2000-07-25 ICS 13.110; 13.180

ΕΛΟΤ ΕΝ 614-2

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ HELLENIC STANDARD

Ασφάλεια µηχανών – Αρχές εργονοµικού σχεδιασµού - Μέρος 2: Αλληλεπιδράσεις µεταξύ του σχεδιασµού των µηχανών και των καθηκόντων εργασίας

Safety of machinery - Ergonomic design principles - Part 2: Interactions between the design of machinery and work tasks

Κλάση τιµολόγησης: 13 © ΕΛΟΤ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ Α.Ε. ΑΧΑΡΝΩΝ 313, 111 45 ΑΘΗΝΑ

ΕΛΟΤ EN 614-2 © ΕΛΟΤ

Εθνικός Πρόλογος

Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕN 614-2 έχει την ισχύ Ελληνικού Προτύπου.

Το παρόν Πρότυπο αποτελεί την Ελληνική έκδοση του Ευρωπαϊκού Προτύπου ΕΝ 614-2.

Η έκδοση αυτή ταυτίζεται απόλυτα µε το κείµενο που εγκρίθηκε στις 2000-07-25 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN).

Σύµφωνα µε τους Ευρωπαϊκούς Κανονισµούς CEN/CENELEC «Κοινοί Κανόνες για τις Εργασίες Τυποποιήσεως» και τον «Κανονισµό Σύνταξης και Έκδοσης Ελληνικών Προτύπων» του ΕΛΟΤ, αυτό το Ευρωπαϊκό Πρότυπο επικυρώθηκε ως Ελληνικό Πρότυπο στις 2000-07-25 και η απόδοσή του στην Ελληνική γλώσσα εγκρίθηκε στις 2002-11-20.

Την πιστή απόδοση αυτού του Ευρωπαϊκού Προτύπου στην Ελληνική, σύµφωνα µε τους Ευρωπαϊκούς Κανονισµούς CEN/CENELEC, επιµελήθηκε η Τεχνική Επιτροπή ΕΛΟΤ/ΤΕ 59 "Υγιεινή και Ασφάλεια Εργασίας", τη γραµµατεία της οποίας έχει η ∆ιεύθυνση Τυποποίησης του ΕΛΟΤ.

ΕΛΟΤ 2002 Όλα τα δικαιώµατα έχουν κατοχυρωθεί. Εκτός αν καθορίζεται διαφορετικά, κανένα µέρος αυτού του Προτύπου δεν επιτρέπεται να αναπαραχθεί ή χρησιµοποιηθεί σε οποιαδήποτε µορφή ή µε οποιοδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό ή µηχανικό, περιλαµβανοµένων φωτοαντιγράφισης και µικροφίλµ, δίχως γραπτή άδεια από τον εκδότη. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ Α.Ε. Αχαρνών 313, 111 45 Αθήνα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE EUROPÄISCHE NORM

EN 614-2

Ιούλιος 2000

ICS 13.110; 13.180

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ

Ασφάλεια µηχανών – Αρχές εργονοµικού σχεδιασµού - Μέρος 2: Αλληλεπιδράσεις µεταξύ του σχεδιασµού των µηχανών και των καθηκόντων εργασίας

Safety of machinery - Ergonomic design principles - Part 2: Interactions between the design of machinery and work tasks

Sécurité des machines - Principes ergonomiques de conception - Partie 2: Interactions entre la conception des machines et les tâches du travail

Sicherheit von Maschinen – Ergonomische Gestaltungsgrundsätze - Teil 2: Wechselwirkungen zwischen der Gestaltung von Maschinen und den Arbeitsaufgaben

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο εγκρίθηκε από τη CEN στις 30 Ιουνίου 2000.

Τα µέλη της CEN έχουν υποχρέωση να συµµορφώνονται µε τους Εσωτερικούς Κανονισµούς της CEN/CENELEC που καθορίζουν τους όρους σύµφωνα µε τους οποίους δίνεται στο παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο η ισχύς Εθνικού Προτύπου χωρίς καµία τροποποίηση.

Ενηµερωµένοι κατάλογοι και βιβλιογραφικές αναφορές που αφορούν σε τέτοια Εθνικά Πρότυπα µπορεί να παραγγελθούν στην Κεντρική Γραµµατεία της CEN ή σε οποιονδήποτε Οργανισµό-µέλος της.

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο υπάρχει σε τρεις επίσηµες εκδόσεις (στην Αγγλική, Γαλλική και Γερµανική γλώσσα). Έκδοση που έγινε µε ευθύνη Οργανισµού-µέλους της CEN µε µετάφραση στην Εθνική του γλώσσα και γνωστοποιήθηκε στην Κεντρική Γραµµατεία της CEN, έχει την ίδια ισχύ µε τις επίσηµες εκδόσεις.

Μέλη της CEN είναι οι εθνικοί φορείς τυποποίησης των χωρών Αυστρίας, Βελγίου, Γαλλίας, Γερµανίας, ∆ανίας, ∆ηµοκρατίας της Τσεχίας, Ελβετίας, Ελλάδας, Ηνωµένου Βασιλείου, Ιρλανδίας, Ισλανδίας, Ισπανίας, Ιταλίας, Λουξεµβούργου, Νορβηγίας, Ολλανδίας, Πορτογαλίας, Σουηδίας και Φινλανδίας.

CEN Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης

European Committee for Standardization Comité Européen de Normalisation Europäisches Komitee für Normung

Κεντρική Γραµµατεία : Rue de Stassart 36, B-1050 Brussels

© 2000 CEN Όλα τα δικαιώµατα εκµετάλλευσης σε οποιαδήποτε µορφή και µε οποιοδήποτε µέσον είναι κατοχυρωµένα παγκοσµίως για τα µέλη της CEN .

Αρ.Αναφ. ΕΝ 614-2:2000 GR

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Περιεχόµενα

Σελίδα

Πρόλογος...........................................................................................................................................................3

Εισαγωγή...........................................................................................................................................................4

1 Αντικείµενο ........................................................................................................................................4

2 Τυποποιητικές παραποµπές ...........................................................................................................5

3 Όροι και ορισµοί ...............................................................................................................................5

4 Αρχές του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας ..............................................................................5

4.1 Χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή .........................................5

4.2 Μεθοδολογία του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας σε σχέση µε το σχεδιασµό των µηχανών ..............................................................................................................................................8

4.2.1 Ορισµός των στόχων σχεδιασµού ....................................................................................................11

4.2.2 Ανάλυση λειτουργιών ........................................................................................................................11

4.2.3 Κατανοµή λειτουργιών.......................................................................................................................12

4.2.4 Καθορισµός καθηκόντων εργασίας ...................................................................................................13

4.2.5 Ανάθεση των καθηκόντων εργασίας στους χειριστές .......................................................................14

4.3 Εκτίµηση του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας .............................................................................14

5 ∆ιαδικασία σχεδιασµού..................................................................................................................16

Παράρτηµα Α (πληροφοριακό) Αλληλεπίδραση µεταξύ του σχεδιασµού των µηχανών, του σχεδιασµού των καθηκόντων και του σχεδιασµού της εργασίας......................................................17

Παράρτηµα Β (πληροφοριακό) Επεξηγηµατικό παράδειγµα: Σχεδιασµός δράπανου ............................23

Παράρτηµα ΖΑ (πληροφοριακό) Κεφάλαια του παρόντος Ευρωπαϊκού Προτύπου που καλύπτουν βασικές απαιτήσεις ή άλλες διατάξεις οδηγιών της Ε.Ε. .......................................................31

2

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

Πρόλογος

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο εκπονήθηκε από την Τεχνική Επιτροπή CEN/TC 122 "Εργονοµία", τη Γραµµατεία της οποίας έχει αναλάβει το Γερµανικό Ινστιτούτο Τυποποίησης (DIN).

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο πρέπει να λάβει την ισχύ εθνικού προτύπου, είτε µε την έκδοση ενός ταυτόσηµου κειµένου, είτε µε την επικύρωσή του, το αργότερο µέχρι τον Ιανουάριο 2001. Τυχόν αντιτιθέµενα εθνικά πρότυπα πρέπει να τεθούν εκτός ισχύος το αργότερο µέχρι τον Ιανουάριο 2001.

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο εκπονήθηκε κατόπιν εντολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης, και καλύπτει βασικές απαιτήσεις των οδηγιών της Ε.Ε.

Για τη σχέση µε τις οδηγίες της Ε.Ε., ανατρέξτε στο πληροφοριακό Παράρτηµα ZΑ, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο µέρος του παρόντος Προτύπου.

Σύµφωνα µε τους Εσωτερικούς Κανονισµούς των CEN/CENELEC, οι Εθνικοί Οργανισµοί Τυποποίησης των ακόλουθων χωρών υποχρεούνται να εφαρµόσουν το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερµανία, ∆ανία, ∆ηµοκρατία της Τσεχίας Ελβετία, Ελλάδα, Ηνωµένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σουηδία και Φινλανδία.

Το Πρότυπο EN 614 αποτελείται από τα ακόλουθα Μέρη, κάτω από το γενικό τίτλο Ασφάλεια µηχανών – Αρχές εργονοµικού σχεδιασµού:

– Μέρος 1: Ορολογία και γενικές αρχές

– Μέρος 2: Αλληλεπιδράσεις µεταξύ του σχεδιασµού των µηχανών και των καθηκόντων εργασίας.

3

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Ασφάλεια µηχανών – Αρχές εργονοµικού σχεδιασµού - Μέρος 2: Αλληλεπιδράσεις µεταξύ του σχεδιασµού των µηχανών και των καθηκόντων εργασίας

Εισαγωγή

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο βοηθά το σχεδιαστή να εφαρµόσει αρχές εργονοµίας στο σχεδιασµό των µηχανών, εστιάζοντας την προσοχή του κυρίως στην αλληλεπίδραση µεταξύ του σχεδιασµού των µηχανών και των καθηκόντων εργασίας.

Αυτό είναι βασικό, επειδή η ποιότητα του σχεδιασµού και η ασφάλεια των µηχανών εξαρτώνται από τους µελλοντικούς χειριστές, οι οποίοι θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελούν τα καθήκοντά τους µε τις µηχανές µε ασφαλή και αποδοτικό τρόπο. Η εφαρµογή εργονοµικών αρχών στο σχεδιασµό των µηχανών και των καθηκόντων εργασίας αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση της έλλειψης άνεσης, της κόπωσης και άλλων αρνητικών επιπτώσεων, τις οποίες αντιµετωπίζει ο χειριστής, και εποµένως συνεισφέρει στη βέλτιστη λειτουργία του συστήµατος εργασίας (EN 292-2:1991, Παράρτηµα A.1, 1.1.2 (δ)) και ελαττώνει τους κινδύνους των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία. Εποµένως, ο καλός σχεδιασµός ακολουθεί τις αρχές της εργονοµίας, ξεκινά µε τον καθορισµό των λειτουργιών του συστήµατος και προβλέπει τον τρόπο αλληλεπίδρασης του µελλοντικού χειριστή µε τις µηχανές και µε τον υπόλοιπο εξοπλισµό εργασίας.

Στο σχεδιασµό των µηχανών και των καθηκόντων εργασίας, οι φυσικές πτυχές των δραστηριοτήτων του χειριστή δεν είναι οι µόνες παράµετροι σχεδιασµού που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Οι δραστηριότητες του χειριστή περιλαµβάνουν επίσης την παρατήρηση και την επεξεργασία πληροφοριών, τον προσδιορισµό στρατηγικών, τη λήψη αποφάσεων και την επικοινωνία.

1 Αντικείµενο

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο ορίζει τις αρχές και διαδικασίες εργονοµίας που θα πρέπει να ακολουθηθούν κατά τη διαδικασία σχεδιασµού των µηχανών και των καθηκόντων των χειριστών.

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο ασχολείται συγκεκριµένα µε το σχεδιασµό καθηκόντων στα πλαίσια του σχεδιασµού µηχανηµάτων, αλλά οι αρχές και οι µέθοδοι µπορούν επίσης να εφαρµοστούν στο σχεδιασµό εργασίας.

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο απευθύνεται στους σχεδιαστές και τους κατασκευαστές των µηχανών και άλλου εξοπλισµού εργασίας. Θα είναι επίσης χρήσιµο σε εκείνους που ενδιαφέρονται για τη χρήση του εξοπλισµού µηχανηµάτων και εργασίας, π.χ., στους διευθυντές, διοργανωτές, χειριστές και επόπτες.

Στο παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο ο σχεδιαστής αναφέρεται στο πρόσωπο ή στην οµάδα που είναι υπεύθυνη για το σχεδιασµό.

4

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

2 Τυποποιητικές παραποµπές

Στο παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο ενσωµατώνονται, µέσα από χρονολογηµένες ή µη χρονολογηµένες παραποµπές, διατάξεις από άλλες δηµοσιεύσεις. Οι παραποµπές αυτές αναφέρονται στα αντίστοιχα σηµεία του κειµένου και κατάλογος των δηµοσιεύσεων αυτών, παρουσιάζεται στη συνέχεια. Για παραποµπές σε χρονολογηµένες δηµοσιεύσεις, µεταγενέστερες τροποποιήσεις ή αναθεωρήσεις σχετικές µε οποιαδήποτε έκδοσή τους, εφαρµόζονται στο παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο όταν θα ενσωµατωθούν σε αυτό, µε τροποποίηση ή αναθεώρηση. Όσον αφορά παραποµπές σε µη χρονολογηµένες δηµοσιεύσεις ισχύει η τελευταία έκδοσή τους (συµπεριλαµβανοµένων των τροποποιήσεων).

EN 614-1:1995 Ασφάλεια µηχανών – Αρχές εργονοµικού σχεδιασµού – Μέρος 1: Ορολογία και γενικές αρχές.

EN 894-1 Ασφάλεια µηχανών – Εργονοµικές απαιτήσεις για το σχεδιασµό ενδεικτικών οργάνων και χειριστηρίων ελέγχου - Μέρος 1: Γενικές αρχές για τις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις µε τα ενδεικτικά όργανα και τα χειριστήρια ελέγχου

EN 292-1: Ασφάλεια µηχανών – Βασικές έννοιες, γενικές αρχές σχεδιασµού - Μέρος 1: Βασική ορολογία, µεθοδολογία

EN 292-2:1991 Ασφάλεια µηχανών - Βασικές έννοιες, γενικές αρχές σχεδιασµού - Μέρος 2: +A1:1995 Τεχνικές αρχές και προδιαγραφές

3 Όροι και ορισµοί

Για τους σκοπούς του παρόντος Ευρωπαϊκού Προτύπου, έχουν εφαρµογή οι όροι και ορισµοί που δίνονται στο Πρότυπο EN 614-1.

4 Αρχές του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας

Ο σχεδιασµός καθηκόντων εργασίας καλύπτει την ανάλυση και τον καθορισµό των λειτουργιών και την κατανοµή τους στη µηχανή ή το χειριστή ως τµήµα της διαδικασίας σχεδιασµού, και αποσκοπεί στη συµβολή στη βέλτιστη λειτουργία των συστηµάτων εργασίας. Εποµένως, ο καλός σχεδιασµός τηρεί τις εργονοµικές αρχές και αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή στον προοριζόµενο πληθυσµό χειριστών. Οι αρχές ορθού εργονοµικού σχεδιασµού δίνονται στο Πρότυπο EN 614-1. Ο στόχος πρέπει να επιτυγχάνεται προσεγγίζοντας τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας των χειριστών που δίνονται στην παράγραφο 4.1, ακολουθώντας τη µεθοδολογία του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας που δίνεται στην παράγραφο 4.2 και εκτελώντας µια αξιολόγηση του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας σύµφωνα µε την παράγραφο 4.3.

4.1 Χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή

Κατά το σχεδιασµό των µηχανών και των καθηκόντων εργασίας, ο σχεδιαστής πρέπει να εξασφαλίσει ότι ικανοποιούνται τα ακόλουθα εργονοµικά χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας. Αυτά τα χαρακτηριστικά λαµβάνουν υπόψη τις διαφορές και τα δυναµικά χαρακτηριστικά του προοριζόµενου πληθυσµού χειριστών και πρέπει να τηρηθούν σχεδιάζοντας µηχανές και καθήκοντα εργασίας µε δυνατότητα αλληλεπίδρασης.

5

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Εποµένως, κατά τη διεργασία σχεδιασµού ο σχεδιαστής πρέπει να:

α) λάβει υπόψη του την εµπειρία, τις ικανότητες και τις δεξιότητες του υπάρχοντος ή του προβλεπόµενου πληθυσµού χειριστών. Αυτό περιλαµβάνει τα επίπεδα γενικής εκπαίδευσης και επαγγελµατικής κατάρτισης, καθώς επίσης και τη γνώση που αποκτήθηκε σε άλλες παρόµοιες εργασιακές θέσεις. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα επίπεδα κατάρτισης και γνώσης ποικίλλουν στους πληθυσµούς των χειριστών και µεταβάλλονται µε το χρόνο. Εποµένως, π.χ. οι απαιτήσεις ταχύτητας και πολυπλοκότητας, καθώς και οι πληροφορίες σχετικά µε την απόδοση στα καθήκοντα θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα προσαρµογής σε όλους τους προβλεπόµενους χρήστες.

β) εξασφαλίσει ότι τα καθήκοντα εργασίας προς εκτέλεση προσδιορίζονται ως ολοκληρωµένες και λογικές µονάδες εργασίας µε σαφώς προσδιορισµένη αρχή και τέλος, και όχι ως µεµονωµένα τµήµατα τέτοιων καθηκόντων. Εποµένως, κάθε ένα από τα καθήκοντα θα πρέπει ειδικότερα να περιλαµβάνει όχι µόνο τις συνιστώσες απόδοσης, αλλά και τις συνιστώσες προπαρασκευής (π.χ. σχεδιασµός) και αξιολόγησης (π.χ. επιθεώρηση, έλεγχος).

γ) εξασφαλίσει ότι τα καθήκοντα που εκτελούνται αναγνωρίζονται ως σηµαντική συνεισφορά στη συνολική απόδοση του συστήµατος εργασίας. Ο χειριστής θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσει µε ποιον τρόπο και µέχρι ποιου σηµείου η απόδοση των καθηκόντων και η έκβασή τους θα επηρεάσουν ολόκληρο το σύστηµα εργασίας και τα αποτελέσµατά του. Εποµένως, ο περιττός κατακερµατισµός της διεργασίας εργασίας που οδηγεί σε στενά καθήκοντα των χειριστών πρέπει να αποφεύγεται.

δ) παρέχει την εφαρµογή µιας κατάλληλης ποικιλίας δεξιοτήτων, ικανοτήτων και δραστηριοτήτων και ειδικότερα να παρέχει έναν κατάλληλο συνδυασµό των ακόλουθων τύπων συµπεριφοράς:

– συµπεριφορά που βασίζεται στη δεξιότητα, η οποία αποτελείται από µια άµεση, απλή συνειδητή ή µη συνειδητή αντίδραση σε ενδείξεις που απορρέουν από τη διεργασία εργασίας,

– συµπεριφορά που βασίζεται σε κανόνες, η οποία επιτρέπει στο χειριστή να ασκήσει έλεγχο στη διεργασία εργασίας, εφαρµόζοντας βασικούς αλγοριθµικούς κανόνες (π.χ. λαµβάνοντας απλές αποφάσεις του τύπου εάν-τότε)

– συµπεριφορά που βασίζεται στη γνώση, η οποία απαιτεί από το χειριστή να αναπτύξει και να διατηρήσει ένα σύνθετο σύνολο γνώσεων όσον αφορά τις αλληλεξαρτήσεις της διεργασίας, ώστε να διαγνώσει καταστάσεις και σφάλµατα του συστήµατος, να αναπτύξει λύσεις και να εκτελέσει κατάλληλες ενέργειες.

ε) παρέχει ένα επαρκές βαθµό ελευθερίας και αυτονοµίας στο χειριστή. Ο χειριστής θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέξει ανάµεσα σε εναλλακτικούς τρόπους ολοκλήρωσης των καθηκόντων και να καθορίσει τις προτεραιότητες, το ρυθµό και τη διαδικασία εκτέλεσης των καθηκόντων Οι άκαµπτές ακολουθίες, ο ρυθµός και οι µέθοδοι εργασίας πρέπει να αποφεύγονται.

στ) παρέχει ικανοποιητική ανατροφοδότηση, όσον αφορά την απόδοση στα καθήκοντα µε µορφή κατανοητή στο χειριστή. Οι πληροφορίες για την απόδοση πρέπει να είναι διαθέσιµες, επιτρέποντας στο χειριστή να ελέγξει εάν οι στόχοι επιτυγχάνονται και η απόδοση είναι επαρκής. Αυτό περιλαµβάνει επίσης τις πληροφορίες για τα λάθη στην απόδοση και τις σωστές εναλλακτικές λύσεις.

Στην περίπτωση καθηκόντων που διακόπτονται συχνά, ο σχεδιασµός των µηχανών πρέπει να περιλαµβάνει βοηθήµατα µνήµης, που να υπενθυµίζουν στο χειριστή το στάδιο στο οποίο σταµάτησε την εργασία του.

6

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

ζ) παρέχει ευκαιρίες πρακτικής εξάσκησης και ανάπτυξης των υπαρχόντων δεξιοτήτων και ικανοτήτων καθώς και την απόκτηση νέων. Αυτό θα πρέπει να επιτυγχάνεται µε την παροχή διαφορετικών τρόπων εκτέλεσης των καθηκόντων, ικανοποιητικού βαθµού αυτονοµίας και ποικιλίας όσον αφορά την κατάλληλη ανατροφοδότηση στην απόδοση των καθηκόντων. Αυτό επιτρέπει στο χειριστή να επιλέξει τον πλέον καταλληλότερο τρόπο λειτουργίας για το υπάρχον επίπεδο εµπειρογνωµοσύνης και να προσπαθήσει να αποκτήσει εµπειρία µέσω διαφορετικών τρόπων εκτέλεσης των καθηκόντων, συνδυάζοντας κατά προτίµηση διαφορετικούς τύπους συµπεριφοράς.

Όσον αφορά τα καθήκοντα παρακολούθησης και ελέγχου, ιδιαίτερα στα συστήµατα µε υψηλό βαθµό αυτοµατοποίησης, ο χειριστής πρέπει να είναι σε θέση να αποκτήσει την ικανότητα ελέγχου της διεργασίας και να αναπτύξει µία σαφή εικόνα της δοµής και των αλληλεξαρτήσεων της διεργασίας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

η) αποφύγει την υπερφόρτωση ή υποφόρτωση του χειριστή, η οποία µπορεί να οδηγήσει σε περιττή ή υπερβολική καταπόνηση, κόπωση ή σε σφάλµατα. Η συχνότητα, η διάρκεια και η ένταση των αντιληπτικών, γνωστικών και µηχανικών δραστηριοτήτων πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να αποφεύγονται αυτές οι συνέπειες. Η υπερφόρτωση ή υποφόρτωση δεν πρέπει να προσδιορίζεται µόνο υπό κανονικές, αλλά και υπό µη κανονικές συνθήκες (π.χ. δυσµενέστερες συνθήκες). Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό για τα καθήκοντα παρακολούθησης και ελέγχου, ιδιαίτερα στα συστήµατα µε υψηλό βαθµό αυτοµατοποίησης.

Συµβάντα υπερφόρτωσης ή υποφόρτωσης ποικίλλουν στους πληθυσµούς και µεταβάλλονται µε το χρόνο. Εποµένως, είναι απαραίτητο να παρέχονται δυνατότητες προσαρµογής σε επιµέρους διαφορές, στάδια ανάπτυξης και καταστάσεις κατάρτισης.

θ) αποφύγει τις επαναλήψεις, πράγµα που ενδέχεται να οδηγήσει σε άνισο φόρτο εργασίας και εποµένως σε σωµατικές διαταραχές καθώς και σε αίσθηση µονοτονίας, κορεσµού, ανίας ή δυσαρέσκειας. Εποµένως, οι σύντοµοι κύκλοι απόδοσης θα πρέπει να αποφεύγονται. Πρέπει να δίνεται η κατάλληλη ποικιλία εργασιών ή δραστηριοτήτων στο χειριστή. Εάν οι επαναλαµβανόµενες εργασίες δεν είναι δυνατό να αποφευχθούν,

– ο χρόνος απόδοσης δεν πρέπει να προσδιορίζεται µόνο µε βάση τους µέσους χρόνους που µετρώνται ή υπολογίζονται υπό κανονικές συνθήκες,

–πρέπει να λαµβάνονται υπόψη οι αποκλίσεις από τις κανονικές συνθήκες,

–πρέπει να αποφεύγονται οι πολύ σύντοµοι κύκλοι απόδοσης,

–πρέπει να δίνονται ευκαιρίες στους χειριστές να εργάζονται µε τους δικούς τους ρυθµούς, παρά µε καθορισµένο ρυθµό,

–πρέπει να αποφεύγεται η εργασία σε κινούµενα αντικείµενα.

ι) αποφύγει την εργασία του χειριστή σε αποµονωµένο περιβάλλον χωρίς ευκαιρίες για κοινωνικές και λειτουργικές επαφές. Το οπτικό πεδίο, τα επίπεδα θορύβου, οι αποστάσεις και η αυτονοµία µεταξύ των χώρων εργασίας πρέπει να λαµβάνονται υπόψη κατά τον καθορισµό της χωροθέτησης, της τοποθέτησης και των λειτουργιών των µηχανών καθώς και του υπόλοιπου εργασιακού εξοπλισµού.

Αυτά τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή δεν πρέπει να παραβιάζονται από το σχεδιασµό των µηχανών. Ωστόσο, λαµβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες εφαρµογής και την τεχνολογία, µπορεί να µην είναι δυνατή η πλήρης επίτευξη όλων των στόχων. Σε αυτήν την περίπτωση, οι µηχανές και τα καθήκοντα εργασίας χειριστή πρέπει να σχεδιαστούν και να κατασκευαστούν σύµφωνα µε αυτούς τους στόχους, στο µεγαλύτερο δυνατό βαθµό.

7

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

4.2 Μεθοδολογία του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας σε σχέση µε το σχεδιασµό των µηχανών

Ο σχεδιασµός των καθηκόντων εργασίας σε σχέση µε το σχεδιασµό των µηχανών µπορεί να περιγραφεί ως µια διαδικασία η οποία περιλαµβάνει τα ακόλουθα στάδια:

– τον ορισµό στόχων σχεδιασµού,

– την ανάλυση των λειτουργιών,

– την κατανοµή λειτουργιών,

– τον καθορισµό καθηκόντων εργασίας και

– την ανάθεση καθηκόντων εργασίας στους χειριστές.

Το σχήµα 1 και ο πίνακας 1 παρουσιάζουν συνοπτικά αυτή τη διεργασία, η οποία περιγράφεται λεπτοµερώς στις παραγράφους 4.2.1 έως 4.2.5.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Ο σχεδιασµός είναι συνήθως µία επαναληπτική διεργασία και ο καταµερισµός µεταξύ των επιµέρους σταδίων µπορεί να µην είναι σαφής. Η λύση που αφορά το σχεδιασµό µίας λειτουργίας θα αλληλεπιδρά συχνά µε τις λύσεις άλλων λειτουργιών µέσα στο σύστηµα. Εποµένως, ο σχεδιαστής µπορεί να χρειαστεί να µεταβεί σε προηγούµενα ή επόµενα στάδια της διεργασίας, π. χ. να προχωρήσει παρέχοντας προσωρινές λύσεις και να επιστρέψει, για να επαναλάβει την ανάλυση της κατάστασης ή για να αναθεωρήσει τις προδιαγραφές του σχεδιασµού.

Ακολουθώντας τη διαδικασία βήµα-προς-βήµα που περιγράφεται στο παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο, ο σχεδιαστής µπορεί να

– στηρίξει τις αποφάσεις σχεδιασµού στις σχετικές πληροφορίες,

– να φροντίσει ώστε οι αποφάσεις να είναι αντιληπτές από όλα τα πρόσωπα που εµπλέκονται στη διεργασία σχεδιασµού,

– προβλέψει τις επιπτώσεις των αποφάσεων σχεδιασµού, όσον αφορά τις ανθρώπινες λειτουργίες και δραστηριότητες, και να

– ελέγξει την επάρκεια των αποφάσεων, όσο το δυνατόν πιο νωρίς στη διαδικασία.

Κατά γενικό κανόνα, στη διεργασία σχεδιασµού ο σχεδιαστής πρέπει να

– χρησιµοποιήσει την υπάρχουσα εµπειρία σε κάθε ένα από τα στάδια της διεργασίας, π. χ. αναλύοντας τις υπάρχουσες λύσεις σχεδιασµού και την επίδρασή τους στις δραστηριότητες του χειριστή,

– να λάβει υπόψη του τους ανθρώπινους παράγοντες παράλληλα µε αυτούς που αφορούν τις βασικές αρχές της µηχανικής,

– να χρησιµοποιήσει µεθόδους που είναι δυνατό να λάβουν υπόψη την αλληλεπίδραση του χειριστή µε τις µηχανές και τον υπόλοιπο εργασιακό εξοπλισµό,

– να αξιολογήσει τις προτάσεις σχεδιασµού σε κάθε στάδιο της διεργασίας σε σχέση µε τους στόχους, τις απαιτήσεις και τα κριτήρια αξιολόγησης που έχουν οριστεί σε προηγούµενα στάδια της διεργασίας σχεδιασµού, και να

– τεκµηριώσει τη διεργασία σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας, ώστε να είναι σε θέση να ελέγξει τη συµµόρφωση µε τις απαιτήσεις του παρόντος Ευρωπαϊκού Προτύπου και την επίτευξη των στόχων.

8

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

Σχήµα 1 – Σχεδιάγραµµα της διεργασίας σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας.

9

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Πίνακας 1 – Περιγραφή της διεργασίας σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας

Αριθµός Στάδιο σχεδιασµού Περιγραφή των σταδίων

1 Ορισµός των στόχων σχεδιασµού – Συλλογή πληροφοριών για συγκρίσιµες υπάρχουσες µηχανές

– Επεξεργασία των γενικών στόχων σχεδιασµού και των προδιαγραφών σχεδιασµού

– Ορισµός απαιτήσεων για τη γενική απόδοση και κριτηρίων αξιολόγησης

2 Ανάλυση λειτουργιών – Προσδιορισµός λειτουργιών και υπο-λειτουργιών, καθορισµός της θέσης τους στην ιεράρχηση των λειτουργιών και λειτουργικές σχέσεις

– Καθορισµός λειτουργιών µαζί µε τα κριτήρια απόδοσής τους

– Αξιολόγηση των καθορισµένων λειτουργιών σε σχέση µε τις προδιαγραφές σχεδιασµού

3 Κατανοµή λειτουργιών – Κατανοµή λειτουργιών και υπο-λειτουργιών στο χειριστή ή στη µηχανής ή, όπου απαιτείται, και στους δύο

– Αξιολόγηση της καταλληλότητας των λειτουργιών ως ανθρώπινη δραστηριότητα ή ως λειτουργία µηχανής

– Συνοπτική περιγραφή εναλλακτικών λύσεων σχεδιασµού και ανάλυση των πλεονεκτηµάτων και των µειονεκτηµάτων τους

4 Καθορισµός καθηκόντων εργασίας – Συλλογή πληροφοριών για συγκρίσιµα υπάρχοντα καθήκοντα

– Αναλυτικός καθορισµός των καθηκόντων χειριστή

– Αξιολόγηση του φόρτου εργασίας που κάθε ένα από τα καθήκοντα επιβάλλει στο χειριστή

5 Ανάθεση καθηκόντων εργασίας στους χειριστές

– Ορισµός του αριθµού των χειριστών που απαιτούνται

– Ανάθεση καθηκόντων στους χειριστές

– Αξιολόγηση του συνολικού φόρτου εργασίας των χειριστών και ικανοποίηση των χαρακτηριστικών των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή

Οι αποφάσεις και οι ενέργειες που λαµβάνονται κατά τη διεργασία σχεδιασµού επηρεάζουν σηµαντικά το χειριστή και τη λειτουργία του συστήµατος εργασίας συνολικά. Εποµένως, οι σχεδιαστές δεν θα πρέπει να εργάζονται ανεξάρτητα, αλλά σε συνεργασία µε αντιπροσωπευτικά άτοµα από όλες τις οµάδες που ενδεχοµένως επηρεάζονται από το σύστηµα εργασίας, στα επιµέρους στάδια του σχεδιασµού. Αυτό είναι δυνατό να επιτευχθεί

10

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

αποτελεσµατικά π.χ., µε τη δηµιουργία µιας οµάδας σχεδιασµού έργων, στην οποία θα συµµετέχουν σχεδιαστές συστηµάτων, εκπρόσωποι της διοίκησης, εκπρόσωποι των χρηστών, επιβλέποντες, χειριστές, και οµάδες πελατών.

4.2.1 Ορισµός των στόχων σχεδιασµού

Σε αυτό το στάδιο πρέπει να καθοριστούν οι στόχοι του συστήµατος εργασίας µαζί µε τις απαιτήσεις απόδοσης και τα κριτήρια αξιολόγησης. Αυτό το στάδιο της διεργασίας σχεδιασµού των καθηκόντων πρέπει να εκτελείται και όταν προγραµµατίζονται δευτερεύουσες αλλαγές στο υπάρχον σύστηµα εργασίας.

Κατά συνέπεια, ο σχεδιαστής πρέπει να

– συλλέξει πληροφορίες για παρόµοια ή συγκρίσιµα συστήµατα, π.χ. έγγραφα σχεδιασµού, προδιαγραφές συστηµάτων, έγγραφα δοκιµής και αξιολόγησης,

– να ορίσει γενικούς στόχους του συστήµατος εργασίας σχετικά µε τις τεχνικές απαιτήσεις και την απαιτούµενη ανθρώπινη απόδοση,

– µε βάση αυτούς τους στόχους, να καθορίσει και να τεκµηριώσει τις προδιαγραφές σχεδιασµού, λαµβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία:

- - συγκεκριµένους στόχους του συστήµατος,

- - τυχόν απαιτούµενα δεδοµένα,

- - τυχόν απαιτούµενα εξερχόµενα,

- - τυχόν ανεπιθύµητα εξερχόµενα,

- - δυνατότητες και απαιτήσεις απόδοσης του συστήµατος,

- - περιβαλλοντικούς παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν στο σύστηµα,

- - περιβαλλοντικούς παράγοντες που ενδέχεται να επηρεαστούν από το σύστηµα,

- - περιορισµούς στην απόδοση των συστηµάτων,

- - περιορισµούς επικινδυνότητας και ασφάλειας,

- - τον αριθµό και τα προσόντα των ατόµων που απασχολούνται στο σύστηµα,

- - το είδος της απαιτούµενης κατάρτισης,

- - συνθήκες εργασίας των χειριστών.

– µε βάση αυτές τις προδιαγραφές σχεδιασµού, να ορίσει απαιτήσεις σε γενικό επίπεδο που αφορούν παράγοντες όπως π.χ., η απόδοση, η αξιοπιστία, η δυνατότητα χρησιµοποίησης, η ασφάλεια και η συντηρησιµότητα. Αυτές οι απαιτήσεις πρέπει να ταξινοµηθούν σύµφωνα µε τη σχετική τους σηµασία και να χρησιµοποιηθούν ως κριτήρια αξιολόγησης, για την αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων σχεδιασµού σε επόµενα βήµατα και για τη διασφάλιση της επάρκειας του σχεδιασµού.

4.2.2 Ανάλυση λειτουργιών

Σε αυτό το στάδιο, ο σχεδιαστής πρέπει να εκτελέσει µια ανάλυση των λειτουργιών και των υπο-λειτουργιών που απαιτούνται για να επιτευχθούν οι στόχοι του σχεδιασµού και να καθοριστούν οι λειτουργίες που προκύπτουν, σε συνδυασµό µε τις απαιτήσεις απόδοσής τους.

11

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Οι λειτουργίες είναι λογικές µονάδες δραστηριοτήτων ή σύνολα δραστηριοτήτων που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων του συστήµατος εργασίας. Οι λειτουργίες περιγράφονται αυστηρά µε βάση τις δραστηριότητες και όχι µε βάση τα µέσα επίτευξης.

Κατά συνέπεια, ο σχεδιαστής πρέπει να

– προσδιορίσει όλες τις λειτουργίες και τις υπο-λειτουργίες που πρέπει να εκτελούνται µε βάση τους γενικούς στόχους και τις προδιαγραφές σχεδιασµού και να καθορίσει τη θέση τους στην ιεράρχηση των λειτουργιών και στις λειτουργικές σχέσεις.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Αυτό επιτυγχάνεται πιο αποτελεσµατικά µε τη χρήση µεθόδων που χρησιµοποιούν γραφικά. Ανάλογα µε τις πτυχές που είναι πιο κρίσιµες, είναι δυνατό να χρησιµοποιηθούν διαγράµµατα λειτουργικής διεργασίας, διαγράµµατα απόφασης-εκτέλεσης, δενδρικά διαγράµµατα αποφάσεων σχεδιασµού, διαγράµµατα ανάλυσης λωρίδας χρόνου και διαγράµµατα δικτυακών αναλύσεων για αυτόν το σκοπό.

– καθορίσει όλες τις λειτουργίες και τις υπο-λειτουργίες σε συνδυασµό µε τις σχετικές απαιτήσεις απόδοσής τους.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Οι λειτουργίες και οι υπο-λειτουργίες πρέπει να αναλυθούν και να αντιστοιχιστούν σε ένα επίπεδο, στο οποίο είναι δυνατή η µετατροπή τους σε καθήκοντα εργασίας χειριστή και η ανάπτυξη λύσεων τεχνικού σχεδιασµού. Είναι σηµαντικό να διαχωριστεί αυτό το βήµα από την ανάπτυξη των λύσεων τεχνικού σχεδιασµού και των προδιαγραφών καθηκόντων, προκειµένου να αποφευχθούν πρόωρες λύσεις και να διασφαλιστεί η βέλτιστη λύση για τα καθήκοντα εργασίας, τις µηχανές και τις µεταξύ τους αλληλεπιδράσεις.

– να αξιολογήσει την προδιαγραφή λειτουργίας, απαντώντας στις ακόλουθες ερωτήσεις:

- - Είναι κάθε λειτουργία απαραίτητη;

- - Είναι δυνατός ο συνδυασµός λειτουργιών;

- - Η ακολουθία των λειτουργιών είναι σωστή ή θα πρέπει να ανακατανεµηθούν;

- - Ποιοι τύποι κινδύνων συνδέονται µε αυτές τις λειτουργίες;

- - Είναι δυνατό να βελτιωθούν οι λειτουργίες;

4.2.3 Κατανοµή λειτουργιών

Σε αυτό το στάδιο, οι λειτουργίες πρέπει να ανατεθούν στο χειριστή ή στη µηχανή ή, όπου απαιτείται, και στους δύο. Αυτή η κατανοµή λειτουργιών πρέπει να εφαρµοστεί ως τµήµα της συνοπτικής περιγραφής των λύσεων σχεδιασµού για τα καθήκοντα εργασίας, τις µηχανές και τις µεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Οι προδιαγραφές του συστήµατος και το λειτουργικό φάσµα της απόδοσης των χειριστών και των µηχανών λαµβάνονται υπόψη σε αυτή την διεργασία, π.χ. κατώφλια αισθητήρων, ικανότητες επεξεργασίας πληροφοριών, εκτελέσιµες δυνάµεις και έλεγχος των κινήσεων.

Κατά συνέπεια, ο σχεδιαστής θα πρέπει

– να περιγράψει και να αξιολογήσει τους διάφορους τρόπους µε τους οποίους είναι δυνατό να ανατεθεί κάθε λειτουργία.

Αυτό πρέπει να γίνει µε βάση τις προδιαγραφές σχεδιασµού (4.2.1) και τις προδιαγραφές λειτουργίας (4.2.2), σε συνδυασµό µε τις αντίστοιχες απαιτήσεις απόδοσης.

– να προσδιορίσει εάν υπάρχουν λειτουργίες, οι οποίες θα οδηγήσουν σε καθήκοντα που προσεγγίζον ή υπερβαίνουν τα όρια του χειριστή.

Τέτοιες λειτουργίες δεν πρέπει να ανατίθενται στον ανθρώπινο χειριστή. Ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στη λειτουργία του χειριστή και σε περιττούς κινδύνους. Ο σχεδιαστής πρέπει να επαληθεύσει ότι δεν παραβιάζεται κανένα από αυτά τα όρια απόδοσης. Αυτό είναι δυνατό µε τον έλεγχο των διαθέσιµων στοιχείων της ανθρωποµετρίας, της βιοµηχανικής και της ψυχοφυσικής.

12

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

– να εξετάσει τις διαφορές που υπάρχουν στην καταλληλότητα των χειριστών και των µηχανών για συγκεκριµένες λειτουργίες.

Αυτό είναι δυνατό ανατρέχοντας σε µια λίστα σχετικής ανωτερότητας του ανθρώπου έναντι της µηχανής. Ένα παράδειγµα τέτοιας λίστας παρέχεται στο Πρότυπο EN 894-1.

– να εξετάσει τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή.

Ο σχεδιαστής πρέπει να ελέγξει, ειδικότερα, εάν η κατανοµή των λειτουργιών παρέχει µια σειρά συµπληρωµατικών εργασιών, οι οποίες µπορούν να διαµορφώσουν ένα λογικό ενιαίο σύνολο. Εάν δεν υπάρχει αυτή η σειρά, απαιτείται η ανακατανοµή των λειτουργιών στο χειριστή, ακόµα κι αν η µηχανή διαθέτει σχετική ανωτερότητα έναντι του χειριστή.

– όπου απαιτείται, να επιτρέπει τη δυναµική κατανοµή λειτουργιών. ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η δυναµική κατανοµή λειτουργιών επιτρέπει στο χειριστή να κατανείµει τις λειτουργίες στον εαυτό του ή στη µηχανή, ανάλογα π.χ., µε την εµπειρία, την κατάρτιση ή το φόρτο εργασίας του.

– να περιγράψει και να αξιολογήσει τις εναλλακτικές λύσεις σχεδιασµού και να επιλέξει αυτήν που ικανοποιεί στο µεγαλύτερο βαθµό τις προδιαγραφές και τα κριτήρια για περαιτέρω ανάπτυξη.

Η επιλογή της τελικής λύσης πρέπει να βασιστεί στην ανάλυση των πλεονεκτηµάτων και των µειονεκτηµάτων κάθε εναλλακτικής λύσης.

Στη διεργασία κατανοµής, πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στην ικανότητα εκπλήρωσης των λειτουργιών υπό µη κανονικές ή έκτακτες συνθήκες. Εάν απαιτείται, πρέπει να ληφθούν ειδικά µέτρα για τις διεργασίες έκτακτης ανάγκης.

4.2.4 Καθορισµός καθηκόντων εργασίας

Σε αυτό το στάδιο τα καθήκοντα εργασίας χειριστή που προκύπτουν από τις λειτουργίες που έχουν ανατεθεί στο χειριστή πρέπει να καθοριστούν αναλυτικά. Συγχρόνως, πρέπει να καθοριστούν οι αντίστοιχες τεχνικές λύσεις συµπεριλαµβανοµένης της αλληλεπίδρασης ανθρώπου-µηχανής. Ο στόχος του καθορισµού καθηκόντων εργασίας είναι ο προσδιορισµός των τύπων εργασιών και υπο-εργασιών που πρέπει να εκτελεστούν από τους χειριστές, καθώς και η συλλογή πληροφοριών για τις απαιτήσεις ως προς τα προσόντα, την αναµενόµενη κατανοµή φόρτου εργασίας και τους ενδεχόµενους σχετικούς κινδύνους.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Ένα καθήκον εργασίας είναι ένα σύνολο ανθρώπινων ενεργειών, οι οποίες εκτελούνται από έναν µεµονωµένο χειριστή (ή από οµάδες χειριστών) σε αλληλεπίδραση µε τη µηχανή και οι οποίες συµβάλλουν στην επίτευξη ενός συγκεκριµένου λειτουργικού στόχου και, τελικά, των στόχων σχεδιασµού του συστήµατος.

Κατά συνέπεια, ο σχεδιαστής πρέπει να

– συγκεντρώσει πληροφορίες που αφορούν συγκρίσιµες υπάρχουσες καταστάσεις (καθήκοντα εργασίας και αλληλεπιδράσεις ανθρώπου-µηχανής) και να λάβει υπόψη του τις µεταβιβάσιµες και αποφευκτές λύσεις κατά το σχεδιασµό καθηκόντων εργασίας, µε βάση την εργονοµική αξιολόγηση.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η εργονοµική αξιολόγηση των καθηκόντων εργασίας χειριστή στις υπάρχουσες καταστάσεις θα συµβάλει στη δηµιουργία µιας σαφούς εικόνας των στοιχείων φόρτου εργασίας, ώστε να εξασφαλιστεί η επαρκής προσαρµογή των καθηκόντων εργασίας στις ανάγκες των χειριστών.

– καθορίσει τις εργασίες που πρέπει να εκτελέσει ο χειριστής, τον τρόπο εκτέλεσής τους, µε ποιον, πότε και µε τι είδους εργασιακό εξοπλισµό, για τη λειτουργία των µηχανών.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Παραθέτοντας όλα τα καθήκοντα εργασίας και τις συνθήκες υπό τις οποίες εκτελούνται, είναι δυνατό να προβλεφθούν καταστάσεις οι οποίες σε διαφορετική περίπτωση δεν λαµβάνονται υπόψη, όπως η προετοιµασία της µηχανής, η ρύθµιση, η επανάληψη του

13

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

προγραµµατισµού, τα συµβάντα, η αλλαγή εργαλείων, η αλλαγή προϊόντων, ο καθαρισµός των µηχανών, κ.λπ.

– περιγράψει και να αξιολογήσει τα στοιχεία φόρτου εργασίας που αφορούν την απόδοση στα καθήκοντα εργασίας, όπως η απαιτούµενη άσκηση δύναµης, η συχνότητα των καθηκόντων, ο συγχρονισµός και η αλληλοuχία των καθηκόντων, η δυσκολία εκµάθησης των καθηκόντων, η δυσκολία εκτέλεσής τους και οι κίνδυνοι που συνδέονται µε την εκτέλεση των καθηκόντων.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Για µια σαφής εικόνα των καθορισµένων καθηκόντων εργασίας και των επιπτώσεών τους στους χειριστές, συνιστώνται οι προσοµοίωσης, προτυποποίησης και σεναρίων εργασίας, που περιγράφονται στην παράγραφο 4.3.

Τα αποτελέσµατα του καθορισµού καθηκόντων εργασίας πρέπει να επαληθεύσουν ότι επιτυγχάνονται τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή, όπως αυτά παρουσιάζονται στην παράγραφο 4.1. Ο καθορισµός αυτός πρέπει να οδηγήσει σε µια σαφή εικόνα του φόρτου εργασίας και των κινδύνων που κάθε ένα από τα καθήκοντα επιβάλλει στο χειριστή και να επιτρέψει την επαρκή κατανοµή καθηκόντων στους επιµέρους χειριστές.

4.2.5 Ανάθεση των καθηκόντων εργασίας στους χειριστές

Σε αυτό το στάδιο, πρέπει να καθοριστεί ο αριθµός των απαιτούµενων χειριστών και, εάν απαιτούνται περισσότεροι από ένας χειριστές, πρέπει να τους ανατεθούν τα καθήκοντα εργασίας. Τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή και ο συνολικός φόρτος εργασίας χειριστών πρέπει να ληφθούν υπόψη σε αυτή τη διεργασία.

Κατά συνέπεια, ο σχεδιαστής πρέπει

– να καθορίσει τον αριθµό των χειριστών που απαιτούνται για ασφαλή και αποδοτική λειτουργία,

– να κατανείµει ισότιµα το φόρτο εργασίας µεταξύ των χειριστών και

– να εξασφαλίσει ότι ικανοποιούνται τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή που παρουσιάζονται στην παράγραφο 4.1.

∆εν αρκεί να περιορίζονται οι εκτιµήσεις στις κανονικές συνθήκες λειτουργίας. Εποµένως, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι καταστάσεις συµβάντων, οι µεταβατικές καταστάσεις και οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

4.3 Εκτίµηση του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας

Ο σκοπός της εκτίµησης των καθηκόντων εργασίας που πρόκειται να εκτελεστούν σε αλληλεπίδραση µε τις µηχανές και τον εξοπλισµό είναι να διαπιστωθεί σε ποιο βαθµό ο σχεδιασµός ικανοποιεί τους στόχους και τις απαιτήσεις που ορίζονται στο παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο.

Η εκτίµηση του σχεδιασµού καθηκόντων εργασίας πρέπει να εκτελείται σε τρεις διαφορετικές φάσεις:

– κατά τη διεργασία σχεδιασµού Η συνεχής εκτίµηση κατά τη διεργασία σχεδιασµού καθηκόντων, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 4. 2, είναι απαραίτητη, προκειµένου να εξασφαλιστεί η εξαίρεση δυσµενών λύσεων, όσο το δυνατόν νωρίτερα στη διεργασία. Από την εκτίµηση προκύπτει σε ποιο βαθµό έχουν επιτευχθεί οι στόχοι του σχεδιασµού και καθίσταται σαφές στο σχεδιαστή πότε πρέπει να ανατρέξει ξανά στη διεργασία σχεδιασµού και να αναπτύξει βελτιωµένες λύσεις. Στη διάρκεια της διεργασίας σχεδιασµού καθηκόντων είναι επίσης σηµαντικό να εκτιµηθεί ο σχεδιασµός µέσω µοντέλων και προσοµοίωσης.

14

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

– κατά την υλοποίηση Απαιτείται η εκτίµηση στη διάρκεια των δοκιµαστικών εκτελέσεων και άλλων δοκιµών, δηλαδή πριν να ζητηθεί από τους χειριστές να εργαστούν κανονικά µε τις µηχανές, προκειµένου να αξιολογηθεί η λύση σχεδιασµού στο σύνολό της και να πραγµατοποιηθούν οι απαραίτητες ρυθµίσεις και διορθώσεις.

– υπό συνθήκες λειτουργίας Η τελική εκτίµηση των µηχανών και των καθηκόντων που εκτελούνται υπό συνθήκες λειτουργίας αποσκοπεί στην παροχή ανατροφοδότησης για µελλοντικό σχεδιασµό και στη διασφάλιση της συµµόρφωσης µε το παρόν και µε άλλα σχετικά πρότυπα.

Η διαδικασία αυτών των εκτιµήσεων αποτελείται από:

– τον καθορισµό των κριτηρίων εκτίµησης,

– τον προσδιορισµό της µεθόδου αξιολόγησης και

– την αξιολόγηση της ικανοποίησης ή της παραβίασης αυτών των κριτηρίων.

Τα κριτήρια εκτίµησης που πρόκειται να καθοριστούν καλύπτουν λειτουργικές απαιτήσεις, π.χ. την εκπλήρωση των λειτουργιών που καθορίζονται στην παράγραφο 4.2, καθώς και χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή που περιγράφονται στην παράγραφο 4.1.

Οι µέθοδοι που χρησιµοποιούνται για την αξιολόγηση του σχεδιασµού καθηκόντων εξαρτώνται από τον τύπο των µηχανών, π.χ. από την πολυπλοκότητά τους και από το αντίστοιχο στάδιο της εκτίµησης. Είναι σηµαντικό να αναπτυχθούν µοντέλα των λύσεων και να εκτελεσθούν προσοµοιώσεις της διεργασίας εργασίας, των καθηκόντων εργασίας ή/και των ανθρώπινων χειρισµών, όσο το δυνατόν νωρίτερα κατά τη διεργασία σχεδιασµού.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Όταν δεν είναι ακόµη δυνατή η συγκέντρωση πληροφοριών υπό συνθήκες πραγµατικής λειτουργίας ή προσοµοίωσης σε πλήρη κλίµακα, η λύση σχεδιασµού είναι δυνατό να µοντελοποιηθεί και να αξιολογηθεί µε τη βοήθεια π.χ. λεκτικών περιγραφών, σχηµατικών παρουσιάσεων, γραφικών απεικονίσεων, µοντέλων µικρής κλίµακας, σεναρίων εργασίας και ταχείας δηµιουργίας πρωτοτύπων. Όταν είναι δυνατή η υλοποίηση της λύσης σχεδιασµού π.χ., ως πρωτότυπο, µοντέλο πλήρους κλίµακας, προσοµοίωση ή ακόµη ως αυτοσχεδιαζόµενη ρύθµιση των τεχνικών στοιχείων, θα πρέπει να αξιολογηθεί µέσω της πραγµατικής προσοµοίωσης των καθηκόντων.

Η εκτίµηση πρέπει να περιλαµβάνει τόσο τις άµεσες όσο και τις έµµεσες παραγωγικές δραστηριότητες του χειριστή. Οι έµµεσες δραστηριότητες είναι π. χ. η παροχή νέου υλικού, η µεταφορά και η αποθήκευση, η ρύθµιση των εργαλείων, η συντήρηση, ο καθαρισµός και η επιθεώρηση. Επίσης τα συµβάντα και οι επιπτώσεις της παραλλαγής των εργαλείων, των υλικών και των προϊόντων, πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την εκτίµηση.

Όπου είναι δυνατό, οι χειριστές θα πρέπει να συµµετέχουν σε αυτές τις προσοµοιώσεις και να συνεισφέρουν µε αυτόν τον τρόπο τις εµπειρίες τους στη διεργασία της εκτίµησης. Τα µοντέλα και οι προσοµοιώσεις πρέπει να παρουσιαστούν στους χειριστές προκειµένου να ζητηθούν οι παρατηρήσεις τους. Πρέπει επίσης να εµπλακούν στις δοκιµές ως πρόσωπα δοκιµής.

Η ανατροφοδότηση από τους χειριστές µπορεί να ληφθεί µε διάφορους τρόπους. Οι ακόλουθες µέθοδοι είναι κατάλληλες για αυτόν το σκοπό και πρέπει να χρησιµοποιούνται όπου αυτό αρµόζει:

15

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

– συζητήσεις οµάδας,

– συνεντεύξεις,

– ερωτηµατολόγια,

– λίστες ελέγχου,

– µελέτες παρατήρησης,

– ανάλυση κρίσιµων συµβάντων και

– ψυχοµετρικές αξιολογήσεις σε τυποποιηµένη κλίµακα.

Εάν υπάρχει µια οµάδα έργου, ο σχεδιασµός των καθηκόντων πρέπει να εκτιµηθεί από αυτήν.

Τα αποτελέσµατα της διεργασίας εκτίµησης πρέπει να τεκµηριώνονται. Εάν οι καθιερωµένες απαιτήσεις δεν πληρούνται, πρέπει να γίνει επανασχεδιασµός των καθηκόντων ή των µηχανών ή και των δύο.

5 ∆ιαδικασία σχεδιασµού

Οι αρχές και οι απαιτήσεις που παρέχονται στο παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο πρέπει να ενσωµατωθούν στη διαδικασία σχεδιασµού που παρουσιάζεται στην παράγραφο 5 του Ευρωπαϊκού Προτύπου EN 614-1:1995.

16

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

Παράρτηµα Α (πληροφοριακό)

Αλληλεπίδραση µεταξύ του σχεδιασµού των µηχανών, του

σχεδιασµού των καθηκόντων και του σχεδιασµού της εργασίας

A.1 Εισαγωγή

Το παρόν είναι ένα πληροφοριακό παράρτηµα που παρέχει συµβουλές οι οποίες αφορούν το σχεδιασµό της εργασίας σε σχέση µε το σχεδιασµό των µηχανών.

Στην Οδηγία Μηχανών 89/392/EOK περί µηχανών, κυρίως στο Παράρτηµα Ι § 1.1.2 (δ), δίνεται έµφαση στις αρχές εργονοµίας, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια, η υγεία καθώς και µια λογική διεργασία εργασίας: Στο πλαίσιο των προβλεπόµενων συνθηκών χρήσης, πρέπει να µειώνονται στο ελάχιστο οι ενοχλήσεις, η κούραση και η ψυχολογική ένταση (στρες) του χειριστή, λαµβανοµένων υπόψη και των αρχών της εργονοµίας.

Τα συστήµατα παραγωγής απαιτούν υψηλή παραγωγικότητα και υψηλή ποιότητα καθώς επίσης και τη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας. Αυτοί οι στόχοι είναι δυνατό να επιτευχθούν µε τη χρήση καλής τεχνολογίας και των βέλτιστων συστηµάτων εργασίας. Τα βέλτιστα συστήµατα εργασίας βασίζονται σε ικανούς εργαζοµένους, οι οποίοι εργάζονται σε καλά σχεδιασµένες εργασίες που αποτελούνται από κατάλληλα σχεδιασµένα καθήκοντα.

Όταν εργάζεται, το άτοµο επηρεάζεται από βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Οι βιολογικές επιδράσεις περιγράφονται στο πρότυπο EN 614-1. Οι ψυχολογικές επιδράσεις περιλαµβάνουν, για παράδειγµα, κούραση, µονοτονία, µειωµένη εγρήγορση και ικανοποίηση. Οι κοινωνικές επιδράσεις απορρέουν από την οµάδα εργασίας, την οργάνωση και την κοινωνία. Αυτοί οι τρεις παράγοντες είναι ανάγκη να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασµό της εργασίας.

Σχήµα A.1 – Απεικόνιση της σχέσης µεταξύ του σχεδιασµού των καθηκόντων εργασίας χειριστή και του σχεδιασµού εργασίας

A.1.1 Καλός σχεδιασµός εργασιών

Για την επίτευξη των στόχων στην Οδηγία Μηχανών, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη όχι µόνο ο σχεδιασµός των µηχανών και των καθηκόντων, αλλά και ο σχεδιασµός εργασίας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό κατά το σχεδιασµό περισσότερο σύνθετων συστηµάτων ανθρώπου-µηχανής. Το σχήµα Α.1 απεικονίζει τη σχέση µεταξύ του σχεδιασµού των καθηκόντων

17

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

εργασίας και του σχεδιασµού εργασίας. Εάν τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθούν µε το σχεδιασµό των µηχανών, ο σχεδιασµός εργασίας προσφέρει δυνατότητες προσαρµογής της εργασιακής δραστηριότητας σε µεµονωµένους χειριστές ή σε µια οµάδα χειριστών.

Ο στόχος του καλού σχεδιασµού εργασίας είναι η δηµιουργία εργασιών που προσφέρουν στους εργαζόµενους τη δυνατότητα υψηλής παραγωγικότητας και ποιότητας στην εργασία τους, ώστε να αναπτύσσουν δεξιότητες και να έχουν ένα αίσθηµα υψηλού βαθµού ευεξίας.

Οι καλά σχεδιασµένες εργασίες χαρακτηρίζονται, για παράδειγµα, από:

– καλό φυσικό περιβάλλον,

– επαρκή ποικιλία δραστηριοτήτων,

– ευκαιρίες εκµάθησης και εξέλιξης στην εργασία,

– ευκαιρίες λήψης αποφάσεων στην εργασία,

– ευκαιρίες επαφής µε άλλους ανθρώπους,

– θεώρηση του εργαζόµενου ως ένα πολύτιµο τµήµα του συνόλου,

– θεώρηση των εργαζόµενων ως σηµαντικών και σε µακροπρόθεσµη βάση.

Ενδείξεις ακατάλληλων φυσικών ή/και ψυχολογικών καταστάσεων µπορεί να είναι:

– υψηλό ποσοστό αναδιοργάνωσης του προσωπικού

– επιπτώσεις στην υγεία, όπως συχνές ή µακρόχρονες αναρρωτικές άδειες ή συνταξιοδότηση για ιατρικούς λόγους,

– επιπτώσεις όπως εργασιακά ατυχήµατα ή/και εργασιακές ασθένειες,

– χαµηλή ποιότητα παραγωγής.

Κατά συνέπεια, είναι σηµαντικό να προσδιοριστούν περιβάλλοντα εργασίας που:

– ελαττώνουν την παραγωγικότητα,

– αυξάνουν τα λάθη,

– ελαττώνουν την ασφάλεια και επιδεινώνουν την υγεία των εργαζοµένων.

Αυτά τα περιβάλλοντα εργασίας είναι δυνατό να αποφευχθούν µέσω του καλού σχεδιασµού εργασιών.

Ο σχεδιασµός εργασίας είναι µία ευρεία έννοια που καλύπτει διάφορες προσεγγίσεις για τη βελτίωση των εργασιών. Σε αυτό το πληροφοριακό παράρτηµα περιγράφονται συνοπτικά οι πιο γνωστές προσεγγίσεις:

– εναλλαγή εργασιών, διεύρυνση των εργασιών και εµπλουτισµός των εργασιών, µε σκοπό, την επιδιόρθωση των ατελειών των καθηκόντων εργασίας τα οποία είναι σε µεγάλο βαθµό κατακερµατισµένα και επαναληπτικά,

– σύνολα και οµάδες εργασίας, µε σκοπό, επιπλέον των δοµών που προαναφέρθηκαν, τη διεύρυνση της χρήσης των ανθρώπινων πόρων και την ανάπτυξη της οργανωτικής αποδοτικότητας,

– συµµετοχικός σχεδιασµός, µε σκοπό τη χρήση της γνώσης των χρηστών στον προγραµµατισµό των ρυθµίσεων στο χώρο εργασίας καθώς και στο σχεδιασµό των συστηµάτων εργασίας και των εργασιών,

– διαχειριστική ανάπτυξη, µε σκοπό τη διεύρυνση της οπτικής γωνία, από µεµονωµένες εργασίες µέχρι την ανάπτυξη οργανωτικής κουλτούρας και στρατηγικών παραγωγής.

18

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

Οι έννοιες του σχεδιασµού εργασιών εµφανίζονται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης του τοµέα και εποµένως αλληλεπικαλύπτονται µε πολλούς τρόπους. Υπάρχουν επίσης πολλά άλλα ονόµατα που χρησιµοποιούνται για αυτές τις προσεγγίσεις ή δραστηριότητες.

Α.2 Χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων εργασιών και επιπτώσεις στο σχεδιασµό

Σε αυτήν την υποπαράγραφο περιγράφονται τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων εργασιών και οι επιπτώσεις στο σχεδιασµό. Τα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων εργασιών συνδέονται στενά µε εκείνα των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων (βλ. παρ. 4.1).

Α.2.1 Εµπειρία και ικανότητες του χειριστή

Στο σχεδιασµό εργασιών η εµπειρία και οι ικανότητες του υπάρχοντος και του µελλοντικού πληθυσµού χειριστών είναι κρίσιµες. Εάν δεν µπορούν να αποφευχθούν καθήκοντα µε εξαιρετικά υψηλές ή χαµηλές απαιτήσεις στο χειριστή, αυτά θα πρέπει να συνδυαστούν µε άλλα καθήκοντα, ώστε να µην προκύπτουν συµβάντα υπερβολικού ή ανεπαρκούς φόρτου στην εργασία συνολικά.

A.2.2 Σύνολο που εξυπηρετεί κάποιο σκοπό

Το σύνολο που εξυπηρετεί κάποιο σκοπό αφορά την πληρότητα της εργασίας. Εποµένως, η εργασία θα πρέπει να περιλαµβάνει την προετοιµασία και αξιολόγηση, καθώς και τµήµατα των δραστηριοτήτων παραγωγής προκειµένου να παρέχει στο χειριστή µια πληρέστερη εργασία.

Α.2.3 Συµβολή στη συνολική παραγωγή εργασίας

Η συµβολή στη συνολική παραγωγή εργασίας αφορά το βαθµό κατακερµατισµού της διεργασίας εργασιών και τον καταµερισµό των εργασιών. Τα καθήκοντα θα πρέπει να συνδυάζονται έτσι ώστε ο χειριστής να µπορεί να συµβάλει σηµαντικά σε ένα αναγνωρίσιµο µέρος της συνολικής παραγωγής εργασίας. Αυτό µπορεί να γίνει, για παράδειγµα, συνδυάζοντας καθήκοντα γύρω από τις οµάδες προϊόντων και πελατών.

A.2.4 Ποικιλία

Η ποικιλία αφορά το είδος των δεξιοτήτων, των ικανοτήτων και των δραστηριοτήτων στην εργασία. Εάν δεν είναι δυνατό να αποφευχθούν απλά, µονότονα καθήκοντα, τότε θα πρέπει να συνδυαστούν µε άλλα καθήκοντα, έτσι ώστε η εργασία σαν σύνολο να ενσωµατώνει οπτικές, γνωστικές και κινητικές πτυχές όπως την αντίληψη, τη διεργασία πληροφοριών, τη λήψη αποφάσεων, τις µετακινήσεις και την επικοινωνία.

Α.2.5 Αυτονοµία

Η αυτονοµία αφορά την ελευθερία δράσης του χειριστή να αποφασίσει για τον τρόπο εκπλήρωσης του καθήκοντος εργασίας. Εάν δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί αυτονοµία σε ορισµένα καθήκοντα εργασίας χειριστή, αυτά τα καθήκοντα θα πρέπει να συνδυαστούν µε άλλα, προκειµένου να εξασφαλίζεται ικανοποιητικός βαθµός αυτονοµίας στην εργασία σαν σύνολο.

Α.2.6 Ευκαιρίες εκµάθησης

Η εκµάθηση αφορά την ανάπτυξη των υφιστάµενων δεξιοτήτων και την απόκτηση νέων. Είναι δυνατό να εµπλουτιστεί, µέσω της παροχής ενός συνδυασµού στερεότυπων και µη στερεότυπων (δηµιουργικών) καθηκόντων. Για πολύπλευρη εκµάθηση, θα πρέπει το περιβάλλον εργασίας να χαρακτηρίζεται από κάποια ποικιλία τεχνικών, επικοινωνιακών και οργανωτικών καθηκόντων.

19

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Α.2.7 Ανατροφοδότηση

Η ανατροφοδότηση αφορά την παροχή πληροφοριών στο χειριστή σχετικά µε την απόδοση στα καθήκοντά του. Αυτές οι πληροφορίες για την ποσότητα και την ποιότητα παρέχουν στο χειριστή τη δυνατότητα να διαπιστώσει ποιες εργασίες εκτέλεσε ικανοποιητικά και ποιες όχι. Χρησιµοποιώντας αυτές τις πληροφορίες, ο χειριστής µπορεί να τροποποιήσει την απόδοση στα καθήκοντά του µε τον πιο κατάλληλο τρόπο.

A.2.8 Υπερφόρτωση και υποφόρτωση

Υπερφόρτωση και υποφόρτωση αφορούν τη συχνότητα και την ένταση των οπτικών, γνωστικών και κινητικών δραστηριοτήτων χειριστή. Εάν σε ορισµένα καθήκοντα δεν είναι δυνατό να αποφευχθεί η χαµηλή ή υψηλή καταπόνηση ή κόπωση του χειριστή, αυτά τα καθήκοντα θα πρέπει να εναλλάσσονται µε άλλα καθήκοντα, έτσι ώστε να µην παρουσιάζονται φαινόµενα υπερφόρτωσης και υποφόρτωσης.

Α.2.9 Επαναληψιµότητα

Η επαναληψιµότητα αφορά τον κύκλο ζωής των καθηκόντων. Εάν δεν είναι δυνατό να αποφευχθούν καθήκοντα µε σύντοµο κύκλο ζωής, αυτά τα καθήκοντα θα πρέπει να εναλλάσσονται µε άλλα, έτσι ώστε να µην δηµιουργείται πίεση λόγω της µη εξισορροπηµένης εργασίας στο αντικείµενο εργασίας σαν σύνολο.

Α.2.10 Ευκαιρίες επαφών

Η διάκριση µεταξύ των λειτουργικών και των κοινωνικών επαφών είναι δυνατή. Οι λειτουργικές επαφές αφορούν τη δυνατότητα αµοιβαίας βοήθειας στην επίλυση προβληµάτων σχετικών µε την εργασία. Οι κοινωνικές επαφές αφορούν τη δυνατότητα της οπτικής επαφής και της λεκτικής αλληλεπίδρασης. Όπου η µοναχική εργασία είναι αναπόφευκτη κατά την εκτέλεση ορισµένων καθηκόντων, θα πρέπει να παρέχονται τεχνικά µέσα επικοινωνίας και να εξετάζεται το ενδεχόµενο εναλλαγής µε άλλα καθήκοντα.

Α.3 Τρόποι επανασχεδιασµού των εργασιών

Α.3.1 Εναλλαγή εργασιών, διεύρυνση εργασιών και εµπλουτισµός εργασιών

Η εναλλαγή εργασιών αναφέρεται στην εκτέλεση διαφορετικών οµάδων καθηκόντων από το χειριστή σε καθορισµένη χρονική διάρκεια. Η εναλλαγή εργασιών είναι δυνατό να οργανωθεί µέσα στο ίδιο σύστηµα εργασίας ή µεταξύ διαφορετικών συστηµάτων εργασίας. Είναι δυνατό να βασιστεί σε αµοιβαίες συµφωνίες µεταξύ των χειριστών σε λίγο έως πολύ εθελοντική βάση ή σε αυστηρά χρονοδιαγράµµατα. Ο χρόνος που απαιτείται για να εκτελέσει ένας χειριστής µία από τις εργασίες είναι δυνατό να ποικίλλει από µερικές ώρες ή ηµέρες έως αρκετές εβδοµάδες ή µήνες. Η εναλλαγή εργασιών στοχεύει στη µείωση των αρνητικών επιπτώσεων της µη εξισορροπηµένης εργασίας και στη βελτίωση των ευκαιριών για εκµάθηση και επαφές. Η εναλλαγή εργασιών βελτιώνει γενικά την ευελιξία του πληθυσµού των χειριστών και την οργάνωση των εργασιών.

Η διεύρυνση εργασιών αναφέρεται στην αύξηση του αριθµού των καθηκόντων που εκτελούνται από το χειριστή στο ίδιο αντικείµενο, µέσα στο ίδιο σύστηµα εργασίας. Η διεύρυνση εργασιών ελαττώνει τον κατακερµατισµό της εργασιακής διεργασίας και τον καταµερισµό εργασίας, αυξάνει την ποικιλία στην απόδοση των καθηκόντων και εποµένως µειώνει τους κινδύνους επανάληψης και µονοτονίας στις εργασίες.

Ο εµπλουτισµός των εργασιών αναφέρεται σε ένα αυξανόµενο περιεχόµενο εργασίας, π.χ. στην παρουσία στοιχείων προπαρασκευής και εκτίµησης στην εργασία, όπως οι δραστηριότητες προγραµµατισµού και ελέγχου. Ο εµπλουτισµός των εργασιών στοχεύει στην παροχή µεγαλύτερης αυτονοµίας και ελέγχου στους χειριστές αλλά και µεγαλύτερης ευθύνης. Η αυτονοµία και ο έλεγχος είναι ουσιαστικοί παράγοντες για την αποτελεσµατική επίλυση των

20

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

προβληµάτων από το χειριστή, βελτιώνοντας τις ευκαιρίες εκµάθησης και ελαττώνοντας τον κίνδυνο άγχους στην εργασιακή διεργασία.

Η εναλλαγή εργασιών, η διεύρυνση εργασιών και ο εµπλουτισµός εργασιών στοχεύουν στην παροχή των χαρακτηριστικών των καλά σχεδιασµένων εργασιών, δίνοντας την ευκαιρία στο χειριστή να διαχειριστή ποικίλα συµπληρωµατικά κύρια και δευτερεύοντα, τα οποία σχηµατίζουν ένα σύνολο που εξυπηρετεί ένα συγκεκριµένο σκοπό.

Α.3.2 Σύνολα και οµάδες εργασίας

Οι προαναφερθείσες αλλαγές στην εργασία είναι δυνατό να επιτευχθούν υπό αυστηρή επίβλεψη, στο πλαίσιο της ανάπτυξης µιας συµβατικής ιεραρχικής οργάνωσης. Ένας άλλος τρόπος επίτευξης των ίδιων στόχων είναι η οργάνωση της εργασίας που πρέπει να γίνει σε οµάδες εργασίας. Μέσα στις οµάδες εργασίας, είναι δυνατή η ευέλικτη αλλαγή καθηκόντων, ανάλογα µε τις εκάστοτε ανάγκες των χειριστών καθώς και µε τις απαιτήσεις της εργασιακής διεργασίας.

Η θέση και το πεδίο δράσης των οµάδων εργασίας στην εργασιακή διεργασία µπορεί να ποικίλει, π.χ. ανάλογα µε τον τύπο των προϊόντων ή της τεχνολογίας που χρησιµοποιείται. Η οµάδα µπορεί να αναλάβει την ευθύνη για ένα µέρος της διεργασίας ή για τη συνολική παραγωγή ενός προϊόντος από την αρχή έως το τέλος. Η επιτυχηµένη εφαρµογή των γενικών καθηκόντων και της γενικής ευθύνης στις αυτόνοµες οµάδες εργασίας σηµαίνει την ικανοποίηση των σηµαντικότερων απαιτήσεων µιας "καλής" εργασίας όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο Α.1.

Οι αυτόνοµες οµάδες εργασίας ονοµάζονται επίσης οµάδες, εννοώντας µια επίπεδη οργάνωση οµάδας µε µικρότερη επίβλεψη ή τουλάχιστον µε διαφορετικό τύπο επίβλεψης. Η οργάνωση οµάδας απαιτεί περισσότερες γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες από το χειριστή, αλλά η εργασία στις οµάδες µπορεί επίσης να είναι ένας τρόπος απόκτησης αυτών των δεξιοτήτων. Οι οµάδες είναι δυνατό να θεωρηθούν ως ένα βήµα προς την οργάνωση της εκµάθησης.

Α.3.3 Συµµετοχικός σχεδιασµός

Οι εργασίες των χειριστών είναι δυνατό να διευρυνθούν και σε άλλους τοµείς δραστηριότητας στην επιχείρηση, όπως ο προγραµµατισµός των τεχνικών ρυθµίσεων και συνεπώς η αναδιοργάνωση των εργασιακών διεργασιών. Η προσέγγιση του συµµετοχικού σχεδιασµού είναι βασισµένη στα ακόλουθα σηµεία έναρξης:

– ο χειριστής έχει τη βέλτιστη εµπειρία (υπονοούµενη γνώση) της πραγµατικής εργασιακής δραστηριότητας,

– η συµµετοχή αυξάνει γενικά τη λειτουργικότητα των εργασιακών ρυθµίσεων,

– µέσω της συµµετοχής, η εργασία είναι δυνατό να σχεδιαστεί έτσι ώστε να είναι προσαρµοσµένη στον εκάστοτε χειριστή,

– η διεργασία του συµµετοχικού σχεδιασµού διευκολύνει την εκµάθηση και την αποδοχή της εργασίας καθώς και της τεχνολογίας που εφαρµόζεται,

– η συµµετοχή αυξάνει τα κίνητρα και την αφοσίωση.

Ο συµµετοχικός σχεδιασµός των εργασιακών χώρων και των εργασιών είναι αποτελεσµατικότερος συζητώντας ανοιχτά σε µια µικρή οµάδα και εστιάζοντας στις πρακτικές εργασιακές ρυθµίσεις. Απαιτούνται επεξηγηµατικές και πειραµατικές µέθοδοι σχεδιασµού (σκιαγράφηση, µοντέλα κλίµακας, δοκιµές, προσοµοιώσεις κ.λπ.), προκειµένου να αναδειχτούν οι πρακτικές γνώσεις του χειριστή. Η συζήτηση µπορεί κατά προτίµηση να πραγµατοποιηθεί στο πραγµατικό εργοτάξιο. Οι κύκλοι ποιότητας και οι οµάδες συνεχούς βελτίωσης είναι παραδείγµατα πρακτικής συµµετοχής στο σχεδιασµό.

21

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Η συµµετοχή θα πρέπει κατά προτίµηση να στηρίζεται στην εθελοντική δραστηριότητα του χειριστή. Η εµπιστευτικότητα είναι απαραίτητη για την εφαρµογή της και θα πρέπει να παρέχεται η διαβεβαίωση στους συµµετέχοντες ότι είναι δυνατό να ωφεληθούν από τα αποτελέσµατα της εφαρµογής της.

Α.3.4 ∆ιαχειριστική ανάπτυξη

Η ανάπτυξη που αναφέρθηκε παραπάνω συνδέεται µε την ταυτόχρονη ανάπτυξη των φιλοσοφιών παραγωγής, των οργανώσεων παραγωγής, των στρατηγικών ηγεσίας και της οργανωτικής κουλτούρας. Η επίπεδη οργάνωση που είναι προσανατολισµένη στον πελάτη και η οποία εκτελείται ευέλικτα και γρήγορα απαιτεί ένα νέο τύπο επίβλεψης. Σηµαντικά καθήκοντα των επιβλεπόντων στους νέους οργανισµούς είναι να παρέχουν πόρους και να µεριµνούν για άλλες εργασιακές προϋποθέσεις, ώστε να ενθαρρύνουν την παραγωγή ιδεών και να υποστηρίζουν και να συντονίζουν κοινές ενέργειες και την επικοινωνία µεταξύ των οµάδων και µεταξύ των ατόµων.

22

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

Παράρτηµα Β (πληροφοριακό)

Επεξηγηµατικό παράδειγµα: Σχεδιασµός δράπανου

Β.1 Εισαγωγή

Αυτό το Παράρτηµα παρέχει µια περιγραφή του σχεδιασµού ενός δραπάνου, η οποία απεικονίζει τη διεργασία σχεδιασµού που περιγράφεται στις παραγράφους 4.2.1 έως 4.2.5. ∆εν πρόκειται για µια πλήρη περιγραφή της συνολικής διεργασίας, αλλά για µια σειρά απεικονίσεων ως παραδείγµατα των σηµαντικών σηµείων αποφάσεων της διαδικασίας. (Αυτό το παράδειγµα επικεντρώνεται στα εργονοµικά ζητήµατα.) Είναι σηµαντικό να υπάρχει συµµόρφωση και µε άλλα υπάρχοντα Ευρωπαϊκά Πρότυπα που αφορούν την ασφάλεια των µηχανών (για παράδειγµα, σχετικά µε την αξιολόγηση κινδύνου (Πρότυπο EN 1050) και τις αποστάσεις ασφαλείας (Πρότυπα EN 294 και EN 811)).

Το σχήµα Β.1 είναι ένα διάγραµµα ροής, το οποίο παρέχει µια επισκόπηση της διεργασίας, των αλληλεπιδράσεων και των επαναλήψεών της. Αυτό το σχήµα περιλαµβάνει επίσης αναφορές στα σχήµατα Β.2 έως Β.7.

23

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Σχήµα B.1 – ∆ιάγραµµα ροής της διεργασίας σχεδιασµού.

Β.2 Ορισµός στόχων σχεδιασµού

Το σχήµα Β.2 παρουσιάζει ένα παράδειγµα του τρόπου µε τον οποίο είναι δυνατό να καθοριστούν οι στόχοι του συστήµατος εργασίας, σε συνδυασµό µε τις απαιτήσεις απόδοσης και τα κριτήρια εκτίµησης. Από αριστερά προς τα δεξιά, παρουσιάζονται οι καθορισµένοι στόχοι σε τρία διαφορετικά επίπεδα, ξεκινώντας από το γενικότερο στόχο που είναι η δηµιουργία µιας οπής (στήλες 1 έως 3). Οι προδιαγραφές στα πιο αναλυτικά επίπεδα και τα αντίστοιχα κριτήρια εκτίµησης παρουσιάζονται στις στήλες 4 και 5.

24

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

Σχήµα B.2 – Παράδειγµα γενικών στόχων σχεδιασµού

Β.3 Ανάλυση λειτουργιών

Το σχήµα Β.3 είναι ένα λειτουργικό διάγραµµα ροής της διεργασίας. Γίνεται η παραδοχή ότι η τεχνολογία και η µέθοδος εκτέλεσης του στόχου δεν έχουν προσδιοριστεί ακόµη. Από αριστερά προς τα δεξιά, το διάγραµµα ροής παρουσιάζει τα κύρια στάδια της διεργασίας: Τη ∆ΙΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΟ∆ΟΥ, η οποία περιλαµβάνει τις λειτουργίες επεξεργασίας πληροφοριών σε διαφορετικά στοιχεία. Αυτή ακολουθείται από το στάδιο ∆ΙΕΡΓΑΣΙΑ, το οποίο περιλαµβάνει τις λειτουργίες προετοιµασίας, δηλαδή τη δηµιουργία µιας οπής και τον έλεγχο. Η τελευταία στήλη περιλαµβάνει το στάδιο ∆ΙΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΟ∆ΟΥ, το οποίο περιλαµβάνει τις λειτουργίες της αφαίρεσης και της συντήρησης.

Σχήµα B.3 – ∆ιάγραµµα ροής της διεργασίας στο πιο γενικό επίπεδο

25

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Είναι εξαιρετικά σηµαντικό να ελεγχθεί ότι χρησιµοποιούνται η σωστή τεχνολογία και οι µέθοδοι για την εκτέλεση του εν λόγω καθήκοντος. Το σχήµα Β.4 παρουσιάζει τον πίνακα που µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη σύγκριση µεταξύ διαφόρων υφιστάµενων µεθόδων για τη δηµιουργία οπών. Αυτές είναι δυνατό να αναλυθούν ανάλογα µε τους στόχους, τις προδιαγραφές και τα κριτήρια που ορίζονται στο σχήµα Β.2. Σε αυτήν την περίπτωση, γίνεται η παραδοχή ότι η διάτρηση είναι µια κατάλληλη µέθοδος παραγωγής οπών.

Σχήµα B.4 – Σύγκριση των υφιστάµενων λύσεων σχεδιασµού

Το σχήµα Β.5 παρουσιάζει ένα λειτουργικό διάγραµµα ροής της διεργασίας διάτρησης µε χρονική ακολουθία (από αριστερά προς τα δεξιά). Στο επάνω τµήµα του σχήµατος, οι λειτουργίες καθορίζονται πρώτα σε γενικό επίπεδο. Το κάτω τµήµα παρέχει µια πιο αναλυτική προδιαγραφή των λειτουργιών και υπο-λειτουργιών, οι οποίες αναλύονται σε βαθµό που να είναι δυνατός ο µετασχηµατισµός τους σε καθήκοντα εργασίας χειριστή και η εύρεση τεχνικών λύσεων για το σχεδιασµό ενός δραπάνου.

Σχήµα B.5 – Ιεραρχικό διάγραµµα ροής των καθορισµένων λειτουργιών

Β.4 Ανάθεση λειτουργιών

Το σχήµα Β.6 επιδεικνύει τον τρόπο µε τον οποίο οι λειτουργίες µπορούν να ανατεθούν στο χειριστή (O) ή στη µηχανή (M). Οι λειτουργίες και οι καθορισµένες υπο-λειτουργίες της διεργασίας διάτρησης που προκύπτουν από τη ανάλυση λειτουργίας παρουσιάζονται στο αριστερό τµήµα. Στο δεξιό τµήµα οι καθορισµένες λειτουργίες ανατίθενται είτε στο χειριστή

26

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

είτε στη µηχανή µε τρεις διαφορετικούς τρόπους. Ο συνδυασµός χειριστή-καταλληλότητας ανάθεσης της λειτουργίας εξαρτάται από τις ανάγκες, τις δεξιότητες κ.λπ. του χειριστή όπως καθορίζεται στην παράγραφο 4.2.3. Η τελική απόφαση µπορεί να ληφθεί µόνο βάσει των αποτελεσµάτων της προδιαγραφής καθήκοντος εργασίας, όπως αυτή περιγράφεται στην παράγραφο 4.2.4.

Σχήµα B.6 – Ανάθεση λειτουργιών

27

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Β.5 Καθορισµός καθηκόντων εργασίας

Στο σχήµα Β.7, καθορίζονται αναλυτικά τα καθήκοντα εργασίας χειριστών που προκύπτουν από τις λειτουργίες που έχουν ανατεθεί στο χειριστή. Οι τρεις διαφορετικοί τρόποι στο σχήµα Β.6 έχουν µετασχηµατιστεί στα αντίστοιχα καθήκοντα εργασίας χειριστή (1 έως 3). Σε αυτό το στάδιο, προσδιορίζεται η ακολουθία των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη διεργασία εργασίας, η οποία είναι δυνατό να εκτιµηθεί µαζί µε τις αντίστοιχες τεχνικές λύσεις.

Το καθήκον εργασίας χειριστή 1 µε την αντίστοιχη τεχνική λύση του Α απεικονίζει τον υπάρχοντα σχεδιασµό καθηκόντων ενός συµβατικού δραπάνου. Αυτή η λύση χαρακτηρίζεται από έλλειψη ασφάλειας, δεδοµένου ότι δεν υπάρχει κανένας επιβεβληµένος τεχνικός διαχωρισµός µεταξύ της τοποθέτησης του στοιχείου εργασίας και της διαδικασίας διάτρησης, γεγονός που µπορεί να οδηγήσει σε τραυµατισµούς. Το βάθος διάτρησης ελέγχεται από το χειριστή ("οπτικός έλεγχος βάθους"). Αυτή η δραστηριότητα περιλαµβάνει κυρίως συµπεριφορά που στηρίζεται στη δεξιότητα.

Η λύση Β προσφέρει δύο προαιρετικές προδιαγραφές καθηκόντων. Το καθήκον εργασίας χειριστή 2 αποτελεί συµβατικό, µη αυτόµατο σχεδιασµό καθηκόντων, µε µία βελτίωση όσον αφορά την ασφάλεια του ελέγχου δύο χειρολαβών. Το δευτερεύον καθήκον ελέγχου του βάθους διάτρησης καταργείται, ενώ προστίθεται το δευτερεύον καθήκον της αναλυτικής ρύθµισης ταχύτητας ("ρύθµιση r.p.m. σε συνεχές εύρος", "ρύθµιση σε θέση µετάδοσης κίνησης"). Και στα δύο καθήκοντα, 1 και 2, ο χειριστής ελέγχει τη διαδικασία διάτρησης ("κανονική αντίσταση στα χέρια, ήχοι, οσµή κ.λπ.").

Το καθήκον εργασίας χειριστή 3 παρέχει µια διαδικασία διάτρησης που ελέγχεται από µηχανή. Το κύριο µέρος του καθήκοντος εργασίας χειριστή είναι η αναλυτική ρύθµιση της µηχανής, η οποία περιλαµβάνει συµπεριφορά που βασίζεται σε κανόνες.

Η τελική επιλογή της λύσης σχεδιασµού εξαρτάται από την εκτίµηση των στοιχείων του φόρτου εργασίας, όσον αφορά την απόδοση στα καθήκοντα εργασίας. Η λύση Α (καθήκον 1) φαίνεται να περιλαµβάνει υψηλούς κινδύνους υγείας και εποµένως δεν συνιστάται. Θα πρέπει να επιλεγεί η λύση Β µε το καθήκοντα εργασίας χειριστή 2 και 3, καθώς λαµβάνει υπόψη της τα σηµαντικότερα χαρακτηριστικά των καλά σχεδιασµένων καθηκόντων εργασίας χειριστή που αναφέρονται στην παράγραφο 4.1.

Παραδείγµατα:

(ε) παροχή κατάλληλου βαθµού ελευθερίας και αυτονοµίας του χειριστή. Ο χειριστής µπορεί να επιλέξει µεταξύ δύο εναλλακτικών λύσεων για την εκπλήρωση των καθηκόντων.

(α) αναγνώριση της εµπειρίας, των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων του υπάρχοντος ή του αναµενόµενου πληθυσµού χειριστών. Οι χειριστές που χρησιµοποιούνται για τον συµβατικό τρόπο εκπλήρωσης καθηκόντων (καθήκον 1) είναι σε θέση να εφαρµόσουν µεγάλο ποσοστό των δεξιοτήτων τους στο καθήκον 2. Παρέχοντας δύο επιλογές εκπλήρωσης καθηκόντων, η διαδικασία διάτρησης είναι προσαρµόσιµη σε µία ποικιλία προοριζόµενων χρηστών.

(δ) παροχή εφαρµογής µιας κατάλληλης ποικιλίας δεξιοτήτων, ικανοτήτων και δραστηριοτήτων και, πιο συγκεκριµένα, εξασφάλιση ενός κατάλληλου συνδυασµού των ακόλουθων επιπέδων ελέγχου συµπεριφοράς:

– συµπεριφορά που βασίζεται σε δεξιότητες:

π.χ. έλεγχος της διεργασίας διάτρησης στο καθήκον 2, µε έλεγχο ("κανονική αντίσταση στα χέρια, ήχοι, οσµή κ.λπ.),

28

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

– συµπεριφορά που βασίζεται σε κανόνες:

π.χ. προσαρµογή/ρύθµιση της µηχανής διάτρησης στα καθήκοντα 2 και 3 ("ρύθµιση r.p.m. σε συνεχές εύρος", "ρύθµιση τροφοδότησης διάτρησης")

– συµπεριφορά που βασίζεται σε γνώσεις:

Η εφαρµογή της συµπεριφοράς που βασίζεται σε γνώσεις εξαρτάται από το πλαίσιο του καθήκοντος διάτρησης. Η συµπεριφορά που βασίζεται σε γνώσεις είναι δυνατό να εφαρµοστεί στη ρύθµιση της µηχανής, ανάλογα µε διαφορετικά χαρακτηριστικά του υλικού (π.χ. ρύθµιση r.p.m.), στα καθήκοντα συντήρησης και στην ανάπτυξη νέων εργασιακών διαδικασιών, τις οποίες µπορούν να υποστηρίξουν πιο προηγµένες µηχανές.

(ζ) παροχή ευκαιριών για την πρακτική και την ανάπτυξη υφιστάµενων δεξιοτήτων και δυνατοτήτων καθώς επίσης και για την απόκτηση νέων. Όπως υπογραµµίζεται στα σηµεία (α) και (ε), ο χειριστής µπορεί να επιλέξει µεταξύ δύο τρόπων εκπλήρωσης καθηκόντων και εποµένως του παρέχεται µε αυτόν τον τρόπο ένας ορισµένος βαθµός αυτονοµίας. Στο καθήκον 2 παρέχεται ανατροφοδότηση στο χειριστή, όσον αφορά την εκπλήρωση των καθηκόντων, µέσω του ελέγχου της "κανονικής αντίστασης στα χέρια, των ήχων, της οσµής κ.λπ. ", µε αποτέλεσµα να του παρέχονται ευκαιρίες απόκτησης δεξιοτήτων µέσω εκµάθησης µε τη µέθοδο δοκιµής και σφάλµατος. Στο καθήκον 3 η µηχανή παρέχει τον έλεγχο της διεργασίας διάτρησης. Ο χειριστής χρειάζεται να αναπτύξει το καθήκον που αφορά τη ρύθµιση της µηχανής και λαµβάνει ανατροφοδότηση, παρατηρώντας τη διεργασία και ελέγχοντας τα αποτελέσµατα. Ο βαθµός αυτονοµίας είναι δυνατό να αυξηθεί, συµπεριλαµβάνοντας συµπεριφορές που βασίζονται σε γνώσεις στο σχεδιασµό καθηκόντων, όπως αναφέρεται στο σηµείο (δ).

29

EN 614-2 : 2000 © ΕΛΟΤ

Σχήµα Β.7 – Καθορισµός καθηκόντων εργασίας χειριστή

30

© ΕΛΟΤ EN 614-2:2000

31

Παράρτηµα ΖΑ (πληροφοριακό)

Κεφάλαια του παρόντος Ευρωπαϊκού Προτύπου που

καλύπτουν βασικές απαιτήσεις ή άλλες διατάξεις οδηγιών της Ε.Ε.

Το παρόν Ευρωπαϊκό Πρότυπο εκπονήθηκε κατόπιν εντολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης, και υποστηρίζει βασικές απαιτήσεις της ακόλουθης οδηγίας της ΕΕ:

Οδηγία Μηχανών 89/392/EOK, η οποία αντικαταστάθηκε από τη νέα έκδοσή της, οδηγία 98/37/EΟK της 22ας Ιουνίου 1998.

ΠΡΟΕΙ∆ΟΠΟΙΗΣΗ: Άλλες απαιτήσεις και άλλες οδηγίες της Ε.Ε. µπορεί να είναι εφαρµόσιµες στα προϊόντα που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του παρόντος Προτύπου.

Τα κεφάλαια του παρόντος Προτύπου είναι πιθανό να υποστηρίζουν απαιτήσεις της Οδηγίας Μηχανών.

Η συµµόρφωση µε τα κεφάλαια του παρόντος Προτύπου παρέχει ένα µέσο συµµόρφωσης µε τις συγκεκριµένες βασικές απαιτήσεις της εν λόγω οδηγίας και των συναφών κανονισµών της ΕΖΕΣ.