบงานวจย จ านวนหนงประมาณ 5-10-15 ราย อาจดวยการสมภาษณเชงลก (indepth interview) การอภปรายกลมเปาหมาย (focus group discussion) หรออนๆ แลวแตความเหมาะสม มจดมงหมายเพอตรวจสอบคณภาพของโปรแกรมทอาจใชเกณฑความสอดคลอง (congruency) ความถกตอง (accuracy) และความเปนประโยชน (utility) เปนตน

2) การตรวจสอบภาคสนามครงส าคญและการปรบปรงแกไข (main field checking and revision) กบกลมเปาหมาย ผเกยวของ ผมสวนไดเสย และอนๆ แลวแตความเหมาะสมกบงานวจย จ านวนหนงทไมซ ากบขอ 1 ประมาณ 10-15-20 ราย อาจดวยการสมภาษณเชงลก (indepth interview) การอภปรายกลมเปาหมาย (focus group discussion) หรออนๆ แลวแตความเหมาะสม มจดมงหมายเพอตรวจสอบคณภาพของโปรแกรม ทอาจใชเกณฑพจารณาเชนเดยวกบขอ 1 คอ ความสอดคลอง (congruency) ความถกตอง (accuracy) และความเปนประโยชน (utility)

ขนตอนท 4 การสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม ควรมแบบประเมน 6 ประเภท คอ

1) แบบประเมนปฏกรยา (reaction) ของกลมเปาหมายในการทดลองหลงสนสดการด าเนนงานของโครงการหนงๆ เพอดประสทธผลของโครงการและหาขอบกพรองในการปรบปรงแกไข โดยอาจใชวธการสมภาษณ การระดมสมอง การถอดบทเรยน หรออนๆ เพอใหไดขอมลสะทอนกลบ (reflection) ตามความเหมาะสม

2) แบบประเมนความร (knowledge) หลงการด าเนนงานโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมายในการทดลอง เพอใหทราบวามมากเพยงพอทจะน าไปสการปฏบตไดหรอไมหลงจากมการด าเนนงานตามโครงการนแลว อาจใชเกณฑมาตรฐาน 80/80 เปนตวชวดวาผานหรอไมผาน โดย 80 แรก หมายถงบคคลนนๆ ท าแบบประเมนความรผาน 80% สวน 80 หลง หมายถงทงกลมท าแบบประเมนความรผาน 80%

3) แบบประเมนการน าความรสการปฏบต (from knowledge to action) ของกลมเปาหมายในการทดลอง ประเมนหลงจากทมการด าเนนงานตามโครงการน าความรสการปฏบตไปแลวระยะหนง โดยอาจมการประเมนเปนระยะๆ หรอเมอสนสดโครงการในตอนทายของการวจย

4) แบบประเมนการเปลยนแปลง (change) อาจใชแบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบสงเกต แบบบนทกขอมล ภาพถาย หรออนๆ ทแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงในมตตางๆ เชน การเปลยนแปลงในงานทปฏบต การเปลยนแปลงในบรรยากาศองคการ การเปลยนแปลงในเทคนคหรอวธการท างาน และอน ๆ

19

5) แบบประเมนผลการเรยนรทเกดขนกบนกเรยน (student learning outcome) ในกรณทโปรแกรมนนสงผลถงนกเรยนดวย อาจเปนแบบประเมนความร ความเขาใจ ทกษะ ทศนคต หรออนๆ รวมทงความพงพอใจของนกเรยนทมตอปรากฏการณทเกดขนจากการวจย แลวแตกรณ แตหากโปรแกรมนนไมสงผลถงนกเรยน กไมตองมแบบการประเมนน

6) แบบประเมนขอบกพรองของนวตกรรมทพฒนาขน เพอน าผลจากการประเมนไปใชในการปรบปรงแกไขนวตกรรมในชวงทายของการวจย อาจใชเครองมอทหลากหลาย เชน แบบสมภาษณ แบบสงเกต แบบบนทก แบบอภปรายกลม เปนตน

เหตผลทสรางเครองมอในขนตอนน กเพอใหไดเครองมอการประเมนทมความตรงเชงเนอหากบโปรแกรมทไดรบการตรวจสอบยนยนแลวจากขนตอนท 3 ทงนเครองมอทสรางขนจะตองมกระบวนการพฒนาคณภาพเชนเดยวกบการวจยประเภทอนดวยเชนกน เชน การตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยการสอบถามความเหนจากผเชยวชาญหรอผมสวนเกยวของ แลววเคราะหหาคา IOC รวมทงการน าไปทดลองใชเครองมอ (try out) เพอหาคาความเชอมน (reliability) เปนตน

ขนตอนท 5 การทดลองโปรแกรมในภาคสนาม (trial) ม 2 กจกรรมหลก คอ 1) ด าเนนการทดลองใชโปรแกรมกบกลมเปาหมายการทดลองในภาคสนาม เปนการวจย

กงทดลอง (quasi-experiment) รปแบบใดรปแบบหนง เชน แบบกลมควบคมไมไดสม แตมการทดสอบกอนและหลงการทดลอง (nonrandomized control-group pretest-posttest design) แบบวจยอนกรมเวลา (time series design) แบบอนกรมเวลา มกลมควบคม (control-group time series design) เปนตน แลวแตความเหมาะสม ผวจยกควรศกษาระเบยบวธวจยของรปแบบทเลอกน ามาใช และมการด าเนนงานตามระเบยบวธวจยนน ซงการทดลองนวตกรรมทผวจยพฒนาขนในสาขาบรหารการศกษา ควรเปนการทดลองในหนวยงานหนวยใดหนวยหนง หากเปนโรงเรยนกควรเปน “โรงเรยนใดโรงเรยนหนง” เพราะสามารถควบคมตวแปรแทรกซอนตางๆ ไดดกวาการทดลองกบกลมเปาหมายทกระจายในวงกวาง เชน ครหรอผบรหารโรงเรยนทงเขตพนทการศกษา เปนตน การทดลองโปรแกรมในภาคสนามน ควรใชระยะเวลา 1 ภาคเรยน เพอใหมเวลาเพยงพอตอการด าเนนงานในโครงการ 2 ประเภท คอ

1.1 โครงการพฒนาความรของกลมเปาหมายในการทดลอง ในระยะเรมแรก ในขนตอนน ผวจยควรค านงการใชรปแบบการพฒนาบคลากรทหลากหลายวธ ไมจ ากดเฉพาะเรองการฝกอบรมหรอสมมนาเทานน เชน การศกษาดวยตนเอง การศกษารวมกนเปนกลม การระดมสมอง การน าเสนอและการอภปราย การเปนพเลยง การศกษาดงาน เปนตน และควรใชเวลาประมาณ 1 ใน 4 ของเวลาใน 1 ภาคเรยน

20

1.2 โครงการน าความรสการปฏบต สบเนองจากโครงการแรก ในอดตส าหรบศตวรรษท 20 - ดวยความเชอทวา “Knowledge Is Power” จงมอทธพลตอแนวคดการพฒนาบคลากรในกระบวนการวจยและพฒนาดวย โดยกระท าในสงทเรยกวา “Train And Hope” มงเนนใหบคลากรมความรอยางเดยว แลวหวงวาพวกเขาจะน าความรนนไปสการปฏบต โดยทผลจากการวจยพบวามโอกาสนอยมากทจะเปนเชนนน ดงนน การวจยและพฒนาในอดตและอาจยงมอยบางในปจจบน จงมกจบลงในระยะการพฒนาความรของกลมเปาหมายในการทดลองเทานน แตในปจจบนส าหรบศตวรรษท 21 – แนวคดดงกลาวไดเปลยนไป จาก “Knowledge Is Power” เปน “Knowledg + Action = Power” หรอ “Make Them Know What To Do, Then Encourage Them Do What They Know” หรอ “Link To On-The-Job Application” ซงสงผลตอการก าหนดแนวคดในการวจยและพฒนาใหมโครงการน าความรสการปฏบตดวย เปนโครงการทผวจยจะตองมการวางแผนลวงหนา จดท าคมอประกอบลวงหนา มการก าหนดจดมงหมายทชดเจน มกจกรรมด าเนนงาน มการบรหารจดการ มการตดตามและประเมนผลทหลากหลายมต มการก าหนดระยะเวลาและขอบเขตของเวลา โดยเวลาทใชควรประมาณ 3 ใน 4 ของเวลาใน 1 ภาคเรยน

2) สรปผลการทดลอง และปรงปรงแกไขโปรแกรม โดยการสรปผลนน มจดมงหมายเพอดวาโปรแกรมทพฒนาขนนนมคณภาพสงผลตอการเปลยนแปลงทดขนตามเกณฑทผวจยก าหนดในมตตางๆ ตามเครองมอการประเมนทสรางขนในขนตอนท 5 หรอไม ? ในกรณการปรบปรงแกไขนน เปนการปรบปรงแกไขโปรแกรมโดยพจารณาขอมลจากการน าไปปฏบตจรง การสงเกต การบนทก การสมภาษณ การถอดบทเรยน และอนๆ ทผวจยใชในทกระยะของการด าเนนการทดลอง

ขนตอนท 6 การเขยนรายงานการวจยและการเผยแพรผลงานวจย การเขยนรายงาน

ผลการวจย (บทท 4) ควรมดงน 1.ผลการตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไข 2.ผลการจดท าคมอประกอบโปรแกรม

คมอประกอบโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมายการทดลอง คมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบต

3.ผลการตรวจสอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข ผลการตรวจสอบภาคสนามเบองตนและการปรบปรงแกไข ผลการตรวจสอบภาคสนามครงส าคญและการปรบปรงแกไข

21

4.ผลการสรางเครองมอเพอการทดลองในภาคสนาม เครองมอส าหรบโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมายการทดลอง เครองมอส าหรบโครงการน าความรสการปฏบต เครองมอประเมนขอบกพรองของนวตกรรมทพฒนาขน

5.ผลการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม (trial) เปนการบรรยายถงเหตการณทดลองในภาคสนาม แสดงผลจากแบบประเมนตางๆ ทใช

ผลการทดลองโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมายการทดลอง ผลการทดลองโครงการน าความรสการปฏบต ผลการประเมนขอบกพรองของนวตกรรมทพฒนาขน

6.ผลผลตสดทาย (final product) จากการวจย คอ นวตกรรมทเปน “โปรแกรมพฒนา....” ทไดรบการปรบปรงแกไขจากผลการประเมนขอบกพรองของนวตกรรมทพฒนาขน

กรณการเผยแพรผลงานวจย อาจด าเนนการไดหลายวธ เชน การน าเสนอผลงานวจยในการสมมนาวชาการ การตพมพในวารสาร การจดพมพคมอประกอบโปรแกรมเปนเอกสารหรอต ารา เปนตน

จากแนวคดและขนตอนการวจยและพฒนาตามทศนะของวโรจน สารรตนะ ประกอบดวยโครงการทมจดมงหมาย กจกรรม ผลงานทคาดหวง และทรพยากรทใช โดยมเอกสารประกอบโครงการ ซงเมอน าไปทดลองใชในภาคสนาม จะไดรบขอมลสะทอนเพอการปรบปรง สามารถสงผลตอการพฒนา มการน าความร สรางความตระหนก ทสงผลตอการเปลยนแปลงในงาน และสงผลตอนกเรยนตามขอบขายทคาดหวง

ในการวจยในครงน ผวจยน าแนวคดหลกการมาประยกตใชกบกระบวนการวจยและพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย โครงการ 2 โครงการ คอ 1)โครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย มจดมงหมายเพอพฒนาความร 5 ดาน คอ 1. การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 2. ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 3. บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4. การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5. การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน และ 2) โครงการน าความรสการปฏบต โดยแตละโครงการจะมการประเมนผลการปฏบตโครงการดวย เชน โครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย(โครงการท 1) มการประเมนผลดงน 1) ประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย 2) ประเมนความรของกลมเปาหมายหลงการพฒนาตามโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย 3) ถอดบทเรยนหลงการ

22

พฒนาตามโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย และโครงการน าความรสการปฏบต(โครงการท 2) มการประเมนผลดงน 1) แบบประเมนปฏกรยาตอโครงการน าความรสการปฏบต 2) แบบถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการน าความรสการปฏบต

ตอนท 2 แนวคดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 (Problem-based Learning For 21st Century Classroom)

2.1 ความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning) การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) มชอเรยกในภาษาไทยหลายค า เชน การ

สอนแบบใชปญหาเปนหลก การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก การเรยนรโดยใชปญหา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน เปนตน แตในการวจยครงนผวจยใชค าวาการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน มนกการศกษาและนกวชาการไดใหความหมายของการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานไว ดงน

ทองสข ค าธนะ (2538) วภาภรณ บญทา (2541) ปนนเรศ กาศอดม (2542) อมรทพย ณ บางชาง (2543) อดม รตนอมพร (2544) สภาวด ดอนเมอง (2544) ยรวฒน คลายมงคล (2545) รงสรรค ทองสกนอก (2547) วชนย ทศศะ (2547) มความเหนสอดคลองกนเกยวกบความหมายของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกวา เปนวธการเรยนวธหนงทใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรใหม และใชความรเดมทมอยในการแกปญหา ซงเปนสถานการณทผเรยนจะตองพบในการปฏบตดวยตนเอง ในการคนควาหาความรใหมดวยตนเอง โดยผสอนเปนผสนบสนนและอ านวยความสะดวกในการเรยน การเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมวตถประสงคเพอใหผเรยนสามารถเรยนรเนอหาวชาไดตามทตองการพฒนาทกษะในการแกปญหา ศกษาคนควาดวยตนเอง คดเปน แกปญหาเปน มการตดสนใจทด ตลอดจนสามารถน าไปแกปญหาในชวตประจ าวนไดและการท างานเปนกลม

Gallagher (1997) ไดใหความหมายไววา การเรยนโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนรทนกเรยนตองเรยนรจากการเรยน (Learn to Learn) โดยนกเรยนจะท างานรวมกนเปนกลม เพอคนหาวธแกปญหา โดยจะบรณาการความรทตองการใหนกเรยนไดรบกบการแกปญหาเขาดวยกน ปญหาทใชมลกษณะเกยวกบชวตประจ าวนและมความสมพนธกบนกเรยน การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะมงเนนพฒนานกเรยนในดานทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะไดมาและพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรโดยชน าตนเองได

Boud and Feletti (1996) กลาววา การเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน เปนวธการส าหรบสรางหลกสตร โดยใชปญหาเปนตวกระตนและมงประเดนทกจกรรมกรแกปญหาของผเรยน

23

Barell (1998) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนกระบวนการของการส ารวจเพอจะตอบค าถามสงทอยากรอยากเหน ขอสงสยและความไมมนใจเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตในชวตจรงทมความซบซอน ปญหาทใชในกระบวนการเรยนรจะเปนปญหาทไมชดเจน มความยากหรอมขอสงสย สามารถตอบค าถามไดหลายค าตอบ

ชนญธดา พรมมา (2554) ไดใหความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐานวาเปนการเรยนรทใชปญหาหรอสถานการณทเกยวของกบชวตจรงเปนจดเรมตนในการกระตนใหผเรยนไดศกษาคนควาหาความร ผเรยนจะไดคดวเคราะหปญหาและแกปญหารวมกนเปนกลมและไดความรในศาสตรทตนศกษา โดยปญหานน อาจหาคาตอบไดหลายแนวทางสอดคลองกบชวตประจาวนและมความสมพนธกบผเรยน

มณฑรา ธรรมบศย (2545) ไดสรปความหมายวา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนรปแบบการเรยนรทเกดจากแนวคดตามทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม โดยใหนกเรยนสรางความรใหม จากการใชปญหาทเกดขนในโลกแหงความเปนจรง เปนบรบทของการเรยนรเพอใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและคดแกปญหา รวมทงไดความรตามศาสตรในสาขาวชาทตนศกษา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจงเปนผลมาจากกระบวนการท างานทตองอาศยความเขาใจแกปญหาเปนฐาน

มนสภรณ วทรเมธา (2545) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนเทคนคทใชปญหาหรอสถานการณกระตนใหผเรยนศกษาคนควาดวยตวเอง รวมกบการท างานเปนกลม อาจารยเปนผชวยเหลอเพอชวยใหผเรยนสามารถแกปญหาได

วชรา เลาเรยนด (2548) ไดสรปความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning) หรอเรยกสนๆ วา PBL เปนยทธวธการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญแบบหนงทชวยสงเสรมและพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของทกษะการแกปญหาเปนวธการเรยนร ซงมความหมายอกวธหนง โดยจดกจกรรมการเรยนรทใชปญหาเปนหลกหรอจดเรมตน เพอกระตน จงใจ เราความสนใจเพอเรยนรและสรางความรดวยตนเอง โดยเปนฐานส าหรบกจกรรมการเรยนรและกระบวนการเรยนรนน ซงปญหานนจะตองเปนปญหาเกดขนจรง เปนปญหาทนกเรยนมองเหน รบรดวยตนเอง เปนปญหาทนกเรยนสนใจ ตองการแสวงหาคนควาค าตอบและหาเหตผลมาแกปญหาหรอท าใหปญหานนชดเจน จนมองเหนแนวทางแกไข ซงจะท าใหเกดการเรยนร สามารถผสมผสานความรน นไปประยกตใชไดอยางมประสทธภาพ

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550 ) กลาววา การจดกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน เปนกระบวนการจดการเรยนร ทเรมตนจากปญหาทเกดขน โดยสรางความรจาก

24

กระบวนการท างานกลม เพอแกไขปญหาหรอสถานการณเกยวกบชวตประจาวนและมความส าคญตอผเรยน ตวปญหาจะเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนรและเปนตวกระตนการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตผลและการสบคนหาขอมลเพอเขาใจกลไกของตวปญหารวมทงวธการแกปญหา การเรยนรแบบนมงเนนพฒนาผเรยนในดานทกษะและกระบวนการเรยนรและพฒนาผเรยนใหสามารถเรยนรโดยการชน าตนเองซงผเรยนจะไดฝกฝนการสรางองคความรโดยผานกระบวนการคด ดวยการแกปญหาอยางมความหมายตอผเรยน

ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นบเปนขนตอนทส าคญมาก จาก

การศกษางานวจยทเกยวของสรปขนตอนการจดการเรยนรไดดงน อมรทพย ณ บางชาง (2543), สภาวด ดอนเมอง (2544), วชนย ทศศะ (2547) ม

ความเหนสอดคลองกนเกยวกบขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ดงน 1) ท าความเขาใจศพทและความหมายตางๆ ของถอยค า แนวคด และมโนทศนตางๆ ใหชดเจน โดยอาศยความรพนฐาน 2) ระบประเดนปญหาตามความคดเหนของนกเรยนตอปญหาทถกตองและสอดคลองกน 3) วเคราะหปญหาหรอสถานการณ โดยใชความคดเหนอยางมเหตผลและมวจารณญาณ 4) ตงสมมตฐานโดยก าหนดกลไก อยางสมเหตสมผล 5) จดล าดบความส าคญของสมมตฐาน น ามาพจารณาเพอหาขอยตสมมตฐานทปฏเสธได 6) สรางวตถประสงคการเรยนรในการแสวงหาความรเพมเตมเพอพสจนสมมตฐาน 7) หาขอมลเพมเตมจากแหลงอนนอกกลมจากต ารา เอกสารตางๆ ทางวชาการและผเชยวชาญตางๆ ทเกยวของ 8) รวบรวม สงเคราะหขอมลใหมทไดพรอมกบทดสอบสมมตฐานทก าหนดไว น ามาเสนอตอสมาชกกลมเพอความสมบรณของขอมล 9) สรปขอมลใหมทไดจากการศกษารวมทงแนวทางในการน าความรและหลกการนนไปใชในการแกปญหาในสถานการณทวไปได

ชตมา ปญญาพนจนกร (2540) มความเหนวา ขนตอนการเรยนแบบใชปญหา เปนหลกม 4 ขนตอน คอ 1) ใชสถานการณในการสนทนาเพอกระตนความคด 2) ใชกลมสรางบรรยากาศเพอใหมโอกาสรบอทธพลจากผอน 3) เกดความขดแยงทางความคดความเขาใจ เพอจดระบบความคดใหม 4) มการกระตนประสบการณในบทบาทนน บนทกและประเมน สรปสถานการณ ศกษาเขากลม รวมอภปรายในการประชมกลมและตดสนใจเลอกเรองทจะอภปราย

อาภรณ แสงรศม (2543) มความเหนวา ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกม 4 ขนตอนคอ 1) น าเสนอสถานการณ 2) การเรยนเปนกลมยอย ไดแก ระบปญหา วเคราะหปญหา ก าหนดประเดนการเรยน 3) กจกรรมการเรยนระหวางการเรยนรดวยตนเอง ไดแก การบรรยาย

25

พเศษ หองสมด ต าราตางๆ ศกษานอกสถานท เอกสารทจดเตรยม 4) การเรยนเปนกลมยอย ไดแก อภปรายแลกเปลยนเรยนร รวบรวมความร วเคราะหและใชความรแกปญหา สรปความร

ยรวฒน คลายมงคง (2545) มความเหนวา ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกม 7 ขนตอน คอ 1) เตรยมปญหา 2) สรางความเชอมดยงสปญหา 3) สรางกรอบการศกษา 4) ศกษาคนควาโดยกลมยอย 5) ตดสนใจหาทางแกปญหา 6) สรางผลงานและ 7) ประเมนผลการเรยนร

รงสรรค ทองสกนอก (2547) มความเหนวา ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกม 8 ขนตอนคอ 1) ขนการจดกลม 2) ขนเชอมโยงปญหา 3) ขนการสรางสมมตฐาน 4) ขนเตรยมการ 5) ขนการศกษาคนควา 6) ขนการสงเคราะหขอมลและน าไปใชในการตรวจสอบสมมตฐาน 7) ขนการสะทอนผลการเรยนร 8) ขนสรป

ทองจนทร หงสลดารมภ (2547), (อางถงใน มนสภรณ วฑรเมธา 2544) ยงไดเสนอแนะขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไวดงน 1) ท าความกระจางกบถอยค าแนวคด 2) ระบปญหา 3) วเคราะหปญหา 4) ตงสมมตฐาน 5) จดล าดบความส าคญของสมมตฐาน 6) ก าหนดวตถประสงค 7) การศกษาคนควาขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม 8) สงเคราะหและทดสอบขอมลทไดคนควาหาเพมเตม 9) สรปการเรยนร ล าดบขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทง 9 ขน มรายละเอยดในแตละขนตอนดงน

ขนตอนท 1 ท าความกระจางกบถอยค าและแนวคด (Clarify Term and Concepts) กลมผเรยนท าความเขาใจกบปญหาทไดรบเลอก แนวคดทยงไมเขาใจ โดยหาเอกสาร ต าราอน หรอความรพนฐานของสมาชกในกลม

ขนตอนท 2 ระบตวปญหา (Define the Problem) โดยสมาชกในกลมจะตองมความเขาใจทถกตองสอดคลองกน

ขนตอนท 3 และ 4 วเคราะหปญหาและตงสมมตฐาน (Analyze the Problem and Formulate Hypothesis) การวเคราะหปญหา โดยการแสดงความคดแบบระดมสมองของสมาชกในกลมและใชกระบวนการแกปญหา เพอใหไดมาซงสมมตฐานทสมเหตสมผลส าหรบปญหานนและไดสมมตฐานใหไดมากทสด

ขนตอนท 5 จดล าดบความส าคญของสมมตฐาน (Identify the Priority of Hypothesis) จากสมมตฐานทไดมา กลมจะตองจดล าดบความส าคญ โดยอาศยขอสนบสนนจากความจรงและความรจากสมาชกในกลม

ขนตอนท 6 สรางวตถประสงคการเรยนร (Formulate Learning Objectives) ผเรยนก าหนดวตถประสงคการเรยนร แสวงหาขอมลเพมเตมสมมตฐานทคดเลอกไว

26

ขนตอนท 7 รวบรวมขอมลนอกกลม (Collect Additional Information Outside the Group) จากวตถประสงคทก าหนดไว สมาชกแตละคนในกลม มหนาทแสวงหาขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม ซงหาจากแหลงขอมลทงเอกสารทางวชาการและผเชยวชาญดานตางๆ อาจแยกท างานเปนรายบคคลหรอไปเปนกลม แลวกลบมาพบกนในกลมอกครง

ขนตอนท 8 สงเคราะหขอมลทไดเรยนใหม (Synthesize and Test the Newly Acquired Information) กระบวนการเรยนรแบบ Problem Based Learning จะสมบรณได โดยการวเคราะหขอมลทแสวงหามาได เพอพสจนสมมตฐานทวางไว โดยสมาชกของกลมแตละคนจะน าความรทตนแสวงหามาไดเสนอตอสมาชกอนๆ ในกลม เพอพจารณาวาขอมลทไดมาพอเพยงตอการพสจนสมมตฐานหรอไม ดงนนกลมอาจจะพบวามขอมลบางสวนไมสมบรณ จ าเปฯตองหาขอมลเพมเตมอกได

ขนตอนท 9 สรปขอมลใหมเปนหวขอการศกษา (Identify Generalization and Principles Derives from Studying this Problem) กระบวนการจะสนสดเมอกลมสามารถหาขอมลครบถวยตอการพสจนขอสมมตฐานทงหมดและสามารถสรปไดถงหลกการตางๆ ทไดจากการศกษาปญหานรวมทงเหนแนวทางในการน าความรหลกการนนไปใชในการแกปญหาในสถานการณทวไป

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานของ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550)

ขนท 1 ก าหนดปญหาเปนขนทผสอนจดสถานการณตางๆ กระตนใหผเรยนเกดความสนใจ และมองเหนปญหา สามารถก าหนดสงทเปนปญหาทผเรยนอยากรอยากเรยนไดและเกดความสนใจทจะคนหาค าตอบ

ขนท 2 ท าความเขาใจกบปญหา ผเรยนจะตองท าความเขาใจปญหาทตองการเรยนร ซงผเรยนจะตองสามารถอธบายสงตางๆ ทเกยวของกบปญหาได

ขนท 3 ด าเนนการศกษาคนควา ผเรยนก าหนดสงทตองเรยน ด าเนนการศกษาคนควาดวยตนเองดวยวธการหลากหลาย

ขนท 4 สงเคราะหความร เปนขนทผเรยนนาความรทไดคนความาแลกเปลยนเรยนรรวมกน อภปรายผลและสงเคราะหความรทไดมาวามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด

ขนท 5 สรปและประเมนคาของคาตอบ ผเรยนแตละกลมสรปผลงานของกลมตนเอง และประเมนผลงานวาขอมลทศกษาคนความความเหมาะสมหรอไมเพยงใด โดยพยายามตรวจสอบแนวคดภายในกลมของตนเองอยางอสระ ทกกลมชวยกนสรปองคความรในภาพรวมของปญหาอกครง

27

ขนท 6 น าเสนอและประเมนผลงาน ผเรยนนาขอมลทไดมาจดระบบองคความรและนาเสนอเปนผลงานในรปแบบทหลากหลาย ผเรยนทกกลมรวมทงผทเกยวของรวมกนประเมนผลงาน

กลาวโดยสรปจากผลการศกษาหลกการและทฤษฎทเกยวของในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ของนกวชาการไทยและตางประเทศเชน Barrows (2006) Boud and Feletti (1996) Barell (1998), Gallagher (1997), วภาภรณ บญทา (2541), ปนนเรศ กาศอดม (2542), อมรทพย ณ บางชาง (2543), อดม รตนอมพร (2544), สภาวด ดอนเมอง (2544), ยรวฒน คลายมงคล (2545), รงสรรค ทองสกนอก (2547), วชนย ทศศะ (2547), วจารณ พาณช (2555), และส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550) สามารถน าเอาหลกการและวธการตางๆ โดยผวจยไดก าหนดรายละเอยดของแตละขนตอนตามทศนะของนกวชาการหลายทานไวดงน

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หมายถงรปแบบการจดการเรยนการสอนทใชปญหาเปน เครองมอในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมาย เนนการใหผเรยนเผชญสถานการณปญหา จรง หรอสภาพการณใหผเรยนเผชญปญหา วธการเรยนรทเรมตนดวยการใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนไปศกษาคนควา แสวงหาความร ดวยวธการตาง ๆ จากแหลงวทยาการทหลากหลาย เพอน ามา ใชในการแกปญหา โดยทมไดมการศกษา หรอเตรยมตวลวงหนาเกยวกบปญหาดงกลาวมากอน ประกอบดวย 7 ขนตอนคอผลจากการวเคราะหและสงเคราะห ม 7 ขนตอนส าคญ ดงน






28



2.3 บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน บทบาทผสอน ในการจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพนนครผสอนจะตองท าความเขาใจใหชดเจน

ในบทบาทผสอน ส าหบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานครควรมบทบาทดงตอไปน วชรา เลาเรยนด (2548) ใหขอแนะน าในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

(Problem Based Learning ; PBL) ดงตอไปน 1. ใหเดกไดรจกคนเคยและมประสบการณเกยวกบวธแกปญหาแบบวทยาศาสตร 5 ขน

ไดแก ปญหาและนยมปญหา การตงสมมตฐาน การรวบรวมขอมล การวเคราะหและสรป เสนอผล

2. เลอกสถานการณทจะน าไปสปญหาทนาสนใจและหลากหลาย และสอดคลองกบสาระการเรยนร

3. เตรยมใบความรและใบกจกรรมส าหรบนกเรยน 4. เตรยมพรอมดานสอ สาระความรเพมเตมส าหรบนกเรยน 5. ระบกจกรรมการสอนและกจกรรมการเรยนรอยางชดเจนในแผนการสอน 6. ก าหนดวธการประเมนทหลากหลาย เพอพฒนาการเรยนรของผเรยน สปรยา วงษตระหงาน (2546) กลาววาครอาจเปนเพยงแหลงความรทเปดโอกาสให

ผเรยนสอบถามท าความเขาใจ จากสงทไดศกษามาแลว หรอครอาจควบคมกลมยอย (Tutor) ทคอยกระตนเราผเรยนใหคดหาค าตอบ และคมการอภปรายใหอยในประเดน ครตองมความสามารถในการสอสาร ความลมเหลวของการเรยนรแบบนคอครมกจะไมอดทนในการรอคอยค าตอบจากผเรยน และมกจะใหค าตอบออกไปเลย

สมนา อศวปยกตกล (2538) กลาววาบาทบาทครในการจดการเรยนรมดงน 1. ควบคมการเรยนการสอนในกลมยอย 2. ก ากบการเรยนของกลมยอยจากบทเรยน

29

3. กระตนดวยค าถาม ชน าแนวทางในการเรยน 4. ทบทวนสรปงานกลม 5. ใหขอมลยอนกลบ และประเมนผล 6. แนะน าแหลงคนควา 7. สรางสถานการณเพอสะทอนแนวคด 8. เลอกขอมลทส าคญอยางตอเนอง 9. ใชภาษาทดในการเขยนค าถามเพอกระตนความคดของผเรยน 10. เลอก สรางและด าเนนการประเมนผลการเรยน Barrows (2006) เสนอวาครควรมบทบาทในการจดการเรยนรดงน 1. เปนผอ านวยความสะดวก 2. เปนผใหค าปรกษา แนะน าการท างานกลมยอยของนกเรยน 3. ชวยแนะน ากระบวนการเรยนร 4. เมอนกเรยนมความช านาญมากขน ครจะลดบทบาทลง สรปไดวา บทบาทของผสอนในการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานมดงตอไปน 1)

เปนผอ านวยความสะดวกในการจดเตรยมสงตางๆ ทจ าเปน 2) ใหค าปรกษาแนะน ามากกวาการชน า คอยกระตนใหนกเรยนเรยนรดวยตนเอง 3) ใชค าถามกระตนใหนกเรยนคดวธการหาค าตอบมากกวาการถามเพอตองการค าตอบ 4) ยอมรบและท าความเขาใจกระบวนการคดของนกเรยน เพอหาวธการกระตนใหมการพฒนา 5) เตรยมการประเมนทหลากหลายเหมาะสมกบการจดการเรยนร

บทบาทผเรยน การท าความเขาใจบทบาทของผเรยนใหมความชดเจนจะชวยใหครสามารถก ากบ ให

ค าปรกษาแนะน า ระหวางการจดการเรยนรไดอยางเหมาะสม ดงตอไปน สปรยา วงษตระหงาน (2546) กลาววานกเรยนจะมบทบาทส าคญในกระบวนการเรยนร

จะมโอกาสไดฝกการแกปญหาตางๆ ซงเปนการเรยนรทนกเรยนจะตองก าหนดทกอยาง ตงแตวตถประสงค วธการเรยนร เปนการเตรยมความพรอมในการเรยนรดวยตนเองตลอดชวต นกเรยนจะมบทบาทในการเรยนรพอสรปไดดงน

1. การรบรและตความหมายขอมลทไดรบ 2. สรางขอสมมตฐานจากขอมลทม 3. ใชวธการทหลากหลายในการคนหาขอมล 4. ศกษาหาความรเพมเตม 5. น าความรทไดรบมาสรางขอสรป

30

Barrows (2006) เสนอวานกเรยนควรมบทบาทในการเรยนรดงน 1. เรยนรเปนกลมยอย 2. ท างานรวมกนในการแกปญหา 3. เรยนรการท างานรวมกน หรอทกษะการเรยนรเปนทม ดงนนผเรยนจงตองมบทบาทในการตงค าถาม และใชกระบวนการกลมในการด าเนนการ

สบคนหาค าตอบ วเคราะหและอภปรายขอมลทหาขอสรปทเหมาะสม 2.4 ความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน การเรยนรทยดเปนฐาน อาจมชอเรยกแตกตางกนออกไปบางตามทระบในต าราแตละเลม

เชน การเรยนรทใชปญหาเปนฐาน การใชปญหาเปนฐานในการเรยนร การเรยนรทยดปญหา เปนตน แตค าทใชดงกลาวมฐานมาจากค าวา Problem-Based Learning เอกสารต าราหลายเลมจะใชค ายอวา PBL ซงจะไปสอดคลองกบการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนฐาน Project-Based Learning ซงโดยแทจรงแลว Project-Based Learning กบ Problem-Based Learning นนมกระบวนการจดการเรยนรทแตกตางกนและมวตถประสงคในการน าไปใชทแตกตางกน ดงนน ในหวขอนผวจยจงพยายามทจะอธบายความหมายทแทจรงของ Project-Based Learning วามความแตกตางจาก Problem Based Learning อยางไร โดยมสาระส าคญดงน

1. พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข (2551) ไดอธบายความส าคญของการเรยนรทใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning (PBL) และการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน (Project based learning) ไวดงน

1) การเรยนรทใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning (PBL) “การเรยนทใชปญหาเปนฐาน หมายถง รปแบบการเรยนการสอนทมผเรยนเปนศนยกลาง โดยใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรเพอน ามาแกปญหานน”

2) การเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน (Project based learning) การเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐานจะมความแตกตางกบโครงงาน (project) โดยทวไปตรงทการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐานจะน าหลกการทส าคญของโครงงานมาประยกตใชเพอสรางการเรยนรและคณลกษณะของผเรยนโดยจะเนนเพมเตมในเรองของกระบวนการเรยนรและคณลกษณะทชดเจนมากขนอกทงยงเอาหลกการดงกลาวไปประยกตใชกบการเรยนการสอนในรายวชาปกตโดยมคาเทากบรปแบบการเรยนรวธหนงการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐานจะมองวาโครงงานเปนเพยงเครองมอทชวยใหผเรยนเกดการเรยนร (learning tools) สวน โครงงานเปนการศกษาเพอคนพบขอมลความรใหม สงประดษฐใหม ๆ รวมทงวธการใหมดวยตวของนกเรยนเอง โดยใชกระบวนทาง

31

วทยาศาสตรและเทคโนโลย มผสอนจะท าหนาทเปนผใหค าปรกษา ผเรยนและครไมเคยรหรอมประสบการณมากอน

2. ศนยกลางความรแหงชาต (2553) ไดอธบายความส าคญของการเรยนรทใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning (PBL) และการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน (Project based learning) ไวดงน

สภาพแวดลอมทางการเรยนรทจะตองเจอในศตวรรษท 21 ปจจบนมอย 2 รปแบบทมการน ามาใชอยางเปนรปธรรมและประสบผลส าเรจแลวคอ 1) การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning, PBL) และ 2) การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project Based Learning, PBL) โดยการเรยนรรปแบบทงสองแบบน นกเรยนในศตวรรษท 21 จ าเปนตองท าความเขาใจและเตรยมพรอมส าหรบการเรยนร โดยทงนแตละรปแบบ มรายละเอยด ดงน

1. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning, PBL) การสอนแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนน ปญหาทเกยวของกบศาสตรของผเรยนโดยตรงตองมากอน โดยปญหาจะเปนตวกระตนหรอน าทางใหผเรยนตองไปแสวงหาความร ความเขาใจดวยตนเอง สงเสรมใหผเรยนลงมอปฏบตดวยตนเอง เพอใหเกดทกษะในการคดวเคราะหและแกปญหา กอใหเกดปญญา โดยมครเปนผเพยงชแนะและแนะน าเทานน เปนรปแบบการเรยนรทสรางความรทเกดจากความเขาใจของตนเอง และเปนการเรยนรทผเรยนมสวนรวมในการเรยนมากขนกวาเดมมาก กอใหเกดการเรยนรอยางย งยน โดยขนตอนหลกๆของการสอนในลกษณะแบบใชปญหาเปนฐาน อาจเปนดงน

1. แบงนกเรยนเปนกลมยอย กลมละ 3-5 คน 2. น าเสนอปญหา หรอ กรณตวอยาง โดยใหมความสมพนธกบผลการเรยนรท

คาดหวงของบทเรยน และเหมาะกบสภาพนกเรยน 3. ผเรยนซกถาม ท าความเขาใจ แยกแยะประเดนปญหา ก าหนดขอบเขตของ

การเรยนรโดยมครเปนเพยงผชแนะ และใหค าปรกษา 4. นกเรยนรวมกนตงสมมตฐานการเรยนรจากประเดนปญหา 5. นกเรยนรวมก าหนดวตถประสงค เพอพสจนสมมตฐานทตงไว 6. แยกกนคนควาขอมลตามวตถประสงคทวางไว จากแหลงเรยนรตางๆ 7. รวมกลมกนอกครง เพอรวมกนอภปราย ความรทไดจากการคนควาเพอสรป

ขอมลและพสจนสมมตฐานทวางไว แลวน ามาสรปเปนองคความรทได 8. น าเสนอผลงานของกลม ในรปแบบตางๆ

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานถอวาเปนรปแบบทสงเสรมการเรยนรของผเรยนทดทสดวธหนง อกทงสอดคลองกบแนวการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

32

2542 ทใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะห คดแกปญหา และคดอยางสรางสรรค ผเรยนมสวนรวมในการเรยน และลงมอปฏบตมากขน นอกจากนยงมโอกาสออกไปแสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงทรพยากรเรยนรอนๆ

2. การเรยนรโดยใชโครงการเปนฐาน (Project Based Learning, PBL) เปนการเรยนรโดยการน าเอาโครงงานมาใชในการจดการเรยนการสอน จรงๆ แลวถอไดวาไมใชสงใหมในการจดการศกษาปจจบนเพยงแตมการใชเพยงไมกประเทศแตสวนใหญจะเปนประเทศทพฒนาแลว อยางไรกตามในทศวรรษทผานมาไดมการน ามาใช โดยไดคอยๆ พฒนาจนไดรบการยอมรบเปนกลวธการสอนอยางเปนทางการ การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐานไดเขามามสวนส าคญในหองเรยน เมอมงานวจยมาสนบสนนสงทครไดเชอมนมายาวนานกอนหนานวานกเรยนจะเกดการเรยนรไดดยงขนเมอมโอกาสไดคนควาในสงทซบซอน ทาทายหรอในบางครงเปนประเดนปญหายงยากทเกดขนในชวตจรงไดการเรยนรดวยโครงงานจะเปนไปตามความสนใจของนกเรยน การออกแบบโครงงานทดจะกระตนใหเกดการคนควาอยางกระตอรอรนและใชทกษะการคดขนสง (Thomas, 1998)

ความแตกตางระหวาง “การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน” และ “การเรยนรโดยใชโครงการเปนฐาน” สามารถสรปไดดงน

“การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน” จะเรมตนทปญหา ปลายทางการเรยนรอยทไดแกปญหาไดและไมจ าเปนตองไดผลตผลการเรยนรเปนโครงงานกได แตถาหากเปน “การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน” นอกจากผเรยนมปลายทางทการแกไขปญหาเสรจสนแลว จะไดผลลพธการเรยนรอกดวย คอ “ตวโครงงาน” เพราะฉะนน ความแตกตางจงอยทจดเรมตนกบปลายทางการเรยนร การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐานจะเนนใหผ เรยนตองสราง หรอท าอะไรใหออกมาเปนรปธรรม จบตองได (productive) และอาจกลาวไดวาการเรยนรเราอาจท าอะไรเพอมงแกปญหาทเปนอยเปนหลก นเปน “การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน” แตถาเราเรยนรทจะท างานอะไรขนมาสกอยาง ซงงานชนนนมนอาจเปนปญหาอย หรออาจไมใชปญหากได อนนนาจะใช “การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน” (สมาคมหลกสตรและการสอนแหงประเทศไทย, 2553)

3. มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร (2555) กลาววา การจดการเรยนรดวยโครงการ (Project-Based Learning) มความแตกตางกบการจดการเรยนรดวยปญหา (Problem-Based Learning) และมวตถประสงคทน าไปใชแตกตางกนดงน

1) การเรยนรทใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning (PBL)“การเรยนทใชปญหาเปนฐาน หมายถง รปแบบการเรยนการสอนทมผเรยนเปนศนยกลาง โดยใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรเพอนามาแกปญหานน” (มนฑรา ธรรมบตร, 2545

33

อางถงใน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร, 2555) การเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐานจะมความแตกตางกบโครงงาน (project) โดยทวไปตรงทการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐานจะน าหลกการทส าคญของโครงงานมาประยกตใชเพอสรางการเรยนรและคณลกษณะของผเรยนโดยจะเนนเพมเตมในเรองของกระบวนการเรยนรและคณลกษณะทชดเจนมากขนอกทงยงเอาหลกการดงกลาวไปประยกตใชกบการเรยนการสอนในรายวชาปกตโดยมคาเทากบรปแบบการเรยนรวธหนงการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐานจะมองวาโครงงานเปนเพยงเครองมอทชวยใหผเรยนเกดการเรยนร (learning tools) สวน โครงงานเปนการศกษาเพอคนพบขอมลความรใหม สงประดษฐใหม ๆ รวมทงวธการใหมดวยตวของนกเรยนเอง โดยใชกระบวนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มผสอนจะทาหนาทเปนผใหค าปรกษา ผเรยนและครไมเคยรหรอมประสบการณมากอน (unknown by all) การท าโครงงานปรากฏดงผงมโนทศนของโครงงาน ตอไปน (พมพนธ เดชะคปต, พเยาว ยนดสข, 2547 อางถงใน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร, 2555) จะใหความส าคญกบผลงานทเกดจากการจดการเรยนรเปนส าคญ

ภาพท 2 ผงมโนทศนของกระบวนการเรยนรแบบใชโครงงาน

ภาพท 2 แสดงใหเหนถงองคประกอบทส าคญของการจดการเรยนรแบบโครงงาน ทมงเนนใหเกดการสรางความรใหม สงประดษฐใหมและ วธการใหม ซงใหความส าคญทผลของสงประดษฐหรอชวธการทใชเปนขนตอนด าเนนการท าโครงงานเพอหาค าตอบของสงทตองการคนหา ประกอบดวยขนตอนตอไปน โดยมครอาจารยและผเชยวชาญเปนผใหค าปรกษาวธการทใช

34

เปนชนงานการจดการเรยนรดวยโครงงานสามารถแสดงล าดบขนตอนแบบกวาง ๆ พรอมทงแนวทางการจดการเรยนรดงตาราง 1

ตารางท 1 ทกษะการคดยอยๆ ในแตละขนตอนของการท าโครงงาน

ขนตอน ทกษะ 1.ระบปญหา สงเกต สรปอางอง แยกแยะ เปรยบเทยบ วเคราะห

สอสารและก าหนดปญหาเพอหาค าตอบ 2. ออกแบบการรวบรวมขอมล ตงสมมตฐาน คดเชงเหตผล การพสจนสมมตฐาน การ

ระบตวแปร การนยามเชงปฏบตการ การวางแผนเพอวธการเกบขอมล การสรางเครองมอ และวางแผนวเคราะหขอมล

3. ปฏบตการรวบรวมขอมล

การสงเกต การสมภาษณ การสอบถาม การวด การใชอปกรณและเครองมอ การใชตวเลข การบนทกผล

4. วเคราะหผลและสอความหมายขอมล การสงเกต การแยกแยะ การจดกลม การจ าแนกประเภท การเรยงลาดบ การจดระบบ การใชตวเลขรวมทงการสอความหมายขอมลแบบตาง ๆ เชน ตารางกราฟ ภาพ เปนตน

5. สรปผล การแปลผลขอมล การอปนย การนรนย การน าเสนอการสรปจากขอมล

2) ความแตกตางระหวาง Project-Based Learning กบ Problem-Based Learning การเรยนรใชปญหาเปนฐาน หมายถง รปแบบการเรยนการสอนทมผเรยนเปนศนยกลาง

โดยใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรเพอน ามาแกปญหานน” (มนฑรา ธรรมบตร,2545 อางถงใน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร, 2555) ดงนนจงมความแตกตางกบการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน ซงใชชนงานหรอสงประดษฐเปนตวกระตนการเรยนร เพอใหเกดความเขาใจมากขน ตารางท 5 อธบายความแตกตางระหวางการเรยนรใชปญหาเปนฐานกบการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน ดงตอไปน

35

ตารางท 2 ความแตกตางระหวางการเรยนรใชปญหาเปนฐานกบการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน

รายการ

ความเหมอนและความแตกตาง Problem-Based

Learning Project-Based

Learning กระบวนการ เปนวธการทางวทยาศาสตร

เนน สบคนหา เปนวธการทางวทยาศาสตร เนน กระบวนการวจย

แนวคดของวธสอน

เนนการสรางความรดวยตว ผเรยนเอง เปนการเรยนรเนน ผเรยนเปนศนยกลาง

เนนการสรางความรดวยตว ผเรยนเอง เปนการเรยนรเนน ผเรยนเปนศนยกลาง

เครองมอทใชในการเรยนร ปญหาหรอกรณศกษา ชนงาน/สงประดษฐ บทบาทคร ผอ านวยความสะดวก ทปรกษา บทบาทผเรยน สบ คน หาและสรางความรใหม ผแกปญหาและสรางความร

ใหมและผลผลตชนงานใหม ความรทคนพบ - ปญหาใหม

- วธการแกปญหาใหม - ความรใหมทผเรยนไมเคยรมา กอนสวนครเคยรมาแลว (unknown by some)

- ความรใหม - วธการใหม - ผลผลต/ชนงานใหม ทงผเรยนและครไมเคยรมา กอน (unknown by all)

4. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2555) กลาววา การจดการเรยนรดวยโครงการ

(Project-Based Learning) มความคลายคลงกบการจดการเรยนรดวยปญหา (Problem-Based Learning) แตมตวตงเปนจดตางทส าคญ คอ การจดการเรยนรดวยโครงการใชชนงานเปนตวตง และการจดการเรยนรดวยปญหาใชปญหาเปนตวตง ดงแสดงในตารางท 6 เปรยบเทยบการเรยนรดวยโครงการและการเรยนรดวยปญหา

36

ตารางท 3 เปรยบเทยบการเรยนรดวยโครงการและการเรยนรดวยปญหา ลกษณะเฉพาะของการเรยนรดวยปญหา

ลกษณะเฉพาะของการเรยนรดวยโครงการ

ลกษณะทคลายคลงกน

1. เรมตนดวยปญหาส าหรบใหผเรยนแกหรอใหผเรยนเรยนรเกยวกบสงนน

1. เรมตนดวยผลตผลหรอชนงานทอยในใจ

1. ผเรยนมสวนรวมในสภาพจรงและท างานเหมอนในชวตจรง

2.ปญหาอาจอยในรปแบบของเรองราวหรอเปนกรณศกษา

2. การผลตชนงานท าใหเกดปญหาตาง ๆ ทตองแกปญหา

2. โครงการแบบเปดหรอปญหามวธการและวธแกปญหามากกวา 1 วธ

3.ปญหาสะทอนถงชวตจรงทซบซอน

3. ใชโมเดลและสะทอนกจกรรมการผลตเหมอนทเกดจรงในชวต

3.โครงการและปญหามงจ าลองสถานการณทเปนจรง

4.ใชโมเดล Inquiry 4. ผเรยนใชหรอน าเสนอชนงานทผเรยนสรางขน

4.ผเรยนเปนศนยกลางครเปนผ คอยชวยเหลอ

5.ผเรยนน าเสนอขอสรปของกระบวนการแกปญหา และผลผลตไมจ าเปนตองมการสรางชนงาน

5.ความรเนอหาและทกษะไดมาในระหวางกระบวนการผลตซงนบเปนหวใจของความส าเรจ

5. ผเรยนท างานรวมกนเปนกลมในชวงระยะเวลาหนง

6.ปญหาทก าหนดเปนแรงขบเคลอน

6. ชนงานเปนแรงขบเคลอน 6. ผเรยนไดรบการสงเสรมใชขอมลจากหลายแหลง

7. เนนการประเมนตามสภาพจรงและประเมนการปฏบต

8.โดยหลกการทงสองวธใหเวลาผเรยนเพยงพอในการไตรตรอง และใหมการประเมนตนเอง

จากตารางท 3 เปรยบเทยบการเรยนรดวยโครงการ(Project-Based Learning) และการ

เรยนรดวยปญหา(Problem-Based Learning) มความคลายคลง และความแตกตางในหลายประเดน ดงน

37

ความคลายคลง : การเรยนรดวยโครงการและปญหา ตางมจดมงหมายเพอสงเสรมการเรยนรใหผเรยนมสวนรวมในการท างานทเปนสภาพจรง โครงการทใหผเรยนท าหรอปญหาทผเรยนจะตองแก จะมวธการและค าตอบมากกวาหนงค าตอบ เพอจ ารองสถานการณทเปนจรง วธการทงสองเปนวธทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ครมบทบาทเปนผคอยดแลใหค าแนะน าและชวยเหลอ ผเรยนมสวนรวมในการท างานเปนกลมในชวงของระยะเวลาหนง สงเสรมใหผเรยนไดคนหาแหลงสารสนเทศจากหลายแหลงเนนการประเมนตามสภาพจรง และความสามารถในการปฏบต

ความแตกตาง : ในทางปฏบต เสนแบงการเรยนรดวยโครงการและการเรยนรดวยปญหามกจะไมชดเจน ในบางกรณกมการใชวธการทงสองไปดวยกน ซงวธการทงสองกมบทบาทเสรมกน โดยพนฐานแลวการเรยนรทงสองวธมทศทางเดยวกน คอตางเนนความเปนจรง และใชวธการเรยนรของนก Constructivist เหมอนกน ความแตกตางระหวางสองวธจงมเพยงเลกนอยกลาวได 2 ประการ คอ

ประการแรก คอ การเรยนรดวยโครงการ มชนงานขบเคลอนการวางแผน การผลต และการประเมน เนนชนงานเปนศนยกลางของโครงการ วธนชนงานมความซบซอนและมอทธพลตอกระบวนการผลต เชน การสรางแอนนเมชนซงตองอาศยการวางแผน และท างานอยางรอบคอบ สวนการเรยนรดวยปญหา กระบวนการเรยนรหลกจะเนนทการสบสอบและศกษาทดลองมากกวาชนงาน หากมชนงานกจะเปนชนงานทไมซบซอน เชน การรายงานผลการศกษาของกลม

ประการทสอง การเรยนรดวยโครงการ เปนวธทยอมรบกนอยางเปนนย ๆ วา จะมปญหาตาง ๆ เกดขนในระหวางการสรางชนงานนนเสรจ วธนจงใชปญหาเปนศนยกลางการจดระเบยบของเนอหา สวนการเรยนรดวยปญหา เรมจากการก าหนดตวปญหา และตองการขอสรปหรอค าตอบทตอบสนองโดยตรง ท าใหสถานการณของปญหาเปนศนยกลางการจดระเบยบของเนอหาเชนเดยวกน

จากการใหความหมายการจดการเรยนรแบบใชโครงการเปนฐานกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานขางตนของ พมพนธ เดชะคปต (2548), และพเยาว ยนดสข (2551), ศนยกลางความรแหงชาต (2553), มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร (2555) และส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2555) สรปไดวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและโครงงานเปนฐานมความเหมอนกนและมความแตกตางกนในบางประเดนดงน

ความเหมอนกนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและโครงการเปนฐาน 1. เปนวธสอนทผเรยนเปนส าคญ 2. ครท าหนาทคอยอ านวยความสะดวกหรอเปนคลายโคช 3. มการท างานเปนกลมในชวงระยะเวลาหนง

38

4. ใชแหลงขอมลจากหลายๆแหลง 5. เนนเนอหาตามสภาพจรงและประเมนพฤตกรรมทเกดขน

ขอแตกตางของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและโครงการเปนฐาน 1. การจดการเรยนรโดยใชโครงการเปนฐานมความเหมาะสมสอดคลองโดยตรงกบการ

สอนในบรบทโรงเรยน สวนการใชปญหาเปนฐานตองมการน ามาปรบใช 2. การจดการเรยนรโดยใชโครงการเปนฐานเรมตนจากการมวตถประสงคทมงทผลลพธ

สดทายหรอชนงานและในการสรางผลงานนนตองใชความรเฉพาะอยางและทกษะทมาสนบสนน สวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเรมตนดวยปญหามากอน ปญหามกมาในรปของสถานการณ (scenario) หรอกรณศกษา (case study) ปญหาเปนปญหาทคลมเครอและมขอบขายเนอหาซบซอนกวาการใชโครงงานเปนฐานรปแบบทใชในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและโครงงานเปนฐาน

แตการจดการเรยนการสอนกยงมความสบสนเพราะทงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและโครงงานเปนฐานเนนทสภาพจรงและยดแนวคดของคอนสตรคตวสตเหมอนกน ขอแตกตางทชดเจนจงอยทผลลพธสดทาย คอ

1. เปาหมายของของโครงการคอมงทผลลพธสดทายเชนผลลพธของการท าโครงการอาจไดเปนคอมพวเตอรแอนเมชนซงอาศยการวางแผนผลตใหไดชนงานออกมา ในขณะทผลงานของการใชปญหาเปนฐานคอการสบเสาะ (inquiry) และการคนควา (research)

2. ในการท าโครงการอาจตองมการตอบปญหาบางอยางแตไมไดเนนทกระบวนการของการตอบปญหาเนนทผลผลตหรอชนงาน ในขณะทการใชปญหาเปนฐานเนนทการระบตวปญหาใหชดเจนและตองน าสการลงขอสรปเพอตอบปญหานนใหได การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โครงการเปนฐานและการสบเสาะ

ส าหรบการวจยในครงน การจดการเรยนรโดยใชโครงการเปนฐาน (Project Based Learning) และการใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning) เปนรปแบบการสอนทชวยพฒนาทกษะส าหรบศตวรรษท 21 ใหกบนกเรยน แมวาทงสองรปแบบการสอนมขอแตกตางกนกลาวคอการจดการเรยนรโดยใชโครงการเปนฐานเนนทผลผลตหรอชนงาน สวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเนนทการตอบปญหา อยางไรกดทงสองรปแบบการสอนเปนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญเหมอนกนเปดโอกาสใหนกเรยนไดฝกการวางแผนและลงมอปฏบตดวยตนเอง ผลลพธคอนกเรยนเกดทกษะทจ าเปนส าหรบศตวรรษท 21 ดงนนครจงควรท าความเขาใจรปแบบการสอนทงสองรปแบบและน าไปใชในการจดการเรยนการสอนตอไป

2.5 ขอดขอเสยและประโยชนของการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน

39

นกวชาการหลายทานสรปขอดและขอเสยไวดงน มนสภรณ วทรเมธา (2544) กลาวถงขอดและขอเสยของการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน

คอ ขอด ประกอบดวย 1. ผเรยนไดเรยนรการแกปญหาโดยตรง ท าใหพฒนาทกษะการแกปญหา สามารถถาย

โยงไปสการแกปญหาทซบซอน ในวชาชพและชวตประจ าวนได 2. พฒนาทกษะการศกษาคนควาดวยตนเอง 3. พฒนาทกษะในการเรยนร การตดตอสอสารและการท างานรวมกบผอน 4. พฒนาทกษะในการคดวเคราะหและการสงเคราะห 5. ชวยเปดโอกาสใหผเรยนเกดการเรยนรสงใหม ซงในหลกสตรไมไดเปดโอกาสให 6. ชวยใหผเรยนเกดความรอยางมโครงสรางงายตอการระลกไดและการน ามาใช ขอเสย ไดแก 1. อาจารยจะตองเปลยนแปลงรปแบบการสอนใหม เปลยนบทบาทเปนผอ านวยการ

สอน จ าเปนตองมการอบรมกอนทจะวางแผนและจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก

2. อาจารยตองมความช านาญในการเตรยมและเลอกสอการเรยนท งทเปนเอกสารโสตทศนปกรณตางๆ จงท าใหการเรยนการสอนบรรลวตถประสงค

3. มการเปลยนแปลสงอ านวยความสะดวกตางๆ เชน หองเรยนตองมหองประชมกลมยอย หองสมด อปกรณชวยสอน ดงนนสถาบนการศกษาตองเตรยมในสงเหลาน ถาสถาบนขาดปจจยในการพฒนาครงน การจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก คงประสบผลส าเรจไดยาก

นภา หลมรตน (2550) ไดกลาวถงขอดและขอเสยของการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐานไววา

ขอด ประกอบดวย 1. สนบสนนใหมการเรยนรอยางลมลก (Deep Approach) ซงสงผลใหผเรยนเรยนอยาง

เขาใจและสามารถจดจ าไดนานเกดเปนการเรยนรอยางแทจรง 2. สนบสนนใหเกดการเรยนรดวยตนเอง ซงเปนคณสมบตจ าเปนททกคนควรม เพราะ

สามารถพฒนาไปเปนผทมการเรยนรตลอดชวต (Life Long Learner) สงผลใหสามารถปฏบตหนาทไดอยางมความสขและมประสทธภาพ

40

3. เนองจากโจทยปญหาทใชในการเรยนร เปนโจทยปญหาเกยวกบคนไขทเจบปวยดวยโรคทพบบอยและมความส าคญทางสาธารณสข สงผลใหผเรยนเหนความส าคญของสงทเรยนกบการปฏบตงานในอนาคต ท าใหเกดแรงจงใจในการเรยนรสามารถจดจ าไดดขน

4. ทงครและผเรยนสนกกบการเรยน ในสวนผเรยนรสกสนกกบการเรยนเพราะไดมบทบาทในการเรยนรเอง (Play Active Part) เชนการอภปรายถกเถยงในระหวางการท ากลมยอย ฝายครเหนพฒนาการทางดานความคดและทกษะตางๆ ทเกดขนในตวผเรยน นอกจากนครยงไดมโอกาสเรยนรขามสาขาทตนช านาญ โดยเรยนรไปกบผเรยน สามารถเหนความเชอมโยงของศาสตรตางๆ ไดชดเจนขน ท าใหเกดความคดกวางไกล

5. สงเสรมสนบสนนการท างานเปนทม ซงมประสทธภาพและประสทธผลมากกวาการท างานเดยว

6. สงเสรมสนบสนนใหมโอกาสฝกทกษะการสอสาร การแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การหาขอสรปเมอมความขดแยง เปนตน

ขอจ ากด ไดแก 1. ผเรยนอาจไมมนใจในความรทตนคนความา เพราะไมสามารถก าหนดวตถประสงค

ไดอยางชดเจนท าใหเกดความไมมนใจและเกดความเครยดตามมา หากความเครยดมากเกนไปอาจมผลกระทบในทางลบเกยวกบการเรยนได

2. ตองใชเวลาเพมขน ทงฝายผเรยนและผสอน ฝายผเรยน เนองจากตองคนควาและศกษาดวยตนเองจงตองการเวลามากขนเมอเทยบกบการเรยนโดยการฟงบรรยาย ฝายผสอนจะตองใชเวลาคอนขางมากในชวงเตรยมการ ชวงท าหนาทเปน Tutor ในกลมยอย เปนตน

3. การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐานนอาจไมเหมาะสมกบผเรยนทไมชอบการอภปรายถกเถยง ชอบฟงมากกวา

4. ในกรณทจ านวนผเรยนมาก ตองการการลงทนมาก ทงวสด เวลา และยากในการบรหารจดการแตสามารถเปนไปได

มณฑรา ธรรมษศย (2549) ไดกลาวถงอปสรรคของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวา ถงแมกรจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะมขอดมากมาย แตผสอนบางคนไมนยมน าไปใช เนองจากผสอนสวนใหญยงไมเปลยนแปลงตนเองจากผเชยวชาญการบรรยายไปสการเปนผอ านวยความสะดวก ไมคมคาเรองเวลา เนองจากตองใชเวลามาก และไมไดรบการสนบสนนจากผมอ านาจในการจดการศกษา เชน ผบรหารทไมเขาใจหรอไมมความรเรองการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน อาจมองวาครไมสอนหนงสอ ปลอยใหนกเรยนคนควากนเอง ซงอาจท าใหผสอนเกดความทอแทและหมดก าลงใจทจะใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

41

นอกจากนนผลการวจยพบวา ผเรยนจ านวนมากพอใจทจะเรยนรอยางผวเผนมากกวาทจะเรยนรแบบเจาะลก บางคนเกดความวตกกงวล บางคนรสกขนเคองใจ ไมพอใจเมอรวาผสอนจะใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอน

จะเหนไดวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผเรยนจะตองผานกลไก 3 ประการ คอ การใชปญหาเปนหลกในการแสวงหาความร การเรยนรโดยตนเอง และการเรยนรเปนกลมยอย ครจะท าหนาทเปนผอ านวยความสะดวก การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมขอดมากมาย แตกมขอจ ากดอยทงผทจะน าการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใชในการจดการเรยนร ควรตองฝกใหเขาใจเสยกอนทจะน าไปใช

ประโยชน จากขอคนพบจากการวจยและการตพมพเผยแพรพบวา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

(Problem Based Learning ; PBL) มประโยชนดงน วฒนา รตนาพรหม (2548) เสนอวาประโยชนของ การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

(Problem Based Learning ; PBL) ดงน 1. เปนการเตรยมผเรยนใหเผชญกบปญหาทจะเกดขนในชวตจรง ถาผเรยนเหนความ

เชอมโยงระหวางสงทเรยนกบชวตจรงจะท าใหมความกระตอรอรนในการเรยนรมากยงขน 2. สงเสรมใหผเรยนมบทบาทส าคญในการเรยนร มากกวาการเนนบทบาทของครเปน

ส าคญ การเรยนรโดยมผเรยนเปนผรเรม ด าเนนการเรยนร และประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง 3. เปนการเรยนรทเกดจากการตดสนใจของผเรยนเองวาจะเรยนรอะไร และเรยนร

อยางไร ผเรยนมบทบาทส าคญในการวางแผนการเรยนร 4. เปนการเรยนรแบบสหวทยาการ มการบรณาการทงวธการเรยนร แหลงขอมลท

หลากหลายและมคณภาพ 5. สงเสรมการเรยนรแบบรวมมอ เนนการท างานรวมกนเปนทม สมนา อศวปยกตกล (2538) กลาววาประโยชนของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

(Problem Based Learning ; PBL) มประโยชนตอนกเรยนมดงน 1. เรยนรกระบวนการแสวงหาความรและการแกปญหา 2. เรยนรการตอบสนองตอปรากฏการณใหมอยางเปนระบบ 3. เรยนรวธการศกษาดวยตนเอง 4. ฝกฝนความเชอมนในวชาทเรยนและการท างานเปนทม 5. เรยนรการประเมนตนเอง เพอนและระบบงาน

42

สรปไดวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมประโยชนในการจดการเรยนรตามแนวทฤษฎสรรคนยม (Constructivism) เปนการสงเสรมใหนกเรยน เรยนรกระบวนการแสวงหาความรดวยตนเอง เรยนรและพฒนาการท างานรวมกน พฒนาดานการใชเหตผล พฒนาความเชอมนในตนเองและความรบผดชอบ

ตอนท 3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการเรยนรในศตวรรษท 21 3.1 การจดการศกษาในศตวรรษท 21 มนกการศกษาและนกวชาการไดกลาวถงการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ไวดงน วโรจน สารรตนะ(2556) กลาววา การจดการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 จะมความ

ยดหยน สรางสรรค ทาทาย และซบซอน เปนการศกษาทจะท าใหโลกเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวอยางเตมไปดวยสงทาทาย และปญหา รวมทงโอกาสและสงทเปนไปไดใหมๆ ทนาตนเตน โรงเรยนในศตวรรษท 21 จะเปนโรงเรยนทมหลกสตรแบบยดโครงงานเปนฐาน (project -based curriculum) เปนหลกสตรทใหนกเรยนเกยวของกบปญหาในโลกทเปนจรง เปนประเดนทเกยวของกบความเปนมนษย และค าถามเกยวกบอนาคตเชงวฒนธรรม สงคม และสากล ภาพของโรงเรยนจะเปลยนจากการเปนสงกอสรางเปนภาพของการเปนศนยรวมประสาท (nerve centers) ทไมจ ากดอยแตในหองเรยน แตจะเชอมโยงคร นกเรยนและชมชน เขาสขมคลงแหงความรทวโลก ครเองจะเปลยนจากการเปนผถายทอดความรไปเปนผสนบสนนชวยเหลอใหนกเรยนสามารถเปลยนสารสนเทศเปนความร และน าความรเปนเครองมอสการปฏบตและใหเปนประโยชน เปนการเรยนรเพอสรางความร และตองมการสรางวฒนธรรมการสบคน (create a culture of inquiry)

ชนตา รกษพลเมอง (2557 ) กลาววา การศกษาในศตวรรษท 21 เปนการปฏวตรปโฉมใหมทางการเรยนรของมนษยไปอยางมากมาย เกดเปนแนวคด คานยมและการปฏบตในแบบแผนใหมทอบตขนจากการเปลยนแปลงและพฒนาการดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารหรอ ICT ( Information and Communication Technology ) โดยเฉพาะอยางยงสอดจตอลประเภทตางๆทมอทธพลคอนขางสงตอการปรบเปลยนดงกลาว

วจารณ พานช (2555) กลาววา การศกษาทถกตองสาหรบศตวรรษใหม ตองเรยนใหบรรลทกษะ คอท าไดตองเรยนเลย จากรวชาไปสทกษะในการใชวชาเพอการด ารงชวตในโลกแหงความเปนจรง การเรยนจงตองเนนเรยนโดยการลงมอท า หรอการฝกฝนนนเอง และคนเราตองฝกฝนทกษะตางๆ ทจ าเปนตลอดชวต

Jung (2014 ) กลาววา อทธพลของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและทเหนไดเดนชดเกยวกบการปรบใชและการพฒนาดานสอดจตอลเพอการเรยนร ทไดเพมปรมาณความตองการในการน าไปใชประโยชนทเพมมากขน เพอสนองตอการเรยนรทง

43

แบบทปฏบตอยเดม และการปรบใชกบการพฒนารปแบบใหมโดยเฉพาะอยางการจดการเรยนรตลอดชพ ( Lifelong Education )ทมความจ าเปนตองการน าไปใชในสงคมแหงฐานทางปญญาและสารสนเทศทมอยมากมายมหาศาลในปจจบน

Jones , Jo and Martin ( 2013 ) กลาววา การเกดขนของเทคโนโลยยบควตส ( Ubiquitous Technology ) ไดกอใหเกดศกยภาพทางการเรยนรทมความเหมาะสมตอการปรบใชของผเรยน กอใหเกดพฒนาการทางการเรยนรของเดก เพมประสบการณทางการเรยนในการน าไปปรบใชในสงคมยคปจจบนเปนอยางมาก ซงโรงเรยนตองมการปรบปรงพฒนากระบวนทศนทางการเรยนใหเกดเปนสภาพการณทางการเรยนแบบยบควตส ( Ubiquitous Agents :UAs )ใหได เพอสนองตอการเรยนรทสามารถเกดขนไดทวไปทกหนทกแหง ไมจ ากดทงดานเวลาและดานสถานท ( Anytime Anywhere ) การเรยนรมไดจ ากดเฉพาะในหองเรยนหรอในโรงเรยนเทานน

สรปไดวา การจดการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 เปนการพฒนาคนรนใหมใหมคณลกษณะพรอมส าหรบการด ารงชวตและรบมอการความเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตเนองดวยโลกทไรพรมแดน ความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร และนโยบายความรวมมอของพลเมองโลก ซงเปนสงจ าเปนทตองมการคดคนหาแนวทางสกระบวนการทกษะใหมในศตวรรษท 21

3.2 ครในศตวรรษท 21 หนาทของครศตวรรษท 21 ควรเปนครทจะตองปรบตวใหสอดคลองกบโลกของผเรยน

ใหมความเปนดจตอลใหมากขน ดงทศนะทผวจยจะน ามากลาวตอไปน 1. Andrew Churches (2009) ไดเสนอแผนภาพเพออธบายลกษณะครทจะประสบ

ความส าเรจในศตวรรษท 21 ควรมลกษณะ 8 ประการดงภาพท 6

44

ภาพท 3 ลกษณะครในศตวรรษท 21

จากภาพท 3 อธบายลกษณะครในศตวรรษท 21 ไดดงน

1. มการปรบเปลยน (Adapting) ครตองสามารถปรบเปลยนกลวธการสอนทตนเคยมประสบการณและตองสามารถน า

ซอฟแวรและฮารดแวรมาใชสนบสนนการเรยนรใหเหมาะสมกบวยและความสามารถของผเรยน 2. เปนผมวสยทศน (Being Visionary) ครตองไมจ ากดอยเฉพาะในเนอหาวชาทสอนควรมจนตนาการและมองเหน

ศกยภาพของเครองมอตางๆทหลงไหลเขามา เชนเวบเทคโนโลยแลวน าสงเหลานเขามาใชสนตอบความตองการของตนและเปนผมวสยทศน ศกษาความคดของผอนแลวรจกน ามาปรบใชกบการเรยนการสอน

3. ใหความรวมมอ (Collaborating) ครควรใหความรวมมอโดยการแบงปน (Sharing) การเผยแพร (Contributing) การ

ปรบตว (Adapting) และคดหาวธใหมๆ (Inventing) 4. กลาเสยง (Taking Risk) ครอาจตองเสยงถาบางครงไมรเทากบนกเรยนในบางเรอง และมวสยทศน มองหา

เทคโนโลยทจะน ามาใชสนบสนนการเรยนการสอนได วเคราะหเปาหมายและเปนเพยงผอ านวยความสะดวกในการเรยนรใหกบผเรยน กลาเสยงทจะใหผเรยนเรยนรจากกนและกนและกลาไวใจนกเรยน

5. เรยนร (Learning) ครตองเปนผเรยนรตลอดชวต รบความรและประสบการณใหมๆอยางตอเนอง

45

6. การสอสาร (Communicating) ครตองมความสามารถในการสอสาร ใหความรวมมอและสามารถแสดงบทบาท

ของผอ านวยความสะดวกการเรยนร ผคอยกระตน ควบคม ตรวจสอบและจดการ 7. เปนตนแบบพฤตกรรม (Modeling Behavior) ครตองสอนคานยมและเปนตนแบบหรอตวอยางพฤตกรรมทอยากใหนกเรยนเปน

พฤตกรรมทตองการใหเกดกบนกเรยน เชน ความอดทน การตระหนกเกยวกบโลกาภวตน เปนตน 8. เปนผน า(Leading) ครตองเปนผน าแมวาการเปนผน าจะประสบความส าเรจหรอไมกตาม

Lisa (Lisa, 2010 อางถงใน วโรจน สารรตนะ, 2556) กลาวถงสญญาณการเปนครในศตวรรษท 21 ดงน

1. ทานใหนกเรยนใชขอมลจากหลายแหลงในโครงการวจยของพวกเขา...มการอางอง blogs, podcasts และบทสมภาษณทไดจากการ Skype

2. นกเรยนของทานท าโครงงานแบบรวมมอ...กบนกเรยนในออสเตรเลย 3. ทานปรบขอมลลาสดเพอสะทอนผลการประเมนนกเรยนถงผปกครองเปนรายสปดาห

...โดยblog ของทาน 4. นกเรยนมสวนรวมในชนเรยน...โดยtweeting ค าถามและมขอเสนอแนะ 5. ทานขอใหนกเรยนท าการศกษาและท ารายงานทสรางสรรคในหวขอทเปนประเดน

โตแยง...และทานใหเกรดจากการสงงานเปนวดโอ 6. ทานไดตระเตรยมงานการสอนดวยวธแปลกใหม...เชนดวย podcasts (postcasts เปน

รปแบบของกระบวนการทสามารถบนทกเสยงตาง ๆ ขนไปเกบไวบนเวบ) 7. ทานขอใหนกเรยนแสดงประวตหรอบคลกลกษณะของบคคล...แลวนกเรยนไดท า

แฟมขอมลบนสอออนไลนลอบคลกของบคคลอน 8. นกเรยนของทานสรางสรรคแนวการเรยน...โดยท างานรวมกบคนอนใน Group wiki

(wiki เปนลกษณะของการสรางเวบไซดแบบมสวนรวม) 9. ทานแลกเปลยนแผนการสอนกบเพอนคร...ทกมมโลก 10. แมมงบประมาณส าหรบหองเรยนจ ากด...แตทานถอเปนเรองไมส าคญ เพราะ

สามารถมแหลงขอมลฟรอกมากมายทางเวบไซด 11. ทานตระหนกถงความส าคญของการพฒนาวชาชพ...และทานไดอาน blog, join

online communities, tweet เพอพฒนาตนเอง 12. ทานน านกเรยนเทยวชมเมองจน...ทานไมเคยทอดทงหองเรยน

46

13 นกเรยนของทานแลกเปลยนประสบการณชวงวนหยดภาคฤดรอน โดยน าภาพถายลงในฐานขอมลออนไลน

14. ทานเขาเยยมชมพพธภณฑลฟรกบนกเรยน..และไมไดจาคาเลกนอย 15. ทานสอนนกเรยนไมใหเปนอนธพาล...และไมเปนอนธพาลในโลกไซเบอร 16. ทานใหนกเรยนน าเอาโทรศพทมอถอเขาหองเรยนดวย..เพราะวาทานวางแผนทจะใช

ในหองเรยนดวย 17. ทานใหนกเรยนสรปบทเรยน...และสงถงทานโดย “text message” 18. ทานน าเสนองานรเรมของนกเรยน...สโลก 19. ทานดมกาแฟในตอนเชา...พรอมกบตรวจสอบ RSS feed ของทาน(เปนการรวบรวม

แหลงขอมลจากหลายแหลงมาไวในทเดยวกน เมอใช RSS จะมการสงสรปเนอหามาใหตดสนใจวาตองการอานบทความใด โดยคลกทการเชอมโยง)

20. ทานก าลงอานสงนนอย 21. ทานtweet และเขยนบนทก แลวกด like หรอสงอเมลลถงคนอน ไพฑรย สนลารตน (2558) รองอธการบดฝายวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย กลาว

วา ครไทยยคใหมในศตวรรษท 21 ตองเปลยนบทบาทจากผถายทอดความรเปนผอ านวยความร ซงในปจจบนเรมมการพดถงทกษะของเดกในศตวรรษท 21 แตยงไมมคมอประกอบแนวทางการพฒนาทกษะครใหพรอมตอการเรยนการสอนใน ยคสมยใหม ครไทยจ านวนมากจงเหมอนถกปลอยอยอยางโดดเดยวทามกลางความเปลยนแปลง ของสงคมโลก ทงนแนวทางในการพฒนาทกษะครไทยในศตวรรษท 21 ประกอบดวยทกษะ 7 ดาน ไดแก 1.ทกษะ ในการตงค าถาม เพอชวยใหศษยก าหนดรเปาหมายและคดไดดวยตนเอง 2.ทกษะทสอนใหเดกหาความรไดดวยตวเองและดวยการลงมอปฏบต 3.ทกษะในการคดเลอกความร ตามสภาพแวดลอมจรง 4.ทกษะในการสรางความร ใชเกณฑการทดสอบและตรวจสอบความถกตองอยางไร เพอท าใหศษยเกดความเขาใจอยางชดแจง 5.ทกษะใหศษยคดเปน หรอตกผลกทางความคด 6.ทกษะในการประยกตใช และ 7.ทกษะในการประเมนผล ซงครยคใหมจ าเปนตองมทกษะทง 7 ดานในการเปนผอ านวยความรใหเดก แทนทจะเปนผถายทอดความรเหมอนกอน

47

3.3 โรงเรยนในศตวรรษท 21 โรงเรยนยคใหมตองไมใชเฉพาะสถานทเรยน แตจะเปนประตสโลกแหงการเรยนร ถง

จะมลกษณะของการเปนโรงเรยนในศตวรรษท 21 ดง Pham (2002) อางถงใน วโรจน สารรตนะ, 2556 กลาวไวดงน

Pham (2002) กลาวถงโรงเรยนในศตวรรษท 21 วาเปนผลพวงจากความกาวหนาทางเทคโนโลย ทท าใหระบบสารสนเทศมความเปนสากล และมความซบซอนมากขน โดยเฉพาะสอสงคมออนไลน (Social media) เครองคอมพวเตอรขนาดมอถอ และเทคโนโลยสอสารเพอนถงเพอน (peer-to-peer technology) ซงท าใหรปแบบการศกษาในศตวรรษท 21 มลกษณะดงน

1. เปนสหวทยาการ (interdisciplinary) มการบรณาการระหวางสาขาวชา ท าใหผเรยนมความตระหนกถงความหลากหลายทางวฒนธรรม ซงจะชวยใหสามารถเขาใจและสอสารในมตตาง ๆ ไมวาจะเปนสวนตว สงคม เศรษฐกจ และการเมอง หรอในระดบทองถน ระดบชาต และระดบโลก

2. สอสงคมออนไลน (social media) จะเปนเครองมอส าคญทางการศกษาชวยใหครและนกเรยนสามารถตดตอสอสารกนไดตลอดเวลา เสรมการตดตอสอสารจากรปแบบดงเดม ครและผบรหารโรงเรยนกสามารถใชในการตดตอสอสารกนเกยวกบยทธศาสตรการสอนหรอการจดท าหลกสตร นอกจากนนยงจะเปนเครองมอในการประชาสมพนธโรงเรยนอกดวย

3. โครงสรางและจดเนนของหองเรยน (structure and focus of classroom) จะเปนหองเรยนทจดใหเหมาะสมกบแนวคดใหมทางการศกษาทเปลยนจากหลกสตรทเนนต าราเรยน เปนหลกสตรทเนนประสบการณจากการท าวจย เนนสภาพแวดลอมการเรยนในเชงรก มากกวาการเปนผถายทอดหรอแจกจายสารสนเทศเทานน เนนวฒนธรรมการสบคนและความรมากกวาการจดจ าในสารสนเทศ

4. การเรยนรแบบรวมมอ (collaborative learning) เปนรปแบบทจะชวยใหนกเรยนเตรยมตวเพอการท างานเปนทมตอไปในอนาคตเปนการเรยนรแบบรวมมอโดยอาศยสอสงคมออนไลน

สมชาย เทพแสง (2544) ปจจยตางๆรวมทงองคประกอบของโรงเรยนในอนาคตสามารถสรปใหเหนในภาพรวมไดดงน

1. สถานทตง ผปกครองจะพาบตรหลานเขาโรงเรยนใกลบานมากยงขนเพอสะดวกในการ ตดตอสอสารการสอดสองดแล ผปกครองจะมโอกาสไปเยยมโรงเรยนทงในชนเรยนและ

มโอกาสรบประทานอาหารรวมกน โรงเรยนจะมกระจายไปอยางทวถง โดยจะตงอยใกลชมชนมากกวานอกเมอง มสงอ านวยความสะดวกในการใหการสนบสนนอยางครบครน

48

2. ลกษณะการเรยนการสอน ทงครและนกเรยนตางมบทบาทเปนทงผเรยนและผสอน ครจะตองพฒนาหาความรเพอพฒนาตนเองอยเสมอ เพราะจะมการประเมนการสอนของครโดยผ เรยนในชนเรยนซงจะตองเชอมโยงดวยเครอขายคอมพวเตอร ใชอนเทอรเนตในการคนควาหาความร การเรยนจะมลกษณะสรางสรรค สนกสนาน ไมใชวธการลงโทษ และทกคนมงแสวงหาความรตอเนอง มความรกในการเรยนรน าสโลกแหงการเรยนรและแกไขปญหาอยางจรงจง

3. นกเรยน นกเรยนสามารถทจะเรยนรในสงใหมๆ สามารถท าใหนกเรยนเขาสงคมไดและสรางสทธของตนเองทแยกออกมาจากครอบครว นกเรยนแตละระดบจะไดรบการสอนทแตกตางกน จะไดรบความรทเปนสากล ตลอดจนมแหลงการเรยนรและแหลงนนทนาการทเสรมหลกสตรการเรยนรเพมมากขน

4. หลกสตร หลกสตรในอนาคตจะมลกษณะทงทเพมขนและลดลงในบางสวน โดยเนนเนอหาใหนอยลงแตจะมการประยกตใชใหมากขน การเรยนในหองเรยนจะนอยลง การไปปฏบตงานในชมชนจะมมากขน การก าหนดวตถประสงคในระดบรฐจะนอยลง และโรงเรยนจะมบทบาทในการก าหนดวตถประสงคมากขนการพจารณาคดเลอกครและนกเรยนจะใหโอกาสส าหรบโรงเรยนมากยงขน ทกษะ ความเขาใจ และความคดจะส าคญมากกวาเนอหาทระบไว ความสามารถในการท างานจะมมากขน การตดสนใจจะอาศยขอมลเปนพนฐานและมการพฒนาอยางตอเนอง ตลอดจนมการประเมนผลและการเปรยบเทยบไดอยางชดเจน

กดานนท มลทอง ( 2548 ) กลาวถงโรงเรยนในศตวรรษท 21 วา จะตองมการสรางโรงเรยน/สถานศกษารปแบบใหมขนมาเพอใหสามารถรองรบการเรยนการสอนแนวใหมไดอยางมประสทธภาพ และผมสวนเกยวของในการจดการศกษาจ าเปนตองใชเทคโนโลยสมยใหมเปนเครองมอในการจดการศกษาของสถานศกษาและชมชนเพอการเรยนร ทงนโดยมการพจารณาในสภาพการณของโรงเรยนยคใหมในประเดนตอไปน

1. สถานศกษาในอนาคตควรมลกษณะเปดกวางและมความยดหยนได 2. ตองเปนอสระจากขอจ ากดในดานสภาพทางภมศาสตร 3. ตองสามารถรองรบและสนบสนนการเรยนรในทกรปแบบได 4. ตองเปนเครอขายส าหรบการเรยนรตลอดชวต ( Lifelong Learning ) 5. ค านงถงการปรบเปลยนบทบาทใหมทงของผสอนและผเรยน 6. ตองมการพฒนาดานการบรหารและการจดการแนวใหมในสถานศกษา 7. ใชสอ ICT เพอสงเสรมการเรยนรรวมกนในแนวใหม รวมถงความรวมมอและการ

แกปญหาอยางสรางสรรคระดบสง 8. มการสรางชมชนออนไลนเพอการศกษา ( Online Community )

49

10. สรางความเชอมนทางการศกษาใหเปนทประจกษแกองคกรตางๆเพอรบการสนบสนนทกรปแบบ

11. มการใชสถาบน หนวยงาน และสถานทตางๆเปนแหลงการเรยนร 12. ตองมการ "ให" แกชมชนเพอผลในทางปอนกลบสภาพการณตางๆเหลานเปน

ตวก าหนดถงความเปนไปไดในการสรางสถานศกษาในอนาคตดวยการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศ ( ICT ) เปนฐานวาควรเปนลกษณะใดเพอใหสอดคลองกบการเรยนการสอนใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล หรอแมแตการเปลยนแปลงสถานทเรยนหรอหองเรยนทมอยแลวเพอใหสามารถรองรบการสอนดวยเครองมอเทคโนโลยแหงอนาคตไดอยางเหมาะสม

โดยสรปโรงเรยนในศตวรรษท 21 ควรมการปรบปรงหลกสตรและการสอนใหสอดคลองกบสภาพสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรว โดยการจดเนอหาวชาทควรใหนกเรยนทกคนไดเรยนวชาหลกทมการบรณาการแนวคดส าคญของศตวรรษท 21 มทกษะการคดวเคราะห การสอความหมาย การท างานรวมกนและการคดสรางสรรค ทสอดคลองกบความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศ มการด ารงชวตและการท างานคอทกษะชวตและอาชพ

3.4 หองเรยนศตวรรษท 21 บทบาทการศกษาในยคความรท า ใหการจดหลกสตรและการสอนตองปรบใหสอดคลอง

ท าใหนกการศกษาตองพจารณาถงการจดหองเรยนของศตวรรษท 21 วามขอแตกตางของหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21 อยางไร บทบาทครและนกเรยนหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21 ควรมลกษณะอยางไร และการจดสภาพแวดลอมโดยมประเดนส าคญดงน

1. ขอแตกตางของหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21 ในภาพรวมของหองเรยนในศตวรรษท 20 มความแตกตางจากหองเรยนในศตวรรษท

21 ดงตารางท 4

50

ตารางท 4 เปรยบเทยบหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21 หองเรยนในศตวรรษท 20 หองเรยนในศตวรรษท 21

1. ยดเวลาเรยนเปนหลก 1. ยดผลลพธเปนหลก (outcome based) 2. เนนทการทองจ า เนอหาตางๆ

2. เนนทผเรยนรอะไรและแสดงความสามารถใดบาง

3.บทเรยนเนนระดบการคดขนต าของบลมคอดานความรความจ าความเขาใจและการน าไปใช

3.บทเรยนเนนระดบการคดขนสงของบลมคอการสงเคราะห วเคราะหและประเมนคา

4.ใชหนงสอต าราเปนหลก 4.ใชการวจยเปนหลก 5.การเรยนรของผเรยนเปนลกษณะรบการถายทอดจากคร(Passive Learning)

5.ผเรยนเปนผลงมอปฏบต (Active Learning)

6.ผเรยนถกจ ากดใหเรยนในหองสเหลยม

6.ผเรยนเรยนรแบบรวมมอกนกบผอนทงในชนเรยนและนอกชนเรยน

7.ครเปนศนยกลาง ผถายทอดเนอหา

7.ผเรยนเปนศนยกลางมครคอยอ านวยความสะดวก

8. ผเรยนมอสระนอยมาก 8. ผเรยนมอสระอยางมาก 9. มปญหาดานวนย ผเรยนขาดแรงจงใจ

9. ไมมปญหาดานวนย ผเรยนและครตางเคารพสทธซงกนและกน

10.หลกสตรแยกเปนสวนๆ 10.หลกสตรบรณาการขามสาระวชา 11.ประเมนโดยใชเกรดเฉลย 11.เกรดขนอยวานกเรยนไดเรยนรอะไร 12.มการคาดหวงผลการเรยนทเปนระดบต า 12.มการคาดหวงผลการเรยนทเปนระดบสง 13.ครเปนผตดสนผลประเมนเพยงผเดยว

13.มผประเมนหลายฝายทงตนเองและเพอนและประเมนสภาพจรง

51

ตารางท 4 เปรยบเทยบหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21(ตอ)

หองเรยนในศตวรรษท 20 หองเรยนในศตวรรษท 21 14. หลกสตรและเนอหาทสอนไม สอดคลองและมความหมายตอผเรยน

14.หลกสตรและเนอหาทสอนสอดคลองกบความสนใจ ประสบการณและความสามารถของผเรยนและเปนโลกความเปนจรง

15.หนงสอแบบเรยนเปนเครองมอส าคญของการเรยนร

15.มการใชโครงงาน วธการและสอทหลากหลายในการเรยนรและการประเมน

16.ไมมการค านงถงความแตกตางของผเรยน 16.หลกสตรและการสอนค านงถงความแตกตางของผเรยน

17.เนนท 3 R ไดแกการ อาน (Reading),การเขยน(writing)และ เลขคณต(Arithmetic)

17.เนนทความสามารถหลากหลายเพอใหสามารถท า งานในโลกยคใหมได

18.สงคมเปนรปแบบโรงงาน (Factory Model) เปนยคอตสาหกรรม

18.สงคมเปนรปแบบโลกาภวตน (Global Model)เปนสงคมทมความกาวหนาทางเทคโนโลยสง

19.การประเมนผลใชขอสอบมาตรฐาน

19.การประเมนผลไมจ ากดเฉพาะขอสอบมาตรฐาน

2. บทบาทครและนกเรยนหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21 เมอกาวเขาสศตวรรษท 21 หองเรยนจะแตกตางอยางมากจากหองเรยนของศตวรรษท 20

ในหองเรยนของ- ศตวรรษท 21 ครท า หนาทเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยนรและจดสภาพหองเรยนใหนกเรยนไดพฒนาทกษะทจ าเปนส าหรบงานอาชพในอนาคต ใชหลกสตรทนกเรยนไดท า โครงงานรวมกนท า ใหพฒนาทกษะการคดขนสง มทกษะการสอสารทมประสทธภาพและสามารถใชเทคโนโลยของศตวรรษท 21 ได

หองเรยนของศตวรรษท 21 เปนหองเรยนทนกเรยนเปนศนยกลาง ครไมใชผบรรยายแตนกเรยนเรยนรจากการลงมอปฏบตโดยมครคอยชแนะชวยเหลอเมอตองการในการท า โครงงาน นกเรยนเรยนจากวธการสบเสาะหาความร (inquiry) และมการเรยนรรวมกบคนอนๆ การเรยนรไมไดมงทการจดจ า เนอหาแตเปนการใหนกเรยนฝกใชขอมล น าความรทมมาสรางโครงงาน จดเนนของการเรยนคอฝกใหเปนผเรยนรตลอดชวต ครประเมนผลการเรยนรจากความสามารถในการท า

52

โครงงาน การน า เสนอและพฤตกรรมทพงประสงค เพอใหนกเรยนเปนคนมคณภาพเชงผลตภาพ (productive)

ครไมใชผรบผดชอบการเรยนรของนกเรยนโดยล า พงแตยงมผมสวนเกยวของคนอนๆไดแก ผบรหาร กรรมการโรงเรยน พอแมและตวนกเรยนเองทตองรบผดชอบรวมกน บทบาทใหมของครในศตวรรษท 21 คอผอ านวยความสะดวก ใชทรพยากรการเรยนรเพอสรางสภาพแวดลอมการเรยนรทเหมาะสมกบการใหนกเรยนไดสรางความรเอง ใหนกเรยนไดท ากจกรรมทมความหมายสอดคลองกบชวตจรง ครมหนาทสนบสนนใหผเรยนไดท า งานรวมกนแทนการแขงขนกนเพอสรางทมและมการสอสารกนระหวางคร นกเรยน พอแมและผบรหาร

ตารางท 5 หองเรยนของศตวรรษท 21 แตกตางจากหองเรยนของศตวรรษท 20

บทบาทครและนกเรยนหองเรยนของศตวรรษท20

บทบาทครและนกเรยนหองเรยนของศตวรรษท 21

1. ครเปนศนยกลาง ครใชเวลาในการใหความรจากการสอนโดยตรง

1. นกเรยนเปนศนยกลาง ครท า หนาทเปนผคอยอ า นวยความสะดวก คอยชแนะผเรยนใหท า โครงงานตามสภาพจรง

2. สอนเพอใหครบเนอหาในหลกสตร ครสอนเนอหาจากเรองหนงไปอกเรอง หนงจนครบทกเนอหาโดยไมค านงวา นกเรยนจะเกดการเรยนรหรอไม

2. เนนใหนกเรยนเรยนรและลงมอปฏบต ครใหนกเรยนท า โครงงานทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร นกเรยนแสดงความสามารถในการปฏบตโครงงานและมครคอยชวยเหลอเมอตองการ

3. เนนการทองจ า เนอหา ครใชเวลาสวนใหญในการอธบายให ความรและประเมนผลดวยการทดสอบ หลงเรยน

3. ฝกนกเรยนใหใชขอมลมาพฒนา โครงงานครใหนกเรยนไดแสวงหาและใชขอมลในการท า โครงงานดวยตนเอง

4. ครเปนผบรรยาย ครใชเวลาสวนใหญในการใหความรดวยการบรรยาย

4.ครเปนผอ านวยความสะดวก ครจดใหนกเรยนท า โครงงานซงนกเรยนไดศกษาคนควาดวยตนเอง ครท า

53

ตารางท 5 หองเรยนของศตวรรษท 21 แตกตางจากหองเรยนของศตวรรษท 20 (ตอ) บทบาทครและนกเรยนหองเรยนของศตวรรษท20


หนาทเปนเพยงโคช ผชแนะและใหการสนบสนน ครจงเปนเหมอนผจดการโครงงาน

5. จดกลมผเรยนเปนกลมเดยวสอนเหมอนกนทงหอง นกเรยนเรยนเนอหาเหมอนกนทงชน

5. จดกลมผเรยนยดหยนตามความถนดของแตละคน ครจดนกเรยนเปนกลมตามความสนใจ มการสอนในหลายลกษณะเชนรายบคคล เปนคและเปนกลมยอย

6. ใชยทธวธสอนแบบเดยว 6. ใชยทธวธสอนหลายๆแบบ

7. ประเมนเนนทความรความจ า ครใชขอสอบเปนเครองมอในการประเมน นกเรยนเนนการจดจ า เนอหาทใชความคดขนต า

7. ประเมนเนนทการคดขนสง ครใหนกเรยนท า โครงงานทตองอาศยการคดขนสง

8. สอนเปนวชาเดยวๆไมสมพนธกบวชาอนๆ ครสอนล าพงในวชาทสอนไมเกยวของกบวชาอนๆ

8. สอนสมพนธกบวชาอนๆ ครใหนกเรยนท าโครงงานทบรณาการกบวชาอน

9. นกเรยนเรยนตามล าพง นกเรยนถกกระตนใหท า งานตามล าพง

9. นกเรยนเรยนรรวมกน ครใหนกเรยนท างานรวมกนโดยท าโครงงาน

10. ประเมนผลผเรยนดวยการทดสอบ นกเรยนถกประเมนดวยแบบทดสอบ

10. ประเมนผลนกเรยนจากความสามารถทเกดขน ครประเมนนกเรยนจากผลงานการท าโครงงานของนกเรยน

11. ใชต าราเปนหลก ครสอนเนอหาตามหนงสอ ซงใชเปนแหลงขอมลส าคญ

11. ใชแหลงความรทหลากหลาย ครใชหนงสอเปนเพยงแหลงขอมลหนง ใชควบคกบแหลงอนๆเชนอนเตอรเนต วารสาร

12. ใชเทคโนโลยเปนเพยงเพอใหดทนสมย ครเปนผใหขอมล ความรและใชเทคโนโลยชวยในการน า เสนอขอมล

12. เทคโนโลย ใชเปนเครองมอส าคญในการเรยนร ครใหนกเรยนใชเทคโนโลยในการสบคนขอมล

54

ตารางท 5 หองเรยนของศตวรรษท 21 แตกตางจากหองเรยนของศตวรรษท 20 (ตอ)

บทบาทครและนกเรยนหองเรยนของศตวรรษท20


เพอท า โครงงานและสรางชนงาน

13. ครสอนสอดคลองกบแบบการเรยนเดยวของผเรยน ครใชวธสอนแบบเดยวตลอดเวลาทสอนในชนเรยน สวนใหญบรรยายและเขยนบนกระดาน

13. ครสอนโดยยดความแตกตางของแบบการเรยนของนกเรยน ครใชเครองมอทหลากหลายในการน าเสนอขอมลขนอยกบความเหมาะสมกบกลมนกเรยน นกเรยนเองมโอกาสใชเครองมอตางๆในการน า เสนอผลงาน

14. เนนใหนกเรยนเรยนเนอหา เนนทการสอนเนอหาใหครบตามหลกสตร

14. เนนใหนกเรยนน า ตนเองในการเรยน เนนทการท า โครงงานทนกเรยนเปนผหาค าตอบดวยการลงมอปฏบตและสบคนขอมลเอง

15. เรยนเนอหาและทกษะยอยๆ เนอหาและทกษะทเรยนไมสอดคลองกบทมอยในสภาพจรง

15. เรยนโดยใชขอมลทหลากหลาย ครใหนกเรยนเรยนรจากการท า โครงงานตามสภาพจรงซงชวยฝกทกษะทจ าเปนส าหรบอนาคต

16. นกเรยนมหนาทเรยน นกเรยนท ากจกรรมเพอการเรยนรอยางเดยวเชนจดโนต ฟงครอธบาย

16. นกเรยนเปนเสมอนคนทอยในงานอาชพจรง ครมอบหมายงานใหนกเรยนเชนท า โครงงานและการใหนกเรยนท ากจกรรมเยยงนกวทยาศาสตร นกคณตศาสตร นกเขยนซงนกเรยนเรยนตามสภาพจรง

17. ครท างานล าพง หองเรยนปดไมมบคคลภายนอกมาเกยวของ

17. ครท างานรวมกบคนอนๆ ครท างานรวมกบคนอนๆในการพฒนานกเรยนใหเกดการเรยนร

55

ตารางท 5 หองเรยนของศตวรรษท 21 แตกตางจากหองเรยนของศตวรรษท 20 (ตอ)

บทบาทครและนกเรยนหองเรยนของ

ศตวรรษท20 บทบาทครและนกเรยนหองเรยนของศตวรรษท 21

นกเรยนเบอโรงเรยนเพราะไมมสวนรวมมากนก

21 มาพฒนาใหนกเรยนมสวนรวมโดยใชการสอนทมประสทธภาพ

19. เนนการสอนเนอหา ครเนนการสอนเนอหาแตอยางเดยว

19. เนนการเตรยมผเรยนสอาชพ ครเตรยมนกเรยนเพอศตวรรษท 21 ใหเรยนรสภาพจรงและฝกทกษะทจ าเปนส าหรบศตวรรษท 21

20. ครมหนาทรบผดชอบคนเดยว ครมความรบผดชอบตอการเรยนเพยงผเดยว

20. ครมหนาทรบผดชอบรวมกบคนอนๆ ครมการสอสารกบผมสวนไดสวนเสย เชนผบรหาร คณะกรรมการโรงเรยน พอแมนกเรยนและขอความรวมมอจากทกฝายในการพฒนานกเรยน

21. ครไดรบการพฒนาเมอถกสง ครเปนผท าตามค า สงและไดรบการพฒนาวชาชพอยางขาดประสทธภาพ

21. ครเปนสวนหนงของชมชนแหงการเรยนร ครเปนผวางแผนการพฒนาวชาชพตนเองโดยมชมชนแหงการเรยนรเนนการใชค าถามหลายๆประเภท

22. ครเนนทค าตอบถกตองของนกเรยน ครใชค าถามระดบต า ซงตองการค าตอบชนดใชความจ า เนนค าตอบทถกตอง

22. เนนทค าตอบหลายๆแบบของนกเรยน ครใชค าถามระดบสงทเนนใหผเรยนคดในหลายแงมม

23. ครเปนผสะทอนความคดเหนใหกบผเรยน ครวเคราะหผลคะแนนสอบเพอรายงานความกาวหนาของนกเรยน

23. ผเรยนสะทอนความคดเหนใหกบคร ครกบนกเรยนวเคราะหผลการเรยนรวมกนเพอทราบจดแขงจดออนและครน าผลสอบมาปรบปรงการเรยนการสอน

56

3. การจดสภาพแวดลอมทางการเรยน การจดสภาพแวดลอมทางการเรยน แบงไดเปน 3 ลกษณะดวยกนคอ สภาพแวดลอมทางดานกายภาพ สภาพแวดลอมทางดานจตภาพ และสภาพแวดลอมทางดานสงคม

3.1 สภาพแวดลอมทางดานกายภาพเปนสภาพแวดลอมทมนษยสรางขน ไดแก อาคารสถานท โตะ เกาอ สอ อปกรณการสอนตางๆ รวมทงสงตาง ๆ ทอยตามธรรมชาตไดแก ตนไม พช ภมอากาศ ภมประเทศ เปนตน สภาพแวดลอมทางการเรยนดานกายภาพ จะสงผลตอการเรยนการสอน และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน แบงออกเปนสภาพแวดลอมในหองเรยนและสภาพแวดลอมภายนอกหองเรยน

3.2 สภาพแวดลอมภายในหองเรยน ประกอบดวยหองเรยนและอปกรณการเรยนตางๆ แสงสวาง ส เสยง อณหภม เหลานเปนตน

1. หองเรยนและอปกรณการเรยน ไดแก หอง พนหอง ผนง ประต หนาตาง ขนาดและพนทวางภายในหองเรยน โตะ เกาอ กระดานด า อปกรณตกแตงหองเรยน เชน แจกนดอกไม ภาพวาด เปนตน

2. แสงสวาง ไดแกแสงธรรมชาตจากดวงอาทตย และแสงประดษฐ ซงเปนแสงจากหลอดไฟประดษฐ

3. เสยง ไดแก เสยงบรรยายของผสอน เสยงการสนทนาระหวางผสอนและผเรยนหรอผเรยนกบผเรยน เสยงจากเครองขยายเสยง เหลานจะตองมระดบความดงทพอเหมาะ

4. อณหภม ไดแก ระดบความชนของอากาศ การถายเทของอากาศ การระบายอากาศโดยธรรมชาตและการ ระบายอากาศจากอปกรณอ านวยความสะดวก ไดแกพดลม เครองปรบอากาศ เปนตน

3.3 สภาพแวดลอมภายนอกหองเรยน ไดแก แหลงความรตางๆ เชน แหลงวทยบรการ หองปฏบตการ หองทดลอง โรงฝกงาน หองสมด ศนยวฒนธรรม ตางๆ ซงสงตาง ๆ เหลานจะมความสมพนธเกยวเนองกบ การเรยน และการศกษาคนควาหาความรเพมเตมนอกเหนอจากในหองเรยน

3.4 สภาพแวดลอมทางดานจตภาพ ไดแก สภาพแวดลอมทมผลกระทบตอ ความรสกจตใจ เจตคตของนกเรยน ทมตอการเรยนการสอน

3.5 สภาพแวดลอมทางดานสงคม ไดแกสภาพแวดลอมทเกดจากปฏสมพนธระหวาง บคคล เชน ความสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยนดวยกน นกเรยนกบครผสอน รวมถงกฎระเบยบและขอบงคบตาง ๆ ของโรงเรยน องคประกอบของ สภาพแวดลอมทางการเรยนดานสงคม เชน

57

3.5.1 การสรางบรรยากาศในชนเรยน จากงานวจยพบวาบรรยากาศในชนเรยน มความสมพนธในทางบวกกบ ผลสมฤทธทางการเรยน 3.5.2 การสรางแรงจงใจ หากนกเรยนเกดแรงจงใจทจะเรยน จะท าใหผลการเรยนดขน แรงจงใจจะมทงภายนอกและ ภายใน ส าหรบแรงจงใจภายนอกนนผสอนสามารถกระตนเพอใหนกเรยนสามารถ แสดงพฤตกรรมอยางใดอยางหนง ตามทตองการได 3.5.3 ความสมพนธระหวางครกบนกเรยน ความส าเรจดานวชาการและพฤตกรรมของนกเรยนมผลมาจากความสมพนธ ทมระหวางครและนกเรยน กลาวคอ คณภาพของความสมพนธและการใหความสนบสนนรวมมอกนสวนบคคล ในชนเรยนมผลตอระดบความตองการของนกเรยนแตละคน เนองมาจนสามารถสรางกระบวนการเรยนร และความ สมพนธระหวางครกบนกเรยน และมผลโดยตรงตอความส าเรจในการท ากจกรรมดานการเรยน (ไพฑรย ศรฟา, 2556)

สรปหองเรยนศตวรรษท 21 คอ แหลงการเรยนร เพอใชส าหรบการเสรมสรางประสบการณทางการเรยนการสอน การฝกอบรม รวมทงการฝกทกษะ ความรในดานตางๆโดยมจดเนนการสรางปฏสมพนธทางการเรยนรวมกนจากเทคโนโลยทหลากหลายทงสอในระบบภาพและเสยง กอใหเกดการเรยนทงในระบบชนเรยนปกตและนอกชนเรยนในการเรยนแบบทางไกลทมประสทธภาพ

การจดการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 หมายถง การพฒนาคนรนใหมใหมคณลกษณะพรอมส าหรบการด ารงชวตและรบมอการความเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตเนองดวยโลกทไรพรมแดน ความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร และนโยบายความรวมมอของพลเมองโลก ซงเปนสงจ าเปนทตองมการคดคนหาแนวทางสกระบวนการทกษะใหมในศตวรรษท 21

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาแนวคดและทฤษฎเกยวกบวธการปรบเปลยนแนวคดเพอสรางนวตกรรมทางการศกษาภายใตกรอบแนวคดทเรยกวา 21st Century ซงเปนแนวคดในการพฒนาคนรนใหมใหมคณลกษณะพรอมสาหรบการด ารงชวตและรบมอการความเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตเนองดวยโลกทไรพรมแดน ความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร และนโยบายความรวมมอของพลเมองโลก ซงเปนสงจ าเปนทตองมการคดคนหาแนวทางสกระบวนการทกษะใหมในศตวรรษท 21 จากผลการศกษาวรรณกรรมทเกยวของ เพอพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง ใชในการฝกอบรม การสมมนา การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การมอบหมายงานใหท า หรออนๆ ไดก าหนดเนอหาในการพฒนาความร ดงตอไปน 1) การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 2) ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 3) บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4) การสรางและพฒนาโจทย

58

ปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5) การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

ตอนท 4 บรบทปจจบนของโรงเรยนบานนาด

ผศกษาขอน าเสนอบรบทของโรงเรยนบานนาด สภาพปจจบน บรบทดานการบรหาร

และการจดการสถานศกษา ดงน

โรงเรยนบานนาด เปนโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 (สพป.ขก.5) ตงอยหมท 16 ต าบลกดธาต อ าเภอหนองนาค า จงหวดขอนแกน ในเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลกดธาต มระยะหางจากตวจงหวดขอนแกน 84 กโลเมตร หางจาก สพป.ขอนแกน เขต 5 เปนระยะทาง 65 กโลเมตร ตงอยหางจากทางหลวงแผนดนหมายเลข 2133 ภเวยง – ศรบญเรอง ระยะทาง 700 เมตร มเขตบรการการศกษารบผดชอบ หมท 9 , 13 , 16 ต าบลกดธาต จดการเรยนการสอนตงแตชนปฐมวย – ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนบานนาด กอตงขนเมอวนท 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2483 มคร 2 คน นายกนก หลาค า เปนครใหญ เปดท าการสอนตงแตชนประถมศกษาปท 1 ถงชนประถมศกษาปท 4 โดยอาศยศาลาวด พ.ศ. 2484 ไดสรางอาคารเรยนชวคราวบนพนท 25 ไร พ.ศ. 2493 อาคารเรยนทรดโทรมมาก ไดยายทเรยนไปทวด พ.ศ. 2498 ไดรบงบประมาณสรางอาคารเรยน แบบ ป. 1 ซ. ขนาด 3 หองเรยน พ.ศ. 2502 ไดตอเตมอาคารเรยนโดยทนสมทบจากคณะผปกครองนกเรยน จ านวน 45,000 บาท

ปจจบน โรงเรยนไดเปดท าการสอนตงแตระดบกอนประถมศกษา ประถมศกษา และ มธยมศกษาตอนตน ม วาท รอยตร วญญ สธรรมฤทธ เปนผอ านวยการโรงเรยน มนกเรยน ทงสน จ านวน 319 คน ครและบคลากร จ านวน 19 คน ลกจางประจ า ต าแหนงพนกงานบรการ จ านวน 1 คน

โรงเรยนบานนาดจดท าแผนพฒนาระยะด าเนนงาน 4 ปของโรงเรยนซงเปนแผนระยะยาว และมการจดท าแผนรายป อกทงยงสงเสรมใหบคลากรไดจดท าแผนจดการเรยนรของแตละคนครบทกคน และไดมการทบทวนแผนการด าเนนงานและแผนปฏบตการอยางตอเนองทกปเพอใหสอดคลองกบนโยบายและทศทางประกนคณภาพของโรงเรยนบานนาด โดยการจดประชมชแจงนโยบาย และเปาหมายการด าเนนงาน รวมกนเพอก าหนดกจกรรมหรอโครงการภายใตตวบงช และเกณฑมาตรฐานการประเมนครอบคลมทกระบบ และสามารถตอบตวบงชไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล อกทงยงน าผลจากขอเสนอแนะของคณะกรรมการประเมนคณภาพภายในและคณะกรรมการสถานศกษามาจดท าแผนพฒนาคณภาพอยางตอเนองทกป

59

มการจดประชมคณะกรรมการสถานศกษา/ครแกนน า/ครประจ าชน เพอสรางความเขาใจใหเหนความส าคญของการพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนดศรต าบล หาแนวทางและรวมกนพฒนาตลอดจนมอบหมายผรบผดชอบในการด าเนนงานตามแผน พฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย เปนการเรยนรตลอดชวต ผเรยนผสอนตางมบทบาทรวมเรยนรไปดวยกน โดยมมาตรการสงเสรมสนบสนนการด าเนนการเพอใหเกดประสทธภาพในการท างานดงน

- สงเสรมสนบสนนใหบคลากรไดรบการพฒนาความรและทกษะดาน การบรณาการใชเทคโนโลยกบการจดการเรยนการสอน โดยการเขารบการอบรมเนนการพฒนาบคลากรใหใช ICT เพอพฒนาการเรยนร และจดหาสอและเทคโนโลยททนสมย

- จดกระบวนการแลกเปลยนประเดนปญหาอปสรรคตอการด าเนนงานเพอใหผรบผดชอบสามารถปฏบตงานไดบรรลตามเปาหมายทก าหนด

- น ากระบวนการจดการความรมาบรณาการกบกระบวนการท างาน โดยใชระบบพเลยงคอยใหค าปรกษา และใชเทคนคเพอนชวยเพอน

ดานการพฒนาโรงเรยน โรงเรยนบานนาดเปนโรงเรยนตนแบบสถานศกษาพอเพยงในป พ.ศ. 2555 มการพฒนาดานการจดสภาพแวดลอมบรเวณโรงเรยนใหสงบสะอาดสวยงามรมรนปลอดอบายมขโดยทโรงเรยนตระหนกถงความส าคญของบรรยากาศของโรงเรยนวาโรงเรยนทมบรรยากาศดมความสะอาดรมรนสวยงามสงบปลอดภยปลอดอบายมขจะเออตอการจดการเรยนการสอนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมและการพฒนาดานตางๆของนกเรยนเปนอยางยง มการปรบปรงหองเรยนหองปฏบตการตางๆใหพรอมใชงานพรอมสนบสนนการเรยนรของผเรยน ใชแหลงเรยนรภมปญญาทองถน มหองเรยนอจฉรยะในการบรณาการเรยนการสอนทเหมาะแกการจดการเรยนการสอนส าหรบทกวย มสอเทคโนโลยทนสมยในการเรยนร หองประชมโรงอาหารเพยงพอ สนบสนนอยางเตมท มการปรบปรงสนามกฬาใหมสภาพพรอมใชอกทงยงใหบรการแกชมชนในดานสถานทเพอใชจดกจกรรมกฬางานนอกจากนโรงเรยนยงไดอาศยสภาพแวดลอมบรเวณอาคารสถานทเปนอบายในการพฒนาจตใจของบคลากรทกฝายดวยการแบงพนทรบผดชอบดแลเพอฝกความรบผดชอบการเสยสละการใหความรวมมอตอกนดงนนทกเชาครและนกเรยนจะรวมกนท าความสะอาดประดบตกแตงดแลพนทรบผดชอบของตนเองตามทไดรบมอบหมาย

การจดสถานท มมกจกรรมหรอมมประสบการณทสงเสรมคณธรรม จรยธรรม การออม และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ภายในหองเรยน และจดจดเรยนรหรอแหลงเรยนรภายในโรงเรยน สามารถใชประโยชนรวมกนไดอยางสงสด โรงเรยนบานนาด ไดจดใหมมมประสบการณ หองปฏบตกจกรรมตางๆ และแหลงเรยนรตางๆ มากมาย ทงในและนอกโรงเรยน เชน มซมบชา

60

พระพทธรปประจ าโรงเรยน มหองจรยธรรม มปายนเทศมมความรตางๆ ตามตนไมมสภาษตสอนใจ รวมทงในหองน ายงมบทรอยกรองสอนใจ เปนตน

ดานการจดการเรยนร (PROCESS) โรงเรยนบานนาดมหลกสตรสถานศกษาทสงเสรมใหผเรยนเรยนรโดยเนนผเรยนเปนส าคญตามแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มการจดการเรยนการสอนดานคณธรรม จรยธรรม โรงเรยนบานนาด จดการเรยนรทกระตนใหผเรยนไดเขาใจในสภาพปญหาทแทจรง เรยนรจากการเรยนและการท างานรวมกนเปนกลมเพอคนควาหาวธแกปญหา มงพฒนาทกษะการเรยนรมากกวาความรทไดมา เปดโอกาสใหผเรยนไดแกปญหาดวยวธการคดทหลากหลาย ผสอนมความเชอวาผเรยนทกคนสามารถพฒนาได แตเรวชาแตกตางกนตามความพรอมและพฒนาการ มการใชสอเทคโนโลยประกอบการเรยนการสอนในทกชนและทกรายวชา ครผสอนมทกษะการใช ICT เปนแหลงเรยนรในการน าเทคโนโลยมาบรณาการในการจดการเรยนร มหองเรยนอจฉรยะและมสอเทคโนโลยททนสมยครบทกชนและทกกลมสาระในการจดการเรยนร จนเปนแหลงศกษาดงานของโรงเรยนใกลเคยง และเปนโรงเรยนแกนน าดานการใชสอมาบรณาการในการจดการเรยนรของส านกงานเขตพนทการศกษา

ด า นผลผล ต (OUTPUT) จ ากก า รพฒนาด า นโร ง เ ร ยนด า น ป จ จย ( INPUT) ดานกระบวนการ (PROCESS) จดการเรยนร และดานกระบวนการ (PROCESS) ปลกฝงนสยนกเรยน สงผลตอโรงเรยนบานนาด นกเรยน และชมชน โดยนกเรยนทเรยนทอนเขามาเรยนในโรงเรยนบานนาดเพมขน แตจ านวนนกเรยนของโรงเรยนไมเพมขน เนองมาจากจ านวนนกเรยนทออกมจ านวนมากกวาจ านวนนกเรยนทเขาเรยนใหม จงท าใหจ านวนรวมของนกเรยนลดลง ใน 2 ปทผานมา ในสวนของการจดการศกษาไดรบความไววางใจจากผปกครองเปนอยางด ซงเปนเครองยนยนวาผปกครองมความพงพอใจตอการจดการศกษาของโรงเรยน เพราะทกครงทมกจกรรมผปกครองจะใหความรวมมอเปนอยางด ในสวนของสภาพแวดลอมในการท างานนนเออตอการท างานของคร ท าใหครสามารถท างานจนเกดผลดหลายอยางทงทางวชาการ การน าสอเทคโนโลยมาบรณาการจดการเรยนการสอนท าใหผเรยนเกดความสนใจในการจดการเรยนการสอน และทงดานอาชพตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มผลการประเมนคณภาพภายในโดยส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ระดบปฐมวย คะแนนเฉลย 4.84 ระดบการศกษาขนพนฐาน คะแนนเฉลย 4.79 และมผลการการประเมนคณภาพภายนอกจากส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา ระดบปฐมวยผานการประเมน ระดบดมาก คะแนนเฉลย 95.92 ในระดบการศกษาขนพนฐานผานการประเมน ระดบด คะแนนเฉลย 80.20 ผลสมฤทธทางการเรยนเมอเปรยบเทยบกบปทผานมาในกลมสาระตาง ๆ เพมขนดงน ภาษาไทย เพมขนรอยละ 0.46 คณตศาสตร เพมขนรอยละ 0.03 สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เพมขนรอยละ 1.44 และการ

61

งานอาชพและเทคโนโลย ลดลงรอยละ 0.03 สวนคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนจากผลการทดสอบระดบชาต สงขนเมอเทยบกบปทมา ทงระดบชน ประถมศกษาปท 6 และมธยมศกษาปท 3 ผลการประเมนการอาน เขยน คดเลขคลองของโรงเรยนในระดบชนประถมศกษาปท 2 มคะแนนรอยละ 94.86 ระดบชนประถมศกษาปท 3 มคะแนนรอยละ 95.41 ระดบชนมธยมศกษาปท 3 มคะแนนรอยละ 96.03 นอกจากนจากการทโรงเรยนไดจดกจกรรมเกยวกบประเทศสมาชกอาเซยนท าใหนกเรยนสามารถสอสารภาษาของประเทศในกลมสมาชกอาเซยนได ในดานของการมวนย มความเคารพ และมความอดทน ผลจากการด าเนนกจกรรมตามแนว 5 หองชวตเนรมตนสย นกเรยนมการแตงกายเปนระเบยบ เพราะจะมผปกครองคอยดแลทบาน และครคอยตกเตอนกอนเขาโรงเรยน มการสงงานทไดรบมอบหมายตรงตามเวลาทก าหนด มความตรงเวลาในการท ากจกรรมตาง ๆ ทงกจกรรมหนาเสาธง และการเขาเรยน สามารถท างานเปนทมรวมกบบคคลอนไดด มความเคารพในกฎระเบยบของโรงเรยน มความออนนอมถอมตน ยมแยมแจมใส มสมมาคาระ พดจาสภาพ จนเปนนสย นกเรยนมความสามารถในการใชเทคโนโลยในการคนควาหาความรทงในและนอกเวลาเรยน มทกษะพนฐานในการใชโปรแกรมคอมพวเตอร โดยไดรบรางวลการแขงขนการสราง E-Book ระดบเหรยญทอง จากศนยเครอขายโรงเรยนหนองนาค า และในการจดการเรยนการสอนนกเรยนกไดใชคอมพวเตอรในการสบคนขอมลในรายวชาตาง ๆ ดวย โดยมทกษะในการเลอกสบคนขอมลทจ าเปนตอการเรยนร และรจกปฏเสธขอมลทไมเหมาะสม เพราะมการสอดแทรกวธการสบคนขอมลเขาในกจกรรมการเรยนการสอนดวย

ตอนท 5 บทสงเคราะหเพอก าหนดกรอบแนวคดในการวจยในการออกแบบคมอการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

5.1 กรอบแนวคดการวจยเชงทฤษฎดานเนอหา จากทผศกษาคนควาไดด าเนนการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของในหวขอตางๆ ผวจยไดศกษาแนวคดและทฤษฎเกยวกบวธการปรบเปลยนแนวคดเพอสรางนวตกรรมทางการศกษาภายใตกรอบแนวคดทเรยกวา 21st Century ซงเปนแนวคดในการพฒนาคนรนใหมใหมคณลกษณะพรอมส าหรบการด ารงชวตและรบมอการความเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตเนองดวยโลกทไรพรมแดน ความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร และนโยบายความรวมมอของพลเมองโลก ซงเปนสงจ าเปนทตองมการคดคนหาแนวทางสกระบวนการทกษะใหมในศตวรรษท 21 การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมประโยชนในการจดการเรยนรตามแนวทฤษฎสรรคนยม (Constructivism) เปนการสงเสรมใหนกเรยน เรยนรกระบวนการแสวงหาความรดวยตนเอง เรยนรและพฒนาการท างานรวมกน พฒนาดานการใชเหตผล พฒนาความเชอมนในตนเองและความรบผดชอบจากผลการศกษาวรรณกรรมทเกยวของ เพอพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง ใชในการฝกอบรม การสมมนา การศกษาดวย

62

ตนเอง การศกษาเปนกลม การมอบหมายงานใหท า หรออนๆไดก าหนดเนอหาในการพฒนาความร ดงตอไปน

1.การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 2.ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 3.บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4.การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5.การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

นอกจากนนจากผลการศกษาหลกการและทฤษฎทเกยวของในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ของนกวชาการไทยและตางประเทศเชน Barrows (2006), Boud and Feletti (1996), Barell (1998), Gallagher (1997), วภาภรณ บญทา (2541), ปนนเรศ กาศอดม (2542), อมรทพย ณ บางชาง (2543), อดม รตนอมพร (2544), สภาวด ดอนเมอง (2544), ยรวฒน คลายมงคล (2545), รงสรรค ทองสกนอก (2547), วชนย ทศศะ (2547), วจารณ พาณช (2555), และส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550) สามารถน าเอาหลกการและวธการตางๆ โดยผวจยไดก าหนดรายละเอยดของแตละขนตอนตามทศนะของนกวชาการหลายทานไวดงน

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมประโยชนในการจดการเรยนรตามแนวทฤษฎสรรคนยม (Constructivism) เปนการสงเสรมใหนกเรยน เรยนรกระบวนการแสวงหาความรดวยตนเอง เรยนรและพฒนาการท างานรวมกน พฒนาดานการใชเหตผล พฒนาความเชอมนในตนเองและความรบผดชอบส าหรบขนตอน PBL ผลจากการวเคราะหและสงเคราะห ม 7 ขนตอนส าคญ ดงน





63




64

ภาพท 4 กรอบแนวคดการวจยเชงทฤษฎดานเนอหา

Problem-based-

Learning


อธบายศพททไมเขาใจ


ระบปญหา


ระดมสมอง


วเคราะหปญหา


สรางประเดนการเรยนร


หาความรดวยตนเอง


รายงานตอกลม

คมอการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

การเรยนรในศตวรรษท

21

ความหมายและขนตอน

บทบาทผเรยนผสอน

การสรางและพฒนาโจทย

การประเมนผล

การศกษาในศตวรรษ 21

การเรยนรในศตวรรษ 21

การเรยนรโดยใชปญหาเปน

ฐาน

หลกสตรสถานศกษา

2551

- ครผสอนทจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 - นกเรยนเรยนรตามกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบศตวรรษท 21

65

5.2 กรอบแนวคดการวจยดานกระบวนการ จากแนวคดและขนตอนการวจยและพฒนาตาม เพอวจยและพฒนา ประกอบดวยโครงการทมจดมงหมาย กจกรรม ผลงานทคาดหวง และทรพยากรทใช โดยมเอกสารประกอบโครงการ ซงเมอน าไปทดลองใชในภาคสนาม จะไดรบขอมลสะทอนเพอการปรบปรง สามารถสงผลตอการพฒนา มการน าความร สรางความตระหนก ทสงผลตอการเปลยนแปลงในงาน และสงผลตอนกเรยนตามขอบขายทคาดหวง

ในการวจยในครงน ผวจยน าแนวคดหลกการมาประยกตใชกบกระบวนการวจยและพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย โครงการ 2 โครงการ คอ 1)โครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย มจดมงหมายเพอพฒนาความร 5 ดาน คอ 1) การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 2) ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 3) บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4) การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5) การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน และ 2) โครงการน าความรสการปฏบต โดยแตละโครงการจะมการประเมนผลการปฏบตโครงการดวย เชน โครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย(โครงการท 1) มการประเมนผลดงน 1) ประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย 2) ประเมนความรของกลมเปาหมายหลงการพฒนาตามโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย 3) ถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย และโครงการน าความรสการปฏบต(โครงการท 2) มการประเมนผลดงน 1) แบบประเมนปฏกรยาตอโครงการน าความรสการปฏบต 2) แบบถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการน าความรสการปฏบต

ในกรณการประเมนประสทธผลโปรแกรมหลงการทดลองซงมการประเมน 2 ดาน คอ (1) การประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน (2) การประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน ซงจะท าการประเมนทงระยะกอนการทดลองและหลงการทดลอง ดงแสดงภาพประกอบ

66

ภาพท 5 กรอบแนวคดเพอการวจยดานกระบวนการโปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

ปฏบตการ - โครงการน าความรสการปฏบต กลมเปาหมายน าความรทไดรบไปสการปฏบตหนาทในดานการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยน

ศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

ปฏบตการ - โครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง เพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ใน 1)การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 2) ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 3) บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4) การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5) การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

แนวคดพนฐานทน ามาออกแบบโปรแกรม ศกษาเอกสารเพอวเคราะหหลกการ แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการวจยและพฒนา การเรยนรทยดปญหาเปนฐานแนวคดและทฤษฎเกยวกบการเรยนรในศตวรรษท 21 การเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

ประเมนปฏกรยาหลงการด าเนนงานตามโครงการพฒนาความร

ประเมนความรของกลมเปาหมายในการทดลองตามโครงการพฒนาความร โดยใชการประเมนความรของกลมเปาหมายการทดลองในการประเมนความรทเกดจากการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

สรปผลการวจย เพอน าเสนอโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ประเมนความมประสทธผลของโปรแกรมหลงการทดลอง (1) การประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน (2) การประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน

ถอดบทเรยนหลงการด าเนนงานตามโครงการน าความรสการปฏบต

ถอดบทเรยนหลงการด าเนนงานตามโครงการพฒนาความร

ประเมนปฏกรยาหลงการด าเนนงานตามโครงการน าความรสการปฏบต

ประเมนความมประสทธผลของโปรแกรมกอนการทดลองกบกลมเปาหมาย (1) การประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน (2) การประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน

67

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยน

ศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในครงน ใชระเบยบวธวจยและพฒนา (research and development) ทบรณาการแนวคดหลกส าคญในการวจยและพฒนาโปรแกรมของวโรจน สารรตนะ (2558) ซงนวตกรรมทพฒนาขนโดยกระบวนการวจยและพฒนามจดมงหมายเพอน าไปใชพฒนาบคลากรสการพฒนาคณภาพของงาน ทมปรากฏการณหรอขอมลเชงประจกษแสดงใหเหนวามความจ าเปน (need) เกดขน เปนผลสบเนองจากการก าหนดความคาดหวงใหมททาทายของหนวยงาน และการเปลยนแปลงในกระบวนทศนการท างานจากเกาสใหมทบคลากรขาดความรความเขาใจและทกษะในกระบวนทศนใหม ประกอบดวยขนตอนการวจย 6 ขนตอน ทจะน าเสนอรายละเอยดตามล าดบคอ การตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไขการจดท าคมอประกอบโปรแกรม การตรวจสอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข 2 ระยะขนการสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม การทดลองโปรแกรมในภาคสนาม (trial) และการเขยนรายงานการวจยและการเผยแพรผลงานวจย

ในปจจบนมหลกการ แนวคด ทฤษฎทถอเปนนวตกรรมใหมทางการบรหารการศกษาเกดขนมากมาย ทคาดหวงวา หากบคลากรทางการศกษามความร (knowledge) แลวกระตนใหพวกเขาน าความรเหลานไปสการปฏบต (action) กจะกอใหเกดพลง (power) ใหการปฏบตงานในหนาทเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลยงขน ตามแนวคด “Knowledge + Action = Power” หรอตามค ากลาวทวา “Make Them Know What To Do, Then Encourage Them Do What They Know”หรอ “Link To On-The-Job Application” และดวยแนวคดทวาการศกษาวรรณกรรมทเกยวของในบทท 2 ถอเปนจดเรมตนทส าคญของการวจยและพฒนา เพราะจะท าใหได “โปรแกรมเพอวจยและพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน” ทมประสทธภาพ ผวจยจงก าหนดโครงการ 2 โครงการ คอ โครงการโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และโครงการพฒนาบคคลากรครทจะน าไปสการปฏบตดงนน วธด าเนนการวจยในบทท 3 จงจะเรมตนดวยการน าเอา “โปรแกรมเพอวจยและพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกด

68

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทถอเปนกรอบแนวคดเพอการวจย” นนเปนตวตงตน ตามดวยขนตอนการวจยอนๆ ดงภาพประกอบขางลาง

โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ขนตอนท 1 การตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไข

ขนตอนท 2 การจดท าคมอประกอบโปรแกรม ใน 2 โครงการ คอ คมอประกอบโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง คมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบต

ขนตอนท 3 การตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข การตรวจสอบภาคสนามเบองตนและการปรบปรงแกไข การตรวจสอบภาคสนามครงส าคญและการปรบปรงแกไข

ขนตอนท 4 การสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม 2 โครงการ คอ เครองมอประกอบโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง เครองมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบต

ขนตอนท 5 การทดลองโปรแกรมในภาคสนาม โครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง โครงการน าความรสการปฏบต สรปผลการทดลอง และปรงปรงแกไขโปรแกรมในโครงการทงสอง

ขนตอนท 6 การเขยนรายงานการวจย การเผยแพรผลการวจย

ภาพ 6 แนวคดและขนตอนการวจยและพฒนาตามทศนะของวโรจน สารรตนะ

69

รายละเอยดของการด าเนนงานวจยในแตละขนตอน

ขนตอนท 1การตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไข

ในขนตอนนมจดมงหมายเพอตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจยคอ โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยใชเกณฑความสอดคลอง (congruency) ของโปรแกรมกบปญหาหรอความตองการจ าเปนและบรบทของสถานศกษา ใน 2 กจกรรม ดงน

1. การตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจย เปนการตรวจสอบโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยน

ศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทผวจยไดพฒนาจากการศกษาวรรณกรรมทเกยวของในบทท 2 โดยวธการสมภาษณเชงลก (in-depth interview) ผเชยวชาญ จ านวน 9 ราย จ าแนกตามความเชยวชาญ ดงน ผเชยวชาญดานหลกสตรและการเรยนรจ านวน 3 ราย ผเชยวชาญระดบส านกงานเขตพนทการศกษาขนพนฐาน ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานจ านวน 2 ราย และครผสอนในระดบอดมศกษาและระดบสถานศกษาขนพนฐานรวม 3 ราย และผเชยวชาญดานเทคโนโลยทางการศกษา จ านวน 1 ราย (ดรายชอในภาคผนวก ก) โดยใชแบบสมภาษณกงโครงสราง (semi-structure interview) โดยใชเกณฑโปรแกรมทพฒนาขนมความสอดคลอง (congruency) กบปญหาหรอความตองการจ าเปนและบรบทของโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานหรอไม ควรปรบปรงแกไขอะไรอก

2. การปรบปรงแกไขกรอบแนวคดในการวจย ผลจากการการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจยคอ โปรแกรมทพฒนาขนโดยวธการ

สมภาษณเชงลก (in-depth interview) ผเชยวชาญ จ านวน 9 ราย ดงกลาว ผวจยน าผลมาสงเคราะหเพอการปรบปรงแกไขใหมความสอดคลองกบปญหาหรอความตองการจ าเปนและบรบทของโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ขนตอนท 2 การจดท าคมอประกอบโปรแกรม

เปนการจดท าเอกสารคมอประกอบโครงการในแตละโครงการ อนเปนผลสบเนองจากผลการศกษาวรรณกรรมทเกยวของในบทท 2 และผลจากการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจยดงกลาวในขนตอนท 1 ดงน

70

1. คมอประกอบโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง เพอใชในการฝกอบรม การสมมนา การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การมอบหมายงานใหท า หรออนๆ ในเบองตนนมจ านวน 5 หนวยการเรยนร คอ

1. การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 2. ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 3. บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4. การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5. การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

2. โครงการน าความรสการปฏบตของกลมเปาหมายในการทดลอง เปนโครงการทแสดงใหเหนถงการวางแผนเพอการปฏบตไวลวงหนา มการก าหนดจดมงหมาย มตารางการด าเนนกจกรรมด าเนนงาน การแบงกลมในการด าเนนกจกรรม มการก าหนดระยะเวลา และขอบเขตของเวลา มการบรหารจดการ และมการตดตามและประเมนผล มคมอของโครงการน าความรสการปฏบตเพอเปนแนวทางในการด าเนนงานตามโครงการ

ขนตอนท 3 การตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข

การตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไขจะท าเปน 2 ระยะ ดงน

1.การตรวจสอบภาคสนามเบองตนและการปรบปรงแกไข (preliminary field checking and revision) โดยการอภปรายกลมเปาหมาย (focus group discussion) ประกอบดวย ครผสอนระดบชนประถมศกษาปท 1-ชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนบานอางศลา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 รวมทงสน 10 คนโดยใชเกณฑความถกตอง (accuracy) และความเปนประโยชน (utility) ตอการน าไปใช โดยผวจยจะน าเสนอความเปนมาของการวจยและผลการด าเนนงานทไดจากการวจยในขนตอนท 1-2 ใหกลมรวมกนอภปรายแลกเปลยนความคดเหน เพอใหไดขอเสนอแนะทจะเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไข

2.การตรวจสอบภาคสนามครงส าคญและการปรบปรงแกไข (main field checking and revision) หลงจากปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะในระยะท 1 แลวผวจยน าไปตรวจสอบโดยวธการอภปรายกลมเปาหมาย (focus group discussion)ไดแก ครผสอนระดบชนประถมศกษาปท 1-ชนมธยมศกษาปท 3 รวมทงสน 20 คนในโรงเรยนนาหมอโนนลานประชาสรรคส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5โดยใชเกณฑความถกตอง (accuracy) และความเปนประโยชน (utility) ตอการน าไปใช โดยผวจยจะน าเสนอความเปนมาของการวจยและผลการด าเนนงานทไดจากการวจยในขนตอนท 1-2 และผลการตรวจสอบภาคสนามเบองตนและการ

71

ปรบปรงแกไขในระยะท 1 ใหกลมรวมกนอภปรายแลกเปลยนความคดเหน เพอใหไดขอเสนอแนะทจะเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไข

ขนตอนท 4 การสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม การสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนามในการวจยครงน ผวจยก าหนด

เครองมอ 6 ประเภท ดงน 1) เครองมอในโครงการท 1 ประกอบดวย แบบประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนา

ความรใหแกกลมเปาหมาย แบบประเมนความรของกลมเปาหมายหลงการพฒนาตามโครงการท 1 และแบบถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการท 1

2) เครองมอในโครงการท 2 ประกอบดวย แบบประเมนปฏกรยาตอโครงการน าความรสการปฏบต แบบถอดบทเรยนหลงการทดลอง

3) แบบประเมนความมประสทธผลของโปรแกรม เพอเปรยบเทยบผลการทดลองโปรแกรมกอนและหลงการทดลอง (pretest – posttest ) ประกอบดวย แบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน การประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน

ขนตอนท 5 การทดลองโปรแกรมในภาคสนาม (trial) การทดลองโปรแกรมในภาคสนามใชระเบยบวธวจย เชงทดลองเบองตนแบบ pre-

experimental มกลมทดลอง 1 กลม มการทดสอบกอนและหลงการทดลอง (one group pretest-posttest design) กลมเปาหมายในการทดลอง ไดแก ผอ านวยการ ครและบคลากรทางการศกษาในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานโรงเรยนบานนาด ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 จ านวน 16 คน ด าเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 ระหวางเดอนตลาคม– เมษายน 2559 รวมเวลา 5 เดอน

การสรปผลการทดลอง และปรงปรงแกไขโปรแกรม โดยการสรปผลนน มจดมงหมายเพอดวาโปรแกรมทพฒนาขนนนมคณภาพสงผลตอการเปลยนแปลงทดขนตามเกณฑทผวจยก าหนดในมตตางๆ ตามเครองมอการประเมนทสรางขนในขนตอนท 5 หรอไม ในกรณการปรบปรงแกไขนน เปนการปรบปรงแกไขโปรแกรมโดยพจารณาขอมลจากการน าไปปฏบตจรง การสงเกต การบนทก การสมภาษณ การถอดบทเรยน และอนๆ ทผวจยใชในทกระยะของการด าเนนการทดลอง

72

ขนตอนท 6 การเขยนรายงานการวจยและการเผยแพรผลงานวจย

เขยนและน าเสนอรายงานผลการวจยในรปแบบองแนวคดเชงวพากษ (critical approach) แสดงหลกฐานประกอบทงขอมล สถต ภาพถาย เอกสาร หรอสงอนๆ ทผรวมโปรแกรมและผเกยวของไดรวมกนปฏบต ใชวธการสกดความรและประสบการณทฝงลกจากการสะทอนผล พรอมทงบนทกรายละเอยดขนตอนการปฏบตงาน ผลการปฏบตงาน และความรใหมทเกดขนระหวางการปฏบตงานทงทส าเรจหรอไมส าเรจ เพอเปนขอเสนอแนะในการปรบปรงโปรแกรมเพอใหการปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย ดงน นการน าเสนอผลการวจยจงมลกษณะเปนไปในลกษณะเปนการพรรณนาหรอบรรยายเชงวพากษ โดยในขนตอนท 1 ถงขนตอนท 3 เปนการน าเสนอผลการวจยประกอบขอสรปทไดจากการสมภาษณเชงลก การจดท ารายละเอยดโปรแกรม จากการอภปรายกลมและจากการหาประสทธภาพโปรแกรม ขนตอนท 4 น าเสนอรายละเอยดการสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมภาคสนามทง 5 ประเภท และขนตอนท 5 การทดลองใชโปรแกรมภาคสนาม จะน าเสนอเหตการณทเกดขนในลกษณะการเลาเรอง (story telling) ตามความเปนจรงและเปนกลาง (factual and neutral manner) ประกอบขอมลเชงปรมาณจากแบบประเมนปฏกรยา (reaction) แบบประเมนความร (knowledge) แบบประเมนการน าความรสการปฏบต (from knowledge to action) แบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน (teaching climate) แบบประเมนพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน (learning behavior)

ส าหรบการเผยแพรผลงานวจย ผวจ ยด าเนนการโดยการน าเสนอผลงานวจยในการสมมนาวชาการ การตพมพในวารสาร และการจดพมพคมอประกอบโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

73

บทท 4

ผลการวจยและพฒนา การวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยน

ศตวรรษท 21: กรณโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ผวจยขอน าเสนอผลการวจยและพฒนาตามล าดบดงน คอ

1. ผลการตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไข 2. ผลการจดท าคมอประกอบโปรแกรมใน 2 โครงการ 3. ผลการตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข 4. ผลการสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม 5. ผลการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม

1.ผลการตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยและการปรบปรงแกไข ผลการตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยดานผเชยวชาญดานหลกสตรและการเรยนร

จ านวน 3 ราย ผเชยวชาญระดบส านกงานเขตพนทการศกษาขนพนฐาน ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานจ านวน 2 ราย ครผสอนในระดบอดมศกษาและระดบสถานศกษาขนพนฐานรวม 3 ราย และผเชยวชาญดานเทคโนโลยทางการศกษา จ านวน 1 ราย (ดรายชอในภาคผนวก ก)

ภาพท 7 ภาพการสมภาษณผเชยวชาญเพอการตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจย

74

ผลการสมภาษณผเชยวชาญมขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไขกรอบแนวคดการวจย ตอการน ามาปรบปรงและแกไขกรอบแนวคดเพอใหมความเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมายในบรบททเปนจรง รวมทงเปนแนวในการพฒนาทฤษฎ องคประกอบของคมอดานเนอหา ดานกระบวนการวจยและพฒนา และขอเสนอแนะอนๆ สรปไดดงน

1.1 ผลการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจยดานเนอหา ผเชยวชาญมความเหนดวยกบกรอบแนวคดการวจยดานเนอหา แตมความเหนให

ปรบปรง การกลาวอางถงเนอหาในสวนการบรรยายแลวสรปประเดนเพอแสดงใหเหนวางานวจยควรเพมประเดนเพอเปนหวขอในการน าไปพฒนาคมอ ควรมภาพคมอและขนตอนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ไมควรแสดงภาพประกอบกอนค าอธบายขนตอน เนอหายงไมสอความหมาย การวางตวกรอบแนวคด เสน ลกศร แตละอนตองมความหมายสามารถเชอมโยงและมองภาพรวมไดชดเจน ในการใชค าในคมอควรใหเปนค าเดยวกนตลอดท งเลม ใหมความเหมาะสมเปนเรองเดยวกน เพมชองทางการศกษาทหลากหลายในรปแบบซด การรวบรวมแหลงความร หรอรปแบบอน ๆ ทเหมาะสม

ผลจากการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจยดงกลาว ผวจยสรางและออกแบบคมอประกอบโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง เพอใชในการฝกอบรม การสมมนา การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การมอบหมายงานใหท า หรออนๆ ในเบองตนนมจ านวน 5 หนวยการเรยนร คอ (1) การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 (2) ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน (3) บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (4) การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (5) การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน นบวามความเหมาะสมโดยเหนสอดคลองกนวา เอกสารประกอบโครงการมเนอหาครอบคลมในการพฒนาการเรยนร เนอหาในรปเลมมความสมบรณ กระชบ มภาพประกอบนาสนใจตอการศกษา มการออกแบบรปเลมและวธการน าเสนอทนาสนใจ เอกสารประกอบโครงการมเนอหาครอบคลมในการพฒนาการเรยนร มแบบฝกใหผรบการพฒนาเกดการเรยนรและทกษะ

1.2 ผลการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจยดานกระบวนการวจยและพฒนา ผเชยวชาญมความเหนดวยกบกรอบแนวคดการวจยดานกระบวนการ แตมความเหนให

ปรบปรง การเขยนบรรยายการวจยและพฒนาทมหลกการส าคญทผวจยน ามาใชในการวจยยงไมเชอมโยงถงประเดนหลก ล าดบขนตอนในแตละโครงการไมสอดคลองกบกรอบแนวคดการวจยดานกระบวนการ ในการเขยนรายละเอยดแตละขนตอนควรใหมความสอดคลองสมพนธกนสอ

75

ความหมายกบหวขอของแตละกรอบแนวคดอยางชดเจน การจดวางขนตอนแตละขนตอนในกรอบแนวคดควรค านงถงล าดบความส าคญของกระบวนการทตองด าเนนกอนหลงใหถกตอง การสรางรายละเอยดในแตขนตอนไมควรเขยนเนอหาทยดยาวมากเกนไปไมใชค าฟมเฟอยควรเขยนเนอหาทกระชบและสอความหมายชดเจน ควรค านงการวางต าแหนงของลกศร การจดวางกรอบแนวคดใหสอดคลองสมพนธกน และควรเพมคมอโครงการน าความรสการปฏบตในโครงการท 2

ผลจากการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจยดงกลาว ผวจยสรางและออกแบบคมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบต จ านวน 1 หนวยการเรยนร คอ แนวทางโครงการน าความรสการปฏบต 2) โดยมความคดเหนสอดคลองกนวาโครงสรางความสมพนธของโปรแกรมพฒนาการเรยนรมความเหมาะสมดแลว เพราะสามารถมองเหนภาพไดตลอดทงแนว สามารถด าเนนกจกรรมไดงาย และสะดวกตอการตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ เนองจากในรายละเ อยดของกรอบแนวคดก าหนดแนวทางในการประเมนผลโดยพจารณาจากกระบวนการวจยในแตละโครงการ ตลอดจนมการน าเสนอแหลงขอมลและวธการตรวจสอบไวดวย

2. ผลการจดท าคมอประกอบโปรแกรมใน 2 โครงการ 2.1 คมอประกอบโครงการท 1 ประกอบดวยคมอหนวยการเรยนรจ านวน 5 หนวย

โดยแตละหนวยมรายละเอยดดงน 1.หลกการคอ ผวจยไดด าเนนการศกษารายละเอยดของงานจากเอกสารทตองการ

สรางคมอ สงเกตการณ ปฏบตงานจรง จดท ารายละเอยดแตละขนตอน ใหผ เ ชยวชาญ ผปฏบตงานอาน และรวบรวมขอเสนอแนะเพอปรบปรงคมอใหเกดประสทธภาพสงสด

2.องคประกอบของคมอแตละหนวยมดงน แนวคด วตถประสงค กจกรรมการเรยนการสอน สอการสอน แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน เนอหา แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน เฉลยค าตอบแบบประเมนผลตนเอง และบรรณานกรม

2.2 คมอประกอบโครงการท 2 คอ คมอหนวยการเรยนรท 1 หนวย โดยแตละหนวยมรายละเอยดดงน

1.หลกการคอ ผวจยไดด าเนนการศกษารายละเอยดของงานจากเอกสารทตองการสรางค มอ สงเกตการณปฏบตงานจรง จดท ารายละเอยดแตละขนตอน ใหผ เ ชยวชาญ ผปฏบตงานอาน รวบรวมขอเสนอแนะเพอปรบปรงคมอใหเกดประสทธภาพสงสด

2.องคประกอบของคมอคอ แนวคด วตถประสงค บทน า บทบาทครในการจดการเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน แนวทางการด าเนนงาน ขนตอนการปฏบตงาน ขอเสนอแนะ ภาคผนวก และบรรณานกรมคมอประกอบโปรแกรมใน 2 โครงการนมาจากการศกษาการ

76

จดรปแบบตามเอกสารชดวชาของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช คมอการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 ของส านกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน คมอการปฏบตงานของส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบขาราชการ(ก.พ.ร.) และค าแนะน าจากผเชยวชาญ ผวจยไดด าเนนการศกษาและไดก าหนดหลกการในการจดท าคมอ โดยมรปแบบ องคประกอบของคมอประกอบโครงการพฒนาความรใหกลมเปาหมาย มองคประกอบดงน แนวคด วตถประสงค กจกรรมการเรยนการสอน สอการสอน แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน เนอหา แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน เฉลยค าตอบแบบประเมนผลตนเอง และบรรณานกรม คมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบตมองคประกอบดงน แนวคด วตถประสงค บทน า บทบาทครในการจดการเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน แนวทางการด าเนนงาน ขนตอนการปฏบตงาน ขอเสนอแนะ ภาคผนวก และบรรณานกรม ผลการจดท าคมอประกอบโครงการทงสองโครงการ มหวขอของเนอหาและลกษณะรปเลมของหนวยการเรยนร

3. ผลการตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข การตรวจสอบและปรบปรงแกไขโปรแกรม มเปาหมายเพอใหผมสวนเกยวของโดยตรง

คอ บคลากรในสถานศกษาขนพนฐาน ไดตรวจสอบหาขอบกพรองและแสดงความคดเหนเชงวพากษตอโปรแกรมในประเดนส าคญคอ ความเหมาะสมและปญหาอปสรรคในการด าเนนงานตามโครงการ และความสมบรณของเอกสารเสรมความรทจะสงผลตอการสรางพลงผลกดนศกยภาพของผรวมโปรแกรมใหสามารถทจะเอาชนะอปสรรคเพอใหบรรลจดหมายโครงการทงสองโครงการ การตรวจสอบโปรแกรมมการด าเนนการ 2 ระยะ คอ ระยะท 1 เปนการตรวจสอบเพอการปรบปรงแกไขเบองตน ระยะท 2 เปนการตรวจสอบและปรบปรงแกไขครงส าคญ ผลการด าเนนการแตละระยะตามล าดบดงน

3.1 ผลการตรวจสอบเบองตนและการปรบปรงแกไข เปนผลจากการตรวจสอบของคณะครโรงเรยนบานอางศลา ส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 จ านวน 10 คน เมอวนท 9 ตลาคม พ.ศ. 2558 โดยวธการอภปรายกลม (fogus group discussion) ดงภาพท 8

77

ภาพท 8 การตรวจสอบเบองตนและการปรบปรงแกไข

ผลจากการตรวจสอบ มขอเสนอแนะเพอการปรบปรงแกไข ดงน 1. เขยนวธการปฏบตขนตอนส น สาระส าคญบางขนตอนขาดหายไป ควรเพม

รายละเอยด 2.จดท ารายละเอยดแตละขนตอนโดยเรยงล าดบความส าคญตามการปฏบตจรง 3. ปรบขนาดตวหนงสอหนาปกใหใหญขน ใหมรปแบบทนาสนใจ 4. การเรยนรในศตวรรษท 21 เปนเรองทใหมและนาสนใจ เพมเนอหาใหละเอยด

สามารถอานและเขาใจไดงายและควรเปรยบเทยบความแตกตางของการเรยนรในศตวรรษท 20 และ 21

5. เขยนขอดขอเสยในกระบวนการสอนในรปแบบทแตกตางกนของการสอนรปแบบ ทวไปกบการสอนแบบปญหาเปนฐานในศตวรรษท 21 6. ควรแยกเนอหาของการศกษาในศตวรรษท 21 และการเรยนรในศตวรรษท 21 ออก

จากกนและอธบายใหเหนความหมายทแทจรงของทงสองประเดน 7. ควรเพมเนอหาในประเดนการวดและประเมนผล

ผลจากการตรวจสอบ มประเดนทผวจยไดน าไปใชเพอการปรบปรงคมอ ดงน 1. เพมวธการปฏบตในทกหนวยใหมรายละเอยดมากขนเพอจะไดอ านวยความสะดวกแก

ผปฏบตในการศกษาดวยตนเอง 2. ไดเพมรายละเอยดแตละขนตอนโดยเรยงล าดบความส าคญของทกขนตอนจากการ

ปฏบตจรง 3. ปรบรปแบบหนาปกใหมเนอหากระชบ ขอความสนไดใจความ มสสนสวยงาม เพม

ตวหนงสอขนาดใหญขนตามรปแบบของหนาปก 4.เพมเนอหาการเปรยบเทยบการเรยนรในศตวรรษท 20 และ 21 ลงในคมอหนวยท 2 5. เพมเนอหาขอด ขอเสยของการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานกบการสอนแบบ

ทวไปลงคมอหนวยท 3

78

6. ไดแยกประเดนการน าเสนอเนอหาออกเปน 2 ประเดนอยางชดเจนในเนอหาทเกยวกบ

การศกษาในศตวรรษท 21 และการเรยนรในศตวรรษท 21 7.ไดเพมเนอหาการวดและประเมนในการจดการเรยนร

3.2 ผลการตรวจสอบครงส าคญและการปรบปรงแกไขโปรแกรม เปนผลจากการตรวจสอบของคณะครโรงเรยนนาหมอโนนลานประชาสรรค ส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 จ านวน 20 คน ใชวธการอภปรายกลม (fogus group discussion) เมอวนท 16 ตลาคม พ.ศ. 2558 ดงภาพท 9

ภาพท 9 การตรวจสอบครงส าคญและการปรบปรงแกไข ผลจากการตรวจสอบ มขอเสนอแนะเพอการปรบปรงแกไข ดงน 1. การเรยงล าดบแนวคดพนฐานใหมตามล าดบความส าคญ 2. การเรยงล าดบการด าเนนการของสถานควรเรยงล าดบใหสอดคลองกบการปฏบตจรง 3. ควรเพมค าบรรยายใตรปทน ามาลงในคมอและใหสอดคลองกบเนอหา 4. เพม นกเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร พ.ศ. 2551 และพงพอใจตอ

การจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 5. ตดขอ ขอมลรายงานการประเมนการเปลยนแปลงและการน าทกษะใหมไปใชในการ

ปฏบตงาน” ออกเพราะไมใชแหลงพสจนกจกรรมและทรพยากรทใช

ผลจากการตรวจสอบ มประเดนทผวจยไดน าไปใชเพอการปรบปรงคมอ ดงน 1. เรยงล าดบแนวคดพนฐานใหมตามล าดบความส าคญ 2. เรยงล าดบการด าเนนการของสถาน ตามขอเสนอแนะ 3. เพมค าบรรยายใตรปทน ามาลงในคมอและใหสอดคลองกบเนอหา

79

4. เพมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรพ.ศ. 2551 ความพงพอใจตอการจดการเรยนร และตดขอมลรายงานการประเมนการเปลยนแปลงและการน าทกษะใหมไปใชในการปฏบตงาน

4. ผลการสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม ผลจากการสรางเครองมอ เพอน าไปใชในการทดลองในภาคสนามจรง ในการสราง

เครองมอประเมนโปรแกรม ประกอบดวย 4 ประเดนคอ (1) ลกษณะของเครองมอ (2) การน าไปทดสอบคณภาพกบใคร (3) เกบขอมลจากทไหน รวบรวมขอมลอยางไร (4) ผลการทดสอบคณภาพเปนอยางไร ผลการวเคราะหท าใหไดขอสรปแนวทางการสรางเครองมอประเมนในประเดนตาง ๆ ประกอบดวย

โครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย(โครงการท 1) 1) แบบประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย มขนตอนดงน

แบบสอบถามปฏกรยาของกลมทดลองตอโครงการพฒนาความร ผวจยสรางขนเพอใชสอบถามความเหนของกลมทดลองเกยวกบความพงพอใจตอโครงการพฒนาความร ใน 2 ดาน คอ 1) การด าเนนงาน ประกอบดวยกจกรรม การประชมชแจง การวางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตน 2) การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย ประกอบดวยกจกรรม การฝกอบรมเขม (intensive training) การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคน หลงการสนสดการด าเนนการวจยตามโครงการพฒนาความร (โครงการท 1) มลกษณะเปนแบบประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ไดด าเนนการเพอตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ดงน

1.1) ตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบวตถประสงคในการวด (Index of Item - Objective congruence: IOC) เพอใหทราบวาค าถามทตงครอบคลมเนอหาตรงตามวตถประสงคเกยวกบความพงพอใจตอโครงการพฒนาความรหรอไม โดยผเชยวชาญจ านวน 5 ราย (ดรายชอในภาคผนวก ก) โดยใหท าเครองหมาย ลงในชอง +1 หรอ 0 หรอ -1 โดย + 1 หมายถง ขอค าถามมความสอดคลอง 0 หมายถง ไมแนใจในความสอดคลอง และ -1 หมายถง ขอค าถามไมมความสอดคลอง ผลทไดรบจากการตรวจสอบของผเชยวชาญ น ามาวเคราะหหาคา IOC จากสตร

NRIOC

โดยก าหนดเกณฑคา IOC ทระดบเทากบหรอมากกวา 0.50 จงจะถอวาขอ

ค าถามนนมความสอดคลองกบวตถประสงคในการวด จากผลการวเคราะหขอมลพบวา ขอค าถามในแบบสอบถามมคา IOC ต าสด คอ .60 ซงมคาสงกวาเกณฑทก าหนด ขณะเดยวกน ผเชยวชาญได

80

ใหตรวจสอบความถกตองเหมาะสมของส านวนภาษาและรปแบบของแบบสอบถามดวย ซงมขอแนะน าเพอการปรบปรงแกไขเลกนอย

1.2) การทดลองใช (try-out) แบบสอบถามปฏกรยาของกลมทดลองตอโครงการพฒนาความร เพอหาคาความเชอมน (reliability) โดยผวจยไดน าเอาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบวตถประสงคในการวด และมการปรบปรงแกไขตามขอแนะน าแลว ไปทดลองใชกบ ครผสอนทไมใชกลมทดลองในการวจย จ านวน 30 คน จากครโรงเรยนในอ าเภอหนองนาค า แลวน าขอมลทเกบรวบรวมไดไปวเคราะหหาคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน (alpha coefficient of reliability) โดยใชวธของครอนบาค (Cronbach) โดยก าหนดเกณฑเทากบหรอสงกวา 0.70 (สชาต ประสทธรฐสนธ, 2546)ซงผลจากการทดลองใช (try-out) แบบสอบถามในงานวจยน พบคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน ดงตารางท 6 (ดแบบสอบถามในภาคผนวก ฉ) ตารางท 6 ผลการวเคราะหคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนของแบบสอบถามประเมน

ปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมายโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน

ประเดนในแบบสอบถาม คาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน 1. การด าเนนงาน 0.92 2. การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย 0.88

โดยรวม 0.90

2) แบบประเมนความรของกลมเปาหมายหลงการพฒนาตามโครงการท 1 คอ โครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย มขนตอนดงน

แบบประเมนความรของกลมทดลองหลงการด าเนนงานวจยตามโครงการพฒนาความร ผวจยสรางขน เปนแบบทดสอบความรใน 2 ดาน คอ (1) การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (2) การเรยนรในศตวรรษท 21 มลกษณะเปนแบบปรนย มตวเลอก 4 ตวเลอก จ านวนรวมทงสน 40 ขอ ไดน าไปทดลองใชกบครโรงเรยนในอ าเภอหนองนาค า จ านวน 30 ราย เพอหาคาความยาก (difficulty) โดยดจากสดสวนทขอสอบหนงๆ มคนท าถกมากหรอถกนอย หากท าถกมากแสดงวาขอสอบนนงาย หากท าถกนอยแสดงวาขอสอบนนยาก ผลการทดลองใชแบบประเมนความรดงกลาว พบวา จากขอสอบจ านวน 40 ขอ มคา p ทผานเกณฑจ านวน 32 ขอ มคา p อยระหวาง 0.23-0.77 และคา r อยระหวาง 0.20- 0.71 และคาความเชอมน() = 0.82 คดเลอกขอสอบตามวตถประสงคการเรยนรของแตละหนวย โดยคดเลอกหนวยละ 4 ขอ รวมทงหมดไดขอสอบจ านวน 20 ขอ น าไปใชกบกลมเปาหมาย

81

3) บนทกการถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการท 1 คอ โครงการพฒนาความรใหแก

แบบถอดบทเรยนของกลมทดลองหลงการด าเนนงานวจยตามโครงการพฒนาความร ผวจยสรางขน มลกษณะเปนแบบสอบถามแบบปลายเปด (Open – Ended Questionnaire) เพอใหกลมทดลองรวมกนอภปราย เพอระบขอด ขอบกพรอง และขอเสนอแนะเกยวกบการด าเนนงานวจยตามโครงการพฒนาความร (โครงการท 1) ในประเดนตางๆ ดงน (1) การใชประโยชน (2) ความเปนไปได (3) ความเหมาะสม (4) ความถกตอง (5) อนๆ ซงแบบถอดบทเรยนน ผวจยไดตรวจสอบคณภาพ โดยน าไปทดลองใชกบครผสอนในโรงเรยนนาหมอโนนลานประชาสรรค จ านวน 5 ราย (ดรายชอในภาคผนวก ง) พบวา ครผสอนทง 5 ราย ตางเขาใจความหมายในขอค าถามแบบปลายเปดนนตรงกน สามารถใชเปนขอค าถามเพอการอภปรายรวมกนได

โครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) 1) แบบประเมนปฏกรยาตอโครงการน าความรสการปฏบต มขนตอนดงน

แบบสอบถามปฏกรยาของกลมทดลองตอโครงการน าความรสการปฏบต ผวจยสรางขนเพอใชสอบถามความเหนของกลมทดลองเกยวกบการปฏบตเพอพฒนาการเรยนการสอนโดยยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 ใน 3 ดาน คอ (1) กจกรรมการวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต (2) การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน (3) การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบต หลงการสนสดการด าเนนการวจยตามโครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) มลกษณะเปนแบบประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ไดด าเนนการเพอตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ดงน

1.1) ตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบวตถประสงคในการวด (Index of Item - Objective congruence: IOC) เพอใหทราบวาค าถามทตงครอบคลมเนอหาตรงตามวตถประสงคเกยวกบความพงพอใจตอโครงการน าความรสการปฏบตหรอไมโดยผเชยวชาญจ านวน 5 ราย (ชดเดมกบการตรวจสอบแบบสอบถามปฏกรยาตอโครงการท 1)โดยใหท าเครองหมาย ลงในชอง +1 หรอ 0 หรอ -1 โดย + 1 หมายถง ขอค าถามมความสอดคลอง 0 หมายถง ไมแนใจในความสอดคลอง และ -1 หมายถง ขอค าถามไมมความสอดคลอง ผลทไดรบจากการตรวจสอบของผเชยวชาญ น ามาวเคราะหหาคา IOC จากสตร

NRIOC

โดยก าหนด

เกณฑคา IOC ทระดบเทากบหรอมากกวา 0.50 จงจะถอวาขอค าถามนนมความสอดคลองกบวตถประสงคในการวด จากผลการวเคราะหขอมลพบวา ขอค าถามในแบบสอบถามมคา IOC ต าสด

82

คอ 0.8 ซงมคาสงกวาเกณฑทก าหนด ขณะเดยวกน ผเชยวชาญไดใหตรวจสอบความถกตองเหมาะสมของส านวนภาษาและรปแบบของแบบสอบถามดวย ซงมขอแนะน าเพอการปรบปรงแกไขเลกนอย

1.2) การทดลองใช (try-out) แบบสอบถามปฏกรยาของกลมทดลองตอโครงการน าความรสการปฏบต เพอหาคาความเชอมน (reliability) โดยผวจยไดน าเอาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบวตถประสงคในการวด และมการปรบปรงแกไขตามขอแนะน าแลว ไปทดลองใชกบครผสอนทไมใชกลมทดลองในการวจย จ านวน 30 คน จากครโรงเรยนในอ าเภอหนองนาค า แลวน าขอมลทเกบรวบรวมไดไปวเคราะหหาคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน (alpha coefficient of reliability) โดยใชวธของครอนบาค (Cronbach) โดยก าหนดเกณฑเทากบหรอสงกวา 0.70 (สชาต ประสทธรฐสนธ, 2546)ซงผลจากการทดลองใช (try-out) แบบสอบถามในงานวจยน พบคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน ดงตารางท 7 (ดแบบสอบถามในภาคผนวก ฉ) ตารางท 7 ผลการวเคราะหคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนของแบบสอบถามปฏกรยาของ

กลมทดลองตอโครงการน าความรสการปฏบตโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน

ประเดนในแบบสอบถาม คาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน 1. กจกรรมการวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต 0.96 2. การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 0.88 3. การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบต 0.92

โดยรวม 0.92 2) บนทกการถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการท 2 คอ โครงการน าความรส

การปฏบตมขนตอนดงน แบบถอดบทเรยนของกลมทดลองหลงการด าเนนงานวจยตามโครงการน าความรสการ

ปฏบต ผวจยสรางขน มลกษณะเปนแบบสอบถามแบบปลายเปด (Open – Ended Questionnaire) เพอใหกลมทดลองรวมกนอภปราย เพอระบขอด ขอบกพรอง และขอเสนอแนะเกยวกบการด าเนนงานวจยตามโครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) ในประเดนตางๆ ดงน ความเหมาะสมของการจดการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงแบบถอดบทเรยนน ผวจยไดตรวจสอบคณภาพ โดยน าไปทดลองใชกบครผสอนโรงเรยนนาหมอโนนลานประชาสรรค จ านวน 5 ราย (ชดเดมกบการตรวจสอบแบบถอดบทเรยนตามโครงการท 1)

83

พบวา ครผสอนทง 5 ราย ตางเขาใจความหมายในขอค าถามแบบปลายเปดนนตรงกน สามารถใชเปนขอค าถามเพอการอภปรายรวมกนได

เครองมอประเมนประสทธผลของโปรแกรม แบบประเมนความมประสทธผลของโปรแกรม เพอเปรยบเทยบผลการทดลองโปรแกรม

กอนและหลงการทดลอง (pretest – posttest )ประกอบดวย 1) แบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน มขนตอนดงน

แบบสอบถามบรรยากาศการเรยนการสอน ผ วจ ยสรางขนเพอใชสอบถามความเหนของกลมทดลองเกยวกบบรรยากาศการเรยนการสอน ใน 3 ดาน คอ (1) ดานสภาพแวดลอม (2) ดานปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน (3) ดานปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน ในระยะกอนการทดลองและหลงการทดลอง เพอศกษาความมประสทธผลของโปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 มลกษณะเปนแบบประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ไดด าเนนการเพอตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ดงน

1.1) ตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบวตถประสงคในการวด (Index of Item - Objective congruence: IOC) เพอใหทราบวาค าถามทตงครอบคลมเนอหาตรงตามวตถประสงคเกยวกบบรรยากาศการเรยนการสอนหรอไม โดยผเชยวชาญจ านวน 5 ราย (ชดเดมกบการตรวจสอบแบบสอบถามปฏกรยาตอโครงการท 1) โดยใหท าเครองหมาย ลงในชอง +1 หรอ 0 หรอ -1 โดย + 1 หมายถง ขอค าถามมความสอดคลอง 0 หมายถง ไมแนใจในความสอดคลอง และ -1 หมายถง ขอค าถามไมมความสอดคลอง ผลทไดรบจากการตรวจสอบของผเชยวชาญ น ามาวเคราะหหาคา IOC จากสตร

NRIOC

โดยก าหนดเกณฑคา IOC ทระดบเทากบหรอมากกวา

0.50 จงจะถอวาขอค าถามนนมความสอดคลองกบวตถประสงคในการวด จากผลการวเคราะหขอมลพบวา ขอค าถามในแบบสอบถามมคา IOC ต าสด คอ 0.8 ซงมคาสงกวาเกณฑทก าหนด ขณะเดยวกน ผเชยวชาญไดใหตรวจสอบความถกตองเหมาะสมของส านวนภาษาและรปแบบของแบบสอบถามดวย ซงมขอแนะน าเพอการปรบปรงแกไขเลกนอย

1.2) การทดลองใช (try-out) แบบสอบถามบรรยากาศการเรยนการสอน เพอหาคาความเชอมน (reliability) โดยผวจยไดน าเอาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบวตถประสงคในการวด และมการปรบปรงแกไขตามขอแนะน าแลว ไปทดลองใชกบครผสอนทไมใชกลมทดลองในการวจย จ านวน 30 คน จากครโรงเรยนในอ าเภอหนองนาค า แลวน าขอมลทเกบรวบรวมไดไปวเคราะหหาคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน (alpha coefficient

84

of reliability) โดยใชวธของครอนบาค (Cronbach) โดยก าหนดเกณฑเทากบหรอสงกวา 0.70 (สชาต ประสทธรฐสนธ, 2546)ซงผลจากการทดลองใช (try-out) แบบสอบถามในงานวจยน พบคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน ดงตารางท 8 (ดแบบสอบถามในภาคผนวก ฉ) ตารางท 8 ผลการวเคราะหคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนของแบบสอบถามโดยรวมและ

จ าแนกเปนรายดาน

ประเดนในแบบสอบถาม คาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน 1) ดานสภาพแวดลอม 0.82 2) ดานปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน 0.92 3) ดานปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน 0.88

โดยรวม 0.87

2) การประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนมขนตอนดงน แบบสอบถามพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน ผ วจ ยสรางขนเพอใชสอบถาม

ความเหนของนกเรยน เกยวกบพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน ในดานพฤตกรรมกรรมการเรยนรของผเรยน ในระยะกอนการทดลองและหลงการทดลอง เพอศกษาความมประสทธผลของโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 มลกษณะเปนแบบประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ไดด าเนนการเพอตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม ดงน

2.1) ตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบวตถประสงคในการวด (Index of Item-Objective congruence: IOC) เพอใหทราบวาค าถามทต งครอบคลมเนอหาตรงตามวตถประสงคเกยวกบพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน (หรอนกศกษา) หรอไม โดยผเชยวชาญจ านวน 5 ราย (ชดเดมกบการตรวจสอบแบบสอบถามปฏกรยาตอโครงการท 1) โดยใหท าเครองหมาย ลงในชอง +1 หรอ 0 หรอ -1 โดย + 1 หมายถง ขอค าถามมความสอดคลอง 0 หมายถง ไมแนใจในความสอดคลอง และ -1 หมายถง ขอค าถามไมมความสอดคลอง ผลทไดรบจากการตรวจสอบของผเชยวชาญ น ามาวเคราะหหาคา IOC จากสตร

NRIOC

โดยก าหนด

เกณฑคา IOC ทระดบเทากบหรอมากกวา 0.50 จงจะถอวาขอค าถามนนมความสอดคลองกบวตถประสงคในการวด จากผลการวเคราะหขอมลพบวา ขอค าถามในแบบสอบถามมคา IOC ต าสด คอ 0.8 ซงมคาสงกวาเกณฑทก าหนด ขณะเดยวกน ผเชยวชาญไดใหตรวจสอบความถกตอง

85

เหมาะสมของส านวนภาษาและรปแบบของแบบสอบถามดวย ซงมขอแนะน าเพอการปรบปรงแกไขเลกนอย

2.2) การทดลองใช (try-out) แบบสอบถามพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน เพอหาคาความเชอมน (reliability) โดยผวจยไดน าเอาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบวตถประสงคในการวด และมการปรบปรงแกไขตามขอแนะน าแลว ไปทดลองใชกบนกเรยน ทไมเกยวของในการวจย จ านวน 30 คน จาก นกเรยนโรงเรยนนาหมอโนนลานประชาสรรค แลวน าขอมลทเกบรวบรวมไดไปวเคราะหหาคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน (alpha coefficient of reliability) โดยใชวธของครอนบาค (Cronbach) โดยก าหนดเกณฑเทากบหรอสงกวา 0.70 (สชาต ประสทธรฐสนธ, 2546)ซงผลจากการทดลองใช (try-out) แบบสอบถามในงานวจยน พบคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนโดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน ดงตารางท 9 (ดแบบสอบถามในภาคผนวก ฉ) ประเดนในแบบสอบถามดานพฤตกรรมกรรมการเรยนรของผเรยนมคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.80

5. ผลการทดลองใชโปรแกรมในภาคสนาม ด าเนนการทดลองใชโปรแกรมในภาคสนามทโรงเรยนบานนาด สงกดส านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 ประกอบดวย ผอ านวยการสถานศกษา และครโรงเรยนบานนาด จ านวน 16 คน ระหวางเดอนตลาคม 2558 – พฤษภาคม 2559 โดยมผลการด าเนนงาน ดงน

5.1 ผลการด าเนนงานตามโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย (โครงการท 1)

5.1.1 การด าเนนงาน 1. การประชมชแจง วางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตน การด าเนนการมวตถประสงคเพอชแจงท าความเขาใจเกยวกบการวจย และ

วางแผนด าเนนการ การศกษาสภาพการณเบองตน ในวนท 1 ตลาคม 2558 โดยเชญกลมเปาหมายทเปนกลมทดลองจ านวน 16 คนเขารบการปฐมนเทศ เพอชแจงวตถประสงคและแนวทางการด าเนนการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในองคประกอบดานความรพนฐาน ดานบทบาท และดานทกษะ ตามโปรแกรมทผวจยพฒนาขน และสรางความตระหนกใหกลมเปาหมายทเขารบการพฒนาตามโครงการ เหนความส าคญและจ าเปนในการพฒนาการจดการเรยนร การพฒนาทกษะ ดภาพประกอบ

86

ภาพท 10 การประชมชแจง วางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตน

ผลการประชมชแจง วางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตนดงกลาว ท าให กลมเปาหมายทเปนกลมทดลองมความรความเขาใจในแนวทางการเขารวมการทดลองการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เปนอยางด รวมทงมความกระตอรอรนทจะรวมกจกรรมและใหความรวมมอในการด าเนนการในครงนเปนอยางด โดยทกคนใหเหตผลวาเปนโอกาสทดทจะไดพฒนาดานพนฐานความร บทบาท และทกษะทจ าเปนตอการปฏบตงานสงผลใหผวจ ยมก าลงใจทจะด าเนนการทดลองการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในขนตอนตอไป

เมอสนสดการประชมชแจง ผวจยไดมอบเอกสารชดการเรยนรเกยวกบการพฒนาการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 จ านวน 5 หนวยการเรยนร ทผวจยพฒนาขนเปนเอกสารประกอบโปรแกรมเพอใหกลมทดลองน าไปศกษาตามรปแบบการพฒนาการศกษาดวยตนเองตอไป

2. การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายในการทดลอง 2.1 การฝกอบรมเขม (intensive training) ภายหลงจากการใหกลมเปาหมายไดศกษาเอกสารชดการเรยนรดวยตนเองแลว ในวนท 6

ตลาคม 2558 ไดด าเนนการฝกอบรมเขม (intensive training) ณ หองประชม โรงเรยนบานนาด อ าเภอหนองนาค า จงหวดขอนแกน เพอใหครผสอนทเปนกลมทดลองไดฝกทกษะตามการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในการฝกอบรมแตละดาน ดงน 1) หนวยการเรยนรท 1 การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 หนวยการเรยนรท 2 ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน หนวยการเรยนรท 3 บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หนวยการเรยนรท 4 การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หนวยการเรยนรท 5 การประเมนผลการจดการ

87

เรยนรทยดปญหาเปนฐาน การด าเนนการฝกอบรมเขมผวจยไดบรณาการรปแบบการพฒนาวชาชพมาบรณาการดวยการน ารปแบบการพฒนาโดยการสบคนและการศกษาเปนกลมมาผสมผสานในการด าเนนการ

ในการอบรมแบบเขม ไดมกจกรรมตางๆ ดงน การชแจงวตถประสงคในการอบรม จากนนเปนการบรรยายในหวขอเรอง “การเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และการออกแบบหลกสตร” โดยผวจยใหแนวคด เทคนค รปแบบกระบวนการจดการเรยนรทสามารถน าไปใชในกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลารดวย มการแบงกลมยอยในการเรยนรแตละหนวยการเรยนรและใหตวแทนรวมกนสรปเปนผงความคดรวบยอดในแตละหนวยการเรยนร เพราะการเรยนรแบบปญหาเปนฐานเปนรปแบบการจดการเรยนรหนงทมความเหมาะสมในการใชการจดกจกรรมในลกษณะทตองการใหผเรยนไดฝกปฏบต มทกษะการเรยนร และการท างานรวมกบผอน พรอมทงใหผเขาอบรมไดฝกปฏบตและซกถามในประเดนทสงสยบรรยากาศเปนไปดวยความเปนกนเองดงภาพท 11

ภาพท 11 การอบรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 2.2 การศกษาดวยตนเอง

ผวจยไดใหกลมทดลองไดด าเนนการพฒนากลมทดลองดวยรปแบบการศกษาดวยตนเองจากชดการเรยนรเกยวกบการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน อนประกอบดวยองคความรทผวจยไดวเคราะหและสงเคราะหแนวคดนกวชาการและผเชยวชาญในแตละดานมาจดท าเปนรปเลมอยในรปของชดการเรยนรจ านวน 5 เลมประกอบดวย เลมท 1 การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 เลมท 2 ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน เลมท 3 บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เลมท 4 การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เลมท 5 การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

โดยผวจยไดชแจงแนวทางการศกษาชดการเรยนรและการปฏบตกจกรรมระหวางการศกษาดวยตนเองใหกลมทดลองรบทราบ และกลมทดลองด าเนนศกษาชดการเรยนรดวยตนเองและปฏบตตามเสนทางการศกษาเอกสารดวยตนเองทระบไวในเอกสารแตละเลมในระหวาง

88

การศกษาชดการเรยนรกลมทดลองทศกษาเอกสารไดมความมงมนตงใจเปนอยางด ดงจะเหนไดจากการสรปประเดนส าคญตามใบงานในเอกสารแตละเลมและมศกษาคนควาเพมเตมจากแหลงเรยนรอนๆอกดวย ผลสะทอนกลบทไดรบคอกลมทดลองมความพงพอใจในรปแบบการศกษาดวยตนเองเพราะเปนรปแบบการพฒนาความรทสอดคลองกบรปแบบการเรยนรแบบผใหญทเนนการศกษาดวยตนเอง อกทงเอกสารชดการเรยนรทผวจยพฒนาขนมความเหมาะสมทงในดานเนอหาสาระทเกยวกบความรพนฐาน ทกษะเกยวกบการพฒนาการเรยนรแบบปญหาในศตวรรษท 21 และมรปเลมทครอบคลมเนอหา

2.3 การศกษาเปนกลม สมาชกในกลมรวมกนก าหนดรปแบบการศกษาเอกสารชดการเรยนรทมประสทธภาพ

ระหวางสมาชกภายในกลมซงแบงเปนสายชน ประกอบดวยสายชนประถมศกษาตอนตน(คร ป.1-3) สายชนประถมศกษาตอนปลาย(คร ป.4-6) และสายชนมธยมศกษาตอนตน(คร ม.1-3) ในลกษณะการสอสารโดยการพบปะเสวนากนเพอแลกเปลยนเรยนรเกยวกบความรและการพฒนาความเขาใจของตนเองทมตอโปรแกรม ทไดรวมด าเนนการมา แผนการศกษากลมยอยดงกลาวมการสอสารทางโทรศพท การสนทนาทางสอออนไลน และการนดหมายประชมตามวนเวลาทก าหนด รวมอภปรายในการประชมของโรงเรยนทกครงเพอความเขาใจและน าไปสการปฏบต

2.4 การสบคนขอมลดวย ICT โดยมเปาหมายเพอพฒนาทกษะในการใชสอ เทคโนโลย การสบคนหาขอโดยใช

อนเตอรเนต การใชไลนในการรบ-สงขอมล เพออ านวยความสะดวกและประหยดท งเวลา คาใชจาย และลดกรดาษของผรวมโปรแกรม เปนการขยายความรใหเหนเปนแนวทางในการพฒนาใหสามารถสรางองคความรได โดยการเสาะแสวงหาความรใหม ๆ ทกษะใหม ๆ แลวน าความรมาแลกเปลยนความคดเหนรวมกนเปนกลม ตลอดจนมการตดสนใจรวมกนในความรทตองการพฒนารวมกนในทกหวขอของการพฒนาตลอดทงโครงการ จากนนศกษาวรรณกรรมทเกยวของจากคมอ และสบคนจากสอออนไลน และเมอไดขอสรปในประเดนปญหาแลวรวมกน

5.1.2 ผลการประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย(โครงการท 1) หลงจากเสรจสนโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมายในวนท 6 ตลาคม 2558

ผวจ ยใหกลมเปาหมายซงประกอบดวย คณะครโรงเรยนบานนาดไดท าแบบสอบถาม ซงประกอบดวยเนอหา 2 ดาน คอ 1) การด าเนนงาน ประกอบดวยกจกรรม การประชมชแจง การวางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตน 2) การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย ประกอบดวยกจกรรม การฝกอบรมเขม (intensive training) การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคน จ านวน 12 ขอ มผลการประเมน ดงน

89

ตารางท 9 ผลการประเมนปฏกรยาของกลมทดลองทมตอโครงการพฒนาความร

รายการประเมน ระดบปฏกรยา

S.D. แปลผล

การด าเนนงาน (การประชมชแจง วางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการเบองตน) 1. มการประชมชแจงวตถประสงคโครงการตอกลมเปาหมาย 2. กลมเปาหมายมสวนรวมในการวางแผน ด าเนนการ การศกษาสภาพการณเบองตน 3. วตถประสงคโครงการน าไปสการบรรลเปาหมายในการเรยนร 4. กจกรรมการตามโครงการมความเหมาะสมสอดคลองกบการทดลองใชกบกจกรรมการเรยนรทพฒนาขน 5. ความพรอมในเรองหองเรยน อปกรณ สอและเทคโนโลย แหลงขอมลสารสนเทศทเออตอการจดกจกรรมเรยนรเหมาะสม 6. สถานทส าหรบด าเนนการจดกจกรรมเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21ทเหมาะสม

4.20 4.88 4.06 3.81 3.92

4.13

4.38

0.58 0.34 0.25 0.75 0.77

0.34

0.60

มาก มากทสด มาก มาก มาก

มาก

มาก

การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย(การฝกอบรมเขม การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคน) 7. เอกสารคมอมความเหมาะสมสามารถจดกจกรรมเรยนรใหบรรลเปาหมายของโครงการสถานทส าหรบด าเนนการจดกจกรรมเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21ทเหมาะสม 8. วทยากรสามารถถายทอดความร เนอหา สาระในการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายมความเหมาะสมสอดคลองกบการเรยนร 9. รปแบบการศกษาทใชในการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายมความเหมาะสม 10. การก าหนดระยะเวลาและทรพยากรเหมาะสมกบโครงการ 11. มการแลกเปลยนเรยนร อภปราย ในโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย 12. การพฒนาทกษะในการใชสอ เทคโนโลย ในการสบคนและการจดการเรยนการสอนมความเหมาะสม

4.32

3.69

4.76

4.42 4.28 4.46 4.32

0.82

0.87

0.43

0.81 0.97 0.89 0.96

มาก

มาก

มากทสด

มาก มาก มาก มาก

รวมเฉลย 4.26 0.70 มาก

จากตารางท 9 พบวา สรปผลการประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรใหกบ

กลมเปาหมาย มผลการประเมนโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานของการประเมนปฏกรยาพบวา ดานชอโครงการกระตนใหเกดความรวมมอการน าความรสการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 และการทดลองใชระบบชวยยกระดบการเรยนรท

90

ยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ของกลมเปาหมาย อยในระดบมากทสด สวนรายดานอนๆ อยในระดบมาก

5.1.3 ผลการประเมนความรของกลมเปาหมายหลงการพฒนาตามโครงการพฒนาความร (โครงการท 1)

กอนจะเสรจสนโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมายผวจยใหกลมเปาหมายซงประกอบดวย ผอ านวยการโรงเรยน คณะครโรงเรยนบานนาดไดท าแบบทดสอบโดยใชเวลา 1 ชวโมง จากแบบประเมนความรของกลมเปาหมายเปนแบบทดสอบปรนย ชนด 4 เลอก การประเมนใชเกณฑ 80/80 โดย 80 แรก หมายถง กลมเปาหมายไมนอยกวารอยละ 80 มคะแนนไมนอยกวารอยละ 80 ของคะแนนเตม และคะแนนเฉลยของคะแนนผลการสอบของกลมเปาหมายไมนอยกวารอยละ 80 มผลการประเมน ดงน

91

ตารางท 10 ผลการประเมนความรของกลมเปาหมายตอโครงการน าความรสการปฏบต

เนอหา คะแนนเตม คะแนนทได คดเปนรอยละ ผานเกณฑ

1.กลมเปาหมายรายท 1 2.กลมเปาหมายรายท 2 3.กลมเปาหมายรายท 3 4.กลมเปาหมายรายท 4 5.กลมเปาหมายรายท 5 6.กลมเปาหมายรายท 6 7.กลมเปาหมายรายท 7 8.กลมเปาหมายรายท 8 9.กลมเปาหมายรายท 9 10.กลมเปาหมายรายท 10 11.กลมเปาหมายรายท 11 12.กลมเปาหมายรายท 12 13.กลมเปาหมายรายท 13 14.กลมเปาหมายรายท 14 15.กลมเปาหมายรายท 15 16.กลมเปาหมายรายท 16

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

16 16 17 19 18 17 18 17 16 17 16 16 17 16 16 17

80 80 85 95 90 85 90 85 80 85 80 80 85 90 80 85

√

√

√

√

√

√

√

√

√ √

√

√

√

√

√

√

รวม 20 16.88 84.40 16 (100%)

จากตารางท 10 พบวา กลมเปาหมายรอยละ 100 มคะแนนเฉลยไมนอยกวารอยละ 80 และมคะแนนเฉลของคะแนนผลสอบเทากบรอยละ 84.40 ซงมคาสงกวาเกณฑรอยละ 80 จงสามารถสรปไดวากลมเปาหมายแตละรายมความรความเขาใจเกยวกบโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เพยงพอในการน าความรไปใชปฏบตจรง

92

5.1.4 ผลการถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการพฒนาความร (โครงการท 1) ผลการประเมนการถอดบทเรยนหลงการด า เนนโครงการพฒนาความรใหแก

กลมเปาหมาย พบวา ผรวมโปรแกรมมการเรยนรตามรปแบบการมสวนรวมในการพฒนาไดด ไดขอสรปผลการถอดบทเรยน เปนขอเสนอแนะเพอการปรบปรงแกไขโครงการพฒนาความร ดงน

1. การใชประโยชน (utility) 1.1 ท าใหการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนเกดการคดวเคราะหเรยนแบบสราง

องคความรดวยตนเอง แตควรสนบสนนใหครเขามามสวนรวมในการด าเนนการ 1.2 ท าใหทกฝายเหนความส าคญของการเรยนรในศตวรรษท 21 และปฏบตให

สอดคลอง 1.3 ท าใหทราบวาการด าเนนการจะเกดประโยชนสงสดตอโรงเรยนและนกเรยน แตควร

จดท ารายงานใหผมสวนไดเสยทรายเปนชวงๆ 1.4 ควรมการประเมนความรในระหวางปฏบตและหาแนวทางพฒนาอยางตอเนอง 2. ความเปนไปได (feasibility) 2.1 ตองการคมอทสรางในรปแบบสอออนไลนเพอสะดวกตอการพกพาในการศกษา

ดวยตนเอง 2.2 ควรมการจดอบรมพฒนาเกยวกบภาระหนาทการปฏบตงานและความรเกยวกบการ

จดท าแผนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2.3 มความคมคาในการด าเนนการ เพราะไมไดงบประมาณเพมเตม เพยงสละเวลามา

ด าเนนการตรวจสอบ ควรก าหนดระยะเวลาในการด าเนนการใหชดเจน 3. ความเหมาะสม (propriety) 3.1 เนอหาในคมอมความเหมาะสมกบระยะเวลาของการด าเนนกจกรรม 3.2 ความเหมาะสมเพราะปจจบนผลคะแนนสอบ O-NET ของผเรยนทงประเทศ มผล

การเรยนต าทกวชาและผเรยนสวนมากคดวเคราะหไมได ปจจบน สพฐ.ใหความส าคญกบผเรยนในเรองการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนสามารถคดวเคราะหไดด

3.3 ควรก าหนดระยะเวลาในการด าเนนการใหชดเจน 4. ความถกตอง (accuracy) 4.1 ควรจดกจกรรมถอดบทเรยนเปนระยะเพอจะไดขอเสนอแนะน าไปปรบปรงพฒนา

ผลงานของแตละคนใหมากขน 4.2 ฝายบรหารควรชแจงวาจดมงหมายเพอใหการบรหารวชาการ เปนการชวยเหลอซง

กนและกนระหวางผปฏบตกบผตรวจสอบและโรงเรยน ไมควรน าขอมลเหลานมาใหคณใหโทษกบ

93

ผปฏบต 4.3 ควรรายงานตามสภาพจรง ไมควรแตงเตมขอมลใหผดเพยน และผเกยวของควรเปด

ใจกวางรบขอเสนอแนะเพอการปรบปรงการปฏบต 5. อนๆ 5.1 ผรวมโปรแกรมมความพงพอใจตอสภาพแวดลอมทมความไวเนอเชอใจกน 5.2 ผรวมโปรแกรมมความพงพอใจทไดพฒนาความรและรบความรใหม ๆ ในเรองการ

จดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

ผวจยไดน าขอเสนอแนะการปรบปรงจากการถอดบทเรยนหลงการด าเนนกจกรรมของโครงการท 1 มาเพอการเตรยมความพรอมของกลมเปาหมายกอนการด าเนนกจกรรมของโครงการท 2 ดงน วนท 6 พฤศจกายน 2558 ไดรบความอนเคราะหจาก แนวปฏบตในระหวางการน าความรไปสการปฏบตในครงนบรรยายในหวขอเรอง การเรยนรในศตวรรษท 21 โดยนางนตยา หลาทธรกล ศกษานเทศกช านาญการพเศษเปนผบรรยายและบทบาทผสอนในการจดการเรยนรโดยยดปญหาเปนฐาน นางอทมพรพต สคนธาภพฒนกล ศกษานเทศกช านาญการ ในกจกรรมลดเวลาเรยน เพมเวลารไปประยกตและบรณาการในการปฏบตงานในหนาท ซงเปนครผสอนในโรงเรยนบานนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 ซงเปนหนวยการเรยนรท 6 การเรยนรทยดปญหาเปนฐาน : น าความรสการปฏบต กรณโรงเรยนบานนาด เปนระยะเวลา 4 เดอน คอชวงระหวางเดอนธนวาคม – เมษายน 2559 โดยมผวจยไดชวยใหความร ตลอดทงเนอหาความรเบองตน และแนะน าในการจดท าเอกสาร ค าบรรยายประกอบการน าเสนอ มอบใหผรวมโปรแกรมไดศกษาและจดบนทกลงในเอกสารในขณะการน าเสนอดวย

ภาพท 12 ขอบคณวทยากรทมาใหความรเกยวกบความส าคญของการปฏบตในภาระงานครผสอน

แนวปฏบตในระหวางการน าความรไปสการปฏบตในครงนผวจยบรรยายในหวขอเรอง การน าความรสการจดการเรยนรโดยยดปญหาเปนฐาน ผวจยสรปผลการฝกปฏบตตามโปรแกรม โดยออกแบบวางแผนการด าเนนการพฒนาครผสอนในสถานศกษาอยางตอเนองเปนระยะๆ

94

รวมท งใหมสวนรวมในการประเมนผล เพอใหไดขอมลยอนกลบและน าไปปรบปรงแกไขโปรแกรมใหสมบรณมากยงขน

5.2 ผลการด าเนนงานตาม โครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) 5.2.1 การด าเนนงาน โครงการน าความรสการปฏบตมจดมงหมายเพอการประยกตและบรณาการในการ

ปฏบตงานในหนาทในระหวางการปฏบตงานในหนาทในระหวางการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม มการด าเนนงานดงน รายละเอยดแตละรายการไดแสดงตามตารางดงน

ตารางท 11 กจกรรมและก าหนดการตามโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย

วน เดอน ป กจกรรม ผรบผดชอบ 6 พฤศจกายน 2558 การปฏบตในภาระงานคร นางนตยา หลาทธรกล

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน นางอทมพรพต สคนธาภพฒนกล 9 พฤศจกายน ประชมวางแผนการจดกจกรรม คณะคร สภานกเรยนโรงเรยน

บานนาด 14-31 ธนวาคม 2558 การศกษาดวยตนเอง นายวฒชย วรครบร 1-12 ธนวาคม 2558 การสบคนดวย ICT นายวฒชย วรครบร 6 ธนวาคม 2558 อบรมกา รใช ส อ ห อ ง เ ร ยน

อเลคทรอนค 8 กลมสาระ นายวฒชย วรครบร

1. การวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต

กอนถงเวลาด าเนนการผวจยไดมอบคมอแนวปฏบตโครงการน าความรสการปฏบตใหกลมเปาหมายทกคนและหวหนาช นเรยนทกหอง พรอมท งไดเชญประชมผบรหาร คณะครตลอดจนสภานกเรยนเพอใหเขาใจและสามารถปฏบตตามตารางการจดกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน ผวจยไดมการวางแผนจดกจกรรมตามกลมซงแบงเปนสายชน ประกอบดวยสายชนประถมศกษาตอนตน(คร ป.1-3) สายชนประถมศกษาตอนปลาย(คร ป.4-6) และสายชนมธยมศกษาตอนตน(คร ม.1-3) ในลกษณะการสอสารโดยการพบปะเสวนากนเพอแลกเปลยนเรยนรเกยวกบความรและการพฒนาความเขาใจของตนเองทมตอโปรแกรม ทไดรวมด าเนนการมา แผนการศกษากลมยอยดงกลาวมการสอสารทางโทรศพท การสนทนาทางสอออนไลน และการนดหมายประชม การศกษาดวยตนเอง การสบคน การเปนพเลยง โดยไดสรางความเขาใจเกยวกบบทบาทและภารกจทจะตองด าเนนการในฐานะพเลยง(หวหนาสายชน) รวมทงขอความอนเคราะห

95

ในการด าเนนการในครงนดวย ท งนผวจ ยไดเรยนย า กบทมพเลยงวาเปนการไปสนบสนน ชวยเหลอ และแนะน ากลมเปาหมายเพอใหสามารถปฏบตงานในโรงเรยนไดเปนไปอยางมประสทธภาพ ขอใหหลกเลยงตรวจสอบเพอหาขอบกพรอง ซงจะน ามาซงขอขดแยงและไมเปนผลดตอการพฒนาตามโปรแกรมแตอยางใด เนนการชวยเหลอแบบกลยาณมตร เปดโอกาสใหกลมเปาหมายไดซกถาม พดคย และแสดงความคดเหนในประเดนทเกยวกบการน าความร ทกษะ บาบาทผสอน ไปประยกตใชในโรงเรยน โดยในระหวางการด าเนนการในภาคสนามผวจยและคณะทกทาย พดคยกบผเขาอบรมดวยความเปนกนเองและเตรยมความพรอมกอนถงเวลาด าเนนการตามตาราง ดวยการจดกจกรรมการใหผเขาอบรมมาเลาเกยวกบความรประสบการณทไดจากการพฒนาในวนทผานมา และแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

ภาพท 13 ผบรหาร คณะครและสภานกเรยนรวมประชมวางแผนการจดกจกรรม

2. การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

การปฏบตกจกรรมพฒนาการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ไดเรมด าเนนการวนท 13 พฤศจกายน 2558 ถงวนท 3 เมษายน 2559 ณ โรงเรยนบานนาด โดยผวจยเปนผใหความรเกยวกบบทบาทครผสอนทจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานในศตวรรษท 21 ตลอดทงเนอหาเพมเตมในการใชคมอทง 6 หนวยการเรยนรและแนวปฏบตโครงการน าความรสการปฏบตในการปฏบตงาน โดยน าเสนอเปน Power Point และจดท าเอกสารค าบรรยายประกอบการน าเสนอมอบใหกบผรวมโปรแกรมไดศกษาและจดบนทกลงในเอกสารในขณะน าเสนอดวย การด าเนนการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานในศตวรรษท 21 มวตถประสงคเพอสงเสรมใหมการพฒนาในรปแบบการศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคน การเปนพเลยง และการศกษาดงาน การสงเกตและการประเมน การด าเนนกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

96

ภาพท 14 การใชสอและเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมประโยชนในการจดการเรยนรตามแนวทฤษฎสรรคนยม (Constructivism) เปนการสงเสรมใหนกเรยน เรยนรกระบวนการแสวงหาความรดวยตนเอง เรยนรและพฒนาการท างานรวมกน พฒนาดานการใชเหตผล พฒนาความเชอมนในตนเองและความรบผดชอบส าหรบขนตอน PBL ผลจากการวเคราะหและสงเคราะหขนตอนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ม 7 ขนตอนส าคญ ดงน






ขนตอนท 6: คนควาหาความรดวยตนเอง (Self-study) กลมผเรยนคนควา หาค าอธบายตามวตถประสงคการเรยนรโดยรวบรวมขอมลความรและสารสนเทศจากสอและแหลงการเรยนร

97

ตางๆ เชน หองสมด อนเตอรเนต ผร ฯลฯ เพอคนหาค าตอบใหบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไวและเปนการพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง


กรณศกษา นางสาวเบญจวรรณ ภมเวยงศร ครสอนวชาคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 ขนตอนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ (Clarifying Unfamiliar Terms) ครน าเขาสบทเรยนเรอง เสาธงเจาปญหา โดยการอธบายความรและความเขาใจ

ความหมาย ดงน 1. เลขโดดหลงจดทศนยมตวแรก เรยกวา ทศนยมต าแหนงทหนง เลขโดดหลงจด

ทศนยมตวทสองเรยกวา ทศนยมต าแหนงทสอง 2. การอานตวเลขทมจดทศนยม ตวเลขหนาจดทศนยม อานแบบจ านวนนบ

ตวเลขหลงจดทศนยม อานแบบเรยงตว 3. การเปรยบเทยบทศนยมหนงต าแหนง ใหเปรยบเทยบจ านวนหนาจดทศนยม

กอน ถาเทากน จงเปรยบเทยบจ านวนหลงจดทศนยม 4. การเปรยบเทยบทศนยมสองต าแหนง ใหเปรยบเทยบจ านวนหนาจดทศนยม

กอน ถาเทากนใหเปรยบเทยบจ านวนหลงจดทศนยม โดยเปรยบเทยบเลขโดดในหลกสวนสบ ถาเทากนจงเปรยบเทยบเลขโดดในหลกสวนรอย

ขนตอนท 2: ระบปญหา (Problem Definition) 1. ครเสนอสถานการณปญหาตอไปนแกนกเรยน

เสาธงเจาปญหา 1) โรงเรยนบานนาด มเสาธงสง ยาว 12.5 เมตร 2) โรงเรยนหนองแวงวทยา มเสาธงสง 12.45 เมตร 3) โรงเรยนบานโคกนาฝาย มเสาธงสง 9.75 เมตร

98

2. จากสถานการณทก าหนดให ใหนกเรยนแตละคน ตอบค าถาม ตอไปน โดยการเขยนตอบลงในใบงาน

ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm)

1. จดนกเรยนเปนกลม ๆ ละ 3 – 5 คน 2. ใหนกเรยนท าความเขาใจปญหา โดยการใหนกเรยนระบวา ในการแกปญหา

จากสถานการณทก าหนดให จ าเปนตองศกษาความรเกยวกบเรองอะไรบาง 3. ใหแตละกลมน าเสนอ เรองทจ าเปนตองศกษา โดยใหครและนกเรยนรวมกน

เตมเตมหวเรองทตองไปศกษา ขนตอนท 4: วเคราะหปญหา (Analyzing the Problem)

1. สมใหนกเรยนเสนอผลการท ากจกรรม (นกเรยนจะมค าตอบทแตกตางกน โดยครยงไมเฉลย)

2. ใหนกเรยนรวมกนบอกถงปญหาทพบจากการแกสถานการณทก าหนดให 3. ใหนกเรยนรวมกนก าหนดสงทตองเรยนร อนเปนเครองมอทน าไปสการ

แกปญหาจากสถานการณทก าหนดให ( 1) การอานทศนยม 2) การเปรยบเทยบทศนยม) ขนตอนท 5: สรางประเดนการเรยนร (Formulating Learning lssues)

1. ใหนกเรยนแตละกลมสรป ความรเรอง การอาน และการเปรยบเทยบทศนยมไมเกน 2 ต าแหนง

2. ใหนกเรยนน าความรทไดไปใชตรวจสอบผลการท าใบงาน เรอง เสาธงเจาปญหา

3. นกเรยนทกกลมรวมกนสรปองคความร การอาน และการเปรยบเทยบทศนยมไมเกน 2 ต าแหนง รวมกนอกครง

4. ใหนกเรยนแตละคนน าขอสรปทได มาเขยนเรยบเรยงเปนองคความรของตนเองพรอมยกตวอยางประกอบองคความรนน

เสาธงเจาปญหา

1. 12.5 อานวา ...............................................................................................

2. 12.45 อานวา ...............................................................................................

3 9.75 อานวา ...............................................................................................

4. เรยงล าดบความสงของเสาธง จากสงทสด ไปหา เตยทสด

...............................................................................

99

ขนตอนท 6: คนควาหาความรดวยตนเอง (Self-study) 1. ครจดเตรยมแหลงขอมลส าหรบใหนกเรยนศกษาในเรอง การอาน และการ

เปรยบเทยบทศนยมไมเกน 2 ต าแหนง ในลกษณะตางๆ เชน หนงสอ ใบความร U tube เปนตน 2. ใหนกเรยนด าเนนการศกษาดวยตนเองในเรองทตองการเรยนร จาก

แหลงขอมลทเตรยมไวให ตามความสนใจของนกเรยน และเขยนสรปความรทตนเองศกษา ขนตอนท 7: รายงานตอกลม (Reporting)

1. ใหนกเรยนน าขอสรปทไดมาจดระบบ และน าไปสการเขยนผงมโนทศน การอาน และการเปรยบเทยบทศนยมไมเกน 2 ต าแหนง

2. ใหนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 3. ใหนกเรยนทกกลมรวมกนประเมนการเขยนผงมโนทศน การอาน และการ

เปรยบเทยบทศนยมไมเกน 2 ต าแหนง โดยใชเกณฑการประเมนทครเตรยมไวให 4. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดไปใชในการท าแบบฝกหดเรอง การอาน

และการเปรยบเทยบทศนยมไมเกน 2 ต าแหนง

ภาพท 15 กจกรรมการเรยนการสอนวชาคณตศาสตรโดยใชปญหาเปนฐาน ชนประถมศกษาปท 4

100

นายวรตน ฮามพทกษ ครผสอนวชาวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ขนตอนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ (Clarifying Unfamiliar Terms) ครอธบายเกยวกบการบอกต าแหนงของวตถใด ๆ ตองบอกระยะหางและทศทางของ

ต าแหนงนนเทยบกบ จดอางอง โดยจดอางองควรเปนจดทอยนง เปนจดทใกลวตถนน และสงเกตไดชดเจน จดอางอง หมายถง จดทใชเปรยบเทยบวาวตถนนอยทใด โดยทวไปจะเลอกใชจดอางองทอยใกลตวและสงเกตไดงาย อาจเปนสงทมอยตามธรรมชาตหรอสงทมนษยสรางขนกได

ขนตอนท 2: ระบปญหา (Problem Definition) 1) ครพดคยและซกถามนกเรยนเกยวกบ การบอกต าแหนงของตนเองเมอตองการนด

หมายกบเพอน โดยครอาจใชคาถามตอไปน -เมอนกเรยนนดหมายกบเพอน ๆ นกเรยนอธบายจดนดพบใหเพอน ๆ ฟง

อยางไร -นกเรยนใชวธการใดบางเมอตองการอธบายจดนดพบใหเพอน ๆ ฟง

2) นกเรยนชวยกนอภปรายและแสดงความคดเหนเกยวกบการบอกต าแหนงของตนเอง 3) ใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 5 คน 4) ครใชคาถามเพอใหนกเรยนแตละกลมรวมกนแสดงความคดเหน ดงน

-ปญหาของนกเรยนคออะไร (แนวตอบ การระบต าแหนงของวตถ สามารถระบไดอยางไร)

- นกเรยนคดวาการบอกต าแหนงทนงของตนเองในหองเรยน ตองระบขอมลใดบาง (แนวตอบ ระยะหางและทศทางของต าแหนงทนงเทยบกบจดอางอง)

ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm) 1) นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายประเดนปญหาทตงขน วามประเดนใดบางท

นาสนใจและจะหาคาตอบไดจากทใด โดยวธการใด 2) นกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนการดาเนนการศกษาคนควาตามประเดนปญหาท

ครตงขนและประเดนปญหาอน ๆ ทตองการศกษา ขนตอนท 4: วเคราะหปญหา (Analyzing the Problem) 1) นกเรยนทกกลมรวมกนนาเสนอขอมลทสงเคราะหได และรวมกนอภปรายวาขอมล

ของแตละกลมทไดศกษาคนความาครบถวน ถกตอง สมบรณหรอไม โดยครผสอนชวยตรวจสอบและแนะนาเพมเตม

2) นกเรยนทกกลมชวยกนสรปองคความรในภาพรวมของปญหาอกครง

101

ขนตอนท 5: สรางประเดนการเรยนร (Formulating Learning lssues) 1) นกเรยนแตละคนนาขอมลทไดจากการศกษาคนความาแลกเปลยนเรยนรกนในกลม 2) นกเรยนแตละกลมรวมกนคดพจารณาตอไปวา ความรทไดมามความถกตอง สมบรณ

และครบถวนตามประเดนทตองการศกษาแลวหรอยง ถาขอมลยงไมเพยงพอ ใหรวมกนอภปรายและศกษาคนควาเพมเตม

3) เมอไดขอมลทเพยงพอแลว ใหนกเรยนทาใบกจกรรมท 2/1 เรอง เดกชายเมฆอยทไหน และใบกจกรรมท 2/2 เรอง ระบจดอางองและระบต าแหนง

ขนตอนท 6: คนควาหาความรดวยตนเอง (Self-study) 1) ตวแทนกลมออกมารบใบความรท 1 เรอง การบอกต าแหนงของวตถ 2) ดาเนนการศกษาคนควาตามประเดนทตองการ เชน จดอางอง การบอกต าแหนงของ

วตถ วธการตาง ๆ รวมถงประเดนอน ๆ ทนกเรยนตองการศกษาจากใบความรท 2 เรอง การบอกต าแหนงของวตถ

3) นกเรยนบนทกขอมลและผลการดาเนนการศกษาคนควาลงแบบบนทกขอมลการศกษาคนควา

ขนตอนท 7: รายงานตอกลม (Reporting) 1) ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนออกแบบการสรปผลการดาเนนการศกษาคนควาของ

กลม เพอนาเสนอหนาชนเรยนตามรปแบบทนกเรยนสนใจ 2) ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมออกมานาเสนอผลการดาเนนการศกษาคนควา

หนาชนเรยน 3) นกเรยนรวมกนประเมนทงงานของกลมตนเองและของเพอน

ภาพท 16 กจกรรมการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรโดยใชปญหาเปนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1

102


3. การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบต คณะผนเทศประกอบดวยหวหนาแตละสายชน ผอ านวยการ และผวจย ด าเนนการ

นเทศคณะครทกคน โดยจะนเทศเดอนละครง ซงแบงเปนสายชนประถมศกษาตอนตน(คร ป.1-3) สายชนประถมศกษาตอนปลาย(คร ป.4-6) และสายชนมธยมศกษาตอนตน(คร ม.1-3) การนเทศตดตามเปนแบบกลยาณมตร ตรวจสอบการจดการเรยนการสอนของครวาจดไดตรงกบแผนการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานทสรางขนหรอไมและถกตองตามขนตอนการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน เปนการใหก าลงใจและแนะน าชวยเหลอคณะคร

103

การสงเกตของผวจย การสงเกตของผวจยจากการบนทกผลหลงจากการจดกจกรรมการเรยนร พบวานกเรยนม

ความสนใจและกระตอรอรนในการเขารวมกจกรรมดมาก แตยงมการอภปรายซกถามนอย ผวจยตองคอยกระตน ในกรณทกลมใดไมทราบแนวทางในการแกปญหา ผวจยจะเดนเขาไปฟงในกลม และใชค าถามกระตนใหเกดการคด การท างานในแตละกลมนกเรยนใหความรวมมอในการทางานดมาก แตกยงมนกเรยนบางกลมเลนกน ผวจยจงใชเทคนคการใหรางวลแกกลมทตงใจท ากจกรรม ซงท าใหทกกลมตงใจทางานมากขน และในการน าเสนอแนวทางแกปญหาระดบชน มการซกถามนอยมาก ผวจยจงเปนคนตงค าถามใหนกเรยนตอบ ซงบางครงนกเรยนทนงฟงอยเปนคนตอบ เมอเพอนทออกมาน าเสนอไมสามารถตอบได

การสมภาษณนกเรยน จากการสมภาษณนกเรยนพบวา นกเรยนเขาใจเนอหาทเรยนเปนอยางด กจกรรมทใหท า

สนกด แตการเขยนสรปยงตองอาศยใบความร เพอเรยบเรยงภาษาใหอานแลวเขาใจและถกตอง บางครงตองอานใหเพอนในกลมฟง วาเขาใจอยางเดยวกนหรอไม นกเรยนปานกลางบอกวาเพอนบางคนไมยอมพดแสดงความคดเหน นกเรยนออนบอกวา ยากเกนไป ครจงใหนกเรยนลองสรางสถานการณปญหาแทนสถานการณ นกเรยนบอกวานาจะแยกประเภทไวแลวใหนกเรยนเขยนสมการแตละประเภท สวนนกเรยนเกงบอกวาดแลว นกเรยนจะไดคดแยกประเภทเอง


104

ปญหาและแนวทางแกไขจากการนเทศตดตามการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จากการนเทศตดตามตามโครงการน าความรสการปฏบต ผวจยเกบรวบรวมขอมลไดทราบปญหาทพบในแตละชวโมง จากการสงเกตการณจดกจกรรมการเรยนร และการสมภาษณนกเรยน แลวน ามาวเคราะหเพอหาแนวทางแกไข ซงปรากฏผลดงตารางท 12

ปญหา แนวทางแกไข 1) ครใจรอนและเรงรบในการด าเนนกจกรรมเนองจากมเวลาคอนขางจ ากด ท าใหนกเรยนรบท างานเกนไป ผลงานทไดไมดเทาทควร

- ครยดหยนเวลาไดตามความเหมาะสม ทงนขนอยกบความเขาใจของผเรยนเปนส าคญ และด าเนนกจกรรมไปอยางสมบรณทกขนตอนของกจกรรม

2) บางชวโมงนกเรยนขาดทกษะในการท างานเปนกลม บางกลมยกใหคนทเกงเปนคนท างาน

- ครคอยก าชบชแนะ ใหนกเรยนเขาใจและตระหนกถงความส าคญของการทางานเปนกลม รวมทงใหการเสรมแรงทงทเปนคาชมเชย และของรางวล หรอใหดาว เพอสะสมแลกคะแนน

3) ใบกจกรรมในบางชวโมงคอนขางยาก - ก าหนดจ านวนและสถานการณใหเหมาะสมกบนกเรยนและระดบชน ควรเปนค าถามปลายเปดทจะท าใหนกเรยนไดฝกคดแกปญหาในการหาค าตอบไดหลากหลายวธ

4) ในขนคนควาหาความรดวยตนเอง นกเรยนใชเวลามากท าใหเสยเวลา สงผลตอการท ากจกรรมกลม และบางกลมคนทเปนหวหนากลมจะรบสรปเพอใหไดผลงานกลมออกมาทนเวลา

- ครแนะน าใหนกเรยนท าความเขาใจกบปญหาใหดเสยกอน กอนลงมอแกปญหาเปนรายบคคล ควรรบฟงการน าเสนอและใหเหตผลของแตละคนและชวยกนสรปเปนแนวทางการแกปญหาของกลมโดยใชกระบวนการกลม

5) นกเรยนทไม เขาใจไมกลาถามคร บางครงขอลอกเพอน

- ครสรางบรรยากาศในหองเรยนใหเปนกนเองมากขน ครแนะน านกเรยนในเปนคนกลาแสดงออก กลาแสดงความคดเหน ตรงไหน ไมเขาใจใหถามครหรอ เพ อนในก ลม สมา ชกก ลมตองใหความชวยเหลอเพอน หรอครแนะน านกเรยนทไมเขาใจมาซอมเสรมนอกเวลา เ รยนแลวใหทดลองท าใบกจกรรมงายๆ เพอสรางความมนใจใหกบนกเรยน

105

ดงนนเมอมการด าเนนการทดลองโปรแกรมในภาคสนามสนสดตามระยะเวลาทก าหนดแลว ในวนท 31 มนาคม 2559 ผวจยไดเรยนเชญกลมเปาหมายเขารวมประชม ณ หองประชม โรงเรยนบานนาด ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 เพอผวจยไดแสดงความขอบคณกลมเปาหมายทกคนทใหความรวมมอในการทดลองโปรแกรม ในภาคสนามเปนอยางดจนท าใหการด าเนนการเปนไปดวยความเรยบรอย หลงจากนนได มอบของทระลกใหกบผ รวมวจย และกลมเปาหมายทกคน

5.2.2 ผลการประเมนปฏกรยาตอโครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) หลงจากเสรจสนโครงการน าความรสการปฏบตของกลมเปาหมายผวจยใหกลมเปาหมาย

ซงประกอบดวย คณะครโรงเรยนบานนาดไดท าแบบสอบถาม ซงประกอบดวยเนอหา 3 ดาน คอ 1) การวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต 2) การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน และ3) การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบต จ านวน 10 ขอ มผลการประเมน ดงน

106

ตารางท 13 ผลการประเมนปฏกรยาของกลมทดลองทมตอโครงการน าความรสการปฏบต

รายการประเมน ระดบปฏกรยา

S.D. แปลผล

การวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต 1. วตถประสงคโครงการน าไปสการบรรลเปาหมายในการน าความรสการปฏบต 2.ความสามารถในการถายทอดความรของวทยากรมความเหมาะสม 3. มการประชมชแจงวตถประสงคโครงการตอผเขารวมโครงการ 4. การก าหนดระยะเวลาและทรพยากรในการจดกจกรรมของโครงการมความเหมาะสม

4.29 4.38

4.36 4.12 4.28

0.81 0.89

0.62 0.75 0.97

มาก มาก

มาก มาก มาก

การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 5. ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมความเหมาะสมกบโครงการน าความรสการปฏบต 6. รปแบบกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมความเหมาะสมกบโครงการน าความรสการปฏบต 7. สอการเรยนร อปกรณ เทคโนโลยในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความเหมาะสมกบโครงการน าความรสการปฏบต 8. สถานท หองเรยน หองปฏบตการ ในการจดกจกรรมมความเหมาะสม

4.18 4.06

4.50

3.81

4.36

0.60 0.25

0.52

0.75

0.89

มาก มาก

มาก

มาก

มาก

การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบต 9. มการนเทศก ากบและตดตาม คอยชวยเหลอ เพอใหโครงการน าความรสการปฏบตบรรลเปาหมาย 10. มการแลกเปลยนเรยนร อภปรายผลการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอนในโครงการน าความรสการปฏบต

3.91 4.13

3.69

0.61 0.34

0.87

มาก มาก

มาก

รวมเฉลย 4.13 0.67 มาก

107

จากตารางท 13 พบวา สรปผลการประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย มผลการประเมนโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานของการประเมนปฏกรยาพบวา รายดานทกๆรายอยในระดบมาก

5.2.3 ผลการถอดบทเรยนหลงการทดลอง

ผลการถอดบทเรยนโครงการน าความรสการปฏบตของโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 โดยการประชมรวมอภอปรายเสนอและแลกเปลยนความคดเหนหลงสนสดโครงการ ในวนท 29 มนาคม 2559 ณ หองประชมโรงเรยนบานนาดโดยทานผอ านวยการโรงเรยนบานนาด และคณะครทกคน ผลการถอดบทเรยน ดงน

จากผลการจดกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 พบวา

ขนตอนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ (Clarifying Unfamiliar Terms) ในขนนการแจงจดประสงคการเรยนร เปนการจดกจกรรมตางๆ เพอแจงจดประสงคการเรยนรของแตละชวโมงใหนกเรยนทราบ โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในกจกรรม อาจจะกจกรรมน าเขาสบทเรยนเชน เลมเกมส รองเพลง ดยปทป เปนตน ซงผลการจดกจกรรมการแจงจดประสงคการเรยนรในทกชวโมง สรปไดวานกเรยนทกคนตงใจฟงการแจงจดประสงคการเรยนรทงจากเพอนอานใหฟง ท าใหนกเรยนเขาใจจดประสงคการเรยนรของแตละชวโมงดและมความกระตอรอรนทจะท าใหไดตามทตงไว

ขนตอนท 2: ระบปญหา (Problem Definition) กลมผเรยนรวมกนระบปญหาหลกทปรากฏในโจทยปญหาและตงค าถามจากโจทยปญหา นกเรยนไดเผชญสถานการณปญหา โดยใชสอททหลากหลาย นกเรยนสนใจในสถานการณทก าหนด และปฏบตกจกรรมจากสอทครเตรยมมาใหดมาก แตมนกเรยนบางสวนทไมเขาใจและไมกลาถามคร ครจงเดนไปหาและแนะน าวธการเพอน าไปสการแกปญหาให นอกจากนยงพบวานกเรยนใชเวลาในการแกปญหามากเกนไป ครจงแนะน าใหนกเรยนเขยนน าเสนอแนวคดทส าคญของตนเองกอนแลวจงวาดภาพประกอบ นกเรยนเรมมความมนใจในการท ากจกรรม ท าใหนกเรยนสามารถแกปญหาไดทนเวลาทก าหนด

ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm) เปนขนทนกเรยนเขากลมยอยเพอน าเสนอวธการแกปญหาของตนเองตอกลมรวมอภปรายแสดงความคดเหนและเลอกวธการแกปญหาทเปนไปไดและมความเหมาะสมทสด เปนวธแกปญหาของกลม เมอผวจยใหนกเรยนเขากลมยอย นกเรยนจะเคลอนยายโตะเรยนท าใหเสยงดงเกดความวนวายและใชเวลามาก แตละกลมจะนงเงยบหนาตาเปนกงวล ไมคอยพดและไมซกถามเพอน จนผวจยตองกระตนและใหก าลงใจใหนกเรยน

108

น าเสนอวธแกปญหาของตนเองตอกลม รวมกนอภปราย ซกถามและแสดงความคดเหน นกเรยนเรมคลายความกงวลมการพดคยและน าบตรกจกรรมรายบคคลทตนเองบนทกมาใหเพอนดพรอมกบบอกวธการแกปญหาของตนใหเพอนในกลมฟงและใหเหตผลในการหาค าตอบ มการคดคานกนระหวางนกเรยนเกงและนกเรยนปานกลาง เนองจากนกเรยนเกงเชอวาวธการของตนเองถกตอง และเหมาะสมกวาวธของเพอน ผวจยไดแนะน าใหเขาใจและยอมรบความคดเหนของเพอนซงแตกตางจากตน โดยใหเหตผลขอดขอเสยของแตละวธใหเปนทยอมรบ

ขนตอนท 4: วเคราะหปญหา (Analyzing the Problem) การจดกจกรรมในขนน ครใชสอรปธรรมใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง โดยครน าเสนอสถานการณปญหาทสรางความขดแยงทางการคดในการหาค าตอบใหนกเรยนเผชญสถานการณปญหาทครสรางขนในใบงานรายบคคลและใหคดแกปญหาดวยตนเองกอน นกเรยนใหความสนใจสามารถแกปญหาและหาค าตอบตามใบงานรายบคคลไดอยางถกตอง

ขนตอนท 5: สรางประเดนการเรยนร (Formulating Learning lssues) กลมผเรยนก าหนด

วตถประสงคการเรยนร เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว นอกจากนกลมผเรยน

จะรวมกนสรปวาความรสวนใดรแลวสวนใดทยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตมเพออธบาย

ปญหานน


ขนตอนท 7: รายงานตอกลม (Reporting) ในขนนนกเรยนแตละกลมจะสงตวแทนออกไป น าเสนอวธการแกปญหาของกลมตอชนเรยน นกเรยนทกคนในชนเรยนไดรวมกนแสดงความคดเหน และเลอกวธการแกปญหาทเหมาะสมและมความเปนไปไดมากทสด ผวจยไดใหนกเรยนน าเสนอผลงานกลมหนาชนเรยนโดยการจบสลาก เพราะนกเรยนแตละกลมจะเกยงกนไมยอมออกไปน าเสนอหนาชนเรยน และผวจยไดใหการชมเชยนกเรยนทออกไปน าเสนอ จากนนกลมทเหลอจงกลาออกมาน าเสนอจนครบทกกลม สวนใหญมกจะเลอกวธการแกปญหาทคลายกนไมหลากหลาย ผวจยไดใชค าถามกระตนเพอใหนกเรยนไดเขาใจถงวธการแกปญหาทหลากหลาย และแนะน าเกยวกบการน าเสนอโดยใหมนใจในตวเองพดเสยงดงฟงชดและบอกเพอนพดกนเบาๆและตงใจฟง

กลาวโดยสรป การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในหองเรยนศตวรรษท 21 เนนผเรยนเปนส าคญ นกเรยนไดมสวนรวมโดยตรงในการเรยน เปดโอกาสใหนกเรยนไดคนพบปญหาดวย

109

ตวเอง โดยใชกระบวนการกลมท าความเขาใจปญหาและวางแผนการเรยนรวมกน นกเรยนมโอกาสไดแลกเปลยนความร ความคดกบเพอนๆและสามารถแสดงความคดเหนไดอยางอสระ ท าใหนกเรยนเกดการกระตอรอรนในการแสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงขอมลตางๆ

5.3 ผลการประเมนความมประสทธผลของโปรแกรม เปรยบเทยบผลการทดลองโปรแกรมกอนและหลงการทดลอง (pretest – posttest ) เพอทดสอบสมมตฐานการวจยตามทก าหนดไวประกอบดวย

5.3.1 ผลการประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน ผลการประเมนแบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน ผวจยใหกลมตวอยางตอบ

แบบประเมนน 2 ครง คอ กอนการด าเนนการตามโครงการท 1 เมอวนท 9 ธนวาคม 2558 และ หลงการด าเนนการตามโครงการท 2 เมอวนท 3 เมษายน 2559 ไดคะแนนจากการประเมน 2 ครง การเปรยบเทยบ ม 3 ประเดน คอ สภาพแวดลอม ปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน ปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน 12 ผลการทดสอบดวยคาสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test ในการเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรมมผลการประเมน ดงน

ตารางท 14 การเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดานพฤตกรรมการเรยนรพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

Mean S.D. n Wilcoxon Value Wilcoxon Prob กอนเขารวมโปรแกรม 11.13 0.72 16 3.541* 0.00 หลงเขารวมโปรแกรม 17.63 0.96 16

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตาราง 14 พบวา กอนเขารวมโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ดานสภาพแวดลอมกอนและหลงการทดลองโปรแกรมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว โดยคาเฉลยหลงเขารวมโปรแกรมสงขน

110

ตารางท 15 การเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดานปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน มผลดงน



จากตาราง 15 พบวา กอนเขารวมโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ดานปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยนกอนและหลงการทดลองโปรแกรมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว โดยคาเฉลยหลงเขารวมโปรแกรมสงขน

ตารางท 16 การเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดาน นกเรยนกบนกเรยน มผลดงน



จากตาราง 16 พบวา กอนเขารวมโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ดานปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยนกอนและหลงการทดลองโปรแกรมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว โดยคาเฉลยหลงเขารวมโปรแกรมสงขน

5.3.2 ผลการประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน

ผลการประเมนแบบประเมนพฤตกรรมการเรยนร ผวจยใหกลมตวอยางตอบแบบประเมนน 2 ครง คอ กอนการด าเนนการตามโครงการท 1 อก และครงหนงคอ หลงการด าเนนการตามโครงการท 2 เมอไดคะแนนจากการประเมน 2 ครง การเปรยบเทยบ ม 3 ประเดน คอ สภาพแวดลอม ปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน ปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน มผลการประเมน ดงน

111

ตารางท 17 แสดงคาสถต t-test dependent ในการเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดานพฤตกรรมการเรยนรพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

คะแนน X

S.D. n df. t Sig

กอนเรยน 41.125 4.394 240 239 62.427* .000 หลงเรยน 65.496 3.622

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ p<0.05

จากตารางท 17 พบวาคาเฉลยผลการประเมนพฤตกรรมการเรยนร ดานความรความเขาใจกอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยมคาเฉลยหลงการเรยนสงขน

113

บทท 5 โปรแกรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

การวจยและพฒนาน มวตถประสงค 1) เพอพฒนาโปรแกรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ทประกอบดวยโครงการและรายละเอยดของโครงการ รวมทงคมอประกอบโครงการแตละโครงการ 2) เพอประเมนประสทธภาพของโปรแกรมและเพอหาขอบกพรองในการปรบปรงแกไขจากผลการทดลองในภาคสนาม กลมเปาหมายของการวจย คอ ผบรหารสถานศกษา ครผสอน หวหนากลมสาระการเรยนร โรงเรยนบานนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 มขนตอนด าเนนการ 6ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การตรวจสอบกรอบแนวคดเชงทฤษฎ (theoretical framework) โดยผทรงคณวฒ ขนตอนท 2 การสรางรายละเอยดโปรแกรม และเอกสารประกอบโปรแกรมจากกรอบแนวคดเชงทฤษฎทผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ ซงประกอบดวย 2 โครงการ คอ 1) โครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมายในการทดลอง 2) โครงการน าความรสการปฏบต และเอกสารประกอบโปรแกรม จ านวน 5 หนวยการเรยนร ดงน หนวยการเรยนร 1 การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 หนวยการเรยนร 2 ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน หนวยการเรยนร 3 บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หนวยการเรยนร 4 การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หนวยการเรยนร 5 การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน ดงรายละเอยดตอไปน

114

คมอ การเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 Problem-based Learning For 21st Century Classroom

การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21

นายวฒชย วรครบร นกศกษานกศกษาปรญญาเอก สาขาวชา การบรหารการศกษา

มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย วทยาเขตอสาน

115

ค าน า

เอกสารคมอการเรยนรน เปนเอกสารทผวจยจดท าขนเพอใชเปนเอกสารประกอบโปรแกรม

การเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เพอพฒนาความร ความเขาใจเกยวกบการจดการ

เรยนการสอนในศตวรรษท 21

ส าหรบการศกษาคมอ หนวยการเรยนร 1 การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 ถอ

เปนอกแนวทางหนงในการพฒนาผบรหารสถานศกษา ครผสอน ใหมความร ความเขาใจเกยวกบการ

จดการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 โดยมงหวงใหมการน าความร ทกษะทไดไปประยกตใชในการ

จดกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพตอไป

ผวจยหวงเปนอยางยงวา คมอฉบบน จะเปนประโยชนตอพฒนาผบรหารสถานศกษา

ครผสอนและผสนใจทวไป

สดทายนขอขอบคณผทรงคณวฒ อาจารยทปรกษา และผเขยนต ารา หนงสอทกเลมทน ามา

อางองในเอกสารฉบบน ซงนบไดวาเปนเอกสารทเปนประโยชนตอการพฒนาการเรยนรทยดปญหา

เปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

นายวฒชย วรครบร

นกศกษานกศกษาปรญญาเอก สาขาวชา การบรหารการศกษา


116

สารบญ

หนา

1. หนวยการเรยนรท 1 1

2. แบบประเมนตนเองกอนเรยน 4

3. ตอนท 1 การศกษาในศตวรรษท 21 5

4. ตอนท 2 หองเรยนในศตวรรษท 21 13

5. สรป 22

บรรณานกรม 23

117

หนวยท 1

การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21


เคาโครงเนอหา ตอนท 1 การศกษาในศตวรรษท 21

ตอนท 2 หองเรยนในศตวรรษท 21

แนวคด

1. การก าหนดกระบวนทศนใหม ( New Paradigm ) ของการจดการเรยนการสอน ซงเปนการ

คาดการณภาพอนาคตของรปแบบการจดการศกษาเรยนรนน ไดมาการศกษาวจยและพฒนากนมาอยาง

ตอเนองจากนกการศกษาหลายทาน โดยสรางภาพแหงอนาคตของระบบการจดการเรยนการสอนทเกด

ประสทธภาพและมความเหมาะสมสอดคลองกบบรบททางสงคมทเปลยนแปลงไปในรอบดาน

2. การใหการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 จะมความยดหยน สรางสรรค ทาทาย และซบซอน

เปนการศกษาทจะท าใหโลกเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวอยางเตมไปดวยสงทาทาย

3. โรงเรยนจะเปลยนจากการเปนสงกอสรางเปนภาพของการเปนศนยรวมประสาท (nerve

centers) ทไมจ ากดอยแตในหองเรยน แตจะเชอมโยงคร นกเรยนและชมชน เขาสขมคลงแหงความรทว

โลก

118

4. หลกสตรในศตวรรษท 21 จะเปนหลกสตรทเนนคณลกษณะเชงวพากษ (critical attributes)

เชงสหวทยาการ (interdisciplinary) ยดโครงงานเปนฐาน (project-based) และขบเคลอนดวยการวจย

(research-driven) เชอมโยงทองถนชมชนเขากบภาค ประเทศ และโลก

5. การใหการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 ตองเปลยนแปลงทศนะ (perspectives) จากกระบวน

ทศนแบบดงเดม (tradition paradigm) ไปสกระบวนทศนใหม (new paradigm) ทใหโลกของนกเรยน

และโลกความเปนจรงเปนศนยกลางของกระบวนการเรยนรเปนการเรยนรทไปไกลกวาการไดรบ

ความรแบบงายๆ ไปสการเนนพฒนาทกษะและทศนคต - ทกษะการคด ทกษะการแกปญหา ทกษะ

องคการ ทศนคตเชงบวก ความเคารพตนเอง นวตกรรม ความสรางสรรค ทกษะการสอสาร ทกษะและ

คานยมทางเทคโนโลย ความเชอมนตนเอง ความยดหยน การจงใจตนเอง และความตระหนกใน

สภาพแวดลอม

6. หองเรยนของศตวรรษท 21 เปนหองเรยนทนกเรยนเปนศนยกลาง ครไมใชผบรรยายแต

นกเรยนเรยนรจากการลงมอปฏบตโดยมครคอยชแนะชวยเหลอเมอตองการในการท า โครงงาน

นกเรยนเรยนจากวธการสบเสาะหาความร (inquiry) และมการเรยนรรวมกบคนอนๆ การเรยนรไมได

มงทการจดจ า เนอหาแตเปนการใหนกเรยนฝกใชขอมล น าความรทมมาสรางโครงงาน จดเนนของการ

เรยนคอฝกใหเปนผเรยนรตลอดชวต

วตถประสงค

เมอศกษาหนวยท 1 จบแลว ผศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายของรปแบบกระบวนทศนการจดการเรยนการสอนชวงเวลาตางๆ

2. อธบายความหมายของการเรยนรในศตวรรษท 21

3. อธบายความหมายของหองเรยนในศตวรรษท 21

4. อธบายความหมายของบทบาทครบทบาทนกเรยนส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

119

กจกรรมการเรยน

กจกรรมระหวางเรยนดวยตนเอง

1. ศกษาแผนการสอนประจ าหนวยท 1

2. ท าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 1

3. ศกษาเนอหาสาระในเอกสารการสอนหนวยท 1

ก. หนงสอและบทความเพมเตม

ข. สอโสตทศนและสออนๆ

ค. สบคนขอมลทางอนเทอรเนต

4. ท าแบบประเมนตวเองหลงเรยน

สอการสอน

1. เอกสารการสอนหนวยท 1

2. แบบฝกปฏบตหนวยท 1

3. หนงสอ / บทความ / อนเทอรเนต

6. แบบประเมนตนเองกอนเรยนและหลงเรยน

ประเมนผล

1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน

2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง

120

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 1

วตถประสงค เพอประเมนความรเดมของผศกษาเกยวกบเรอง การศกษา การเรยนการ

สอนและหองเรยนในศตวรรษท 21

ค าแนะน า อานค าถามตอไปนทละขอ แลวเขยนค าตอบลงในชองวางทก าหนดให

1. ปจจบนรปแบบกระบวนทศนการจดการเรยนการสอนของประเทศไทยเปนอยางไร

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. ใหอธบายแนวคดทส าคญของการศกษาในศตวรรษท 21

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. ใหอธบายความหมายของหองเรยนในศตวรรษท 21

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

121

ตอนท 1

การศกษาในศตวรรษท 21

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 1 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแนว

การศกษา

หวเรอง การศกษาในศตวรรษท 21

แนวคด

1. การก าหนดกระบวนทศนใหม ( New Paradigm ) ของการจดการเรยนการสอน ซงเปนการ



ประสทธภาพและมความเหมาะสมสอดคลองกบบรบททางสงคมทเปลยนแปลงไปในรอบดาน

2. การใหการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 จะมความยดหยน สรางสรรค ทาทาย และซบซอน

เปนการศกษาทจะท าใหโลกเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวอยางเตมไปดวยสงทาทาย

3. โรงเรยนจะเปลยนจากการเปนสงกอสรางเปนภาพของการเปนศนยรวมประสาท (nerve

centers) ทไมจ ากดอยแตในหองเรยน แตจะเชอมโยงคร นกเรยนและชมชน เขาสขมคลงแหงความรทว

โลก

4. หลกสตรในศตวรรษท 21 จะเปนหลกสตรทเนนคณลกษณะเชงวพากษ (critical attributes)

เชงสหวทยาการ (interdisciplinary) ยดโครงงานเปนฐาน (project-based) และขบเคลอนดวยการวจย

(research-driven) เชอมโยงทองถนชมชนเขากบภาค ประเทศ และโลก

122



1. อธบายความหมายของรปแบบกระบวนทศนการจดการเรยนการสอนชวงเวลาตางๆ

2. อธบายความหมายของการเรยนรในศตวรรษท 21

ตอนท 1 การศกษาในศตวรรษท 21

การก าหนดกระบวนทศนใหม ( New Paradigm ) ของการจดการเรยนการสอน ซงเปนการ



ประสทธภาพและมความเหมาะสมสอดคลองกบบรบททางสงคมทเปลยนแปลงไปในรอบดาน ดงเชน

Robert K. Brandson ศาสตราจารยดานเทคโนโลยทางการสอนแหงมหาวทยาลยแหงรฐฟลอรดา

( Florida State University ) ประเทศสหรฐอเมรกาไดทาการศกษาวจยเพอสรางภาพอนาคตของ

กระบวนทศนการศกษาใหม ทงนไดเปรยบเทยบใหเหนความเปลยนแปลงทางกระบวนทศนของการ

จดการเรยนการสอนในชวงเวลาหรอในระยะตางๆทเกดขนในสงคมทไดเปลยนแปลงไป ดงแสดงให

เหนจากภาพตอไปน ( Branson 1990 )

123

ภาพท 1. รปแบบกระบวนทศนการจดการเรยนการสอนชวงเวลาตางๆ ทมา : Branson , Robert k. ( 1990 )

จากภาพสามารถสรปใหเหนตวแบบของกระบวนทศนการเรยนการสอนพอสงเขปดงน รปแบบ A. Traditional Paradigm เปนรปแบบของการจดการเรยนการสอนโดยยดครเปน

ศนยกลางแหงการเรยน ( Teachers Center ) ความรและประสบการณตางๆจะถกสงสมและถายทอดจากผสอนไปยงผเรยน การจดสภาพการณทางการเรยนรจงเปนไปในลกษณะของการสอสารแบบทางเดยว ( One -way Communication ) เปนการสอสารจากครไปสผเรยนโดยตรง รปแบบของการจดการเรยนการสอนดงกลาวนเปนลกษณะของการสอนแบบเดม หรอการสอนแบบบรรยาย ( Oral Tradition Paradigm )

รปแบบ B. Current Paradigm เปนรปแบบของการจดสภาพการณของการเรยนการสอนรวม

สมยในยคปจจบน ( Contemporary Instruction ) ครยงมบทบาทส าคญของการเปนศนยกลางแหงขอมล

ความรและมวลประสบการณในการถายทอดสงผานไปสผเรยน อยางไรกดรปแบบของการเรยนการ

สอนแบบนไดมการพฒนาปรบเปลยนโดยเนนการสรางปฏสมพนธทางการเรยนร ( Interaction )

124

ระหวางผเรยนกบผสอนมากขนโดยจดสภาพการณทางการเรยนจากสอการสอนทหลากหลาย ทงสอ

สงพมพ แบบฝกปฏบต การสอนแบบโปรแกรม ชการสอน การสอนแบบศนยการเรยน ฯลฯ และใน

ขณะเดยวกนการสอนในรปแบบดงกลาวนจะกอใหเกดปฏสมพนธทางออมแบบไมเปนทางการ (

Informal Interaction ) ระหวางผเรยนดวยกนมากยงขน

รปแบบ C. Technology-Based Paradigm เปนรปแบบของกระบวนการจดการเรยนการสอนและการศกษาในอนาคตซงเปนกระบวนทศนใหม ( New Paradigm ) ทเรยกไดวาเปนการจดการศกษายคฐานการใชเทคโนโลยเปนส าคญ ( Technology-Based Paradigm ) มการพฒนาการเรยนรโดยเนนทนกเรยนและใหความส าคญในการใชผลขอมลยอนกลบทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพควบคกนไป พฒนาผเรยนใหเกดทกษะการเรยนดวยตนเอง ( Self-Management Skills ) ส าหรบการพฒนาการเรยนการสอนนนไดมการออกแบบโปรกรมหลกสตรในลกษณะของการบรณาการทางดานเนอหาวชาโดยใชเทคโนโลยเปนตวเชอมโยงประสบการณทางการเรยนจากโปรแกรมส าเรจรปทจดท าและพฒนาขนโดยผเชยวชาญเฉพาะสาขาหรอเฉพาะดาน ( Experts )ในการถายโยงความรไปสผเรยนในหลากหลายวธการ รวมทงการประเมนผลและปอนกลบขอมลไปสผเรยนอยางเปนระบบและมประสทธภาพ

จงสรปไดวา กระบวนทศนหรอรปแบบการจดการเรยนการสอนในยคแหงอนาคตนน

เทคโนโลยและระบบผเชยวชาญจะมอทธพลคอนขางสงตอการเสรมสรางและพฒนาระบบการเรยน

ทกๆระดบ จงเปนประเดนส าคญททกฝายทเกยวของพงตระหนกและพรอมทจะปรบตวรบการ

เปลยนแปลงทงในเชงโครงสรางและรปแบบทางการเรยนทเกดขนในสงคมแหงโลกอนาคตของ

การศกษาในทกดาน

ชนตา รกษพลเมอง (2557 ) กลาววา การศกษาในศตวรรษท 21 เปนการปฏวตรปโฉมใหม

ทางการเรยนรของมนษยไปอยางมากมาย เกดเปนแนวคด คานยมและการปฏบตในแบบแผนใหมท

อบตขนจากการเปลยนแปลงและพฒนาการดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารหรอ ICT

( Information and Communication Technology ) โดยเฉพาะอยางยงสอดจตอลประเภทตางๆทม

อทธพลคอนขางสงตอการปรบเปลยนดงกลาว

Jung (2014) กลาววา อทธพลของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเปลยนแปลงไป

อยางรวดเรวและทเหนไดเดนชดเกยวกบการปรบใชและการพฒนาดานสอดจตอลเพอการเรยนร ทได

125

เพมปรมาณความตองการในการน าไปใชประโยชนทเพมมากขน เพอสนองตอการเรยนรทงแบบท

ปฏบตอยเดม และการปรบใชกบการพฒนารปแบบใหมโดยเฉพาะอยางการจดการเรยนรตลอดชพ (

Lifelong Education )ทมความจ าเปนตองการน าไปใชในสงคมแหงฐานทางปญญาและสารสนเทศทม

อยมากมายมหาศาลในปจจบน

Jones , Jo and Martin (2013) กลาววา การเกดขนของเทคโนโลยยบควตส ( Ubiquitous

Technology ) ไดกอใหเกดศกยภาพทางการเรยนรทมความเหมาะสมตอการปรบใชของผเรยน

กอใหเกดพฒนาการทางการเรยนรของเดก เพมประสบการณทางการเรยนในการน าไปปรบใชในสงคม

ยคปจจบนเปนอยางมาก ซงโรงเรยนตองมการปรบปรงพฒนากระบวนทศนทางการเรยนใหเกดเปน

สภาพการณทางการเรยนแบบยบควตส ( Ubiquitous Agents :UAs )ใหได เพอสนองตอการเรยนรท

สามารถเกดขนไดทวไปทกหนทกแหง ไมจ ากดทงดานเวลาและดานสถานท ( Anytime Anywhere )

การเรยนรมไดจ ากดเฉพาะในหองเรยนหรอในโรงเรยนเทานนโรงเรยนในอนาคตจะม

ลกษณะทมงเนนสคณภาพเปนอนดบแรกโดยเฉพาะการยดผเรยนเปนศนยกลางในการเรยนร คร

นกเรยนและผปกครองตลอดจนชมชนจะชวยเหลอเกอกลกนมากขน นอกจากนยงมปจจยตางๆรวมทง

องคประกอบของโรงเรยนในอนาคตสามารถสรปใหเหนในภาพรวมไดดงน ( สมชาย เทพแสง 2544 )

1. สถานทตง ผปกครองจะพาบตรหลานเขาโรงเรยนใกลบานมากยงขนเพอสะดวกในการ

ตดตอสอสารการสอดสองดแล ผปกครองจะมโอกาสไปเยยมโรงเรยนทงในชนเรยนและมโอกาส

รบประทานอาหารรวมกน โรงเรยนจะมกระจายไปอยางทวถง โดยจะตงอยใกลชมชนมากกวานอก

เมอง มสงอ านวยความสะดวกในการใหการสนบสนนอยางครบครน

2. ลกษณะการเรยนการสอน ทงครและนกเรยนตางมบทบาทเปนทงผเรยนและผสอน คร

จะตองพฒนาหาความรเพอพฒนาตนเองอยเสมอ เพราะจะมการประเมนการสอนของครโดยผเรยนใน

ชนเรยนซงจะตองเชอมโยงดวยเครอขายคอมพวเตอร ใชอนเทอรเนตในการคนควาหาความร การเรยน

จะมลกษณะสรางสรรค สนกสนาน ไมใชวธการลงโทษ และทกคนมงแสวงหาความรตอเนอง มความ

รกในการเรยนรน าสโลกแหงการเรยนรและแกไขปญหาอยางจรงจง

126

3. นกเรยน นกเรยนสามารถทจะเรยนรในสงใหมๆ สามารถท าใหนกเรยนเขาสงคมไดและ

สรางสทธของตนเองทแยกออกมาจากครอบครว นกเรยนแตละระดบจะไดรบการสอนทแตกตางกน จะ

ไดรบความรทเปนสากล ตลอดจนมแหลงการเรยนรและแหลงนนทนาการทเสรมหลกสตรการเรยนร

เพมมากขน

4. หลกสตร หลกสตรในอนาคตจะมลกษณะทงทเพมขนและลดลงในบางสวน โดยเนนเนอหา

ใหนอยลงแตจะมการประยกตใชใหมากขน การเรยนในหองเรยนจะนอยลง การไปปฏบตงานในชมชน

จะมมากขน การก าหนดวตถประสงคในระดบรฐจะนอยลง และโรงเรยนจะมบทบาทในการก าหนด

วตถประสงคมากขนการพจารณาคดเลอกครและนกเรยนจะใหโอกาสส าหรบโรงเรยนมากยงขน ทกษะ

ความเขาใจ และความคดจะส าคญมากกวาเนอหาทระบไว ความสามารถในการท างานจะมมากขน การ

ตดสนใจจะอาศยขอมลเปนพนฐานและมการพฒนาอยางตอเนอง ตลอดจนมการประเมนผลและการ

เปรยบเทยบไดอยางชดเจน

กดานนท มลทอง ( 2548 ) กลาวถงโรงเรยนแหงอนาคตในศตวรรษท 21 วา จะตองมการสราง

โรงเรยน/สถานศกษารปแบบใหมขนมาเพอใหสามารถรองรบการเรยนการสอนแนวใหมไดอยางม

ประสทธภาพ และผมสวนเกยวของในการจดการศกษาจ าเปนตองใชเทคโนโลยสมยใหมเปนเครองมอ

ในการจดการศกษาของสถานศกษาและชมชนเพอการเรยนร ทงนโดยมการพจารณาในสภาพการณ

ของโรงเรยนยคใหมในประเดนตอไปน

1. สถานศกษาในอนาคตควรมลกษณะเปดกวางและมความยดหยนได

2. ตองเปนอสระจากขอจ ากดในดานสภาพทางภมศาสตร

3. ตองสามารถรองรบและสนบสนนการเรยนรในทกรปแบบได

4. ตองเปนเครอขายส าหรบการเรยนรตลอดชวต ( Lifelong Learning )

5. ค านงถงการปรบเปลยนบทบาทใหมทงของผสอนและผเรยน

6. ตองมการพฒนาดานการบรหารและการจดการแนวใหมในสถานศกษา

7. ใชสอ ICT เพอสงเสรมการเรยนรรวมกนในแนวใหม รวมถงความรวมมอและการแกปญหา

อยางสรางสรรคระดบสง

127

8. มการสรางชมชนออนไลนเพอการศกษา ( Online Community )

9. สรางความเชอมนทางการศกษาใหเปนทประจกษแกองคกรตางๆเพอรบการสนบสนนทก

รปแบบ

10. มการใชสถาบน หนวยงาน และสถานทตางๆเปนแหลงการเรยนร

11. ตองมการ "ให" แกชมชนเพอผลในทางปอนกลบสภาพการณตางๆเหลานเปนตวก าหนดถงความเปนไปไดในการสรางสถานศกษาในอนาคตดวยการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศ ( ICT ) เปนฐานวาควรเปนลกษณะใดเพอใหสอดคลองกบการเรยนการสอนใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล หรอแมแตการเปลยนแปลงสถานทเรยนหรอหองเรยนทมอยแลวเพอใหสามารถรองรบการสอนดวยเครองมอเทคโนโลยแหงอนาคตไดอยางเหมาะสม

Aaron Sams and Jonathan Bergmann : 2007 หองเรยนกลบดาน เปนรปแบบหนงของการ

สอนโดยทผเรยนจะไดเรยนรจากการบานทไดรบผานการเรยนดวยตนเองจากสอวดทศน( Video )นอก

ชนเรยนหรอทบาน สวนการเรยนในชนเรยนปกตนนจะเปนการเรยนแบบสบคนหาความรทไดรบ

รวมกนกบเพอนรวมชน โดยมครเปนผคอยใหความชวยเหลอชแนะ

วโรจน สารรตนะ (2556) การใหการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 จะมความยดหยน สรางสรรค

ทาทาย และซบซอน เปนการศกษาทจะท าใหโลกเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวอยางเตมไปดวยสง

ทาทาย และปญหารวมทงโอกาสและสงทเปนไปไดใหมๆ ทนาตนเตนโรงเรยนในศตวรรษท 21 จะเปน

โรงเรยนทมหลกสตรแบบยดโครงงานเปนฐาน (project -based curriculum) เปนหลกสตรทใหนกเรยน

เกยวของกบปญหาในโลกทเปนจรง เปนประเดนทเกยวของกบความเปนมนษย และค าถามเกยวกบ

อนาคตเชงวฒนธรรม สงคม และสากล

ภาพของโรงเรยนจะเปลยนจากการเปนสงกอสรางเปนภาพของการเปนศนยรวมประสาท

(nerve centers) ทไมจ ากดอยแตในหองเรยน แตจะเชอมโยงคร นกเรยนและชมชน เขาสขมคลงแหง

ความรทวโลก ครเองจะเปลยนจากการเปนผถายทอดความรไปเปนผสนบสนนชวยเหลอใหนกเรยน

สามารถเปลยนสารสนเทศเปนความร และน าความรเปนเครองมอสการปฏบตและใหเปนประโยชน

เปนการเรยนรเพอสรางความร และตองมการสรางวฒนธรรมการสบคน (create a culture of inquiry)

128

ในศตวรรษท 21 การใหการศกษาตามทฤษฎการเรยนรของบลม (Bloom´s Taxonomy of

Learning) จะเปลยนไป เนนทกษะการเรยนรขนทสงขน (higher order learning skills) โดยเฉพาะทกษะ

การประเมนคา (evaluating skills) จะถกแทนทโดยทกษะการน าเอาความรใหมไปใชอยางสรางสรรค

(ability to use new knowledge in a creative way) ในอดตทผานมา นกเรยนไปโรงเรยนเพอใชเวลาใน

การเรยนรายวชาตางๆ เพอรบเกรด และเพอใหจบการศกษา แตในปจจบนจะพบปรากฏการณใหมท

แตกตางไป เชน การเรยนการสอนทชวยใหนกเรยนไดเตรยมตวเพอใชชวตในโลกทเปนจรง (life in the

real world) เนนการศกษาตลอดชวต (lifelong learning) ดวยวธการสอนทมความยดหยน (flexible in

how we teach) มการกระตนและจงใจใหผเรยนมความเปนคนเจาความคดเจาปญญา (resourceful) ท

ยงคงแสวงหาการเรยนรแมจะจบการศกษาออกไป

ลกษณะของหลกสตรในศตวรรษท 21 จะเปนหลกสตรทเนนคณลกษณะเชงวพากษ (critical

attributes) เชงสหวทยาการ (interdisciplinary) ยดโครงงานเปนฐาน (project-based) และขบเคลอนดวย

การวจย (research-driven) เชอมโยงทองถนชมชนเขากบภาค ประเทศ และโลก ในบางโอกาสนกเรยน

สามารถรวมมอ (collaboration) กบโครงงานตางๆ ไดทวโลก เปนหลกสตรทเนนทกษะการคดขนสง

พหปญญา เทคโนโลยและมลตมเดย ความรพนฐานเชงพหส าหรบศตวรรษท 21 และการประเมนผล

ตามสภาพจรง รวมทงการเรยนรจากการใหบรการ (service) กเปนองคประกอบทส าคญ

ภาพของหองเรยน จะขยายกลายเปนชมชนทใหญขน (greater community) นกเรยนม

คณลกษณะเปนผชน าตนเองได(self-directed) มการท างานทงอยางเปนอสระและอยางรวมมอกนคนอน

หลกสตรและการสอนจะมลกษณะทาทายส าหรบนกเรยนทกคน และค านงถงความแตกตางระหวาง

บคคล หลกสตรจะไมเนนการยดต าราเปนตวขบเคลอน (textbook-driven) หรอแบบแยกสวน

(fragmented) เชนในอดต แตจะเปนหลกสตรแบบยดโครงงานและการบรณาการ การสอนทกษะและ

เนอหาจะไมเปนจดหมายปลายทาง (as an end) เชนทเคยเปนมา แตนกเรยนจะตองมการเรยนรผานการ

วจยและการปฏบตในโครงงาน การเรยนรจากต าราจะเปนเพยงสวนหนงเทานน ความร (knowledge)

จะไมหมายถงการจดจ าขอเทจจรงหรอตวเลข แตจะเปนสงทเกดขนจากการวจยและการปฏบตโดย

เชอมโยงกบความรและประสบการณเกาทมอย ทกษะและเนอหาทไดรบจะเกยวของและมความจ าเปน

129

ตอการปฏบตในโครงงาน จะไมจบลงตรงทการไดรบทกษะและเนอหาแลวเทานน การประเมนผลจะ

เปลยนจากการประเมนความจ าและความไมเกยวโยงกบความเขาใจตอการน าไปปฏบตไดจรง ไปเปน

การประเมนทผถกประเมนมสวนรวมในการประเมนตนเองดวย (self-assessment) ทกษะทคาดหวง

ส าหรบศตวรรษท 21 ทเรยนรผานหลกสตรทเปนสหวทยาการ บรณาการ ยดโครงงานเปนฐาน และ

อนๆ ดงกลาวจะเนนเรอง 1) ทกษะการเรยนรและนวตกรรม (learning and innovation skills) 2) ทกษะ

ชวตและอาชพ (life and career skills) ทกษะสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย (information, media and

technology skills) ทคาดหวงวาจะเกดขนไดจากความรวมมอ (collaboration) ในการท างานเปนทม การ

คดเชงวพากษ (critical thinking) ในปญหาทซบซอน การน าเสนอดวยวาจาและดวยการเขยน การใช

เทคโนโลย ความเปนพลเมองด การฝกปฏบตอาชพ การวจย และการปฏบตสงตางๆ ทกลาวมาขางตน

ดงนน การใหการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 ตองเปลยนแปลงทศนะ (perspectives) จาก

กระบวนทศนแบบดงเดม (tradition paradigm) ไปสกระบวนทศนใหม (new paradigm) ทใหโลกของ

นกเรยนและโลกความเปนจรงเปนศนยกลางของกระบวนการเรยนรเปนการเรยนรทไปไกลกวาการ

ไดรบความรแบบงายๆ ไปสการเนนพฒนาทกษะและทศนคต - ทกษะการคด ทกษะการแกปญหา

ทกษะองคการ ทศนคตเชงบวก ความเคารพตนเอง นวตกรรม ความสรางสรรค ทกษะการสอสาร

ทกษะและคานยมทางเทคโนโลย ความเชอมนตนเอง ความยดหยน การจงใจตนเอง และความตระหนก

ในสภาพแวดลอมและเหนออนใด คอ ความสามารถใชความรอยางสรางสรรค (the ability to handle

knowledge effectively in order to use it creatively) ถอเปนทกษะทส าคญจ าเปนส าหรบการเปน

นกเรยนในศตวรรษท 21 ถอเปนสงททาทายในการทจะพฒนาเรยนเพออนาคตใหนกเรยนมทกษะ

ทศนคต คานยม และบคลกภาพสวนบคคล เพอเผชญกบอนาคตดวยภาพในทางบวก (optimism) ทมทง

ความส าเรจและมความสข

กจกรรม 1 จงสรปความหมายของแนวคด เกยวกบการศกษาในศตวรรษท 21 ตามความเขาใจของผศกษา แนวตอบกจกรรม 1

ตอบตามความเขาใจของผศกษา โดยประยกตแนวคดในเรองท 1 ประกอบ

130

ตอนท 2

หองเรยนในศตวรรษท 21



หวเรอง หองเรยนในศตวรรษท 21

แนวคด

1. การใหการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 ตองเปลยนแปลงทศนะ (perspectives) จากกระบวน


และโลกความเปนจรงเปนศนยกลางของกระบวนการเรยนรเปนการเรยนรทไปไกลกวาการไดรบ

ความรแบบงายๆ ไปสการเนนพฒนาทกษะและทศนคต - ทกษะการคด ทกษะการแกปญหา ทกษะ

องคการ ทศนคตเชงบวก ความเคารพตนเอง นวตกรรม ความสรางสรรค ทกษะการสอสาร ทกษะและ

คานยมทางเทคโนโลย ความเชอมนตนเอง ความยดหยน การจงใจตนเอง และความตระหนกใน

สภาพแวดลอม

2. หองเรยนของศตวรรษท 21 เปนหองเรยนทนกเรยนเปนศนยกลาง ครไมใชผบรรยายแต




เรยนคอฝกใหเปนผเรยนรตลอดชวต

131

วตถประสงค เมอศกษาหนวยท 1 จบแลว ผศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายของหองเรยนในศตวรรษท 21

2. อธบายความหมายของบทบาทครบทบาทนกเรยนส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

ตอนท 2 หองเรยนในศตวรรษท 21

ปจจบนเปนยคโลกาภวตน (globalization) เปนสงคมทใชฐานความร (knowledge based

society) กลาวคอทกคนสามารถน าความรจากขอมล ขาวสารและเทคโนโลยใหมๆมาใชใหเปน

ประโยชนเพอประสทธภาพสงสดในงานอาชพของตนและสงคม ซงผลจากความกาวหนาทาง

เทคโนโลยท าใหเกดการตดตอสอสารไดถงกนทวโลก ปจจบนจงเปนโลกไรพรมแดนแหงการคาและ

การหลงไหลของขาวสาร ขอมลตางๆผานทางอนเตอรเนตท าใหสงเหลานไดกลายมาเปนพลงขบเคลอน

การพฒนาสงคม จ าเปนอยางยงทจะตองเตรยมรบมอกบปญหาทจะตามมาในอนาคตอนเปนผลมาจาก

ความกาวหนาทางเทคโนโลยตางๆ ควรมการวเคราะหใหทราบถงการเปลยนแปลงทเกดขน และ

เตรยมพรอมส าหรบการปรบตวเพอใหสามารถด ารงตนใหอยรอดไดในสงคมยคศตวรรษท 21

ในการใหการศกษาแกนกเรยนทามกลางการเปลยนแปลงทมความกาวหนาทางเทคโนโลย

นกการศกษาตองตระหนกวานกเรยนในวนนนนไมเหมอนกบนกเรยนในอดต นกเรยนไดเผชญหนากบ

การเปลยนแปลงในทกดานทเกดขนในสงคม ควรทนกการศกษาจะไดคดทบทวนวาการจดการศกษาท

เปนอยเหมาะสมกบสภาพปจจบนหรอไม และควรเรมจากค าถามตอไปนคอในศตวรรษท 21 ม

เปลยนแปลงอยางไร หองเรยนในศตวรรษท 21 มลกษณะใดและเปาหมายของการพฒนาการเรยนร

ใหกบผเรยนคออะไรบาง

132

ขอแตกตางของหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21

ในภาพรวมของหองเรยนในศตวรรษท20 มความแตกตางจากหองเรยนในศตวรรษท 21 ดง

ตารางท 2

ตารางท 2 เปรยบเทยบหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21

หองเรยนในศตวรรษท20 หองเรยนในศตวรรษท21 1. ยดเวลาเรยนเปนหลก 1. ยดผลลพธเปนหลก (outcome based) 2. เนนทการทองจ า เนอหาตางๆ

2. เนนทผเรยนรอะไรและแสดงความสามารถใดบาง

3.บทเรยนเนนระดบการคดขนต าของบลมคอดานความรความจ า ความเขาใจและการน า ไปใช

3.บทเรยนเนนระดบการคดขนสงของบลมคอการสงเคราะห วเคราะหและประเมนคา

4.ใชหนงสอต าราเปนหลก 4.ใชการวจยเปนหลก 5.การเรยนรของผเรยนเปนลกษณะรบ การถายทอดจากคร(Passive Learning)

5.ผเรยนเปนผลงมอปฏบต (Active Learning)

6.ผเรยนถกจ ากดใหเรยนในหองสเหลยม

6.ผเรยนเรยนรแบบรวมมอกนกบผอนทงในชนเรยนและนอกชนเรยน

7.ครเปนศนยกลาง ผถายทอดเนอหา

7.ผเรยนเปนศนยกลางมครคอยอ านวยความสะดวก

8. ผเรยนมอสระนอยมาก 8. ผเรยนมอสระอยางมาก 9. มปญหาดานวนย ผเรยนขาดแรงจงใจ

9. ไมมปญหาดานวนย ผเรยนและครตาง เคารพสทธซงกนและกน

10.หลกสตรแยกเปนสวนๆ 10.หลกสตรบรณาการขามสาระวชา 11.ประเมนโดยใชเกรดเฉลย 11.เกรดขนอยวานกเรยนไดเรยนรอะไร 12.มการคาดหวงผลการเรยนทเปนระดบต า 12.มการคาดหวงผลการเรยนทเปนระดบสง 13.ครเปนผตดสนผลประเมนเพยงผเดยว

13.มผประเมนหลายฝายทงตนเองและ เพอนและประเมนสภาพจรง

133

14. หลกสตรและเนอหาทสอนไม สอดคลองและมความหมายตอผเรยน

14.หลกสตรและเนอหาทสอนสอดคลอง กบความสนใจ ประสบการณและความ สามารถของผเรยนและเปนโลกความ เปนจรง

15.หนงสอแบบเรยนเปนเครองมอส าคญ ของการเรยนร

15.มการใชโครงงาน วธการและสอท หลากหลายในการเรยนรและการประเมน

16.ไมมการค านงถงความแตกตางของ ผเรยน

16.หลกสตรและการสอนค านงถงความ แตกตางของผเรยน

17.เนนท 3 R ไดแกการ อาน (Reading), การเขยน(writing)และ เลขคณต (Arithmetic)

17.เนนทความสามารถหลากหลายเพอให สามารถท า งานในโลกยคใหมได

18.สงคมเปนรปแบบโรงงาน (Factory Model) เปนยคอตสาหกรรม

18.สงคมเปนรปแบบโลกาภวตน (Global Model)เปนสงคมทมความกาวหนาทาง เทคโนโลยสง

19.การประเมนผลใชขอสอบมาตรฐาน

19.การประเมนผลไมจ ากดเฉพาะขอสอบมาตรฐาน

ทมา : www.21stcenturyschools.com/what_is_21st_centyry-Education.html

บทบาทครและนกเรยนหองเรยนในศตวรรษท 20 และ 21

เมอกาวเขาสศตวรรษท 21 หองเรยนจะแตกตางอยางมากจากหองเรยนของศตวรรษท 20 ใน

หองเรยนของ- ศตวรรษท 21 ครท าหนาทเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยนรและจดสภาพหองเรยน

ใหนกเรยนไดพฒนาทกษะทจ าเปนส าหรบงานอาชพในอนาคต ใชหลกสตรทนกเรยนไดท าโครงงาน

รวมกนท าใหพฒนาทกษะการคดขนสง มทกษะการสอสารทมประสทธภาพและสามารถใชเทคโนโลย

ของศตวรรษท 21 ได

หองเรยนของศตวรรษท 21 เปนหองเรยนทนกเรยนเปนศนยกลาง ครไมใชผบรรยายแต



134


เรยนคอฝกใหเปนผเรยนรตลอดชวต ครประเมนผลการเรยนรจากความสามารถในการท า โครงงาน

การน า เสนอและพฤตกรรมทพงประสงค เพอใหนกเรยนเปนคนมคณภาพเชงผลตภาพ (productive)

ครไมใชผรบผดชอบการเรยนรของนกเรยนโดยล า พงแตยงมผมสวนเกยวของคนอนๆไดแก ผบรหาร

กรรมการโรงเรยน พอแมและตวนกเรยนเองทตองรบผดชอบรวมกน บทบาทใหมของครในศตวรรษท

21 คอผอ านวยความสะดวก ใชทรพยากรการเรยนรเพอสรางสภาพแวดลอมการเรยนรทเหมาะสมกบ

การใหนกเรยนไดสรางความรเอง ใหนกเรยนไดท ากจกรรมทมความหมายสอดคลองกบชวตจรง ครม

หนาทสนบสนนใหผเรยนไดท า งานรวมกนแทนการแขงขนกนเพอสรางทมและมการสอสารกน

ระหวางคร นกเรยน พอแมและผบรหาร

ตารางท 2 สรปหองเรยนของศตวรรษท 21 แตกตางจากหองเรยนของศตวรรษท 20

บทบาทครและนกเรยนหองเรยน ของศตวรรษท20

บทบาทครและนกเรยนองเรยน ของศตวรรษท 21

1. ครเปนศนยกลาง ครใชเวลาในการใหความรจากการสอน โดยตรง

1. นกเรยนเปนศนยกลาง ครท า หนาทเปนผคอยอ า นวยความสะดวก คอยชแนะผเรยนใหท า โครงงานตามสภาพจรง

2. สอนเพอใหครบเนอหาในหลกสตร ครสอนเนอหาจากเรองหนงไปอกเรอง หนงจนครบทกเนอหาโดยไมค านงวา นกเรยนจะเกดการเรยนรหรอไม

2. เนนใหนกเรยนเรยนรและลงมอปฏบต ครใหนกเรยนท า โครงงานทสอดคลองกบ มาตรฐานการเรยนร นกเรยนแสดงความ สามารถในการปฏบตโครงงานและมคร คอยชวยเหลอเมอตองการ

3. เนนการทองจ า เนอหา ครใชเวลาสวนใหญในการอธบายให ความรและประเมนผลดวยการทดสอบ หลงเรยน

3. ฝกนกเรยนใหใชขอมลมาพฒนา โครงงานครใหนกเรยนไดแสวงหาและใช ขอมลในการท า โครงงานดวยตนเอง

135

4. ครเปนผบรรยาย ครใชเวลาสวนใหญในการใหความรดวย การบรรยาย

4.ครเปนผอ านวยความสะดวก ครจดใหนกเรยนท า โครงงานซงนกเรยน ไดศกษาคนควาดวยตนเอง ครท า หนาทเปนเพยงโคช ผชแนะและใหการ สนบสนน ครจงเปนเหมอนผจดการ โครงงาน

5. จดกลมผเรยนเปนกลมเดยวสอน เหมอนกนทงหอง นกเรยนเรยนเนอหาเหมอนกนทงชน

5. จดกลมผเรยนยดหยนตามความถนด ของแตละคน ครจดนกเรยนเปนกลมตามความสนใจ มการสอนในหลายลกษณะเชนรายบคคล เปนคและเปนกลมยอย

6. ใชยทธวธสอนแบบเดยว 6. ใชยทธวธสอนหลายๆแบบ

7. ประเมนเนนทความรความจ า ครใชขอสอบเปนเครองมอในการประเมน นกเรยนเนนการจดจ า เนอหาทใชความคดขนต า

7. ประเมนเนนทการคดขนสง ครใหนกเรยนท า โครงงานทตองอาศยการ คดขนสง

8. สอนเปนวชาเดยวๆไมสมพนธกบวชาอนๆ ครสอนล าพงในวชาทสอนไมเกยวของกบวชาอนๆ

8. สอนสมพนธกบวชาอนๆ ครใหนกเรยนท า โครงงานทบรณาการกบวชาอน

9. นกเรยนเรยนตามล าพง นกเรยนถกกระตนใหท า งานตามล าพง

9. นกเรยนเรยนรรวมกน ครใหนกเรยนท างานรวมกนโดยท าโครงงาน

10. ประเมนผลผเรยนดวยการทดสอบ นกเรยนถกประเมนดวยแบบทดสอบ

10. ประเมนผลนกเรยนจากความสามารถทเกดขน ครประเมนนกเรยนจากผลงานการท าโครงงานของนกเรยน

11. ใชต าราเปนหลก ครสอนเนอหาตามหนงสอ ซงใชเปนแหลงขอมลส าคญ

11. ใชแหลงความรทหลากหลาย ครใชหนงสอเปนเพยงแหลงขอมลหนง ใชควบคกบแหลงอนๆเชนอนเตอรเนต วารสาร

12. ใชเทคโนโลยเปนเพยงเพอใหดทนสมย ครเปนผใหขอมล ความรและใชเทคโนโลยชวยในการน า เสนอขอมล

12. เทคโนโลย ใชเปนเครองมอส าคญในการเรยนร ครใหนกเรยนใชเทคโนโลยในการสบคนขอมลเพอท า โครงงานและสรางชนงาน

136

13. ครสอนสอดคลองกบแบบการเรยนเดยวของผเรยน ครใชวธสอนแบบเดยวตลอดเวลาทสอนในชนเรยน สวนใหญบรรยายและเขยนบนกระดาน

13. ครสอนโดยยดความแตกตางของแบบการเรยนของนกเรยน ครใชเครองมอทหลากหลายในการน าเสนอขอมลขนอยกบความเหมาะสมกบกลมนกเรยน นกเรยนเองมโอกาสใชเครองมอตางๆในการน า เสนอผลงาน

14. เนนใหนกเรยนเรยนเนอหา เนนทการสอนเนอหาใหครบตามหลกสตร

14. เนนใหนกเรยนน า ตนเองในการเรยน เนนทการท า โครงงานทนกเรยนเปนผหาค าตอบดวยการลงมอปฏบตและสบคนขอมลเอง

15. เรยนเนอหาและทกษะยอยๆ เนอหาและทกษะทเรยนไมสอดคลองกบทมอยในสภาพจรง

15. เรยนโดยใชขอมลทหลากหลาย ครใหนกเรยนเรยนรจากการท า โครงงานตามสภาพจรงซงชวยฝกทกษะทจ าเปนส าหรบอนาคต

16. นกเรยนมหนาทเรยน นกเรยนท ากจกรรมเพอการเรยนรอยางเดยวเชนจดโนต ฟงครอธบาย

16. นกเรยนเปนเสมอนคนทอยในงาน อาชพจรง ครมอบหมายงานใหนกเรยนเชนท า โครงงานและการใหนกเรยนท ากจกรรมเยยงนกวทยาศาสตร นกคณตศาสตร นกเขยนซงนกเรยนเรยนตามสภาพจรง

17. ครท างานล าพง หองเรยนปดไมมบคคลภายนอกมาเกยวของ

17. ครท างานรวมกบคนอนๆ ครท างานรวมกบคนอนๆในการพฒนานกเรยนใหเกดการเรยนร

18. สอนโดยไมไดน า คณลกษณะผเรยนมาเกยวของ นกเรยนเบอโรงเรยนเพราะไมมสวนรวมมากนก

18. สอนเพอมงใหเปนผเรยนของศตวรรษท 21 ครน าคณลกษณะของทกษะส าหรบศตวรรษท 21 มาพฒนาใหนกเรยนมสวนรวมโดยใชการสอนทมประสทธภาพ

19. เนนการสอนเนอหา ครเนนการสอนเนอหาแตอยางเดยว

19. เนนการเตรยมผเรยนสอาชพ ครเตรยมนกเรยนเพอศตวรรษท 21 ใหเรยนรสภาพจรงและฝกทกษะทจ าเปนส าหรบศตวรรษท 21

137

20. ครมหนาทรบผดชอบคนเดยว ครมความรบผดชอบตอการเรยนเพยงผเดยว

20. ครมหนาทรบผดชอบรวมกบคน อนๆ ครมการสอสารกบผมสวนไดสวนเสย เชนผบรหาร คณะกรรมการโรงเรยน พอแม นกเรยนและขอความรวมมอจากทกฝายในการพฒนานกเรยน

21. ครไดรบการพฒนาเมอถกสง ครเปนผท าตามค า สงและไดรบการพฒนาวชาชพอยางขาดประสทธภาพ

21. ครเปนสวนหนงของชมชนแหงการเรยนร ครเปนผวางแผนการพฒนาวชาชพตนเองโดยมชมชนแหงการเรยนรเนนการใชค าถามหลายๆประเภท

22. ครเนนทค าตอบถกตองของนกเรยน ครใชค าถามระดบต า ซงตองการค าตอบชนดใชความจ า เนนค าตอบทถกตอง

22. เนนทค าตอบหลายๆแบบของนกเรยน ครใชค าถามระดบสงทเนนใหผเรยนคดในหลายแงมม

23. ครเปนผสะทอนความคดเหนใหกบผเรยน ครวเคราะหผลคะแนนสอบเพอรายงานความกาวหนาของนกเรยน

23. ผเรยนสะทอนความคดเหนใหกบคร ครกบนกเรยนวเคราะหผลการเรยนรวมกนเพอทราบจดแขงจดออนและครน าผลสอบมาปรบปรงการเรยนการสอน

ทมา : http://nsdcff.wikispace.com/file/view/characteristics+of+a+st+century+classroom_sample.pdf

จากตารางท 1และ 2 สรปไดวาเมอกาวเขาสศตวรรษท 21 หองเรยนจะแตกตางอยางมากจาก

หองเรยนของศตวรรษท 20 ในหองเรยนของศตวรรษท 21 ครท าหนาทเปนผอ านวยความสะดวกในการ

เรยนรและจดสภาพหองเรยนใหนกเรยนไดพฒนาทกษะทจ า เปนส าหรบงานอาชพในอนาคต ใช

หลกสตรทนกเรยนไดท า โครงงานรวมกนท าใหพฒนาทกษะการคดขนสง มทกษะการสอสารทม

ประสทธภาพและสามารถใชเทคโนโลยของศตวรรษท 21 ได

หองเรยนของศตวรรษท 21 เปนหองเรยนทนกเรยนเปนศนยกลาง ครไมใชผบรรยายแต


http://nsdcff.wikispace.com/file/view/characteristics+of+a+st+century+classroom_sample.pdf

138



เรยนคอฝกใหเปนผเรยนรตลอดชวต ครประเมนผลการเรยนรจากความสามารถในการท า โครงงาน

การน า เสนอและพฤตกรรมทพงประสงค เพอใหนกเรยนเปนคนมคณภาพเชงผลตภาพ (productive)

ครไมใชผรบผดชอบการเรยนรของนกเรยนโดยล าพงแตยงมผมสวนเกยวของคนอนๆไดแก

ผบรหาร กรรมการโรงเรยน พอแมและตวนกเรยนเองทตองรบผดชอบรวมกน บทบาทใหมของครใน

ศตวรรษท 21 คอผอ านวยความสะดวก ใชทรพยากรการเรยนรเพอสรางสภาพแวดลอมการเรยนรท

เหมาะสมกบการใหนกเรยนไดสรางความรเอง ใหนกเรยนไดท ากจกรรมทมความหมายสอดคลองกบ

ชวตจรง ครมหนาทสนบสนนใหผเรยนไดท า งานรวมกนแทนการแขงขนกนเพอสรางทมและมการ

สอสารกนระหวางคร นกเรยน พอแมและผบรหาร

สงแรกทนกการศกษาตองพจารณาคอเปาหมายของการพฒนาคณภาพนกเรยน นกการศกษาจง

ตองวเคราะหสภาพสงคมและปจจยตางๆเพอการก าหนดเปาหมายของการพฒนาคณภาพนกเรยน ให

สอดคลองกบศตวรรษท 21

กจกรรม 2 2.1 จงอธบายความหมายของหองเรยนในศตวรรษท 21 2.2 จงอธบายความหมายของบทบาทครบทบาทนกเรยนส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

แนวตอบกจกรรม 1


139

สรป สงคมมนษยมการเปลยนแปลงจนสยคของการสรางความคด (Conceptual Age) ซงอยใน

ศตวรรษท 21ทมความกาวหนาทางเทคโนโลย การเรยนรไมใชเพยงเพอใหนกเรยนมความรแตตองใหนกเรยนเกดคณลกษณะและทกษะทจ าเปนส าหรบการด ารงชพอยในสงคมทเตมไปดวยเทคโนโลยและมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

การพฒนาคณภาพนกเรยนเปนหนาทของผจดการศกษาควรตระหนกถงการพฒนาใหนกเรยนเกดการเรยนรใน 4 ลกษณะไดแก

1. การเรยนเพอร (Learning to Know) 2. การเรยนรเพอปฏบตไดจรง (Learning to Do) 3. การเรยนรเพอทจะอยรวมกน (Learning to Live together) 4. การเรยนรเพอชวต (Learning to be) ครเปนผมบทบาทส าคญทจะตองมความเขาใจถงการเปลยนแปลงทเกดขนในศตวรรษท 21

และตระหนกถงบทบาทของตนในการใชวธสอนทมงพฒนาใหนกเรยนมทกษะการคดขนสงและสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศในการเรยนแบบรวมมอ และเรยนรเนอหาทเกยวกบบรบททเปนสภาพจรงผานการท าโครงงาน

หองเรยนของศตวรรษท21 มลกษณะเนนนกเรยนเปนศนยกลาง นกเรยนไดเรยนรจากการ

ปฏบต มการเรยนรรวมกนโดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอส าคญ ผเรยนเปนผเรยนรดวย

ตนเอง ไดฝกการวเคราะหขอมลหลากหลาย สวนครมบทบาทตางจากเดมคอไมใชผสอนแตเปนผ

อ านวยความสะดวก ครประเมนนกเรยนตามสภาพจรงจากความสามารถทเกดขน

140

บรรณานกรม

กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ,. 2545 การวจยเพอพฒนาการเรยนรตามหลกสตร การศกษาขนพนฐาน กรงเทพ:โรงพมพ ครสภาลาดพราว

เกรยงศกด เจรญวงศศกด, 2546ภาพอนาคตและคณลกษณะคนไทยทพงประสงค กรงเทพ:โครงการวถการเรยนรของคนไทย

ประพนธ เจยรกล หนวยท 2 การคนควาวรรณกรรมเพอการวจยทางการ ศกษา ในประมวลสาระชดวชาการวจยและพฒนาการศกษานอกระบบ นนทบร : ส านกพมพ หาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 2544

พมพนธ เดชะคปต และ พรทพย แขงขน, 2551 สมรรถนะครและแนวทางการ พฒนาครในสงคมทเปลยนแปลง กรงเทพ: ส านกงานเลขาธการสภา การศกษา

ไพฑรย สนลารตน และคณะ คมอการเปลยนผานการศกษาตามหลก “สตตศลา” กรงเทพ:บรษทพรกหวานกราฟฟคจ ากด 2554

วรพจน วงศกจรงเรอง และอธป จตฤกษ, 2554 ทกษะแหงอนาคตใหม การศกษา เพอศตวรรษ ท 21 กรงเทพ: ส านกพมพ openworlds

วชย วงษใหญ,2544 นวตกรรมหลกสตรและการเรยนรสความเปนพลเมอง กรงเทพ: บรษทอารแอนดปรนทจ ากด

วจารณ พานช,2555 วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21 กรงเทพ: มลนธสดศร-สฤษดวงศ วทวฒน ขตตยะมาน การเรยนการสอนตามสภาพจรง วารสารส านกหอ สมดมหาวทยาลยทกษณ ปท 5

ฉบบท 1 (มค –มย 2549) หนา 52-63 ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา คมอการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม

(พศ 2554-2558) กรงเทพ: บรษทออฟ เซทพลสจ ากด 2555 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน,2554แนวทางการประเมนคณภาพ ตามมาตรฐาน

การศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายใน สถานศกษา กรงเทพ:โรงพมพส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กรอบแนวคดการผลตครยคใหม}2554 อนสารอดมศกษา ปท 37 ฉบบท 392 ประจ าเดอนกมภาพนธ

141

ส านกทดสอบทางการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน,2554 มาตรฐานการศกษาขนพนฐานและมาตรฐานการศกษาปฐมวยเพอ การประกนคณภาพภายในสถานศกษา กรงเทพ:โรงพมพส านก พระพทธศาสนาแหงชาต

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ,2553 แผนการศกษาแหง ชาต ฉบบปรบปรง (พศ 2552-2559) กรงเทพ:บรษทพรกหวาน กราฟฟคจ ากด

Barrett,T., (2009) What Can we Learn about Learning from How Problem-based Learn Students

Talked about it in PBL Tutorials? Symposium Proceedings, Republic Polytechnic:

Singapore.

Barrows,H.S.,(1988) The Tutoral process (SpringfIeld, Illinois, SouthernIllinois University school of

medicine).

Camp,G., (2002) PBL:step by step a Guide for Students and Tutors. Psychology Department,

Rotterdam: Erasmas University.

Dolmans,D. and Snellen - Balendong H., (2000) Problem Construction : A series on Problem-based

medical education. London : Biddle Ltd; Guilford and King’ sL ynn.

Popper,K.R., (1978) Knowledge of the World revised edn, Oxford Clavendon Press.

Schimdt,H.G., (1989). The rationale behind problem-based Learning. In H.G. Schmidt.M.Lipkn,M.de

Vries & J.Grep(Eds),New York: Springer Verlag.

Schmidt,H.G.,(1983) Problem-based Learning : rationale and Description. Medical Education,17,11-16

Sile’n, C., (2009). Self-directed Learning as Learning process And a Outcome. Symposium

proceedings, Republic polytechnic

142


ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน



143

ค าน า





ส าหรบการศกษาคมอ หนวยการเรยนรท 2 ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปน

ฐาน ถอเปนอกแนวทางหนงในการพฒนาผบรหารสถานศกษา ครผสอน ใหมความร ความเขาใจ

เกยวกบการจดการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 โดยมงหวงใหมการน าความร ทกษะทไดไป

ประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพตอไป

ผวจ ยหวงเปนอยางยงวา คมอฉบบน จะเปนประโยชนตอพฒนาผบรหารสถานศกษา









144

สารบญ

หนา



3. ตอนท 1 แนวคดและกระบวนการเรยนร 5

4. ตอนท 2 ความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 16

4. ตอนท 3 รปแบบการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 20

5. สรป 29


145

หนวยท 2 ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน


เคาโครงเนอหา ตอนท 1 แนวคดและกระบวนการเรยนร - บรบทของโลกทเปลยน

- ทฤษฎการเรยนรของมนษยทส าคญและนาสนใจ - การสอนโดยใช PBL ตางจากการสอนรปแบบอนอยางไร?

ตอนท 2 ความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning) ตอนท 3 รปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning)

- ผเรยนไดพฒนาอะไรบางจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน - จดเดนและขอจ ากดของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน - ปจจยทสงผลตอคณภาพของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

แนวคด 1. กระแสโลกาภวตนทท าใหโลกไรพรมแดน ประกอบกบเทคโนโลยทพฒนาไปอยางรวดเรว

กรอบแนวคดเกยวกบการศกษาจงไดรบอทธพลจากบรบทของโลกทเปลยนไปและปจจยกระตนจาก

ภายนอกประเทศ สงผลถงคณภาพของนกเรยนทพงประสงค ทกสถานศกษาจงใหความสนใจกบ

คณลกษณะทมความสามารถทไมเปนเพยงพลเมองไทยแตตองเปนพลโลกดวย

2. มนษยมวธการเรยนรทหลากหลาย สมองของมนษยเปนคอมพวเตอรทยอดเยยมกวาคอมพวเตอรใดๆในทองตลาด การเรยนรมความหมายวากระบวนการทท าใหคนๆหนงเปลยน แปลงทงดานพฤตกรรมและความคดประสบการณเปนสาเหตของความเปลยนแปลง ประสบการณจะท าใหเกดการสะทอนคด เพราะฉะนนผเรยนทประสบความส าเรจคอผทเอาประสบการณมาวเคราะห

146

สงเคราะหและตความเพอจะไดเลอกแนวทางปฏบตไดถกตอง เปาหมายของการเรยนรคอ การเรยนรวธการเรยน การเรยนตลอดชวต การเรยนอยางตงใจ และการสอสารทมประสทธภาพ

3. การเรยนรทยดปญหาเปนฐาน เปนกระบวนการเรยนรทเกดจากการใชปญหาเปนตวกระตน

ใหผเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาวธแกปญหาทหลากหลาย เนนการท างานเปนกลม การสราง

ทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะไดมาเพอพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรไดดวย

ตนเอง

4. การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการเปดโอกาสใหผเรยนแตละคนน าความรทมมากอนเรยนมาใชในการอภปรายประเดนเกยวกบปญหา (ขนท 3 การระดมสมอง) โดยใชเหตผลทดทสดประกอบ สวนใหญผเรยนไมแนใจค าตอบทตนเองมถกตองหรอไม เมอไปถงขนตอนการคนควาจงจะมนใจไดวามาถกทาง เปนการฝกตงสมมตฐานใหคนเคย การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานนาจะเปนทางเลอกหนงทเนนผเรยนเปนส าคญและสนองตอบเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตปพทธศกราช 2542 และแกไขเพมเตมพทธศกราช 2545



1. อธบายความหมายของทฤษฎการเรยนรของมนษยทส าคญและนาสนใจ 2. อธบายความหมายของการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning)

3. อธบายรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning)








147











148


วตถประสงค เพอประเมนความรเดมของผศกษาเกยวกบเรอง ความหมายและขนตอนการเรยนรท

ยดปญหาเปนฐาน


1. ปจจบนบรบทของโลกทเปลยนแปลงไปอยางไร พรอมยกตวอยาง

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. ใหอธบายความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. ใหอธบายอธบายรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

149

ตอนท 1

แนวคดและกระบวนการเรยนร - บรบทของโลกทเปลยน - ทฤษฎการเรยนรของมนษยทส าคญและนาสนใจ - การสอนโดยใช PBL ตางจากการสอนรปแบบอนอยางไร?



หวเรอง แนวคดและกระบวนการเรยนร

- บรบทของโลกทเปลยน - ทฤษฎการเรยนรของมนษยทส าคญและนาสนใจ - การสอนโดยใช PBL ตางจากการสอนรปแบบอนอยางไร?

แนวคด 1. กระแสโลกาภวตนทท าใหโลกไรพรมแดน ประกอบกบเทคโนโลยทพฒนาไปอยางรวดเรว

กรอบแนวคดเกยวกบการศกษาจงไดรบอทธพลจากบรบทของโลกทเปลยนไปและปจจยกระตนจาก

ภายนอกประเทศ สงผลถงคณภาพของนกเรยนทพงประสงค ทกสถานศกษาจงใหความสนใจกบ

คณลกษณะทมความสามารถทไมเปนเพยงพลเมองไทยแตตองเปนพลโลกดวย

2. มนษยมวธการเรยนรทหลากหลาย สมองของมนษยเปนคอมพวเตอรทยอดเยยมกวาคอมพวเตอรใดๆในทองตลาด การเรยนรมความหมายวากระบวนการทท าใหคนๆหนงเปลยน แปลงทงดานพฤตกรรมและความคดประสบการณเปนสาเหตของความเปลยนแปลง ประสบการณจะท าใหเกดการสะทอนคด เพราะฉะนนผเรยนทประสบความส าเรจคอผทเอาประสบการณมาวเคราะห

150

สงเคราะหและตความเพอจะไดเลอกแนวทางปฏบตไดถกตอง เปาหมายของการเรยนรคอ การเรยนรวธการเรยน การเรยนตลอดชวต การเรยนอยางตงใจ และการสอสารทมประสทธภาพ


1. อธบายความหมายของทฤษฎการเรยนรของมนษยทส าคญและนาสนใจ

151

ตอนท 1 แนวคดและกระบวนการเรยนร - บรบทของโลกทเปลยน - ทฤษฎการเรยนรของมนษยทส าคญและนาสนใจ - การสอนโดยใช PBL ตางจากการสอนรปแบบอนอยางไร?

กระแสโลกาภวตนทท าใหโลกไรพรมแดน ประกอบกบเทคโนโลยทพฒนาไปอยางรวดเรว กรอบแนวคดเกยวกบการศกษาจงไดรบอทธพลจากบรบทของโลกทเปลยนไปและปจจยกระตนจากภายนอกประเทศ สงผลถงคณภาพของนกเรยนทพงประสงค ทกสถานศกษาจงใหความสนใจกบคณลกษณะทมความสามารถทไมเปนเพยงพลเมองไทยแตตองเปนพลโลกดวย เชน มความเปนมนษยท เขาใจผ อน มความอดทนอดกล นตอความแตกตางเพอจะไดด ารงตนอยอยางมความสขพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดใหค าจ ากดความของการศกษา วตถประสงคของการจดการศกษา และการจดการศกษาไวดงน(ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2542) การศกษา หมายความวา กระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและ สงคมโดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรค จรรโลงความกาวหนาทางวทยาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม การเรยนร และปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต

การจดการศกษา ตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข การจดการศกษา การจดการศกษาตองยดหลกวาผ เ รยนทกคนมความสามารถเรยนร และพฒนาตนเองได และถอวาผ เ รยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษา ตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ พระราชบญญตการศกษามใจความททนสมย ใหความส าคญแกกระบวนการเรยนรของบคคลใหเตมศกยภาพและการเรยนรตลอดชวตเพอใหสามารถมชวตทดมคณภาพในโลกทเปลยนไป

152

บรบทของโลกทเปลยน จากขอเทจจรงทไมอาจจะปฏเสธไดเลยวาคนแตละยคแตละสมยลวนผานการถกเลยงด และ

เตบโตมาทามกลางสภาพแวดลอม และความเจรญกาวหนาทางดานสงคม และเทคโนโลยทแตกตางกน เมอเตบโตขนมาท าใหรปแบบการใชชวตของคนในแตละยค แตละสมยกจะตางกนออกไปอยางสนเชง จงท าใหมผคนมากมายตางใหความสนใจทจะศกษาเรองราวของคนในแตละรนทเกยวพนกบยคสมย หรอทเราเรยกกนแบบสากลวา เจนเนอเรชน(GENARATION) เพอทจะไดรถงลกษณะเดน พฤตกรรมธรรมชาตของนสยในการใชชวตของคนในแตละเจนเนอเรชนวาเปนอยางไร จากการสบคนขอมลทางอนเตอรเนตพบวามผแบงคนออกเปนกลมตางๆ ตามลกษณะของอปนสยทถกหลอหลอม โดยสภาพแวดลอม ดงน

1. The Silent Generation คนรนทเปน senior citizens ซงมจ านวนเหลอนอยแลวในขณะน เกดในสมยทโลกมความสงบเงยบ ดวยการสอสารยงไมคลองตวเชนปจจบน คนกลมนจงเปนกลมคนรกสงบเงยบ

2. Gen B หรอ Baby Boomer หมายถงคนทเกดระหวางป พ.ศ. 2489 - 2507 หรอในยคสนสดสงครามโลกครงท 2 สาเหต ทเรยกวา "เบบบมเมอร" กเพราะวาหลงจากผานสงครามโลกครงท 2 ประชากรทเหลออยในแตละประเทศมนอยคนในยคนนจงมคานยมทจะตองมลกหลาย ๆ คน เพอสรางแรงงานขนมาพฒนาประเทศชาต จงเปนทมาของค าวา "เบบบมเมอร" นนเอง ปจจบนน คนยคเบบบมเมอรคอคนทมอายตงแต 45 ปขนไป และเรมเขาสวยชราแลว คนกลมนจงเปนคนทมชวตเพอการท างาน เคารพกฎเกณฑ กตกา มความอดทนสง ทมเทใหกบการท างานและองคกรมาก สงาน พยายามคดและท าอะไรดวยตวเอง เปนเจาคนนายคนถกครอบครวสงสอนมาใหเปนคนประหยด อดออม จงมการใชจายอยางรอบคอบ และระมดระวง คน

3. Gen X หรอ Generation X หมายถงคนทเกดระหวาง พ.ศ.2508-2522 อายระหวาง 30-44 ป เปนรนลกๆของ Gen-B ทเกดมาพรอมกบโลกทเรมมการแขงขนทางดานเศรษฐกจสง จงเรมไมนยมมลกมาก คน Gen X จะมความคดกวาง ชวยเหลอตวเองไดเกง มความเชอมนในตวเองสง ชอบพดคยสนทนาแบบผใหญ ไขวควาหาความมนคงทางอารมณ ความรสก รรอบ ใฝศกษาหาความร สงสมบทเรยนประสบการณใสตน ใหความส าคญในเรองงาน และครอบครวอยางเทาเทยมกน

4. Gen Y หรอ Why Generation เปนผทเกดในชวง พ.ศ. 2523 – 2537 (ค.ศ.1980 – 1994) เปนเดกยคใหมตองการเหตผลในทกเรอง ค าวา Why ท าไม และท าไม จงเปนเหมอนสญลกษณของพวกเขา คนกลมนจะกลาแสดงออก มเอกลกษณเฉพาะตว ไมแครตอค าวจารณ มความมนใจในตวเอง

153

ชอบทางลด สะดวก รวดเรว และไฮเทคโนโลยเปนทสด ทกค าถามมค าตอบในโลกอนเทอรเนต สมครงานผานอนเทอรเนต คยกนทางอนเทอรเนต เปนสาวก ไอพอด ไอโฟน มเสยงเพลงเปนเพอน หางานทถกใจท าโดยตองใชชวตสบายไปพรอมๆ กบคาตอบแทนสง ไมตองเขาออฟฟศใหปวดหว ชดท างานขอใสตามใจฉน ขอใหวดกนทผลงานเปนพอ ไมตองการเวลาท างานทแนนอน งานหนกตองมาพรอมกบผลตอบแทนทตนพอใจ อนทจรงมคนพดไปถง Generation Z ทเปนเดกวยรนเลกๆทเตบโตขนในยคทมความสบสนวนวาย IT จงมบทบาทหลก เดกอายไมกขวบกเขาสวงจรของ social networks อยางคลองแคลว เมอสภาพแวดลอมเปลยน คนเปลยนสงตางๆทมอทธพลตอมนษยแสดงใหเหนความเปลยนแปลงอยางชดเจน คนใน Generation แรกๆจงอาจจะไมเขาใจคนใน Generation หลงๆชองวางระหวางวยจงเกดขนมาก กลาวกนวาทงนอาจจะเปนผลของการทโครงสรางของสมองกมการเปลยนไปอยางตอเนอง สมองของเดกทเกดในวนนพบวามความแตกตางจากสมองของคนรนคณยาคณยายอยางมนยส าคญ สฤณ อาชวานนทกล (2552) ไดหยบประเดนของความเปลยนแปลงมาอภปรายวาคนในโลกยคใหมมอปนสยทเปลยนไปและเนองานในอนาคตเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมของเศรษฐกจใหม ไมวาจะเปนเทคโนโลยใหม ความสมพนธทางการผลตใหมและวฒนธรรมใหม ตลาดแรงงานในอนาคตจะเปลยนโฉมใหม งานทตองใชความรเขมขนเตบโตสง งานทใชแรงงานราคาถกหายากขนเรอยๆ ตลาดแรงงานจะไรทกษะจะเคลอนยายไปเรอยๆ งานทมนคงและมอนาคตคองานทตองใชความรเขมขน

ทฤษฎการเรยนรของมนษยทส าคญและนาสนใจ มนษยมวธการเรยนรทหลากหลาย สมองของมนษยเปนคอมพวเตอรทยอดเยยมกวา

คอมพวเตอรใดๆ ในทองตลาด การเรยนรมความหมายวากระบวนการทท าใหคนๆหนงเปลยนแปลงทงดานพฤตกรรมและความคดประสบการณเปนสาเหตของความเปลยนแปลง ประสบการณจะท าใหเกดการสะทอนคด เพราะฉะนนผเรยนทประสบความส าเรจคอผทเอาประสบการณมาวเคราะห สงเคราะหและตความเพอจะไดเลอกแนวทางปฏบตไดถกตอง เปาหมายของการเรยนรคอ การเรยนรวธการเรยน การเรยนตลอดชวต การเรยนอยางตงใจ และการสอสารทมประสทธภาพ

กลมทฤษฎการเรยนรเชงพฤตกรรมนยม (Behaviorist learning) กลมทฤษฎการเรยนรเชงพฤตกรรมนยมเชอวาความรมอยมากมายในโลก แตความรทสามารถ ถายโยงมายงผเรยน อยางเปนรปธรรมมเพยงเลกนอย การเรยนรจะเกดขนได กตอเมอมการเชอมโยง ระหวางสงเรากบการตอบสนอง

154

กลมทฤษฎการเรยนรเชงพทธปญญานยม (Cognitive learning theory) กลมทฤษฎการเรยนรเชงพทธปญญานยมเชอวา ความรเกดจากปฏสมพนธระหวางโครงสรางทมลกษณะเฉพาะ กบสงแวดลอมทางจตวทยาของผเรยนแตละบคคล การเรยนรจะเกดขนกตอเมอผเรยนไดปรบเปลยนโลกภายในของตน โดยอาศยกระบวนการปฏสมพนธ ทเกดจากการรบความรใหมเขาไปในสมอง หรอจากการปรบเปลยนความรเกาใหเขากบความรใหม

ทฤษฎการเรยนรแบบสรรคนยม (Constructivist learning theory) ตอมาไดมทฤษฎการเรยนรใหม ๆ เกดขนหลายทฤษฎ ทฤษฎการเรยนรทนกการศกษาสวนใหญใหความสนใจกนมากไดแก ทฤษฎการเรยนรแบบสรรคนยม ซงมแนวคดทสอดคลองกบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 มากทสด ซงในกลมนมความเชอวา การเรยนรจะเกดขน เมอผเรยนไดสรางความรทเปนของตนเองขนมา จากความรทมอยเดมหรอจากความรทรบเขามาใหม จากแนวคดดงกลาวจงน าไปสการปรบเปลยนวธเรยน วธสอน แนวใหม หองเรยนในศตวรรษท 21ครไมใชผจดการทกสงทกอยาง ผเรยนตองไดลงมอปฏบตเอง สรางความร ทเกดจากความเขาใจของตนเองและมสวนรวมในการเรยนมากขน

ทฤษฎการเรยนรเชงประสบการณ ความหมาย ขอบขายความหมายของค าวาการเรยนรจากประสบการณกวางขวางมาก ทงในทางปฏบตและทฤษฎ ตางมมมมองทสอดคลองกบสถานการณทแตละคนเผชญอยในชวตประจ าวน ดงนน อาจกลาวไดวา “การเรยนรจากประสบการณ (Experiential Learning) คอกระบวนการสรางความร ทกษะ และเจตคตดวยการน าเอาประสบการณเดมของผเรยนมา

กระบวนการเรยนรจากทฤษฎการเรยนรจากประสบการ

https://wanidawongsopa.files.wordpress.com/2012/01/e0b8a3e0b8b9e0b89be0b8a0e0b8b2e0b89e2.png

155

ขนท 1 ประสบการณรปธรรม เปนขนตอนทผเรยนมประสบการณตางๆ เนนการใชความรสกและยดถอสงทเกดขนจรงตามทตนประสบในขณะนน ขนท2 การไตรตรองเปนขนตอนทผเรยนมงทจะท าความเขาใจความหมายของ ประสบการณทไดรบโดยการสงเกตอยางรอบคอบเพอการไตรตรองพจารณา ขนท 3 การสรปเปนหลกการนามธรรม เปนขนทผเรยน ขนท 4 การทดลองปฏบตจรง เปนขนตอนทผเรยนน า เอาความเขาใจทสรปไดในขนท 3 ไปทดลองปฏบตจรง เพอทดสอบวาถกตองหรอขนตอนนเนนทการประยกตใชแนวความคดจากทฤษฎของ Kolb

2. แบบดดซม หรอ Assimilators หมายถง รปแบบการเรยนทเนนขนตอนการเรยนรขนท 2 และขนท 3 เปนรปแบบการเรยนทผเรยนมความสามารถในการสรปหลกการหรอกฎเกณฑ ผเรยนทมรปแบบการเรยนแบบนมกสนใจในหลกการทเปนนามธรรมมากกวา แตไมชอบการลงมอปฏบตและมกไมค านงถงการน าทฤษฎไปประยกตใช

3. แบบคดเอกนย หรอ Convergers หมายถง รปแบบการเรยนทเนนขนตอนการเรยนรขนท 4 และขนท 1 ผเรยนทมรปแบบการเรยนแบบนจะชอบลงมอปฏบต ชอบทดลอง และจะท างานไดดในสถานการณทตองใชการปรบตว มแนวโนมจะแกไขปญหาทเกดขนดวยวธการทตนนกคดขนเองในลกษณะท ชอบลองผดลองถก และชอบท างานรวมกบผอน (Kolb, Rubin, & Osland,1991) 4. แบบปรบปรง หรอ Accommodators หมายถง รปแบบการเรยนทเนนขนตอนการเรยนรขนท 4 และขนท 1 ผเรยนทมรปแบบการเรยนแบบนจะชอบลงมอปฏบต ชอบทดลอง และจะท างานไดดในสถานการณทตองใชการปรบตว มแนวโนมจะแกไข ปญหาทเกดขนดวยวธการทตนนกคดขนเองในลกษณะทชอบลอง ผดลองถก และชอบท างานรวมกบผอน (Kolb, Rubin, & Osland, 1991)

ในระยะหลายสบปทผานมา มทฤษฎการเรยนรใหม ๆ เกดขนหลายทฤษฎ แตทฤษฎการเรยนรทนกการศกษาสวนใหญใหความสนใจกนมากไดแก ทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivist learning theory) ซงมแนวคดทสอดคลองกบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 มากทสด คอเชอวา การเรยนรจะเกดขนเมอผเรยนไดสรางความรทเปนของตนเองขนมาจากความรทมอยเดมหรอจากความรทรบเขามาใหม ดวยเหตน หองเรยนในศตวรรษท 21 จงไมควรเปนหองเรยนทครเปนผจดการทกสงทกอยาง โดยนกเรยนเปนฝายรบ (Passive learning) แตตองใหผเรยนไดลงมอปฏบตเอง สรางความรทเกดจากความเขาใจของตนเอง และมสวนรวมในการเรยนมากขน (Active learning) รปแบบการเรยนรทเกดจากแนวคดนมอยหลายรปแบบ เชน การเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative learning) การเรยนรแบบชวยเหลอกน (Collaborative learning) การเรยนรโดยการคนควาอยางอสระ (Independent investigation

156

method) การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based learning) เปนตน ส าหรบบทความน ผเขยนจะขยายความเฉพาะรปแบบ การเรยนรทใชปญหาเปนฐาน เทานน ถามองในเชงยทธศาสตรการสอน PBL เปนเทคนคการสอนแบบใหมทสงเสรมใหผเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง ท าใหผเรยนเกดทกษะในการคดวจารณญาณและคดสรางสรรค นกการศกษาจงสามารถน า PBL ไปใชเปนกรอบงาน (framework) เพอสรางเปนโมดล (module) รายวชา (course) โปรแกรม (program) หรอหลกสตร (curriculum) ได

ลกษณะทส าคญของ PBL กคอ

ผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนรอยางแทจรง (student-centered learning) การเรยนรเกดขนในกลมผเรยนทมขนาดเลก ครเปนผอ านวยความสะดวก (facilitator) หรอผใหค าแนะน า (guide) ใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร ปญหาทน ามาใชมลกษณะคลมเครอ ไมชดเจน ปญหา 1 ปญหาอาจมค าตอบ

ไดหลายค าตอบหรอแกไขปญหาไดหลายทาง (illed- structure problem) ผเรยนเปนคนแกปญหาโดยการแสวงหาขอมลใหม ๆ ดวยตนเอง (self-directed learning) ประเมนผลจากสถานการณจรง โดยดจากความสามารถในการปฏบต (authentic assessment)

การสอนโดยใชรปแบบ Problem-based Learning ไมใชการสอนแบบแกปญหา (Problem solving method) มครจ านวนไมนอยทน าวธสอนแบบแกปญหาไปปะปนกบ PBL เชน สอนเนอหาไปบางสวนกอน จากนนกทดลองใหนกเรยนแกปญหาเปนกลมยอย แลวครกบอกวา “ฉนสอนแบบ PBL แลวนะ” ซงเปนความเขาใจผดอยางมาก เพราะการสอนแบบ PBL นน ปญหาทเกยวของกบศาสตรของผเรยนโดยตรงตองมากอน โดยปญหาจะเปนตวกระตนหรอน าทางใหผเรยนตองไปแสวงหาความรความเขาใจดวยตนเอง เพอจะไดคนพบค าตอบของปญหานน กระบวนการหาความรดวยตนเองนท าใหผเรยนเกดทกษะในการแกไขปญหา (Problem solving skill)

157

การสอนโดยใช PBL ตางจากการสอนรปแบบอนอยางไร? วดส (Woods,1985) ไดแบงการสอนออกเปน 3 กลมใหญ ๆ คอ การสอนโดยใชครเปนฐาน

(teacher - based) ใชต าราหรอสอการสอนเปนฐาน (text or media based) และ ใชปญหาเปนฐาน (problem- based) หากน า PBL ไปเปรยบเทยบกบวธสอนกลมอนทใชฐานในการสอนตางกน จะเหนถงความรบผดชอบในการเรยนร (learning responsibility) ของครและผเรยนทแตกตางกน ดงเปรยบเทยบใหเหนในรปของตารางขางลางน

158

ปจจยการเรยนร

การสอนโดย ใชครเปนฐาน

การสอนโดย ใชต าราเปนฐาน

การสอนโดย ใชปญหาเปนฐาน

การจดเตรยมสภาพแวดลอมในการเรยนรและสอการสอน

ครเปนผเตรยมการและเปนผน าเสนอ

ครเปนผเตรยมการและเปนผน าเสนอ

- ครเปนผน าเสนอ สถานการณการเรยนร - นกเรยนเปนผเลอกสอการเรยนร

การจดล าดบ การเรยนร

ครเปนผก าหนด นกเรยนเปนผก าหนด นกเรยนเปนผก าหนด

การจดเวลาในการท าแบบฝก/ปญหา

ครใหแบบฝกหด หลงจากเสรจสน การสอน

ครน าเสนอสอการสอนตงแตตน แตจะใชสอตามล าดบของเนอหา

ครน าเสนอปญหากอนเสนอสอการสอนอน ๆ

ความรบผดชอบตอการเรยนร

คร เปนผรบผดชอบ

นกเรยน เปนผรบผดชอบ

นกเรยน เปนผรบผดชอบ

(เรยนรดวยตนเอง) ความเปนมออาชพ ครแสดงภาพลกษณ

ความเปนมออาชพ ครแสดงภาพลกษณความเปนมออาชพไดไมเตมท

ครไมแสดงภาพลกษณ ความเปนมออาชพ

การประเมนผล ครจดท าแบบประเมน และเปนผประเมน

ครอาจใหนกเรยน ประเมนตนเอง สวนหนง

นกเรยนเปนผ ประเมนตนเอง

การควบคม ครควบคมนกเรยน นกเรยนควบคม ตนเอง

นกเรยนควบคมตนเอง

หากมองโดยภาพรวมแลว PBL เปนรปแบบการสอนทสามารถน ามาใชในการพฒนา

คณภาพการเรยนรของผเรยนทดมากทสดวธหนง เพราะสอดคลองกบแนวการจดการศกษาตาม

159

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 คอ ท าใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะห คดแกปญหา และคดอยางสรางสรรค ผเรยนมสวนรวมในการเรยนและไดลงมอปฏบตมากขน นอกจากนยงมโอกาสออกไปแสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงทรพยากรเรยนร ทงภายในและภายนอกสถานศกษา ในสวนของผสอนกจะลดบทบาทของการเปนผควบคมในชนเรยนลง แตผเรยนจะมอ านาจในการจดการควบคมตนเอง สวนจะหาความรใหมไดมากหรอนอยแคไหนกแลวแตความประสงคของผเรยนเนองจากผเรยนเปนฝายรบผดชอบการเรยนรของตนเอง

การทผ เรยนตองหาความรอยางตอเนอง ท าใหการเรยนรเปนกระบวนการตลอดชวต (lifelong process) เพราะความรเกาทผเรยนมอยแลวจะถกน ามาเชอมโยงใหเขากบความรใหมตลอดเวลา จงท าใหผเรยนเปนคนไมลาหลง ทนเหตการณ ทนโลก และสามารถปรบตวใหเขากบสงคมโลกในอนาคตไดอยางดทสด

กจกรรม 1 จงสรปความหมายของบรบทของโลกทเปลยน ทฤษฎการเรยนรของมนษยทส าคญและนาสนใจ ตามความเขาใจของผศกษา



160

ตอนท 2 ความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning)



หวเรอง ความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning)

แนวคด 1. การเรยนรทยดปญหาเปนฐาน เปนกระบวนการเรยนรทเกดจากการใชปญหาเปนตวกระตน

ใหผเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาวธแกปญหาทหลากหลาย เนนการท างานเปนกลม การสราง

ทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะไดมาเพอพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรไดดวย

ตนเอง


1. อธบายความหมายของการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning)

161

ตอนท 2 ความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning) การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) มชอเรยกในภาษาไทยหลายค า เชน การสอน

แบบใชปญหาเปนหลก การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก การเรยนรโดยใชปญหา การเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน การเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน เปนตน แตในการวจยครงนผวจยใชค าวาการจดการ

เรยนรทยดปญหาเปนฐาน มนกการศกษาและนกวชาการไดใหความหมายของการจดการเรยนร ทยด

ปญหาเปนฐานไว ดงน

ทองสข ค าธนะ ,(2538) วภาภรณ บญทา , (2541) ปนนเรศ กาศอดม , (2542) อมรทพย ณ

บางชาง, (2543) อดม รตนอมพร, (2544) สภาวด ดอนเมอง , (2544) ยรวฒน คลายมงคล, (2545)

รงสรรค ทองสกนอก (2547) วชนย ทศศะ (2547) มความเหนสอดคลองกนเกยวกบความหมายของ

การเรยนแบบใชปญหาเปนหลกวา เปนวธการเรยนวธหนงทใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหา

ความรใหม และใชความรเดมทมอยในการแกปญหา ซงเปนสถานการณทผเรยนจะตองพบในการ

ปฏบตดวยตนเอง ในการคนควาหาความรใหมดวยตนเอง โดยผสอนเปนผสนบสนนและอ านวยความ

สะดวกในการเรยน การเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมวตถประสงคเพอใหผเรยนสามารถเรยนร

เนอหาวชาไดตามทตองการพฒนาทกษะในการแกปญหา ศกษาคนควาดวยตนเอง คดเปน แกปญหา

เปน มการตดสนใจทด ตลอดจนสามารถน าไปแกปญหาในชวตประจ าวนไดและการท างานเปนกลม

Gallagher 1997 ไดใหความหมายไววา การเรยนโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนรท

นกเรยนตองเรยนรจากการเรยน (Learn to Learn) โดยนกเรยนจะท างานรวมกนเปนกลม เพอคนหา

วธแกปญหา โดยจะบรณาการความรทตองการใหนกเรยนไดรบกบการแกปญหาเขาดวยกน ปญหาท

ใชมลกษณะเกยวกบชวตประจ าวนและมความสมพนธกบนกเรยน การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะ

มงเนนพฒนานกเรยนในดานทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะไดมาและพฒนานกเรยนส

การเปนผทสามารถเรยนรโดยชน าตนเองได

162

Boud and Feletti (1996) กลาววา การเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน เปนวธการส าหรบสราง

หลกสตร โดยใชปญหาเปนตวกระตนและมงประเดนทกจกรรมกรแกปญหาของผเรยน

Barell (1998) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนกระบวนการของการส ารวจเพอ

จะตอบค าถามสงทอยากรอยากเหน ขอสงสยและความไมมนใจเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตในชวต

จรงทมความซบซอน ปญหาทใชในกระบวนการเรยนรจะเปนปญหาทไมชดเจน มความยากหรอมขอ

สงสย สามารถตอบค าถามไดหลายค าตอบ

ชนญธดา พรมมา (2554) ไดใหความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐานวาเปนการเรยนรทใช

ปญหาหรอสถานการณทเกยวของกบชวตจรงเปนจดเรมตนในการกระตนใหผเรยนไดศกษาคนควาหา

ความร ผเรยนจะไดคดวเคราะหปญหาและแกปญหารวมกนเปนกลมและไดความรในศาสตรทตน

ศกษา โดยปญหานน อาจหาคาตอบไดหลายแนวทางสอดคลองกบชวตประจาวนและมความสมพนธ

กบผเรยน

มณฑรา ธรรมบศย (2545) ไดสรปความหมายวา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปน

รปแบบการเรยนรทเกดจากแนวคดตามทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม โดยใหนกเรยนสราง

ความรใหม จากการใชปญหาทเกดขนในโลกแหงความเปนจรง เปนบรบทของการเรยนรเพอให

ผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและคดแกปญหา รวมทงไดความรตามศาสตรในสาขาวชาทตน

ศกษา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจงเปนผลมาจากกระบวนการท างานทตองอาศยความเขาใจ

แกปญหาเปนฐาน

มนสภรณ วทรเมธา (2545) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนเทคนคทใชปญหา

หรอสถานการณกระตนใหผเรยนศกษาคนควาดวยตวเอง รวมกบการท างานเปนกลม อาจารยเปนผ

ชวยเหลอเพอชวยใหผเรยนสามารถแกปญหาได

วชรา เลาเรยนด (2548) ไดสรปความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem

Based Learning) หรอเรยกสนๆ วา PBL เปนยทธวธการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ

แบบหนงทชวยสงเสรมและพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของทกษะการแกปญหาเปนวธการ

เรยนร ซงมความหมายอกวธหนง โดยจดกจกรรมการเรยนรทใชปญหาเปนหลกหรอจดเรมตน เพอ

163

กระตน จงใจ เราความสนใจเพอเรยนรและสรางความรดวยตนเอง โดยเปนฐานส าหรบกจกรรมการ

เรยนรและกระบวนการเรยนรนน ซงปญหานนจะตองเปนปญหาเกดขนจรง เปนปญหาทนกเรยน

มองเหน รบรดวยตนเอง เปนปญหาทนกเรยนสนใจ ตองการแสวงหาคนควาค าตอบและหาเหตผลมา

แกปญหาหรอท าใหปญหานนชดเจน จนมองเหนแนวทางแกไข ซงจะท าใหเกดการเรยนร สามารถ

ผสมผสานความรนนไปประยกตใชไดอยางมประสทธภาพ

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550 )กลาววา การจดกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปน

ฐาน เปนกระบวนการจดการเรยนรทเรมตนจากปญหาทเกดขน โดยสรางความรจากกระบวนการ

ท างานกลม เพอแกไขปญหาหรอสถานการณเกยวกบชวตประจาวนและมความส าคญตอผเรยน ตว

ปญหาจะเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนรและเปนตวกระตนการพฒนาทกษะการแกปญหาดวย

เหตผลและการสบคนหาขอมลเพอเขาใจกลไกของตวปญหารวมทงวธการแกปญหา การเรยนรแบบน

มงเนนพฒนาผเรยนในดานทกษะและกระบวนการเรยนรและพฒนาผเรยนใหสามารถเรยนรโดยการ

ชน าตนเองซงผเรยนจะไดฝกฝนการสรางองคความรโดยผานกระบวนการคด ดวยการแกปญหาอยางม

ความหมายตอผเรยน

จากความหมายดงกลาวขางตนสามารถสรปไดวา การเรยนรทยดปญหาเปนฐาน เปน

กระบวนการเรยนรทเกดจากการใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาวธ

แกปญหาทหลากหลาย เนนการท างานเปนกลม การสรางทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะ

ไดมาเพอพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรไดดวยตนเอง

กจกรรม 2 จงสรปความหมายของการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน ตามความเขาใจของผศกษา



164

ตอนท 3 รปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning)



หวเรอง รปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning)

แนวคด 1. การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการเปดโอกาสใหผเรยนแตละคนน าความรทม

มากอนเรยนมาใชในการอภปรายประเดนเกยวกบปญหา (ขนท 3 การระดมสมอง) โดยใชเหตผลทดทสดประกอบ สวนใหญผเรยนไมแนใจค าตอบทตนเองมถกตองหรอไม เมอไปถงขนตอนการคนควาจงจะมนใจไดวามาถกทาง เปนการฝกตงสมมตฐานใหคนเคย การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานนาจะเปนทางเลอกหนงทเนนผเรยนเปนส าคญและสนองตอบเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตปพทธศกราช 2542 และแกไขเพมเตมพทธศกราช 2545


1. อธบายความหมายของรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning)

165

ตอนท 3 รปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning) จากการศกษาผลงานวจยดานพฒนาการเรยนสอนทใช PBL ทงในระดบการศกษาขนพนฐานและระดบอดมศกษาทงในประเทศและตางประเทศทอาศยลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบPBL เปนกรอบในการออกแบบขนตอนการจดการเรยนร พบวามการพฒนารปแบบการจดการเรยนรทแตกตางกนตามขนตอนของกจกรรมการเรยนร เรมจากรปแบบพนฐานทม 7 ขนตอนหลก แลวมการปรบขยายหรอเพมขนตอนกจกรรมการเรยนรจนมถง 11 ขนตอน ในทนขอเสนอ 4 รปแบบคอ แบบ 7,9,10 และ 11 ขนตอนเพอใหศกษาความแตกตางของแตละรปแบบ จะไดเลอกใชใหเหมาะสมกบระดบของผเรยนและลกษณะเฉพาะของเนอหาวชาทจะจดการเรยนรดวย PBL รปแบบท 1 แบบ 7 ขนตอน

ขนตอนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 7 ขนตอน (7- step approach)

ขนตอนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ (Clarifying Unfamiliar Terms)

กลมผเรยนรวมกนท าความเขาใจค าศพทและขอความทปรากฏอยในโจทยปญหาใหชดเจน

ขนตอนท 2: ระบปญหา (Problem Definition)

กลมผเรยนรวมกนระบปญหาหลกทปรากฏในโจทยปญหาและตงค าถามจากโจทยปญหา

ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm)

กลมผเรยนระดมสมองจากค าถามทรวมกนก าหนดขน โดยอาศยความรเดมของสมาชกกลม

ทกคน โดยถอวาทกคนมความส าคญ ดงนนจะตองรบฟงซงกนและกน

ขนตอนท 4: วเคราะหปญหา (Analyzing the Problem)

กลมผเรยนอธบายวเคราะหปญหาและตงสมมตฐานทเชอมโยงกนกบปญหาทไดระดมสมอง

กน ชวยกนคดอยางมเหตผล สรปเปนความรและแนวคดของกลม

ขนตอนท 5: สรางประเดนการเรยนร (Formulating Learning lssues)

166

กลมผเรยนก าหนดวตถประสงคการเรยนร เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว

นอกจากนกลมผเรยนจะรวมกนสรปวาความรสวนใดรแลวสวนใดทยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควา

เพมเตมเพออธบายปญหานน

ขนตอนท 6: คนควาหาความรดวยตนเอง (Self-study)

กลมผเรยนคนควา หาค าอธบายตามวตถประสงคการเรยนรโดยรวบรวมขอมลความรและ

สารสนเทศจากสอและแหลงการเรยนรตางๆ เชน หองสมด อนเตอรเนต ผร ฯลฯ เพอคนหาค าตอบให

บรรลตามวตถประสงคทก าหนดไวและเปนการพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง

ขนตอนท 7: รายงานตอกลม (Reporting)

กลมผเรยนน ารายงานขอมลหรอสารสนเทศใหมทไดจากการคนควาเพมเตมอภปราย

วเคราะห สงเคราะห เพอสรปเปนองคความร และน ามาเสนอตอกลมในแตละประเดนการเรยนร

การน ารปแบบ 7 ขนตอนน ไปใชบางทานเสนอแนะวา อาจจดกจกรรมการเรยนรในแตละขนตอนตามล าดบขนทไมซบซอนกได ดงน 1. เมอผเรยนไดรบโจทยปญหา ผเรยนจะท าความเขาใจหรอท าความกระจางในค าศพททอยในโจทยปญหานน เพอใหเขาใจตรงกน 2. การจบประเดนขอมลทส าคญหรอระบปญหาในโจทย 3. ระดมสมองเพอวเคราะหปญหา อภปรายหาอธบาย แตละประเดนปญหาวาเปนอยางไร ความเปนมาอยางไร โดยอาศยพนฐานความรเดมเทาทผเรยนมอย 4. ตงสมมตฐานเพอหาค าตอบของปญหาประเดนตางๆ พรอมจดล าดบความส าคญของสมมตฐานทเปนไปไดอยางมเหตผล 5. จากสมมตฐานทตงขน ผเรยนจะประเมนวาเขามความรเรองอะไรบาง มเรองอะไรทยงไมรหรอยงขาดความรอะไร และความรอะไรจ าเปนทจะตองใชเพอพสจนสมมตฐาน ซงเชอมโยงกบโจทยปญหาทได ขนตอนนกลมจะก าหนดประเดนการเรยนร (learning issue) หรอวตถประสงคการเรยนร (learning objective) เพอจะเปนคนควาหาขอมลตอไป 6. ผเรยนแตละคนคนควาหาขอมลและศกษาเพมเตมจากทรพยากรการเรยนรตางๆ เชน หนงสอ ต ารา วารสาร สอการเรยนสอนตางๆ การศกษาในหองปฏบตการ คอมพวเตอรชวยสอน

167

อนเทอรเนต หรอปรกษาอาจารยผเชยวชาญในเนอหาสาขาเฉพาะ เปนตน พรอมทงประเมนความถกตอง 7. น าขอมลหรอความรทไดมาสงเคราะห อธบาย พสจนสมมตฐานและประยกตใหเหมาะสมกบโจทยปญหา พรอมสรปเปนแนวคดหรอหลกการทวไป โดยทกจกรรมการเรยนรขนตอนท 1-5 เปนขนตอนมาใชกระบวนการกลมในชนเรยน ขนตอนท 6 เปนกจกรรมของผเรยนรายบคคลนอกหองเรยน และขนตอนท 7 เปนกจกรรมทกลบมาในกระบวนกลมในชนเรยนอกครง รปแบบท 2 แบบ 9 ขนตอน

ลกษณะส าคญของกจกรรมการเรยนรในแตละขนตอนมดงน 1. อานสถานการณโดยละเอยดท าความเขาใจกบค า และความหมายของค าในสถานการณ โดย

อาศยความรพนฐานของสมาชกภายในกลม หรอเอกสาร ต ารา 2. นยายปญหา หรอระบสถานการณ โดยแสวงหาความคดเหนแบบระดมสมองอยางมเหตผลและวจารณญาณ

3. วเคราะหปญหา หรอสถานการณ โดยแสวงหาความคดเหนแบบดมสมองอยางมเหตผลและวจารณญาณ

4. ตงสมมตฐานโดยพยายามตงสมมตฐานใหมากทสดเทาทจะมากได 5. จดล าดบความส าคญของสมมตฐาน พจารณาขอยตส าหรบสมมตฐานทปฏเสธได 6. ก าหนดวตถประสงคในการเรยนรจากสมมตฐาน ทไดเลอกไวพจารณาวาตองหาความรเรอง

อะไรบาง 7. ศกษาคนควาหาความรเพมเตมจากภายนอกกลม เชน เอกสาร ต ารา ผเชยวชาญ 8. สงเคราะหคนควาหาความรเพมเตมจากภายนอกกลม เชน เอกสาร ต ารา ผเชยวชาญ 9. สรปการเรยนรหลกการและแนวคดจากการแกปญหาโดยน าความรมาเสนอตอสมาชก

รปแบบท 3 แบบ 10 ขนตอน ลกษณะส าคญของกจกรรมการเรยนรในแตละขนตอนดงน

1. ผเรยนเผชญปญหาทคลมเครอ 2. ผเรยนถามค าถามในสงทสนใจการสถานการณ -โดยใช IPF question

ตวอยาง การใช IPF question ในการเรยนรเรอง เซลมะเรง I-Interesting question เชน

168

มอะไรพเศษในเซลลทเปนสาเหตใหเซลลเปลยนไป ท าไมเซลลจงถกก าหนดใหตาย กลไกทใชเพอซอมแซมสวนทเสยหายเปนอยางไร

P-Puzzling question เชน อะไรเปนสาเหตใหเซลลตาย อะไรเปนสาเหตใหมความเสยงตอการเปนมะเรงมากกวาผอน

F-Important answers to find เชน องคประกอบทสงเสรมตอการซอมแซมเซลลทเสยหายคออะไร เราสามารถน าผลการวจยมาดสขภาพอยางไร ในการปองกนโรคมะเรงเราจะตองควบคมทอะไร

3. การด าเนนการคนหา-เรมจากค าถาม IPF บทบาทคร-แนะน าวธการคนปญหา เชน การเขยนปญหา การใชค าถาม “ท าไม” การเขยนแผนผงการเชอมโยงสถานการณตางๆ

4. เขยนแผนผงการคนปญหา และจดล าดบความส าคญ บทบาทคร-แนะน า อ านวยความสะดวก (แตไมตดสนใจให)

5. การส าเรจปญหา/สบเสาะ – เพอชวยก าหนดกลยทธของกลม บทบาทคร – ครจะวางระบบแผนงานโดยรวมอยางไร สมาชกแตละคนในกลมจะรบผดชอบอะไร บทบาทคร ใชค าถามแนะน าการสบเสาะ ตามทกลมไดตดสนใจใชวธสมภาษณ คณจะสมภาษณใคร คณจะพบผใหสมภาษณไดอยางไร ตองการขอมลใดจากผทใหสมภาษณ คณจะบนทกอะไร

6. การวเคราะห – ผเรยนรบผดชอบตอการวเคราะหผล บทบาทคร 1.ใชค าถามนะน า เชน การเปรยบเทยบผลการสมภาษณจะมประโยชนหรอไม คณจะแสดงผลการเปรยบเทยบอยางไร 2. แนะน าวธการวเคราะหขอมล

169

7. การเรยนรซ า – เสนอสงทไดเรยกรตอกน เกดความเขาใจใหมและน าไปใชแกไขปญหาและนยามปญหา ถาไมชดเจนไปเรยนรเพม บทบาทคร – การใชค าถามใหคดใครคราญ เชน ผลลพธทจะชวยใหคณขาใจปญหาทคณส ารวจอยางไร ถาคณไปส ารวจใหมอกครง คณจะท าอะไรแตกตางจากเดม ดวยเหตผลใด

8. การสรางแนวค าตอบและขอแนะน า – สรางความรจากผลลพธทได บทบาทคร แนะน าวธการสรางความร ใชความ “อยางไร” ทกครงทผเรยนเสนอแนวค าตอบ แนะน าใหเสนอความรแบบตางๆ เชน การเชอมโยง โมเดล อปมาอปมย แผนผงความคด

9. สอความหมายผลลพธทได บทบาทคร เรองทคนพบไดจากไหน ไดขอสรปอะไรบาง ใครไดรบประโยชนจากเรองน และไดอะไร

10. การประเมนผล – โดยคร ผเรยน และเพอน บทบาทคร

การประเมนปฏบตการ โดยประเมนการใชขอมลรวมกน การคนหาและนยาม ปญหา การไดมาซงความร การน าตนเอง ทกษะการเรยนแบบรวมมอ และการแกปญหาใชการประเมนตามสภาพจรง โดยสรางเกณฑการประเมน (Rubric Scoring) เพอการประเมน การอภปราย การเขยนอนทน บนทกการทดลอง การใหคะแนนตนเอง และการสมภาษณ

รปแบบท 4 แบบ 11 ขนตอน ลกษณะส าคญของกจกรรมการเรยนรในแตละขนตอนมดงน 1.จดกลมแนะน าสมาชก 2.ก าหนดวตถประสงค 3.ศกษาปญหาทไดรบ ขยายรายละเอยดของปญหา 4.ก าหนดประเดน ประเดนในการเรยนร 5.ก าหนดวตถประสงคของแผนด าเนนการ

170

6.ท าความตกลงกนในเรองของ ขอมลทจะตองศกษา 7.ก าหนดแหลงเรยนร 8.รวบรวมความรทไดมาจากการคนควาสรางการเรยนรดวนตนเอง 9.ท าความเขาใจซ าอกกบความรทไดรบใหม 10.เลอกวธในการแกปญหา/น าเสนอวธการแกปญหา 11.การประเมนผล ผเรยนไดพฒนาอะไรบางจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เมอพจารณาจากแตละขนตอนของกจกรรมการเรยนรในแตละรปแบบ จะเหนวาผเรยนไดมโอกาสพฒนาท งความรในเนอหาวชาและทกษะตางๆ ท เปนเปาหมายการพฒนาผ เ รยนในระดบอดมศกษา ซงพอสรปไดดงน 1. ไดความรทสอดคลองกบบรบทจรงและสามารถน าไปใชได

2. พฒนาทกษะการคดเชงวพากย (Critical Thinking) การคดวเคราะห (Analytical Thinking) การคดอยางเปนเหตเปนผล (Rational Thinking) การคดสงเคราะห (Synthetic Thinking) การคดสรางสรรค (Creative Thinking) และน าไปสการคดแกปญหา (Problem Solving Thinking) ทมประสทธผล

3. ผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตวเองอยางตอเนอง น าไปสการเรยนรตลอดชวต (Life-long learning) ซงเปนคณลกษณะทส าคญของบคคลในศตวรรษท 21

4. ผเรยนสามารถท างานและสอสารกบผอนไดอยางมประสทธภาพ 5. เปนการสรางแรงจงใจในการเรยนรใหแกผเรยน 6. ความคงอย (retention) ของความรจะนานขน การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะสอดคลองกบแนวคดการเรยนรแบบผใหญ (adult learning)

ซงผเรยนรจะก าหนดวตถประสงคการเรยนรของตนเอง เรยนรเมอสงนนมความหมายหรอน าไปใชได (เนองจากโจทยปญหาจะถกใชเปนบรบทของการเรยนร) เรยนรในสงทจ าเปนส าหรบใชแกปญหามากกวาจะเรยนเพอทองจ า เรยนรตามความถนดและศกยภาพของตนเอง และสามารถประเมนตนเองเกยวกบกระบวนการเรยนรและสงทเรยนรได

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานยงเปนการตอบสนองตอแนวคด constructivism โดยใหผเรยนวเคราะหหรอตงค าถามจากโจทยปญหา ผานกระบวนการคดและสะทอนกลบ เนนปฏสมพนธระหวาง

171

ผเรยนในกลม เนน active learning และ collaborative learning น าไปสการคนควาหาค าตอบหรอสรางความรใหมบนฐานความรเดมทผเรยนมมากอนหนาท

นอกจากน การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานยงเปนการสรางเงอนไขส าคญทสงเสรมการเรยนร ไดแก (1) activation of prior knowledge การเรยนรสงใหมจะไดผลดขน ถาไดมการเชอมโยงหรอกระตนความรเดมทผเรยนมอย (2) encoding specificity การเรยนรเนอหาทใกลเคยงสถานการณจรงหรอมประสบการณตรง (จากโจทยปญหา) จะท าใหผเรยนรไดดขน และ (3) elaboration of knowledge เนองจากการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนกลมยอย การไดแสดงออก แสดงความคดเหนหรออภปรายถกเถยงกนจะท าใหผเรยนเขาใจและเรยนรสงนนไดดขน จดเดนและขอจ ากดของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จากงานวจยหลายชนพบวาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมจดเดนทส าคญ คอ ผเรยนจะมทกษะในการตงสมมตฐานและการใหเหตผลดขน สามารถพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง ท างานเปนกลมและสอสารกบผอนไดดขนและมประสทธภาพ ความคงอยของความรนานกวาการเรยนแบบบรรยาย นอกจากนนบรรยากาศการเรยนรชวตชวา จงใจใหผเรยนอยากเรยนรมากขน และยงสงเสรมความรวมมอและการท างานรวมกนระหวางภาควชาหรอหนวยงาน ขอจ ากดของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงยงเปนประเดนทถกเถยง ไดแก ครมความกงวลวาผเรยนจะมความรนอยลง ความรทไดรบจะไมเปนระบบ ความถกตองของเนอหาหรอขอมลทผเรยนไปคนควาศกษา ตลอดจนครตองมทกษะทหลากหลายมากกวาการสอนแบบบรรยาย ในสวนของผเรยน จะกงวลเกยวกบความถกตองของเนอหา ไมมนใจวาสงทตนเองไปเรยนรมาถกตองไม ขอบเขตของการเรยนร ตองเรยนรมากนอยเพยงไร รวมถงความแตกตางกนของครหรอผสอนประจ ากลม นอกจากนอาจยงมขอจ ากดเกยวกบงบประมาณหรอสงสนบสนนทใช จ านวนคร การบรหารจดการ ซงตองมการประสานงานและรวมมอกนอยางดระหวางภาควชา และเวลาทใชในการจดการเรยนการสอน ปจจยทสงผลตอคณภาพของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน คณภาพของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะขนกบปจจยตอไปน

1. ความส าคญของเนอหา ตองเลอกเนอหาทเปนแกนหรอหลกการและสอนคลองกบการ น าไปใชในสถานการณ

2. คณภาพของโจทยปญหา ตองเลอกปญหาทพบบอยในสถานการณจรงและสรางปญหาใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร ปญหาทดจะตองนาสนใจและกระตนใหผเรยนสามารถ

172

อภปรายและเรยนลงไปในระดบลกจนเขาใจแนวคดของปญหามากกวาการทองจ า สามารถเชอมโยงความรเดมของผเรยนกบขอมลใหม

3. กระบวนการกลม ทงครและผเรยนตองเขาใจพลวตรของกระบวนการกลม บทบาทของสมาชกแตละคนในกลมกระบวนการกลมทดจะท าใหการเรยนรมประสทธผลยงขน

4. บทบาทและทกษะของคร ครหรอผสอนยงมบทบาทส าคญในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตจะเปลยนไปจากการสอนแบบบรรยาย คอไมไดเปนผเอาความรมาบอกแตมบทบาททส าคญในการออกแบบกจกรรมและบรหารจดการใชผเรยนไดท ากจกรรมการเรยนรตามทวางแผนไว เพอใหผเรยนไดเรยนรและพฒนาวธการเรยนรและความสามารถในการแกปญหาไปพรอมๆกน

5. การพฒนาทกษะตางๆ ของทงครและผเรยน ครอาจไมมนใจตนเองในการทตองเปนครในวชาทตนเองช านาญ ครจะตองไดรบการพฒนาและฝกทกษะตางๆ ของการเปนครประจ ากลม จะชวยใหการเรยนการสอนประสบความส าเรจมากขน ผเรยนกจะตองไดรบความเขาใจเกยวกบแนวคดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการเตรยมความพรอมกอนการเรยนแบบน

6. ทรพยากรการเรยนร เนองจากเปนแหลงขอมลหรอความรทส าคญ การเตรยมและจดหาแหลงทรพยากรการเรยนรทหลากหลาย พรอมทงเทคโนโลยทเกยวของจงมความจ าเปนตอการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

7. การบรหารจดการ ความรวมมอและประสานงานกนระหวางภาควชาหรอหนวยงาน ตลอดจนการวางแผนทเหมาะสมจะท าใหการจดการเรยนการสอนมปะสทธภาพ

กจกรรม 3 จงสรปรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning) แลวจดเดนของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน



173

บทสรป การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการเปดโอกาสใหผเรยนแตละคนน าความรทมมากอนเรยนมาใชในการอภปรายประเดนเกยวกบปญหา (ขนท 3 การระดมสมอง) โดยใชเหตผลทดทสดประกอบ สวนใหญผเรยนไมแนใจค าตอบทตนเองมถกตองหรอไม เมอไปถงขนตอนการคนควาจงจะมนใจไดวามาถกทาง เปนการฝกตงสมมตฐานใหคนเคย การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานนาจะเปนทางเลอกหนงทเนนผเรยนเปนส าคญและสนองตอบเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตปพทธศกราช 2542 และแกไขเพมเตมพทธศกราช 2545

174


วจารณ พานช.(2555) วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21 กรงเทพ: มลนธสดศร-สฤษดวงศ. สกณ อาชวานนทกล.(2552). ภมทศนเศรษฐกจโลกใหมและการปรบตวของไทย. กรงเทพฯ:

โอเพนบคส. นรมล ศตวฒ. (2548). การพฒนาหลกสตร. กรงเทพ : ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง. Asian-Link Programme.(2005) Human resource development through Problem-Based Learning

(PBL). Sweden: Lund University; Netherlands, Erasmus University. Barell, J. (2007) Problem-based Learning : An Inquiry Approach. London: Corwin Press. Engel, C. E. (1991). Not just a method but a way of learning. In D.J. Boud and G. Feletti (Eds.) The

challenge of problem based learning (pp. 23-33). London: Logan Page Limited. Sternberg, R.J. and Zhang, L.F. (2000). Perspective on cognitive, leading and Thinking styles. NJ:

Lawrence Erlbaum. Wu Tsu-Ming Wu, Jon-Chao Hong, Shin Liao, & Chen, Li-Ting. (2007) The curriculum design and

implementation of problem-based learning in graphic communications. Paper presented at

International Conference on Engineering Education-ICEE. SEPTEMBER 3-7. Coimbra,

Portugal.

175


บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน



176

ค าน า





ส าหรบการศกษาคมอ หนวยการเรยนรท 3 บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน ถอเปนอกแนวทางหนงในการพฒนาผบรหารสถานศกษา ครผสอน ใหมความร

ความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 โดยมงหวงใหมการน าความร ทกษะท

ไดไปประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพตอไป










177

สารบญ

หนา



3. ตอนท 1 การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4

4. ตอนท 2 ครในศตวรรษท 21 7

5. สรป 24


178

หนวยท 3 บทบาทผเรยนและผสอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน


เคาโครงเนอหา ตอนท 1 การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning)

ตอนท 2 ครในศตวรรษท 21

- บทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

แนวคด 1. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานหรอการเรยนรแบบ PBL (Problem-Based Learning) เปน

วธการเตรยมพรอมใหผเรยนสามารถรบมอกบปญหา หดเปนนกแกปญหา โดยครเปนโคช (Coach) หรอผใหความชวยเหลอเทานน วธการสอนแบบนจะเนนใหผเรยนเปนผตดสนใจในการแสวงหาความร และรจกการรวมกลมท างานเปนทมเพอแกไขปญหา โดยเนนใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง และสามารถน าทกษะทไดมาใชในการแกปญหาในชวตประจ าวนได ปญหาทครน ามาใชนนจะมความเกยวของกบความรทเรยนหรอน ามาจากสถานการณจรงกได

2. ครไทยยคใหมในศตวรรษท 21 ตองเปลยนบทบาทจากผถายทอดความรเปนผอ านวยความร3. การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผทเกยวของทงผเรยน ผสอนตางมบทบาทส าคญอยางยง

ในกระบวนจดการเรยนร โดยเรมตงแตผสอนจะตองวางแผนออกแบบการจดการเรยนร ตดตาม ก ากบ ประเมน สรปผลเพอพฒนากระบวนการเรยนรในครงตอไป ตองเตรยมความพรอมทงดานเนอหาและกระบวนการกลม เปนผเอออ านวยกระบวนการเรยนรใหบรรลตามวตถประสงคทไดก าหนดไว รวมทงการใหขอมลปอนกลบ (feedback) แกผเรยน สวนผเรยนมบทบาทส าคญยงตอการเรยนรแบบนโดยตองมความรบผดชอบตอกระบวนการกลม และการเรยนรดวยตนเอง (self-directed learning) ตลอดจนการใหขอมลปอนกลบเพอน าไปสการพฒนาการเรยนรใหมประสทธภาพยงขน

179



1. เขาใจความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2. อธบายความหมายบทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน


















180

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 3 วตถประสงค เพอประเมนความรเดมของผศกษาเกยวกบเรอง บทบาทของผสอนและผเรยนในการ

จดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน


1. ใหอธบายความหมายครในศตวรรษท 21

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. ใหอธบายอธบายถงบทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

181

ตอนท 1

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning)



หวเรอง การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานหรอการเรยนรแบบ PBL (Problem-Based Learning)

แนวคด 1. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานหรอการเรยนรแบบ PBL (Problem-Based Learning) เปน

วธการเตรยมพรอมใหผเรยนสามารถรบมอกบปญหา หดเปนนกแกปญหา โดยครเปนโคช (Coach) หรอผใหความชวยเหลอเทานน วธการสอนแบบนจะเนนใหผเรยนเปนผตดสนใจในการแสวงหาความร และรจกการรวมกลมท างานเปนทมเพอแกไขปญหา โดยเนนใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง และสามารถน าทกษะทไดมาใชในการแกปญหาในชวตประจ าวนได ปญหาทครน ามาใชนนจะมความเกยวของกบความรทเรยนหรอน ามาจากสถานการณจรงกได


1. เขาใจความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

182

ตอนท 1 การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning)

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานหรอการเรยนรแบบ PBL (Problem-Based Learning) เปนวธการเตรยมพรอมใหผเรยนสามารถรบมอกบปญหา หดเปนนกแกปญหา โดยครเปนโคช (Coach) หรอผใหความชวยเหลอเทานน วธการสอนแบบนจะเนนใหผเรยนเปนผตดสนใจในการแสวงหาความร และรจกการรวมกลมท างานเปนทมเพอแกไขปญหา โดยเนนใหผเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง และสามารถน าทกษะทไดมาใชในการแกปญหาในชวตประจ าวนได ปญหาทครน ามาใชนนจะมความเกยวของกบความรทเรยนหรอน ามาจากสถานการณจรงกได

แนวทางการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) มแนวคดส าคญ ดงน (บญเลยง ชมทอง : 2556) 1. ใหผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนรอยางแทจรง (Student-centered Learning) เปนผ ก าหนดสงทตองการเรยนรดวยตนเอง 2. จดกลมผเรยนเปนกลมยอยขนาดเลก (ประมาณ 3 – 5 คน) โดยมการอภปรายแลกเปลยนความคดเหนในกลม เพอใหเกดการเรยนรไปดวยกน 3. ครท าหนาท เปนผใหค าแนะน า (Coach) หรอผอ านวยความสะดวก (Facilitator) แกผเรยนในการแสวงหาแหลงขอมล การศกษาขอมล และการวเคราะหขอมล 4. ใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนรและการแกปญหา 5. มการบรณาการเนอหาของความร (Content Integration) โดยเกยวของกบศาสตรหรอความรความสามารถของผเรยน 6. ผเรยนมการศกษาคนควา และแสวงหาขอมลดวยตนเอง (Self-directed Learning) 7. ผเรยนไดลงมอแกปญหา รวบรวมขอมล วเคราะหขอมล สรปและประเมนผล

8. ผสอนมการประเมนผลการเรยนรทงทางดานเนอหา ทกษะกระบวนการ และการท างานกลมของผเรยน

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มจดมงหมายเพอใหผเรยนแสวงหาความร และน าเอาความรทไดนนมาแกปญหา การจดการเรยนการสอนแบบ PBL จะมขนตอนหลก 3 ขนตอน ดงน

183

1. การจดเตรยมการเรยนการสอน ไดแก การก าหนดวตถประสงค และเนอหาพนฐานทผเรยนตองแสวงหาความร การก าหนดปญหาใหสอดคลองกบสภาพจรงของสงคมและแนวทางการประเมนผล

2. การจดการเรยนการสอน เปนการน าเอาแผนการจดการเรยนการสอนทไดเตรยมไวมาใชกบผเรยนตามกระบวนการ 2.1 ระบปญหา (Problem Identification) ผเรยนจะตองระบปญหาทแทจรงได โดยใช

กระบวนการคดทมเหตผล ลกษณะค าถามทดจะเปนปญหาทพบบอย มความส าคญและเปนสถานการณ

จรงมขอมลประกอบ เปนปญหาทครอบคลมการเรยนรหลายสาขาวชา มลกษณะกระตนใหผเรยนสนใจ

งานทก าลงท าอยและมองเหนทศทางในการท างานตอไป

2.2 การเรยนการสอนในกลมยอย (Small Group Tutorial Learning) เพอใหผเรยนมโอกาส

แลกเปลยนความคดเหน ระดมความคด ความรมาชวยกนแกปญหา และแสวงหาขอมลเปนความรใหม

โดยผเรยนก าหนดแนวทางการคนควาหาความร โดยอาศยการท างานเปนกลม

2.3 การแสวงหาขอมลดวยตนเอง (Self-directed Learning) ผเรยนแตละคนจะตองไป

แสวงหาความร และรบผดชอบงานในสวนของตวเองทมตอกลม เพอใชในการแกปญหา

3. การประเมนผลการเรยนการสอน ผเรยนประเมนผลตนเอง (Self Evaluation) และการ

ประเมนผลการปฏบตการของสมาชกกลม (Peer Evaluation) โดยเนนทกระบวนการเรยนของผเรยน ใช

การประเมนจากสภาพจรง (Authentic Assessment) ทดจากความสามารถในการปฏบตงาน

กจกรรม 1 จงสรปจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) ตามความเขาใจของผศกษา



184


- บทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน



หวเรอง ความหมายการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน(Problem-based Learning)

แนวคด 1. ครไทยยคใหมในศตวรรษท 21 ตองเปลยนบทบาทจากผถายทอดความรเปนผอ านวยความร2. การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผทเกยวของทงผเรยน ผสอนตางมบทบาทส าคญอยางยง

ในกระบวนจดการเรยนร โดยเรมตงแตผสอนจะตองวางแผนออกแบบการจดการเรยนร ตดตาม ก ากบ ประเมน สรปผลเพอพฒนากระบวนการเรยนรในครงตอไป ตองเตรยมความพรอมทงดานเนอหาและกระบวนการกลม เปนผเอออ านวยกระบวนการเรยนรใหบรรลตามวตถประสงคทไดก าหนดไว รวมทงการใหขอมลปอนกลบ (feedback) แกผเรยน สวนผเรยนมบทบาทส าคญยงตอการเรยนรแบบนโดยตองมความรบผดชอบตอกระบวนการกลม และการเรยนรดวยตนเอง (self-directed learning) ตลอดจนการใหขอมลปอนกลบเพอน าไปสการพฒนาการเรยนรใหมประสทธภาพยงขน


1. อธบายความหมายบทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

185


หนาทของครศตวรรษท 21 ควรเปนครทจะตองปรบตวใหสอดคลองกบโลกของผเรยน ใหม

ความเปนดจตอลใหมากขน ดงทศนะทผวจยจะน ามากลาวตอไปน

1. Andrew Churches ( 2009 ) ไดเสนอแผนภาพเพออธบายลกษณะครทจะประสบ

ความส าเรจในศตวรรษท 21 ควรมลกษณะ 8 ประการดงภาพท 6

ภาพท 2 ลกษณะครในศตวรรษท 21

จากภาพท 2 อธบายลกษณะครในศตวรรษท 21 ไดดงน

1. มการปรบเปลยน (Adapting) ครตองสามารถปรบเปลยนกลวธการสอนทตนเคยม

ประสบการณและตองสามารถน าซอฟแวรและฮารดแวรมาใชสนบสนนการเรยนรใหเหมาะสมกบวย

และความสามารถของผเรยน

2. เปนผมวสยทศน (Being Visionary) ครตองไมจ ากดอยเฉพาะในเนอหาวชาทสอนควรม

จนตนาการและมองเหนศกยภาพของเครองมอตางๆทหลงไหลเขามา เชนเวบเทคโนโลยแลวน าสง

186

เหลานเขามาใชสนตอบความตองการของตนและเปนผมวสยทศน ศกษาความคดของผอนแลวรจก

น ามาปรบใชกบการเรยนการสอน

3. ใหความรวมมอ (Collaborating) ครควรใหความรวมมอโดยการแบงปน (Sharing) การ

เผยแพร (Contributing) การปรบตว (Adapting) และคดหาวธใหมๆ (Inventing)

4. กลาเสยง (Taking Risk) ครอาจตองเสยงถาบางครงไมรเทากบนกเรยนในบางเรอง และม

วสยทศน มองหาเทคโนโลยทจะน ามาใชสนบสนนการเรยนการสอนได วเคราะหเปาหมายและเปน

เพยงผอ านวยความสะดวกในการเรยนรใหกบผเรยน กลาเสยงทจะใหผเรยนเรยนรจากกนและกนและ

กลาไวใจนกเรยน

5. เรยนร (Learning) ครตองเปนผเรยนรตลอดชวต รบความรและประสบการณใหมๆอยาง

ตอเนอง

6. การสอสาร (Communicating) ครตองมความสามารถในการสอสาร ใหความรวมมอและ

สามารถแสดงบทบาทของผอ านวยความสะดวกการเรยนร ผคอยกระตน ควบคม ตรวจสอบและจดการ

7. เปนตนแบบพฤตกรรม (Modeling Behavior) ครตองสอนคานยมและเปนตนแบบหรอ

ตวอยางพฤตกรรมทอยากใหนกเรยนเปน พฤตกรรมทตองการใหเกดกบนกเรยน เชน ความอดทน การ

ตระหนกเกยวกบโลกาภวตน เปนตน

8. เปนผน า(Leading) ครตองเปนผน าแมวาการเปนผน าจะประสบความส าเรจหรอไมกตาม

Lisa (Lisa, 2010 อางถงใน วโรจน สารรตนะ, 2556) กลาวถงสญญาณการเปนครในศตวรรษท 21

ดงน

1. ทานใหนกเรยนใชขอมลจากหลายแหลงในโครงการวจยของพวกเขา...มการอางอง

blogs, podcasts และบทสมภาษณทไดจากการ Skype

2. นกเรยนของทานท าโครงงานแบบรวมมอ...กบนกเรยนในออสเตรเลย

3. ทานปรบขอมลลาสดเพอสะทอนผลการประเมนนกเรยนถงผปกครองเปนราย

สปดาห...โดยblog ของทาน

4. นกเรยนมสวนรวมในชนเรยน...โดยtweeting ค าถามและมขอเสนอแนะ

187

5. ทานขอใหนกเรยนท าการศกษาและท ารายงานทสรางสรรคในหวขอทเปนประเดน

โตแยง...และทานใหเกรดจากการสงงานเปนวดโอ

6. ทานไดตระเตรยมงานการสอนดวยวธแปลกใหม...เชนดวย podcasts (postcasts

เปนรปแบบของกระบวนการทสามารถบนทกเสยงตาง ๆ ขนไปเกบไวบนเวบไซต)

7. ทานขอใหนกเรยนแสดงประวตหรอบคลกลกษณะของบคคล...แลวนกเรยนไดท า

แฟมขอมลบนสอออนไลนลอบคลกของบคคลอน

8. นกเรยนของทานสรางสรรคแนวการเรยน...โดยท างานรวมกบคนอนใน Group

wiki (wiki เปนลกษณะของการสรางเวบไซดแบบมสวนรวม)

9. ทานแลกเปลยนแผนการสอนกบเพอนคร...ทกมมโลก

10. แมมงบประมาณส าหรบหองเรยนจ ากด...แตทานถอเปนเรองไมส าคญ เพราะ

สามารถมแหลงขอมลฟรอกมากมายทางเวบไซด

11. ทานตระหนกถงความส าคญของการพฒนาวชาชพ...และทานไดอาน blog, join

online communities, tweet เพอพฒนาตนเอง

12. ทานน านกเรยนเทยวชมเมองจน...ทานไมเคยทอดทงหองเรยน

13 นกเรยนของทานแลกเปลยนประสบการณชวงวนหยดภาคฤดรอน โดยน า

ภาพถายลงในฐานขอมลออนไลน

14. ทานเขาเยยมชมพพธภณฑลฟรกบนกเรยน..และไมไดจาคาเลกนอย

15. ทานสอนนกเรยนไมใหเปนอนธพาล...และไมเปนอนธพาลในโลกไซเบอร

16. ทานใหนกเรยนน าเอาโทรศพทมอถอเขาหองเรยนดวย..เพราะวาทานวางแผนทจะ

ใชในหองเรยนดวย

17. ทานใหนกเรยนสรปบทเรยน...และสงถงทานโดย “text message”

18. ทานน าเสนองานรเรมของนกเรยน...สโลก

188

19. ทานดมกาแฟในตอนเชา...พรอมกบตรวจสอบ RSS feed ของทาน(เปนการ

รวบรวมแหลงขอมลจากหลายแหลงมาไวในทเดยวกน เมอใช RSS จะมการสงสรปเนอหามาให

ตดสนใจวาตองการอานบทความใด โดยคลกทการเชอมโยง)

20. ทานก าลงอานสงนนอย

21. ทานtweet และเขยนบนทก แลวกด like หรอสงอเมลงคนอน

ไพฑรย สนลารตน (2558) รองอธการบดฝายวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย กลาววา ครไทย

ยคใหมในศตวรรษท 21 ตองเปลยนบทบาทจากผถายทอดความรเปนผอ านวยความร ซงในปจจบนเรม

มการพดถงทกษะของเดกในศตวรรษท 21 แตยงไมมคมอประกอบแนวทางการพฒนาทกษะครให

พรอมตอการเรยนการสอนใน ยคสมยใหม ครไทยจ านวนมากจงเหมอนถกปลอยอยอยางโดดเดยว

ทามกลางความเปลยนแปลง ของสงคมโลก ทงนแนวทางในการพฒนาทกษะครไทยในศตวรรษท 21

ประกอบดวยทกษะ 7 ดาน ไดแก 1.ทกษะ ในการตงค าถาม เพอชวยใหศษยก าหนดรเปาหมายและคด

ไดดวยตนเอง 2.ทกษะทสอนใหเดกหาความรไดดวยตวเองและดวยการลงมอปฏบต 3.ทกษะในการ

คดเลอกความร ตามสภาพแวดลอมจรง 4.ทกษะในการสรางความร ใชเกณฑการทดสอบและตรวจสอบ

ความถกตองอยางไร เพอท าใหศษยเกดความเขาใจอยางชดแจง 5.ทกษะใหศษยคดเปน หรอตกผลกทาง

ความคด 6.ทกษะในการประยกตใช และ 7.ทกษะในการประเมนผล ซงครยคใหมจ าเปนตองมทกษะทง

7 ดานในการเปนผอ านวยความรใหเดก แทนทจะเปนผถายทอดความรเหมอนกอน

บทบาทของผสอนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL)

ผสอนจะเปนผจดประสบการณใหกบผเรยน ใหมวธการเรยนทถกตองและเสรมสรางความคด

ในระดบสง เปนผอ านวยความสะดวกในการเรยนร สรางบทเรยนทกระตนใหผเรยนไดเรยนรในเนอหา

ทเปนแนวคดส าคญของปญหานนๆ ครจะมบทบาทหนาท ดงน

1. ครพยายามถามกระตนใหผเรยนคดวเคราะหตลอดการเรยนการสอน

2. แนะน าใหผเรยน เรยนรผานขนตอนการเรยนรทละขน

189

3. สงเสรมผลกดนใหเกดความร ความเขาใจในระดบทลกซง

4. หลกเลยงการใหความเหนตอการอภปรายของผเรยน บงชวาถกหรอผด

บทบาทของผเรยนในการจดการเรยนรปญหาเปนฐาน (PBL)

ผเรยนทจะประสบความส าเรจในการเรยนรจากปญหาน จะตองมความรพนฐานทเหมาะสมกบ

ปญหาทเรยนมความสามารถในการสอสาร เนองจากเปนการเรยนเปนกลมยอย ใหความรวมมอภายใน

กลม มความรบผดชอบและตระหนกในงานทไดรบมอบหมาย มงมนท างานใหส าเรจ รวมทงมความคด

รเรมสรางสรรคในการท างาน

หลงจากไดเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผเรยนจะไดพฒนาทกษะตางๆ ดงน

1. ความสามารถในการเรยนรจากปญหา ซงจะฝกฝนใหมประสบการณและความสามารถใน

การคนควาหาความรเพมเตมดวยตนเอง

2. ความสามารถในการแกปญหา ผเรยนจะไดฝกทกษะการแกปญหาและน าไปใชในการ

ท างานได

3. ความสามารถในการชน าหรอเรมตนการเรยนรดวยตนเอง โดยเปดโอกาสใหผเรยนได

แสวงหาขอมลอยางอสระ โดยครผสอนเตรยมโครงสรางและคอยอ านวยความสะดวก

จดหาปจจยสนบสนนในการคนควาหาขอมล ผเรยนจะไดเรยนรวธการท างานและการ

จดการทรพยากรตางๆอยางมประสทธภาพ

4. ความสามารถในการเรยนกลมยอย การท างานรวมกนเปนกลมยอยผเรยนจะไดฝกการ

ท างานรวมกบผอนในกลมทมสมาชกแตกตางกน เรยนรทจะรบฟง วเคราะหขอมล และ

วจารณหรอแสดงความคดเหนอยางสรางสรรค เปนโอกาสใหผเรยนไดเรยนรและ

พฒนาการเรยนรของตนเองจากการประเมนและใหขอมลของเพอนรวมกลม และการ

ประเมนตนเอง

การเรยนรแบบ PBLทจะฝกและสรางทกษะในศตวรรษท 21 ใหกบนกเรยนไดจรงและ

หลากหลาย การท างานทงหมดทครปลอยใหนกเรยนไดลงมอท าจรงดวยตนเอง ไมชน าหรอให

190

ค าปรกษาจนเกนไป ซงจะไมไดเปดโอกาสใหนกเรยนไดคดหาทางแกปญหาเอง ไมดวนบอกค าตอบ

กอน แตจะมการบอกหรอใหค าแนะน าในกรณทผดหวขอหรอเขาใจผด หรอไมไดใชเหตผลเอาเสยเลย

ครจงจะใหขอคดบาง ใหเขาไดดนรน ตอส พยายามคดและลงมอแกไขปญหาจากสตปญญาของตนเอง

การท างานจะเกดขนตามล าดบอยางเปนธรรมชาต ไดแก สงเกตและศกษาขอมล เกดขอสงสยทจะเปน

ปญหา คาดเดาค าตอบ รวบรวมวเคราะหขอมล ในทสดจะน าไปสค าตอบทแทจรงได ขนตอนการ

ท างานหรอการเรยนรเหลาน เปนขนตอนการท างานของคนท างานจรงๆอยแลว ดงนนหากครเปด

โอกาสหรอออกแบบกจกรรมตางๆ เพอใหนกเรยนไดลงมอปฏบต "คดเองท าเอง" ดวยเหตและผล กจะ

ท าใหนกเรยนไดใชกระบวนการเหลานในการเรยนร โดยวชาวทยาศาสตรจะเรยกวา วธการทาง

วทยาศาสตร(scientific method)

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผเรยนในฐานะสมาชกกลมตองแบงบทบาทหนาทในการ

ท างาน ซงประกอบดวยการเปนประธาน เลขานการ และสมาชกกลม ดงนนการเรมตนกระบวนการ

กลมแตละครงตองมการเลอกประธานและเลขานการมาท าหนาทใหกระบวนการกลมด าเนนไปดวย

ความราบรนและใหเกดประสทธภาพ และฝกการท าหนาทของผเรยนในกระบวนการกลมไดอยาง

เหมาะสม

บทบาทของประธาน

ประธานมหนาทส าคญ ในการด าเนนกระบวนการกลมไดอยางมประสทธภาพและบรรล

เปาหมาย โดยบทบาท ดงน

1. ดแลใหสมาชกในกลมมสวนรวมตามขนตอนทง 7 อยางเหมาะสม

2. วางโครงสรางการประชมกลมยอย

3. กระตนใหสมาชกทกคนมสวนรวมในการแสดงความคดเหนตอเรองทก าลงอภปราย

4. ควบคลมไมใหการอภปรายออกนอกประเดน

5. หาขอสรปทเปนมตของกลมหากมความคดเหนทแตกตาง

6. สรปและเรยบเรยงขอมลทสมาชกเสนอใหเปนประเดนทชดเจนยงขน

7. สงเสรมใหสมาชกภายในกลมใหอภปรายปญหาในเชงลกและเชอมโยงสถานการณเรยนร

http://www.gotoknow.org/blogs/posts/455932

http://e-learning.snru.ac.th/els/scilife/unit1/t2-30.htm



191

8. ควบคลมเวลาในแตละขนตอนใหเหมาะสม ไมใชเวลากบขนตอนใดขนตอนหนงมาก

เกนไป

9. มสวนรวมในการแสดงความคดเหนในแตละประเดนเชนเดยวกบสมาชกในกลมคนอนๆ

10. รวมประเมนเพอนสมาชกในกลมอยางเปนธรรมและเหมาะสม

บทบาทของเลขานการ

เลขานการมหนาทส าคญ ในการบนทกและรวบรวมสาระส าคญทไดจากกระบวนการก ลมให

สมาชกใหเหนรวมกน โดยมบทบาท ดงน

1. รบฟงความคดเหนและการน าเสนอของสมาชกภายในกลม

2. จบประเดนส าคญจากประธานและสมาชกในกลม

3. ทบทวนประเดนทบนทกแกสมาชกในกลมเพอใหแนใจวาตนเองเขาใจไดอยางถกตองและ

ตรงกบทกลมน าเสนอ

4. บนทกสงทสมาชกในกลมรวมกนแสดงความคดเหนในแตละขนตอนของกระบวนการ

เรยนรภายในกลม

5. มสวนรวมในการแสดงความคดเหนในแตละประเดนเชนเดยวกบสมาชกในกลมคนอนๆ

6. รวมประเมนเพอนสมาชกในกลมอยางเปนธรรมและเหมาะสม

บทบาทของสมาชกในกลม

สมาชกในกลมมหนาทส าคญ ในการมสวนรวมตอกระบวนการเรยนรและรบผดชอบใน

กระบวนการกลม โดยมบทบาท ดงน

1. การรบผดชอบในการเขาชนเรยนหรอการนดพบปะนอกชนเรยนเพอคนควาและสรปขอมล

ของกลมในการน าเสนอ

2. รบฟงความคดเหนของสมาชกในกลม

3. มสวนรวมแสดงความคดเหนและอภปรายในกลม

4. ตงค าถามทดน าไปสการอภปรายในกลม

5. แสดงความคดเหนอยางเหมาะสม ไมน ากลมอภปรายออกนอกประเดน

192

6. มความอดทนทจะรอคอยโดยไมพดแทรกขณะทสมาชกคนอนก าลงอภปรายหรอแสดงความ

คดเหน

7. ใหเกยรตสมาชกและเคารพในความคดเหนของผอน

8. รบผดชอบคนควาในงานทไดรบมอบหมาย

9. มการเตรยมความพรอมเพอน าเสนอขอมลทไปศกษาคนควาตอผเรยนและครผสอนในชนเรยน

10. รวมประเมนเพอนสมาชกกลมอยางเปนธรรมและเหมาะสม

11. ปรบปรงตนเองตามค าแนะน าของครผสอน

บทบาทและทกษะของผเรยน ใน 7 ขนตอนของการเรยนร

แบบใชปญหาเปนฐาน

ขนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ

บทบาทของประธาน :

1. เชญชวนใหสมาชกอานแบบวเคราะหโจทยปญหา

2. ตรวจสอบวาทกคนไดอานโจทยปญหาแลว

3. ซกถามสมาชกกลมวาค าใดในโจทยปญหาเปนค ายากบาง

4. เปดโอกาสใหสมาชกกลมชวยกนอธบายค าศพทยาก

5. สรปและด าเนนการขนตอนตอไป

บทบาทของเลขานการ :

1. วางแผนการเขยนบนทก

2. จดค ายากไวบนกระดานหรอกระดาษ

3. เขยนค าอธบายทกลมชวยกนเสนอนยามค าศพทแตละค าจนครบถวน

บทบาทของสมาชกกลม :

1. อาน วเคราะหโจทยปญหา สรปจบประเดนส าคญของโจทยปญหา

2. คนหาค าศพทยากหรอเนอความทไมเขาใจ แลวน ามาเสนอตอประธานและสมาชกในกลม

193

3. อธบายความหมายของค าศพทยากหรอเนอความทไมเขาใจ ใหเกดความชดเจนรวมกน โดยใช

ความรและประสบการณเดม

ขนท 2 : ระบปญหา


1. ถามสมาชกในกลมวาจากโจทยปญหาดงกลาว คดวามประเดนปญหาส าคญทเกยวกบประเดน

ใดบาง

2. เรยบเรยงขอความหรอความคดทสมาชกเสนอมาใหมใหชดเจน

3. ตรวจดวาสมาชกพอใจค าอธบายปญหาเหลานนหรอไม

4. สรปและเขาสขนตอนตอไป


1. จดประเดนค าถามททางกลมรวมกนน าเสนอ

2. มสวนรวมในการตงประเดนค าถามจากโจทยปญหา

3. แยกแยะระหวางประเดนค าถามหลกและประเดนค าถามรอง


1. มสวนรวมในการตงประเดนค าถามจากโจทยปญหา

2. รบฟงประเดนค าถามจากสมาชกอนในกลม

3. ชวยกนคดเลอกประเดนส าคญทจะน าไปใชในขนตอนตอไป

ขนท 3 : ระดมสมอง


1. ด าเนนการใหสมาชกน าเสนอความคดทละคนโดยทวถง

2. มสวนรวมในการระดมสมองกบสมาชกกลม

3. สรปความคดทสมาชกน าเสนอ

4. กระตนใหสมาชกทกคนไดรวมแสดงความคดเหนทหลากหลาย

194

5. สรปเมอขนตอนระดมสมองสนสดลง

6. พยายามก ากบใหการแสดงความคดเหนเปนไปตามขนตอนและตอบค าถามทรวมกนเสนอใน

ขนตอนท 2 ในแตละขอใหครบถวน



2. จดขอความ ขอเสนอทแตละคนรวมกนแสดงความคด ใชขอความทกระชบและชดเจน

3. แยกแยะระหวางประเดนหลกกบประเดนรอง



2. ไมพดขดหรอระงบความคดเหนเมอสมาชกกลมก าลงแสดงความคดเหน

3. ไมอภปรายหรออธบายมากเกนความจ าเปน

4. รอคอยและรบฟงความคดเหนของสมาชกกลมโดยไมวจารณหรอประเมนความถกตองของความ

คดเหนของสมาชก

5. รวมแสดงความคดเหนอยางเปนมตร ไมแสดงการโออวดหรอดถกคนอน

ขนท 4 : วเคราะหปญหา


1. มสวนรวมการอธบายใหเหตผล คดวเคราะหและเชอมโยงความคดอยางเปนระบบ

2. กระตนใหสมาชกในกลมรวมกนวเคราะหและอภปรายในเชงลก

3. สรปประเดนหลกและประเดนรองจากความคดเหนของสมาชกกลม

4. พยายามดแลไมใหกลมอธบายเชอมโยงออกนอกประเดน


1. มสวนรวมในการอธบายใหเหตผล คดวเคราะหและเชอมโยงความคดอยางเปนระบบ

2. สรปประเดนการน าเสนอใหกระชบและชดเจน

195

3. แสดงความเชอมโยงระหวางหวขอหลกและหวขอยอยตางๆโดยแสดงเปนแผนภาพ (mind map)

หรอแผนภม (topic tree) เปนตน


1. มสวนรวมในการแสดงความคดเหน ใชเหตผล คดวเคราะหและเชอมโยงความคดอยางเปนระบบ

2. รอคอยและรบฟงความคดเหนของสมาชกกลม และใหเหตผลเพมเตม

3. จดกลมความคดเหนใหเกยวของกน ตดประเดนทไมเกยวของและพยายามจดระบบประเดน

ปญหา

ขนท 5 : สรางประเดนการเรยนร


1. มสวนรวมในการก าหนดวตถประสงคการเรยนรกบสมาชกกกลม

2. กระตนใหสมาชกเสนอประเดนการเรยนร

3. สรปขอมลทสมาชกน าเสนอ

4. สอบถามสมาชกทกคนเพอหาขอสรปรวมกนจากสมาชกกลมในประเดนทรวมกนก าหนด


1. มสวนรวมในการก าหนดวตถประสงคการเรยนร

2. จดบนทกประเดนการเรยนร

3. สรปประเดนการเรยนรทสมาชกน าเสนอใหกระชบและชดเจน


1. มสวนรวมในการก าหนดวตถประสงคการเรยนรกบสมาชกกกลม

2. ชวยกนทบทวนวาประเดนการเรยนรทก าหนดขนมความครอบคลมทกประเดนปญหาของโจทย

ปญหา

ขนท 6 : คนควาหาความรดวยตนเอง

196

ผเรยนแตละคนไปศกษาขอมลรายละเอยดจากแหลงเรยนรตางๆเพอตอบวตถประสงคการเรยนรท

ทางกลมสรางประเดนการเรยนรในทกวตถประสงคการเรยนร

ขนท 7 : รายงานตอกลม


1. เตรยมรปแบบในการน าเสนอ

2. ตรวจดวาสมาชกน าขอมลมาจากแหลงใดบาง

3. น าประเดนการเรยนรทกประเดนมาน าเสนอ และสอบถามผลการเรยนรและขอพบจากสมาชก

กลมทละประเดนการเรยนร

4. สรปขอเสนอ/รายงานโดยสมาชก

5. ถามค าถามใหการอภปรายเกดความลมลก

6. กระตนสมาชกใหเชอมโยงหวขอยอยสประเดนหลก

7. กระตนสมาชกใหน าเสนอรายงาน

8. สรปอภปรายแตละประเดน


1. สรปประเดนทสมาชกน าเสนอใหกระชบและชดเจน

2. เชอมโยงหวขอยอยสประเดนหลก


1. น าเสนอแหลงเรยนรทไดไปศกษาคนควาแกสมาชกกลม

2. น าเสนอขอมล เนอหาสาระ รายละเอยดทไดไปศกษาคนควาในแตละประเดนการเรยนร

3. มสวนรวมในการตอบค าถามและแลกเปลยนเรยนรกนภายในกลมและอาจารยประจ ากลม

4. รวมกนสรปเนอหาเพอตอบวตถประสงคการเรยนรใหครอบคลมในทกประเดน

ลกษณะของกระบวนการกลมทดในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

1. มบรรยากาศการเรยนรทเปนมตร ไมตรงเครยด ยอมรบฟงความคดเหนซงกนและกน

197

2. มการรวมมอกนมากกวาการแขงขน

3. ทกคนมสวนรวม ผลดเปลยนเปนผน ากลม

4. ท างานดวยกนอยางมความสข

5. คนควาครอบคลมเนอหาและวตถประสงคการเรยนร

6. ยอมการประเมนรบซงกนและกน

7. ผเรยนมาเรยนอยางสม าเสมอ และเตรยมตวกอนลวงหนา

ในระหวางการเรยนรแบบใชปญหาเปน ผทเกยวของทกฝายมบทบาทหนาทส าคญอกประการหนง

คอ การประเมนผลทงกระบวนการเรยนรและผลลพธการเรยนร ส าหรบในการประเมนผลการเรยนร

สามรถประเมนแบบมสวนรวมดวยวาจาภายในกลม เมอสนสดในแตละโจทยปญหาหากจะมการ

ประเมนเปนลายลกษณอกษรตามแบบประเมนทอาจารยประจ ากลมไดจดเตรยมไวให ซงมทงการ

ประเมนตนเอง ประเมนกระบวนการกลม ประเมนอาจารยประจ ากลม ประเมนเพอน ประเมนโจทย

ปญหาทน ามากระตนการเรยนรและประเมนความพรอม ความเหมาะสมของการจดการเรยนรแบบใช

ปญหาเปนปญหาเปนฐาน ส าหรบการประเมนผลลพธการเรยนรของอาจารยสามารถประเมนเนอหา

ของการเรยนรของผเรยน โดยการออกขอสอบเปนขอสอบปรนยหรออตนยเปนโจทยสถานการณให

ครอบคลมเนอหาการเรยนร

เราจะเสรมสรางทกษะแหงศตวรรษท 21 จากการเรยนรจากปญหาไดอยางไร

ในการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกหรอการเรยนรแบบ PBL น ครผสอนจะท าหนาทเปนผต งค าถาม และเปนคนตงปญหาเพอสรางบรรยากาศของการเรยนร และจะไมตงเปาหมายวาจะตองไดค าตอบทถกตอง นกเรยนทตอบผดถอวาใชไมได เพราะเครองมอทส าคญทสดของการเรยนรและการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 คอ ค าถามกบปญหา

ครผสอนจะเตรยมตวและวางแผนจดท าค าถามส าหรบนกเรยนเพอใชในการเรยนรจากปญหา 1. ก าหนดหวขอ โดยอางองจากหลกสตรและตวชวดเพอก าหนดขอบเขตของความคด

และแนวคดส าคญทจะใหผเรยนไดคนควา 2. ท าแผนภาพแนวคด/แผนผงมโนทศน (Concept Mapping) ทเกยวของกบปญหา โดย

ใชหวขอหรอแนวคดหลกเปนจดเรมตน

198

3. ตรวจดหลกสตรและตวชวดเพอก าหนดหวขอยอยทจะรวมเขาไปในดวย

4. ก าหนดตวชวดหรอผลการเรยนรคาดหวงในวชาและระบค าถามส าคญ รวมทงแนวคด

ส าคญ ซงเปนผลลพธทคาดหวงของนกเรยน ซงจะก าหนดใหนกเรยนใชทกษะแหงศตวรรษท 21 ใน

การตงค าถามการแกไขปญหา การคดเชงวพากษ ความคดสรางสรรค การตงสมมตฐานและการคด

ทบทวน โดยเนนไปทกระบวนการคด

5. ออกแบบสถานการณจ าลองหรอยกตวอยางปญหาทท าใหเกดความสนใจของนกเรยน

และใชเปนเคาโครงส าหรบรายวชา โดยใชความรและความเขาใจในแนวคดส าคญรวมเขาไปในผลการ

เรยนรคาดหวง

6. จดท าแนวการสอนทรวบรวมแนวทางการสบคนเพอสงเกตสงทนกเรยนท าและใชใน

การตงค าถาม ในการเรยนรจากปญหา นกเรยนตองคนควาและตรวจสอบความนาเชอถอ ความคลาด

เคลอน สมมตฐานทพสจนจากการคนพบ จากนนครจะท างานรวมกบนกเรยนเพอหาวธการน าเสนอ

อาจเลอกน าเสนอผลงานเปนวดโอและพาวเวอรพอยต จดโตวาท อภปรายรวมกน การเขยนเชง

สรางสรรค และทบทวนความกาวหนาของตนเอง

ในระหวางการสอนครควรประเมนความเขาใจของนกเรยนดวยการใหนกเรยนตอบค าถาม

สนๆเขยนเรยงความหรอเขยนบนทกการสบคน (Inquiry Journal) ของตนเอง ซงจะมรายละเอยด

เกยวกบ ค าถามเบองตน การคนควา ค าถามตอเนองและบนทกประจ าวน/สปดาห เกยวกบแนวคด

ส าคญทไดเรยนร ขนตอนการสบคน การประยกตใชกบเนอหาอน ค าถามหรอความรใหม และความ

เกยวของกบชวตตนเอง

การเรยนรแบบ PBL นใหผลการเรยนรดานสาระวชาดกวาหรอเทากบวธการจดการเรยนร

แบบอน แตเมอวดผลการเรยนรทกษะแหงศตวรรษท 21 จะพบวา นกเรยนกลมทเรยนรแบบ PBL จะม

การเรยนรสงกวาวธการเรยนรแบบอนมาก โดยมผลการวจยสรปไดดงน ๖วรพจน วงศกจรงเรองและ

อธป จตตฤกษ : 2554)

ในการทดสอบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 และปท 5 ของโรงเรยนทใชการเรยนรแบบ

PBL เปรยบเทยบกบนกเรยนของโรงเรยนทใชการสอนแบบเดม โดยใหท าโครงการแกปญหาขาด

199

แคลนทอยอาศยในหลากหลายประเทศ ไดผลวา นกเรยนจากโรงเรยนทมการเรยนรแบบ PBL ได

คะแนนสงกวาในการทดสอบการคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) และการทดสอบระดบ

ความมนใจตอการเรยนร

มผลการวจยสวนหนงพบวา นกเรยนไดรบผลประโยชนจากการเรยนรแบบ PBL ในการเพม

ความสามารถดานการความชดเจนหรอเขาใจปญหา ความสามารถในการใหเหตผลดขน สามารถโตแยง

แสดงความคดเหนไดเกงขน วางแผนโครงการทซบซอนดขน มแรงจงใจตอการเรยนสงขน รวมทงม

ความรบผดชอบตอการท างานมากขน

ตวอยางการจดการเรยนรจากปญหา (การเรยนรแบบ PBL)

กรณศกษาท 1 ในการจดการเรยนการสอนรายวชาภาษาองกฤษในระดบชน ม. 3 ในหวขอ “เทคนคการสอนอานภาษาองกฤษจากสอจรง”

1. ใหนกเรยนดถงขนมยหอตาง ๆ ประมาณ 2-5 ชน โดยอานชอยหอของถงขนมนน แลวสงตวแทนออกมาเขยนค าศพททงชอ ภาษาไทยและภาษาองกฤษ ตามความเขาใจ

2. ครลบชอภาษาไทยออก ใหนกเรยนชวยกนอานชอยหอขนมทเปนภาษาองกฤษ เชน เทสโต = TASTO เปนตน

3. เขาสกจกรรมท 1 ครเขยนชอขนมภาษาองกฤษโดยไมเขยนภาษาไทยและใหนกเรยนฝกอานอกครงและสงเกตการสะกดค า จากนนใหนกเรยนเทยบอกษรภาษาองกฤษและภาษาไทย เชน T A S T O

T= ท A=สระเอ S=ส T=ต O=สระโอ

4. ครอธบายเพมเตมเกยวกบการเปรยบเทยบตวอกษรภาษาไทย-ภาษาองกฤษ โดยแจกใบความรประกอบ แลวตอบค าถามในใบความร เชน สระของภาษาองกฤษมกตว อกษรของภาษาองกฤษมกตว ครและนกเรยนชวยกนตอบ เชน พยญชนะของภาษาองกฤษมจ านวน 26 ตว แบงเปนสระ 5 ตว คอ A, E, I, O ,U สวนทเหลอเปนตวอกษร เปนตน นกเรยนฝกการเทยบอกษรจนครบทกตว

200

5. นกเรยนท างานกลมโดยครแจกถงขนมยหอตาง ๆกน กลมละ 1 ถง ใหนกเรยนเทยบอกษรจากนนหมนเวยนถงขนมไปใหครบทกชนด

6. กจกรรมท 2 ใหนกเรยนวเคราะหฉลากของขนมโดยใชแผนผงความคด (Concept Mapping) สรปขอมลตามความคดของตนเอง

7. กจกรรมท 3 ครอธบายเพมเตม เกยวกบการสรางค าโดยใชอกษรทเทยบไวจากตวอยางทศกษามาแลว โดยยกตวอยางบตรค า เชน T A S T O

T = ท หรอ ต Tree-ตนไม A = สระเอ And-และ S = ส Sunny-สองสวาง T = ต Today-วนน O = สระโอ orange-สม

8. นกเรยนท างานกลมโดยสรางค าจากอกษรตางๆ จากถงขนมทนกเรยนแตละกลมศกษามาแลว ใหสมาชกในกลมออกมาน าเสนอโดยอานค าศพททไดจากการสรางค าโดยใชตวอกษรในถงขนมแตละชนด

9. ใหนกเรยนแตละกลมแขงกนสรางค าศพทจากอกษรตามชอสนคาทไดยน โดยครอานชอสนคานน 2-3 ครง

10. ครอธบายเพมเตม โดยแจกใบความรเกยวกบ Parts of speech ซงเปนหวใจของหลกการสอนภาษาองกฤษ โดยสอนใหละเอยดครอาจหาแบบฝกมาชวยฝกเพอใหผเรยนมความแมนย า เรอง Parts of speech มากขน กจกรรม 2 จงสรปบทบาทผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตามความเขาใจของผ ศกษา



201

บทสรป จะเหนไดวาการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผทเกยวของทงผเรยน ผสอนตางมบทบาทส าคญอยาง

ยงในกระบวนจดการเรยนร โดยเรมตงแตผสอนจะตองวางแผนออกแบบการจดการเรยนร ตดตาม

ก ากบ ประเมน สรปผลเพอพฒนากระบวนการเรยนรในครงตอไป ตองเตรยมความพรอมทงดานเนอหา

และกระบวนการกลม เปนผเอออ านวยกระบวนการเรยนรใหบรรลตามวตถประสงคทไดก าหนดไว

รวมทงการใหขอมลปอนกลบ (feedback) แกผเรยน สวนผเรยนมบทบาทส าคญยงตอการเรยนรแบบน

โดยตองมความรบผดชอบตอกระบวนการกลม และการเรยนรดวยตนเอง (self-directed learning)

ตลอดจนการใหขอมลปอนกลบเพอน าไปสการพฒนาการเรยนรใหมประสทธภาพยงขน

202


วลล สตยาศย. (2547).การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก รปแบบการเรยนรโดยผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ: บรษท บคเนท จ ากด.

Alavi, C. (2002). Problem-based learning in a health sciences curriculum. London: Routledge. Ates, O., & Eryilamz, A. (2010). Factors affecting performance of tutors during problem-based

learning implemntations. Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2325-2329. Azer, S. A. (2009). lneractions between students and tutor in prolem-based learning: The significance

of deep learning. Journal of Medical Sciences, 25(5), 240-249. Chen, S. E. , Cowdroy, R. M., Kingsland, A. J., & Ostwald, M. J. (1995). Reflections on problem

based Learning. Australia: Wild & Woolley Pty. Ltd. Race, P. & Brown, S. (2005). 500 Tips for tutors (2nd ed.). London: Routledge. Schmidt, H. G., & Moust, J. H. C. (2000). Processes that shape shape small-group tutorial learning:

A review of research. Mastricht: Datawyse Publishing. Sehultz, N. & Christensen, H.P. (2004). Seven-step problem –based learning in an interaction design

course. European Journal of Engineering Education, 29 (4), 533-541.

203


การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

นายวฒชย วรครบร นกศกษานกศกษาปรญญาเอก ศกษาศาสตรดษฎบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย วทยาเขตอสาน

204

ค าน า เอกสารคมอการเรยนรน เปนเอกสารทผวจยจดท าขนเพอใชเปนเอกสารประกอบโปรแกรม




ส าหรบการศกษาคมอ หนวยการเรยนรท 4 การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐาน ถอเปนอกแนวทางหนงในการพฒนาผบรหารสถานศกษา ครผสอน ใหมความร

ความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 โดยมงหวงใหมการน าความร ทกษะท

ไดไปประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพตอไป










205

สารบญ

หนา



3. ตอนท 1 การสรางและพฒนาโจทยปญหา 6

4. สรป 24


206

หนวยท 4 การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน


เคาโครงเนอหา ตอนท 1 การสรางและพฒนาโจทยปญหา

- ความหมายและความส าคญของโจทยปญหา

- ประเภทของโจทยปญหา

- ขนตอนการเขยนโจทยปญหา

แนวคด 1. โจทยปญหาในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานสามารถพฒนาขนไดจากรายวชาสวนใหญ

ยกเวนรายวชาทตองการฝกฝนใหเกดทกษะ เชนการอานออกเขยนได ทกษะทางชาง วาดเขยน ดนตร

เปนตน มสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาบางแหงในตางประเทศ ก าหนดใหใชการเรยนรแบบใช

ปญหาเปนฐานกบทกรายวชาในหลกสตร ทส าคญทสดคอ ผสอนตองมความเขาใจลกซงในเนอหา

รายวชาจนสามารถก าหนดออกมาเปนโจทยปญหา กอใหเกดกระบวนการเรยนรทเปนขนตอนถกตอง

ตามหลกทฤษฎและสามารถน าไปสวตถประสงคของการเรยนรได

2. โจทยปญหาสามารถจ าแนกออกไดหลายประเภทตามลกษณะของวตถประสงค โครงสราง ขอมลทก าหนดใหและลกษณะเฉพาะตวอนๆ ขนอยกบทฤษฎทผออกแบบกระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานน ามาประยกตใช

3. ผเขยนโจทยปญหา ตองวเคราะหรายวชาใหชดเจนวาเนอหาในรายวชานนมมโนทศนหลก

อะไรทผเรยนตองไดรบจากรายวชา ซงควรใหผเรยนมโอกาสไดส ารวจหวขอประเดนทเขามความ

สนใจในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานกอนเขยนโจทยปญหาตองก าหนดเนอหาเฉพาะทจะตอง

ครอบคลม เพอความมนใจวาเนอหาทผเรยนควรไดรบจะไมตกหลนหายไป ตองก าหนดค าส าคญ

207

(keywords) และวลทส าคญใหเกยวของเขาไปในโจทยปญหาดวย แลวคอยตกแตงโจทยปญหาเพอให

ผเรยนสามารถส ารวจประเดนส าคญอนๆ



1. มความรความเขาใจเกยวกบการสรางและพฒนาโจทยปญหา 2. อธบายความหมายและความส าคญของโจทยปญหา

3. อธบายประเภทและขนตอนของการสรางโจทยปญหา


















208

บทน า

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning: PBL) เปนกระบวนการเรยนรท

เรมตนดวยการใชโจทยปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนไดน าความรเดมมาใช และศกษาคนควาดวย

ตนเองดวยวธตางๆ จากหลากหลายแหลงเพอน ามาใชใหเกดการเรยนรหรอแกปญหาโดยทมไดมการ

เตรยมตวลวงหนาเกยวกบปญหานนมากอน (Barrows และ Tamblyn,1980)

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนเครองมอส าคญในการเปลยนแปลงจากการเปนผเรยนเชง

รบ (passive learner) ไปเปนการเปนผเรยนเชงรก (active learner) โดยไดมการออกแบบกระบวนการ

เรยนรใหผเรยนผานประสบการณทหลากหลาย ผเรยนตองใชความรจากประสบการณเดม เพมเตม

รายละเอยดขอมลความรระหวางการอภปรายกลม แลกเปลยนเรยนรรวมกน ฝกการตงค าถาม ฝก

กระบวนการคดวเคราะห คดคาดคะเน ตงสมมตฐาน สรางทฤษฎ ศกษาคนควาดวยตนเอง รวมทง

ประเมนสงทคนควารวมกนในกลมเพอน เพอน ามาสงเคราะหและน าเสนอตอกลม

ผเรยนเปนผก าหนดวตถประสงคในการเรยนรดวยตนเอง จงท าใหเกดความสนใจใฝร อยาก

เรยนร และตองการค าอธบายท าใหเกดแรงจงใจภายใน (intrinsic motivation) ซงจะเปนแรงบนดาลใจ

ในการขบเคลอนไปสความพยายามจนท าใหเกดผลสมฤทธในการเรยนรทสงขน

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผเรยนจะเปนผรบผดชอบวางแผนการเรยนรดวยตนเอง

เพราะหลงจากก าหนดวตถประสงคการเรยนร ขนตอนทส าคญตอไป คอกระบวนการเรยนรดวยตนเอง

(self- directed learning) ซงเปนกระบวนการส าคญยงทผเรยนตองสรางความรผานการรวบรวม

วเคราะหและสงเคราะหขอมล โดยบรณาการเขากบทกษะการคนควา การสอสาร การคด เชง

วจารณญาณและการแกปญหาปจจยส าคญทท าใหผเรยนมความเปนอสระและพฒนาความสามารถใน

การเรยนรดวยตนเองได คอ การทผเรยนมประสบการณความรสกเปนเจาของการเรยนรดวยตนเอง โดย

มผสนบสนนใหค าปรกษา (Sile’n,2009)

209

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมหลายรปแบบ ทนยมใชคอ กระบวนการเรยนรแบบใช

ปญหาเปนฐาน 7 ขนตอน (7-step approach) ซงแตละขนตอนไดออกแบบใหสอดคลองกบการท างาน

ของสมองตามทฤษฎการเรยนรดานสมอง (brain-based learning) และหลกการเรยนรดานจตวทยาการร

คด (cognitive psychology) สงผลใหการเรยนรมประสทธภาพมากขน (camp,2002)

หากผเรยนไดรบการฝกฝนใหผานกระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานซ าๆ บอยๆ จน

เปนวฒนธรรมการเรยนร ผเรยนจะซมซบกระบวนการเรยนรวธคด (learning how to think)

กระบวนการเรยนรวธเรยน (learning how to learn) อนเปนทกษะส าคญของบคคลในสหสวรรษใหมน

อาจสรปไดวาการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนวธเรยนรผเรยนก าหนดวตถประสงคของ

การเรยนจากโจทยปญหาทไดรบ ซงตางจากการเรยนทผสอนแจงวตถประสงคใหทราบลวงหนา

อยางไรกตามวตถประสงคทผเรยนรตงขนจะสอดคลองกบวตถประสงคทแทจรงของบทเรยนหรอไม

โจทยปญหาจะเปนปจจยชน าทส าคญ ดงนนเรองราวและขอมลทปรากฏอยในโจทยปญหา เมอได

อภปรายและวเคราะหแลว จะตองน าไปสการสรางประเดนการเรยนร ทสอดคลองกบวตถประสงคการ

เรยนรทไดถกก าหนดไวโดยผออกแบบการเรยนร นอกจากนโจทยปญหาจะตองกระตนใหผเรยนเกด

ความอยากรอยากเหน มความกระตอรอรนในการอภปรายอยางกวางขวาง โดยใชจนตนาการ

ประสบการณและหลกการเชงทฤษฎจากความรเดมของผเรยน

โจทยปญหาในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานสามารถพฒนาขนไดจากรายวชาสวนใหญ






210


วตถประสงค เพอประเมนความรเดมของผศกษาเกยวกบเรอง บทบาทของผสอนและผเรยนในการ

จดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน


1. ใหอธบายความหมายและความส าคญของโจทยปญหา

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. ใหอธบายความหมายประเภทของโจทยปญหา

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. ใหอธบายอธบายขนตอนประเภทของโจทยปญหา

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

211

ตอนท 1

การสรางและพฒนาโจทยปญหา - ความหมายและความส าคญของโจทยปญหา - ประเภทของโจทยปญหา - ขนตอนการเขยนโจทยปญหา



แนวคด 1. โจทยปญหาในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานสามารถพฒนาขนไดจากรายวชาสวนใหญ






2. โจทยปญหาสามารถจ าแนกออกไดหลายประเภทตามลกษณะของวตถประสงค โครงสราง ขอมลทก าหนดใหและลกษณะเฉพาะตวอนๆ ขนอยกบทฤษฎทผออกแบบกระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานน ามาประยกตใช

3. ผเขยนโจทยปญหา ตองวเคราะหรายวชาใหชดเจนวาเนอหาในรายวชานนมมโนทศนหลก

อะไรทผเรยนตองไดรบจากรายวชา ซงควรใหผเรยนมโอกาสไดส ารวจหวขอประเดนทเขามความ


212



ผเรยนสามารถส ารวจประเดนส าคญอนๆ


1. มความรความเขาใจเกยวกบการสรางและพฒนาโจทยปญหา 2. อธบายความหมายและความส าคญของโจทยปญหา

3. อธบายประเภทและขนตอนของการสรางโจทยปญหา

213

ตอนท 1 การสรางและพฒนาโจทยปญหา

ความหมายของโจทยปญหา

โจทยปญหาในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หมายถงรายละเอยดสถานการณซงประกอบดวยปรากฏการณใดทปรากฏการณหนงหรอหลายปรากฏการณ ทตองการค าอธบายเพอท าความเขาใจ Schmidt (1989) ไดระบวาโจทยปญหาจะตองน าไปสกระบวนการเรยนรอยางมแบบแผนตามหลกจตวทยาการรคด (cognitive psychology) ดงน 1. โจทยปญหาตองกระตนฟนความรเดมโดยถายโยงความรเดมกบขอมลใหมในการเรยนรสงใหม 2. ความรเดมจ าเปนตองถกกระตนหรอดงออกมาโดยโจทยปญหาหรอเหตการณทสมพนธกบบรบทของขอมลนน 3. โจทยปญหาตองทาทายหรอกระตนใหมการตงค าถามหรอตองการค าอธบายในขณะเรยนร เพอมการปรบแตงรายละเอยดตางๆดวยความเขาใจของแตละคน 4. โจทยปญหาตองกระตนใหผเรยนสรางแรงจงใจภายใน ท าใหเรยนรอยางตอเนอง อทศทมเทในการเรยนรและท าใหพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเพมขน Barell (2007) กลาววาโจทยปญหา คอเรองราวทยงไมสามารถอธบายหรอแกปญหาดวยความรขณะนนหรอวธคดเกยวกบหวขอนน โจทยปญหาเปนสงเราทท าใหเกดความสงสย ซงชกชวนใหหาค าตอบ หรอจ าเปนตองหาค าอธบายเพอตอบความสงสยไมแนใจนนโดยผเรยนตองตงค าถาม และสบสอบหาค าตอบจากกระบวนการเรยนร โจทยปญหาในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน หมายถงรายละเอยดสถานการณซง

ประกอบดวยปรากฏการณใดปรากฏการณหนงหรอหลายปรากฏการณ ทตองอธบายเพอท าความเขาใจ

โจทยปญหาจะรวมถงตวบทเรยนทอาจบรรยายปรากฏการณหรอเหตการณทตองการการ

อธบายถงสาเหต หรออาจเปนเรองราวทเกยวของกบคนหรอชมชนในสถานะตางๆ ตลอดจนอาจเปน

214

ปญหาของผปวยในภาวะตางๆซงน ามาใหผเรยนไดอภปรายโตเถยงกน เพอหาทางอธบายสาเหตและ/

หรอแกปญหาของโจทยปญหานนๆ (วลล สตยาศย,2547)

โจทยปญหาจะแตกตางกบค าถามทายบทหรอแบบฝกหดทผสอนตงไว โดยโจทยปญหาจะ

ไมใชค าถามทชดเจน แตเปนเรองราวทสมพนธกบสถานการณจรงทตองการการอธบาย การท าความ

เขาใจ ตกลงใจ ตดสนใจ ในการแกโจทยปญหานน และมกไมมโครงสรางชดเจน ไมเปนระเบยบ ม

ความยงเหยง หรอขอมลไมสมบรณ ซงตองการค าอธบายเพมเตมในการท าความเขาใจและตองมการ

อภปรายโตแยงเพอใหเกดความเขาใจทลกซงขน หรอคาดคะเนสมมตฐานทน าไปสการตงประเดนการ

เรยนร (Barrows,1988)

สงส าคญทจะตองค านงถงในการสรางโจทยปญหาคอ โจทยปญหาตองดงดดใหผเรยนมความ

สนใจ ทมเททจะท าความเขาใจคนหาค าอธบาย ซงหากเปนเรองราวทใกลตวกยงท าใหนาสนใจทาทาย

มากขน การดงดดความสนใจจะกระตนใหผเรยนทมเทการเรยนรเพมเตม ศกษาคนควาดวยตนเอง เพอ

ความเขาใจทลกซงขน มการคดวเคราะห สงเคราะหรวมกนในการอภปราย รวมไปถงการตดสนและ

การวางแผนการคนควาหาความรมาเพอตอบประเดนการเรยนร

โจทยปญหาเปนหวใจส าคญในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเพราะเปนกลไกส าคญในการ

ขบเคลอนไปสกระบวนการเรยนรและกจกรรมารเรยนรในรายวชาตางๆ ตามวตถประสงคการเรยนร

(learning objective) หรอมโนทศนหลก (Key concept) ทตองการ โดยโจทยปญหามบทบาทส าคญใน

การกระตนเรมแรกของกระบวนการเรยนรทงหมด เพราะการเรยนรแบบนจะเปลยนระบวนทศนจาก

การเรยนรแบบเดมทผสอนเปนผใหความร เปนการเรยนรทเรมตนดวยการเสนอโจทยปญหาใหกบ

ผเรยนในกลมยอย ซงสมาชกในกลมแตละกลมคนจะพยายามใชความรเดมทตนมอยมาชวยในการ

อภปราย ในระหวางการอภปรายกจะมค าถามตางๆ เกดขน โดยทบางค าถามจะไมสามารถหาค าตอบได

ในขณะนน ดงนนค าถามเหลานนเปนสงทผเรยนจะตองศกษาคนควาเพมเตม เปนแรงจงใจทจะผลกดน

ไปสการศกษาคนควาดวยตนเอง เพอเกดความเขาใจทลกซงและไดรบค าตอบตามทตองการ

215

มขอมลเชงประจกษจากผลการวจยยนยนตรงกนวา คณภาพของโจทยปญหามผลตอการเรยนร

ในดานกระบวนการกลมและเวลาทใชในการเรยนรดวยตนเอง โดยพบวา โจทยปญหาทดจะมผลให

การท างานท างานของกระบวนการกลมยอยมประสทธภาพมากขน และผเรยนรใชเวลาในการศกษา

คนควาดวยตนเองมากขนดวยเชนกน

ทงนอาจจ าแนกความส าคญของโจทยปญหาตอกระบวนการเรยนรออกเปนประเดนตางๆ ได

ดงน

1.เปนสงกระตนใหเกดการตงค าถามการอภปรายการแลกเปลยนและใหเหตผลขณะเรยนร ซง

จะชวยปรบเสรมหรอเตมเตมความรความขาใจของผเรยนรแตละคน ชวยใหเกดการคด การวเคราะห

และการสงเคราะหขอมลความรเพอตรวจสอบสมมตฐานได

2.ท าใหเกดการเรยนรอยางเขาใจและมความหมายมากขน โดยเฉพาะโจทยปญหาทมบรบท

คลายคลงหรอตรงกบสภาพความเปนจรงจะสามารถกระตนหรอดงความรเดมของผเรยนออกมา ยง

โจทยปนหาทเปนสถานการณทผเรยนจะตองเผชญในอนาคต ยงท าใหผเรยนสามารถน าความรเหลานน

ไปใชไดด

3.ฝกทกษะการคดขนสงในการวางแผนและการแกปญหา โดยเฉพาะโจทยปญหาทไมมการ

จดโครงสรางขนชดเจน จะท าใหผเรยนฝกอานอยางตงใจจบประเดน ระบปญหาทตองการค าอธบาย

หรอค าตอบ โจทยปญหาจะเปนสงกระตนใหผเรยนคดตลอดเวลา ดงนนเมอผเรยนประสบปญหาท

ไมเคยเรยนรหรอมประสบการณมากอน จะมสามารถคดและแกปญหาไดอยางเปนระบบ

4.สรางแรงจงใจภายในของผเรยนเพอการเรยนร ท าใหเกดการเรยนรอยางตอเนอง และอทศ

ทมเทในการเรยนร ท าใหพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเพมขน เฉพาะโจทยปญหาจะกระตนใหเกด

กระบวนการเรยนรจนกระทงผเรยนสามารถประเมนความรของตนเองไดวารหรอไมรอะไร มอะไรท

จ าเปนตองศกษาคนควาเพมเตม

216

5.ท าใหเกดการสรางความรใหมและเรยนรไดดขน โดยโจทยปญหาจะกระตนพนความรเดม

เพอเชอมโยงกบขอมลใหมทไดจากการเรยนร จะชวยใหสามารถสงเคราะหและจดจ าความรใหม

และน าไปประยกตใชเกบเปนความจ าระยะยาวหรอความจ าถาวรไดด

6.ท าใหผเรยนเกดทกษะการเรยนรตลอดชวต (lifelong learning) ในยคทขอมลขาวสารเกดขน

ตลอดเวลา ผเรยนตองวางแผนและรบผดชอบการคนควาหาความรดวย ตนเอง ซงในขนตอนน

นบวาส าคญมาก เพราะผเรยนตองวเคราะหขอมลทหลากหลาย ตรวจสอบความรดวยตนเอง เพราะ

ไมมรายวชาหรอหลกสตรใดทสามารถบรรจความรไดครบถวน ดวยเหตผลทวาความรเกดขน

ตลอดเวลาและมชวต คอความรเกาทลาสมยจะมความรใหมๆ เกดขนมาทดแทนดงน น

กระบวนการเรยนรวธคดและวธเรยน จงส าคญกวาการจดจ าเนอหาเพยงอยางเดยว

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานใหมประสทธภาพควรจดสภาพแวดลอมเพอสนบสนนใหเกด

การเรยนรของผเรยนอยางนอย 3 ขนคอการกระตนความรเดม (activation of prior knowledge) การ

เสรมสรางความรใหมทเฉพาะเจาะจง (encoding specifIcity) และการสรางความเขาใจใหสมบรณยงขน

(elaboration of kiowledge) โจทยปญหาเปนปจจยใจทส าคญยงทท าใหเกดการเรยนทง 3 ขนตอนน

(Schmidt,1983)

ภาพท 1 กระบวนทศนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

PBL approach

problem Knowledge skills Solution

application

217

ลกษณะของความรแบงออกเปน 2 ประเภทหลก ไดแก

1.ความรชดแจงหรอความรสาธารณะ (public knowledge) ซงสามารถคนพบไดในต ารา

หนงสอ ผลงานวจย เปนตน มการจดการความรไวอยางเปนระบบ แบงเปนความรเปนแบบพรรณนาท

บรรยายปรากฏการณทเกดขนและความรแบบกระบวนการหรอวธการ ซงความรแบบพรรณนายง

สามารถแบงไดเปน 2 ลกษณะคอ ลกษณะทอยในรปขอสนนษฐาน หลกการ ทฤษฎ และความรทเปน

ขอเทจจรง

2.ความรสวนบคคล (personal knowledge or tacit knowledge) เปนความรฝกลกทอยในตว

บคคลเปนลกษณะแบบความคด ความเชอ เจตคต คานยม และประสบการณ

ประเภทของโจทยปญหา

โจทยปญหาสามารถจ าแนกออกไดหลายประเภทตามลกษณะของวตถประสงค โครงสราง

ขอมลทก าหนดใหและลกษณะเฉพาะตวอนๆ ขนอยกบทฤษฎทผออกแบบกระบวนการเรยนรแบบใช

ปญหาเปนฐานน ามาประยกตใชซงสามารถประมวลไดเปน 8 ประเภทดงน

1.โจทยปญหาแบบเนนขอมลขอเทจจรง (fact-fInding problem) เปนโจทยปญหาทเนนความร

ในลกษณะเนอหาทเปนขอเทจจรง เพอใหผเรยนเกดผลความเขาใจ คนควาหาขอมลขอเทจจรง เชน

ขอมลจากผลงานวจยผลการทดลอง

2.โจทยปญหาแบบอธบาย (explanation problem) เปนโจทยปญหาทเนนความรในลกษณะ

เนอหาเชงแนวคดหลกการทฤษฎ เพอใหผเรยนเกดความเขาใจ สามารถอธบายสาเหตของปรากฎการณ

หรอเหตการณตางๆ ทเกดขนโจทยปญหาชนดนจะมลกษณะเปนขอความทบรรยายถงเรองใดเรองหนง

ซงจะน าไปสการอภปรายถงสาเหต ความเปนไปไดของสมมตฐานและน าไปสการศกษาความรเพมเตม

เพอตอบสมมตฐานตางๆ

218

3.โจทยปญหาแบบยทธศาสตร (strategic problem) เปนโจทยปญหาทเนนความรในลกษณะ

เนอหาทเปนวธการ กระบวนการ ทกษะตางๆ ตองใชทกษะการตดสนใจในการแกปญหาและแสดงออก

ในวธการ กระบวนการ โดยผเรยนฝกทกษะการใชเหตผลอยางเปนขนตอน

4.โจทยปญหาสถานการณทตองเลอกในสถานการณขดแยง (moraldilemma resolution

problem) เปนโจทยปญหาทมเนอหาเกยวกบทศนคตคานยม คณธรรม จรยธรรม มลกษณะทผเรยนตอง

ตดสนใจเลอกสงใดสงหนงทไมเปนทพงปรารถนาทงค และกระตนใหผเรยนไดอภปราย ใหเหตผลตาม

ความแตกตางของความคดเหนของแตละบคคล มลกษณะเปนปรากฎการณหรอสถานการณทสามารถ

ท าใหผเรยนแตละคนมความเหนแตกตางกนออกไปในเรองเดยวกน โดยไมจ าเปนทจะตองมค าตอบ

เพยงค าตอบเดยวส าหรบปญหานนๆและไมจ าเปนทตองหาขอสรปเพยงขอสรปเดยว แตโจทยปญหาจะ

กระตนใหแตละคนพยายามคนควาหาเหตผลมาสนบสนนความคดเหนของตน

5.โจทยปญหาเชงปฏบตงาน (task-oriented problem) เปนโจทยปญหาทมวตถประสงคเพอให

ผเรยนสามารถประยกตใชความรทไดเรยนมาเพอแกปญหาสถานการณทแตกตางไปจากทเคยเรยนร

เรองดงกลาว มการมอบหมายงานหรอเปนการท ากจกรรมหรอโครงงานทผเรยนตองลงมอปฏบตใหล

ลวงไปดวย

6.โจทยปญหาแบบก าหนดเรองใหศกษา (study problem) เปนโจทยทมงใหผเรยนไปศกษาหา

ความรเพมเตมในเรองทก าหนดให เปนขอความทบรรยายเรองราวเรองใดเรองหนงส นๆ แลว

มอบหมายใหผเรยนไปคนควาหาความรดวยตนเองในหวขอทเกยวของ

7.โจทยปญหาแบบประยกต (application problem) เปนโจทยปญหาทมงใหผเรยนสามารถ

ประยกตใชความรทไดเรยนร ไปใชสถานการณทแตกตางไปจากทเคยเรยนรเรองดงกลาว มการ

มอบหมายงานและมค าถามใหผเรยนตองตอบ มประโยชนในการใหผเรยนประเมนตนเองและชวย

กระตนใหผเรยนทบทวนความรของตนเองใหมถาพบวาตนยงไมสามารถน าความรไปประยกตใชได

219

8.โจทยปญหาหลายระดบ (multi-level problem) เปนโจทยปญหาทประกอบดวนหลายสวนแต

ละสวนจะมขอมลเพมขนเรอยๆ และมค าถามทแตกตางกนออกไป แตละค าถามกระตนใหเกดการศกษา

เรยนรในแนวลกยงขนกลมผเรยนไดรบโจทยปญหาทละสวน อาจารยประจ ากลมตองเตรยมค าถามเพอ

กระตนใหเกดการอภปรายทงตองมการเตรยมขอมลทจะใหกบผเรยนเพมเตมอยางครบถวนในแตละขน

ของปญหา

การไดมาซงโจทยปญหา ผจดการเรยนรตองวางแผนออกแบบโจทยปญหาใหมคณลกษณะ

ดงกลาวขางตน ทงนน ตองแสวงหาแหลงทรพยากรเพอใหเออตอการสรางโจทยปญหาซงมลกษณะ

หลากหลาย

แหลงทรพยากรทจะชวยในการเขยนโจทยปญหา

ผเขยนสามารถน าแหลงทรพยากรการเรยนรทอยรอบตว ไดแกประสบการณ สอตางๆ มาปรบ

ใชในการเขยนโจทยปญหาใหเกดความนาสนใจทาทาย แหลงทรพยากรการเรยนรตางๆมดงน

1.ขอมลในชวตจรง (lived experiences) เชน เหตการณทเกดขนจรงประสบการณทางสงคม ขอ

ขดแยงทางสงคม

2.ขอมลจากการจ าลองสถานการณ (simulated experiences) เชน ภาพยนตร รปภาพการตน

(cartoon) บทบาทสมมตฐาน (role-play) บทสนทนา (dialogue) และวตถจ าลอง

3.ขอมลจากขอมลดจทล (digitized experiences) เชน ขอมลจาก internet CD DVD

4.ขอมลดานวชาการ (academic experiences) เชน เนอหาในต าราบทความวชาการ บทความ

วจย ขอคนพบทางวชาการ ผลการทดลอง ผลการวจย หนงสอพมพ นตยสาร เรองสน นวนยาย บทกว

โครง กลอน เปนตน

5.ขอมลภาษาทาทาง (non-verbal experiences) เชน ภาษาทาทาง ภาษามอ การแสดงออกทางส

หนา และอารมณ

220

รแบบของโจทยปญหา

โจทยปญหาทใชในการเรยนรมรปแบบไดหลากหลาย เชน

1.โจทยปญหาทน าเสนอในลกษณะสงพมพ (paper problem) สามารถน าเสนอปญหาใน

รปแบบขอความบรรยาย เรองราวเหตการณ (scenario) เรองส น (short story) สถานการณขดแยง

(dilemma) สถานการณทาทาย (challenge) บทสนทนา (dialogue) บทกว (poem) รปภาพ (graphic) เปน

ตน

2. โจทยปญหาทน าเสนอในลกษณะใชสอตางๆ (media) เชน วดโอ คอมพวเตอร ภาพยนตรสน

หรอ เทปเสยง เพอใหผเรยนรไดมประสบการณตรงจากสอ เพอใหไดเหนภาพและไดยนเสยงจะเปน

การกระตนใหเกดความสนใจมากขน

3.โจทยปญหาทน าเสนอในรปแบบจ าลอง (model) ทเปนลกษณะยอสวน เชน แบบจ าลองใน

หลกสตรสถาปตยกรรม แบบจ าลองทางการแพทย เปนตน

4.โจทยปญหาทน าเสนอในรปแบบบทบาทสมมตฐาน (role play) เพอกระตนใหผเรยนไดม

ประสบการณ บทบาทเสมอนจรง เพอจะไดเขาใจบทบาทในวชาชพของผเรยนในอนาคต

5.โจทยปญหาทใชผปวยจ าลอง (simulated patient) หรอผปวยจรงเพอใหผเรยนไดสมภาษณ

ตรวจรางกาย ซงมกจะใชในการเรยนรของผเรยนทางการแพทยและสาธารณสข

ขนตอนในการพฒนาโจทยปญหา

การพฒนาโจทยปญหา หมายถง การออกแบบสถานการณหรอประสบการณการเรยนรให

สอดคลองกบสาระหรอเนอหาหลกทก าหนดไวในหลกสตรหรอในรายวชาและวตถประสงคการเรยนร

โดยขนตอนในการออกแบบโจทยปญหามดงน

1.วเคราะหหลกสตรเพอก าหนดเนอหาสาระหลกทจะจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปน

ฐาน :การวเคราะหหลกสตรตองระบ เปาหมายรวมของรายวชา ระบมโนทศส าคญ ก าหนดรายละเอยด

221

ของเนอหารายวชา ระดบของรายวชาและวฒภาวะของผเรยน เชน ควรจะเรยนรายวชานตอนไหน เพอ

จะใหสอดคลองกบความรพนฐานผเรยน

2.ก าหนดสดสวนเนอหาในภาพรวมทจะเลอกเนอหาทใชในการจดกเรยนร : หลงจากวเคราะห

ภาพรวมของเนอหาสาระหลกกจะสามารถก าหนดสดสวนวาในหลกสตรหรอรายวชาจะสามารถจดการ

เรยนรแบบใชปญหามากนอยเพยงใด เชน จดไดเตมทงวชาทเรยกวา full-PBL หรอเพยงบางสวนท

เรยกวา hybrid- PBL กสามารถท าไดขนอยกบความเหมาะสม

3.ก าหนดวตถประสงคการเรยนรในแตละโจทยปญหา : หลงจากก าหนดสดสวนไดแลว ก

พจารณาวาในรอยละทก าหนดไวเมอดจากตารางการเรยนการสอนแลวจะสามารถเขยนเปนโจทย

ปญหาไดกปญหา

4.วเคราะหวตถประสงคของการเรยนรเพอพฒนาโจทยปญหาใหสอดคลองกบประเภทความร

ทคาดหวงใหเกดกบผเรยนในแตละโจทยปญหา

5.เขยนโจทยปญหารวมกบคณะผรวมสอน : โดยตองก าหนดความลกซงของเนอหาทเขยน

โจทยปญหา ควรถามค าถามทเปนปลายเปด ก าหนดขอมลวาควรจะบอกนอยเพยงใด ทจะชวยกระตน

ใหเกดกระบวนการเรยนรทกข นตอนขงกระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานจนบรรล

วตถประสงคของรายวชา

6.ทดลองใชโจทยปญหา หลงจากคณะผสอนไดเขยนโจทยปญหาเสรจกนน าไปใชจรงจะตอง

ทดลองใชโจทยปญหา โดยในเบองตนตองน าเสนอโจทยปญหาใหคณะผรวมสอนไดอานและคาดคะเน

วตถประสงคการเรยนรพรอมใหขอมลยอนกลบ ตลอดจนขอเสนอแนะเมอปรบปรงตามขอเสนอแนะ

แลวใหน าโจทยปญหาไปทดลองใช โดยเลอกกลม ผทดลองเรยนใหใกลเคยงกบกลมผเรยนจรง โดยให

ผเรยนรกระบวนการครบทง 7 ขนตอนของการเรยนรใชปญหาเปนฐาน

222

7.ปรบปรงเพอแกไขกอนน าไปใชจรง หลงจากไดทดลองใชกใหกลมผเรยนทดลองเรยนรจาก

โจทยปญหาทดลอง ไดประเมนโจทยปญหาและใหขอมลยอนกลบแกผสอน ซงจะเปนขอมลทเปน

ประโยชนทผสอนจะน าไปปรบปรงแกไขเพอน าไปใชจรง

8.น าไปใชกบกลมผเรยนจรงตามขนตอนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

9.ประเมนผลหลงจากน าไปใชจรง โดยผเรยนและอาจารยประจ ากลมประเมนโจทยปญหา เมอ

จากขนตอนการเรยนรขนตอนท 7 เพอน าไปปรบปรงพฒนาใหดขน

แนวทางการเขยนโจทยปญหา

ดงทไดกลาวมาแลววาโจทยปญหาทเหมาะสมเปนสงส าคญ ทจะท าใหกระบวนการเรยนร

ประสบความส าเรจ ดงนนการเขยนโจทยปญหาจะตองค านงถงปจจยตางๆ ส าหรบใชเปนแนวทางเพอ

ประกอบการสรางเนอความทกระตนกระบวนการเรยนร ดงน

1.การเขยนโจทยปญหาควรสอดคลองกบความสนใจของผเรยน เพอจงใจใหผเรยนตองการ

แกปญหา และท าความเขาใจในหลกการและแนวคดทตองการเรยนร โจทยปญหาควรสมพนธเกยวของ

กบชวตจรงหรออยในบรบททผเรยนคนเคย

2.การเขยนโจทยปญหาทใหขอมลพนฐานทเปนขอเทจจรง ทผเรยนสามารถตดสนใจบน

พนฐานของขอเทจจรง เหตผลไดอยางเหมาะสม และใหเหตผลบนพนฐานของหลกการทไดเรยนร

ส าหรบน าไปสการตงสมมตฐานทจ าเปน บอกเหตผลวาท าไม มขอมลอะไรทเกยวของในการแกปญหา

ทงหมดเพอท าใหผเรยนสามารถอภปรายหาแนวทางแกปญหาไดเอง

3.เขยนโจทยปญหาทบรรจเนอหา ขอมลทน าไปสการตงค าถามปลายเปดเพอผเรยนจะไดดง

ความรเดมมาใชในการอภปรายได

223

4.โจทยปญหาจะตองสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร สามารถกระตนความรเดมเพอ

เชอมโยงกบความรใหมทเฉพาะเจาะจงไมควรมประเดนหรอหวซงไมสามารถใชความรดมมาอภปราย

หรอคาดคะเนสมมตฐาน

5.โจทยปญหาควรทาทายผเรยนใหใชความคดขนสง เชน วเคราะห สงเคราะห ประเมน

มากกวาการจ า

6.โจทยปญหาตองมขอมลทกระตนใหผเรยนตองการคนควาหาค าอธบาย

7.โจทยปญหาตองใชภาษาทชดเจน มนยามทเขาใจงาย หลกเลยงค าหรอขอความทเบยงเบน

ความสนใจ หรอท าใหเขวไปจากเรองทผเรยนจะตองเรยนร

8.ควรก าหนดกรอบเวลาในการเรยนรแตละโจทยปญหา ค านงถงเวลาทเหมาะสมทผเรยน

สามารถก าหนดวตถประสงคการเรยนรไดทนตามตารางสอนและแตละโจทยปญหาควรออกแบบให

ผเรยนใชเวลาในการศกษาคนควาดวยตนเองไมเกน 16 ชวโมงตอสปดาห

9.ในการสรางโจทยปญหา ตองก าหนดแหลงเรยนรทหลากหลาย แหลงอางองหลก แหลงทพ

ยากรเรยนร ทรพยากรบคคล ผเชยวชาญ (content expert) ในเรองนน วามอะไร

ขนตอนการเขยนโจทยปญหา

ผเขยนโจทยปญหา ตองวเคราะหรายวชาใหชดเจนวาเนอหาในรายวชานนมมโนทศนหลก

อะไรทผเรยนตองไดรบจากรายวชา ซงควรใหผเรยนมโอกาสไดส ารวจหวขอประเดนทเขาม ความ




ผเรยนสามารถส ารวจประเดนส าคญอนๆ ทผเรยนจะเลอกศกษาและปญหาไมควรยาวมาก อาจจดท า

เปนขนๆ ไดดงน

224

ขนตอนท 1 เลอกประเดนหลกส าคญ มโนทศน หรอหลกการทผเรยนจ าเปนตองเรยนรในเรอง

นนๆ ของรายวชาและหลกสตร ตอจากนนตองวางแผนและคดเรองลกษณะเดนของปญหา ระบ

วตถประสงคการเรยนรของแตจะโจทยปญหาโดยจะตองสอดคลองและเปนสวนยอยของวตถประสงค

ในรายวชา

ขนตอนท 2 คดและคนหาบรบทในชวตจรงทเกยวของกบมโนทศนหลกทไดเลอกไว โดย

วเคราะหวาจะสราง โครงสรางโจทยปญหามความสอดคลองกบบรบทดงกลาวอยางไร บรบททน ามา

สรางโจทยปญหาอาจเปนเรองทมาจาก บทความ นตยสาร หนงสอพมพ เพอเปนพนฐานในการคด

เรองราว หรอแลกเปลยนเรยนรจากมออาชพในสาขาทเกยวของกบการประยกตการเรยนการสอน

แนวทางขนลงมอเขยนโจทยปญหา มหลกคดอยสองรปแบบ

แนวท 1 แนวท 2

1.คดถงวตถประสงคการเรยนรในรายวชาและวตถประสงคแตละโจทยปญหาทครอบคลม

1.คดถงฉากในชวตจรงจากขาว หรอบทนยมจากสอตางๆ สถานการณทางสงคม

2.ประยกตจากสถานการณจรงใหเขากบมโนทศนทตองการใหผเรยนเรยนรโดยเขยนเคาโครงของเรองราวระบแนวคด มโนทศนหลกทตองเรยนร โดยใหเกยวของสมพนธอยางเปนเอกภาพ

2.ประยกตเอาเรองราวในฉากน นไปใชในการก าหนดวตถประสงคการเรยนรจากการรายวชาวามวตถประสงคใดทมขอมลหลกฐาน ทเขากบสถานการณแลวปรบใหเขากบเ รองราวหรอเหตการณนน

ขนท 3 ยกรางโจทยปญหา โดยจดล าดบเนอเรองใหมโครงสรางทจะท าใหเกดการคาดเดา ทา

ทายใหผเรยนหาขอสรป ตดสน หรอตองการศกษา คนควา หาขอมลใหมๆ ทตองเลอกศกษา โดย

ประเมนวาอะไรเปนความรทตอบโจทยปญหา ซงอาจมหลายค าตอบ ขนอยกบวตถประสงคการเรยนร

ทผเขยนไดตงไว

225

ขนท 4. ปรบแตงโจทยปญหา โดยเขยนเคาโครงเรองใหละเอยดขนคดเรองตางๆ ทจะ

เปนไปได เชน ลกษณะค าถาม ความคดความรสก ความเหมาะสมกบผเรยน ระบขอมลทถกตองและ

ทาทายผเรยนทจะน าไปสขอสรปและตดสนใจ

โครงสรางของโจทยปญหามสวนประกอบ ดงน

4.1 ชอเรอง ควรสอถงเนอเรอง นาสนใจ ทาทาย ชวนใหคนหา

4.2 เนอหา สอ วสดอปกรณ ทจะใชเพอกระตนใหเกดการเรยนรการตงค าถาม การ

อภปรายโตเถยง การหาเหตผลและวเคราะห เพอน าไปสวตถประสงคการเรยนร เชน เรองส น

รายละเอยดของปรากฏการณ หรอเหตการณ

4.3 ค าอธบายหรอค าชแจงเพอใหเหนวาอะไรทควรใหความส าคญขอมลส าหรบ

ผเรยนนอกเหนอจากโจทยปญหาแลวจะตองมขอมลอนทตองสนบสนนใหสามารถน าไปสการเรยนร

ไดอยางสะดวกไดแกสงตอไปน

1) คมอผเรยน เปนเอกสารส าหรบผเรยนทใหขอมลเกยวกบตารางการเรยน

การประเมนผลการเรยน เปนตน

2) หวขอเรองหรอประเดนทศกษา ตองครอบคลมตามวตถประสงคการเรยนร

(formulation of topics to be covered)

3) เอกสารอางองในแตละโจทยปญหาทผเรยนไปศกษาคนควาดวยตนเอง

เพอตอบค าถามประเดนการเรยนร (references fo jiterature)

ขนท 5. ตองเขยนคมออาจารยประจ ากลมโดยละเอยด เพอใหผทไมใชอาจารยประจ า

รายวชาสามารถน าไปใชด าเนนการในกระบวนการกลมยอยไดโดยมสวนประกอบดงตอไปน

1. บทน า ระบขอบเขตเนอหา มโนทศนส าคญ แนวคด ทฤษฎหรอเนอหาทเกยวของท

โจทยปญหานนๆ ตองการใหผเรยนเรยนร

226

2. ค าส าคญหลก เปนกญแจส าคญทน าไปสการตงค าถามเพอการอภปรายและการตง

วตถประสงคของการเรยนร

3. แนวทางรายละเอยดของความเปนไปไดทจะเกดขนในแตขนตอนการเรยนรแบบ

ใชปญหาเปนฐานตงแตขนตอนท 1-5 เกณฑการประเมนโจทยปญหา โจทยปญหาในการ

เรยนรแบบใชปญหาเปนฐานจะมประสทธภาพมากนอยเพยงใดสามารถประเมนไดจาก

ลกษณะ โครงสราง (structure) ความตรง (validity) และความเทยง ( reliability) ดง

รายละเอยดตอไปน

1.โครงสราง (structure) เปนองคประกอบและภาพรวมทงหมดของโจทยปญหามหนาทท าให

ผเรยนใชทกษะการคดหรอการวเคราะหขนสง มค าส าคญทน าไปสการตงค าถามตามวตถประสงค เปน

ตวอยางเหตการณทน าไปสการอภปรายอยางกวางขวาง มความซบซอนของขอมล เปนเหตการณท

เหมาะสมสนกระซบ สงเสรมใหผเรยนตองท าความเขาใจอยางลกซงและกระตนใหมการศกษาคนควา

จากหลากหลายแหลงขอมลเพอตอบสนองตอโครงสรางของโจทยปญหาทงหมด

2.ความตรง (validity) ประเมนไดจากการทโจทยปญหาสามารถกระตนใหผเรยนใชความรเดม

เชอมโยงกบความรใหมได น าไปสการอภปรายและตงวตถประสงคการเรยนรไดตรงตามวตถประสงค

ของบทบาทเรยนทไดก าหนดไว

3.ความเทยงตรง (reliability) ประเมนไดจากการน าโจทยปญหาไปชนผเรยนกลมอนทม

ความรในระดบเดยวกน เพอเรยนรในเรองเดยวกน โดยกระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทใช

ขนตอนการเรยนร เหมอนกนแตใชในเวลาและสถานทตางกน ท าใหไดวตถประสงคการเรยนรและ

ความรทเกดจากการใชโจทยปญหาเดยวกนนน ใกลเคยงกน

227

ลกษณะของโจทยปญหาทด

คณภาพของโจทยปญหาทดจะมผลใหกระบวนการเรยนรในกลมผเรยนทเปน การท างานของ

กระบวนการกลมยอยมประสทธภาพและผลจะสงผลใหผเรยนใชเวลาในการเรยนรดวยตนเองมากขน

พบวา โจทยปญหาทดความมลกษณะดงตอไปน

1.โจทยปญหาสมพนธกบโลกแหงความจรง คอเปนปญหาจรงทเกยวของกบวชาชพ หรอชวต

จรง

2.โจทยปญหากระตนพนความรเดมเพอถายโยงความรเดมกบความรใหม

3.โจทยปญหามความทาทาย เปดประเดนใหมความคดหลากหลายเพอใหสมาชกในกลมไดม

สวนรวม รวมมอกนในการเรยนร และสามารถน าไปสสมมตฐานไดหลากหลาย กระตนความคด

สรางสรรค

4.โจทยปญหาไมจ าเปนตองค าถามทผเรยนจะตอบไดในขณะนนแตตองส ารวจคนควาเพมเตม

เพอจะไดมาซงความรในการอธบาย ท าความเขาใจในระดบลกมากขนไมเหมอนวธการแกปญหา

แบบเดมทผเรยนรบความรเนอหาเดมเพอตอบปญหา/ค าตอบ

5.โจทยปญหาไมควรจะน าไปสประเดนปญหาทท าใหมการตอบรายบคคลไดดกวาการตอบท

ตองใชการบวนการกลม

6.โจทยปญหาสามารถจงใจใหผเรยนมสวนรวม และตองเหมาะสมกบเวลาทสมาชกมสวนรวม

7.โจทยปญหากระตนใหผเรยนเกดแรงจงใจภายในเพราะจะท าใหผเรยนเรยนรอยางตอเนอง

อทศทมเทในการเรยนรและพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเพมขน

8.โจทยปญหามหลายมต ไดแก มตดานกายภาพ ปญญา สงคมอารมณ ศลธรรม เปนตน

228

9.โจทยปญหาซบซอนอาจจะมตวชแนะทสอดคลองกบบรบทของการเรยนรเรองนนๆ ท าให

การก าหนดวตถประสงคการเรยนรไดเรวขน

10.โจทยปญหาน าไปสการต งวตถประสงคการเรยนรตามวตถประสงคของบทเรยนได

เหมาะสมกบเวลาทก าหนดไว

11.โจทยปญหาควรทความยากงายเหมาะสมกบระดบความรของผเรยน

กจกรรม 1 จงสรปการสรางและพฒนาโจทยปญหา ตามความเขาใจของผศกษา

แนวตอบกจกรรม 1 ตอบตามความเขาใจของผศกษา โดยประยกตแนวคดในเรองท 2 ประกอบ

บทสรป

โจทยปญหาเปนกญแจส าคญของการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเพราะเปนจดเรมตน (trigger

point) ทท าใหผเรยนตองท าหนาทตางๆ อยางหลากหลายทเรยนกวา กระบวนการเรยนรไดแกการอยาง

ตงใจการตงค าถามการคดวเคราะห คดเชอมโยงความร การอธบาย การอภปรายโตแยงเชงวชาการการ

ตรวจสอบตนเองเกยวกบความรในในเรองนนๆและตอบไดวาตนเองยงไมรเรองนนในมตใดบาง การ

ตงประเดนปญหาหรอวตถประสงคการเรยนรเพอการสบคนตอยยอดความร การแสวงหาความรและ

การสรปสงทไดเรยนร จะเหนวาการออกแบบหรอสรางโจทยปญหาทด จ าเปนตองมการวางแผนและ

สงเคราะหปจจยตางๆ ทเกยวของอยางเปนระบบ จงท าใหเชอมนไดวาผเรยนจะบรรลตามวตถประสงค

การเรยนรตามทไดก าหนดไว

229


วลล สตยาศย.(2547). การเรยนรการใชปญหาเปนหลก. คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

กรงเทพฯ: บรษท บคเนท จ ากด.

ทพยวลย สทน (2554) คมออาจารยประจ ากลม รายวชาตวตนกบสงคม ส านกวชาศลปะศาสตร

มหาวทยาลยวลยลกษณ นครศรธรรมราช.



Singapore.

Barrows,H.S.,(1988) The Tutoral process (SpringfIeld, Illinois, SouthernIllinois University school of

medicine).

Camp,G., (2002) PBL:step by step a Guide for Students and Tutors. Psychology Department,

Rotterdam: Erasmas University.

Dolmans,D. and Snellen - Balendong H., (2000) Problem Construction : A series on Problem-based

medical education. London : Biddle Ltd; Guilford and King’ sL ynn.






230


การประเมนผลการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

นายวฒชย วรครบร นกศกษานกศกษาปรญญาเอก ศกษาศาสตรดษฎบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย วทยาเขตอสาน

231

ค าน า





ส าหรบการศกษาคมอ หนวยการเรยนรท 5 การประเมนผลการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน ถอ

เปนอกแนวทางหนงในการพฒนาผบรหารสถานศกษา ครผสอน ใหมความร ความเขาใจเกยวกบการ

จดการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 โดยมงหวงใหมการน าความร ทกษะทไดไปประยกตใชในการ

จดกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพตอไป










232

สารบญ

หนา



3. ตอนท 1 การประเมนผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4

4. สรป 21


233

หนวยท 5



เคาโครงเนอหา

ตอนท 1 การวดและการประเมนผลการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน - ความหมายและความสมพนธของการวดและการประเมนผล

- วธวดผลการเรยน - เครองมอทใชประเมนผลผลต

แนวคด 1. วา “การวด” คอกระบวนการก าหนดคา/ตคาคณสมบตของสงใดสงหนงหรอของบคคล

เปนตวเลข โดยใชเครองมอเปนหลกในการวดสวน “การประเมนผล” คอกระบวนการพจารณาตดสน

คณคาของวตถ คน สงของ หรอการด าเนนงาน/กจกรรมวาบรรลความส าเรจตามวตถประสงคท

ก าหนดไวมากนอยเพยงใด หรอมดหรอเลวเพยงใด โดยอาศยขอมลทไดจากการวดเปนหลก

2. การประเมนผลทดควรมขอบเขตกวางขวางและใชวธการหลาย ๆ แบบ ทงนเพอใหครได

วดผลอยางถกตอง วธการวดผลการเรยนมหลายอยางเรมตงแตการสงเกตไปจนถงการทดสอบ

3. การประเมนผลผลต เปนการประเมนวาผเรยนไดรบความรตามวตถประสงคของหลกสตร

หรอไม มผลสมฤทธเปนอยางไร อยในระดบใด ครอบคลมเนอหาเพยงใด สามารถประเมนโดยวธตางๆ

เชนขอสอบแบบตางๆ แบบประเมนโครงงาน การท ารายงานกลม การสอบภาคปฏบต การสงเกต

พฤตกรรม อยางไรกตามการประเมนผลการเรยนรแบบนจะมลกษณะเฉพาะคอมการประเมนผลการ

เรยนรควบคไปกบกระบวนการเรยนรเสมอ เปนการประเมนผลอยางตอเนอง (continuous assessment)

เพอใหเหนพฒนาการเรยนร และการน าไปสการปรบปรงขอบกพรองของการเรยนรได เครองมอทใช

ในการประเมนผลทตอเนองของพฒนาการของผเรยน

234



1. มความรความเขาใจเกยวกบการวดและประเมนผล

2. อธบายความหมายการวดและประเมนผล

3. อธบายการประเมนผลการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน


















235

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 5 วตถประสงค เพอประเมนความรเดมของผศกษาเกยวกบเรอง การวดและการประเมนผลการเรยนร

ทยดปญหาเปนฐาน


1. ใหอธบายความหมายการวดและประเมนผล

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. ใหอธบายอธบายการประเมนผลการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

236

ตอนท 1




หวเรอง ตอนท 1 การวดและการประเมนผลการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน - ความหมายและความสมพนธของการวดและการประเมนผล

- วธวดผลการเรยน

- เครองมอทใชประเมนผลผลต

แนวคด 1. วา “การวด” คอกระบวนการก าหนดคา/ตคาคณสมบตของสงใดสงหนงหรอของบคคล

เปนตวเลข โดยใชเครองมอเปนหลกในการวดสวน “การประเมนผล” คอกระบวนการพจารณาตดสน

คณคาของวตถ คน สงของ หรอการด าเนนงาน/กจกรรมวาบรรลความส าเรจตามวตถประสงคท

ก าหนดไวมากนอยเพยงใด หรอมดหรอเลวเพยงใด โดยอาศยขอมลทไดจากการวดเปนหลก

2. การประเมนผลทดควรมขอบเขตกวางขวางและใชวธการหลาย ๆ แบบ ทงนเพอใหครได

วดผลอยางถกตอง วธการวดผลการเรยนมหลายอยางเรมตงแตการสงเกตไปจนถงการทดสอบ

3. การประเมนผลผลต เปนการประเมนวาผเรยนไดรบความรตามวตถประสงคของหลกสตร





237


ในการประเมนผลทตอเนองของพฒนาการของผเรยน



1. มความรความเขาใจเกยวกบการวดและประเมนผล

2. อธบายความหมายการวดและประเมนผล

3. อธบายการประเมนผลการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

238

ตอนท 1


การวดและการประเมนผลการเรยน หลกสตรไดระบสงทคาดหวงจะใหเกดขนกบผเรยน ก าหนดคณลกษณะทตองการของ

ผเรยน รวมทงแนวทางในการด าเนนใหบรรลเปาหมาย ในการน าหลกสตรไปใช ผใชหลกสตร จง

ตองวเคราะหจดหมายของหลกสตรใหเปนจดประสงคการเรยนการสอนทชดเจนเพอจะไดจด กจกรรม

หรอกระบวนการเรยนการสอนใหผเรยนเกดประสบการณการเรยนรตามทจดประสงค การเรยนการ

สอนก าหนด และการทผใชหลกสตรจะตรวจสอบหรอทราบวาผลเกดจากการเรยนการสอนเปน

อยางไร มสงใดบางตองปรบปรงแกไข และผเรยนไดบรรลหรอพฒนาความกาวหนาตรงตาม

จดประสงคการเรยนการสอนทตงไวหรอไมเพยงใดนน กตองมการวดและประเมนผล การเรยนรของ

ผเรยน การวดและประเมนผลการเรยนจงเปนสงทจ าเปนและขาดเสยมได

ความหมายและความสมพนธของการวดและการประเมนผล ในยคแรกของการใชการประเมนผล คอ ตงแต ค.ศ.1950 การประเมนผลจะเปน การทดสอบ

ไอควเปนหลก ผลจากการวดจะบอกความสามารถไดวาความฉลาดอยในระดบใด ดงน ความหมาย

ดงเดมของการประเมนผลคอการวดผล (Measurement) นนเอง ซงในปจจบนไมคอยมผใดใชค า

นยามนแลว อยางไรกตาม ในปจจบนยงมนกการศกษาหลายทานท มกเขาใจสบสนเกยวกบ

ความหมายของค าวาการวดและการประเมนผลอยเสมอ ๆ ความหมายของการวดไดมผใหค านยามตาง

ๆ ดงน

เคอรลนเจอร (Kerlinger) ไดกลาวไววา การวดผลการศกษาคอการก าหนดวดตวเลขแก

สงของหรอเหตการณตาง ๆ ตามกฎเกณฑ

กลเฟรด (Guildford) ใหความหมายไวอยางกวาง ๆ วาเปนการพจารณาหรอตคาขอมลในรป

ของตวเลข

239

อเบลและฟรสบาย (Ebel and Frisbie) ใหความหมายวา การวดเปนกระบวนการก าหนด

ตวเลขหรอสญลกษณทมความหมายแทนคณลกษณะของสงทวดโดยอาศยกฎเกณฑอยางใดอยางหนง

(อางจากบญธรรมกจปรดาบรสทธ)

ไพศาล หวงพานช ไดกลาววา การวดผลการศกษาคอ กระบวนการในการก าหนดหรอหา

จ านวนปรมาณ อนดบ หรอรายละเอยดของคณลกษณะหรอพฤตกรรมความสามารถของบคคลโดยใช

เครองมอเปนหลกในการวด และโดยทวไป การวดผลจะมอย 2 อยางคอ การวดผล ทางกายภาพ

ศาสตร (Physical Science) ซงเปนการวดเพอหาจ านวนปรมาณของสงตาง ๆ ทเปนรปธรรม เชน

น าหนก มกมเครองมอทใหผลเชอถอไดและมหนวยการวดแนนอน และการวด ผลทางสงคมศาสตร

(Social Science) ซงเปนการวดเพอหาจ านวนหรอคณภาพของสงทเปนนามธรรม ไมมตวตนแนนอน

เชน ความร และเครองมอทใชในการวดผลประเภทนมกใหผล เชอถอไดต า เนองจากไมมหนวยการ

วดทแนนอนและสงทวดจะเปลยนแปลงไดงาย ผลการวดอาจเกดความผดพลาด (errors) ไดมากกวา

การวดผลทางกายภาพศาสตร

อทมพร ทองอไทย ใหความหมายของการวดวาเปนกระบวนการทน าตวเลขหรอสญลกษณมา

เกยวของกบลกษณะหรอคณสมบตของวตถ คน หรอสงของทจะวด การวดจงตองมลกษณะดงน (1)

ตองมกลมของวตถ คน หรอสงของ (2) มคณสมบตของลกษณะทจะวด (3) มการกระท าเปนตวเลข

หรอสญลกษณกบลกษณะของวตถ คน หรอสงของนน และ (4) ตองพจารณาถงธรรมชาต ตลอดจน

น าตงเลขหรอสญลกษณเหลานนไปใช

ส าหรบความหมายของค าวา “การประเมนผล” (Evaluation) ไดมผใหค านยามหรอ

ความหมายตาง ๆ กนดงน

เวอรทธงและเซนเดอรส (Worthing and Sanders) ไดนยามวาการประเมนผลคอการชบงถง

คณคาหรอประสทธภาพของสงใดสงหนง การประเมนผลจะตองรวบรวมขอมลเพอใชในการตดสนใจ

คณคาหรอประสทธภาพของแผนงาน/โครงการ (Program) ผลผลตหรอผลงานทเกดขน(product)

วธด าเนนการ (procedure) วตถประสงค (objective) หรอประโยชนของ ทางเลอก ตาง ๆ (utility of

alternative approaches) เพอใหบรรลเปาหมายทก าหนด

240

ทคแมน (Tuckman) ไดใหความหมายของการประเมนผลวา เปนวถทาง (means) ในการ

พจารณาตดสนวา แผนงาน/โครงการ (program) ไดบรรลเปาหมายหรอไม

สตฟเฟลบม (Stufflebeam) กลาวถงนยามของการประเมนผลวาคอ กระบวนการใน การ

เกบรวบรวมและหาขอมลทมประโยชน เพอใชในการตดสนหาทางเลอกตาง ๆ ทเหมาะสม

สมหวง พธยานวฒน ใหความหมายวา การประเมนผลหมายถงกระบวนการตดสนคณคาของ

สงของหรอการกระท าใด ๆ โดยเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐาน

จากความหมายและค านยามตาง ๆ ขางตนน พอสรปไดวา “การวด” คอกระบวนการ

ก าหนดคา/ตคาคณสมบตของสงใดสงหนงหรอของบคคลเปนตวเลข โดยใชเครองมอเปนหลกในการ

วดสวน “การประเมนผล” คอกระบวนการพจารณาตดสนคณคาของวตถ คน สงของ หรอการ

ด าเนนงาน/กจกรรมวาบรรลความส าเรจตามวตถประสงคทก าหนดไวมากนอยเพยงใด หรอมดหรอเลว

เพยงใด โดยอาศยขอมลทไดจากการวดเปนหลก

เมอเปรยบเทยบความหมายของการวดและประเมนผลแลว จะพบวามความแตกตางอยาง

ชดเจน นกศกษาหรอครอาจจะทราบสภาพความจรงของสงทจะประเมนวามปรมาณเทาไร ม

คณสมบตอยางไร แตไมสามารถจะชขาดหรอตดสนไดวาผลจากการวดในสงดงกลาวดหรอไมด

ใชไดหรอใชไมได ยกตวอยางเชน ครพละอาจวดจ านวนครงทนกเรยนสามารถกระโดดเชอกได

ภายใน 1 นาท หรอนกการศกษาสามารถวดคะแนนผลสมฤทธของนกเรยนทท าขอสอบวชา

คณตศาสตร แตทงครพละและนกการศกษาจะท าใหผลการวดเกดคณประโยชนไดนน กตองน าผล

ดงกลาวมาพจารณาและประเมนตดสนวานกเรยนมความสามารถในการกระโดดเชอกไดดหรอไมด

สอบวชาคณตศาสตรไดหรอตก โดยน าผลการวดทไดหรอขอมลทเกบรวบรวมไดมาเปรยบเทยบกบ

เกณฑ (Criteria) ทก าหนดไวหรอมาตรฐานทตองการ (ซงเกณฑทใชในการศกษากคอ

จดมงหมายของการศกษา หรอจดประสงคนนเอง) การเปรยบเทยบนเรยกวาการประเมนคา

(Assessment or Value Judgments) จากนนจงจะตดสนใจจากการเปรยบเทยบของผลการวดกบเกณฑ

ทก าหนดไววาสงต ากวากนขนาดไหน ดงนน การประเมนผลจงมองคประกอบหลก 3 อยาง

คอ

241

1. ผลการวด (Measurement) เปนขอมลทท าใหทราบสภาพความจรงของสงทประเมนวามปรมาณหรอคณสมบตอยางไร

2. เกณฑการพจารณา (Criteria) เปนมาตรฐานทใชเปรยบเทยบกบการวด 3. การตดสนใจ (Decision) เปนการตดสนคณคาดวยการเปรยบเทยบระหวางผล การวด

เกณฑ อยางไรกตาม แมวาการวดและการประเมนผลจะมความหมายทตางกน แตกระบวนการทง

สองกมความสมพนธตอเนองกน ถาผลการวดถกตอง การประเมนผลยอมจะมความนาเชอถอไดสง

ดงนนจงสรปใหเหนความแตกตางและความสมพนธของการวดและการประเมนผลไดดง สมการนคอ

(อางจากบญธรรม กจปรดาบรสทธ)

ความสมพนธระหวางการสอนกบการวดและประเมนผล

การวดและประเมนผลมความสมพนธกบการสอนอยางมาก ดงจะเหนไดจากในการจดการ

เรยนการสอนระดบชนเรยนเพอใหผเรยนบรรลจดประสงคนน ครผสอนควรม การตรวจสอบ

โดยวดและประเมนความรความเขาใจ และทกษะพนฐานของผเรยนแตละคนกอนทจะสอนรายวชา

หรอหนวยการเรยนนน ๆ เพอตรวจสอบความรพนฐานของผเรยน กลาวคอจะไดทราบวาความร

ความสามารถของผ เ รยนในเรองใดทย งขาดและตองรบเสรมใหเกดขนกอน หรอความร

ความสามารถใดรแลวจะไดไมตองเรยนซ า เพอจะไดวางแผนและจดการเรยนการสอนใหเหมาะสม

กบผเรยนกอนการสอนจรง ซงจะมผลท าใหผเรยนสามรถบรรลจดประสงคไดดขน

ในขณะทด าเนนการสอน ครผสอนยงสามารถท าการวดและประเมนผลผเรยนเปนระยะ ๆ เพอ

จะไดทราบความกาวหนาและปญหาในการเรยนเรองนน ๆ ของผเรยน จะไดแกไขซอมเสรมกอนท

จะเรยนเรองอนตอไป นอกจากนผลจากการวดและประเมนยงชวยครผสอนในการปรบปรงการ

การประเมนผล = การตคาเชงปรมาณ (การวด) + การตดสนคณคา

Evaluation = Quantitative Description (measurement)

+ Value Judgment

242

สอนของตนใหสอดคลองกบปญหาและความตองการของผเรยนอกดวย การวดและประเมนผล

ระยะนมกจะกระท าหลกจากจบบทเรยนในแตละชวง หรอหลงจากจบเนอหาในแตละตอน ซงไม

จ าเปนตองใชเวลามากมายในการวด

หลงจากเสรจสนการเรยนการสอนแลว ครผสอนยงสามารถจดท าการวดและประเมน

ผเรยน เพอตรวจสอบวาผเรยนมพฤตกรรมหรอคณสมบตตรงตามทไดระบไวในจดประสงค

หรอไม เกง/ออนในเรองใด ครผสอนจะไดน าไปปรบปรงการสอนโดยสวนรวมในครงตอไป

การวดและประเมนผลในระยะนมกจะกระท าเมอสนสดการสอนในหนงภาคเรยน หรอเมอจบ

เนอหารายวชาเปนสวนใหญ

จากขอความดงกลาวขางตนพอสรปไดวาการวดและประเมนผลภาคเรยนมความสมพนธกบ

การสอนใน 3 ระยะดงน

1. กอนการสอน 2. ขณะด าเนนการสอน 3. หลงการสอนสนสดลง

ขนตอนในการวดและประเมนผลการเรยน

1. การก าหนดจดประสงคในการวดและประเมนผลการเรยน กอนทจะวดและประเมนผลการ

เรยนของนกเรยน ครผสอนควรจะก าหนดจดประสงคกอนวาจะวดอะไร วดแคไหน และวดเพอ

อะไร (ซงการก าหนดจดประสงคในการวดและประเมนผลการเรยนควรใหสอดคลองกบ

จดประสงคในการสอน) เพราะการสอนกบการวดและประเมนผลเปนกจกรรมทตอเนองกน ดงนน

เมอจดประสงคในการสอนชวยครผสอนใหมเปาหมายในการสอนชดเจน กยอมเปนประโยชนตอ

การวดและประเมนผลดวย

2. การเลอกและสรางเครองมอ เมอทราบวาการวดและประเมนผลครงนมจดมงหมาย อยางไร

และตองการจะวดคณลกษณะหรอพฤตกรรมใดของผเรยน ขนตอไปกควรพจารณาวาในการวด

คณลกษณะหรอพฤตกรรมทก าหนดไวนน ควรใชเครองมออะไรบางจงจะวดไดตรงตามความ

243

ตองการอยางครบถวน เพราะเครองมอในการวดมหลายอยาง บางอยางกเหมาะสมกบ การวด

พฤตกรรมบางชนด การวดแตในละครงจงตองเลอกเครองมอใหเหมาะสม หรออาจตองใช

เครองมอหลาย ๆ ชนดประกอบกนเพอวดพฤตกรรมดานตาง ๆ ครบทกดานตามจดประสงค

3. การน าเครองมอไปท าการสอบวดผเรยน ครผสอนหรอผคมสอบควรจดเตรยม

สภาพแวดลอมใหเหมาะสม เพอใหนกเรยนท าขอสอบหรอแกปญหาไดอยางเตมความสามารถ

ไมใหสงรบกวนสมาธหรอเวลาของผเขาสอบ รวมทงก าหนดเวลาสอบใหเหมาะสม

4. การตรวจและน าผลเปรยบเทยบกบเกณฑ ในขนนเปนการรวบรวมและแปลงค าตอบของ

ผเรยนใหเปนคะแนนแลวจดบนทกไว จากนนจงรวบรวมคะแนนของผเรยนทไดจากการวดทก

ชนดจากทกระยะมาเปรยบเทยบกบเกณฑทก าหนดไว

5. การประเมนผล เปนการตดสนวาผเรยนมความสามรถขนาดไหน สงหรอต ากวาเกณฑ

แตละคนไดเกรดอะไร ผเรยนสวนใหญมผลการเรยนเปนเชนไร

วธการวดผลการเรยน

การประเมนผลทดควรมขอบเขตกวางขวางและใชวธการหลาย ๆ แบบ ทงนเพอใหครได

วดผลอยางถกตอง วธการวดผลการเรยนมหลายอยางเรมตงแตการสงเกตไปจนถงการทดสอบซง

พอจะจ าแนกไดเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ดงน

1. การวดโดยใชการทดสอบ (Testing Technique) 2. การวดโดยไมใชการทดสอบ (Non-testing Technique)

1. การวดโดยใชการทดสอบ เปนการวดโดยมแบบทดสอบ (Test) เปนเครองมอในการวดแบง

ออกเปน 3 ชนดคอ

1.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธ (Achievement Test) เปนขอสอบทมงวดคณลกษณะทางดาน

ความรความคดและความสามารถ หรอพทธพสย แบงเปน 2 ชนดคอ(1) แบบทดสอบทครสราง

เอง (Teacher-made Test) ซงเปนแบบทดสอบทครสรางขนเพอทดสอบความร ความสามารถ และ

ทกษะของนกเรยนในชนเรยน สอบเสรจแลวกอาจทงไปแลวสรางใหมในการสอบคราวหนา หรอ

ปรบปรงดงแปลงขอสอบเกามาใชใหม (2) แบบทดสอบมาตรฐาน (Standardized Test) ซงเปน

244

แบบทดสอบทสรางและผานกระบวนการพฒนาจนม คณภาพได มาตรฐาน สวนใหญจะใชใน

การวดผลสมฤทธแบบรวบยอด

1.2 แบบทดสอบวดความถนดและเชาวปญญา (Aptitude and Intelligence Test) เปน

ขอสอบทมงวดคณลกษณะทางดานพทธพสยและทกษะพสย เปนขอสอบทวดความสามารถของ

นกเรยนวาจะเรยนไดมากนอยแคไหน หรอมความถนดในทางใด

1.3 แบบทดสอบวดบคลกภาพ (Personality Test) หรอวดการปรบตว (Adjustment Test)

บางต ารากเรยกวา แบบทดสอบบคลกภาพและสถานภาพทางสงคม (Personal-social Test)

แบบทดสอบชนดนใชเปนเครองมอในการวดคณลกษณะดานความรสกหรอจตพสย เชน เจตคต

คานยม ความเชอ ฯลฯ และวดบคลกภาพของบคคล เชน การปรบตวในสงคม ฯลฯ

สวนรปแบบ (format) ของขอสอบม 3 รปแบบเชนกนคอ (1) ขอสอบแบบปากเปลา (Oral Test)

ซงเปนการสอบแบบใชวาจาหรอค าพดระหวางผสอบและผถกสอบโดยตรง มกตองสอบเปน

รายบคคล (2) ขอสอบแบบขอเขยน (Written Test) ซงแบงเปนแบบความเรยงหรอ ทเรยกวา

อตนยและปรนย ซงผสอบตองเขยนหรอท าเครองหมายในแบบทดสอบ (3) ขอสอบ แบบ

ภาคปฏบต (Performance Test) ซงเปนการสอบโดยใหผสอบแสดงพฤตกรรมดวยการปฏบตจรง

มกเนนในวชาทมภาคปฏบตเปนหลก เชน ศลปะ ดนตร พละ เปนตน ขอสอบแบบนเหมาะใชวด

ดานทกษะพสย แตผสอนตองไมค านงแตดานผลปฏบต (product) เทานน ควรเนนดานวธการ

ปฏบต (procedure) ดวย

2. การวดไมใชการทดสอบ เปนการวดโดยวธเหลานคอ

2.1 การสอบถาม (Questioning) เปนการใชรายการค าถามทเตรยมไวเปนชดเพอถามใน

เรองใดเรองหนง แลวสงไปใหผตอบหรอนกเรยนอานและเขยนตอบสงกลบมา มกใชถาม

ขอเทจจรง (facts) และความคดเหนตาง ๆ (พทธพสยและจตพสย) ครอาจใชเครองมอซงไดแก

แบบสอบถามแบบปด (Closed form) คอเปนแบบสอบถามทค าถามแตละขอมตวเลอกหรอค าตอบ

ใหนกเรยนเลอกตอบ หรอใชแบบสอบถามเปด (Open-ended form) คอเปนแบบสอบถามทค าถาม

แตละขอเวนทใหผตอบเขยนค าตอบลงไปเอง มกใชกบการเรยนการสอนในระดบสง

245

2.2 การสมภาษณ (Interview) เปนการพดคย สนทนา หรอซกถามกนระหวางครกบ

นกเรยนหนงคนหรอมากกวาหนงคนขนไปอาจเปนการสมภาษณแบบเปนทางการหรอไมเปน

ทางการกได และอาจมการก าหนดค าถามตาง ๆ ไวลวงหนา หรอไมมการก าหนดค าถามทแนนอน

แตมเพยงประเดนค าถามตาง ๆ ไวลวงหนา หรอไมมการก าหนดค าถามทแนนอนแตมเพยงประเดน

ค าถามกวาง ๆ เพอใชเปนแนวทางการสมภาษณเทานนกได ในการสมภาษณนน หากใชวด

คณลกษณะทางดานจตพสย เชน ความคดเหนหรอความรสกนกคดในเรองใดเรองหนง จะเรยกวา

“การสมภาษณ” แตหากค าถามทใชถามเปนการวดคณลกษณะทางดานความรความคด(พทธพสย)

หรอตองการทราบระดบการเรยนรของนกเรยน จะเรยกวา “การสอบปากเปลา” (Oral Testing)

2.3 การสงเกต (Observation) เปนการใชประสาทสมผสทงหาศกษาพฤตกรรมตาง ๆ ของ

นกเรยนทงในและนอกหองเรยน โดยทครอาจมสวนรวมในกจกรรมของนกเรยน หรอไมไดเขาไป

มสวนรวมอยางเชนการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนขณะทก าลงเลนเกมสตาง ๆ กได และการ

สงเกตพฤตกรรมนกเรยนของครนนอาจจะเฝาดพฤตกรรมตาง ๆ โดยทไมไดก าหนด จดประสงค

ของการสงเกตไวลวงหนา ไมไดวางแผนวาจะสงเกตอะไร แตจะจดบนทกพฤตกรรม ทสงเกตได

ทงหมด หรอครอาจจะเฝาดอยางมการเตรยมการในสงทตองการสงเกตหรอจะเฝาดไวลวงหนา

แลวจดบนทกเฉพาะขอมลทตองการศกษาเทานน มกใชวดคณลกษณะทางดานจตพสยและทกษะ

พสย

2.4 การวดผลงาน (Product Evaluation) บางทเรยกวา “การตรวจผลงาน” เปนการวด

พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนในดานรปธรรมมากกวานามธรรม นกเรยนตองมผลงาน ทใช

วด สวนผประเมนหรอผตรวจผลงานตองตงเกณฑในการวดไวลวงหนา ซงในแตละเกณฑอาจม

น าหนกเทากนหรอไมเทากนกได เชน ถาผลงานนน ๆ มงทความประณตสวยงาม เกณฑในขอน

จะมคาน าหนกสงกวาเกณฑอน ๆ เปนตน

246

ลกษณะทดของการวดและประเมนผลการเรยน

ในการวดและประเมนผลการเรยนของนกเรยน ครผ สอนตองด าเนนใหถกตองตาม

หลกการ การวดและประเมนผลการเรยนทดนนมลกษณะดงน

1.)การวดและประเมนผลตองยดจดประสงคเปนหลก

2.)การวดผลการเรยนของนกเรยนบางดาน เชน ดานจตพสย ดานทกษะพสย ไมควรใช

เครองมอเพยงอยางเดยว เชน ขอทดสอบ ควรใชวธการวดผลวธอน ๆ ประกอบดวย เพอใหได

ขอมลเพยงพอส าหรบการประเมนผลการเรยน

3.)การวดและประเมนผลการเรยนของนกเรยนควรด าเนนการบอยครง อาจด าเนนการทงกอน

เรยน ระหวางเรยน และภายหลงการเรยน

4.)เครองมอทใชวดผลการเรยนของนกเรยนควรมการปรบปรงแกใขเพอใหเหมาะสมยงขน

5.)นกเรยนคนใดมขอบกพรองหรอจดออน ซงท าใหไมผานเกณฑการประเมน ครควรหา

วธการแกไขขอบกพรองเหลานน เชน การสอนซอมเสรม เปนตน

6.)ครตองน าผลทไดจากการวดและประเมนผลการเรยนมาเปนขอมลในการปรบปรง การสอน

ของครใหดขน

7.)ครควรเตรยมหรอสรางเครองมอวดผลแลวตงเกณฑไวลวงหนา และใชเครองมอวดผลอยาง

มประสทธภาพ และสอดคลองกบจดประสงค

8.)การวดและประเมนผลการเรยนของนกเรยนบางวธควรใชภาษาหรอถอยค า และเวลา ให

เหมาะสมกบวฒภาวะและระดบชนของนกเรยน เชน การสมภาษณหรอการสอบปากเปลา การใชขอ

ทดสอบ เปนตน

ใครเปนผประเมนผล

ในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน อาจารยประจ ากลมนอกจากท าหนาทเปนผอ านวยใหการ

เรยนรแบบนบรรลวตถประสงคแลว ผเรยนยงมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบนอยางมากรวมทง

การมบทบาทหนาทและมสวนรวมในการประเมนผลดวยท าใหเกดการวดและการประเมนผลหลายทาง

ดงนนผทวดและประเมนผลกระบวนการเรยนรแบบนคอ อาจารยประจ ากลมและผเรยนนนเอง

247

อาจารยประจ ากลมเปนผประเมน อาจารยประจ ากลมจะประเมนทงทกษะของผเรยนรายบคคล

และกจกรรมกลมยอย ดงน

1. การประเมนทกษะของผเรยน

1.1 ทกษะในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

1.2 ทกษะในกระบวนการกลมและการมสวนรวม

1.3 ทกษะการสอสาร

1.4 ทกษะการเตรยมตวและการศกษาดวยตวเอง

1.5 ทกษะความสามารถในภาพรวม

2. การประเมนกจกรรมกลมยอย

2.1 รปแบบกระบวนการกลมยอย

2.2 การท างานและการจดการภายในกลม

2.3 ขนตอนและกระบวนการคดอยางมเหตผล

ผเรยนเปนผปะเมน ผเรยนจะประเมนตนเอง สมาชกในกลม อาจารยประจ ากลม และโจทย

ปญหา โดยประเมนในประเดนตอไปน

1. การประเมนตนเองและสมาชกในกลม

1.1 การรบฟงความคดเหนและเปดโอกาสใหสมาชกในกลมแสดงความคดเหน

1.2 การใหขอมลหรอเสนอความคดเหนทสรางสรรคและเปนประโยชนตอกลม

1.3 การอธบายและถายทอดความคดใหสมาชกในกลมเขาใจได

1.4 การตรงตอเวลา

2. ประเมนอาจารยประจ ากลม

2.1 การสรางบรรยากาศใหอบอนและลดความตงเครยดภายในกลมยอย

2.2 การกระตนใหผเรยนมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและอภปราย

2.3 การตงค าถามเพอกระตนใหผเรยนแสดงความคดเหนไดอยางเหมาะสม

2.4 การใหขอมลปอนกลบแกผเรยนไดอยางเหมาะสม

248

3. การประเมนโจทยปญหา

3.1 โจทยปญหากระตนใหผเรยนสามารถใชความรเดมทมอย

3.2 โจทยปญหาชวยน าไปสการตงวตถประสงคการเรยนรตามวตถประสงคของบทเรยน

3.3 โจทยปญหามความยากงายเหมาะสมกบระดบความรของผเรยน

- เครองมอทใชประเมนผลผลต

การประเมนผลผลตเปนการประเมนวาผเรยนไดรบความรตามวตถประสงคของหลกสตร






ในการประเมนผลทตอเนองของพฒนาการของผเรยนมหลายชนด ไดแก แบบบนทกการเรยนร

(progress test) แบบประเมนตนเอง แบบบนทกการเรยนร (logbook) แบบประเมนตนเองใชแฟมสะสม

ผลงาน (portfolio) และการสะทอนคด (reflection) และแบบบนทกความร (journal) เปนตน

ลกษณะของเครองมอทใชในการประเมนผลทตอเนอง

1. แบบทดสอบความกาวหนา (progress test) เปนเครองมอทใชทดสอบความรเดมเปนระยะๆ

อยางตอเนองเพอประเมนความกาวหนาระหวางเรยน (formative assessment) เพอกระตนใหผเรยนใฝ

เรยนรอยางตอเนอง

2. แบบประเมนตนเอง (self-assessment test) เปนเครองมอทใชความสามารถตนเอง เพอน า

ผลการประเมนมาพฒนาตนเอง ชจดออนและจดแขงของตนเอง

3. แฟมสะสมงาน (portfolio) เปนบนทกขอมลของการปฏบตงานหรอผลส าเรจในการ

ปฏบตงานของผเรยนดวยตนเอง มวตถประสงคเพอ

3.1 ประเมนตนเองวาผลงานทท าเปนอยางไร ประสบผลส าเจระดบใด ควรปรบปรงแกไข

หรอไม

249

3.2 ใหผอนทเกยวของไดประเมนวามความสามารถในการปฏบตงานเปนอยางไร ประสบ

ความส าเรจในระดบใด ควรจะพฒนาหรอไมอยางไร

4. แบบบนทกกาเรยนรใน logbook เปนสมดบนทกการปฏบตงานประจ าวนและพฤตกรรมการ

เรยนรของผเรยน เพอใหผสอนหรออาจารยประจ ากลมสามารถตดตามความกาวหนาในกาเรยนรของ

สมาชกกลมไดอยางตอเนอง ท าใหอาจารยประจ ากลมสามารถใหขอมลปอนกลบกบสมาชกไดทนท

จากการอานบนทกใน logbook วามสงใดควรปรบปรงแกไข หรอความร ความเขาใจทควรไปศกษา

เพมเตม ซงเปนกระบวนการประเมนความกาวหนาระหวางเรยนในกลมยอยไดเปนอยางด

5. การสะทอนคด (reflection) เปนการประเมนความกาวหนาการเรยนรของผเรยน ในการ

เรยนรแบบใชปญหาเปนฐานจะมการประเมนการสะทอนคดจากแตละโจทยปญหาเมอสนสดบทเรยน

โดยอาจารยประจ ากลมจะมอบหมายใหผเรยนเขยนสรปประเดนความรและสงทไดเรยนรจากโจทย

ปญหานนๆซงเปนการประเมนความร ความเขาใจของผเรยนวาไดเรยนรตามวตถประสงครายวชามาก

นอยเพยงใด เปนกระบวนการประเมนความกาวหนาระหวางเรยนในกลมยอยไดอกรปแบบหนง

6. แบบบนทกความร (journal) เปนแบบบนทกความรทผบนทกเลากระบวนการและ

พฒนาการการเยนรทผานการวเคราะห สงเคราะห ท าใหทงผเรยนและอาจารยประจ ากลมสามารถตด

จามความกาวหนา ทราบขอคดเหนของผเรยน ทงนผเรยนและอาจารยประจ ากลมสามารถน าขอมลนไป

ปรบปรงและพฒนาใหดยงขน

เครองมอทประเมนความรหรอผลผลตอกกลมหนงทมลกษณะส าคญทเปนการเรยนแบบ

ปญหาทพบในชวตการท างานจรงๆ (ชยพฤกษ และไวกณฐ, 2547) ซงใชมากในกลมวทยาศาสตร

สขภาพไดแก

1. patient management problems (PMPs) เปนขอสอบทจะใหขอมลของผปวย ค าถามมก

ถามสงทตองกระท าตอ โดยผสอบตองเลอกตอบจากตวเลอก เมอตอบแลวผสอบจะไดขอมลเพมและ

ตอบค าถามในสวนถดไปเรอยๆ ผสอบตองมความสามารถในการตดสนใน คดวเคราะห วนจฉย

เครองมอชนดนมขอดทตรวจใหคะแนนงาย แตไมคอยเหมอนสภาพจรงอยางไรกตามกเปนเครองมอท

ผเยนใชประเมนตนเองระหวางเรยน (formative evaluation) ได

250

2. computer simulations มลกษณะเหมอน PMPs เพยงแตบรรจขอสอบไวในคอมพวเตอร

เมอตอบแลวจะแสดงใหเหนทนท ขอสอบประเภทนสามารถแทรกภาพถาย รปผปวย คลนไฟฟาหวใจ

ภาพนง วดทศน เพอใหมความสมจรง

3. simulated patient (SPs) ผปวยจ าลอง เปนบคคลธรรมดาทถกฝกฝนใหแสดงปญหาผปวย

เพอใหผเรยนฝกฝนการตรวจหรอสอบ ความนยมใชในการประเมนทกษะการสอสารกบผปวย ซง

ผปวยสามารถประเมนใหคะแนนแทนอาจารยผคมสอบได ขอสอบชนดนสามารถแสดงปญหาผปวยได

เหมอนจรง แตในบางอาการไมสามารถเลยนแบบผปวยจรงได เชนเทาบวม เปนตน

นอกเหนอจากเครองมอทกลาวแลวขางตน ยงมเครองมออนๆ ทมประสทธภาพอก อาท

- modified essay questions (MEQs) เปนขอสอบแบบอตนยทเรมดวยการใหขอมลเบองตน

ผปวย แลวใหเขยนตอบค าถามเกยวกบปญหาผปวยสนๆ จากนนใหขอมลเกยวกบสงทไดท ากบผปวย

ไปแลวซงอาจจะไมตรงกบค าตอบกอนหนานท าใหผสอบสามารถประเมนตนเองจากค าตอบไป

พรอมๆกนได ขอสอบชนดนมลกษณะคลายกบ PMPs ตางกนตรงท MEQs ตองการค าตอบสนๆเพอ

การตรวจใหคะแนนทงายขน

- triple jump test เปนเครองมอทมหาวทยาลยแมคมาสเตอรพฒนาขนเพอวดความสามารถใน

การเรยนรแบบก ากบตนเอง ถอวาเปนตนแบบการประเมนกระบานการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

triple jump test ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน

1. ผเรยนศกษา “ปญหา” ทก าหนดใหแลวอภปราย วเคราะหปญหา แลวจงก าหนดงานทตองท า

วาตองไปคนควาขอมลเพมเตมอะไรบาง

2. คนควาขอมลจากแหลงตางๆตามทไดรบมอบหมาย

3. ผเรยนกลบมาน าเสนอขอมล/ผลงานทไดคนความา อาจารยผควบคมวจารณและให

ค าแนะน า

เครองมอนนยมใชกนมานาน แตปจจบนลดความนยมลง เนองจากความไมสะดวกในการ

บรหารจดการกรณมผเรยนจ านวนมาก

251

การประเมนความรหอผลผลตนท มหาวทยาลยมาสทรซท ประเทศเนเธอรแลนด ใชวธกาสอบ

ความรเรองเดมเปนระยะๆ (progrss test) เพอใหผเรยนพฒนาและทบทวนความรเดม (prior knowledge)

เชอมโยงกบความรใหมเพราะการเรยนรแบบนผเยนตองบรณาการความรของแตละวชาเขาดวยกนเพอ

น ามาใชแกปญหาหอสถานการณได ส าหรบการทดลองความรเรองเดมเปนระยะๆ นมการใชในคณะ

แพทยศาสตรหลายแหง เชน คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร และส านกวชา

แพทยศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ เปนตน

การประเมนผลความรความสามารถท าได 2 ลกษณะ คอการประเมนเมอสนสดการเรยน

(summative evaluation) เพอตดสนวาผเรยนมผลสมฤทธการเรยนรเพยงใด และการประเมนผล

ความกาวหนาระหวางเรยนร (formative evaluation) ซงมความส าคญอยางมากส าหรบการเรยนการ

สอนแบบใชปญหาเปนฐาน เพราะเปนการประเมนผลเปนระยะตามวตถประสงคการเรยนร ในกาเรยน

กลมยอย อาจารยประจ ากลมตองท าหนาทประเมนทงในดานเนอหาความรและพฤตกรรมของผเรยนใน

กระบวนการกลม เพอหาขอมลวา สมาชกกลมมความเขาใจถกตอง หรอมจดออนหรอเขาใน

คลาดเคลอนประการใดบาง เพราะเปาหมายของการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เพอใหผเรยนสามารถ

เชอมโยงความรเดมกบความรใหม และสามารถน ามาประยกตใชไดกบประสบการณจรง ดงนนอาจารย

ประจ ากลมจงตองประเมนกลมทงเปนรายบคคลและทงกลม เมอประเมนแลวตองใหขอมลยอนกลบ

(feedback) ซงการใหขอมลยอนกลบควรเปนขอมลทางบวก (positive feedback) เพอสรางแรงจงใจใน

การเรยนใหแกผเรยน และการใหขอมลยอนกลบโดยทนท (immediaiate feedback) เพราะกลมก

อยากจะรวาสงทท านนถกตองแลวหรอไม อยางไร ถาไดรบขอมลยอนกลบทนการและเหมาะสมกจะ

เกดการเรยนรทด รวมทงเกดความกระตอรอรนทจะเรยนรตอไป แตถาผเรยนไมไดรบขอมลยอยกลบ

หรอตองคอยเปนเวลานานกจะเกดการเรยนรนอย ในขณะเดยวกนความกระตอรอรนในการเรยนรกจะ

ลดนอยลงไปดวย

252

เครองมอทใชประเมนกระบวนการกลม (group process) ประกอบดวย

1. เครองมอส าหรบอาจารยประจ ากลม

1.1 แบบประเมนทกษะของผเรยน อาจารยประจ ากลมจะประเมนทกษะในการเรยนรแบบใช

ปญหาเปนฐาน กระบวนการกลมและการมสวนรวมทกษะการสอสาร การเตรยมตวและการศกษาดวย

ตนเอง และความสามารถโดยภาพรวม

1.2 แบบประเมนกจกรรมกลม อาจารยประจ ากลมจะประเมน รปแบบกระบวนการกลม การ

ท างานและการจดการภายในกลม ขนตอนและกระบวนการคดอยางมเหตผล และประเมนโดยภาพรวม

2. เครองมอส าหรบผเรยนเปนผประเมน

2.1 แบบประเมนตนเองและเพอนผเรยน ผเรยนจะประเมนตนเองและสมาชกในกลมยอย ใน

ประเดนเกยวกบ การรบฟงความคดเหนของเพอนและเปดโอกาสใหสมาชกกลมแสดงความคดเหน ให

ขอมลหรอเสนอความคดเหนสรางสรรคและเปนประโยชนตอกลม อธบายและถายทอดความคดให

กลมเขาใจไดการตรงตอเวลา และภาพรวมการแสดงบทบาทสมาชกกลม

2.2 แบบประเมนอาจารยประจ ากลม ผเรยนประเมนอาจารยประจ ากลมในเรองการสราง

บรรยากาศทอบอนและการลดความตงเครยดภายในกลมกระตนใหผเรยนมสวนรวมในการแสดงความ

คดเหนและอภปรายปญหาการตงค าถามเพอกระตนใหผเรยนแสดงความคดเหนไดอยางเหมาะสม

ประเมนผเรยนและให feedback ไดอยางเหมาะสม และบทบาทของอาจารยประจ ากลมโดยภาพรวม

2.3 แบบประเมนโจทยปญหา ผเรยนประเมนโจทยปญหาทใชในการเรยนการสอน โดย

ประเมนวาโจทยปญหากระตนใหผเรยนใชความรเดมทเคยเรยนมา การน าไปสการตงวตถประสงคการ

เรยนร การมประเดนทกระตนใหกลมอภปรายและแสดงความคดเหน ความยากงายของโจทยปญหากบ

ระดบความรของผเรยน และ ความนาสนใจของโจทยปญหา

● ปญหา อปสรรค และขอจ ากดในการประเมนผลการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

การประเมนผลการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการประเมนทงกระบวนการเรยนรและ

เนอหาความรควบคกนไป การประเมนผลจงใชเครองมอหลายชนดประกอบกน ปญหา อปสรรค และ

ขอจ ากดในการประเมนผลการเรยนรแบบนไดแก

253

1. การประเมนโดยอาจารยประจ ากลมมความแตกตางกนอาจท าใหคะแนนกระบวนการกลม

ยอยมความไดเปรยบ เสยเปรยบกนระหวางกลม

2.การประเมนจากเพอนผเรยน (peer assessment) ขาดความเทยงตรงเนองจากผเรยนมความ

เกรงใจเพอนในกลมยอย และไมใสใจในการประเมนอยางจรงจง

3.การใชสดสวนคะแนนการประเมนจากผลจากการสอบความร และคะแนนกระบวนการกลม

ยอย หากไมเหมาะสมจะไมกระตนการเรยนรแบบมสวนรวมของผเรยน

4.ผประเมนไมศกษาเกณฑการใหคะแนนอยางจรงจง ท าใหการประเมนไมมคณภาพ และเปน

การท าลายกระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

5.ผประเมนขาดทกษะในการใหขอมลปอนกลบ อาจจะท าใหผเรยนไมมการพฒนา และอาจม

ทศนคตเชงลบตอการเรยนร

6.เครองมอการวดและประเมนผลทไมมความเทยงและความตรงท าใหไมสามารถบงบอก

ความสามารถของผเรยนไดครอบคลมและถกตอง

ประโยชนของการวดและประเมนผลการเรยน

การวดและประเมนผลการเรยนของผเรยนมประโยชนอยางมากทงแกผเรยน ครผสอน

ผบรหารและบคคลทเกยวของกบการศกษาซงสรปไดดงน

1. ประโยชนตอผเรยน ท าใหผเรยนรระดบความสามรถในแตละดานและภาพรวม ของตน รสงทบกพรองทควรแกไขหรอซอมเสรม เปนขอมลประกอบการตดสนใจในการเลอกวชาเอก

โปรแกรม หรอวชาตาง ๆ ตอไป รวมทงกระตนใหตนตวใน การเรยนยงขน

2. ประโยชนตอครผสอน ท าใหรพนฐานความรความสามรถของผเรยน เปนขอมลใน การพจารณาสอนซอมเสรมแกผเรยน ชวยใหสามารถแกไขขอบกพรองของผเรยนไดตรงจด ชวย

ในการจดกลมผเรยนเพอท ากจกรรมการเรยนการสอนอยางเหมาะสม นอกจากนยงชวยใหครผสอน

ทราบคณภาพการสอนของตนและสามารถปรบปรง แกไขวธการจดกจกรรมการเรยนการสอนให

มประสทธภาพยงขน

3. ประโยชนตอครแนะแนว ชวยใหรจดเดน ขอบกพรองหรอปญหา และรายละเอยดตาง ๆ

254

ของผเรยนอนเปนประโยชนตอการใหค าแนะน าปรกษาชวยเหลอ ชวยใน การส ารวจความถนด

และความสนใจของผเรยนชวยในการแนะแนวทงดานการเรยนและอาชพ

4. ประโยชนตอผบรหาร ชวยใหรสถานภาพทางการศกษาทแทจรงของสถานศกษา ชวยท า ใหเหนขอบกพรองตางๆ ในดานการเรยนการสอนทควรปรบปรง ใชเปนขอมลในการวางแผนการ

ปฏบตงานในดานตาง ๆ ของสถานศกษา ใชเปนขอมลในการรายงานผลการเรยนแกผปกครองและ

ผบรหารในระดบตาง ๆ รวมทงยงเปนขอมลชวยในการประเมนผลการปฏบตงานของบคคล

ทงหลายในสถานศกษา

กจกรรม 1

จงสรปการวดและการประเมนผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน



บทสรป

การประเมนผลการเรยนร เปนกระบวนการส าคญของการจดการเรยนการสอนทคนหาและ

พฒนาศกยภาพของผเรยน และยงเปนสงกระตนสงเสรมหรอจงใจใหเกดเรยนร ในการเรยนรแบบใช

ปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ ดงนนการประเมนผลการเรยนร

แบบนจงควรประเมนทงกระบวนการและผลสมฤทธของการเรยน มการประเมนทครอบคลมทงการ

ประเมนทกษะการเรยนรของผเรยนรายบคคล การประเมนกจกรรมกลมยอย การประเมนอาจารย

ประจ ากลม และการประเมนโจทยปญหาซงเปนการประเมนทผเกยวของกบการจดการเรยนรแบบใช

ปญหาเปนฐานทกฝายตองสะทอนกลบเพอตดตาม ก ากบ และพฒนาความกาวหนาของผเรยนทงดาน

การแสวงหาความรดวยวธการตางๆ และทกษะกระบวนการอยางตอเนอง ซงการประเมนผลทเนน

255

กระบวนการแบบนเปนลกษณะเดนของการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน อยางไรกตามการประเมนผล

แบบนยงมปญหาและขอจ ากดบางประการ เชน การประเมนของอาจารยประจ ากลมทแตกตางกนอาจ

ท าใหมความไดเปรยบ เสยเปรยบกนระหวางกลม ความเทยงตรงจากการประเมนเพอนรวมเรยน การใช

สดสวนคะแนนทไมเหมาะสมจะไมกระตนการเรยนรแบบมสวนรวมของผเรยน ยงผประเมนทไม

ศกษาเกณฑการใหคะแนนหรอขาดทกษะในการใหขอมลปอนกลบ จะท าใหผเรยนไมมการพฒนา และ

อาจมทศนคตเชงลบตอการเรยนร

ดงนนการประเมนผลการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน จงควรสรางเครองมอวดหลายๆ ชนด

ประกอบกน เพอใหการประเมนผลมความเทยงและความตรงท าใหการประเมนผลมประสทธภาพด

ยงขน คอสามารถน าผลลพธไปสงเสรมการเรยนรใหเกดประโยชนตอผเรยนมากทสด นอกจากนควรม

การวจยการเรยนรแบบนเพอการพฒนาการเรยนรใหมประสทธผลมากขน

256


กรมาศ สงวนไทร และคณะ. (2551). รายงานการวจยเรองปฏสมพนธกลมยอยในการเรยนการสอน

แบบใชปญหาเปนฐาน มหาวทยาลยลกษณ. นครศรธรรมราช: ดชย.

ชยพฤกษ กสมาพรรณโญ และ ไวกญฐ สถาปนาวตร. (2547). การประเมนการเรยนการสอนให

สอดคลองกบ PBL. กรงเทพ: บรษท บคเนท จ ากด.

ทองจนทร หงศลดารมภ. (2543). การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก.เอกสารประกอบการอบรมเชง

ปฏบตการแพทยศาสตรศกษาพนฐาน 18-20 ธนวาคม 2543

วลล สตยาศย. (2547). การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก. กรงเทพฯ: บรษท บคเนท จ ากด.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2542) . แนวทางการจดการศกษาตามพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: สถาบนแหงชาตเพอปฏรป การเรยนร

สเทพ สนตวรานนท. (2551) . ความรเบองตนเกยวกบการวดและประเมนผล. เอกสาประกอบการ

ฝกอบรม หลกสตรการเรยนการสอนในระดบอดมศกษา รนท 14 วนท 14-17 พฤษภาคม 2551.

การวดและประเมนผล.http://202.28.95.5/thau/tech/news/index-eval.htm



Singapore.






257


แนวปฏบตโครงการน าความรสการปฏบต



258

ค าน า





ส าหรบการศกษาคมอ เลมท 1 การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 ถอเปนอกแนวทาง

หนงในการพฒนาผบรหารสถานศกษา ครผสอน ใหมความร ความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนการ

สอนในศตวรรษท 21 โดยมงหวงใหมการน าความร ทกษะทไดไปประยกตใชในการจดกจกรรมการ

เรยนการสอนใหมประสทธภาพตอไป

ผวจยหวงเปนอยางยงวา คมอฉบบน จะเปนประโยชนตอพฒนาผบรหารสถานศกษา









259

สารบญ

หนา แนวคด 1 วตถประสงค 2 กจกรรมการเรยนการสอน 2 สอการสอน 2 ตอนท 1 บทน า 4 ตอนท 2 บทบาทครในการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน ตอนท 3 แนวทางการด าเนนงาน

8 10

ตอนท 4 ขนตอนการปฏบตงาน 12 ตอนท 5 ขอเสนอแนะ 15 ภาคผนวก - แบบบนทกกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 16 - แนวทางปรบปรงการสอนโครงการน าความรสการปฏบต - แบบบนทกผลกจกรรมโครงการน าความรสการปฏบต

19 20

- แผนการก าหนดตดตามโครงการน าความรสการปฏบต บรรณานกรม

21 22

260

การเรยนรทยดปญหาเปนฐาน : น าความรสการปฏบต

กรณโรงเรยนบานนาด


เคาโครงเนอหา ตอนท 1 บทน า

ตอนท 2 กรอบแนวคดเพอการวจยตามโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

ตอนท 3 แนวทางการด าเนนงาน

แนวคด วโรจน สารรตนะ (2558) กลาววาโครงการน าความรสการปฎบตสบเนองจากโครงการแรก ใน

อดตส าหรบศตวรรษท 20 ดวยความเชอทวา “Knowledge Is Power” จงมอทธพลตอแนวคดการพฒนา

บคลากรในกระบวนการวจยและพฒนาดวย โดยกระท าในสงทเรยกวา “Train And Hope” มงเนนให

บคลากรมความรอยางเดยว แลวหวงวาพวกเขาจะน าความรนนไปสการปฏบต โดยทผลจากการวจย

พบวามโอกาสนอยมากทจะเปนเชนนน ดงน น การวจยและพฒนาในอดตและอาจยงมอยบางใน

ปจจบน จงมกจบลงในระยะการพฒนาความรของกลมเปาหมายในการทดลองเทานน แตในปจจบน

ส าหรบศตวรรษท 21 – แนวคดดงกลาวไดเปลยนไป จาก “Knowledge Is Power” เปน “Knowledg +

Action = Power” หรอ “Make Them Know What To Do, Then Encourage Them Do What They

Know” หรอ “Link To On-The-Job Application” ซงสงผลตอการก าหนดแนวคดในการวจยและพฒนา

ใหมโครงการน าความรสการปฎบตดวย เปนโครงการทผวจยจะตองมการวางแผนลวงหนาจดท าคมอ

ประกอบลวงหนา มการก าหนดจดมงหมายทชดเจน มกจกรรมด าเนนงาน มการบรหารจดการ มการ

ตดตามและประเมนผลทหลากหลายมต มการก าหนดระยะเวลาและขอบเขตของเวลา โดยเวลาทใช

ควรประมาณ 3 ใน 4 ของเวลาใน 1 ภาคเรยน

261


เมอศกษาหนวยท 6 จบแลว

1. ผศกษาสามารถปฏบตกจกรรมตามคมอการเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน : น าความรสการ

ปฏบตกรณโรงเรยนบานดได

2. เพอสรางความรความเขาใจกบผบรหาร คณะคร ตลอดจนนกเรยน ไปสการปฏบตได

อยางมประสทธภาพ ตามการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

3. เพอใหครผสอน ผเรยนเขาใจ และทราบแนวทางการปฏบตตนดานบรรยากาศการเรยนการ

สอนตามการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

4. ผเรยนสามารถเรยนรและน าเอาการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานไปสการปฏบตใน

ระดบโรงเรยนได



1. ศกษากจกรรมการสอนประจ าหนวยท 6






4. ท าแบบประเมนตนเองหลงเรยนหนวยท 6

262




3. หนงสอ/บทความ/เวบไซตทเกยวกบบทบาทผสอนในการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน




2. ประเมนผลจากการศกษาเปนกลมและงานทก าหนดใหท าในแผนกจกรรม


263

ตอนท 1

บทน า

1. หลกการและเหตผล

การศกษาของประเทศไทยนนสวนใหญเปนการศกษาทมง “ใส” เนอหาใหผเรยน (Input-based

Education) นกเรยนนกศกษาควรจะตองมความรอะไร กจะ “ใสความร” (Input) เขาไป โดยวธการ

“บรรยาย” ใหฟง และบงคบใหจ าดวยการ “สอบ” การเรยนรของนกเรยนนกศกษาไทยจงเปนหรอการ

เรยนรจากการฟงบรรยาย (Lecture-based Learning) โดยอาจารยเปนศนยกลางของการศกษา (Teacher-

centered) การศกษาเชนนมงการ “จ า” ไมไดมงทการ “คด” เพราะถาหากวา “คด” แลวไมเหมอนอาจารย

และตอบขอสอบตางจากทอาจารยสอนกจะไมไดคะแนนสงทท าใหมนษยเหนอกวาสงมชวตชนดอน

ทงหมดในโลกใบนกเพราะมนษยมความสามารถในการ “คด” เมอคดเปนกวเคราะหปญหาไดหาสาเหต

ได และหาทางแกปญหาตางๆ ไดแตเรากลบใหนกเรยนนกศกษาของเรา “จ า” โดยไมมงให “คด”

การศกษาไทยจงไมสามารถสราง “คน” ทมความเขมแขงใหกบสงคมไดตอใหมความรกใชความรไม

เปน และมกจะใชความรโดยไมรบผดชอบบางทปญหาทงหมดของเราอาจจะมสาเหตงายๆ คอ เราเองก

ลม “คด” ไปวา “เปาหมาย” หรอ “ผลลพธ” ของการศกษาคออะไรการศกษาไทยจงไมไดมงผลลพธ แต

มงใสความรโดยครและอาจารยเปนศนยกลาง ถาจะแกปญหาการศกษาของประเทศไทยจะตองเปลยน

จากการศกษาทมงการใสความร (Input-based Education) ใหเปนการศกษาทมงผลลพธ (Outcome-

based Education) โดยผเรยนเปนศนยกลาง (Student-centered) และอาจารยเปนผจดกระบวนการ

(facilitator) เพอใหนกศกษาได “เรยนร” และถาเขาใจความขอนการบรรยายกจะเปนเพยง “กจกรรม”

หรอวธการหนงเทานนในการพาผเรยนไปส “ผลลพธ” การเรยนรกจะเปลยนจากการเรยนรโดยการฟง

บรรยาย (Lecture-based Learning) เปนการเรยนรโดยการใชกจกรรมหรอการลงมอปฏบต (Activity-

based Learning หรอ Active Learning) ซงมวธการและเทคนคตางๆ มากมาย โดยวธการทส าคญทสดก

คอ “การใชปญหาเปนฐานในการเรยนร” (Problem-based Learning) นนเอง และนอกจาก “การใช

ปญหาเปนฐานในการเรยนร” ยงม “การท าโครงงานเปนฐานในการเรยนร” (Project-based Learning)

264

และการเรยนรโดยการบรการสงคม (Service Learning) ซงลวนแตเปนการเรยนรโดยการใชกจกรรม

หรอการลงมอปฏบต (Activity-based Learning หรอ Active Learning)ทเปนวธการเรยนรของการศกษา

ทมงผลลพธ(Outcome-based Education)ทงสนเราสามารถสรปหลกการพนฐานของ “การศกษาทมง

ผลลพธ” (Outcome-based Education) “การใชกจกรรมเปนฐานในการเรยนร” (Activity-based

Learning) และ "การใชปญหาเปนฐานในการเรยนร" (Problem-based Learning) (ปรญญา เทวา

นฤมตรกล, 2556)

การใหการศกษาส าหรบศตวรรษท 21 ตองเปลยนแปลงทศนะ (perspectives) จากกระบวน


และโลกความเปนจรงเปนศนยกลางของกระบวนการเรยนร เปนการเรยนรทไปไกลกวาการไดรบ

ความรแบบงายๆไปสการเนนพฒนาทกษะและทศนคต ทกษะการคด ทกษะการแกปญหาทกษะ

องคการ ทศนคตเชงบวก ความเคารพตนเอง นวตกรรม ความสรางสรรคทกษะการสอสาร ทกษะและ

คานยมทางเทคโนโลย ความเชอมนตนเองความยดหยน การจงใจตนเอง และความตระหนกใน

สภาพแวดลอม และเหนออนใดคอ ความสามารถใชความรอยางสรางสรรค (the ability to handle

knowledge effectively in order to use it creatively) ถอเปนทกษะทส าคญจ าเปนส าหรบการเปน

นกเรยนในศตวรรษท 21 ถอเปนสงททาทายในการทจะพฒนาเรยนเพออนาคต ใหนกเรยนมทกษะ

ทศนคต คานยม และบคลกภาพสวนบคคล เพอเผชญกบอนาคตดวยภาพในทางบวก (optimism) ทมทง

ความส าเรจและมความสข (St George’s College. (n.d.), 2013)

การตระหนกถงปญหาดงกลาว น าสการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ.2552-2561)

มงเนนใหคนไทยไดเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ โดยมเปาหมายหลก 3 ประการคอ พฒนา

คณภาพและมาตรฐานการศกษาและเรยนรของคนไทย เพมโอกาสทางการศกษาและเรยนรอยางทวถง

และมคณภาพ สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนของสงคมในการบรการและจดการศกษา และม

กรอบแนวทางการปฏรปการศกษา 4 ประการ คอ พฒนาคณภาพคนไทยยคใหม พฒนาคณภาพคร

ยคใหม พฒนาคณภาพสถานศกษาและแหลงเรยนรยคใหม พฒนาคณภาพการบรหารจดการใหม การ

พฒนาคณภาพคนไทยยคใหม จ าเปนตองสรางและเตรยมเยาวชนของชาตเขาสโลกยคศตวรรษท 21

265

เพอพรอมทจะเผชญกบเหตการณตาง ๆ และสามารถด ารงตนใหอยรอดไดในกระแสโลกาภวตน โดย

ผเรยนจะตองมสมรรถนะทส าคญอนไดแก ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด

ความสามารถในการแกปญหา ความสามารถในการใชทกษะชวต และความสามารถในการในการใช

เทคโนโลย นอกเหนอจากผลสมฤทธทางการเรยนดานเนอหาสาระซงเครองมอและวธการจดการเรยน

การสอนวธหนงทจะชวยเสรมใหเกดคณลกษณะดงกลาว คอ การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสาร หรอไอซท (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2555)

ส าหรบการพฒนาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดโครงการเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษ

ท 21 ในโรงเรยนประถมศกษาขนาดใหญ สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ได

เลอกใชรปแบบการพฒนาบคลากรทางการศกษาโดยพฒนาการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน

(Project-Based Learning) เปนเครองมอหลกในการพฒนาคณสมบตดานการประดษฐคดคนใหกบ

บคลากรทางการศกษาในโครงการมงเนนทจะอธบายความส าคญกรอบแนวคดและแนวปฏบตในการ

พฒนาการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เพอใหผทเกยวของไดใชเปน

แนวทางในการจดการเรยนร ด าเนนการศกษาวจยและเพอพฒนาโครงการและรายละเอยดของ

โครงการ รวมทงคมอประกอบโครงการแตละโครงการ การประเมนประสทธภาพของโปรแกรมและ

เพอหาขอบกพรองในการปรบปรงแกไขจากผลการทดลองในภาคสนามของโปรแกรม

ดวยเหตนคมอการเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน : น าความรสการปฏบต กรณโรงเรยนบานนา

ด จงเปนเครองมอส าคญในการน าความรทไดจากการพฒนาแลวในโครงการพฒนาความรส

กลมเปาหมายทงผบรหารสถานศกษา ครและผเรยน เพอน ามาสการปฏบตในโครงการน าความรสการ

ปฏบต วธการและขนตอนในการด าเนนการวจย ไดด าเนนการโดยวางแผน ก าหนดกลมเปาหมาย

เปนครโรงเรยนบานนากานเหลองและกจกรรมการด าเนนงานตลอดโครงการ จดประชมวางแผน

เตรยมความพรอม จนน าไปสการปฏบตทสงเสรมการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

266

2. ทฤษฎการเรยนรทสนบสนนการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

ทฤษฎการเรยนรทสนบสนนแนวคดการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน คอทฤษฎคอน

สตรคตวสต(Constructivist) ซงเปนทฤษฎทใหความส าคญกบตวผเรยน เชอวาผเรยนสามารถสราง

ความรไดดวยตนเอง จากการมปฏสมพนธกบบคคลอนและสงแวดลอมอยางกระตอรอรน

2.1 กรอบแนวคดของทฤษฎคอนสตรคตวสต (Constructivist)

1. นกเรยนเปนผสรางความรดวย และนกเรยนแตละคนสรางความรดวยวธการทแตกตางกน

รวมทงอาจแตกตางกบแนวทางของผสอน

2. ประสบการณเดมของนกเรยนเปนพนฐานทส าคญของการสรางความรใหมและนกเรยนแต

ละคน มความรและประสบการณเดมทแตกตางกน

3. การมปฏสมพนธกบสงแวดลอม การมประสบการณตรง และการแลกเปลยนความคดเหน

กนของผเรยนมสวนชวยในการสรางความรใหม

4. ครมบทบาทในการจดบรบทการเรยนรตงค าถามททาทายความสามารถ กระตนสนบสนน

ใหนกเรยนเกดการสรางความร และใหความชวยเหลอนกเรยนในทก ๆ ดาน

2.2 สมมตฐานของทฤษฎคอนสตรคตวสต (Constructivist)

ทฤษฎคอนสตรคตวสต มสมมตฐานเกยวกบการสรางความรของนกเรยน ดงน

1. มนษยสรางความรผานกจกรรมการไตรตรอง การสอสาร และการอภปราย ซงท าใหพวก

เขาสรางประสบการณในการแกปญหา โดยมแผนภาพโมเดลการเพมพลงการเรยนรของผเรยน ในการ

อธบายความอยากรอยากเหนการมปฏสมพนธ ความขดแยง การไตรตรอง การจดโครงสรางใหม การ

สรางพลงกบเพอนทางปญญาการเรยนร ดงน

1.1 ความอยากรอยากเหนและความขดแยงเปนกลไกส าคญในการกระตนใหนกเรยนอยาก

เรยน

1.2 การมปฏสมพนธกบเพอนเปนองคประกอบทกอใหเกดความขดแยงทางปญญา

1.3 ความขดแยงทางปญญาน ามาซงการไตรตรอง

1.4 การไตรตรองกระตนใหเกดการจดโครงสรางใหมทางปญญา

267

1.5 จากขอทกลาวขางตนเกดเปนวงจร โดยประสบการณของนกเรยนมผลตอการเกดของ

วงจรและวงจรนเองทท าใหนกเรยนสามารถสรางพลงการเรยนรใหกบตนเอง

2. การสรางความรของนกเรยนแตละคนแตกตางกนและตางจากทผสอนคาดหวงผสอนตอง

ยอมรบและจดการทจะสนบสนนสงทผเรยนคด

3. องคประกอบส าคญในการจดการเรยนร มดงน

3.1 การรวบรวมสงทนกเรยนสรางขนใหเปนไปในแนวทางทถกตอง

3.2 การสรางแรงจงใจภายในเปนปจจยทส าคญในการสรางความร

3.3 การวเคราะหความคดของนกเรยนในกระบวนการเรยนการสอน

ดงนน การจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานครผสอนตองใชเวลาสอนเนอหาสาระใหนอยลง แต

จดเวลาสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองมากขน ครผสอนตองกระตนใหนกเรยนสามารถ

สรางความรไดดวยตนเอง ซงบทบาทการสอนของครผสอนแมจะนอยลง แตบทบาททเพมมากขนของ

ครผสอนคอ ตองมการวางแผนและออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน เตรยมสอ แหลงเรยนรและ

เตรยมค าถามทกระตนใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองไปด าเนนการพฒนาการเรยนรทยดปญหา

เปนฐาน

268

ตอนท 2

บทบาทครในการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

ครผสอน ตองลดบทบาทจากเดมทคอยสอนเนอหา สาระ ใชเวลาในชนเรยนมาก สงการให

นกเรยนไดท าตามทครก าหนด มาเปนผทคอยอ านวยความสะดวก ลดเวลาเรยนเนอหาในชนเรยนให

นอยลง และสงเสรมกระตนใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง กลมเพอนมากขน เพมเวลารจากสอ

เทคโนโลยและแหลงเรยนร หรอกจกรรมสรางสรรคตาง ๆ ทครจดใหทงในและนอกหองเรยน ตาม

ความถนดความสนใจและความตองการของนกเรยน ซงมประเดนส าคญทครผสอนตองค านงถงในการ

จดการเรยนรดงน

1. ครผสอนตองเขาใจแนวคดทวา ผเรยนสามารถสรางองคความรไดดวยตวเอง โดยเชอมโยง

ความรเดมทมอยภายในเขากบการไดลงมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ ดงนนครจงควรน าแนวคดนไปพฒนา

วางแผนการจดกจกรรมการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความรทคงทนและเกดทกษะทตองการ

2. ครผสอนตองตระหนกวาในการจดการศกษาแกนกเรยนนน ควรสงเสรมใหนกเรยนเกดความ

สนใจในการเรยนร และมก าลงในการเรยนร ไมใชเนนแตเพยงเนอหา ความรทจะสอนเทานน

3. ครมบทบาทเปนผแนะน า สรางบรรยากาศและจดสถานการณทกระตนใหนกเรยนเกดการ

เรยนรดวยตนเอง มากกวาการเรยนจากค าบอกของผสอน

4. ครตองจดกจกรรมใหเชอมโยงระหวางผเรยนดวยกน ผเรยนกบคร และครภายในสถานศกษา

เดยวกนหรอตางสถานศกษา ระหวางสถานศกษา และสถานศกษากบชมชน เพอสรางสภาพแวดลอมใน

การเรยนรทเปนประโยชน ใหนกเรยนไดลงมอปฏบตอนจะกอใหเกดประสบการณตรงกบนกเรยน

5. ครมบทบาทในการจดกจกรรมการเรยนรในลกษณะการเรยนรแบบรวมมอระหวางนกเรยน

กบครและนกเรยนกบนกเรยนดวยกน เพอฝกทกษะการท างานเปนทม การเรยนรดวยตนเอง และ

ทกษะส าคญอน ๆ ทเกยวของ

6. ครออกแบบ สรางสรรคกจกรรมการเรยนร จดสภาพแวดลอมใหเออตอการเรยนรดวยตนเอง

ของผเรยนมากกวาการเปนผถายทอดความรหนาหองเพยงอยางเดยว

269

7. ครผสอนควรสอนใหนกเรยนเกดความเขาใจเกยวกบมโนทศน และแนวคดทส าคญมากกวา การทองจ าได 8. ครผสอนควรกระตนใหนกเรยนเหนคณคา มทศนคตทด และสามารถน าความรไปประยกตใช ในชวตจรง มากกวาทจะน าความรไปใชในการสอบเทานน 9. ครผสอนควรสอนใหนกเรยนเหนภาพรวมของเนอหาและเขาใจการเชอมโยงกนของเนอหามากกวาทจะสอนเนอหาแยกกนเปนเรองๆ 10. เนนทกระบวนการของการเรยนรของนกเรยนมากกวาการเนนไปทผลการเรยนรเพยงอยางเดยว 11. สงเสรมใหนกเรยนคดอยางมวจารณญาณโดยการใชค าถามกระตน มากกวาการใหนกเรยนปฏบตตามค าสงเทานน 12. ครเอาใจใสผเรยนเปนรายบคคล และแสดงความเมตตาตอผเรยนอยางทวถง 13. ครจดกจกรรมและสถานการณเพอสงเสรมใหผเรยนไดแสดงออกและคดอยางสรางสรรค 14. ครสงเสรมใหผเรยนฝกคด ฝกท า และฝกปรบปรงตนเอง 15. ครสงเสรมกจกรรมแลกเปลยนเรยนรจากกลม พรอมทงสงเกตสวนดและปรบปรงสวนดอยของผเรยน 16. ครใชสอและแหลงเรยนรทหลากหลายและเชอมประสบการณกบชวตจรงเพอฝกการคดการแกปญหา และการคนพบความร 17. สงเสรมใหนกเรยนมความกระตอรอรนและเรยนรไดดวยตนเอง มากกวาการทนกเรยนเรยนรจากการท าแบบฝกหดและทองจ า 18. ค านงถงความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยน ทงในดานความเหมาะสมกบนกเรยนมากกวาการใชวธสอนแบบเดยวกนกบนกเรยนทงหมดทกคน 19. ใชวธการประเมนผลทหลากหลาย และเปนการประเมนตามสภาพจรง ในการวเคราะหคณภาพและพฒนาการของนกเรยนมากกวาการประเมนนกเรยนจากการสอบเทานน

270

ตอนท 3

แนวทางการด าเนนงาน เมอไดกรอบแนวคดจากการสงเคราะหและขอเสนอแนะจากผเชยวชาญตามภาพขางตนแลว จะ

เหนโครงการทด าเนนการเปนโครงการแรกคอ โครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายการทดลอง

โดยไดประเมนปฏกรยา ประเมนความร และถอดบทเรยนหลงการด าเนนการตามโครงการท 1 ผล

จากการพฒนาความรในโครงการท 1 น ามาสโครงการท 2 คอ โครงการน าความรสการปฏบต เพอ

น าไปพฒนาเครองมอประเมนการวจยทก าหนดไวใน 2 กรณ คอ ผลการเปรยบเทยบบรรยากาศการ

เรยนการสอน กอน-หลงทดลอง แยกเปน 3 ประเดน และผลการเปรยบเทยบพฤตกรรมการเรยนร กอน-

หลงการทดลอง แยกเปน 2 ประเดน โดยชดเครองมอดงกลาวเปนชดเครองมอทชวยสงเสรมครในการ

พฒนาการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานใหสอดคลองกบการเรยนรในศตวรรษท 21

วธการด าเนนการตามโครงการน าความรสการปฏบต

1. ประชมชแจงรายละเอยดการด าเนนงานระหวางการปฏบตโครงการน าความรสการปฏบต ในโรงเรยนบานนาด พรอมกบวางแผน ก าหนดกลมเปาหมายการประชม ผเขารวมประชม และ

กจกรรมการด าเนนงาน โดยคณครทกทานรวมกน ดงนนกลมเปาหมายการทดลองทเปนครผสอนม

จ านวน 16 คน ไดรวมกนก าหนดเปาหมาย ของการพฒนาการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานกอนการ

ด าเนนกจกรรม ใหมการประเมนตนเองโดยมเครองมอทตองท าการประเมนดงน แบบประเมน

ปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรสการปฏบต การประเมนความมประสทธภาพของโปรแกรมท

ก าหนดไวประกอบดวย แบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน และแบบประเมนพฤตกรรมการ

เรยนรของนกเรยน

2. การเตรยมความพรอมโดยเชญนางนตยา หลาทธรกล ศกษานเทศกช านาญการพเศษเปน

ผบรรยายและบทบาทผสอนในการจดการเรยนรโดยยดปญหาเปนฐาน นางอทมพรพต สคนธาภพฒน

กล ศกษานเทศกช านาญมาใหความรทส าคญเกยวกบการเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน และบทบาท

ครผสอนในการใชคมอหนวยท 6 การเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน : น าความรสการปฏบต กรณ

โรงเรยนบานนาด พรอมทงมอบคมอใหแกผรวมโปรแกรมไดศกษาและจดบนทกลงในเอกสาร

271

3. การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน โดยผเขารวมโปรแกรมไดศกและ

พฒนาตนเองดวยรปแบบการศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคน การสงเกตและการ

ประเมนแลวในโครงการท 1 หลงจากนนการด าเนนกจกรรมการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานกบ

ผเรยนกบการจดกจกรรมของผสอนทง 8 กลมสาระการเรยนละขนตอน

4. ใหกลมเปาหมายการทดลองและผทมสวนเกยวของ เรมด าเนนการตามคมอหนวยท 6 ของ

โครงการท 2 ชวงเดอนธนวาคม 2558 - เมษายน 2559 โดยใชชวงชวโมงการจดกจกรรมลดเวลา

เรยน เพมเวลาร เวลา 14.00 – 16.00 น. ของทกวน หลกการน าลงไปทดลองใชกบผเรยนคอ นกเรยน

ระดบชนประถมศกษาปท 1-3 จดกจกรรมโครงงานตามกลมสาระการเรยนรทคณครมอบหมายใหตาม

ความเหมาะสมของระดบความร ศกยภาพของผเรยนตามชวงวยของนกเรยน สวนนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 4-6 นน ครผสอนจดกจกรรมการเรยนรทยดโครงงานในชวโมงกจกรรมลดเวลาเรยน

เพมเวลาร

แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานในชวโมงเรยนกจกรรมลดเวลาเรยน

เพมเวลารระดบชนประถมศกษา เวลาเรยนรายวชาพนฐาน และรายวชาเพมเตม 880 ชวโมง/ป หรอ

เวลา 22 ชวโมง/สปดาห และเวลากจกรรมพฒนาผเรยน 120 ชวโมง/ป หรอ 3ชวโมง/สปดาห รวมเวลา

เรยนตามโครงสรางหลกสตรทงสน 1,000 ชวโมง/ป หรอ 25 ชวโมง/สปดาห หรอ 5ชวโมง/วน

โดยทวไปโรงเรยนจะเรยนตามโครงสรางหลกสตรถงชวโมงสดทาย เวลา 14.30 น. และเลกเรยน เวลา

15.30 น. นกเรยนจะมเวลาอยโรงเรยนอก ๑ ชวโมง/วน รวมเวลาทงสน ๖ ชวโมง/วน ซงสามารถจด

ตารางเรยนทเออตอการจดกจกรรม ไดดงน

272

เวลา กจกรรมการเรยนร

ชวงเชา

08.30 น. – 11.30 น.

จดใหเรยนรายวชาพนฐานและรายวชาเพมเตม 8 กลมสาระการเรยนร หรอ

เรยนเนอหา สาระ ภาควชาการ

พกกลางวน 11.30 น. – 12.30 น. พกรบประทานอาหารกลางวน

ชวงบาย

12.30 น. – 14.30 น.

- จดใหเรยนรายวชาพนฐานและรายวชาเพมเตม ๘ กลมสาระการเรยนร และ

ภาคปฏบต

- กจกรรมพฒนาผเรยน จดเปนกจกรรม “ลดเวลาเรยน

เพมเวลาร” (จดกจกรรมการเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน)

14.30 น. –15.30 น. ปฏบตกจกรรม “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” (จดกจกรรมการเรยนรทยด

โครงงานเปนฐาน)

หมายเหต : ผสอนสามารถยดหยน ปรบเวลาไดตามความเหมาะสม และตามบรบทของชนเรยน

273

ตอนท 4

ขนตอนการด าเนนกจกรรม

ในการด าเนนงานตามคมอน นใหน ากระบวนการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานท

ประกอบดวย 7 ขนตอนไปปฏบตไดแกขนตอนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ (Clarifying Unfamiliar

Terms)ขนตอนท 2: ระบปญหา (Problem Definition)ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm)ขนตอนท

4: วเคราะหปญหา (Analyzing the Problem) ขนตอนท 5: สรางประเดนการเรยนร (Formulating

Learning lssues)ขนตอนท 6: คนควาหาความรดวยตนเอง (Self-study)ขนตอนท 7: รายงานตอกลม

(Reporting)

ขนตอนการด าเนนกจกรรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

อธบายค าศพททไมเขาใจ

ระบปญหา

ระดมสมอง

วเคราะหปญหา

สรางประเดนการเรยนร

คนควาหาความรดวยตนเอง

รายงานตอกลม

ถอดบ

ทเรยนห

ลงการด

าเนนก

จกรรมต

ามข น

ตอนพ

ฒนาการเรย

นร

ทยดป

ญหาาน

เปนฐ

านหล

งการด าเนนง

านแต

ละข น

ตอน

วเคราะหสภาพ บรบทของเนอหารายวชาแตละกลมสาระการเรยนร และสภาพหองเรยน ผเรยน

274

ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน มรายละเอยดดงน

ขนตอนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ (Clarifying Unfamiliar Terms) กลมผเรยนรวมกนท า

ความเขาใจค าศพทและขอความทปรากฏอยในโจทยปญหาใหชดเจน

ขนตอนท 2: ระบปญหา (Problem Definition) กลมผเรยนรวมกนระบปญหาหลกทปรากฏ

ในโจทยปญหาและตงค าถามจากโจทยปญหา

ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm) กลมผเรยนระดมสมองจากค าถามทรวมกนก าหนด

ขน โดยอาศยความรเดมของสมาชกกลมทกคน โดยถอวาทกคนมความส าคญ ดงนนจะตองรบฟงซงกน

และกน

ขนตอนท 4: วเคราะหปญหา (Analyzing the Problem) กลมผเรยนอธบายวเคราะหปญหา

และตงสมมตฐานทเชอมโยงกนกบปญหาทไดระดมสมองกน ชวยกนคดอยางมเหตผล สรปเปนความร

และแนวคดของกลม

ขนตอนท 5: สรางประเดนการเรยนร (Formulating Learning lssues) กลมผเรยนก าหนด

วตถประสงคการเรยนร เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว นอกจากนกลมผเรยนจะ

รวมกนสรปวาความรสวนใดรแลวสวนใดทยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตมเพออธบายปญหา

นน

ขนตอนท 6: คนควาหาความรดวยตนเอง (Self-study) กลมผเรยนคนควา หาค าอธบายตาม

วตถประสงคการเรยนรโดยรวบรวมขอมลความรและสารสนเทศจากสอและแหลงการเรยนรตางๆ เชน

หองสมด อนเตอรเนต ผร ฯลฯ เพอคนหาค าตอบใหบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไวและเปนการ

พฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง

ขนตอนท 7: รายงานตอกลม (Reporting) กลมผเรยนน ารายงานขอมลหรอสารสนเทศใหมท

ไดจากการคนควาเพมเตมอภปราย วเคราะห สงเคราะห เพอสรปเปนองคความร และน ามาเสนอตอ

กลมในแตละประเดนการเรยนร

275

ภาพท 1 จดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

276

ตอนท 5 ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเพอการน าไปปรบใชในการจดกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน

ในแนวทางปฏบตโครงการน าความรสการปฏบต จะเหนบทบาททง 2 ฝาย ผสอนจะตอง

ตระหนกอยเสมอวาแนวคดการจดการเรยนการรเปนส าคญ เปนแนวคดทใหผเรยนมบทบาทส าคญใน

การเรยนรโดยการมสวนรวม อยางตนตว กระตอรอรน ในการเรยนทงในดานรางกาย สตปญญา สงคม

และอารมณ สรางความรเพอใหการเรยนรนนมความหมายโดยใชการสรรคสรางความร กระบนการ

กลมและการเรยนแบบรวมมอกนเรยนร ความพรอมในการเรยนรกระบวนการถายโอนการเรยนร โดย

เนนใหผเรยนมทกษะในการแสวงหาความร ไดใชทกษะกระบวนการคดรวมกบการแสวงหาความร ซง

อาจจะเปนการเรยนรโดยใชวธใดวธหนงมาบรณาการกนเพอใหเหมาะสมและเกดประโยชนสงสดตอ

ผเรยน

1. ก าหนดและแหลงเรยนร เพอใหการใชสอการเรยนการสอนแตละครงเกดประสทธภาพตอ

การเรยนรการสอนสงสด ตองเลอกใชสอและแหลงการเรยนรทเหมาะสม

2. ก าหนดวธการประเมนผลการเรยนรและพฒนาการของผเรยนอยางตอเนองตามสภาพจรง

โดย การก าหนดสงทตองวดใหชดเจน ,มกจกรรมหรองานทใชในการประเมนเปนจรงเพอประเมน

ความสามารถของผเรยน ,ผถกประเมนตองใชการตดสนใจและความคดรเรม ในสถานการณทจ าลอง

ขน ,เปดโอกาสอยางเหมาะสมใหกบผเรยนทจะฝกซอม ฝกหด ปรกษาความรจากแหลงตาง ๆ ให

ผเรยนมสวนรวมในการก าหนดเกณฑการประเมนทชดเจน , ใชผลการประเมนความกาวหนาในการ

เรยนรของผเรยนเปนรายบคคล/กลม , มการประเมนใหผเรยนทราบเพอการปรบปรง

3. กจกรรมการเรยนการสอนทใชรปแบบวธเทคนคตาง ๆ ประกอบกบสอแหลงการเรยนรการ

วดประเมนผลและการจดบรรยากาศกบสงแวดลอมทเกอกลเอออ านวยใหผเรยนไดรบประสบการณ

การเรยนรตามทตงเปาหมายไว

277

4. น าไปใชและประเมนเพอปรบปรง ผสอนควรจะตองประเมนตนเองวาทสอนไป

แลวสอนแบบใดไดผลอยางไรเพอจดการเรยนการสอนใหเนนผเรยนตามตวบงชของการจดการเรยนรท

เนนผเรยนเปนศนยกลาง

278

ภาคผนวก

279

แบบบนทกกจกรรมการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน เรอง ..............................................................

ปการศกษา 2558 โรงเรยนบานนาด

หลกการและเหตผล ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

วตถประสงค การจดกจกรรมการเรยนรทยดโครงงานเปนฐาน เรอง ........................................................ มวตถประสงค ดงน 1. ...................................................................................................................................... 2. .................................................................................................................................... 3. ..................................................................................................................................... เปาหมาย จากวตถประสงคดงกลาว สามารถก าหนดเปาหมายการจดกจกรรม ไดดงตอไปน เปาหมายเชงปรมาณ ................................................................................................................................................................... เปาหมายเชงคณภาพ ................................................................................................................................................................... ขนตอนการปฏบตงาน ขนตอนท 1 อธบายศพททไมเขาใจ ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................

ขนตอนท 2 ระบปญหา ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................

280

ขนตอนท 3 ระดมสมอง ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................

ขนตอนท 4 วเคราะหปญหา ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................

ขนตอนท 5 สรางประเดนการเรยนร ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................

ขนตอนท 6 หาความรดวยตนเอง ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................

ขนตอนท 7 รายงานตอกลม ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ระยะเวลาในการจดกจกรรม ................................................................................................................................................................... สถานทจดกจกรรม ................................................................................................................................................................... ผลทคาดวาจะไดรบ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ลงชอ.....................................................ครทปรกษากจกรรม (………………………………..)

281

แนวทางการปรบปรงการสอนโครงการน าความรสการปฏบต โรงเรยนบานนาด

1. ปญหาในการเรยนการสอน ..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

2. วธการแกปญหา ..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

3. แนวทางปรบปรงการสอนและสอการเรยนการสอนทควรน ามาปรบปรง ..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

ลงชอ..........................................................ครผสอน

(......................................................................)

วนท............เดอน...................พ.ศ. ...............

282

แบบบนทกผลกจกรรมโครงการน าความรสการปฏบต ชอกจกรรม.......................................หมวด..................................กลมกจกรรมท......................................

๑. การจดกจกรรม

สปดาหท วน/เดอน/ป กจกรรมทจด จ านวนนกเรยน

มาครบ มาไมครบ........................ ...........................................

มาครบ มาไมครบ........................ ...........................................

มาครบ มาไมครบ........................ ...........................................

๒. สรป จ านวนนกเรยนทเขารวมกจกรรม……………..คน คดเปนรอยละ.............................

จ านวนนกเรยนทไมเขารวมกจกรรม…………..คน คดเปนรอยละ............................ ๓. ปญหาและอปสรรคในการจดกจกรรม ………………………………………………………………………………….…………………………………………………….………………………………………………………………………… ๔. ขอเสนอแนะหรอแนวทางแกไข ………………………………………………………………………………….…………………………………………………….…………………………………………………………………………

ลงชอ.................................ครทปรกษากจกรรม ลงชอ.......................................ครทปรกษากจกรรม (……………………………..) (………………………………..)

283

แผนการก ากบตดตามโครงการน าความรสการปฏบต

ล าดบ การปฏบตงาน

1. ก ากบดแล

การด าเนนงาน

ตาม

กระบวนการท

สรางคณคาใน

ตวชวดท

1.2.11 ซงม

ความ

สอดคลอง

บางสวนของ

ตวชวดท 1.5.2

กระบวนการด าเนนงานของโครงการน าความรสการปฏบตและก าหนดการตดตามความกาวหนา

ขอก าหนดทส าคญ กระบวนการด าเนนการ ก าหนดการตดตาม

1. ครมความรความเขาใจ

เทคนควธการสอนแบบ

ใชปญหาเปนฐานใน

หองเรยนศตวรรษท 21

- มนโยบายจดกจกรรม/โครงการทเนนผเรยนเปนส าคญเปน

ประจ าทกป

- จดท าคมอสงเสรมการปฏบตใหสอดคลองกบกระบวนการ

สรางคณคา : การน าความรสการปฏบต

ธนวาคม 2558 -

เมษายน 2559

2. ครวเคราะหศกยภาพ

ผเรยน

- ครด าเนนการวเคราะหศกยภาพของผเรยนและเขาใจผเรยน

เปนรายบคคลตลอดจนน าผลการวเคราะหศกยภาพมาปรบปรง

แผนการสอนแตละรายวชาแตละภาคการศกษาไดอยาง


- สงเสรมใหครจดท าแบบสอบถามเกยวกบประเดนปญหาการ

เรยนของนกเรยน เพอน าผลของขอมลมาวเคราะหสรปประเดน

พฒนาปรบปรงการเรยนการสอนใหสอดคลองกบกลมผเรยน

มากขน



3. นกเรยนจดท า

แผนการสอนทเนนผเรยน

เปนส าคญ

- ครจดประสบการณการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

- ครใชเทคโนโลยในการพฒนาการเรยนรของตนเองและผเรยน

- ประชมชแจงการจดท าแผนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน



4. สงเสรมใหอาจารย

จดท าวจยในชนเรยนเพอ

พฒนาการเรยนการสอน

- ผบรหารมนโยบายใหทนสนบสนนการท าวจยในชนเรยน



5. ประเมนประสทธภาพ

การสอน

- วเคราะหและประเมนกระบวนการสอนแบบใชปญหาเปน

ฐาน


284


นรมล ศตวฒ. (2548). การพฒนาหลกสตร. กรงเทพ : ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง.

มณฑรา ธรรมบศย. (2545). การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem-Based Learning),

วชาการ. 2(กมภาพนธ), 11-17.

285

บทท 6 สรปผล อภปรายผลการวจยและขอเสนอแนะ

การวจยและพฒนาในครงน มวตถประสงค 1) เพอพฒนาโปรแกรมการเรยนรทยดปญหา

เปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทประกอบดวยโครงการและรายละเอยดของโครงการ รวมทงคมอประกอบโครงการแตละโครงการ 2) เพอประเมนประสทธผลของโปรแกรมและเพอหาขอบกพรองในการปรบปรงแกไขจากผลการทดลองในภาคสนามของโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กลมเปาหมายของการวจย คอ ครผสอน โรงเรยนบานนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 หลงจากพฒนาโปรแกรมไดมการน าโปรแกรมไปทดลองในภาคสนามเพอตรวจสอบประสทธผลโดยก าหนดระยะเวลาในการด าเนนการทดลอง โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในภาคสนาม ไวเปนเวลา 1 ภาคเรยน คอ ภาคเรยนท 2/2558 ผวจยขอเสนอผลดงน จากผลการด าเนนงานวจยทน าเสนอในบทท 4 ผวจยขอน ามาสรปผลเพอการอภปรายผลในประเดนส าคญและในประเดนเกยวกบสมมตฐานการวจยทก าหนดไวดงน

ผลการตรวจสอบกรอบแนวคดเพอการวจยทงดานเนอหาและดานกระบวนการวจย ผเชยวชาญเหนดวยกบกรอบความคดดงกลาว โดยเฉพาะเหนดวยกบขนตอนของการเรยนรทยดปญหาเปนฐานทเปนผลจากการศกษา วเคราะห และสงเคราะหของผวจย 6 ขนตอน คอ ขนตอน ขนตอนท 1 การตรวจสอบแนวคดเชงทฤษฎของโปรแกรมเปนการตรวจสอบกรอบแนวคดเชงทฤษฎ (theoretical framework) โดยผทรงคณวฒ ขนตอนท 2 การจดท าคมอประกอบโปรแกรม ขนตอนท 3 การตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไข การตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมและการปรบปรงแกไขจะท าเปน 2 ระยะ ดงน การตรวจสอบภาคสนามเบองตนและการปรบปรงแกไข (preliminary field checking and revision) โดยการอภปรายกลมเปาหมาย (focus group discussion) แลกเปลยนความคดเหน เพอใหไดขอเสนอแนะทจะเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไข 2.การตรวจสอบภาคสนามครงส าคญและการปรบปรงแกไข (main field checking and revision) หลงจากปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะในระยะท 1 แลวผวจยน าไปตรวจสอบโดยวธการอภปราย

286

กลมเปาหมาย (focus group discussion)แลกเปลยนความคดเหน เพอใหไดขอเสนอแนะทจะเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไข ขนตอนท 4 การสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนามการสรางเครองมอเพอการทดลองโปรแกรมในภาคสนาม ขนตอนท 5การทดลองโปรแกรมในภาคสนาม (trial) การทดลองโปรแกรมในภาคสนามใชระเบยบวธวจยแบบ pre-experimental มกลมทดลอง 1 กลม มการทดสอบกอนและหลงการทดลอง (one group pretest-posttest design) กลมเปาหมายในการทดลอง ขนตอนท 6 การเขยนรายงานการวจยและการเผยแพรผลงานวจยและเหนดวยกบการก าหนดใหมโครงการ 2 โครงการ คอ โครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย และโครงการน าความรสการปฏบต โดยมขอเสนอแนะทส าคญและไดมการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะนน คอ ผเชยวชาญมความเหนดวยกบกรอบแนวคดการวจยดานกระบวนการ แตมความเหนใหปรบปรง การเขยนบรรยายการวจยและพฒนาทมหลกการส าคญทผวจยน ามาใชในการวจยยงไมเชอมโยงถงประเดนหลก ล าดบขนตอนในแตละโครงการไมสอดคลองกบกรอบแนวคดการวจยดานกระบวนการ ในการเขยนรายละเอยดแตละขนตอนควรใหมความสอดคลองสมพนธกนสอความหมายกบหวขอของแตละกรอบแนวคดอยางชดเจน การจดวางขนตอนแตละขนตอนในกรอบแนวคดควรค านงถงล าดบความส าคญของกระบวนการทตองด าเนนกอนหลงใหถกตอง การสรางรายละเอยดในแตขนตอนไมควรเขยนเนอหาทยดยาวมากเกนไปไมใชค าฟมเฟอยควรเขยนเนอหาทกระชบและสอความหมายชดเจน ควรค านงการวางต าแหนงของลกศร การจดวางกรอบแนวคดใหสอดคลองสมพนธกน และควรเพมคมอโครงการน าความรสการปฏบตในโครงการท 2

ผลจากการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจยดงกลาว ผวจยสรางและออกแบบคมอประกอบโครงการน าความรสการปฏบต จ านวน 1 หนวยการเรยนร คอ แนวทางโครงการน าความรสการปฏบต 2) โดยมความคดเหนสอดคลองกนวาโครงสรางความสมพนธของโปรแกรมพฒนาการเรยนรมความเหมาะสมดแลว เพราะสามารถมองเหนภาพไดตลอดทงแนว สามารถด าเนนกจกรรมไดงาย และสะดวกตอการตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ เนองจากในรายละเอยดของกรอบแนวคดก าหนดแนวทางในการประเมนผลโดยพจารณาจากกระบวนการวจยในแตละโครงการ ตลอดจนมการน าเสนอแหลงขอมลและวธการตรวจสอบไวดวย

1) ผลการจดท าคมอประกอบโปรแกรม กรณโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย (โครงการท 1) ไดคมอประกอบโครงการ จ านวน 5 หนวยการเรยนร ประกอบดวย 1. การเรยนรและหองเรยนในศตวรรษท 21 2. ความหมายและขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 3. บทบาทผเรยนและผสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4. การสรางและพฒนาโจทยปญหาการจดการเรยนร

287

โดยใชปญหาเปนฐาน 5. การประเมนผลการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน โดยแตละหนวยการเรยนร มองคประกอบของการเขยนคมอ ดงน หลกการคอ ผวจยไดด าเนนการศกษารายละเอยดของงานจากเอกสารทตองการสรางคมอ สงเกตการณ ปฏบตงานจรง จดท ารายละเอยดแตละขนตอน ใหผเชยวชาญ ผปฏบตงานอาน และรวบรวมขอเสนอแนะเพอปรบปรงคมอใหเกดประสทธภาพสงสดองคประกอบของคมอแตละหนวยมดงน แนวคด วตถประสงค กจกรรมการเรยน การสอน สอการสอน แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน เนอหา แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน เฉลยค าตอบแบบประเมนผลตนเอง และบรรณานกรม กรณโครงการน าความรสการปฏบต ไดคมอประกอบโครงการ จ านวน 1 หนวยการเรยนร ประกอบดวย แนวปฏบตโครงการน าความรสการปฏบต

2) ผลการตรวจสอบคณภาพของคมอประกอบโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย และโครงการน าความรสการปฏบต 2 ระยะ คอ การตรวจสอบเบองตนและการปรบปรงแกไข และ การตรวจสอบครงส าคญและการปรบปรงแกไขโปรแกรม โดยการอภปรายกลมเปาหมาย พบวา คมอประกอบโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมายและโครงการน าความรสการปฏบต ทกหนวยการเรยนร มองคประกอบของคมอ มการน าเสนอเนอหา นาสนใจ มความสอดคลอง ทเหมาะสมและเปนประโยชน โดยมขอเสนอแนะทส าคญและไดมการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะนน คอ

1) การเรยงล าดบแนวคดพนฐานใหมตามล าดบความส าคญ 2) การเรยงล าดบการด าเนนการของสถานควรเรยงล าดบใหสอดคลองกบการปฏบตจรง 3) ควรเพมค าบรรยายใตรปทน ามาลงในคมอและใหสอดคลองกบเนอหา 4) เพม นกเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร พ.ศ. 2551 และพงพอใจตอการ

จดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 5) ตดขอ ขอมลรายงานการประเมนการเปลยนแปลงและการน าทกษะใหมไปใชในการ

ปฏบตงาน” ออกเพราะไมใชแหลงพสจนกจกรรมและทรพยากรทใช

ผลจากการตรวจสอบ มประเดนทผวจยไดน าไปใชเพอการปรบปรงคมอ ดงน 1) เรยงล าดบแนวคดพนฐานใหมตามล าดบความส าคญ 2) เรยงล าดบการด าเนนการของสถาน ตามขอเสนอแนะ 3) เพมค าบรรยายใตรปทน ามาลงในคมอและใหสอดคลองกบเนอหา 4) เพมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรพ.ศ. 2551 ความพงพอใจตอการจดการเรยนร

และตดขอมลรายงานการประเมนการเปลยนแปลงและการน าทกษะใหมไปใชในการปฏบตงาน

288

3) ผลการสรางและตรวจสอบคณภาพของเครองมอเพอใชในการทดลองในภาคสนาม ปรากฏผล ดงน 3.1) แบบประเมนปฏกรยาของกลมเปาหมายตอโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย (โครงการท 1) จ าแนกออกเปน 2 ดาน คอ 1) การด าเนนงาน ประกอบดวยกจกรรม การประชมชแจง การวางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตน 2) การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย ประกอบดวยกจกรรม การฝกอบรมเขม (intensive training) การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคน มลกษณะเปนแบบสอบถามแบบมาตราประมาณคา 5 ระดบ ซงไดรบการตรวจสอบคา IOC จากผเชยวชาญแลว ทกขอค าถามมคา IOC เกนเกณฑ 0.50 และเมอน าไปทดลองใช (try out) กลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมายในการทดลองจ านวน 30 ราย มคาความเชอมน (reliability) โดยรวมเทากบ จ าแนกเปนรายดาน 1) ดานการด าเนนงานมคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.92 และ 2) ดานการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายมคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.88 ตามล าดบ ซงเปนคาทเกนเกณฑ 0.70 3.2) แบบถอดบทเรยนหลงการด าเนนงานวจยตามโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย (โครงการท 1) ซงมลกษณะเปนแบบสอบถามแบบปลายเปด (open-ended questionnaire) ประกอบดวย (1) การใชประโยชน (2) ความเปนไปได (3) ความเหมาะสม (4) ความถกตอง (5) อนๆ เมอน าไปทดลองใชกบกลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมายในการทดลองจ านวน 5 ราย พบวา กลมตวอยางสามารถเขาใจความหมายของขอค าถามไดตรงกน สามารถใชเปนแนวในการอภปรายกลมได 3.3) แบบประเมนความรของกลมเปาหมายในการทดลองหลงการด าเนนการวจยตามโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย (โครงการท 1) ซงมลกษณะเปนขอสอบแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก เมอน าไปทดลองใชกบกลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมายในการทดลองจ านวน 30 ราย จากขอสอบจ านวน 40 ขอ มคา p ทผานเกณฑจ านวน 32 ขอ มคา p อยระหวาง 0.23-0.77 และคา r อยระหวาง 0.20- 0.71 และคาความเชอมน() = 0.82 คดเลอกขอสอบตามวตถประสงคการเรยนรของแตละหนวย โดยคดเลอกหนวยละ 4 ขอ รวมท งหมดไดขอสอบจ านวน 20 ขอ น าไปใชกบกลมเปาหมาย 3.4) แบบประเมนปฏกรยาของกลมเปาหมายตอโครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) จ าแนกออกเปน 3 ดาน คอ (1) กจกรรมการวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต (2) การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน (3) การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบตมลกษณะเปนแบบสอบถามแบบมาตราประมาณคา 5 ระดบ ซงไดรบการตรวจสอบคา IOC จากผเชยวชาญแลว

289

ทกขอค าถามมคาเกนเกณฑ 0.50 และเมอน าไปทดลองใช (try out) กลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมายในการทดลองจ านวน 30 ราย มคาความเชอมน (reliability) โดยรวมเทากบ จ าแนกเปนรายดาน 1) กจกรรมการวางแผนโครงการน าความรสการปฏบตมคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.96 (2) การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานมคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.88 และ (3) การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบต มคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.92 ตามล าดบ ซงเปนคาทเกนเกณฑ 0.70 3.5 แบบถอดบทเรยนหลงการทดลอง หรอหลงการสนสดโครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) ซงมลกษณะเปนแบบสอบถามแบบปลายเปด (open-ended questionnaire) ความเหมาะสมของการจดการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เมอน าไปทดลองใชกบกลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมายในการทดลองจ านวน 5 ราย พบวา กลมตวอยางสามารถเขาใจความหมายของขอค าถามไดตรงกน สามารถใชเปนแนวในการอภปรายกลมได 3.6 แบบประเมนประสทธผลของโปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบ

หองเรยนในศตวรรษท 21 ดานบรรยากาศการเรยนการสอน เพอใชทดสอบกอนการทดลองและหลง

การทดลอง ซงจ าแนกออกเปน 3 ดาน คอ (1) ดานสภาพแวดลอม (2) ดานปฏสมพนธระหวางครกบ

นกเรยน (3) ดานปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน มลกษณะเปนแบบสอบถามแบบมาตรา

ประมาณคา 5 ระดบ ซงไดรบการตรวจสอบคา IOC จากผเชยวชาญแลว ทกขอค าถามมคา IOC เกน

เกณฑ 0.50 และเมอน าไปทดลองใช (try out) กลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมายในการทดลองจ านวน

30 ราย มคาความเชอมน (reliability) โดยรวมเทากบ จ าแนกเปนรายดาน (1) ดานสภาพแวดลอมมคา

สมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.82 (2) ดานปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน มคา

สมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.92 และ(3) ดานปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน

มคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.88 ตามล าดบ ซงเปนคาทเกนเกณฑ 0.70

3.7 แบบประเมนประสทธผลของโปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 ดานพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน เพอใชทดสอบกอนการทดลองและหลงการทดลอง ซงจ าแนกออกเปนในดานพฤตกรรมกรรมการเรยนรของผ เรยนมลกษณะเปนแบบสอบถามแบบมาตราประมาณคา 5 ระดบ ซงไดรบการตรวจสอบคา IOC จากผเชยวชาญแลว ทกขอค าถามมคา IOC เกนเกณฑ 0.50 และเมอน าไปทดลองใช (try out) กลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมาย

290

ในการทดลองจ านวน 30 ราย มคาความเชอมน (reliability) โดยรวมเทากบ จ าแนกเปนรายดานพฤตกรรมกรรมการเรยนรของผเรยนนกเรยน มคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.80 ซงเปนคาทเกนเกณฑ 0.70 4) ผลการทดลองในภาคสนาม มผลการวจยตามกระบวนการวจย ดงน 4.1) ผลการด าเนนงานวจยตามโครงการพฒนาความรของกลมเปาหมาย (โครงการท 1) พบวา กลมเปาหมายในการทดลองมปฎกรยาตอโครงการหลงสนสดการด าเนนงาน ดงน สรปผลการประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย มผลการประเมนโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานของการประเมนปฏกรยาพบวา ดานชอโครงการกระตนใหเกดความรวมมอการน าความรสการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 และการทดลองใชระบบชวยยกระดบการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ของกลมเปาหมาย อยในระดบมากทสด สวนรายดานอนๆ อยในระดบมาก มขอคดเหนและขอเสนอจากผลการถอดบทเรยนรวมกน ดงน

1. การใชประโยชน (utility) 1.1 ท าใหการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนเกดการคดวเคราะหเรยนแบบสรางองค

ความรดวยตนเอง แตควรสนบสนนใหครเขามามสวนรวมในการด าเนนการ 1.2 ท าใหทกฝายเหนความส าคญของการเรยนรในศตวรรษท 21 และปฏบตใหสอดคลอง 1.3 ท าใหทราบวาการด าเนนการจะเกดประโยชนสงสดตอโรงเรยนและนกเรยน แตควรจดท า

รายงานใหผมสวนไดเสยทรายเปนชวงๆ 1.4 ควรมการประเมนความรในระหวางปฏบตและหาแนวทางพฒนาอยางตอเนอง 2. ความเปนไปได (feasibility) 2.1 ตองการคมอทสรางในรปแบบสอออนไลนเพอสะดวกตอการพกพาในการศกษาดวย

ตนเอง 2.2 ควรมการจดอบรมพฒนาเกยวกบภาระหนาทการปฏบตงานและความรเกยวกบการจดท า

แผนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2.3 มความคมคาในการด าเนนการ เพราะไมไดงบประมาณเพมเตม เพยงสละเวลามา

ด าเนนการตรวจสอบ ควรก าหนดระยะเวลาในการด าเนนการใหชดเจน 3. ความเหมาะสม (propriety) 3.1 เนอหาในคมอมความเหมาะสมกบระยะเวลาของการด าเนนกจกรรม

291

3.2 ความเหมาะสมเพราะปจจบนผลคะแนนสอบ O-NET ของผเรยนทงประเทศ มผลการเรยนต าทกวชาและผเรยนสวนมากคดวเคราะหไมได ปจจบน สพฐ.ใหความส าคญกบผเรยนในเรองการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนสามารถคดวเคราะหไดด

3.3 ควรก าหนดระยะเวลาในการด าเนนการใหชดเจน 4. ความถกตอง (accuracy) 4.1 ควรจดกจกรรมถอดบทเรยนเปนระยะเพอจะไดขอเสนอแนะน าไปปรบปรงพฒนาผลงาน

ของแตละคนใหมากขน 4.2 ฝายบรหารควรชแจงวาจดมงหมายเพอใหการบรหารวชาการ เปนการชวยเหลอซงกนและ

กนระหวางผปฏบตกบผตรวจสอบและโรงเรยน ไมควรน าขอมลเหลานมาใหคณใหโทษกบผปฏบต 4.3 ควรรายงานตามสภาพจรง ไมควรแตงเตมขอมลใหผดเพยน และผเกยวของควรเปดใจ

กวางรบขอเสนอแนะเพอการปรบปรงการปฏบต 5. อนๆ 5.1 ผรวมโปรแกรมมความพงพอใจตอสภาพแวดลอมทมความไวเนอเชอใจกน 5.2 ผรวมโปรแกรมมความพงพอใจทไดพฒนาความรและรบความรใหม ๆ ในเรองการจดการ

เรยนรทยดปญหาเปนฐาน และกลมเปาหมายในการทดลองมความรหลงสนสดการด าเนนงานตามโครงการ ดงน ผลจากการทดสอบพบวามคาเฉลยเทากบ 16.88 คะแนน มคาเฉลยคดเปนรอยละ 84.40 และกลมเปาหมายทกคนมคะแนนผานเกณฑ จงสามารถสรปไดวากลมเปาหมายแตละรายมความรความเขาใจเกยวกบโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดโครงงานเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เพยงพอในการน าความรไปใชปฏบตจรง

5.2) ผลการด าเนนงานวจยตามโครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) พบวา กลมเปาหมายในการทดลองมปฏกรยาตอโครงการหลงสนสดการด าเนนงาน ดงน สรปผลการประเมนปฏกรยาตอโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย มผลการประเมนโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานของการประเมนปฏกรยาพบวา รายดานทกๆรายอยในระดบมาก

5.3) ผลการถอดบทเรยนรวมกนของกลมเปาหมายในการทดลองหลงการทดลอง หรอหลงการสนสดโครงการน าความรสการปฏบต (โครงการท 2) มขอคดเหนและขอเสนอเกยวกบ

(1) ขนตอนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทม 7 ขนตอน ดงน

292

ขนตอนท 1: อธบายค าศพททไมเขาใจ (Clarifying Unfamiliar Terms) ในขนนการแจงจดประสงคการเรยนร เปนการจดกจกรรมตางๆ เพอแจงจดประสงคการเรยนรของแตละชวโมงใหนกเรยนทราบ โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในกจกรรม อาจจะกจกรรมน าเขาสบทเรยนเชน เลมเกมส รองเพลง ด youtube เปนตน ซงผลการจดกจกรรมการแจงจดประสงคการเรยนรในทกชวโมง สรปไดวานกเรยนทกคนตงใจฟงการแจงจดประสงคการเรยนรทงจากเพอนอานใหฟง ท าใหนกเรยนเขาใจจดประสงคการเรยนรของแตละชวโมงดและมความกระตอรอรนทจะท าใหไดตามทตงไว ขนตอนท 2: ระบปญหา (Problem Definition) กลมผเรยนรวมกนระบปญหาหลกทปรากฏในโจทยปญหาและตงค าถามจากโจทยปญหา นกเรยนไดเผชญสถานการณปญหา โดยใชสอททหลากหลาย นกเรยนสนใจในสถานการณทก าหนด และปฏบตกจกรรมจากสอทครเตรยมมาใหดมาก แตมนกเรยนบางสวนทไมเขาใจและไมกลาถามคร ครจงเดนไปหาและแนะน าวธการเพอน าไปสการแกปญหาให นอกจากนยงพบวานกเรยนใชเวลาในการแกปญหามากเกนไป ครจงแนะน าใหนกเรยนเขยนน าเสนอแนวคดทส าคญของตนเองกอนแลวจงวาดภาพประกอบ นกเรยนเรมมความมนใจในการท ากจกรรม ท าใหนกเรยนสามารถแกปญหาไดทนเวลาทก าหนด ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm) เปนขนทนกเรยนเขากลมยอยเพอน าเสนอวธการแกปญหาของตนเองตอกลมรวมอภปรายแสดงความคดเหนและเลอกวธการแกปญหาทเปนไปไดและมความเหมาะสมทสด เปนวธแกปญหาของกลม เมอผวจยใหนกเรยนเขากลมยอย นกเรยนจะเคลอนยายโตะเรยนท าใหเสยงดงเกดความวนวายและใชเวลามาก แตละกลมจะนงเงยบหนาตาเปนกงวล ไมคอยพดและไมซกถามเพอน จนผวจยตองกระตนและใหก าลงใจใหนกเรยนน าเสนอวธแกปญหาของตนเองตอกลม รวมกนอภปราย ซกถามและแสดงความคดเหน นกเรยนเรมคลายความกงวลมการพดคยและน าบตรกจกรรมรายบคคลทตนเองบนทกมาใหเพอนดพรอมกบบอกวธการแกปญหาของตนใหเพอนในกลมฟงและใหเหตผลในการหาค าตอบ มการคดคานกนระหวางนกเรยนเกงและนกเรยนปานกลาง เนองจากนกเรยนเกงเชอวาวธการของตนเองถกตอง และเหมาะสมกวาวธของเพอน ผวจยไดแนะน าใหเขาใจและยอมรบความคดเหนของเพอนซงแตกตางจากตน โดยใหเหตผลขอดขอเสยของแตละวธใหเปนทยอมรบ ขนตอนท 4: วเคราะหปญหา (Analyzing the Problem) การจดกจกรรมในขนน ครใชสอรปธรรมใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง โดยครน าเสนอสถานการณปญหาทสรางความขดแยงทางการคดในการหาค าตอบใหนกเรยนเผชญสถานการณปญหาทครสรางขนในใบงานรายบคคลและใหคด

293

แกปญหาดวยตนเองกอน นกเรยนใหความสนใจสามารถแกปญหาและหาค าตอบตามใบงานรายบคคลไดอยางถกตอง ขนตอนท 5: สรางประเดนการเรยนร (Formulating Learning lssues) กลมผเรยนก าหนดวตถประสงคการเรยนร เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว นอกจากนกลมผเรยนจะรวมกนสรปวาความรสวนใดรแลวสวนใดทยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตมเพออธบายปญหานน


ขนตอนท 7: รายงานตอกลม (Reporting) ในขนนนกเรยนแตละกลมจะสงตวแทนออกไป น าเสนอวธการแกปญหาของกลมตอชนเรยน นกเรยนทกคนในชนเรยนไดรวมกนแสดงความคดเหน และเลอกวธการแกปญหาทเหมาะสมและมความเปนไปไดมากทสด ผวจยไดใหนกเรยนน าเสนอผลงานกลมหนาชนเรยนโดยการจบสลาก เพราะนกเรยนแตละกลมจะเกยงกนไมยอมออกไปน าเสนอหนาชนเรยน และผวจยไดใหการชมเชยนกเรยนทออกไปน าเสนอ จากนนกลมทเหลอจงกลาออกมาน าเสนอจนครบทกกลม สวนใหญมกจะเลอกวธการแกปญหาทคลายกนไมหลากหลาย ผวจยไดใชค าถามกระตนเพอใหนกเรยนไดเขาใจถงวธการแกปญหาทหลากหลาย และแนะน าเกยวกบการน าเสนอโดยใหมนใจในตวเองพดเสยงดงฟงชดและบอกเพอนพดกนเบาๆและตงใจฟง

กลาวโดยสรป การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในหองเรยนศตวรรษท 21 เนนผเรยนเปนส าคญ นกเรยนไดมสวนรวมโดยตรงในการเรยน เปดโอกาสใหนกเรยนไดคนพบปญหาดวยตวเอง โดยใชกระบวนการกลมท าความเขาใจปญหาและวางแผนการเรยนรวมกน นกเรยนมโอกาสไดแลกเปลยนความร ความคดกบเพอนๆและสามารถแสดงความคดเหนไดอยางอสระ ท าใหนกเรยนเกดการกระตอรอรนในการแสวงหาความรดวยตนเองจาก

5.2) แบบประเมนประสทธผลของโปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 ดานบรรยากาศการเรยนการสอน พบวา กลมเปาหมายในการทดลอง กอนเขารวมโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 กอนและหลงการทดลองโปรแกรมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว โดยคาเฉลยหลงเขารวมโปรแกรมสงขน

294

5.3) ผลการประเมนประสทธผลของโปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 ดานพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน พบวา คาเฉลยผลการประเมนพฤตกรรมการเรยนร ดานความรความเขาใจกอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยมคาเฉลยหลงการเรยนสงขน

การอภปรายผลการวจย ในการอภปรายผลการวจย ผวจยขอน าผลการวจยในสวนทเปนวตถประสงคการวจยทส าคญมา

อภปรายผล 2 ประเดน ดงน คอ (1) โปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21ทพฒนาขนและน าไปทดลองในภาคสนามแลว มประสทธผลหรอไม โดยพจารณาจากผลการประเมนบรรยากาศการเรยนการสอนของกลมเปาหมายในการทดลอง และผลจากการประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนทเกยวของกบการทดลองใชโปรแกรมน และ (2) โปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 ทพฒนาขนและน าไปทดลองในภาคสนามแลว ยงมขอเสนอแนะเพอการปรบปรงแกไขอะไรเพมเตมอกบาง ดงตอไปน

จากผลการประเมนบรรยากาศการเรยนการสอนของกลมเปาหมายในการทดลอง เปรยบเทยบกนระหวางกอนการทดลองและหลงการทดลอง พบวา คะแนนจากการประเมนบรรยากาศการเรยนการสอนหลงการทดลองมคาเฉลยสงขนกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 เชนเดยวกบผลจากการประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนทเกยวของกบการทดลอง เปรยบเทยบกนระหวางกอนการทดลองและหลงการทดลอง พบวา คะแนนจากการประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนหลงการทดลองมคาเฉลยสงขนกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ซงแสดงใหเหนวา โปรแกรม พฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21ทผวจยพฒนาขน และผานการทดลองในภาคสนามแลว เปนโปรแกรมทมประสทธผล สามารถจะน าไปใชไดอยางตอเนอง หรอน าไปเผยแพรใชในการจดการเรยนการสอน ทงนเพราะการจดการเรยนรโดยยดปญหาเปนฐานเปนกระบวนการเรยนรทผเรยนสรางองคความรจากปญหาหรอสถานการณทสนใจ ผานกระบวนการท างานเปนกลม การสบคนกระบวนการท าความเขาใจและแกไขปญหาดวยเหตผล ซงตวปญหานนจะมความสมพนธกบชวตจรงและเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนร ซงสอดคลองกบ Barrows & Tamblyn (อางถงใน วาสนา ภม, 2555) ไดกลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน คอ การเรยนรทเปนผลของกระบวนการท างานทมงสรางความเขาใจและหาทางแกปญหา ตวปญหาจะเปนจดต งตนของกระบวนการเรยนรและเปนตวกระตนตอไปในการพฒนาทกษะการ

295

แกปญหาดวยเหตผล และการสบคนขอมลทตองการเพอสรางความเขาใจกลไกลของตวปญหารวมทงวธการแกปญหา และยงสอดคลองกบ Walton & Matthews (อางถงใน วาสนา ภม, 2555) กลาววา การใหปญหาตงแตตนจะเปนตวกระตนใหนกเรยนอยากเรยนร และถานกเรยนแกปญหาไดกจะมสวนชวยใหนกเรยนจ าเนอหาความรนนไดงายและนานขนเพราะมประสบการณตรงในการแกปญหา

การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยยดปญหาเปนฐาน ครผสอนไดก าหนดสถานการณและจดสภาพการณ ของการเรยนการสอนเพอชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมายโดยครผสอนน าผเรยนไปเผชญสถานการณปญหาเพอเตรยมพรอมของผเรยนดวยการน าเสนอสถานการณตางๆทกระตนใหผเรยนเกดความสนใจ เปนสถานการณทใกลเคยงกบเรองทจะเรยนรตอไป ใหผเรยนเผชญปญหา และฝกกระบวนการวเคราะหปญหาและแกปญหารวมกนเปนกลม ซงจะชวยใหผเรยนเกดความเขาใจในปญหานนอยางชดเจน ไดเหนทางเลอกและวธการทหลากหลายในการแกปญหานน รวมทงใหผเรยนเกดความใฝร เกดทกษะกระบวนการคดและกระบวนการแกปญหาตางๆ อกทงการน าเสนอสถานการณปญหานนสามารถกระตนใหเกดค าถามไดครอบคลมกรอบแนวคด การเรยนรทเนนกระบวนการกลม ซงจะน าไปสการคดและการแกปญหารวมกน นกเรยนสามารถแลกเปลยนความคดเหนซงอนจะน าไปสการเรยนรทเหมาะสม ซงสอดคลองกบ วาสนา ภม (2555) สวทย มลค า และอรทย มลค า (2545) ไดกลาววา ผสอนอาจจดกจกรรมหรอสถานการณปญหาสอดแทรกในการเรยนรอยเสมอ เพอใหผเรยนไดเหนการน าความรเนอหาสาระและกระบวนการเรยนรมาใชในการเรยนเนอหาใหม การจดการเรยนรโดยกระบวนการกลม เปนกระบวนการทผเรยนไดรบความรจากการลงมอรวมกนปฏบตเปนกลม กลมจะมอทธพลตอการเรยนรของสมาชกแตละคน และสมาชกในกลมกมอทธพลและปฏสมพนธตอกนและกน สมาชกในกลมมลกษณะแตกตางกน เพราะเปนการคละความสามารถของนกเรยนเปดโอกาสใหผเรยนแตละคนกลาแสดงความคดเหน ยอมรบฟงความคดเหนของผอน จงท าใหนกเรยนมความกระตอรอรนในการเรยน รบผดชอบตอผลการเรยนของตนเอง และตอผลการเรยนของกลม ซงจะสงผลไปสการรวมมอกนแกปญหาทมประสทธภาพตอไป

ขอบกพรองในการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ทพบหลงจากจดกจกรรมการเรยนร คอ ในคาบแรกๆของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนกเรยนสวนใหญมความสนใจในการรวมท ากจกรรมดมาก แตยงไมคอยเขาใจถงกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมากนก เนองจากนกเรยนยงไมคนเคยกบรปแบบการจดการเรยนรและการทนกเรยนจะตองชวยกนสรปความรดวยตนเอง ท าใหการจดกจกรรมการเรยนรเปนไปอยางลาชา การจดการเรยนรทเนนกระบวนการกลมจะเหนไดวาในคาบแรกๆนกเรยนทเรยนออนยงไมคอยมความมนใจในการแสดง

296

ความคดเหนภายในกลมเทาทควร โดยจะใหนกเรยนเกงเปนคนคดและท ากจกรรมสวนใหญ ครผสอนตองคอยกระตนใหแสดงความคดเหน เพอใหนกเรยนไดมสวนรวมกนทกคน บรรยากาศในชนเรยนเปนสงส าคญ ครผสอนควรจดบรรยากาศในชนเรยนใหเออตอการเรยนรของนกเรยนใหมากทสด โดยครควรมปฏสมพนธกบนกเรยนอยางทวถง ซงจะสงผลตอการใหความรวมมอในการปฏบตกจกรรมตางๆในชนเรยน เมอการปฏบตกจกรรมของนกเรยนเกดปญหาหรอมขอผดพลาด ครควรใหนกเรยนภายในกลมรวมกนคดและหาทางแกไขดวยตนเอง โดยครจะเปนเพยงผทคอยใหค าแนะน าและตรวจสอบความถกตองอยหางๆเทานน ซงจะท าใหนกเรยนเกดความเขาใจจากประสบการณตรงและสามารถน าความรไปใชในการแกสถานการณปญหาอนได ในการเรยนการสอนครควรเปดโอกาสใหนกเรยนแสดงความคดเหนอยางเตมท โดยครไมควรก าหนดกรอบความคดของนกเรยนใหเปนไปตามจดประสงคทครตองการ แตควรใหนกเรยนมการคด การวเคราะห และลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเอง

1. ขอเสนอแนะส าหรบน าผลวจยไปใช ขอสงเกตทไดจากการทดลองโปรแกรมพฒนาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานส าหรบ

หองเรยนในศตวรรษท 21 พบวามขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรใหมประสทธผล ดงตอไปน

1.1 จากผลการประเมนบรรยากาศการเรยนการสอนของกลมเปาหมายในการทดลอง เปรยบเทยบกนระหวางกอนการทดลองและหลงการทดลอง และคะแนนจากการประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนหลงการทดลอง พบวา คะแนนจากการประเมนบรรยากาศการเรยนการสอนหลงการทดลองมคาเฉลยสงขนกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงนนครผสอนควรน าการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 มาใชในการจดการเรยนรใหมากขนอยางตอเนองและเหมาะสมกบสาระการเรยนร เพราะเปนวธการจดการเรยนรทพฒนาทงดานความร มงพฒนาทกษะกระบวนการคด กระบวนการแสวงหาความร และทกษะการท างานรวมกบผอนไดเปนอยางด

1.2 จากขอบกพรองในการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ทพบหลงจากจดกจกรรมการเรยนร คอ ผเรยนอาจไมมนใจในความรทตนคนความา เพราะไมสามารถก าหนดวตถประสงคอาจมผลกระทบในทางลบเกยวกบการเรยนได ดงนนครผสอนควรวางแผน

297

กจกรรมการเรยนรใหนกเรยนไดฝกการคนควา ฝกการวเคราะหขอมลทมความหลากหลาย เพอพฒนาความสามารถในการคนควาหาความรและความสามารถในการแกปญหาดานการวเคราะหขอมล

1.3 ในบทบาทครผสอนจะตองมความอดทน ไมใจรอนทจะสรปบทเรยนควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความสามารถและศกยภาพใหเตมท โดยจะตองจดกระบวนการเรยนรใหบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไวใหไดมากทสด

1.4 ในการจดการเรยนรใหนกเรยนไดเรยนรอยางมประสทธภาพ ครผสอนจะตองเตรยมการเปนอยางดถงขนตอนของการสอน รวมทงเตรยมตวในการแกไขขอผดพลาดทอาจจะเกดขนในสถานการณตางๆไวลวงหนา

1.5 ส าหรบสถานศกษาขนพนฐาน จากผลการวจยชใหเหนวาโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เปนแนวทางส าหรบบคลากรทางการศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยกลมเปาหมายในการพฒนาเปนคร และเปนการพฒนาครในระหวางปฏบตงานในหนาท โดยมระยะเวลาในการทดลองโปรแกรมในภาคสนามกบกลมเปาหมาย แบงออกเปน 2 ระยะคอ ระยะท 1 เปนการพฒนาภาคทฤษฎเกยวกบความร ความเขาใจเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 และระยะท 2 เปนการจด สงเสรมใหผเขารวมโปรแกรมน า ความร ทกษะทไดรบจากการดาเนนการในระยะท 1 ไปประยกตใชในการปฏบตงานในสถานศกษา รวมระยะเวลาทดลองโปรแกรม 1 ภาคเรยน โดยครผสอนทเขารวมโปรแกรมตองเขารวมกจกรรมตลอดโปรแกรมตามระยะเวลาดงกลาว ดงนน จงขอเสนอแนะวา ครผสอนทจะเขารวมโปรแกรมตองมความตระหนกและเหนความส าคญของการพฒนาสมรรถนะตามพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 อกทงยงตองสามารถจดสรรเวลาในการเขารวมพฒนาตามโปรแกรมใหสอดคลองกบรปแบบการพฒนาแตละรปแบบ เนองจากการพฒนาตามโปรแกรมจะมลกษณะตอเนองและเปนระบบ

1.6 ส าหรบส านกงานเขตพนทการศกษา จากผลการวจย ชใหเหนวา ในการพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21ใหบรรลวตถประสงคของโปรแกรมและประสบผลส าเรจผเขารบการพฒนาเกดการเรยนร มทกษะ อนจะสงใหเกดประสทธภาพในภาระงานนน ตองน ารปแบบการพฒนาวชาชพบคลากรทหลากหลาย แบบผสมผสานและบรณาการกน มาประยกตใชในการพฒนากลมเปาหมายทเขารวมโปรแกรม ควรน ารปแบบการพฒนาวชาชพทหลากหลาย มาผสมผสานและบรณาการในการพฒนาวชาชพผบรหารสถานศกษาและครผสอน อาท รปแบบการจดทาเอกสารคมอประกอบการพฒนา รปแบบการปฐมนเทศ รปแบบการศกษาดวยตนเอง รปแบบการ

298

ฝกอบรมเขม รปแบบการสบคน รปแบบการศกษาเปนกลม รปแบบการศกษาดงาน รปแบบการใหมสวนรวมในการสงเกตและประเมน รปแบบการใหมสวนรวมในการปรบปรงและพฒนา รปแบบการเปนพเลยง รปแบบการพฒนาในงาน เปนตน ไมควรใชเพยงรปแบบใดรปแบบหนงมาใชในการพฒนา ประสานผเกยวของทกฝาย จดเตรยมเอกสาร แบบประเมน แบบทดสอบทจะใชในการประเมนผลการพฒนาตามโปรแกรมใหครบถวน ชดเจน ก าหนดผมหนาทรบผดชอบการพฒนาตามโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 สถานศกษาขนพนฐาน ทมความมงมน ตงใจ ดแลการพฒนาตามโปรแกรมอยางใกลชด เพอใหการด าเนนการเปนไปดวยความเรยบรอย ผบรหารของส านกงานเขตพนทการศกษาควรก ากบ ดแล และตดตามผลการโปรแกรมอยางใกลชด โดยใหความส าคญตอผลการพฒนา

2. ขอเสนอแนะส าหรบวจยในครงตอไป 1) โปรแกรมการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 มจดแขงดานเปนการพฒนาครในระหวาง

ปฏบตงานในหนาทโดยใชการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และเกยวของจนถงดานการสงเสรมใหนกเรยนตงค าถาม และสบคนขอมลโดยใชแหลงความรทหลากหลาย ดงนนจงควรมการวจยหนวยการเรยนรอนๆทมเนอหาและกจกรรมเหมาะสมกบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

2) ควรท าการวจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาสมรรถนะตามจรรยาบรรณวชาชพครและผบรหารในศตวรรษท 21 ในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

299

บรรณานกรม กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2545). การวจยเพอพฒนาการเรยนร

ตามหลกสตร การศกษาขนพนฐาน กรงเทพ:โรงพมพ ครสภาลาดพราว. เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2546). ภาพอนาคตและคณลกษณะคนไทยทพงประสงค กรงเทพ:

โครงการวถการเรยนรของคนไทย. จนตนา ศรสารคาม. (2554). วจยและพฒนาโปรแกรมพฒนาภาวะผน าทางวชาการในสถานศกษา

ขนพนฐาน. เคาโครงดษฎนพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

ชยยงค พรหมวงศ. (2549). เทคโนโลยและการสอสาร เอกสารการสอนชดวชา สอการสอนระดบประถมศกษาหนวยท 8-15. (พมพครงท 8). นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ณมน จรงสวรรณ. (2552). WebQuest กบการเรยนการสอนแบบ Cooperative Learning และ Collaborative Learning .

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2527) “จตวทยาการปลกฝงวนยแหงตน” วารสารแนะแนวปท18, ฉบบท91 (กมภาพนธ- มนาคม) : หนา 58-59.

ถาวร คณรตน . (2555). การวจยและพฒนาระบบการบรหารงบประมาณโดยการตรวจสอบธรรมาภ บาลของผมสวนไดเสยส าหรบโรงเรยนประถมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. เคาโครงดษฎนพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

นฤมล ศรสวรรณ. (2555). ความคดเหนทมตอสมรรถนะหลกของบคลากร : กรณศกษาส านกงาน อธการบด มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร.

นษฐดา ลนะชนางกร และคณะ. (2536). การศกษาสภาพการเรยนการสอนทสงเสรมใหนกศกษา พยาบาลมความสามารถในการคดแกปญหา. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาก าลงคน ดานสาธารณสข.

มาโนช ตณชวนชย. (2524).การศกษาและสงคมไทย. ขอนแกน: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก. (2551). เอกสารจดสรรงบประมาณรายจาย(เงนรายได)ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2551. ชลบร: กองนโยบายและแผน ส านกงานอธการบด.

300

มณฑรา ธรรมบศย. (2545). การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem-Based Learning), วชาการ. 2(กมภาพนธ), 11-17.

ประจวบ ทองศร. (2546). “ปจจยสภาพแวดลอมทางการเรยนของนสตท(มอทธพลตอแรงจงใจ ใฝ สมฤทธ9ทางการเรยนของนสต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา” ปรญญาการศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยบรพา.

ประพนธ เจยรกล. (2544). หนวยท 2 การคนควาวรรณกรรมเพอการวจยทางการ ศกษาในประมวล สาระชดวชาการวจยและพฒนาการศกษานอกระบบ นนทบร : ส านกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ปญจา ชชวย. 2551. ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาปรญญาตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร มหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

พลลภ พรยะสรวงศ. (2541). เทคโนโลยการสอนทางไกล : แนวคด หลกการ และกระบวนการ จดการเรยนการสอน.

พมพนธ เดชะคปต และ พรทพย แขงขน. (2551). สมรรถนะครและแนวทางการ พฒนาครในสงคมทเปลยนแปลง กรงเทพ: ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา.

ไพฑรย สนลารตน และคณะ. (2554). คมอการเปลยนผานการศกษาตามหลก “สตตศลา” กรงเทพ:บรษทพรกหวานกราฟฟคจ ากด.

วรพจน วงศกจรงเรอง และอธป จตฤกษ. (2554). ทกษะแหงอนาคตใหม การศกษา เพอศตวรรษ ท 21 กรงเทพ: ส านกพมพ openworlds.

วาสนา ภม. (2555). ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรอง อตราสวนและรอยละทมตอความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรและความาสามรถในการใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร มหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรจน.

วชย วงษใหญ. (2554). นวตกรรมหลกสตรและการเรยนรสความเปนพลเมอง กรงเทพ: บรษทอารแอนดปรนทจ ากด.

วลล สตยาศย. (2547). การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก รปแบบการเรยนรโดยผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพมหานคร : บคเนท.

ยรรยง สนธงาม. (2550). กระแสโลกาภวตน ลทธครอบโลก.http://www.fridaycollege.org/blog. php?obj=blog.view(86) ,สบคนเมอวนท 29 กนยายน 2558.

301

วจาณ พานช. (2555). วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท21 กรงเทพ:มลนธสดศร-สฤษดวงศ. วทวฒน ขตตยะมาน. (2549). การเรยนการสอนตามสภาพจรง วารสารส านกหอ สมดมหาวทยาลย

ทกษณ ปท 5 ฉบบท 1 (มค –มย 2549) หนา 52-63. วโรจน สารรตนะ (2555). การวจยทางการบรหารการศกษา: แนวคดและกรณศกษา (พมพครงท 3).

กรงเทพมหานคร: ทพยวสทธ. ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา . (2555). คมอการประเมนคณภาพ

ภายนอกรอบสาม (พศ 2554-2558) กรงเทพ: บรษทออฟ เซทพลสจ ากด. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554). แนวทางการประเมนคณภาพตามมาตรฐาน

การศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายใน สถานศกษา กรงเทพ:โรงพมพส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2554). กรอบแนวคดการผลตครยคใหม อนสารอดมศกษา ปท 37 ฉบบท 392 ประจ าเดอนกมภาพนธ.

ส านกทดสอบทางการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554). มาตรฐานการศกษาขนพนฐานและมาตรฐานการศกษาปฐมวยเพอ การประกนคณภาพภายในสถานศกษา กรงเทพ:โรงพมพส านก พระพทธศาสนาแหงชาต.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2553). แผนการศกษาแหง ชาต ฉบบปรบปรง (พศ 2552-2559) กรงเทพ:บรษทพรกหวาน กราฟฟคจ ากด.

--------------- (2550) รายงานการวจยผลกระทบโลกาภวตนตอการ จดการศกษาไทยใน 5 ปขางหนา กรงเทพ: บรษทออฟเซทเพรสจ ากด.

--------------- (2550) บทสรปส าหรบผบรหาร การสงเคราะหองค ความรจากงานวจยทางการศกษา กรงเทพ:บรษทดบบลว เจพรอพเพอตจ ากด.

--------------- (2554). รายงานการสงเคราะหผลการวจย ใน โครงการวจยและพฒนานวตกรรมเครอขายการเรยนรของครและ บคลากรทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพผเรยน กรงเทพ: บรษท พรกหวานกราฟฟค จ ากด.

--------------- (2550). แนวทางการจดการเรยนรทเนน ผเรยนเปน ส าคญ การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน กรงเทพ:ชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด.

----------------(2550). แนวทางการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปน ส าคญ การจดการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน กรงเทพ:ชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด.

302

อาภรณ แสงรศม. (2543). ผลการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต.จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

Barth, J. M., Dunlap, S. T., Dane, H., Lochman, J. E., & Wells, K. C. (2004). Classroom environment influences on aggression, peer relations, and academic focus. Journal of School Psychology, 42(2(March-April)), 115-133.

Bloom. (2003). Taxonomy of Education Objective, Handbook 1 : Cognitive Domain. New York : David Mc Kay Company Inc.

Bru, E., Stephens, P., & Torsheim, T. (2002). Students' perceptions of class management and reports of their own misbehavior. Journal of School Psychology, 40(4(July-August)), 287-307.

Chadwick, B. A., Bahr, H. M., & Albrecht, S. L. (1984). Social science research methods. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall.

Coghlan, D. & Brannick, T. (2007). Doing action research in your own organization. 2 nd ed. Thousand Oaks, CA: Sage.

Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications.

Crombie, G., Pyke, S. W., Silverthorn, N., Jones, A., & Piccinin, S. (2003). Students' perceptions of their classroom participation and instructor as a function of gender and context. The Journal of Higher Education, 74(1), 51.

Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2005). Introduction: The discipline and practice of qualitative research. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), The SAGE handbook of qualitative research (3rd ed., pp. 1-32). Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications.

Garrison, D.R. (1997). Self-directed learning : Toward a comprehensive model. In Adult. Gwendie Camp (1996). Problem-Based Learning: A Paradigm Shift or a Passing Fad? MEO 1 : 2.

(online) Available from : http:// www.Med-Ed Online .org [2007, feb 20] Harasym, P.; et al. (1980). “An Evaluation of the Clinical Problem-Solving Process using Helterbran, V. (2008). The ideal professor: Student perceptions of effective instructor practices,

attitudes, and skills. Education, 129(1), 125.

303

James, E.A., Milenkiewicz, M.T., & Bucknam, A. (2008). Participatory action research for educational leadership: Using data-driven decision making to improve schools. Thousand Oaks, CA: Sage.

Knowles, M.S. Modern Adult Learning Theory. San Fransisco: Jossey Bass Publishers., 1978. Leedy, P.D. (1993). Practical research: Planning and design. 5 th ed. New York: Macmillan. Learning. (Vol. 2 June, 1996) : http://uwa.edu.au/csd/newsletter/issue0496/pbl. McClelland David.C. (1973). Testing for Competency rather than for Intelligence.

American Phychologist.28,1-24. Networked Teacher Available www.networkedteacher.wetpaint.com Problem-based Learning Theory. : http://www.usd.edu/~knorum/learningpapers/pbl. Problem – based learning. : http: // socserv2.mcmaster.ca/soc/beehive/pbl.htm Problem-Based Learning. The University of Western Australia : Issues of Teaching and Savery, J. (1994) . What is Problem-based learning? : http.//edweb.sdsu.edu/Clirt/

learningtree/PBL/PBLadvantages.html Stolurow, Lawrence M. (1991). Computer Aided Instruction, in The Encyclopedia of

Education. p.340-390. New York : Macmillan & Free Press. Teaching Skills:What 21st Century Education need to Learn to Survive Available Wilson, C. E. A. (1991). A Vision of a preferred curriculum for the 21st century : Action

research in school administration : http://www. Samford.edu/pbl What is PBL? Available http:// www.bie.org/about/what_is_pbl

21st Century Learning Woods, (1985). Problem-based learning and problem solving. In Russell Kenley(1995) . “Problem Based Learning : within a traditional teaching environment” , AUBEA conference, University of Technology Sydney, New South Wales. What_is_21st_Century_EdAvailablehttp://www.21stcenturyschools.com/What_is_21st_Century_

Education.htm.

http://uwa.edu.au/csd/newsletter/issue0496/pbl

http://www.networkedteacher.wetpaint.com/

http://www.ctt.bc.ca/lo/pbl.html

http://www/

304

ภาคผนวก

305

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอกรอบแนวคดการวจย

306

รายนามผเชยวชาญในการตรวจสอบกรอบแนวคดในการวจย

ชอผทรงคณวฒ ต าแหนง/หนวยงาน บทบาท

ดร.สคนธ แพงศรสาร ศกษานเทศกเชยวชาญ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ผทรงคณวฒดานหลกสตรและการเรยนร

ดร.นตยา หลาทนธรกล ศกษานเทศนช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ดร.วศน สอนโพธ ผอ านวยการโรงเรยนนาหมอโนนลานประชาสรรค ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ดร.วลยพร เสรวฒน ผอ านวยการโรงเรยนบานสงเปอยฮองเดอ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 1

ผทรงคณวฒระดบส านกงานเขตพนทการศกษาขนพนฐาน ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

ดร.กมลวรรณ ทพยเนตร ผอ านวยการโรงเรยนบานหวาทอง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ดร.พชราภรณ พมพจนทร อาจารยคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม

ครผสอนในระดบอดมศกษา และระดบสถานศกษาขนพนฐาน

ดร.อดศร ศรบญวงษ

ครช านาญการพเศษโรงเรยนหนองนาค าวทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาขอนแกนเขต 25

ดร.ปญจมาพร ศรบญเรอง ครช านาญการพเศษโรงเรยนแกนนครวทยาลย ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาขอนแกนเขต 25

ดร.อทมพรพต สคนธาภพฒนกล

ศกษานเทศนช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ผทรงคณวฒดานเทคโนโลยทางการศกษา

307

ภาคผนวก ข รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย

308

รายนามผเชยวชาญในการตรวจสอบเครองมอวจย

ชอผทรงคณวฒ ต าแหนง/หนวยงาน บทบาท

ดร.อดศร ศรบญวงษ

อาจารยพเศษ สาขาวจยและประเมนผลการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเลย

ผทรงคณวฒทางการวดและประเมนผล

ดร.สพรรณ ยอดยงยง มหาวทยาลยมหดล ผทรงคณวฒดานเครองมอในการพฒนาโปรแกรม

ดร.นกญชรา ลนเหลอ ครช านาญการพเศษ โรงเรยนภเวยงวทยาคมส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาขอนแกนเขต 25

ผทรงคณวฒดานเครองมอในการพฒนาโปรแกรม

ดร.สรพงษ พรหมชมชา ผอ านวยการโรงเรยนกดดกวทยา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ผทรงคณวฒดานเครองมอในการพฒนาโปรแกรม

ดร.สคนธ แพงศรสาร ศกษานเทศกเชยวชาญ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ผทรงคณวฒดานหลกสตรและการเรยนร

309

ภาคผนวก ค รายนามผรวมตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมเบองตน

310

โรงเรยนบานอางศลา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ท ชอ-สกล ต าแหนง

1 นายสรเดช พมพชายนอย ผอ านวยการโรงเรยน

2 นายอาทตย สงหพานช ครช านาญการพเศษ

3 นายลขสทธ ประวนจะ ครช านาญการพเศษ

4 นายวฒนา ล าเพยพล ครช านาญการพเศษ

5 นางสมล ชยสทธ ครช านาญการพเศษ

6 นางวนต ล าเพยพล ครช านาญการพเศษ

7 นางวนดา เมฆสงค ครช านาญการพเศษ

8 นางกอบกล พมพสาร ครช านาญการพเศษ

9 นางฉตรดาว สาค า คร คศ. 1

10 นางชาลน พรมชมชา คร คศ. 1

11 นางสาวจนตนา สขส คร คศ. 1

311

ภาคผนวก ง รายนามผรวมตรวจสอบคณภาพคมอประกอบโปรแกรมครงส าคญ

312

โรงเรยนนาหมอโนนลานประชาสรรค ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ล าดบท ชอ-สกล ต าแหนง

1 วาทพนตร ดร.วศน สอนโพธ ผอ านวยการช านาญการพเศษ

2 นายกตพล จนดาเบา ครช านาญการพเศษ

3 นายนพดล วงษปญญา ครช านาญการพเศษ

4 นายประสาท บรรทมพร ครช านาญการพเศษ

5 นายทนกร กลยาวงษ ครช านาญการพเศษ

6 นางยพน สบส าราญ ครช านาญการพเศษ

7 นางจรรยา จนดาเบา ครช านาญการพเศษ

8 นางสาวละไม ค ามงคณ ครช านาญการพเศษ

9 นางเอมอร ชอนทร ครช านาญการพเศษ

10 นางกลอครยาภรณ จนดาเวยง ครช านาญการพเศษ

11 นางสาวดารณ ตะเคยน ครช านาญการพเศษ

12 นายทรงศกด ลาดเหลา ครช านาญการพเศษ

13 นายครพงษ งามนาเสยว ครช านาญการพเศษ

14 นายเตม ปราถาเน ครช านาญการพเศษ

15 นางชชฎาภรณ พงษภกด ครช านาญการ

16 นายนพรตน มนคง ครช านาญการ

17 นายช านาญ ปกโคทะกง คร คศ.1

18 นายพงศสนต นามวจตร คร คศ.1

19 นางสาวทวานนท วชาญ ครอตราจาง

20 นางสาวสมาล ชนภกด พเลยงเดกพเศษ

313

ภาคผนวก จ รายชอครผสอนทใชในการปฏบตกจกรรมวจย

314

โรงเรยนบานนาด ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5

ท ชอ-สกล ต าแหนง

1 นางพรรณ พฒนวรานวงศ ครช านาญการพเศษ

2 นางสมบรณ มะลซอน ครช านาญการพเศษ

3 นางสพรรณนา งามนาเสยว ครช านาญการพเศษ

4 นางกมลรตน บรรทมพร ครช านาญการพเศษ

5 นางจนทรเพญ ศรหากล ครช านาญการพเศษ

6 นางพนดา ตรนนท ครช านาญการพเศษ

7 นางเสาวนย บตรโพธศร ครช านาญการพเศษ

8 นางปรญญาภร คมข า ครช านาญการพเศษ

9 นายสเมธ ดชยชนะ ครช านาญการพเศษ

10 นายจระ อรรคฮาด ครช านาญการพเศษ

11 นายปรวตร บญอาจ ครช านาญการพเศษ

12 นายทรงศกด ลาดเหลา ครช านาญการพเศษ

13 นางมลฤด อรรคฮาด ครช านาญการพเศษ

14 นางสาววรยา โชคสวสด คร คศ.1

15 นางสาวเบญจวรรณ ภมเวยงศร พนกงานราชการ

16 นางสาวจนตนา สขส ครอตราจาง

17 นายวรตน ฮามพทกษ พนกงานราชการ

315

ภาคผนวก ฉ เครองมอทใชในการวจย

316

แบบประเมนปฏกรยาทมตอโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย และการถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการพฒนาความร(โครงการท 1)

ค าชแจงการใชเครองมอ

แบบประเมนปฏกรยาทมตอโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมายและการถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการพฒนาความร(โครงการท 1) ฉบบนเปนเครองมอของโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 แบบประเมนฉบบนม 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 เปนขอมลเบองตนเกยวกบของกลมเปาหมาย ตอนท 2 ประกอบดวยเนอหา 2 ดาน คอ 1) การด าเนนงาน ประกอบดวยกจกรรม การประชมชแจง การวางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการณเบองตน 2) การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย ประกอบดวยกจกรรม การฝกอบรมเขม (intensive training) การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคนทมตอโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

ขอใหผประเมนกรอกขอมลทกประเดนค าถามใหครบถวนตามความเปนจรงมากทสด

317

แบบประเมนปฏกรยาทมตอโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมาย และการถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการพฒนาความร(โครงการท 1)

ตอนท 1 ขอมลทวไป

ชอผรบการประเมน…………………………………………. โรงเรยน ...... บานนาด

เรองทสอน ...................................................................วชา ........................................ รหสวชา

ระดบชน ................ ............วนท ............ เดอน .......................... พ.ศ. ................... เวลา...........

เพศ ชาย หญง

อาย 20 – 30 ป 31 – 40 ป

41 - 50 ป 51 ป ขนไป

ประสบการณสอน นอยกวา 5 ป 5 – 10 ป

11 – 20 ป 21 – 30 ป

31 ป ขนไป

อน ๆ )ระบ.......................................... (

ตอนท 2 ระดบความพงพอใจมตอโครงการพฒนาความรใหแกกลมเปาหมายและการถอดบทเรยนหลงการพฒนาตามโครงการ ค าชแจงโปรดท าเครองหมาย ตามระดบของความพงพอใจทแทจรง โดยท

4.51-5.00 หมายถง มความพงพอใจมากทสด

3.51-4.50 หมายถง มความพงพอใจมาก 2.51-3.50 หมายถง มความพงพอใจ 1.51-2.50 หมายถง มความพงพอใจนอย 1.00-1.50 หมายถง มความพงพอใจนอยทสด

318

ขอ ประเดนการปฏบต ระดบความพงพอใจ

1 2 3 4 5

การด าเนนงาน (การประชมชแจง วางแผนปฏบต และการศกษาสภาพการเบองตน) 1 มการประชมชแจงวตถประสงคโครงการตอกลมเปาหมาย 2 กลมเปาหมายมสวนรวมในการวางแผน ด าเนนการ การศกษาสภาพการณ

เบองตน

3 วตถประสงคโครงการน าไปสการบรรลเปาหมายในการเรยนร 4 กจกรรมการตามโครงการมความเหมาะสมสอดคลองกบการทดลองใชกบ

กจกรรมการเรยนรทพฒนาขน

5 ความพรอมในเรองหองเรยน อปกรณ สอและเทคโนโลย แหลงขอมลสารสนเทศทเออตอการจดกจกรรมเรยนรเหมาะสม

6 สถานทส าหรบด าเนนการจดกจกรรมเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21ทเหมาะสม

การพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย(การฝกอบรมเขม การศกษาดวยตนเอง การศกษาเปนกลม การสบคน) 7 เอกสารคมอมความเหมาะสมสามารถจดกจกรรมเรยนรใหบรรลเปาหมายของ

โครงการ

8 วทยากรสามารถถายทอดความร เนอหา สาระในการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายมความเหมาะสมสอดคลองกบการเรยนร

9 รปแบบการศกษาทใชในการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมายมความเหมาะสม 10 การก าหนดระยะเวลาและทรพยากรเหมาะสมกบโครงการ 11 มการแลกเปลยนเรยนร อภปราย ในโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย 12 การพฒนาทกษะในการใชสอ เทคโนโลย ในการสบคนและการจดการเรยนการ

สอนมความเหมาะสม

319

ขอเสนอแนะ จดเดน จดดอยของการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 .............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

รายการถอดบทเรยน ขอคดเหน/เสนอแนะ

1. การใชประโยชน (utility) 1.1 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เปนประโยชนตอการน าไปใชในการจดการเรยนการสอน 1.2โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 น าไปสการเปลยนแปลงแนวคดใหมทเปนประโยชนในการจดกจกรรมการเรยนการสอน 1.3 ขอมลสารสนเทศทไดจากโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เปนประโยชนกลมเปาหมาย 1.4 ความรทกษะทไดรบจากการทดลองใชระบบ

2. ความเปนไปได (feasibility) 2.1 ความงายในการท าความเขาใจโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 2.2 ความสามารถในการน าระบบและคมอไปใชจรง 2.3 คมคากบเวลา งบประมาณทใชในการด าเนนการ

320

รายการถอดบทเรยน ขอคดเหน/เสนอแนะ

3. ความเหมาะสม (propriety) 3.1 ความเหมาะสมของโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 กบการจดกจกรรมการเรยนการสอนของโรงเรยน 3.2 ความเหมาะสมของตวบงและเกณฑชทใชในการตรวจสอบ

4. ความถกตอง (accuracy) 4.1 ความครอบคลมในการด าเนนการตามโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 4.2 ความถกตองตรงกบสภาพจรงของขอมลสารสนเทศทไดจากโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 4.3 ความเชอถอไดของขอมลสารสนเทศทไดจากการด าเนนการตามโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

321

แบบทดสอบวดความร โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

ค าชแจง ใหผเขารวมโครงการพจารณาเลอกค าตอบทถกตองทสด โดยกากบาท ( x ) ทบอกษร ก ข ค หรอ ง เพยงขอเดยว

1. การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานควรเรมตนจากสงใด ก. ปญหา ข . ตวชวด ค. สาระการเรยนร ง. ความตองการในการเรยนรของผ เรยน 2. การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเรมตนครงแรกทประเทศใด ก. องกฤษ ข. ฝรงเศส

ค. สหรฐอเมรกา ง. แคนนาดา 3.เมอผเรยนมปญหาทอยากทราบค าตอบ ควรท าอยางไร ก. ไปถามครเพอห าค า ตอบ ข. ถามเพอนๆ อาจมคนทราบค าตอบ ค. รอเรยนในชนเรยนพรอมเพอนๆ ง. เสนอปญหากบคณครแลววางแผนการเรยนร 4.ใครคอผอ านวยความสะดวกในการเรยนร

ก. ผ ปกครอง ข. ครผ สอน

ค. ผอ านวยการ ง. ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา

322

5. การจดการศกษาในปจจบนใชรปแบบในขอใดค าถามไมระบชอ

ก. ชมชนเปนศนยกลาง

ข. ผเรยนเปนศนยกลางสอมลตมเดยเปนศนยกลาง

ค. ครเปนศนยกลาง

ง. สอมลตมเดยเปนศนยกลาง

6. ใหโอกาสแกผเรยนทกคนไดมโอกาสรบรเพมพนความรและประสบการณตลอด จนพฒนา

ศกยภาพของแตละคนใหไดมากทสดเทาทจะท าได เปนลกษณะของการเรยนรแบบใด

ก. ชมชนเปนศนยกลาง

ข. ผเรยนเปนศนยกลาง

ค. ครเปนศนยกลาง

ง. สอมลตมเดยเปนศนยกลาง

7. ปจจยส าคญทสดทท าใหการเรยนรเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว คอขอใด

ก. สถานการณของโลกเปลยนแปลงไป

ข. ความกาวหนาของวธสอนและสอการสอน

ค. องคความรหลากหลายและมจ านวนมากผเรยนเปนศนยกลาง

ง. ICTเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารครเปนศนยกลาง

8. การเรยนรในเนอหาเชงสหวทยาการ (Interdisciplinary) ในศตวรรษท 21 หมายถงอะไร

ก. การบรณาการวชาตางๆ ใหมเนอหาเดยวกน

ข. ความรในวชาแกน คณตศาสตร ภาษาสากล และความรรอบตวมาพฒนาขนใหม

ค. การเรยนรในวชาแกนหลกบรณาการกบการม จตส านกตอโลก มความรพนฐานดาน

การเงน เศรษฐกจ ธรกจและการเปนผประกอบการ มความรพนฐานดานความเปนพลเมองและดาน

สขภาพ

ง. ความรเกยวกบ ภาษาองกฤษ การอาน หรอศลปะการใชภาษา ภาษาส าคญของโลก

ศลปะ คณตศาสตร การปกครองและหนาทพลเมอง เศรษฐศาสตร วทยาศาสตร ภมศาสตร และ

ประวตศาสตร

323

9. ขอใดกลาวไดถกตอง ส าหรบการเรยนรในปจจบน

ก. ตดตามความรทางวชาการ ใชความรแบบองครวมหรอสหวทยาการเปนฐาน ใช

เทคโนโลยสารสนเทศ คดวเคราะห และพฒนาตนเองดวยเรยนรตลอดชวต

ข. ความรมอยอยางหลากหลายสามารถคนหาไดจากทกทน ามาพฒนาตนเองโดยไม

จ าเปนตองกลนกรองหรอตรวจสอบความรนน

ค. การเรยนรในปจจบนเปนการเรยนทใชผเรยนเปนศนยกลางใหความส าคญกบผเรยน

หากไมตองการเรยนกสามารถท าไดตามใจตนเอง

ง. เทคโนโลยสารสนเทศและสอมลตมเดยมความส าคญมากกบการเรยนรในปจจบนท

ระบบการจดการเรยนการสอนจะขาดเสยมได

10. กรอบแนวคด 4Cs 3Rs ทกษะชวตและอาชพ ทกษะทางสารสนเทศ สอและเทคโนโลย เปน

กรอบแนวคดเกยวกบ อะไร

ก. ตวแบบของภาคเครอขายภาคเพอทกษะแหงตวรรษท 21

ข. ตวแบบของกลมเมทร

ค. ตวแบบซปปา (CIPPA)

ง. ตวแบบพซาส (PISA)

11. 4Cs หมายถง ขอใด

ก. Cost ราคา, Computer คอมพวเตอร, Control ควบคม, Commission นายหนา

ข. Critical Thinking คดวเคราะห, Creative สรางสรรค, Cary ตดตาม, Connect เชอมโยง

ค. Cake แบงปน, Cable สายงาน, Communication สอสาร, Collaboration รวมมอ

ง. Critical Thinking คดวเคราะห, Communication สอสาร, Collaboration รวมมอ,

Creative สรางสรรค

324

12. 3Rs หมายถง

ก. การอาน การฟง การเขยน

ข. การอาน การเขยน การสาธต

ค. การอาน การเขยน คณตศาสตร

ง. การเขยน การคด การอธบาย

13. องคประกอบของความคดสรางสรรค ซงประกอบดวย

ก. คดวเคราะห คดวพากษ คดเชงระบบ คดยดหยน

ข. คดรเรม คดคลองตว คดยดหยน คดสวยงามละเอยดลออ

ค. คดวพากษ คดยดหยน คดละเอยด คดไตรตรอง

ง. คดสวยงามละเอยดลออ คดเชงระบบ คดวเคราะห คดคลองตว

14. ลกษณะของการท างานการท างานรวมกบผอนไดอยางสรางสรรค คอขอใด

ก. มงพฒนาเนนปฏบตและสอสารแนวคด เปดใจกวาง เปนผน าในการสรางสรรค

สามารถสรางวกฤตใหเปนโอกาส

ข. คดรเรม คดคลองตว คดยดหยน คดสวยงามละเอยดลออ

ค. ภาวะผน า เนนเทคโนโลยสารสนเทศ แลกเปลยน เปดใจกวาง

ง. มงผลงาน ประหารลกนอง ฟองนาย ขายเพอน ไมแชรเชอนตอสงใดๆ

15. มความรพนฐานในยคดจทล คดเชงนวตกรรมและสรางสรรค สอสารอยางมประสทธผล เพม

ผลผลตในระดบสง เปนองคประกอบของ

ก. ตวแบบของภาคเครอขายภาคเพอทกษะแหงศตวรรษท 21

ข. ตวแบบซปปา (CIPPA)

ค. ตวแบบพซาส (PISA)

ง. ตวแบบของกลมเมทร

325

16. ขอใดเปนลกษณะอนพงประสงคของผเรยนในศตวรรษท 21

ก. มความรพนฐานดานสารสนเทศ สอ เทคโนโลยสารสนเทศ การสอสาร มทกษะทาง

สงคมและการเรยนรขามวฒนธรรม

ข. มงมนสความเชยวชาญทงทางดานทกษะ ความรและขยายผลสความเปนเลศ เปนผน า

เชงทกษะขนสง มงสความเปนมออาชพ เปนผน าในการเรยนรตลอดชวต (Lifelong Learning) ม

กจกรรมการท างานทสรางความรบผดชอบและกอใหเกดความสขในการท างาน เพอใหบรรลผลท

มงหวง สรางการมสวนรวมในความรบผดชอบในภากจงานและแตละคนมองเหนคณคาของการ

ท างานเปนหมคณะ

ค. ความรทครอบคลม สอดคลอง และเปนระบบเขาใจในทฤษฎและหลกการทเกยวของ

สามารถทจะตรวจสอบปญหาทซบซอนและพฒนาแนวทางในการแกปญหาไดอยาง สรางสรรค

สามารถในการคนหา การใชเทคนคทางคณตศาสตรและสถตทเหมาะสมในการวเคราะห และ

แกปญหาทซบซอน ตลอดจนการเลอกใชกลไกทเหมาะสมในการสอผลการวเคราะหผรบขอมล

ขาวสารกลมตางๆ หลกสตรวชาชพตองมความรและทกษะทจ าเปนตอการปฏบตงานอยางม

ประสทธภาพในวชาชพนนๆ

ง. เปนนกคดวเคราะห เปนนกแกปญหา เปนนกสรางสรรค เปนนกประสานความรวมมอ

รจกใชขอมลและขาวสาร เปนผเรยนรดวยตนเอง เปนนกสอสาร ตระหนกรบรสภาวะของโลก เปน

พลเมองทรงคณคา มพนฐานความรเศรษฐกจและการคลง

326

17. ขอใดถกตองทสด

ก. การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความรและพฒนาตนเองได และถอวา

ผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตาม

กายภาพและเตมตามศกยภาพ

ข. การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความรและพฒนาตนเองได และถอวา

ผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตาม

กายภาพและเตมตามศกยภาพ

ค. การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได

และถอวาผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถ

พฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ

ง. การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได

และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนา

ตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ

18. ขอใดคอจดมงหมายของ การประเมนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ

ก. การตดสนคณคาของสาระการเรยนร

ข. การตดสนพฒนาการดานความร

ค. การตดสนทกษะคณธรรมของผเรยน

ง. ถกทกขอ

19. กจกรรมทผเรยนไดคนพบสาระส าคญหรอองคการความรใหมดวยตนเอง อนเกด จากการได

ศกษาคนควาทดลอง แลกเปลยนเรยนรและลงมอปฏบตจรง ท าให ผเรยนรกการอาน รกการศกษา

คนควาเกดทกษะในการแสวงหาความร เหนความส าคญของการเรยนร ซงน าไปส การเปนบคคล

แหงการเรยนร (Learning Man) ทพงประสงค ตรงกบขอใด

ก. Good Habit

ข. Happiness

ค. Construct

ง. Individualization

327

20. ขอใดไมใช จดเนนของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ

ก. ผเรยนเรยนรจากประสบการณของตนเอง

ข. ผเรยนเรยนรแบบมสวนรวม

ค. ผเรยนสรางองคความรดวยตนเอง

ง. ผสอนมบทบาทส าคญทางการเรยนร

328

แบบประเมนปฏกรยาทมตอโครงการน าความรสการปฏบต

และการถอดบทเรยนหลงการน าความรสการปฏบต(โครงการท 2)


แบบประเมนปฏกรยาทมตอโครงการน าความรสการปฏบตและการถอดบทเรยนหลงการ

น าความรสการปฏบต(โครงการท 2) ฉบบนเปน ซงแบบประเมนฉบบนมงเนนการประเมน

ปฏกรยาของกลมเปาหมายทมความพงพอใจตอโครงการน าความรสการปฏบต โดยการประเมน

ตามสภาพจรง แบบประเมนฉบบนม 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 เปนขอมลเบองตนเกยวกบของกลม

ทดลอง ตอนท 2 ประกอบดวยเนอหา 3 ดาน คอ 1) การวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต

2) การปฏบตเพอพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน และ3) การนเทศตดตามโครงการน าความร

สการปฏบต

ขอใหผประเมนกรอกขอมลทกปร ะเดนค าถามใหครบถวนตามความเปนจรงมากทสด

329

แบบประเมนปฏกรยาทมตอโครงการน าความรสการปฏบต

และการถอดบทเรยนหลงการน าความรสการปฏบต(โครงการท 2)




ระดบชน ............................วนท ............ เดอน .......................... พ.ศ . ...................เวลา...........


อาย 20 – 30 ป 31 – 40 ป

41 - 50 ป 51 ป ขนไป


11 – 20 ป 21 – 30 ป

31 ป ขนไป

อน ๆ )ระบ....... (...................................

ตอนท 2 ระดบความพงพอใจโครงการน าความรสการปฏบต

ค าชแจงโปรดท าเครองหมาย ตามระดบของความพงพอใจทแทจรง โดยท

4.51-5.00 หมายถง มความพงพอใจมากทสด

3.51-4.50 หมายถง มความพงพอใจมาก 2.51-3.50 หมายถง มความพงพอใจ 1.51-2.50 หมายถง มความพงพอใจนอย 1.00-1.50 หมายถง มความพงพอใจนอยทสด

330


1 2 3 4 5

การวางแผนโครงการน าความรสการปฏบต 1 วตถประสงคโครงการน าไปสการบรรลเปาหมายในการน าความรสการปฏบต 2 ความสามารถในการถายทอดความรของวทยากรมความเหมาะสม 3 มการประชมชแจงวตถประสงคโครงการตอผเขารวมโครงการ 4 การก าหนดระยะเวลาและทรพยากรในการจดกจกรรมของโครงการมความ


การปฏบตการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน 5 ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมความเหมาะสมกบ

โครงการน าความรสการปฏบต

6 รปแบบกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมความเหมาะสมกบโครงการน าความรสการปฏบต

7 สอการเรยนร อปกรณ เทคโนโลยในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความเหมาะสมกบโครงการน าความรสการปฏบต

8 สถานท หองเรยน หองปฏบตการ ในการจดกจกรรมมความเหมาะสม การนเทศตดตามโครงการน าความรสการปฏบต

9 มการนเทศก ากบและตดตาม คอยชวยเหลอ เพอใหโครงการน าความรสการปฏบตบรรลเปาหมาย

10 มการแลกเปลยนเรยนร อภปรายผลการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอนในโครงการน าความรสการปฏบต

331

ขอเสนอแนะ จดเดน จดดอยของโครงการน าความรสการปฏบต .............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

การถอดบทเรยนหลงการน าความรสการปฏบต(โครงการท 2)

3.1ขอดหรอจดเดนของการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 (PBL)คอ

3.1.1_________________________________________________________________________________

3.1.2_________________________________________________________________________________

3.2ขอเสยหรอจดดอยของการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 (PBL)คอ

3.2.1________________________________________________________________________________

3.2.2________________________________________________________________________________

3.3ความคดเหนของครผสอนตอการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

(PBL)ในภาพรวม

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

332

แบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอนโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน ส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21


แบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอนโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ฉบบน เปนเครองมอของโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ซงแบบประเมนฉบบนมงเนนบรรยากาศการเรยนการสอนทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ของครผสอนโดยการประเมนตามสภาพจรงจากการจดกจกรรมการเรยนการสอนของครโดยดจากบรรยากาศการเรยนการสอนแบบปญหาเปนฐานซงเปนดานสภาพแวดลอม ปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน และปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยนในการจดการเรยนการสอนปญหาเปนฐาน แบบประเมนฉบบนม 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 เปนขอมลเบองตนเกยวกบผสอน ตอนท 2 เปนประเดนเกยวกบการสอนเกยวกบบรรยากาศยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

ขอใหผประเมนกรอกขอมลทกประเดนค าถามใหครบถวนตามความเปนจรงมากทสด

333

แบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอนโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐาน ส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21




ระดบชน………………………….วนท………เดอน…………….………พ.ศ. ……………..


อาย ต ากวา 20 ป 20 – 30 ป 31 – 40 ป

41 - 50 ป 51 ป ขนไป


11 – 20 ป 21 – 30 ป

31 ป ขนไป

อน ๆ )ระบ.......................................... (

ตอนท 2 ระดบการปฏบตตามการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

ค าชแจงโปรดท าเครองหมาย ตามระดบของการปฏบตทแทจรง โดยท

ระดบ 1หมายถง มการปฏบตนอยทสด

ระดบ 2หมายถง มการปฏบตนอย

ระดบ 3หมายถง มการปฏบตปานกลาง

ระดบ 4หมายถง มการปฏบตมาก

ระดบ 5หมายถง มการปฏบตมากทสด

334


1 2 3 4 5

สภาพแวดลอม 1 มการจดบรรยากาศการสอนทกระตนการเรยนรและสอดคลองกบประเดน

ปญหา

2 มสอ วสด อปกรณ เทคโนโลย ทเออตอการเรยนร 3 สภาพหองเรยนและ โตะ เกาอ อปกรณตาง ๆ มความเรยบรอย เปนระเบยบ

สะอาด ปลอดภยและมความเหมาะสมตอการใชงาน

4 สถานท เชน หองเรยน หองพเศษ สนาม สวน ฯลฯ ทครเลอกใชเปนสถานทจดกจกรรมเหมาะแกการเรยนร และการท ากจกรรม

ปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน 5 มการใชค าถาม ย วย ทาทาย เพอกระตนใหกบนกเรยนเกดความสนใจและคด

ตาม

6 มการสรางความอยากรอยากเหนใหกบนกเรยนดวยวธการทหลากหลาย 7 มการดงเอาค าตอบหรอความคดทยงไมชดเจน ไมสมบรณมาจดประเดน 8 มการเปดโอกาสใหนกเรยนเลอก หรอก าหนดปญหาทจะส ารวจคนหาค าตอบ 9 มการเปดโอกาสใหนกเรยนท าความกระจางในปญหาทจะส ารวจคนหาค าตอบ

และสรางการยอมรบปญหา

10 มการเปดโอกาสใหนกเรยนไดวเคราะหกระบวนการส ารวจคนหาค าตอบ 11 มการซกถามเพอน าไปสการส ารวจคนหาค าตอบ 12 มการสงเสรมใหนกเรยนไดอธบายผลการส ารวจคนหาค าตอบและแนวคดดวย

ค าพดของนกเรยนเอง

13 มวธการประเมนผลทหลากหลายตามสภาพจรง

335


1 2 3 4 5

ปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน 14 นกเรยนรวมกนส ารวจคนหาค าตอบของสมมตฐานอยางเปนระบบ มขนตอนท

ถกตอง

15 นกเรยนมการบนทกการสงเกตหรอผลการส ารวจคนหาค าตอบอยางเปนระบบ ละเอยด รอบคอบรวมกน

16 นกเรยนมความกระตอรอรน มงมนในการส ารวจตรวจสอบรวมกน 17 นกเรยนมการน าเสนอ อธบายการแกปญหาหรอผลการส าจรวจตรวจสอบทได

อยางชดเจน

18 นกเรยนมการอธบายเชอมโยงความสมพนธและมเหตผล มหลกการ หรอมหลกฐานประกอบรวมกน

19 นกเรยนมการฟงการอธบายของผอนแลวคดวเคราะหตาม 20 นกเรยนมการอภปรายซกถามเกยวกบสงทเพอนอธบาย 21 นกเรยนมการน าขอมลจากการส ารวจตรวจสอบไปสรางความรใหม

22 นกเรยนมการวเคราะหกระบวนการสรางองคความรของตนเอง

23 นกเรยนมการประเมนกระบวนการและองคความรของนกเรยนเองและของ

เพอนรวมชนเรยน

24 นกเรยนมการก าหนดบทบาทหนาท ของแตละคนในกลมอยางเปนระบบ 25 นกเรยนมการประเมนการท างานและองคความรของตนเองและผอนอยางเปน

ธรรม

ขอเสนอแนะ จดเดน จดดอยของการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 .............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

336

แบบประเมนพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน ของโปรแกรมพฒนาการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

ค าชแจงแบบสอบถามตอไปนเปนแบบพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนของการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ซงประกอบดวยค าถาม 3 สวนดงน สวนแรก เปนแบบสอบถามขอมลทวไปของนกเรยน ใหกาเครองหมายกากบาทหนาขอทตรงกบขอมลของนกเรยนมากทสด สวนทสอง เปนการกลาวถงคณลกษณะของตวผเรยน ใหนกเรยนพจารณาแลวตดสนวาในขณะนตวนกเรยนมความร มทกษะหรอมคณลกษณะสอดคลองเปนไปตามขอความในแตละจดประสงคมากนอยเพยงใด ทงนใหนกเรยนประเมนแลวใหคะแนนตนเองจ าแนกเปน 5 ระดบคอ

ระดบ 5 มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบมากทสด

ระดบ 4 มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบมาก

ระดบ 3มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบปานกลาง

ระดบ 2 มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบนอย

ระดบ 1 มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบนอยทสด สวนทสาม เปนค าถามปลายเปด ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบผตอบ โปรดใหขอมลทเกยวกบตวนกเรยน ในแตละประเดนตอไปน โดยการเครองหมาย / ในชอง( ) 1.1เพศ ( )ชาย ( )หญง 1.2 การสงงานทไดรบมอบหมาย ( ) สงครบทกครง ( ) ขาด1 ครง ( ) ขาด2 ครง ( ) ขาด 3 ครง ( ) ขาด 4 ครง ( ) ขาดมากกวา 4 ครง 1.3 นกรยนระดบชน…………………………………………………………………..

337

สวนท 2 เปนการกลาวถงคณลกษณะของตวผเรยน ใหนกเรยนพจารณาแลวตดสนวาในขณะนตวนกเรยนมความร มทกษะหรอมคณลกษณะสอดคลองเปนไปตามขอความในแตละจดประสงคมากนอยเพยงใด ทงนใหนกศกษาประเมนแลวใหคะแนนตนเองจ าแนกเปน 5 ระดบคอ

ระดบ 5 มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบมากทสด

ระดบ 4 มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบมาก

ระดบ 3มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบปานกลาง

ระดบ 2 มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบนอย

ระดบ 1 มนใจวาตนเองมความร ทกษะ หรอคณลกษณะเปนไปตามจดประสงคการเรยนรในระดบนอยทสด

338

รายการจดประสงค/คณลกษณะ ระดบความมนใจ

5 4 3 2 1

1.นกเรยนมสวนรวมในการเสนอปญหาอยางหลากหลายและเลอกปญหาทนาสนใจ

2.นกเรยนมสวนรวมในการระดมสมองอธบายสถานการณของปญหา บอกแนวทางและวธ

คนหาคาตอบ

3.นกเรยนมสวนรวมในการแบงงาน แบงหนาท ก าหนดเปาหมายงานและดาเนน

การศกษาคนควา

4.นกเรยนน าความรมาเสนอในกลม มสวนรวมตรวจสอบขอมลวาสามารถตอบคาถาม

ทอยากรได

5. นกเรยนมสวนรวมในการนาขอมลมาประมวลสรางองคความรใหม

ประเมนความรของตนเองและของกลมและเลอกวธการ/รปแบบการนาเสนอผลงาน

6.นกเรยนมสวนรวมน าเสนอผลงานและประเมนผลงานของกลม

7.เขาใจและสามารถปฏบตงานตางๆตามการเรยนรทยดปญหาส าหรบหองเรยนใน

ศตวรรษท 21

8.การเชอมโยงความรระหวางเนอหากบการปฏบตจรง

9.สามารถประยกตความรทไดจากการศกษาในการด าเนนงานได

10.สนใจวธการ/เครองมอในการสอน(ถายทอดความร)ของครผสอน

11.เขาใจการอธบาย ตงค าถาม และยกตวอยางของครผสอน

12.อธบายถงหลกการ แนวปฏบต หลกเกณฑตางๆของครผสอนการเรยน

ทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21ได

13.ปฏบตตามขนตอนการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

ได

14.น าขนตอน วธการเรยนร ทยดปญหาเปนฐานไดไปประยกตใชกบรายวชาอนๆ

15.เหนคณคาหรอประยกตใชความรทไดรบจากการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบ

หองเรยนในศตวรรษท 21ได

339

สวนท 3เปนค าถามปลายเปด

3.1ขอดหรอจดเดนของการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 (PBL)คอ

3.1.1_________________________________________________________________________________

3.1.2_________________________________________________________________________________

3.2ขอเสยหรอจดดอยของการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21 (PBL)คอ

3.2.1________________________________________________________________________________

3.2.2________________________________________________________________________________

3.3ความคดเหนของนกเรยนตอการจดการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

(PBL)ในภาพรวม

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

340

ภาคผนวก ช คาความยากงาย ค าอ านาจจ าแนก คา(IOC) และคาความเชอมน

341

ตารางท 17 การวเคราะหความสอดคลองระหวางขอค าถามกบแบบประเมนปฏกรยาโครงการพฒนาความรใหกบกลมเปาหมาย

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

∑R IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

1 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 2 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 3 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 4 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 5 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 6 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 7 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 8 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 9 +1 0 +1 0 +1 3 0.60

10 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 11 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 12 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

342

ตารางท 18 การวเคราะหคาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเทยง (Reliability) ของแบบทดสอบวดความรกลมเปาหมายโครงการพฒนาความรสกลมเปาหมาย

ขอท คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r)

1 .33 .53 2 .75 .28 3 .52 .22 4 .23 .35 5 .35 .20 6 .40 .39 7 .60 .39 8 .67 .25 9 .61 .28 10 .72 .44 11 .75 .47 12 .44 .38 13 .42 .42 14 .40 .71 15 .46 .27 16 .60 .23 17 .48 .52 18 .53 .80 19 .77 .49 20 .72 .44

คาความเทยงของแบบทดสอบฉบบนเทากบ 0.82

343

ตารางท 19 การวเคราะหความสอดคลองระหวางขอค าถามกบแบบประเมนปฏกรยาโครงการน าความรสการปฏบต



1 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 2 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 3 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 4 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 5 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 6 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 7 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 8 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 9 +1 +1 +1 +1 +1 5 1

10 +1 +1 +1 +1 +1 5 1

344

ตารางท 20 การวเคราะหความสอดคลองระหวางขอค าถามกบแบบประเมนบรรยากาศการเรยนการสอน



1 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 2 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 3 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 4 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 5 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 6 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 7 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 8 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 9 +1 0 +1 0 +1 3 0.60

10 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 11 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 12 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 13 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 14 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 15 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 16 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 17 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 18 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 19 +1 +1 +1 +1 +1 5 1 20 +1 +1 +1 +1 +1 5 1 21 +1 +1 +1 +1 +1 5 1 22 +1 +1 +1 +1 +1 5 1 23 +1 +1 +1 +1 +1 5 1 24 +1 +1 +1 +1 +1 5 1 25 +1 +1 +1 +1 +1 5 1

345

ตารางท 21 การวเคราะหความสอดคลองระหวางขอค าถามกบจดประสงคของประเมนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยน



1 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 2 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 3 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 4 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 5 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 6 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 7 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 8 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 9 +1 0 +1 0 +1 3 0.60

10 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 11 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 12 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 13 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 14 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 15 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

346

ตารางท 22 การวเคราะหความสอดคลองแบบถอดบทเรยน

แผนท

รายการ คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ


1 . การใชประโยชน (utility) 1.1 โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เปนประโยชนตอการน าไปใชในการจดการเรยนการสอน 1.2โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 น าไปสการเปลยนแปลงแนวคดใหมทเปนประโยชนในการจดกจกรรมการเรยนการสอน 1.3 ขอมลสารสนเทศทไดจากโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 เปนประโยชนกลมเปาหมาย 1.4 ความรทกษะทไดรบจากการทดลองใชระบบ

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

5

5

5

5

1.00 1.00 1.00 1.00

2 2. ความเปนไปได (feasibility) 2.1 ความงายในการท าความเขาใจโปรแกรมพฒนาการเรยนรท ย ด ปญหา เ ปนฐานส าห รบหองเรยนศตวรรษท 21 2.2 ความสามารถในการน าระบบและคมอไปใชจรง 2.3 คมคากบเวลา งบประมาณทใชในการด าเนนการ

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

5

5

5

1.00 1.00 1.00

347

ตารางท 22 การวเคราะหความสอดคลองแบบถอดบทเรยน(ตอ)

แผนท รายการ คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ


3 3. ความเหมาะสม (propriety) 3.1 ความเหมาะสมของโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 กบการจดกจกรรมการเรยนการสอนของโรงเรยน 3.2 ความเหมาะสมของตวบงและเกณฑชทใชในการตรวจสอบ

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

5

5

5

1.00 1.00 1.00

4 4. ความถกตอง (accuracy) 4.1 ความครอบคลมในการด าเนนการตามโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 4.2 ความถกตองตรงกบสภาพจรงของขอมลสารสนเทศทไดจากโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 4.3 ความเชอถอไดของขอมลสารสนเทศทไดจากการด าเนนการตามโปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

5

5

5

1.00 1.00 1.00

348

ภาคผนวก ซ

คะแนนผลสมฤทธทางการเรยน

349

ตารางท 23 ผลการประเมนความรของกลมเปาหมายตอโครงการน าความรสการปฏบต

เนอหา คะแนนเตม คะแนนทได คดเปนรอยละ

1. กลมทดลองรายท 1 2. กลมทดลองรายท 2 3. กลมทดลองรายท 3 4. กลมทดลองรายท 4 5. กลมทดลองรายท 5 6. กลมทดลองรายท 6 7. กลมทดลองรายท 7 8. กลมทดลองรายท 8 9. กลมทดลองรายท 9 10. กลมทดลองรายท 10 11. กลมทดลองรายท 11 12. กลมทดลองรายท 12 13. กลมทดลองรายท 13 14. กลมทดลองรายท 14 15. กลมทดลองรายท 15 16. กลมทดลองรายท 16

20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20

16 16 17 19 18 17 18 17 16 17 16 16 17 16 16 17

80 80 85 95 90 85 90 85 80 85 80 80 85 90 80 85

รวมเฉลย 20 16.88 84.40

350

ตารางท 24 ผลการทดสอบดวยคาสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคท

ระดบนยส าคญทระดบ 0.05 ดานสภาพแวดลอม

Descriptive Statistics

N Mean Std.

Deviation Minimum Maximum preenv 16 11.1250 .71880 10.00 12.00 postenv 16 17.6250 .95743 16.00 19.00

Test Statistics(b)

postenv - preenv

Z -3.541(a) Asymp. Sig. (2-tailed) .000

a Based on negative ranks. b Wilcoxon Signed Ranks Test


ระดบนยส าคญทระดบ 0.05 ดานปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน


N Mean Std.

Deviation Minimum Maximum prete 16 24.9375 1.43614 24.00 27.00 postth 16 40.3125 2.82179 36.00 44.00

Test Statistics(b)

postth - prete Z -3.536(a) Asymp. Sig. (2-tailed) .000

a Based on negative ranks. b Wilcoxon Signed Ranks Test

351


ระดบนยส าคญทระดบ 0.05 ดานปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน


N Mean Std.

Deviation Minimum Maximum prest 16 33.2500 1.91485 32.00 36.00 postst 16 53.0000 3.38625 48.00 57.00

Test Statistics(b)

postst - prest Z -3.532(a)

Asymp. Sig. (2-tailed) .000 a Based on negative ranks.

b Wilcoxon Signed Ranks Test

352

ตารางท 27 แสดงคาสถต t-test dependent ในการเปรยบเทยบความพงพอใจกอนและหลงการทดลองโปรแกรม ดานพฤตกรรมการเรยนรพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนในศตวรรษท 21

Paired Samples Statistics

Mean N Std.

Deviation Std. Error

Mean Pair 1 pre 41.1250 240 4.39391 .28363

post 65.4958 240 3.96216 .25576

Paired Samples Correlations

N Correlation Sig. Pair 1 pre & post 240 -.045 .486

Paired Differences

t df Sig. (2-tailed) Mean

Std. Deviation

Std. Error

Mean

95% Confidence Interval of the

Difference

Upper Lower

Pair 1 prebehavior - postbehavior

-24.37083 6.04792 .39039 -25.13988 -

23.60179 -

62.427 239 .000

353

ภาคผนวก ฌ

หนงสอราชการ

354

ท ศธ 6012/ว765

มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน ถนนราษฎรคนง ต าบลในเมอง อ าเภอเมอง จงหวดขอนแกน 40000

25 สงหาคม 2558

เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.วลยพรณ เสรวฒน

ดวย นายวฒชย วรครบร นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน รหสประจ าตวนกศกษา 56304405320110 ก าลงท าดษฎนพนธเรอง “โปรแกรมพฒนาการเรยนรทยดปญหาเปนฐานส าหรบหองเรยนศตวรรษท 21 ส าหรบโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน” ในการน จ าเปนตองมผเชยวชาญตรวจสอบแบบสอบถามเพอเกบรวบรวมขอมลในการวจยใหไดรบขอมลทถกตองและเทยงตรงทสด

มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน พจารณาเหนวาทานเปนผมความรความสามารถและมประสบการณเปนอยางด จงใครขอแตงตงทานเปนผเชยวชาญเพอตรวจสอบและพจารณาเนอหาของเครองมอการวจยของนกศกษาดงกลาว หวงเปนอยางยงวาจกไดรบความอนเคราะหจากทานดวยด และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

จงเจรญพรมาเพอพจารณา

ขอเจรญพร

(พระครสธจรยวฒน, ดร.)

รกษาการแทนรองอธการบด มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตอสาน

ปฏบตการแทนอธการบด

355

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.สรพงษ พรมชมชา








356

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร วาทพนตร ดร.วศน สอนโพธ








357

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.นกญชลา ลนเหลอ








358

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.ปญจมา ศรบญเรอง








359

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.สพรรณ ยอดยงยง








360

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.พชราภรณ พมพจนทร








361

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.สายสมร ศกดค าดวง








362

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร รศ.ดร.ปรชญนนท นลสข








363

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.อทมพรพฒน








364

ท ศธ 6012/ว765



เรอง ขออนญาตแตงตงผเชยวชาญ เจรญพร ดร.นตยา หลาทธรกล








365

ภาคผนวก ญ

ประวตผศกษา

366

ประวตยอของผวจย

ชอ-สกล นายวฒชย วรครบร

วน เดอน ป เกด 29 มนาคม 2527

สถานทเกด บานหนองแวง ต าบลกดธาต อ าเภอหนองนาค า

จงหวดขอนแกน 40150

สถานทอยปจจบน 888/13 หมท 14 บานศภาลย ต าบลบานเปด อ าเภอเมอง

จงหวดขอนแกน 40000

ต าแหนงและประวตการท างาน

พ.ศ. 2549-ปจจบน คร วทยฐานะ ช านาญการพเศษ

โรงเรยนบานนาด

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2547 ประกาศนยบตรวชาชพคร

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

พ.ศ. 2549 วทยาศาสตรบณฑต (คณตศาสตร)

มหาวทยาลยมหาสารคาม

พ.ศ. 2552 ศกษาศาสตรมหาบณฑต (หลกสตรและการสอน)

มหาวทยาลยขอนแกน

พ.ศ. 2553 ศกษาศาสตรมหาบณฑต (บรหารการศกษา)

มหาวทยาลยอสาน

255 - phd.mbuisc.ac.thphd.mbuisc.ac.th/full thesis/Wutichai.pdf ·...

Documents

Transcript of 255 - phd.mbuisc.ac.thphd.mbuisc.ac.th/full thesis/Wutichai.pdf ·...