ÕÀÉÄÈ ÌÚÐÊÎÔ, ØÀÐÚÍ ÌÅÉÇÚË

ÊÀÊÂÎ ÒÅ ×ÀÊÀ, ÊÎÃÀÒÎ ×ÀÊÀØ ÄÅÒÅ

ÊÀÊÂÎ ÒÅ×ÀÊÀ,

ÊÎÃÀÒÎ ×ÀÊÀØÄÅÒÅ

×ÅÒÂÚÐÒÎ ÎÑÍÎÂÍÎ ÏÐÅÐÀÁÎÒÅÍÎ ÈÇÄÀÍÈÅ

Õàéäè Ìúðêîôè Øàðúí Ìåéçúë

Ïðåäãîâîð îò ä-ð ì. í. ×àðëñ Äæ. Ëîêóä

äåêàí íà Ôàêóëòåòà ïî àêóøåðñòâî,ãèíåêîëîãèÿ è ðåïðîäóêòèâíè íàóêè ­

Éåéëñêè óíèâåðñèòåò ïî ìåäèöèíà

ÈÊ ÅÌÀÑ

Ïðåâåëà îò àíãëèéñêè: Åìèëèÿ Íè÷åâà-Êàðàñòîé÷åâà

Êîíñóëòàíò: ä-ð Ìîìÿíà Íèêîëîâà

© Heidi Murkoff, Sharon Mazel

© WHAT TO EXPECT WHEN YOU�RE EXPECTING

© 2008 by What to Expect LLC.© Interior illustrations © by Karen Kuchar

© Õàéäè Ìúðêîô, Øàðúí Ìåéçúë

© ÊÀÊÂÎ ÒÅ ×ÀÊÀ, ÊÎÃÀÒÎ ×ÀÊÀØ ÄÅÒÅ

© Èëþñòðàöèè: Êàðúí Êó÷àð© Ïðåâîä: Åìèëèÿ Íè÷åâà-Êàðàñòîé÷åâà© Îôîðìëåíèå íà êîðèöàòà: Áîðèñ Äðàãîëîâ

© ÈÊ �Åìàñ�, 2015

© Âñè÷êè ïðàâà çàïàçåíè!

Çàùî ìèëèîíè ìàéêè, òàòêîâöèè ëåêàðè õàðåñâàò �Êàêâî òå ÷àêà,

êîãàòî ÷àêàø äåòå� ?

�Íàñòîëíà êíèãà çà âñÿêà ìàéêà!�ÍÀÉÐÀ ÊÎËÈÍ, äîêòîð ïî ìåäèöèíà

◆ ◆ ◆

�Êàêâî òå ÷àêà, äîêàòî ÷àêàø äåòå� å íåâåðîÿòåí èçòî÷íèê íà èíôîðìàöèÿçà áðåìåííîñòòà. Ëåñíîäîñòúïíà è ëåñíîðàçáèðàåìà êíèãà, ñúäúðæàùà

âñè÷êè òåìè, êîèòî âè èíòåðåñóâàò.�ÁÐÅÍÄÀ ÑÌÎËÅÃÚÍ, ìåäèöèíñêà ñåñòðà,

áàêàëàâúð ïî ïåäèàòðè÷íè ãðèæè

◆ ◆ ◆

� òàçè êíèãà å ïîáðàíî áóêâàëíî âñè÷êî. Íå ñúì ñðåùàë ïî-èç÷åðïàòåëíîè ñúùåâðåìåííî ïî-ðàçâëåêàòåëíî ðúêîâîäñòâî çà ùàñòëèâà è

áåçïðîáëåìíà áðåìåííîñò.�ÑÞÇÚÍ ÊÅÉÍ, ãëàâåí ðåäàêòîð

íà ñïèñàíèå �Áåéáèòîê�

◆ ◆ ◆

�Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå� å ñïàñèòåëåí ïîÿñ!Õèëÿäè áëàãîäàðíîñòè!�

ÌÈÃÅË À. ÊÀÍÎ, äîêòîð ïî ìåäèöèíà,÷ëåí íà Àìåðèêàíñêàòà àñîöèàöèÿ

íà àêóøåðèòå è ãèíåêîëîçèòå

◆ ◆ ◆

�Êàòî áúäåùà ìàéêà èçïîëçâàõ òàçè êíèãà â êà÷åñòâîòî ºíà åæåäíåâåí íàðú÷íèê çà îöåëÿâàíå.�

ÁÀËÀ ÌÓÍÈÏÀËÈ, äîêòîð ïî ìåäèöèíà

◆ ◆ ◆

�Èñòèíñêà Áèáëèÿ çà áúäåùèòå ìàéêè! Ùÿõ äà ñúì ñ 10 êèëîãðàìà ïî-òåæêà è ñ ïîìúòåí ðàçñúäúê áåç �Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå.�

Êàòðèí Ñêîá, ìàéêà

�Îáè÷àì òåçè êíèãè! Ïúëíè ñà ñ ïîëåçíà èíôîðìàöèÿ.�ÑÞÇÈ À. ÒÎÌÏÑÚÍ, äîêòîð ïî ìåäèöèíà

◆ ◆ ◆

�Çàïî÷íàõ äà ÷åòà �Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå� âåäíàãà ùîìðàçáðàõ, ÷å ñúì áðåìåííà. Òÿ ìè îñèãóðè ïúòíà êàðòà çà áðåìåííîñò

áåç ñòðåñ.�ÊÀÐÎËÀÉÍ ÃÎËÄÙÀÉÍ, ìàéêà

◆ ◆ ◆

�Îòëè÷åí èçòî÷íèê íà èíôîðìàöèÿ è ñðåäñòâî çà ðàçñåéâàíå íà ñòðàõîâåòåíà ðîäèòåëèòå. Ïðåïîðú÷âàì ÿ ãîðåùî.�

ÄÎÍÈÊÀ Ë. ÌÓÐ, äîêòîð ïî ìåäèöèíà

◆ ◆ ◆

�Òàçè êíèãà å ðåâîëþöèîíåí íàïðåäúê â ïðåíàòàëíèòå ãðèæè â Àìåðèêà.�ÄÆÅÉÌÑ ÔÀÅÐÒÈ, äîêòîð ïî ìåäèöèíà

◆ ◆ ◆

�Èç÷åòîõ ÿ îò êðàé äî êðàé ïðåç äâåòå ñè áðåìåííîñòè è êàòî ïåäèàòúðÿ ñìÿòàì çà ìíîãî ïîëåçíà.�

ÑÞÇÚÍ ÓÎËÒÚÐ ÌÀÍÃßÌÅËÈ,äîêòîð ïî ìåäèöèíà

◆ ◆ ◆

�Òîâà å åäèíñòâåíàòà êíèãà, êîÿòî ïðåïîðú÷âàì íà ïàöèåíòêèòå ñè!�ÅËÈÇÀÁÅÒ ÃÎÉË, äîêòîð ïî ìåäèöèíà

◆ ◆ ◆

�Òîâà å çàäúëæèòåëíà êíèãà çà âñÿêà áðåìåííà. Íåçàâèñèìî äàëèî÷àêâà ïúðâîòî èëè ïåòîòî ñè äåòå.�

ÑÎÔÈß ÃÀÐÑÈß, ìàéêà

◆ ◆ ◆

�Êàòî äèçàéíåð íà îáëåêëî çà áðåìåííè çíàì, ÷å íÿìà ïî-ïîïóëÿðíàêíèãà ñðåä áðåìåííèòå â öÿëàòà ñòðàíà.�

ËÈÇ ËÀÍÃ, ìàéêà,îñíîâàòåë è óïðàâèòåëåí äèðåêòîð

íà �Ìîäà çà áðåìåííè Ëèç Ëàíã�

ÏÎÂÅ×Å, ÎÒÊÎËÊÎÒÎ ÄÓÌÈÒÅ ÌÎÃÀÒ ÄÀ ÈÇÐÀÇßÒ ­ ÍÀ ÀÐËÈÉÍ ÀÉÇÅÍÁÚÐÃ, ÏÚÐÂÀÒÀ

È ÍÀÉ-ÍÅÇÀÌÅÍÈÌÀÒÀ ÌÈ ÏÀÐÒÍÜÎÐÊÀ  �ÊÀÊÂÎ ÒÅ ×ÀÊÀ, ÊÎÃÀÒÎ ×ÀÊÀØ ÄÅÒÅ�.

ÒÂÎÅÒÎ ÁËÀÃÎÐÎÄÑÒÂÎ, ÑÚÑÒÐÀÄÀÍÈÅ È ×ÅÑÒÍÎÑÒ ÑÀ ÆÈÂÈ ÍÀÂÅÊÈ.

ÂÈÍÀÃÈ ÙÅ ÒÅ ÎÁÈ×ÀÌÅ È ÂÈÍÀÃÈ ÙÅ ÒÅ ÏÎÌÍÈÌ.

Ïðèçíàòåëíîñò

ÏÐÅÇ ÏÎÑËÅÄÍÈÒÅ äâàéñåò è òðèãîäèíè íàó÷èõ äâå íåùà ­ ÷åäåöàòà íå ñå îòãëåæäàò ñàìè è

êíèãèòå íå ñå ïèøàò ñàìè (íåçàâèñèìîêîëêî äúëãî ñå âçèðàø â ïðàçíèÿ åêðàí).

Çà ùàñòèå íå ìè ñå íàëîæè äà ïðàâÿñàìà è äâåòå. Êîëêîòî äî îòãëåæäàíåòîíà äåöàòà (ïðèêëþ÷èëî îôèöèàëíî, äà,íî ïðèêëþ÷âà ëè èçîáùî?), èìàõ íàé-äîáðèÿò âúçìîæåí ïàðòíüîð ­ ñúïðóãàìè Åðèê, êîéòî îñâåí òîâà ìè ïàðòíè-ðà è â �Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàøäåòå�. Ïî îòíîøåíèå íà ïèñàíåòî ìèïîìàãàõà äóçèíè êîëåãè è ïðèÿòåëè ­äîïðèíàñÿõà ñ ïîäêðåïà, âäúõíîâåíèå èèäåè çà ñúçäàâàíåòî (è ïðåñúçäàâàíåòî...è ïðåñúçäàâàíåòî... è ïðåñúçäàâàíåòî) íà÷åòèðèòå èçäàíèÿ íà �Êàêâî òå ÷àêà,êîãàòî ÷àêàø äåòå�.

Íÿêîè ïîìîùíèöè äîéäîõà è ñè îòè-äîõà, íî äðóãè îñòàíàõà îò ïúðâèÿ äåí(è îò ïúðâîòî èçäàíèå) äî ïîñëåäíèÿ.Áëàãîäàðÿ ìíîãî íà:

Ñàíäè Õàòàóåé çà áåçöåííèÿ ïðèíîñâ �Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå�.Òè ñè ÷óäåñíà ñåñòðà è îùå ïî-÷óäåñåíïðèÿòåë.

Ñþçúí Ðàôúð, ðåäàêòîð è ïðèÿòåë,êîÿòî ïðåäàíî íàïðàâëÿâàøå �Êàêâî òå÷àêà� îò çà÷åâàíåòî äî ðàæäàíåòî ­âêëþ÷èòåëíî ïîñòàâÿéêè âñè÷êè óäàðå-íèÿ íà �è� è çà÷åðòàâàéêè íåóìåñòíèòåèãðè íà äóìè. Êàêâî îçíà÷àâà èìåòî? Âñëó÷àÿ ñ �Êàêòî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàøäåòå� ­ ìíîãî ­ è èìåííî íà Ñþçúí äúë-æèì çàïîìíÿùîòî ñå çàãëàâèå, ïîìîã-íàëî äà ñå ïðîäàäàò íå ñàìî 29 ìèëèî-

íà åêçåìïëÿðà îò êíèãàòà, íî è âäúõíî-âèëî ñòîòèöè âåñòíèêàðñêè ñòàòèè, àíè-ìàöèîííè ôèëìè è ïàðîäèè.

Ïèòúð Óúðêìàí, èçäàòåë ñ íåíàäìè-íàòà ïî÷òåíîñò è áåçðåçåðâíà âñåîòäàé-íîñò, êîéòî ïîâÿðâà â êíèãàòà íè âúï-ðåêè íåäîâåðèåòî íà êíèæàðíèöèòå èïîçâîëè òúðïåëèâî íà ñåìåíàòà íà �Êàê-âî òå ÷àêà� äà ïîêúëíàò áàâíî, íî ñè-ãóðíî.

Íà âñè÷êè äðóãè â �Óúðêìàí�, êîè-òî ïîìîãíàõà çà ïîñëåäíîòî èçäàíèå ­íà Äåéâèä Ìàò, çàùîòî ïîâÿðâà â åâî-ëþöèÿòà (èìàì ïðåäâèä ìàéêàòà íà êî-ðèöàòà), è çà òâîð÷åñêèÿ ìó è íîâàòîð-ñêè ïîäõîä êúì âúíøíèÿ âèä íà êíèãà-òà; íà Äæîí Ãèëìàí çà áåçêðàéíîòî òúð-ïåíèå ïðè îôîðìÿíåòî íà âúïðîñíèÿâúíøåí âèä è çà èëþñòðàöèèòå; íà Ëàé-çà Õîëàíäúð, ëþáèìàòà ìè êîìïþòúð-íà äèçàéíåðêà, êàêòî è íà Óåéõúí Òàí;íà Òèì Î�Áðàéúí, ÷å âäúõíà æèâîò íàìàéêàòà íà êîðèöàòà (ìàéêà îò íîâî ïî-êîëåíèå) è çàäåòî íàé-ñåòíå ÿ âäèãíà îòëþëååùèÿ ñå ñòîë; íà Êàðúí Êó÷úð, ÷åðåòóøèðà íàøèòå êðàñèâè ìàéêè (ïî÷-òè ìè ñå ïðèèñêâà äà çàáðåìåíåÿ îòíî-âî!) è íà Òîì Íþñúì çà ïðåêðàñíèòååìáðèîíè; íà Àéðèéí Äåì÷èñõèí çàãëàäêîòî ñèíõðîíèçèðàíå íà îáùèòåóñèëèÿ; íà äðóãèòå ìè ôåíîìåíàëíèïðèÿòåëè îò �Óúðêìàí�, âêëþ÷èòåëíîÑþç2 (Ñóçè Áîëîòèí), Õåëúí Ðîçíúð,Áåò Äîòè, Óîëòúð Âàéíö, Äæåíè Ìàí-äúë, Êèì Ñìîë è Åéìè Êîðëè.

Íà äðóãàòà ìè ïàðòíüîðêà ØàðúíÌåéçúë. Òè ñè ìîåòî ìèíè-àç, ìîÿòà ïî-

äîáðà ïîëîâèíà, ìîÿòà íàé-äîáðà ïðèÿ-òåëêà çà âñè÷êè âðåìåíà. Îáè÷àì òå. Íàïðåêðàñíèòå Äàíèåë, Åéðèúí, Êèðà èÑîôèÿ, ÷å ïîäåëèõà óäèâèòåëíàòà ñèìàéêà ñ ìåí (è ñå ðàçáîëÿâàõà è ñè ÷ó-ïåõà êîñòèòå ñàìî êîãàòî å àáñîëþòíîíàëîæèòåëíî). Íà ëåêàðÿ â êúùàòà ­Äæåé, çà ñòðàõîòíèòå ìó óðîöè ïî áèî-ëîãèÿ è çà äîáðîñúðäå÷èåòî ìó, íî íàé-âå÷å çàùîòî ìè ïîçâîëè äà ñúì Äðóãà-òà â æèâîòà íà Øàðúí.

Íà äîêòîð ×àðëñ Ëîêóä, íàøèÿ çà-áåëåæèòåëåí ìåäèöèíñêè êîíñóëòàíò, çàëàêîíè÷íèòå è òî÷íè ñúâåòè, çà ïåäàí-òè÷íîòî âíèìàíèå êúì ïîäðîáíîñòèòå(ìåäèöèíñêè è äðóãè), çà î÷åâèäíàòàçàãðèæåíîñò êúì ìàéêèòå è áåáåòàòà.Íåâåðîÿòíî å êîëêî ìíîãî çíàå, êîëêîìíîãî ïðàâè (èçòîùèõ ñå ñàìî äîêàòîèç÷åòà àâòîáèîãðàôèÿòà ìó) è êîëêî åâñåîòäàåí.

Íà Ñòèâúí Ïåòðîâ, Ìàéê Êåðèàêîñ,Áåí Óîëèí, Äæèì Êúðòèñ è íà âñè÷êè-òå ìè ÷óäåñíè ïðèÿòåëè è ïàðòíüîðè îò�Óîòúðôðàíò Ìåäèÿ�, ÷å ïðåâúðíàõà âäåéñòâèòåëíîñò ìå÷òàòà íè çà whatto-expect.com è çà �My What To Expect�.Áëàãîäàðÿ è íà èçóìèòåëíàòà îáùíîñòîò ìàéêè ­ íå ñàìî çàùîòî ïðåâúðíàõàñàéòà íè â ñïåöèàëíî ìÿñòî, íî è çàùî-òî ñïîäåëÿõà êîðåìèòå ñè, íîâîðîäåíè-òå ñè è ïîîòðàñíàëèòå ñè áåáåòà ñ ìåíâñåêè äåí.

Íà îùå äâàìà ìúæå â æèâîòà ìè(ìîìè÷åòàòà ïîíÿêîãà ñå ðàçãëåçâàò) ­íà Ìàðê ×àìëèí çà çîðêîòî ìó îêî íàþðèñò, çà äåëîâèÿ ìó íþõ è çà ïðåäàíî-òî ïðèÿòåëñòâî è ïîäêðåïà; íà ÀëúíÍåâèíñ çà âåùèÿ ìåíèäæìúíò, çà ôå-íîìåíàëíàòà ïðîçîðëèâîñò, çà áåçêðàé-íîòî òúðïåíèå, óïîðñòâî è ñãîâîð÷è-âîñò.

Íà Äæåíèôúð Ãåäåñ è Ôðàí Êèö, ÷åíè ïîìîãíàõà äà ñâåðèì ôàêòèòå (áå-ëåæêè â ïîëåòàòà è ïàê áåëåæêè â ïî-ëåòàòà). Íà äîêòîð Äæåñèêà Ó çà áå-çóïðå÷íèòå ñúâåòè êàê äà ñå ãðèæàò áðå-

ìåííèòå çà êîæàòà ñè. Íà äîêòîð ÕàóèÌàíäúë, ÷å îòãîâîðè äîáðîñúâåñòíî íàâúïðîñèòå, êîèòî âèíàãè âìúêâàì â èç-äàíèÿòà ñè. È, êàêòî âèíàãè ­ íà ËàéçàÁúðíùàéí, íåñåêâàù èçòî÷íèê íà âäúõ-íîâåíèå è èçïúëíèòåëåí äèðåêòîð íàôîíäàöèÿòà �Êàêâî òå ÷àêà�, ñïîñîáåíäà âúðøè ÷óäåñà (èñòèíñêè, âèäèìè ÷ó-äåñà); íà Çîè, íà Òåäè è íà Äàí Äúáíî.

Íà Åðèê, ìîÿ ïàðòíüîð âúâ âñè÷êî,âèíàãè è çàâèíàãè, çà âñè÷êè ãîðåèçá-ðîåíè ïðè÷èíè è çà ìíîãî ïîâå÷å, îò-êîëêîòî ñúì â ñúñòîÿíèå äà èçáðîÿ. Ñäðóãèãî íå áèõ ñú÷åòàâàëà ðàáîòàòà èóäîâîëñòâèåòî. Îáè÷àì òå. È, ãîâîðåé-êè çà îáè÷, íà ìîÿòà ãîðäîñò è ðàäîñò(íå êàçâàì êîé êîå å) ­ íà Åìà (áåáåòî,îò êîåòî çàïî÷íà âñè÷êî) è Èÿò (áåáå-òî, êîåòî ïîñëåäâà). Îáè÷àì âè, äåöà.Áëàãîäàðåíèå íà âàñ ñúì ùàñòëèâà ìàé-êà.

Íà îáàÿòåëíèÿ Õàóúðä Àéçåíáåðã ­áàùà è ïðèÿòåë (íå çàäúëæèòåëíî â òîçèðåä), íà Âèêòîð Øàðãàé (è íà ÄæîíÀíèåëî) çà îáè÷òà è ïîäêðåïàòà, íà íàé-äîáðèòå ñâåêúðâà è ñâåêúð â ñâåòà Àáèè Íîðìàí Ìúðêîô. Íà Ðåé÷úë, Èòúí èËèç ­ ôàíòàñòè÷íîòî òðèî íà Ñàíäè, èíà Òèì ­ íåéíèÿ íîìåð åäíî.

Íà ÀÊÎÃ, çàùîòî ñà çàñòúïíèöè íàæåíèòå è áåáåòàòà, è íà âñè÷êè ëåêàðè,àêóøåðêè è ìåäèöèíñêè ñåñòðè, êîèòîåæåäíåâíî ðàáîòÿò çà çäðàâåòî è äóõàíà áðåìåííèòå è ñåìåéñòâàòà, êîèòîî÷àêâàò äåòå. È íàé-âå÷å ­ íà âñè÷êèáðåìåííè, ìëàäè è íå òîëêîâà ìëàäèìàéêè (è òàòêîâöè), ïîìîãíàëè ìè äàïîäîáðÿâàì âñÿêî èçäàíèå íà �Êàêâî òå÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå�. Êàçâàëà ñúìãî ïðåäè, ùå ãî ïîâòîðÿ îòíîâî ­ ðîäè-òåëèòå ñà íàé-áåçöåííèÿò ìè èçòî÷íèêíà âäúõíîâåíèå. Ìîëÿ âè, íå ñïèðàéòåäà èçïðàùàòå êàðòè÷êè, ïèñìà è èìåé-ëè!

Áëàãîäàðÿ îòíîâî è îòíîâî íà âñè÷-êè âàñ è äàíî íàé-ñìåëèòå âè î÷àêâà-íèÿ ñå ñáúäíàò!

8

Ïðåäãîâîð êúì÷åòâúðòîòî èçäàíèå

îò ä-ð ì. í. ×àðëñ Äæ. Ëîêóä,

äåêàí íà Ôàêóëòåòà ïî àêóøåðñòâî,ãèíåêîëîãèÿ è ðåïðîäóêòèâíè íàóêè ­

Éåéëñêè óíèâåðñèòåò ïî ìåäèöèíà

ÎÍÇÈ ÄÅÍ ÏÎËÓ×ÈÕ ×ÓÄÅÑÍÎ, òðî-ãàòåëíî áëàãîäàðñòâåíî ïèñìîîò ïàöèåíòêà.  ïëèêà áå ïðè-

ëîæåíà ñíèìêà íà àòëåòè÷åí õîêåèñò îòêîëåæàíñêè îòáîð, çà ÷èåòî ðàæäàíåïðåäè äåâåòíàéñåò ãîäèíè áÿõ ïîìîã-íàë! Èìàì íàé-ïðåêðàñíàòà ïðîôåñèÿíà ñâåòà. Ñïîäåëÿì íàé-ðàäîñòíèÿ, íàé-âúëíóâàùèÿ, íàé-âúëøåáíèÿ ìèã çà âñÿ-êî ÷îâåøêî ñúùåñòâî ­ ðàæäàíåòî íàäåòåòî ìó. Ñàìî ÷å ãî ïðåæèâÿâàì îò-íîâî è îòíîâî. Ðàáîòàòà íà ãèíåêîëîãà,ðàçáèðà ñå, å èçïúëíåíà è ñ òðóäíè ìî-ìåíòè ­ èçòîùèòåëíè èçïèòàíèÿ â òðèñëåä ïîëóíîù, äà ðå÷åì, êîãàòî ðàæäà-íåòî ñå ïðîòî÷âà áåçêðàéíî äúëãî. Îòâðåìå íà âðåìå àäðåíàëèíúò ìè ñå ïî-êà÷âà, ïîÿâÿâà ñå ïàöèåíòêà ñ íåîáè÷àé-íè ñèìïòîìè, ñòàâàì æåðòâà íà íåèçáå-æåí ïðèëèâ îò ïðîòèâîðå÷èâè ÷óâñòâà,íî êàòî öÿëî ïðåîáëàäàâàò ïðèÿòíèòååìîöèè.

 èçâåñòíî îòíîøåíèå ðàáîòàòà ìèíàïîìíÿ âàøàòà áðåìåííîñò ­ âñåêè äåíå ïðèêëþ÷åíèå, íî ïðåîáëàäàâàò çàáàâ-íèòå ïðåæèâåëèöè. �Êàêâî òå î÷àêâà,êîãàòî ÷àêàø äåòå� å êàòî ëè÷åí àêó-øåð-ãèíåêîëîã, êîéòî òå ñúïúòñòâà âïðèêëþ÷åíèåòî. Îò ãîäèíè ïðåïîðú÷-âàì òàçè êíèãà è èç÷åòîõ ñ óäîâîëñòâèå÷åòâúðòîòî èçäàíèå ­ çàùîòî íàé-äîá-ðîòî íåèçáåæíî ùå ñòàâà îùå ïî-äîá-ðî. Îáíîâåíàòà êíèãà ñúäúðæà èíôîð-ìàöèÿ è ïîëåçíè ñúâåòè, êàêâèòî ùå

÷óåòå îò äîâåðåíèÿ ñè ëåêàð èëè àêó-øåðêà ­ ìúäðè, íî çàáàâíè, èç÷åðïàòåë-íè, íî ïðàêòè÷íè, ïî÷åðïàíè îò äúëãî-ãîäèøåí îïèò, íî çàðåäåíè ñ åíòóñèà-çúì, ïåäàíòè÷íî îðãàíèçèðàíè, íî èç-ïúëíåíè ñ ðàçáèðàíå.

Êíèãàòà çàïî÷âà îò ìîìåíòà ïðåäèçà÷åâàíåòî è ïðåäîñòàâÿ ðàçóìíè ïðå-ïîðúêè êàêâî äà ïðàâèòå ­ è êàêâî äàíå ïðàâèòå ­ ïðåäè äà çàáðåìåíååòå.Ïîñëå âè ïðåâåæäà íåóñåòíî îò ìîìåí-òà íà çà÷åâàíåòî äî ïúðâîòî âè ïîñå-ùåíèå â êàáèíåòà íà ëåêàðÿ, êîéòî ùåñëåäè áðåìåííîñòòà âè. Îáÿñíÿâà âèêàê äà ïðîìåíèòå æèâîòà, ðàáîòàòà,õðàíèòåëíèÿ ñè ðåæèì. Åäíà îò íàé-ïîëîæèòåëíèòå ñòðàíè íà êíèãàòà åïîäðîáíîòî îïèñàíèå ­ ìåñåö ïî-ìåñåö,äîðè ñåäìèöà ïî ñåäìèöà ­ êàê ñå ðàç-âèâà áåáåòî âè è êàêâî ïðàâè â óòðîáà-òà âè. Òîâà å ïðèäðóæåíî îò îïèñàíèåêàê ñå ðàçâèâàòå âèå ­ íå ñàìî êîðå-ìúò âè, íî è âñè÷êî îñòàíàëî: îò êîñà-òà äî ïðúñòèòå íà êðàêàòà ­ è êàêâè÷óâñòâà âè âúëíóâàò. Îáÿñíÿâà âè êàê-âî âêëþ÷âàò êîíòðîëíèòå ïðåãëåäè,êàêâè òåñòîâå ùå âè íàïðàâÿò è çàùî.Êúì êðàÿ âè ïîäãîòâÿ çà ãîëåìèÿ äåí,íåçàâèñèìî êàê ùå ðàæäàòå ­ âàãèíàë-íî èëè ñ öåçàðîâî ñå÷åíèå. Ùå íàó÷èòåêàê ïðîòè÷à ðàæäàíåòî, êàê äà ðàçïîç-íàåòå èñòèíñêèòå îò ôàëøèâèòå êîíò-ðàêöèè è êîè ïîçèöèè ñà íàé-äîáðè ïðèðàæäàíå. Îòãîâàðÿ íà âúïðîñèòå âè çà

ñåäàëèùíîòî ðàæäàíå, íàáëþäåíèåòîíà ïëîäà, åïèçèîòîìèÿòà, îáåçáîëÿâà-ùèòå è àíåñòåçèÿòà, äîðè äà íå âè åõðóìíàëî äà ãè çàäàäåòå. Ïîñëå �Êàê-âî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå� âè ïðå-âåæäà ïðåç âñè÷êè àñïåêòè îò íåâåðî-ÿòíèÿ ïðîöåñ íà ðàæäàíåòî.

Êíèãàòà îòäåëÿ âíèìàíèå è íà ïîñ-ëåðîäîâèÿ ïåðèîä è íà ïðèçíàöèòå, ïîêîèòî äà ðàçãðàíè÷èì óíèíèåòî îò äåï-ðåñèÿòà. Åäíà ñúùåñòâåíà ãëàâà å ïîñ-âåòåíà íà óñëîæíåíèÿòà ­ ïðî÷åòåòå ÿ,àêî âúçíèêíàò, èëè ÿ ïðåñêî÷åòå, àêî íåâúçíèêíàò. Ðàçãëåæäà ñå áðåìåííîñòòàïðè æåíè ñ ÷åñòî ñðåùàíè çàáîëÿâàíèÿ­ àñòìà, âèñîêî êðúâíî íàëÿãàíå, äèà-áåò ­ è ñå ïðåäëàãàò ñúâåòè êàê äà ñåóâåëè÷àò â ìàêñèìàëíà ñòåïåí øàíñî-âåòå èì çà íîðìàëíà áðåìåííîñò. Àêîïðåæèâååòå çàãóáà ïðè ðàæäàíåòî, ùåíàìåðèòå è ñúâåòè êàê äà ïîñòúïèòå,ñú÷åòàâàùè ñúñòðàäàíèå è ïðàêòè÷íîñò.Ïàðòíüîðèòå íå ñà çàáðàâåíè ­ êíèãàòàå ïðàêòè÷åñêî ðúêîâîäñòâî êàê äà ñå

ïðåâúðíåòå âúâ âåëèê òðåíüîð. Áúäåùè-òå ðîäèòåëè íà áëèçíàöè ñúùî íå ñàïðåíåáðåãíàòè. Öÿëà ãëàâà å ïîñâåòåíàíà òåõíèòå íåñúìíåíî óäâîåíè âúïðîñèè òðåâîãè.

Êàòî ñïåöèàëèñò ïî åìáðèîíàëíàìåäèöèíà ñúì âïå÷àòëåí îò îáøèðíèÿìàòåðèàë, âêëþ÷åí â êíèãàòà. Êàòî ðå-äàêòîð ñúì âïå÷àòëåí îò ÿñíèÿ, óáåäè-òåëåí è ëàêîíè÷åí ñòèë. Êàòî ñúïðóã èáàùà ñúì âïå÷àòëåí êàê àâòîðèòå ñàïîäáðàëè òî÷íî òîâà, êîåòî å íåîáõî-äèìî áúäåùèòå ìàéêè è ïàðòíüîðèòå èìäà íàó÷àò. Íàé-äîáðèòå ñúäíèöè íà êíè-ãàòà, ðàçáèðà ñå, ñà ñòîòèöèòå ïàöèåíò-êè, êîèòî ÿ ïðåïîðú÷âàò íà ìåí, íà ïåð-ñîíàëà ìè è íà äðóãèòå ïàöèåíòêè â÷àêàëíÿòà.

Àêî ÷åòåòå òåçè äóìè, âåðîÿòíî èëèñòå çàáðåìåíåëè íàñêîðî, èëè âúçíàìå-ðÿâàòå äà çàáðåìåíååòå. Ïîçäðàâëåíèÿ!Ñúâåòúò ìè å äà ñå íàñòàíèòå óäîáíî èäà çàïî÷íåòå äà ÷åòåòå ­ âïóñêàòå ñå âíåïîâòîðèìî ïðèêëþ÷åíèå.

10

(Îòíîâî) çàùî òàçè êíèãàñå ðîäè îòíîâî

ÏÐÅÄÈ ÄÂÀÉÑÅÒ È ×ÅÒÈÐÈ ÃÎÄÈ-ÍÈ ðîäèõ äúùåðÿ è ñëåä íÿêîë-êî ÷àñà çà÷åíàõ êíèãà (áåøå

èçïúëíåí ñ ïðåæèâåëèöè äåí). Ãðèæèòåçà äâåòå áåáåòà ­ Åìà Áèíã è �Êàêâî òå÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå� (êàêòî è çàñëåäâàùîòî áåáå, ñèíà ìè Èÿò, è çà ñëåä-âàùàòà ðîæáà �Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî÷àêàø äåòå�) ­ ïðåç ãîäèíèòå, äîêàòîòå ðàñòÿõà è ñå ðàçâèâàõà, áÿõà è îêðè-ëÿùè, è èçòîùèòåëíè, èçïúëíåíè ñ óäîâ-ëåòâîðåíèå è ñúìíåíèÿ, ñ òðîãàòåëíè èñ íàïðåãíàòè ìîìåíòè. È, êàòî âñåêè ðî-äèòåë, íå áèõ ñå îòêàçàëà îò íèòî åäèíäåí. (Ìàêàð, êàòî ñå çàìèñëÿ, îíàçè ñåä-ìèöà, êîãàòî Åìà áåøå íà òðèíàéñåò...òàêà äå, äà ðå÷åì, ÷å ñà ãîäèíà èëè äâå.)

Ñåãà ñ òðåïåò ñúîáùàâàì çà îùå åäíîðàæäàíå. Íîâà-íîâåíè÷êà êíèãà, êîÿòîñ ãîðäîñò ùå ñïîäåëÿì ­ ÷åòâúðòîòîèçäàíèå íà �Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî ÷à-êàø äåòå�. Ïðåðàáîòåíî îò êîðèöà äîêîðèöà, îò èãëà äî êîíåö èçäàíèå, ïðå-íàïèñàíî îò íà÷àëî äî êðàé ­ íîâà êíè-ãà çà íîâî ïîêîëåíèå áúäåùè ðîäèòåëè(âèå!) ñ íîâ âúíøåí âèä, íîâà ãëåäíàòî÷êà è ïî-äðóæåëþáåí îòâñÿêîãà ãëàñ.

Êàêâî å íîâîòî â íîâàòà êíèãà �Êàê-âî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå?�, êîåòîìå èçïúëâà ñ òîëêîâà âúçòîðã? Îïèñà-íèåòî íà âñÿêà ñåäìèöà îò ïðåîáðàçÿ-âàíåòî íà ìúíè÷åòî âè îò ìèêðîñêîïè÷-íî âúðçîï÷å îò êëåòêè äî íåæíî íîâî-ðîäåíî áåáå ­ íåâåðîÿòíèÿ ïúò íà áúäå-

ùîòî âè áåáå, çàðàäè êîåòî ñè å ñòðóâà-ëî äà ïîíåñåòå âñè÷êî: ñòîìàøíèòå êè-ñåëèíè, òè÷àíåòî äî áàíÿòà, ãàçîâåòå,áîëêèòå è áåçñúíèåòî. È (êàòî ñòàíàäóìà çà ñòîìàøíè êèñåëèíè è ãàçîâå)ïîâå÷å ñèìïòîìè è ïîâå÷å ñúâåòè êàêäà ãè ïðåîäîëååì ­ è ïîâå÷å îòãîâîðèíà âúïðîñèòå âè (äîðè íà îíåçè, êîèòîíå ñòå ïîäîçèðàëè, ÷å ùå âè õðóìíàò).Ðàçøèðåíà å òåìàòà çà ðàáîòàòà ïî âðå-ìå íà áðåìåííîñò (ñÿêàø áðåìåííîñò-òà íå å è áåç äðóãî òåæêà ðàáîòà!). Ïðå-ìèíàâàéêè îò ïðàêòè÷íîòî êúìñòðàíè÷íîòî ­ êàê äà çàîáè÷àìå áðåìåí-íîñòòà èëè ïîíå êàê äà ñå ïîáåðåì âêîæàòà íà áðåìåííà æåíà âúïðåêè ïåò-íàòà, ïúïêèòå, ìàçíèòå è ñóõèòå ó÷àñ-òúöè; êàêâè êîçìåòè÷íè ïðîöåäóðè çàêîæàòà, êîñàòà, íîêòèòå ñà ïîçâîëåíè èêîè òðÿáâà äà îòëîæèòå, äîêàòî ðîäè-òå. Ìíîãî çà íà÷èíà âè íà æèâîò (îòñåêñà äî ïúòóâàíåòî è ìîäàòà), çà ïðî-ôèëà íà áðåìåííîñòòà âè (êàê ìåäèöèí-ñêàòà è ãèíåêîëîãè÷íàòà âè ïðåäèñòî-ðèÿ ìîæå äà ïîâëèÿå ­ èëè äà íå ïîâëè-ÿå ­ âúðõó áðåìåííîñòòà âè), çà âçàèìî-îòíîøåíèÿòà âè ñ îêîëíèòå, çà ÷óâñòâà-òà âè. Ïî-ðåàëèñòè÷íà ãëàâà çà õðàíå-íåòî ïî âðåìå íà áðåìåííîñòòà, êîÿòîâçåìà ïîä âíèìàíèå ðàçëè÷íè õðàíèòåë-íè íàâèöè ­ îò �íà áþðîòî� è �â äâèæå-íèå� äî âåãåòàðèàíñòâîòî è ïðèñòðàñ-òåíîñòòà êúì íèñêîâúãëåõèäðàòíàòàäèåòà, êàôåòî è íåêà÷åñòâåíèòå ïîëó-

ôàáðèêàòè. Ðàçøèðåí å ðàçäåëúò çà âðå-ìåòî ïðåäè çà÷åâàíåòî, äîáàâåíà å íîâàãëàâà çà ìàéêèòå íà áëèçíàöè. Ìíîãîïîâå÷å âíèìàíèå å îòäåëåíî çà èçêëþ-÷èòåëíî âàæíèÿ (íî ÷åñòî ïðåíåáðåã-âàí) ïàðòíüîð â ðîäèòåëñêîòî ïîïðèùå­ áúäåùèÿ áàùà. È, ðàçáèðà ñå, âñè÷êîíîâî â îáëàñòòà ­ îò ïðåíàòàëíàòà äè-àãíîñòèêà äî ðàæäàíåòî è ñëåä íåãî.

È ïîíåæå èçäàíèå, ðåâèçèðàíî îòêîðà äî êîðà, íÿìà äà å ïúëíî áåç íîâàêîðèöà, èìà è òàêàâà. Ïðåäñòàâÿìå âèíîâà ìàéêà ­ ñòàíàëà îò ëþëååùèÿ ñåñòîë (íàé-ñåòíå), ïðåãúðíàëà êîðåìà ñè,âúîäóøåâåíà îò åäíî îò íàé-ïðèêàçíè-òå æèòåéñêè ïðåæèâÿâàíèÿ (è îò ôàêòà,÷å ñåãà áðåìåííèòå íîñÿò êðàñèâè äðå-õè). Òÿ ñå ðàäâà íà áðåìåííîñòòà ­ è àç,ðàçáèðà ñå, ñïîäåëÿì ùàñòèåòî º. Ïî÷-òè ñå èçêóøàâàì äà çàáðåìåíåÿ îòíîâî(êàçàõ ïî÷òè).

Êàêòî âèíàãè, âàæíîòî â ÷åòâúðòî-òî èçäàíèå å íå ñàìî ðàçëè÷íîòî, íî èñúùîòî. Ïúðâîíà÷àëíèÿò çàìèñúë íà�Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå� áåñúñðåäîòî÷åí âúðõó ìèñèÿòà äà ñå âäúõ-íå óâåðåíîñò íà áúäåùèòå ðîäèòåëè, çà

äà ñå íàñëàæäàâàò ïîâå÷å íà áðåìåí-íîñòòà. Òàçè ìèñèÿ ñå ðàçðàñíà, íî íåñå ïðîìåíè. Êàòî ïúðâèòå òðè èçäàíèÿ,è ÷åòâúðòîòî å íàïèñàíî â îòãîâîð íàâúïðîñèòå âè. Öåëòà ìó å äà âè îêóðà-æè, äà îòêëèêíå íà íóæäèòå âè, äà ïðî-ÿâè ñúïðè÷àñòèå è äà âè ïîìîãíå äàñïèòå ïî-ñïîêîéíî (ïîíå äîêîëêîòî åâúçìîæíî ìåæäó ïîñåùåíèÿòà íà òîà-ëåòíàòà è áèòêàòà ñúñ ñõâàíàòèòå êðàé-íèöè è áîëêèòå â ãúðáà).

Íàäÿâàì ñå äà ñå íàñëàäèòå íà íîâî-ðîäåíîòî ìè áåáå òàêà, êàêòî àç ñå íàñ-ëàæäàâàõ íà ñúçäàâàíåòî ìó. Íàäÿâàìñå äà âè ïîìîãíå, äîêàòî ñúçäàâàòå âà-øåòî áåáå. Æåëàÿ âè öâåòóùî çäðàâå ïîâðåìå íà öÿëàòà áðåìåííîñò è öÿë æè-âîò ùàñòëèâî ðîäèòåëñòâî. Äàíî ñåñáúäíàò âñè÷êèòå âè ñìåëè î÷àêâàíèÿ!

Õàéäè

Âñåêè ðîäèòåë òðÿáâà äà çíàå êàê-âî ãî î÷àêâà. Çàòîâà ñúçäàäîõìå

ôîíäàöèÿòà �Êàêâî òå î÷àêâà� ­ íå-ïðàâèòåëñòâåíà îðãàíèçàöèÿ, êîÿòîîñèãóðÿâà æèçíåíîíåîáõîäèìè ïðåíà-òàëíè ãðèæè è îáó÷åíèå íà ìàéêè â

íóæäà, çà äà î÷àêâàò è òå ïî-ñïîêîé-íà áðåìåííîñò, ïî-áåçîïàñíî ðàæäà-íå è ùàñòëèâè áåáåòà. Çà ïîâå÷å èí-ôîðìàöèÿ è çà äà ðàçáåðåòå êàê äà ïî-ìîãíåòå, ìîëÿ ïîñåòåòå óåáñàéòà íèíà whattoexpect.org.

Çà ôîíäàöèÿòà �Êàêâî òå ÷àêà�

12

×ÀÑÒ 1

Îò ñàìîòîíà÷àëî

È ÒÀÊÀ, ÐÅØÈËÈ ÑÒÅ äà ñúçäàäå-òå ñåìåéñòâî (èëè äà óâåëè÷è-òå âå÷å ñúçäàäåíîòî ñåìåéñòâî).

Òîâà å ÷óäåñíà è âúëíóâàùà ïúðâà ñòúï-êà. Àëà ïðåäè ñïåðìàòà äà ñðåùíå ÿé-öåêëåòêàòà, çà äà ñúçäàäå áåáåòî íà ìå÷-òèòå âè, âúçïîëçâàéòå ñå îò âúçìîæíîñò-òà äà ñå ïîäãîòâèòå çà áðåìåííîñò áåççäðàâîñëîâíè ïðîáëåìè è çà çäðàâî áåáå.Ñòúïêèòå, íàáåëÿçàíè â òàçè ãëàâà, ùåïîìîãíàò íà âàñ è íà áúäåùèÿ òàòêî äàâëåçåòå â îòëè÷íà ôîðìà çà ñúçäàâàíå íàáåáåòà, ùå âè çàïîçíàÿò ñúñ çà÷åâàíåòîè ùå âè äîâåäàò äî ïðàãà íà áðåìåííîñò-òà â èçðÿäíî ñúñòîÿíèå.

Àêî íå çàáðåìåíååòå âåäíàãà, îòïóñ-íåòå ñå è ïðîäúëæàâàéòå äà îïèòâàòå(è íå çàáðàâÿéòå äà ñå çàáàâëÿâàòå, äî-êàòî îïèòâàòå!). Àêî âå÷å ñòå áðåìåí-íà è íå ñòå óñïåëè äà ïðèëîæèòå âúï-ðîñíèòå ñòúïêè ­ íå áîéòå ñå. Áðåìåí-íîñòòà ÷åñòî èçäåáâà èçíåâèäåëèöàäâîéêàòà, èçòðèâà ïðåäâàðèòåëíèÿ ïå-ðèîä îò êàëåíäàðà è îáåçñìèñëÿ ñúâå-òèòå êàê äà ñå ïîäãîòâèì çà çà÷åâàíå-òî. Àêî òåñòúò çà áðåìåííîñò âå÷å åïîòâúðäèë äîáðàòà íîâèíà, ïðîñòî çà-ïî÷íåòå îò Âòîðà ãëàâà è ñå íàñëàäåòåíà âñåêè äåí îò áðåìåííîñòòà, êîÿòîâè ïðåäñòîè.

Ãîòîâè ëè ñòå äà ïðèåìåòå ñëàäêîòîìúíè÷å íà ïàëóáàòà íà ìàé÷èíñêèÿ

êîðàá? Ïðåäëàãàì âè äà ïðåäïðèåìåòåíÿêîëêî ñòúïêè, çà äà ñòå ñèãóðíè, ÷åêîðàáúò å â èçðÿäíî ñúñòîÿíèå.

Îòèäåòå íà ïðåãëåä. Âñå îùå íå åíåîáõîäèìî äà èçáèðàòå ëåêàð, êîéòîùå ñëåäè áðåìåííîñòòà âè (âúïðåêè ÷åìîìåíòúò å ìíîãî ïîäõîäÿù; âæ. ñëåä-

âàùàòà ñòðàíèöà), íî å äîáðå äà ïîñå-òèòå ãèíåêîëîãà ñè çà ïðîôèëàêòè÷åíïðåãëåä. Òàêà ùå ñå óñòàíîâÿò ìåäèöèí-ñêè ïðîáëåìè, êîèòî å íåîáõîäèìî äàñå îòñòðàíÿò ïðåäâàðèòåëíî èëè ñëåäâàäà ñå íàáëþäàâàò ïî âðåìå íà áðåìåí-íîñòòà. Îñâåí òîâà ëåêàðÿò ùå âè îáÿñ-íè êîè ëåêàðñòâà ñà çàáðàíåíè ïî âðå-ìå íà áðåìåííîñò (èëè â ïåðèîäà íàçà÷åâàíå), ùå ïðîâåðè äàëè ñà âè ïîñ-

Ïîäãîòîâêà çà çà÷åâàíå çà ìàéêè

Ã Ë À  À 1

Ïðåäè äàçà÷åíåòå

òàâåíè âñè÷êè çàäúëæèòåëíè âàêñèíè;ùå îáñúäèòå òåãëîòî, ðåæèìà íà õðàíå-íå, êàêâî ïèåòå è äðóãè æèòåéñêè ïðè-âè÷êè, ñâúðçàíè ñúñ çà÷åâàíåòî.

Çàïî÷íåòå äà òúðñèòå ïðåíàòàëåíñïåöèàëèñò. Ïî-ëåñíî å äà ïîòúðñèòåãèíåêîëîã èëè àêóøåðêà ñåãà, êîãàòî ÷à-ñîâíèêúò íà áðåìåííîñòòà îùå íå å çà-ïî÷íàë äà òèêòàêà, îòêîëêîòî êîãàòîïúðâèÿò ïðåãëåä âå÷å ÷óêà íà âðàòàòà.Àêî íå ñìÿòàòå äà ñìåíÿòå îáè÷àéíèÿñè ãèíåêîëîã, èìàòå äîáúð ñòàðò. Èíà-÷å ïîðàçïèòàéòå, ïîîãëåäàéòå ñå è èç-áåðåòå âíèìàòåëíî íàé-ïîäõîäÿùèÿ çàâàñ ëåêàð (âæ. ñòð. 34 çà ñúâåòè êàê äàãî èçáåðåòå). Ïîñëå ñè óãîâîðåòå ÷àñ çàïðåäâàðèòåëåí ïðåãëåä.

Ïîñåòåòå çúáîëåêàð. Äà ïîñåòèòåçúáîëåêàðÿ, ïðåäè äà çàáðåìåíååòå, åïî÷òè òîëêîâà âàæíî êîëêîòî ïîñåùå-íèåòî ïðè ëåêàðÿ, çàùîòî áúäåùàòà áðå-ìåííîñò ìîæå äà ïîâëèÿå íà óñòàòà âè­ è óñòàòà âè äà ïîâëèÿå âúðõó áúäåùà-òà âè áðåìåííîñò. Õîðìîíèòå íà áðå-ìåííîñòòà ÷åñòî çàäúëáî÷àâàò ïðîáëå-ìèòå ñ âåíöèòå è çúáèòå è ñúçäàâàò íå-ïðèÿòíîñòè, àêî ñòå ãè çàíåìàðèëè.Îñâåí òîâà íàó÷íèòå èçñëåäâàíèÿ ñî÷àò,÷å çàáîëÿâàíèÿòà íà âåíöèòå ñà ñâúðçà-íè ñ íÿêîè óñëîæíåíèÿ íà áðåìåííîñò-òà. Òîåñò, ïðåäè äà ñå çàåìåòå äà ñúçäà-âàòå áåáå, ïðèâåäåòå óñòàòà ñè â èçðÿä-íî ñúñòîÿíèå. Ïîãðèæåòå ñå äà ñâúðøè-òå âñè÷êî íåîáõîäèìî ñåãà ­ ðåíòãåíî-âè ñíèìêè, ëå÷åíèå íà êàðèåñè è õèðóð-ãè÷íè ïðîöåäóðè, ­ çà äà íå ñå ïîäëàãà-òå íà òåçè ïðîöåäóðè ïî âðåìå íà áðå-ìåííîñòòà.

Ïðîó÷åòå ðîäîñëîâíîòî ñè äúðâî.Ïðîâåðåòå çäðàâíàòà èñòîðèÿ îò äâåòåñòðàíè íà ðîäîñëîâíîòî äúðâî (âàøàòàè íà ñúïðóãà âè). Îñîáåíî âàæíî å äàîòêðèåòå äàëè ñå ñðåùàò ìåäèöèíñêèïðîáëåìè èëè ãåíåòè÷íè è õðîìîçîìíèçàáîëÿâàíèÿ êàòî ñèíäðîìà íà Äàóííàïðèìåð, áîëåñòòà íà Òàé-Ñàêñ, ñúð-

ïîâèäíî êëåòú÷íà àíåìèÿ, òàëàñåìèÿ,õåìîôèëèÿ, êèñòîçíà ôèáðîçà, ìóñêóë-íà äèñòðîôèÿ èëè ñèíäðîì íà ÷óïëèâè-òå êîñòè.

Ïðîâåðåòå èñòîðèÿòà íà áðåìåí-íîñòèòå ñè. Àêî ñòå èìàëè óñëîæíåíèÿèëè áðåìåííîñòòà âè å çàâúðøèëà ñïðåæäåâðåìåííî ðàæäàíå èëè êúñåíñïîíòàíåí àáîðò (èëè ñòå ïðåæèâåëèíÿêîëêî ñïîíòàííè àáîðòà), ãîâîðåòå ñëè÷íèÿ ñè ëåêàð êàêâè ìåðêè äà ïðåäï-ðèåìåòå, çà äà ïðåäîòâðàòèòå íîâà íå-ñïîëóêà.

Ïðè íåîáõîäèìîñò íàïðàâåòå ãåíå-òè÷åí òåñò. Ïîïèòàéòå ëåêàðÿ ñè äàëèå íåîáõîäèìî äà ñå ïîäëîæèòå íà èçñ-ëåäâàíå çà ãåíåòè÷íè çàáîëÿâàíèÿ, õà-ðàêòåðíè çà åòíîñà âè ­ êèñòîçíà ôèá-ðîçà, àêî ñòå îò áÿëàòà ðàñà, áîëåñò íàÒàé-Ñàêñ, àêî âèå èëè ñúïðóãúò âè ñòååâðîïåéñêè åâðåè (åøêåíàçè), ôðåíñêèêàíàäöè èëè ëóèçèàíñêè êàõóíè;ñúðïî-âèäíî êëåòú÷íà àíåìèÿ, àêî ñòå îò àô-ðèêàíñêè ïðîèçõîä; òàëàñåìèÿ, àêî ñòåîò ãðúöêî, èòàëèàíñêî, ôèëèïèíñêî ïî-òåêëî èëè ïðåäöèòå âè ñà îò Þãîèçòî÷-íà Àçèÿ.

Ïðåäøåñòâàùè ãèíåêîëîãè÷íè ïðîá-

Âñè÷êî íàêóï

Òîçè ñïèñúê ñ ïðåïîðú÷èòåëíè ìåð-êè âè ïîäñêàçâà, ÷å èìà äîñòà çà

âúðøåíå, ïðåäè ñïåðìàòà äà ñðåùíå ÿé-öåêëåòêàòà. Òðóäíî âè å äà ðåøèòå îò-êúäå äà çàïî÷íåòå? Çà ñïèñúê ñ âúïðî-ñè, êîèòî äà çàäàäåòå íà ëåêàðÿ, ïðîñ-ëåäÿâàù áðåìåííîñòòà âè; çà èç÷åðïà-òåëíà òàáëèöà îòíîñíî ëè÷íà ìåäèöèí-ñêà è ãèíåêîëîãè÷íà èñòîðèÿ; çà äèàã-ðàìà çà ñåìåéíàòà çäðàâíà èñòîðèÿ èçà îùå ìíîãî ïîëåçíà èíôîðìàöèÿ,êîÿòî ùå âè ïîìîãíå äà îðãàíèçèðàòåïúòåøåñòâèåòî çà ñúçäàâàíå íà áåáå,ïîòúðñåòå â whattoexpect.com.

15

16

ëåìè (äâà èëè ïîâå÷å ñïîíòàííè àáîð-òà, ìúðòâîðîäåíî, äúëúã ïåðèîä íà áåç-ïëîäèå èëè äåòå ñ âðîäåíî óâðåæäàíå)èëè àêî ñúïðóãúò âè å áðàòîâ÷åä èëèäðóã êðúâåí ðîäíèíà ñúùî ñà îñíîâà-íèå çà ãåíåòè÷íî èçñëåäâàíå.

Íàïðàâåòå ñè ëàáîðàòîðíè èçñëåä-âàíèÿ. Äîêàòî ïîñåùàâàòå ëåêàðèòå èïðîâåðÿâàòå çäðàâíàòà ñè èñòîðèÿ, ãëå-äàéòå äà ñå ïîäëîæèòå íà íÿêîè òåñòî-âå, çàäúëæèòåëíè çà âñÿêà áðåìåííà.Ïîâå÷åòî ñà ëåñíè è èçèñêâàò ñàìî ëà-áîðàòîðíî èçñëåäâàíå íà êðúâòà.■ Õåìîãëîáèí è õåìàòîêðèò ­ çà àíå-

ìèÿ.■ Rh ôàêòîð ­ äàëè å îòðèöàòåëåí èëè

ïîëîæèòåëåí. Àêî ñòå ñ îòðèöàòåëåíRh ôàêòîð, ïàðòíüîðúò âè ñúùî òðÿá-âà äà ñå èçñëåäâà. ( ñëó÷àé, ÷å è äâà-ìàòà ñòå ñ îòðèöàòåëåí Rh ôàêòîð,íÿìà íóæäà äà ñå çàíèìàâàòå ïîâå÷åñ òîçè âúïðîñ.)

■ Òåñò çà ðóáåîëà çà ïðîâåðêà íà èìó-íèòåòà âè êúì ðóáåîëà.

■ Òåñò çà âàðèöåëà çà ïðîâåðêà íà èìó-íèòåòà âè êúì âàðèöåëà (äðåáíà øàð-êà).

■ Òóáåðêóëîçà (àêî æèâååòå â ðàéîí ñïîâèøåíà çàáîëÿåìîñò).

■ Õåïàòèò Â (àêî ïîïàäàòå â ðèñêîâàêàòåãîðèÿ, êàòî çäðàâåí ðàáîòíèê íàï-ðèìåð, è íÿìàòå èìóíèçàöèÿ).

■ Àíòèòåëà ñðåùó öèòîìåãàëîâèðóñ ­ çàäà ðàçáåðåòå äàëè èìàòå èìóíèòåòñðåùó öèòîìåãàëîâèðóñ (âæ. ñòð. 523).Àêî ñòå ïðåáîëåäóâàëè öèòîìåãàëîâè-ðóñ, ïðåïîðú÷èòåëíî å äà èç÷àêàòåøåñò ìåñåöà, ïðåäè äà çàáðåìåíååòå.

■ Òåñò çà òîêñîïëàçìîçà, àêî èìàòå ãðà-äèíñêà êîòêà, ÷åñòî ÿäåòå ïîëóñóðîâîìåñî èëè ðåäêè âèäîâå ìåñî, èëè íåèçïîëçâàòå ðúêàâèöè â ãðàäèíàòà. Àêîñå óñòàíîâè, ÷å èìàòå èìóíèòåò êúìòîêñîïëàçìîçà, íå å íåîáõîäèìî äà ñåòðåâîæèòå ïîâå÷å. Àêî ëè íå ­ ïðåäï-ðèåìåòå ïðåäïàçíèòå ìåðêè, îïèñàíèíà ñòð. 91, îùå ñåãà.

■ Ôóíêöèîíèðàíå íà ùèòîâèäíàòà æëå-

çà. Äåéíîñòòà íà ùèòîâèäíàòà æëåçàîêàçâà âëèÿíèå âúðõó áðåìåííîñòòà.Àêî èìàòå èëè ñòå èìàëè ïðîáëåìè ñùèòîâèäíàòà æëåçà, àêî íÿêîé â ñå-ìåéñòâîòî âè èìà çàáîëÿâàíå íà ùè-òîâèäíàòà æëåçà èëè àêî èìàòå ñèìï-òîìè íà çàáîëÿâàíå íà ùèòîâèäíàòàæëåçà (âæ. ñòð. 187 è 551), å ìíîãî âàæ-íî äà ñå ïîäëîæèòå íà òîçè òåñò.

■ Áîëåñòè, ïðåäàâàíè ïî ïîëîâ ïúò.Âñè÷êè áðåìåííè æåíè ñå ïîäëàãàò íàòåñò çà âåíåðè÷åñêè çàáîëÿâàíèÿ ­ ñè-ôèëèñ, ãîíîðåÿ, õëàìèäèÿ, õåðïåñ, ÷î-âåøêè ïàïèëîìà âèðóñ (HPV) èÑÏÈÍ (HIV). Îùå ïî-äîáðå å äà ñåíàïðàâÿò òåçè òåñòîâå ïðåäè çà÷åâà-íåòî (èëè â ñëó÷àÿ ñ ÷îâåøêèÿ ïàïè-ëîìà âèðóñ äà ñå ïîñòàâè âàêñèíà; âæ.ñëåäâàùàòà ñòðàíèöà). Äîðè äà ñòåñèãóðíà, ÷å íå ñòðàäàòå îò áîëåñò, ïðå-äàâàíà ïî ïîëîâ ïúò, èçèñêàéòå äà âèèçñëåäâàò çà âñåêè ñëó÷àé.

Ëåêóâàéòå ñå. Àêî íÿêîé îò òåñòî-âåòå ñå îêàæå ïîëîæèòåëåí è ñå íàëàãàëå÷åíèå, ïðîâåäåòå ãî, ïðåäè äà ñå îïè-òàòå äà çàáðåìåíååòå. Äîáðå å äà íåîòëàãàòå íàëåæàùè ìåäèöèíñêè è õè-ðóðãè÷åñêè èíòåðâåíöèè ­ ñåðèîçíè èëèäðåáíè. Ñåãà å ìîìåíòúò äà ñå çàåìåòåñ ëå÷åíèåòî íà ãèíåêîëîãè÷íè çàáîëÿ-âàíèÿ, êîèòî áèõà ïîïðå÷èëè íà óñïåø-íîòî çà÷åâàíå èëè ïðîòè÷àíå íà áðåìåí-íîñòòà:■ Ïîëèïè íà ìàòêàòà, ôèáðîìè, êèñòè

èëè äîáðîêà÷åñòâåíè òóìîðè.■ Åíäîìåòðèîçà (êîãàòî êëåòêèòå, êîè-

òî îáèêíîâåíî ñå íàìèðàò â ìàòêàòà,ñå ðàçïðîñòðàíÿâàò â äðóãè ÷àñòè íàòÿëîòî).

■ Âúçïàëåíèå íà ìàëêèÿ òàç.■ Óïîðèòè èíôåêöèè íà ïèêî÷íèòå ïú-

òèùà è äðóãè èíôåêöèè êàòî áàêòå-ðèàëíà âàãèíîçà.

■ Âåíåðè÷åñêî çàáîëÿâàíå.

Ïîäíîâåòå âàêñèíèòå ñè. Àêî ïðåçïîñëåäíèòå äåñåò ãîäèíè íå ñà âè ïîñ-òàâÿëè âàêñèíà ïðîòèâ òåòàíóñ è äèô-

Î Ò Ñ À Ì Î Ò Î Í À × À Ë Î

17

òåðèò, âàêñèíèðàéòå ñå. Àêî çíàåòå, ÷åíå ñòå ïðåáîëåäóâàëè ðóáåîëà è íå ñòåèìóíèçèðàíè ñðåùó ðóáåîëà, èëè àêîòåñòúò ïîêàæå, ÷å íÿìàòå èìóíèòåò ñðå-ùó ðóáåîëà, ïîñòàâåòå ñè âàêñèíà ñðå-ùó ìîðáèëè, çàóøêà è ðóáåîëà (MMR)è èç÷àêàéòå åäèí ìåñåö, ïðåäè äà ñåîïèòàòå äà çàáðåìåíååòå (íî íå ñå áåç-ïîêîéòå, àêî ìåæäóâðåìåííî çàáðåìå-íååòå ñëó÷àéíî). Àêî òåñòúò ïîêàæå, ÷åíèêîãà íå ñòå áîëåäóâàëè îò âàðèöåëà,è àêî ñòå îò ðèñêîâàòà ãðóïà çà õåïàòèòÂ, ïðåïîðú÷èòåëíî å äà ñå èìóíèçèðàòåñðåùó òåçè çàáîëÿâàíèÿ, ïðåäè äà çàá-ðåìåíååòå. Àêî ñòå ïîä 26 ãîäèíè, ïî-ìèñëåòå äàëè äà íå ñå âàêñèíèðàòå ñðå-ùó HPV, íî ùå òðÿáâà äà èç÷àêàòå ïúë-íàòà ñåðèÿ îò òðè âàêñèíè, ïðåäè äàçàáðåìåíååòå, òàêà ÷å ñúîáðàçåòå ïëà-íîâåòå ñè ñ òîâà.

Êîíòðîëèðàéòå õðîíè÷íèòå çàáî-ëÿâàíèÿ. Ïðè äèàáåò, àñòìà, ñúðäå÷íîçàáîëÿâàíå, åïèëåïñèÿ èëè äðóãî õðî-íè÷íî çàáîëÿâàíå, ïîñúâåòâàéòå ñå ñëè÷íèÿ ñè ëåêàð äàëè ìîìåíòúò å ïîä-õîäÿù äà çàáðåìåíååòå; ïîãðèæåòå ñåñúñòîÿíèåòî âè äà å îâëàäÿíî, ïðåäè äàçà÷åíåòå, è çàïî÷íåòå äà ïîëàãàòå îï-òèìàëíè ãðèæè çà ñåáå ñè (àêî âå÷å íåãî ïðàâèòå). Àêî ñòðàäàòå îò âðîäåíàôåíèëêåòîíóðèÿ (PKU), èçêëþ÷åòå ôå-íèëàëàíèíèòå îò õðàíàòà ñè, ïðåäè äàçà÷åíåòå è äîêàòî ñòå áðåìåííà. Êîë-êîòî è äà å íåïðèÿòíî, òîâà å îò æèçíå-íà íåîáõîäèìîñò çà äîáðîòî ñúñòîÿíèåíà áúäåùîòî âè äåòå. Àêî ñå èíæåêòè-ðàòå ïðîòèâ àëåðãèÿ, íàïðàâåòå ãî ñåãà.(Àêî ñòå çàïî÷íàëè äåñåíñèáèëèçàöèÿñåãà, âåðîÿòíî ùå å âúçìîæíî äà ÿ ïðî-äúëæèòå è ñëåä êàòî çàáðåìåíååòå).Âúçìîæíî å äåïðåñèÿòà äà ïîïðå÷è íàçàáðåìåíÿâàíåòî ­ è íà èçíîñâàíåòî íàäåòåòî â äîáðî çäðàâå è ðàçïîëîæåíèåíà äóõà ­ òÿ ñúùî òðÿáâà äà ñå ëåêóâà,ïðåäè äà ïðåäïðèåìåòå ãîëÿìîòî ïðèê-ëþ÷åíèå.

Ñáîãóâàéòå ñå ñúñ ñðåäñòâàòà çà

êîíòðîëèðàíå íà ðàæäàåìîñòòà. Èç-õâúðëåòå ïîñëåäíèÿ ïàêåò ïðåçåðâàòè-âè èëè äèàôðàãìàòà (ñëåä áðåìåííîñò-òà è áåç äðóãî ùå ñå íàëîæè äà ñå çàïà-ñèòå îòíîâî). Àêî èçïîëçâàòå ïðîòèâî-çà÷àòú÷íè, âàãèíàëåí ïðúñòåí èëè ñïè-ðàëà, îáñúäåòå ñ ëè÷íèÿ ñè ëåêàð êàê äàïðîöåäèðàòå. Íÿêîè ïðåïîðú÷âàò âúç-äúðæàíå îò çà÷åâàíå íÿêîëêî ìåñåöàñëåä ïðåêðàòÿâàíå íà õîðìîíàëíèòåñðåäñòâà ïðîòèâ çàáðåìåíÿâàíå, çà äàïðåìèíå ðåïðîäóêòèâíàòà âè ñèñòåìàïðåç ïîíå äâà íîðìàëíè öèêúëà (èçïîë-çâàéòå ïðåçåðâàòèâè, äîêàòî ÷àêàòå).Äðóãè òâúðäÿò, ÷å å áåçîïàñíî äà çàïî÷-íåòå äà îïèòâàòå âåäíàãà ùîì ïîæåëà-åòå. Çíàéòå îáà÷å, ÷å å âúçìîæíî äàèçìèíàò íÿêîëêî ìåñåöà (äîðè ïîâå÷å),ïðåäè ðåïðîäóêòèâíèÿò âè öèêúë äà ñåíîðìàëèçèðà è îâóëàöèÿòà âè äà ñå âúç-ñòàíîâè.

Àêî èçïîëçâàòå ñïèðàëà, îòñòðàíåòåÿ. Èç÷àêàéòå ñ îïèòèòå çà çàáðåìåíÿâà-íå îò òðè äî øåñò ìåñåöà, ñëåä êàòîïðåêðàòèòå èíæåêöèèòå �Äåïî-Ïðîâå-ðà� (ñúîáðàçåòå ïëàíîâåòå ñè ñ ôàêòà,÷å ìíîãî æåíè ñè âúçâðúùàò ïëîäîâè-òîñòòà åäâà äåñåò ìåñåöà ñëåä êàòî ñàñïðåëè �Äåïî-Ïðîâåðà�).

Ïîäîáðåòå õðàíèòåëíèÿ ñè ðåæèì.Âñå îùå íå ÿäåòå çà äâàìà, íî íèêîãàíå å èçëèøíî äà çàïî÷íåòå äà ñå õðàíè-òå äîáðå çàðàäè æåëàíîòî áåáå. Íàé-âàæíîòî å äà ïðèåìàòå íåîáõîäèìàòàäîçà ôîëèåâà êèñåëèíà. Ôîëèåâàòà êè-ñåëèíà çàñèëâà ïëîäîâèòîñòòà; íàó÷íè-òå èçñëåäâàíèÿ ñî÷àò, ÷å äîñòàòú÷íèÿòïðèåì íà òîçè âèòàìèí ïðåäè çà÷åâàíåè â ðàííèÿ ñòàäèé íà áðåìåííîñòòà çíà-÷èòåëíî íàìàëÿâà ðèñêà îò óâðåæäàíèÿíà íåâðàëíàòà òðúáà íà ïëîäà ­ ñïèíàáèôèäà íàïðèìåð ­ è ïðåæäåâðåìåííîðàæäàíå. Ôîëèåâàòà êèñåëèíà ñå ñúäúð-æà â ïúëíîçúðíåñòèòå ïðîäóêòè è â çå-ëåíèòå ëèñòíè çåëåí÷óöè, à ïî çàêîí ÿäîáàâÿò è â ïðîäóêòèòå îò ðàôèíèðàíîçúðíî. Ïðåïîðú÷âà ñå îáà÷å ïðè áðåìåí-íîñò äà ñå âçåìà è äîïúëíèòåëíà äîçà

Ï Ð Å Ä È Ä À Ç À Ï Î × Í Å Ò Å

2. Êàêâî òå ÷àêà, êîãàòî ÷àêàø äåòå.

18

Íóæíè ñà äâàìà

ïðåâðúùàò ñåêñà â ðàáîòà. Çàòîâà âúð-íåòå ðàçâëå÷åíèåòî â ñïàëíÿòà. Íàæå-æåòå àòìîñôåðàòà (à íå ñàìî òåëåñíà-òà ñè òåìïåðàòóðà) ñúñ ñåêñàïèëíîáåëüî, ëþáîâåí ôèëì, åðîòè÷íà èãðà÷-êà, ñ ïîêåð íà ðàçñúáëè÷àíå èëè ñòðèï-òèéç, ñ íîâà ïîçà (êàìà ñóòðà ùå å äà-ëå÷ ïî-íåäîñòúïíà, ùîì êîðåìúò âè ñåçàêðúãëè), íîâî ìÿñòî (ñåðâèðàéòå ñåâúðõó ìàñàòà) èëè íîâà òàêòèêà (øî-êîëàäîâà ãëàçóðà âúðõó êîæèòå âèâìåñòî âúðõó ñëàäîëåä). Àâàíòþðèòåíå ñà âè â ñòèëà? Èçëåçòå íà ðîìàí-òè÷íà ðàçõîäêà íà ëóííà ñâåòëèíà, âå-÷åðÿéòå íà ñâåùè, ïðåãðúùàéòå ñå ïðåäêàìèíàòà.

■ Îñòàíåòå â åäèí îòáîð. Ïðèòåñíÿâàòåñå, ÷å ñúïðóãúò âè ñå èíòåðåñóâà ïîâå÷åîò áîðñàòà, îòêîëêîòî îò òåëåñíàòà âèòåìïåðàòóðà? Òåðçàå âè óñåùàíåòî, ÷åïðîÿâÿâà áåçðàçëè÷èå? Íå ãî òîðìîçå-òå. Âúçìîæíî å îâóëàöèÿòà äà íå ãî âúë-íóâà è äà íå àõâà, ùîì ìèíå êðàé âèòðè-íàòà íà áåáåøêè áóòèê, íî òîâà íå îçíà-÷àâà, ÷å íå ñïîäåëÿ æåëàíèåòî âè äà ïðî-äóöèðà áåáåøêî øîó. Ïðîñòî ñå äúðæèêàòî ìúæ (ñäúðæàíî, âìåñòî äà ïîäñêà-÷à îò âúçòîðã). Íàâÿðíî ïðåãëúùà ñîáñ-òâåíèòå ñè òðåâîãè, çà äà íå èçíåðâÿ èâàñ. Âåðîÿòíî ñå å ñúñðåäîòî÷èë âúðõóäåëîâèÿ àñïåêò ïðè ñúçäàâàíåòî íà äåòå­ ðàáîòè ïî-äúëãî, çà äà îñèãóðè ãíåçäîíà ïèëåíöàòà âè. Êàêâàòî è äà å ïðè÷è-íàòà, ïîìíåòå, ÷å äà ñòàíåòå ðîäèòåëè, åîãðîìíà ñòúïêà è çà äâàìàòà, íî òðÿáâàäà ÿ íàïðàâèòå çàåäíî. Äà îñòàíåòå âåäèí îòáîð (äîðè äà èçïîëçâàòå ðàçëè÷-íè òàêòèêè), äà îáùóâàòå, äîêàòî ñåîïèòâàòå äà ñúçäàäåòå äåòå. È äâàìàòàùå ñå ïî÷óâñòâàòå ïî-äîáðå, îñúçíàâàé-êè, ÷å äåéñòâàòå ðàìî äî ðàìî, ìàêàð èïî ðàçëè÷åí íà÷èí.

Ñåãà, ðàçáèðà ñå, ñòå ïî-áëèçêè ôèçè-÷åñêè îò âñÿêîãà, çàùîòî ñå îïèòâà-

òå äà ñúçäàäåòå äåòå (óñèëèÿòà äà ñå ñúç-äàäå áåáå ïðîñòî ãî ãàðàíòèðàò), íî êàê-âî ñòàâà ñ ëþáîâíàòà âè âðúçêà? Äîêàòîñå ñòàðàåòå äà ñêðåïèòå òîçè ñúâúðøåíñúþç (íà ñïåðìàòà è ÿéöåêëåòêàòà), ïðå-íåáðåãâàòå ëè äðóãèÿ ñúùåñòâåí ñúþç âæèâîòà âè (è äâàìàòà)?Êîãàòî ðàçøèðÿâàíåòî íà äâîéêàòà ñåïðåâúðíå â ïðèîðèòåò íîìåð åäíî, êîãà-òî ñåêñúò ñòàíå öåë, âìåñòî ðàçâëå÷åíèå,è êîãàòî ïðåëþäèÿòà âêëþ÷âà óñàìîòÿ-âàíå â áàíÿòà çà ïðîâåðêà íà öåðâèêàë-íàòà ñëóç, îòíîøåíèÿòà ïîíÿêîãà ñå îá-òÿãàò. Âàøèòå îáà÷å êàòåãîðè÷íî íå áèâàäà ñòðàäàò ­ íàïðîòèâ, âðúçêàòà âè ìîæåäà å ïî-çäðàâà îòïðåäè. Çà äà íå èçãóáèòååìîöèîíàëíàòà ñè âðúçêà, äîêàòî ñå îïèò-âàòå äà ñúçäàäåòå äåòå:■ Èçëèçàéòå. Ïðåïàòèëèòå ìàéêè ùå âè

êàæàò, ÷å ñåãà å ìîìåíòúò äà èçëèçàòåîò ãðàäà (èëè ïîíå îò äîìà) ïî-÷åñòî.Ùîì ñå ïîÿâè áåáåòî, äíèòå âè (è íî-ùèòå) çà ðàçòóõà ùå ñå áðîÿò íà ïðúñ-òè. (Îòïóñê ïî ìàé÷èíñòâî? Ïî-ñêîðîïðåñòîé ïî ìàé÷èíñòâî!) Îñúùåñòâå-òå êðàòêàòà âàêàíöèÿ, êîÿòî äîñåãà ñòåîòëàãàëè ­ èëè âòîðèÿ ìåäåí ìåñåö (íà-ðå÷åòå ãî áåáåøêè ìåñåö). Íÿìàòå âðå-ìå çà âàêàíöèÿ? Ïðîáâàéòå íåùî íîâîïðåç ïî÷èâíèòå äíè ­ çà ïðåäïî÷èòàíåíåùî, êîåòî íÿìà äà ñòå â ñúñòîÿíèåäà ïðàâèòå ïî âðåìå íà áðåìåííîñòòà(åçäà èëè ðàôòèíã, äà ðå÷åì?). Ïðåä-ïî÷èòàòå ïî-ñïîêîéíè çàíèìàíèÿ? Ïî-ñåòåòå ìóçåé, îòèäåòå íà êèíî èëè ïðîñ-òî íà äúëãà âå÷åðÿ â ëþáèìèÿ ñè ðåñ-òîðàíò (íå ñà íåîáõîäèìè áàâà÷êè).

■ Âúçðîäåòå ðîìàíòèêàòà. Òåñòîâåòå çàîâóëàöèÿ è íàïðåæåíèåòî äà ñå ïðåäñ-òàâèø íà íèâî (òî÷íî ñåãà!) ïîíÿêîãà

îò ïîíå 400 mcg ôîëèåâà êèñåëèíà (âæ.ñòð. 116).

Äîáðà èäåÿ å äà íàìàëèòå âðåäíàòà

è ìàçíàòà õðàíà è äà óâåëè÷èòå ïúëíî-çúðíåñòèòå ïðîäóêòè, ïëîäîâåòå, çåëåí-÷óöèòå è íèñêîìàñëåíèòå ìëå÷íè ïðî-

Î Ò Ñ À Ì Î Ò Î Í À × À Ë Î

19

äóêòè (âàæíè çà èçäðúæëèâîñòòà íà êîñ-òèòå).  �Õðàíåíå ïî âðåìå íà áðåìåíà áðåìåííîñòòà� (Ïåòà ãëàâà) å ïðåä-ëîæåí äîáúð îñíîâåí ïëàí çà ïúëíîöåí-íî õðàíåíå, íî çíàéòå, ÷å ñà âè íåîáõî-äèìè ñàìî äâå ïðîòåèíîâè äîçè, òðèêàëöèåâè äîçè è íå ïîâå÷å îò øåñò ïúë-íîçúðíåñòè äîçè äíåâíî, äîêàòî çàáðå-ìåíååòå ­ îñâåí òîâà íå å íóæíî äà äî-áàâÿòå êàëîðèè (àêî å íåîáõîäèìî äàîòñëàáíåòå, ïðåäè äà çàáðåìåíååòå, ïî-ñêîðî íàìàëåòå êàëîðèèòå).

Çàïî÷íåòå äà ñúîáðàçÿâàòå êîíñóìà-öèÿòà íà ðèáà ñ ïðåïîðúêèòå çà áðåìåí-íè ìàéêè (âæ. ñòð. 125), íî íå èçêëþ÷-âàéòå ðèáàòà îò ìåíþòî ñè, çàùîòî å÷óäåñåí èçòî÷íèê íà õðàíèòåëíè âåùåñ-òâà çà áåáåòî.

Àêî íÿêîè îò õðàíèòåëíèòå âè íàâè-öè ùå âðåäÿò íà áðåìåííîñòòà (ïåðèî-äè÷íîòî ãëàäóâàíå íàïðèìåð), àêî ñòåñòðàäàëè èëè ñòðàäàòå îò õðàíèòåëíèñìóùåíèÿ (àíîðåêñèÿ èëè áóëèìèÿ) èëèñïàçâàòå ñïåöèàëíà äèåòà (âåãåòàðèàí-ñêà, ìàêðîáèîòè÷íà, äèàáåòè÷íà è ïðî-÷åå), óâåäîìåòå ëè÷íèÿ ñè ëåêàð.

Ïèéòå âèòàìèíè çà áðåìåííè.Äîðè äà ñå õðàíèòå ñ ïðîäóêòè, áîãàòèíà ôîëèåâà êèñåëèíà, ïðåïîðú÷èòåëíîå äà çàïî÷íåòå äà ïðèåìàòå äîáàâêà çàáðåìåííè, ñúäúðæàùà 400 mcg îò âèòà-ìèíà, çà ïðåäïî÷èòàíå äâà ìåñåöà ïðå-äè çàáðåìåíÿâàíåòî. Îùå åäíà äîáðàïðè÷èíà äà ïèåòå âèòàìèíè çà áðåìåí-íè îùå ïðåäè çà÷åâàíåòî ­ íàó÷íèòå èç-ñëåäâàíèÿ ñî÷àò, ÷å àêî ïðåäè äà çàáðå-ìåíååòå èëè ïðåç ïúðâèòå ñåäìèöè íàáðåìåííîñòòà ïðèåìàòå åæåäíåâíî ìóë-òèâèòàìèíè, ñúäúðæàùè ïîíå 10 mgâèòàìèí B6, ðèñêúò äà ñòðàäàòå îò ãàäå-íå è ïîâðúùàíå ïî âðåìå íà áðåìåí-íîñòòà íàìàëÿâà. Ìóëòèâèòàìèíèòåòðÿáâà äà ñúäúðæàò è 15 mg öèíê, êîé-òî ïîäïîìàãà ïëîäîâèòîñòòà. Ñïðåòåîáà÷å äà ïðèåìàòå äðóãè õðàíèòåëíèäîáàâêè, ïîíåæå ïðåêàëÿâàíåòî ñ îïðå-äåëåíè õðàíèòåëíè âåùåñòâà å ðèñêîâà-íî.

Ñëåäåòå òåëåñíîòî ñè òåãëî. Íàä-íîðìåíîòî è íèñêîòî òåãëî íå ñàìî íà-ìàëÿâàò øàíñîâåòå çà çàáðåìåíÿâàíå, íîè, àêî çàáðåìåíååòå, ïðîáëåìèòå ñ òåã-ëîòî óâåëè÷àâàò ðèñêà îò óñëîæíåíèÿ.Çàòîâà óâåëè÷åòå èëè íàìàëåòå êàëîðè-èòå â ïåðèîäà ïðåäè çà÷åâàíåòî. Àêî ñåîïèòâàòå äà îòñëàáíåòå, äåéñòâàéòå áàâ-íî è ðàçóìíî, äîðè äà ñå íàëîæè äà îò-ëîæèòå çàáðåìåíÿâàíåòî ñ íÿêîëêî ìå-ñåöà. Ïðåêàëåíî ñòðîãèòå èëè íåáàëàí-ñèðàíè äèåòè (âêëþ÷èòåëíî íèñêîâúã-ëåõèäðàòíèòå è âèñîêîïðîòåèíîâèòåäèåòè) ìîæå äà ïîïðå÷àò íà çàáðåìåíÿ-âàíåòî è äà äîâåäàò äî õðàíèòåëåí äå-ôèöèò, à òîâà åäâà ëè å íàé-äîáðèÿòñòàðò çà áðåìåííîñòòà. Àêî íàñêîðî ñòåñå ïîäëàãàëè íà ñòðîãà äèåòà, çàïî÷íå-òå äà ñå õðàíèòå íîðìàëíî, òà â ïðîäúë-æåíèå íà íÿêîëêî ìåñåöà òÿëîòî âè äàñè âúçâúðíå áàëàíñà, ïðåäè äà çàáðåìå-íååòå.

Ñïîðòóâàéòå, íî íå ïðåêàëÿâàéòå.Äîáðàòà ñïîðòíà ïðîãðàìà ùå òîíèçè-ðà è çàñèëè ìóñêóëèòå âè, çà äà ãè ïîä-ãîòâè çà íåëåêàòà çàäà÷à äà èçíîñèòå èðîäèòå áåáåòî ñè. Ùå âè ïîìîãíå è äàñâàëèòå èçëèøíèòå êèëîãðàìè. Íå ïðå-êàëÿâàéòå îáà÷å, çàùîòî èçòîùèòåëíè-òå óïðàæíåíèÿ (îñîáåíî àêî âîäÿò äîçíà÷èòåëíî îòñëàáâàíå) ïîíÿêîãà ïðå-÷àò íà îâóëàöèÿòà, à áåç îâóëàöèÿ íÿìàêàê äà çàáðåìåíååòå. Ãëåäàéòå è äà íåïðåãðÿâàòå. Ïîâèøàâàíåòî íà òåëåñíà-òà òåìïåðàòóðà çà äúëúã ïåðèîä îò âðå-ìå ïîíÿêîãà âúçïðåïÿòñòâà çà÷åâàíåòî.(Ïî ñúùàòà ïðè÷èíà èçáÿãâàéòå ãîðå-ùèòå âàíè, ñàóíèòå, åëåêòðè÷åñêèòåîäåÿëà.)

Ïðåãëåäàéòå àïòå÷êàòà ñè. Óïîòðå-áàòà íà íÿêîè ­ äàëå÷ íå âñè÷êè, ðàçáè-ðà ñå ­ ìåäèêàìåíòè ñå ñìÿòà çà ðèñêî-âàíà ïî âðåìå íà áðåìåííîñòòà. Àêîïèåòå ëåêàðñòâà (ðåäîâíî èëè îò âðåìåíà âðåìå, ñ ðåöåïòà èëè áåç), ïîïèòàéòåëåêàð äàëè ñà áåçîïàñíè, äîêàòî ñå îïèò-âàòå äà çàáðåìåíååòå è ïî âðåìå íà áðå-

Ï Ð Å Ä È Ä À Ç À Ï Î × Í Å Ò Å

20

Êîãà íàñòúïâà îâóëàöèÿòà

Äà çíàåòå êîãà íàñòúïâà îâóëàöèÿòàå îò êëþ÷îâà âàæíîñò ïî âðåìå íà

�áåáåøêèÿ òàíö� (òîåñò, êîãàòî ñå îïèò-âàòå äà çàáðåìåíååòå). Åòî íÿêîëêî íà-÷èíà, êîèòî ùå âè ïîìîãíàò äà îïðåäå-ëèòå Ãîëåìèÿ äåí ­ è äà ñå çàåìåòå ñ íàä-ëåæíàòà äåéíîñò.

Ñëåäåòå êàëåíäàðà. Íàé-÷åñòî îâóëàöè-ÿòà íàñòúïâà â ñðåäàòà íà ìåíñòðóàëíèÿöèêúë. Ìåíñòðóàëíèÿò öèêúë ïðîäúëæà-âà ñðåäíî 28 äíè, êàòî ñå áðîè îò ïúðâèÿäåí íà ìåíñòðóàöèÿòà äî ïúðâèÿ äåí íàñëåäâàùàòà ìåíñòðóàöèÿ. Íî êàêòî èâñè÷êî äðóãî, ñâúðçàíî ñ áðåìåííîñòòà,íîðìàëíîòî å â øèðîêè ãðàíèöè ­ ìåíñ-òðóàëíèÿò öèêúë ìîæå äà å ñ ïðîäúëæè-òåëíîñò îò 23 äî 35 äíè è ñúîòâåòíî äàâàðèðà â èçâåñòíè ãðàíèöè ïðåç ðàçëè÷-íèòå ìåñåöè. Àêî íÿêîëêî ìåñåöà ïîïúë-âàòå ìåíñòðóàëåí êàëåíäàð, ùå ðàçáåðå-òå êàêâà å íîðìàòà ïðè âàñ. (À êîãàòîçàáðåìåíååòå, òîçè êàëåíäàð ùå âè ïî-ìîãíå äà îïðåäåëèòå ïî-òî÷íî òåðìèíàçà ðàæäàíå). Àêî ìåíñòðóàëíèÿò âè öè-êúë å íåðåäîâåí, íàëàãà ñå äà ñëåäèòå çàäðóãè ïðèçíàöè íà îâóëàöèÿ (âæ. ïî-äîëó).

Ìåðåòå ñè òåìïåðàòóðàòà. Ïðîñëåäÿâà-íåòî íà òåëåñíàòà òåìïåðàòóðà (íåîáõî-äèì å ñïåöèàëåí òåðìîìåòúð çà áàçàëíàòåëåñíà òåìïåðàòóðà) ïîìàãà çà îïðåäå-ëÿíå íà îâóëàöèÿòà. Áàçàëíàòà òåëåñíàòåìïåðàòóðà ñå ìåðè ñóòðèí ñëåä ïîíåòðè äî ïåò ÷àñà ñúí ­ ïðåäè äà ñòàíåòå îòëåãëîòî, äà ðàçãîâàðÿòå è äîðè äà ñÿäàòå.Áàçàëíàòà òåëåñíà òåìïåðàòóðà ñå ïðî-ìåíÿ ïðåç ìåñå÷íèÿ ìåíñòðóàëåí öèêúë

­ äîñòèãà íàé-íèñêàòà ñè òî÷êà ïî âðåìåíà îâóëàöèÿ è ñå ïîâèøàâà äðàñòè÷íî (ñîêîëî ïîëîâèí ãðàäóñ) îêîëî äåí ñëåäîâóëàöèÿòà. Îáúðíåòå âíèìàíèå, ÷å èç-ìåðâàíåòî íà áàçàëíàòà òåëåñíà òåìïå-ðàòóðà íå âè ïîìàãà äà ïðåäñêàæåòå ìî-ìåíòà íà îâóëàöèÿòà, à ïî-ñêîðî âè èí-ôîðìèðà (ñëåä äâà-òðè äíè), ÷å îâóëàöè-ÿòà å íàñòúïèëà. Ñëåä íÿêîëêî ìåñåöàùå óñòàíîâèòå ðèòúì íà öèêúëà âè, áëà-ãîäàðåíèå íà êîéòî ùå ìîæåòå äà ïðåä-âèæäàòå êîãà ùå íàñòúïè îâóëàöèÿòà âè.

Ñëåäåòå áåëüîòî ñè. Äðóã ïðèçíàê, çà÷èÿòî ïîÿâà ìîæå äà ñëåäèòå, å óâåëè÷à-âàíåòî íà êîëè÷åñòâîòî è ïðîìÿíàòà âêîíñèñòåíöèÿòà íà öåðâèêàëíàòà ñëóç (îòêîÿòî áåëüîòî âè ëåïíå). Ñëåä ìåíñòðó-àöèÿ êîëè÷åñòâîòî íà îòäåëÿíàòà îò âëà-ãàëèùåòî ñëóç å ìàëêî. Ïî-íàòàòúê îáà-÷å ùå çàáåëåæèòå ñëóç ñ áÿë èëè ìúòíî-áÿë öâÿò. Ðàçòúðêàòå ëè ÿ ñ ïðúñòè, ñåðàçìàçâà ëåñíî. Ñ íàáëèæàâàíåòî íà îâó-ëàöèÿòà ñëóçòà ñòàâà ïî-îáèëíà, íî å ïî-ðÿäêà, ñ ïî-áèñòúð öâÿò è ñ ëåïêàâà êîí-ñèñòåíöèÿ êàòî íà ÿé÷åí áåëòúê. Ðàçòî÷-âà ñå äî íÿêîëêî ñàíòèìåòðà êàòî íèø-êà ìåæäó ïðúñòèòå âè (êàê âè ñå ñòðóâàòîâà çàáàâëåíèå â áàíÿòà?). Òîâà å îùååäèí ïðèçíàê çà íàáëèæàâàùà îâóëàöèÿ,êàêòî è çíàê, ÷å òðÿáâà äà èçëåçåòå îòáàíÿòà è äà çàïðåòíåòå ðúêàâè â ñïàëíÿ-òà. Ñëåä îâóëàöèÿòà ñåêðåòúò ïðåñúõâàèëè ñòàâà ïî-ãúñò. Àêî â åäíà è ñúùàòàáëèöà îòáåëÿçâàòå ïîçèöèÿòà íà ìà-òî÷íàòà øèéêà (âæ. ïî-äîëó) è áàçàëíà-òà òåëåñíà òåìïåðàòóðà, öåðâèêàëíàòàñëóç áè ñå îêàçàëà ìíîãî ïîëåçíî (ìà-êàð è ëåïêàâî) ñðåäñòâî çà îïðåäåëÿíå

íàòèâíàòà ìåäèöèíà òðÿáâà äà çàåìàòöåíòðàëíî ìÿñòî â àïòå÷êàòà âè. Áèë-êèòå ñà ïðèðîäåí ïðîäóêò, ðàçáèðà ñå,íî ïðèðîäåí íå îçíà÷àâà áåçîïàñåí.Íàïðîòèâ, íÿêîè ïîïóëÿðíè áèëêè ­

ìåííîñòòà. Àêî ñå íàëàãà äà çàìåíèòåëåêàðñòâî, íåïîäõîäÿùî çà áðåìåííè, ñáåçîïàñíî ëåêàðñòâî, ñåãà å ìîìåíòúòäà ãî íàïðàâèòå. Òîâà íå îçíà÷àâà, ÷åáèëêèòå è äðóãèòå ïðîäóêòè íà àëòåð-

Î Ò Ñ À Ì Î Ò Î Í À × À Ë Î

21

íà íàé-âåðîÿòíèÿ äåí çà îâóëàöèÿ ­ ïðèòîâà âè ïðåäîñòàâÿ äîñòàòú÷íî âðåìå çàäåéñòâèå.

Îïîçíàéòå ìàòî÷íàòà ñè øèéêà. Êîãà-òî òÿëîòî âè óñåòè õîðìîíàëíàòà ïðîìÿ-íà, ñèãíàëèçèðàùà, ÷å ÿéöåêëåòêàòà å íàïúò äà ñå îñâîáîäè îò ÿé÷íèêà, òî çàïî÷-âà äà ñå ãîòâè çà åâåíòóàëíèòå îðäè îòñïåðìàòîçîèäè, êîèòî äà îïëîäÿò ÿéöåê-ëåòêàòà. Âèäèì ïðèçíàê çà ïðåäñòîÿùàîâóëàöèÿ å ïîçèöèÿòà íà ìàòî÷íàòà øèé-êà ­ ïîäîáíèÿò íà âðàòà ïðîõîä ìåæäóâàãèíàòà è ìàòêàòà, êîéòî ñå ðàçòâàðÿïî âðåìå íà ðàæäàíå, çà äà ïðîïóñíå ãëà-âàòà íà áåáåòî.  íà÷àëîòî íà öèêúëà ìà-òî÷íàòà øèéêà å òâúðäà, çàòâîðåíà èñî÷è íàäîëó. Ñ íàáëèæàâàíåòî íà îâóëà-öèÿòà òÿ ñå ïîâäèãà íàçàä è íàãîðå, îìåê-âà ëåêî è ñå ðàçòâàðÿ ìàëêî, çà äà äàäåïúò íà ñïåðìàòîçîèäèòå, íàñî÷èëè ñå êúìöåëòà. Íÿêîè æåíè ëåñíî óñåùàò ïðîìÿ-íàòà, äðóãè ­ ïî-òðóäíî. Àêî ðåøèòå äàîïèòàòå, ïðîâåðÿâàéòå åæåäíåâíî ìàòî÷-íàòà ñè øèéêà ñ åäèí èëè äâà ïðúñòà èçàïèñâàéòå íàáëþäåíèÿòà ñè.

Áúäåòå íàùðåê. Àêî ñòå êàòî 20 ïðîöåí-òà îò æåíèòå, êîãàòî îâóëèðàòå, òÿëîòîâè ùå âè äàäå çíàê ïîä ôîðìàòà íà ëåêàáîëêà èëè ñåðèÿ îò ïðèñâèâàíèÿ â äîë-íàòà ÷àñò íà êîðåìà (îáèêíîâåíî îò åä-íàòà ñòðàíà ­ ñòðàíàòà, êúäåòî îâóëèðà-òå). Íàðå÷åíî ìèòåëøìåðö (íà íåìñêè�ñðåäíà áîëêà�), òîâà åæåìåñå÷íî íàïîì-íÿíå ñå ñìÿòà çà ðåçóëòàò îò ñúçðÿâàíå-òî èëè îñâîáîæäàâàíåòî íà ÿéöåêëåòêà-òà îò ÿé÷íèêà.

Íàïèøêàéòå ëåíòè÷êà. Êîìïëåêòèòå çàïðåäâèæäàíå íà îâóëàöèÿ ïîñî÷âàò íàñ-òúïâàíåòî íà îâóëàöèÿ 12 äî 24 ÷àñà ïðåä-

âàðèòåëíî, èçìåðâàéêè íèâàòà íà õîðìî-íà ëóòåèí ­ ïîñëåäíèÿò õîðìîí, êîéòîäîñòèãà ìàêñèìàëíè ñòîéíîñòè ïðåäèíàñòúïâàíåòî íà îâóëàöèÿòà. Òðÿáâàåäèíñòâåíî äà íàïèøêàòå ëåíòè÷êàòà èäà ïî÷àêàòå èíäèêàòîðúò äà âè ïîêàæåäàëè ñêîðî ùå îâóëèðàòå (îò ëåñíî ïî-ëåñíî).

Ñëåäåòå ÷àñîâíèêà. Àðñåíàëúò îò òåñ-òîâå âêëþ÷âà è ïðèñïîñîáëåíèå, êîåòîñå íîñè íà êèòêàòà è èçìåðâà ñúäúðæà-íèåòî íà ñîëè (õëîðèä, íàòðèé, êàëèé) âïîòòà âè, âàðèðàùî ïðåç ðàçëè÷íèòå äíèîò ìåñåöà. Òàêà íàðå÷åíèÿò ïðèòîê íàõëîðèäíè éîíè ñå íàáëþäàâà äîðè ïðåäèïèêà íà åñòðîãåíà è ëóòåèíà. Òîåñò, òåñ-òîâåòå, èçìåðâàùè ñòîéíîñòèòå íà õëî-ðèäíèòå éîíè, âè èíôîðìèðàò 4 äíè ïî-ðàíî çà íàñòúïâàíåòî íà îâóëàöèÿòà (àíå 12 èëè 24 ÷àñà ïî-ðàíî êàòî òåñòîâå-òå, èçìåðâàùè íèâîòî íà ëóòåèíà). Êëþ-÷úò êúì óñïåõà ïðè èçïîëçâàíåòî íà òàçèíàé-íîâà òåõíîëîãèÿ å äà óñòàíîâèòå òî÷-íà áàçà çà ñðàâíåíèå (ñðåäíèòå íèâà íàéîíèòå, õàðàêòåðíè çà âàñ), êîåòî îçíà-÷àâà äà íå ñâàëÿòå ïðèñïîñîáëåíèåòî îòêèòêàòà ñè ïîíå øåñò ÷àñà.

Ïëþéòå. Äðóã òåñò èçïîëçâà ñëþíêà çàïðåäâèæäàíå íà îâóëàöèÿòà. Èçìåðâàíèâàòà íà åñòðîãåíà â ñëþíêàòà âè, êîè-òî ñèãíàëèçèðàò çà íàñòúïâàùà îâóëàöèÿ.Êîãàòî îâóëèðàòå, ñëþíêàòà âè, ïîãëåä-íàòà ïðåç îêóëÿðà íà òåñòà, îôîðìÿ ìèê-ðîñêîïè÷íà øàðêà, íàïîìíÿùà ïàïðàòî-âè ëèñòà èëè ñêðåæ âúðõó ïðîçîðåö. Íåâñè÷êè æåíè îáðàçóâàò ÿñíî ðàçëè÷èìà�ïàïðàò�, íî òåñòúò å çà ìíîãîêðàòíàóïîòðåáà è å ïî-åâòèí îò òåñòîâåòå ñ óðè-íà.

åõèíàöåÿ è ãèíêî áèëîáà ­ ïðå÷àò íà çà-÷åâàíåòî. Íå ïðèåìàéòå ïîäîáíè ïðå-ïàðàòè èëè õðàíèòåëíè äîáàâêè, áåç äàñå êîíñóëòèðàòå ñ ëåêàð, çàïîçíàò ñ áèë-êèòå è àëòåðíàòèâíèòå ìåäèêàìåíòè è

ñ ïîòåíöèàëíîòî èì âúçäåéñòâèå âúðõóçà÷åâàíåòî è áðåìåííîñòòà.

Íàìàëåòå êîôåèíà. Íå å íåîáõîäè-ìî äà ñå îòêàçâàòå îò êàïó÷èíîòî (èëè

Ï Ð Å Ä È Ä À Ç À Ï Î × Í Å Ò Å

22

äà ìèíàâàòå íà áåçêîôåèíîâî), àêî ïëà-íèðàòå äà çàáðåìåíååòå è äîðè êîãàòîçàáðåìåíååòå. Ïîâå÷åòî ñïåöèàëèñòèñìÿòàò, ÷å äíåâíî äâå ÷àøè êàôå (èëèåêâèâàëåíòíî êîëè÷åñòâî êîôåèí â äðó-ãè íàïèòêè) íå âðåäÿò. Àêî ñòå ñâèêíà-ëè äà ïèåòå ïî-ãîëÿìî êîëè÷åñòâî îáà-÷å, çàïî÷íåòå äà ïðîìåíÿòå íàâèöèòå ñè.Íÿêîè èçñëåäâàíèÿ ñî÷àò, ÷å ïðåêàëÿâà-íåòî ñ êàôåòî íàìàëÿâà ïëîäîâèòîñòòà.

Íàìàëåòå àëêîõîëà. Ìèñëåòå, ïðå-äè äà ïèåòå. Ïî åäíî ïèòèå äíåâíî íÿìàäà âè íàâðåäè, äîêàòî ñå ïîäãîòâÿòå çàçàáðåìåíÿâàíå, íî ïðåêàëÿâàíåòî ñ àë-êîõîëà íàðóøàâà ìåíñòðóàëíèÿ öèêúëè ñëåäîâàòåëíî âúçïðåïÿòñòâà çà÷åâàíå-òî. Îñâåí òîâà, êîãàòî ñå îïèòâàòå äàçàáðåìåíååòå, âèíàãè ñúùåñòâóâà âúç-ìîæíîñò äà ñòå óñïåëè ­ à ïèåíåòî ïîâðåìå íà áðåìåííîñò íå ñå ïðåïîðú÷âà.

×óâàëè ñòå ìíîãî ñòàðè áàáèíè äåâå-òèíè ­ è ñòå ÷åëè íîâè â èíòåðíåò ­

êàê äà çà÷åíåì ïî-ëåñíî. Åòî íÿêîëêî,êîèòî âå÷å ñà îïðîâåðãàíè.

Ìèò: Àêî ïðàâèòå ñåêñ âñåêè äåí, áðîÿòíà ñïåðìàòîçîèäèòå íàìàëÿâà è ñå çàá-ðåìåíÿâà ïî-òðóäíî.

Ôàêò: Íàâðåìåòî òîâà òâúðäåíèå ñå åñìÿòàëî çà âÿðíî, íî ñúâðåìåííèòå íà-ó÷íè èçñëåäâàíèÿ ñî÷àò, ÷å àêî ïðàâèòåñåêñ âñåêè äåí â ïåðèîäà ïðåäè, ïî âðå-ìå íà è ñëåä îâóëàöèÿòà, å ïî-âåðîÿòíîäà çàáðåìåíååòå, îòêîëêîòî àêî ïðàâèòåñåêñ ïðåç äåí. Î÷åâèäíî ­ êîëêîòî ïîâå-÷å, òîëêîâà ïîâå÷å.

Ìèò: Áîêñåðêèòå ïîâèøàâàò ïëîäîâè-òîñòòà.

Ôàêò: Ó÷åíèòå âñå îùå íå ñà îòñúäèëèêàòåãîðè÷íî êîé ïå÷åëè ñïîðà ìåæäóáîêñåðêèòå è ñëèïîâåòå, íî ïîâå÷åòî åê-ñïåðòè ñìÿòàò, ÷å ìúæêîòî áåëüî íåîêàçâà ñúùåñòâåí åôåêò âúðõó áåáåøêà-òà ðàñà. Ìàêàð ÷å òåñòèñèòå îáè÷àò ïðîõ-ëàäàòà è ïðîñòðàíñòâîòî (âæ. ñòð. 25).

Ìèò: Ìèñèîíåðñêàòà ïîçà å íàé-äîáðèÿòíà÷èí ñïåðìàòîçîèäèòå äà äîñòèãíàò öåë-òà ñè.

Ôàêò: Öåðâèêàëíàòà ñëóç, êîÿòî ñå èç-áèñòðÿ è ñòàâà ëåïêàâà ïî âðåìå íà îâó-

ëàöèÿ, å îòëè÷íà ñðåäà çà ñïåðìàòîçîè-äèòå ­ ïîìàãà èì äà ïðåïëóâàò âàãèíàë-íèÿ òðàêò, äà ñå âìúêíàò ïðåç ìàòî÷íà-òà øèéêà, äà ìèíàò ïðåç ìàòêàòà è ïîôàëîïèåâèòå òðúáè äà ñòèãíàò äî ÿéöåê-ëåòêàòà. Îñâåí àêî íå ñòðàäàò îò ïðîá-ëåì ñ îðèåíòàöèÿòà, ñïåðìàòîçîèäèòå ùåäîñòèãíàò öåëòà ñè, íåçàâèñèìî êàêâàïîçà ñòå çàåëè. Íÿìà äà íàâðåäè îáà÷åäà ïîëåæèòå èçâåñòíî âðåìå ñëåä ïîëî-âèÿ àêò, çà äà íå èçòå÷å ñïåðìàòà îò âà-ãèíàòà, ïðåäè ñïåðìàòîçîèäèòå äà ñà ñåâòóðíàëè êúì ôèíàëà.

Ìèò: Ëóáðèêàíòèòå ïîìàãàò íà ñïåðìà-òîçîèäèòå äà äîñòèãíàò öåëòà.

Ôàêò: Âñúùíîñò âÿðíî å òî÷íî îáðàòíî-òî. Ëóáðèêàíòèòå ïðîìåíÿò pH áàëàíñàíà âàãèíàòà è ñúçäàâàò íåãîñòîïðèåìíàñðåäà çà ñïåðìàòà. Çàòîâà ñå âúçäúðæàé-òå äà ãè èçïîëçâàòå, äîêàòî íå ïðèêëþ-÷èòå ñ áåáåøêàòà ìèñèÿ.

Ìèò: Ñåêñúò ïðåç äåíÿ âè ïîìàãà äà çàá-ðåìåíååòå ïî-áúðçî.

Ôàêò: Êîëè÷åñòâîòî íà ñïåðìàòîçîèäè-òå íàèñòèíà å ïî-ãîëÿìî ñóòðèí, íî íÿìàêëèíè÷íè äàííè, ÷å àêî ïðàâèòå ñåêñ íàñâåòëî, øàíñúò äà çàáðåìåíååòå ñå óâå-ëè÷àâà. (Òîâà îáà÷å íå áèâà äà âè ñïèðàäà ñå ðàçñúíèòå ñ íåùî áúðçî, ïðåäè äàõóêíåòå çà ðàáîòà.)

Ìèòîâå è ôàêòè çà çàáðåìåíÿâàíåòî

Î Ò Ñ À Ì Î Ò Î Í À × À Ë Î

23

Ñïðåòå äà ïóøèòå. Çíàåòå ëè, ÷å ïó-øåíåòî íå ñàìî âúçïðåïÿòñòâà ïëîäî-âèòîñòòà, íî è ñúñòàðÿâà ÿéöåêëåòêèòåâè? Âÿðíî å ­ ÿéöåêëåòêèòå íà 30-ãî-äèøíà ïóøà÷êà ñå äúðæàò êàòî 40-ãî-äèøíè ÿéöåêëåòêè, êîåòî çàòðóäíÿâà çà-÷åâàíåòî è óâåëè÷àâà ðèñêà îò ïðåæäåâ-ðåìåííî ðàæäàíå. Îòêàæåòå ëè ñå îòâðåäíèÿ íàâèê ñåãà, íå ñàìî ùå íàïðà-âèòå ÷óäåñåí ïîäàðúê íà áúäåùîòî ñèáåáå (ïðåäè è ñëåä ðàæäàíåòî), íî è ùåóâåëè÷èòå øàíñà äà ñúçäàäåòå òîâà áåáå.Çà ïðàêòè÷íè ñúâåòè, êîèòî ùå âè ïî-ìîãíàò äà ñïðåòå äà ïóøèòå, âæ. ñòð. 86.

Êàæåòå �íå� íà äðîãàòà. Ìàðèõóà-íàòà, êîêàèíúò, õåðîèíúò è âñè÷êè íàð-êîòèöè ñà îïàñíè çà áðåìåííîñòòà âè. ðàçëè÷íà ñòåïåí òå ïðå÷àò íà çà÷åâà-íåòî, à àêî óñïååòå, óâðåæäàò ïëîäà èóâåëè÷àâàò ðèñêà îò ñïîíòàíåí àáîðò,ïðåæäåâðåìåííî ðàæäàíå, è ðàæäàíå íàìúðòâî äåòå. Àêî ïðèåìàòå íàðêîòèöè­ ïîíÿêîãà èëè ðåäîâíî ­ ñïðåòå âåäíà-ãà. Àêî íå ìîæåòå äà ñïðåòå, ïîòúðñåòåïîìîù, ïðåäè äà çàáðåìåíååòå.

Èçáÿãâàéòå íåíóæíî èçëàãàíå íàðàäèàöèÿ. Ðåíòãåíîâèòå ëú÷è ñà íåîá-õîäèìè â ìåäèöèíàòà, íî ñå óâåðåòå, ÷åðåïðîäóêòèâíèòå âè îðãàíè çà çàùèòå-íè (îñâåí àêî òå íå ñà îáåêò íà èçñëåä-âàíå) è âè îáëú÷âàò ñ âúçìîæíî íàé-íèñêè äîçè ðàäèàöèÿ. Ùîì çàïî÷íåòå äàïðàâèòå îïèòè çà çàáðåìåíÿâàíå, óâåäî-ìÿâàéòå ðåíòãåíîëîçèòå, ÷å å âúçìîæ-íî âå÷å äà ñòå áðåìåííà è íàñòîÿâàéòåäà âçåìàò âñè÷êè íåîáõîäèìè ïðåäïàç-íè ìåðêè.

Èçáÿãâàéòå îïàñíè âåùåñòâà. Íÿ-êîè õèìèêàëè ­ íå âñè÷êè, ðàçáèðà ñå, èîáèêíîâåíî ñàìî â ãîëåìè äîçè ­ ñà ïî-òåíöèàëíî âðåäíè çà ÿéöåêëåòêèòå âè,ïðåäè äà çàáðåìåíååòå, à ïî-êúñíî ­ çàðàçâèòèåòî íà åìáðèîíà è ïëîäà. Ìàêàðâ ïîâå÷åòî ñëó÷àè ðèñêúò äà å ìàëúê èëèñàìî õèïîòåòè÷åí, ïîäñèãóðåòå ñå, îòáÿã-âàéêè ïîòåíöèàëíî îïàñíèòå âåùåñòâà

íà ðàáîòíîòî ìÿñòî. Îïðåäåëåíè ñôåðè(ìåäèöèíà, ñòîìàòîëîãèÿ, èçêóñòâî, ôî-òîãðàôèÿ, òðàíñïîðò, ñåëñêî ñòîïàíñòâî,ãðàäèíàðñòâî, ñòðîèòåëñòâî, ôðèçüîðñò-âî, êîçìåòèêà, õèìè÷åñêî ÷èñòåíå è íÿ-êîè ïðîèçâîäñòâåíè ïðåäïðèÿòèÿ) èçèñ-êâàò ñïåöèàëíè ìåðêè. Ñâúðæåòå ñå ñÀäìèíèñòðàöèÿòà çà òðóäîâà áåçîïàñ-íîñò çà àêòóàëíà èíôîðìàöèÿ çà áåçîïàñ-íîñòòà íà ðàáîòíîòî ìÿñòî ïî âðåìå íàáðåìåííîñò (âæ. è ñòð. 206).  íÿêîè ñëó-÷àè å ðàçóìíî äà èçèñêàòå ïðåìåñòâàíåíà äðóã ïîñò, äà ñìåíèòå ðàáîòàòà ñè èëèäà âçåìåòå ïðåäïàçíè ìåðêè îùå ïðåäèäà çàáðåìåíååòå.

Ïîíåæå çàâèøåíèòå íèâà íà îëîâî-òî ìîæå äà ñúçäàäàò ïðîáëåìè íà áåáå-òî, èçñëåäâàéòå ñå, àêî íà ðàáîòíîòîìÿñòî èëè ó äîìà (÷ðåç âîäàòà íàïðè-ìåð) ñòå áèëè èçëîæåíè íà ðèñê îò îò-ðàâÿíå ñ îëîâî (âæ. ñòð. 92). Èçáÿãâàé-òå è äðóãè áèòîâè òîêñèíè.

Îñèãóðåòå ñè ôèíàíñîâà ñòàáèë-íîñò. Îòãëåæäàíåòî íà áåáå èçèñêâàñðåäñòâà. Çàòîâà ñúñ ñúïðóãà ñè ïðå-ðàçãëåäàéòå ñåìåéíèÿ áþäæåò è ðàçðà-áîòåòå ðàçóìåí ôèíàíñîâ ïëàí. Âúââðúçêà ñ òîçè ïëàí, èíôîðìèðàéòå ñåäàëè çäðàâíàòà âè îñèãóðîâêà ïîêðèâàöåíàòà íà ïðåíàòàëíèòå ïðåãëåäè, ðàæ-äàíåòî è ïåäèàòðè÷íèòå ïðåãëåäè íàáåáåòî. Àêî ãè ïîêðèâà îò îïðåäåëåíàäàòà, îáìèñëåòå äàëè äà íå îòëîæèòåáðåìåííîñòòà äîòîãàâà. Èëè ñêëþ÷åòåíîâà çäðàâíàòà ïîëèöà, íî ïðåäè äà çàá-ðåìåíååòå, çàùîòî íÿêîè ïîëèöè ïðèå-ìàò áðåìåííîñòòà çà ïðåäøåñòâàùî ñúñ-òîÿíèå. Àêî âñå îùå íÿìàòå çàâåùàíèå,ñåãà å ìîìåíòúò äà ãî íàïèøåòå.

Ïðîó÷åòå òðóäîâîòî çàêîíîäàòåë-ñòâî. Îñâåäîìåòå ñå çà òðóäîâèòå ñèïðàâà, êîãàòî ñòå áðåìåííà. Àêî ïëà-íèðàòå ñìÿíà íà ðàáîòíîòî ìÿñòî, ïî-òúðñåòå ðàáîòà, ïðåäëàãàùà äîáðè óñ-ëîâèÿ çà ñåìåéíè æåíè, çà äà íå ñå íà-ëàãà äà ñå ÿâÿâàòå íà èíòåðâþòà ñ íàòå-æàë êîðåì.

Ï Ð Å Ä È Ä À Ç À Ï Î × Í Å Ò Å

24

Çàïî÷íåòå äà ñëåäèòå ìåñå÷íèÿ ñèöèêúë. Ñëåäåòå ìåñå÷íèÿ ñè öèêúë èîïîçíàéòå ñèìïòîìèòå íà îâóëàöèÿòà,çà äà îïðåäåëÿòå ïðàâèëíî ïîäõîäÿùèÿçà çà÷åâàíå ìîìåíò (âæ. êàðåòî íà ñòð.20). Àêî ñëåäèòå êîãà ïðàâèòå ñåêñ, ïî-êúñíî ùå îïðåäåëèòå ïî-ëåñíî äàòàòàíà çà÷åâàíåòî è ùå èç÷èñëèòå ïî-òî÷íîäàòàòà íà ðàæäàíåòî.

Äàéòå ñè âðåìå. Èìàéòå ïðåäâèä, ÷åíà çäðàâà äâàéñåò è ïåò ãîäèøíà æåíàñà º íåîáõîäèìè îêîëî øåñò ìåñåöà äàçà÷åíå, à íà ïî-âúçðàñòíèòå æåíè èì åíóæíî ïîâå÷å âðåìå, îñîáåíî àêî è ïàð-òíüîðúò èì å ïî-âúçðàñòåí. Íå ñå ïðè-òåñíÿâàéòå, àêî áåáåòî ñå çàáàâè. Ïðî-äúëæàâàéòå äà ñå çàáàâëÿâàòå, äîêàòî

ñå îïèòâàòå äà çàáðåìåíååòå, è ñè äàéòåïîíå øåñò ìåñåöà, ïðåäè äà ñå êîíñóë-òèðàòå ñ ëåêàð, à àêî å íåîáõîäèìî èñúñ ñïåöèàëèñò ïî ðåïðîäóêòèâíî çäðà-âå. Àêî ñòå íàä òðèéñåò è ïåò ãîäèíè,êîíñóëòèðàéòå ñå ñ ëè÷íèÿ ñè ëåêàð ñëåäòðè ìåñåöà.

Óñïîêîéòå ñå. Òàçè ñòúïêà âåðîÿò-íî å íàé-âàæíàòà îò âñè÷êè. Âúëíóâàòåñå, ðàçáèðà ñå, îò ïðåäñòîÿùàòà áðåìåí-íîñò, à íàâÿðíî èçïèòâàòå è èçâåñòíîïðèòåñíåíèå. Íàïðåæåíèåòî è òðåâîãà-òà îáà÷å ìîæå äà âè ïîïðå÷àò äà çàáðå-ìåíååòå. Íàó÷åòå óïðàæíåíèÿ çà ðåëàê-ñàöèÿ, ìåäèòèðàéòå è ñâåäåòå äî ìèíè-ìóì ñòðåñà â åæåäíåâèåòî.

Êàòî áúäåù òàòêî íÿìà äà âè ñå íà-ëîæè âåäíàãà äà îñèãóðèòå ïðîñò-

ðàíñòâî è ïðåïèòàíèå íà äåòåòî ñè, íîâàøèÿò ïðèíîñ â ñúçäàâàíåòî íà áåáåòîå æèçíåíîâàæåí (ìàéêàòà íå ìîæå äàãî íàïðàâè áåç âàñ). Òåçè ñòúïêè ùå âèïîìîãíàò çà ïî-çäðàâîñëîâåí ïðîöåñ íàçà÷åâàíå.

Ïîñåòåòå âàøèÿ ëåêàð. Âèå íÿìà äàíîñèòå áåáåòî ­ ïîíå äîêàòî íå ñå ðîäè­ íî å äîáðå äà ñå ïðåãëåäàòå, ïðåäè äàñå çàåìåòå ñúñ ñúçäàâàíåòî ìó. Âñå ïàêçà äà ñå çà÷åíå çäðàâî áåáå, ñå èçèñêâàó÷àñòèåòî íà äâå çäðàâè òåëà. Îáñòîé-íèÿò ïðåãëåä ìîæå äà óñòàíîâè êàêòîìåäèöèíñêè ïðîáëåìè (íàïðèìåð íå-ñëåçëè òåñòèñè, êèñòè èëè òóìîðè íàòåñòèñèòå), êîèòî äà âúçïðåïÿòñòâàòçà÷åâàíåòî èëè çäðàâîñëîâíàòà áðåìåí-íîñò íà ñúïðóãàòà âè, òàêà è ÷å õðîíè÷-íèòå ñúñòîÿíèÿ (äåïðåñèÿòà íàïðèìåð),âëèÿåùè âúðõó ïëîäîâèòîñòòà, ñà ïîäêîíòðîë. Ïîïèòàéòå ëåêàðÿ êàêâè ñòðà-íè÷íè åôåêòè îêàçâàò âúðõó ïîëîâèÿ

æèâîò ëåêàðñòâàòà è áèëêîâèòå ïðåïà-ðàòè, êîèòî ïðèåìàòå ñúñ èëè áåç ðå-öåïòà. Íÿêîè âúçïðåïÿòñòâàò åðåêöèÿ-òà, äðóãè íàìàëÿâàò áðîÿ íà ñïåðìàòî-çîèäèòå ­ äâà êàòåãîðè÷íî íåæåëàíèåôåêòà, êîãàòî ïðàâèòå áåáå.

Ïðè íåîáõîäèìîñò ñè íàïðàâåòåãåíåòè÷íî èçñëåäâàíå. Ùîì ñúïðóãà-òà âè ùå ñå ïîäëàãà íà ãåíåòè÷åí òåñò,ïîìèñëåòå äàëè äà íå ñå âêëþ÷èòå è âèå,îñîáåíî àêî â ñåìåéíàòà âè èñòîðèÿ èìàãåíåòè÷íè çàáîëÿâàíèÿ èëè äðóãè ïîäîá-íè ïðîáëåìè.

Ïîäîáðåòå íà÷èíà ñè íà õðàíåíå.Êîëêîòî ïî-ïúëíîöåííî ñå õðàíèòå, òîë-êîâà ïî-çäðàâà å ñïåðìàòà âè; óâåëè÷à-âàò ñå è øàíñîâåòå çà çà÷åâàíå. Õðàíè-òåëíèÿò âè ðåæèì òðÿáâà äà å áàëàíñè-ðàí è çäðàâîñëîâåí; äà âêëþ÷âà ìíîãîñâåæè ïëîäîâå è çåëåí÷óöè, çúðíåíèõðàíè è ïðîòåèíè áåç ìàçíèíè. Çà äà ñòåñèãóðíè, ÷å ïðèåìàòå äîñòàòú÷íè êîëè-÷åñòâà îò íàé-âàæíèòå õðàíèòåëíè âå-

Ïîäãîòîâêà íà òàòêîâöèòå ïðåäè çà÷åâàíåòî

Î Ò Ñ À Ì Î Ò Î Í À × À Ë Î

25

ùåñòâà (îñîáåíî âèòàìèí Ñ, âèòàìèí Å,âèòàìèí D, öèíê è êàëöèé, êîèòî âëèÿ-ÿò âúðõó ïëîäîâèòîñòòà è êà÷åñòâîòî íàñïåðìàòà), ïèéòå õðàíèòåëíè äîáàâêè ñâèòàìèíè è ìèíåðàëè. Äîáàâêàòà òðÿá-âà äà ñúäúðæà ôîëèåâà êèñåëèíà; íåäîñ-òèãúò íà ôîëèåâà êèñåëèíà ïðè áàùèòåâîäè äî íàìàëÿâàíå íà ïëîäîâèòîñòòàè äî âðîäåíè àíîìàëèè.

Âãëåäàéòå ñå â íà÷èíà ñè íà æè-âîò. Âñå îùå âñè÷êè îòãîâîðè íå ñà íà-ïúëíî èçÿñíåíè, íî íàó÷íèòå èçñëåäâà-íèÿ ïîêàçâàò, ÷å àêî ìúæúò óïîòðåáÿâàíàðêîòèöè ­ âêëþ÷èòåëíî ãîëåìè êî-ëè÷åñòâà àëêîõîë ­ â ïåðèîäà íà çà÷å-âàíåòî, ñúùåñòâóâà ðèñê îò âúçïðåïÿò-ñòâàíå íà çàáðåìåíÿâàíåòî è îò íåáëà-ãîïðèÿòåí èçõîä çà áðåìåííîñòòà. Ìå-õàíèçìèòå íå ñà ÿñíè, íî óïîòðåáàòà íàíàðêîòèöè è åæåäíåâíîòî ïèåíå óâðåæ-äàò ñïåðìàòîçîèäèòå, íàìàëÿâàò áðîÿèì, ïðîìåíÿò ôóíêöèÿòà íà òåñòèñèòåè ñíèæàâàò íèâàòà íà òåñòîñòåðîíà (ëîøñöåíàðèé, êîãàòî èñêàòå äà èìàòå äåòå).Ïðåêàëåíîòî ïèåíå (ïî äâå ïèòèåòà íàäåí èëè ïî ïåò ïðåç äåí) ïðåç ìåñåöàïðåäè çà÷åâàíåòî âëèÿå è âúðõó òåãëî-òî íà áåáåòî âè. Íå çàáðàâÿéòå, ÷å àêîíàìàëèòå çíà÷èòåëíî àëêîõîëà èëèñïðåòå äà ïèåòå, íà ïàðòíüîðêàòà âè ùåº áúäå ïî-ëåñíî äà íàïðàâè ñúùîòî. Àêîíå ìîæåòå äà ñå îòêàæåòå îò íàðêîòè-öèòå è àëêîõîëà, ïîòúðñåòå ïîìîù.

Ñëåäåòå òåãëîòî ñè. Ìúæåòå ñ ìíî-ãî âèñîê èíäåêñ íà òåëåñíàòà ìàñà (ñòîé-íîñò íà òåëåñíàòà ìàçíèíà, áàçèðàíàâúðõó òåãëîòî è âèñî÷èíàòà) ñòðàäàò îòñòåðèëèòåò ïî-÷åñòî îòêîëêîòî ìúæå-òå ñ íîðìàëíî òåãëî. Ñïîðåä ó÷åíèòå äàóâåëè÷èø òåãëîòî ñè ñ 8 kg îçíà÷àâàîïàñíîñòòà îò ñòåðèëèòåò äà íàðàñòíå ñ10%. Çàòîâà íîðìàëèçèðàéòå òåãëîòî ñèïðåäè ïåðèîäà íà çà÷åâàíå.

Ñïðåòå äà ïóøèòå. Íèêàêâè �àêî�,�è� è �íî�. Ïóøåíåòî íàìàëÿâà áðîÿ íàñïåðìàòîçîèäèòå è çàòðóäíÿâà çà÷åâà-

íåòî. Îñâåí òîâà, àêî ñïðåòå äà ïóøèòåñåãà, ùå ïîäîáðèòå çäðàâîñëîâíîòî ñúñ-òîÿíèå íà öÿëîòî ñè ñåìåéñòâî, ïîíåæåïàñèâíîòî ïóøåíå å ïî÷òè òîëêîâà îïàñ-íî êîëêîòî è àêòèâíîòî. Âñúùíîñò òîóâåëè÷àâà ðèñêà áåáåòî âè äà ïî÷èíå îòñèíäðîìà íà âíåçàïíàòà äåòñêà ñìúðò.

Íå ñå èçëàãàéòå íà õèìè÷åñêè îá-ëú÷âàíèÿ. Âèñîêèòå íèâà íà îëîâîòî,êàêòî è íà íÿêîè îðãàíè÷íè ðàçòâîðè-òåëè (â áîèòå, ëåïèëàòà, ëàêîâåòå è ïðå-ïàðàòèòå çà îòñòðàíÿâàíå íà ñìàçî÷íîìàñëî íàïðèìåð), ïåñòèöèäèòå è ïðî÷ååõèìèêàëè âðåäÿò íà ìúæêàòà ïëîäîâè-òîñò, òàêà ÷å ãè èçáÿãâàéòå èëè îãðàíè-÷åòå êîíòàêòà ñè ñ òÿõ â ïåðèîäà íà çà-÷åâàíåòî.

Äðúæòå ãè íà õëàäíî. Ïðåãðÿâàíå-òî íà òåñòèñèòå âúçïðåïÿòñòâà ïðîèç-âîäñòâîòî íà ñïåðìàòîçîèäè. Òå ïðåä-ïî÷èòàò äà ñà íà íÿêîëêî ãðàäóñà ïî-íèñêà òåìïåðàòóðà, îòêîëêîòî îñòàíà-ëîòî âè òÿëî, è çàòîâà âèñÿò îò íåãî.Èçáÿãâàéòå ãîðåùèòå âàíè è áàíè, ñàó-íèòå, åëåêòðè÷åñêèòå îäåÿëà è òåñíèòåäðåõè ­ ïðèëåïíàëèòå äæèíñêè íàïðè-ìåð. Èçáÿãâàéòå è ñèíòåòè÷íèòå ïàíòà-ëîíè è ñèíòåòè÷íîòî áåëüî, êîèòî çà-ïàðâàò â ãîðåùî âðåìå. Íå äðúæòå ëàï-òîïà â ñêóòà ñè, ïîíåæå òîïëèíàòà ìóóâåëè÷àâà ñêðîòàëíàòà âè òåìïåðàòóðàè íàìàëÿâà êîëè÷åñòâîòî íà ñïåðìàòî-çîèäèòå. Äî çà÷åâàíåòî ãî ïîëçâàéòåêàòî íàñòîëåí êîìïþòúð.

Ïàçåòå ãè. Àêî ïðàêòèêóâàòå ðèñêî-âàíè ñïîðòîâå êàòî ðúãáè, ôóòáîë, áàñ-êåòáîë, õîêåé èëè åçäà, íîñåòå çàùèòíàåêèïèðîâêà, çà äà èçáåãíåòå óäàðè â ãå-íèòàëèèòå, êîèòî âëèÿÿò íåáëàãîïðèÿò-íî âúðõó ïëîäîâèòîñòòà. Äîðè ïðåêàëÿ-âàíåòî ñ êîëîåçäåíåòî ìîæå äà ñúçäàäåïðîáëåìè. Ñïîðåä íÿêîè åêñïåðòè ïîñ-òîÿííèÿò íàòèñê íà âåëîñèïåäíàòà ñå-äàëêà âúðõó ãåíèòàëèèòå ïîâðåæäà íå-ðâèòå è àðòåðèèòå è âúçïðåïÿòñòâà çà-÷åâàíåòî. Àêî ãåíèòàëèèòå âè èçòðúï-

Ï Ð Å Ä È Ä À Ç À Ï Î × Í Å Ò Å

âàò è ñìÿíàòà íà ñåäàëêàòà èëè ïåðèî-äè÷íîòî ïîâäèãàíå îò íåÿ íå ïîìàãàò,ïî-ðàçóìíî å äà ïðåêðàòèòå êîëîåçäå-íåòî ïðåç ïåðèîäà íà çà÷åâàíåòî. Áåç-÷óâñòâåíèòå ãåíèòàëèè íå ñå ïðåäñòàâÿòêàêòî ñå ïîëàãà. Àêî èçòðúïâàíåòî íåîòøóìÿâà, êîíñóëòèðàéòå ñå ñ ëåêàð.

Çàïàçåòå ñïîêîéñòâèå. Èçìú÷âàòâè ìíîãî âúïðîñ, ðàçáèðà ñå, çà áúäå-ùîòî áåáå âúâ âàøèÿ æèâîò, à ñåãà âè

÷àêà è ñïèñúê ñúñ çàäúëæåíèÿ, êîèòî äàîòìåòíåòå, îùå ïðåäè äà çàïî÷íåòå äàïðàâèòå áåáåòî. Íî íå çàáðàâÿéòå äà îò-äåëÿòå âðåìå è çà ïî÷èâêà. Ñòðåñúò âëè-ÿå íåáëàãîïðèÿòíî íå ñàìî âúðõó ëèáè-äîòî è ïîòåíòíîñòòà âè, íî è âúðõó íè-âàòà íà òåñòîñòåðîíà è ïðîèçâîäñòâîòîíà ñïåðìàòîçîèäè. Êîëêîòî ïî-ìàëêî ñåïðèòåñíÿâàòå, òîëêîâà ïî-ëåñíî ùå çàá-ðåìåíåå ïàðòíüîðêàòà âè. Îòïóñíåòå ñåè ñå íàñëàæäàâàéòå íà îïèòèòå!

26 Î Ò Ñ À Ì Î Ò Î Í À × À Ë Î

ÌÅÍÑÒÐÓÀÖÈßÒÀ ÂÈ ÂÅÐÎßÒÍÎçàêúñíÿâà ñàìî ñ åäèí äåí.Èëè ñ òðè ñåäìèöè. Èëè èçîá-

ùî íå º å äîøëî âðåìåòî, íî ïðåä÷óâñ-òâàòå, ÷å íåùî ñå ìúòè ­ íîâî ÿé÷èöå âãíåçäîòî âè, äà ðå÷åì. Ìîæå áè åäèíñò-âåíèÿò çíàê, êîéòî òÿëîòî âè äàâà çàñå-ãà, å çàêúñíÿëàòà ìåíñòðóàöèÿ. Èëè âå÷åñòå ðàçâèëè âñè÷êè ñèìïòîìè íà çàáðå-

ìåíÿâàíåòî. Íàâÿðíî ñòå ïîñâåòèëè íàîïèòèòå çà çàáðåìåíÿâàíå øåñò ìåñåöàèëè ïîâå÷å. Èëè îíàçè ãîðåùà íîù ïðå-äè äâå ñåäìèöè å áèëà ïúðâàòà, â êîÿòîíå ñòå ïîëçâàëè êîíòðàöåïòèâè. Íåçà-âèñèìî îò îáñòîÿòåëñòâàòà, äîâåëè âèäî òàçè êíèãà, ñèãóðíî ñå ïèòàòå: Áðå-ìåííà ëè ñúì? Å, ïðîäúëæåòå äà ÷åòåòåè ùå ðàçáåðåòå.

Ðàííè ïðèçíàöèçà áðåìåííîñò

�Ìîÿ ïðèÿòåëêà ìè ðàçêàçà êàê ðàç-áðàëà, ÷å å áðåìåííà, îùå ïðåäè äà ñèíàïðàâè òåñò çà áðåìåííîñò. Èìà ëèíà÷èí äà ðàçáåðà äàëè ñúì áðåìåííàòîëêîâà ðàíî?�

Åäèíñòâåíèÿò íà÷èí äà ñòå ñòîïðî-öåíòîâî ñèãóðíà ­ ïîíå òîëêîâà

ðàíî ­ å ïîëîæèòåëíèÿò òåñò çà áðåìåí-íîñò. Òîâà îáà÷å íå îçíà÷àâà, ÷å òÿëîòîâè å â íåâåäåíèå êàêâî ñå ñëó÷âà. Íàï-ðîòèâ ­ òî âåðîÿòíî äàâà ìíîæåñòâî

ñèãíàëè, ÷å ùå ñòàâàòå ìàéêà.  ñàìîòîíà÷àëî (èëè öåëè ñåäìèöè ñëåä çà÷åâà-íåòî) ìíîãî æåíè íå óñåùàò íèêàêâèñèìïòîìè, äðóãè îáà÷å ïîëó÷àâàò ÿâíèñèãíàëè, ÷å ñà áðåìåííè. Àêî èçïèòâà-òå íÿêîé îò òåçè ñèìïòîìè èëè çàáåëÿç-âàòå íÿêîé îò ñëåäíèòå ïðèçíàöè, íÿìàäà å çëå äà èçòè÷àòå äî àïòåêàòà çà òåñòçà áðåìåííîñò.

×óâñòâèòåëíè ãúðäè è çúðíà. Ñåùà-òå ëè ñå çà îíîâà äåëèêàòíî áîëåçíåíîóñåùàíå â ãúðäèòå ïðåäè ìåíñòðóàöèÿ?Òî å íèùî â ñðàâíåíèå ñ ÷óâñòâèòåëíîñò-òà íà ãúðäèòå ñëåä çà÷åâàíåòî. ×óâñò-âèòåëíèòå, ïîäóòèòå, èçòðúïíàëèòå è

Åâåíòóàëíè òðåâîãè

Ã Ë À  À 2

Áðåìåííàëè ñòå?

28

äîðè áîëåçíåíèòå ïðè äîïèð ãúðäè ñàåäèí îò ïúðâèòå ïðèçíàöè, êîèòî ìíî-ãî (íî íå âñè÷êè) æåíè çàáåëÿçâàò, ñëåäêàòî ñïåðìàòîçîèäúò ñå ñðåùíå ñ ÿéöåê-ëåòêàòà. ×óâñòâèòåëíîñòòà ñå çàáåëÿç-âà ïîíÿêîãà äíè ñëåä çà÷åâàíåòî (íî÷åñòî ñå ïîÿâÿâà ñåäìèöè ïî-êúñíî), à ñíàïðåäâàíåòî íà áðåìåííîñòòà ñå çàñèë-âà; äîñòà ñå çàñèëâà.

Ïîòúìíåëè àðåîëè. Íå ñàìî ãúðäè-òå âè ñà ïî-÷óâñòâèòåëíè; âúçìîæíî åàðåîëèòå âè (êðúãîâåòå îêîëî çúðíàòàíà ãúðäèòå) äà ïðîìåíÿò öâåòà ñè. Ïîâðåìå íà áðåìåííîñòòà å íîðìàëíî àðå-îëèòå äà ïîòúìíåÿò è äîðè äèàìåòúðúòèì äà ñå óâåëè÷è. Ïðîìåíèòå â ïèãìåí-òàöèÿòà íà êîæàòà (íå ñàìî íà àðåîëè-òå) ñå äúëæàò íà õîðìîíèòå íà áðåìåí-íîñòòà, êîèòî íàõëóâàò â òÿëîòî âè (ïî-âå÷å çà âúïðîñíèòå õîðìîíè ùå íàó÷è-òå ïðåç ñëåäâàùèòå ìåñåöè).

Íàñòðúõíàëè àðåîëè? Å, íå òî÷íîíàñòðúõíàëè, íî å âúçìîæíî îùå â íà-÷àëîòî íà áðåìåííîñòòà äà óñòàíîâèòåóâåëè÷åíèå â áðîÿ è ðàçìåðà íà ìèíèà-òþðíèòå èçïúêíàëîñòè âúðõó àðåîëèòå(íàðè÷àò ñå òóáåðêóëè íà Ìîíòãîìúðè),êîèòî íàâÿðíî äîðè íå ñòå çàáåëÿçâàëèäîñåãà. Ïðèëè÷àò íà íàñòðúõíàëà êîæà,íî âñúùíîñò ñà æëåçè, ïðîèçâåæäàùèìàçíèíè çà êîæàòà íà çúðíàòà è àðåî-ëèòå ­ äîáðå äîøúë ìåõëåì, êîãàòî áå-áåòî çàïî÷íå äà ñó÷å, àêî êúðìèòå. Òîâàå ïîðåäíèÿò ïðèçíàê, ÷å òÿëîòî âè ñåïîäãîòâÿ îòðàíî.

Êúðâàâè ïåòúíöà. Íÿêîè (íî îïðå-äåëåíî íå âñè÷êè) æåíè íàáëþäàâàòêúðâàâè ïåòúíöà ïî áåëüîòî ñè, êîãàòîåìáðèîíúò ñå èìïëàíòèðà â ìàòêàòà.Âúïðîñíîòî êúðâåíå îáèêíîâåíî èçïðå-âàðâà î÷àêâàíàòà ìåíñòðóàöèÿ (ïîÿâÿ-âà ñå ìåæäó ïåòèÿ è äåñåòèÿ äåí ñëåäçà÷åâàíåòî) è íà öâÿò å áëåäî äî ñðåäíîðîçîâî (ðÿäêî ÷åðâåíî êàòî ìåíñòðóàë-íî êðúâîòå÷åíèå).

Ïî-÷åñòî óðèíèðàíå. Íàïîñëåäúêòîàëåòíàòà ïðåâúðíàëà ëè ñå å â ëþáè-ìîòî âè ìÿñòî? ×åñòîòî óðèíèðàíå ñåïîÿâÿâà ðàíî íà ñöåíàòà (îáèêíîâåíîäâå-òðè ñåäìèöè ñëåä çà÷åâàíåòî). Ëþ-áîïèòíî çàùî? Âèæòå ïðè÷èíèòå íà ñòð.147.

Óìîðà. Ñèëíà óìîðà. Íå, èçòîùåíèå.Ïúëíà ëèïñà íà åíåðãèÿ. Ìóäíîñò. Íà-ðå÷åòå ãî êàêòî ùåòå, íî òî ñå çàäúëáî-÷àâà, äîêàòî òÿëîòî âè çàäâèæâà ìàøè-íàòà çà ïðîèçâîäñòâî íà áåáåòà. Çà ïðè-÷èíèòå âæ. ñòð. 139.

Ãàäåíå. Îùå åäíà ïðè÷èíà äà ñå çà-ìèñëèòå äàëè äà íå ñå íàíåñåòå â áàíÿ-òà ­ ïîíå ïðåç ïúðâèòå òðè ìåñåöà îòáðåìåííîñòòà. Ãàäåíåòî è ïîâðúùàíå-òî (íàðè÷àò ãî ñóòðåøíî ãàäåíå, íî òîäàëå÷ íå ñå îãðàíè÷àâà ñàìî äî ñóòðèí-òà) ïîíÿêîãà âðúõëèòàò áðåìåííèòåìíîãî ñêîðî ñëåä çà÷åâàíåòî, ìàêàð ÷åíàé-÷åñòî çàïî÷âàò êúì øåñòàòà ñåäìè-öà. Ïðè÷èíèòå ñà èçáðîåíè íà ñòð. 142.

Èçîñòðåíî îáîíÿíèå. Ïîíåæå èçîñ-òðåíîòî îáîíÿíèå å ñðåä ïúðâèòå ïðî-ìåíè, êîèòî íÿêîè áðåìåííè ïîñî÷âàò,íèùî ÷óäíî çà÷åâàíåòî äà å ôàêò, àêîíîñúò âè íåî÷àêâàíî ñòàíå ïî-÷óâñòâè-òåëåí è ïî-ïðèäèð÷èâ.

Ïîäóâàíå. ×óâñòâàòå ñå êàòî õîäåùáàëîí? Óñåùàíåòî çà ïîäïóõíàëîñò ïî-íÿêîãà ñå ïîÿâÿâà â ñàìîòî íà÷àëî íàáðåìåííîñòòà, âúïðåêè ÷å å òðóäíî äàñå ðàçëè÷è ïîäïóõâàíåòî ïðè çà÷åâàíåîò ïîäïóõâàíåòî ïðåäè ìåíñòðóàöèÿ.Òâúðäå ðàíî å äà îòäàâàòå îòîöèòå íàðàñòÿùî â óòðîáàòà âè áåáå, íî è çà íåãîñà îòãîâîðíè ãîðåñïîìåíàòèòå õîðìî-íè.

Ïîâèøåíà òåìïåðàòóðà. Àêî ñëåäè-òå ñóòðèí áàçàëíàòà ñè òåëåñíà òåìïå-ðàòóðà ñúñ ñïåöèàëåí òåðìîìåòúð, âå-ðîÿòíî ùå çàáåëåæèòå, ÷å òÿ íàðàñòâà ñåäèí ãðàäóñ ïðè çà÷åâàíåòî è îñòàâà

Î Ò Ñ À Ì Î Ò Î Í À × À Ë Î

29

ïîâèøåíà äî êðàÿ íà áðåìåííîñòòà.Ìàêàð äà íå å ñòîïðîöåíòîâ ïðèçíàê(èìà è äðóãè ïðè÷èíè çà ïîâèøàâàíå íàáàçàëíàòà òåìïåðàòóðà), íèùî ÷óäíî äàâè ñúîáùàâà ãîëÿìàòà ­ ìàêàð è ñúâ-ñåì ìúíè÷êà âñå îùå ­ íîâèíà.

Ïðîïóñíàòà ìåíñòðóàöèÿ. Âúçìîæ-íî å äà îáÿñíÿâàì î÷åâèäíîòî, íî àêîìåíñòðóàöèÿòà âè çàêúñíÿâà (îñîáåíîàêî ïî ïðèíöèï å òî÷íà êàòî øâåéöàðñ-êè ÷àñîâíèê), âåðîÿòíî âå÷å ïîäîçèðà-òå, ÷å ñòå áðåìåííà ­ äîðè ïðåäè òåñòúòçà áðåìåííîñò äà ãî ïîòâúðäè.

Äèàãíîñòèöèðàíåíà áðåìåííîñòòà

�Êàê äà ðàçáåðà ñúñ ñèãóðíîñò äà-ëè ñúì áðåìåííà, èëè íå?�

Îñâåí íàé-çàáåëåæèòåëíèÿò èíñòðó-ìåíò çà äèàãíîñòèêà ­ æåíñêàòà èí-

òóèöèÿ (íÿêîè æåíè �óñåùàò�, ÷å ñà çàá-ðåìåíåëè ìèíóòè ñëåä çà÷åâàíåòî!) ­ñúâðåìåííàòà ìåäèöèíà å íàé-äîáðîòîñðåäñòâî çà íàäåæäíî óñòàíîâÿâàíå íàáðåìåííîñò. Çà ùàñòèå â íàøè äíè èìàìíîãî íà÷èíè äà ðàçáåðåòå ñúñ ñèãóð-íîñò, ÷å áåáåòî å íà áîðäà:

Äîìàøíèÿò òåñò çà áðåìåííîñò. Îòëåñíî ïî-ëåñíî å è ñå ïðàâè â óäîáíîòîóåäèíåíèå íà áàíÿòà. Òåñòîâåòå çà áðå-ìåííîñò â äîìàøíè óñëîâèÿ ñà íå ñàìîáúðçè è òî÷íè, íî íÿêîè âèäîâå ñå èç-ïîëçâàò îùå ïðåäè çàêúñíåíèåòî íàìåñå÷íèÿ öèêúë (ìàêàð òî÷íîñòòà äàíàðàñòâà ñ íàáëèæàâàíåòî íà äàòàòà çàìåñå÷íèÿ öèêúë).

Âñè÷êè òåñòîâå çà áðåìåííîñò â äî-ìàøíè óñëîâèÿ èçìåðâàò íèâàòà íà õîð-ìîíà hCG (÷îâåøêè õîðèîíãîíàäîòðî-ïèí) â óðèíàòà ­ õîðìîí íà áðåìåííîñò-òà, ïðîèçâåæäàí ïðè ðàçâèòèåòî íà ïëà-öåíòàòà. HCG ñå îòêðèâà â êðúâòà èóðèíàòà ïî÷òè âåäíàãà, ñëåä êàòî åìá-

ðèîíúò ñå èìïëàíòèðà â ìàòêàòà ­ ìåæ-äó 6 è 12 äíè ñëåä îïëîæäàíåòî. Íàëè-÷èåòî íà hCG â óðèíàòà âè ãàðàíòèðà(íà òåîðèÿ) ïîëîæèòåëåí ðåçóëòàò îòòåñòà. Äîìàøíèòå òåñòîâå çà áðåìåí-íîñò îáà÷å èìàò ïðàã ­ ÷óâñòâèòåëíè ñà,íî íå ÷àê òîëêîâà ÷óâñòâèòåëíè. Åäíàñåäìèöà ñëåä çà÷åâàíåòî â óðèíàòà âèèìà hCG, íî êîëè÷åñòâîòî å íåäîñòà-òú÷íî äîìàøíèÿò òåñò çà áðåìåííîñò äàãî �óëîâè� ­ òîåñò, íàïðàâèòå ëè òåñòàåäíà ñåäìèöà ïðåäè î÷àêâàíàòà äàòà íàìåñå÷íèÿ âè öèêúë, âåðîÿòíî ùå ïîëó-÷èòå íåâåðåí îòðèöàòåëåí ðåçóëòàò,äîðè äà ñòå áðåìåííà.

Íÿìàòå òúðïåíèå äà äî÷àêàòå äåíÿ?Íÿêîè òåñòîâå îáåùàâàò 60% òî÷íîñò÷åòèðè äíè ïðåäè äàòàòà íà ìåñå÷íèÿöèêúë. Õàçàðòúò íå âè áëàçíè? Ïî÷à-êàéòå äà íàñòúïè äåíÿò íà ìåñå÷íèÿ âèöèêúë è øàíñúò äà ïîëó÷èòå òî÷åí ðå-çóëòàò ùå äîñòèãíå îêîëî 90%. Ñëåäîùå åäíà ñåäìèöà òî÷íîñòòà ñêà÷à äî97%. Êîãàòî è äà ðåøèòå äà íàïðàâèòåòåñòà, äîáðàòà íîâèíà å, ÷å ïîãðåøíèòåïîëîæèòåëíè ðåçóëòàòè ñà íåñðàâíèìîïî-ðÿäêî îò íåòî÷íèòå îòðèöàòåëíè ðå-çóëòàòè ­ òîåñò, àêî òåñòúò âè ïîêàæåïîëîæèòåëåí ðåçóëòàò, ïîâÿðâàéòå ìó ñïîëîæèòåëíîñò. Äðóãàòà äîáðà íîâèíà­ ïîíåæå äîìàøíèòå òåñòîâå çà áðåìåí-íîñò ñà ñðåäñòâî çà òî÷íà äèàãíîñòèêàíà ìíîãî ðàíåí åòàï îò áðåìåííîñòòà ­ïðåäè äîðè äà ðàçìèñëèòå äàëè äà ñåêîíñóëòèðàòå ñ ëåêàð èëè àêóøåðêà ­òå âè ïðåäîñòàâÿò âúçìîæíîñò äà çàïî÷-íåòå äà ïîëàãàòå ãðèæè çà ñåáå ñè äíèñëåä çà÷åâàíåòî. Âñå ïàê ìåäèöèíñêèÿòïðåãëåä ñëåä òåñòà å çàäúëæèòåëåí. Àêîðåçóëòàòúò å ïîëîæèòåëåí, ïîòâúðäåòåãî ñ êðúâåí òåñò è îáñòîåí ïðåíàòàëåíïðåãëåä.

Êðúâåí òåñò. Ïî-óñúâúðøåíñòâàíè-òå êðúâíè òåñòîâå çà áðåìåííîñò äèàã-íîñòèöèðàò áðåìåííîñò ñ áóêâàëíîñòîïðîöåíòîâà òî÷íîñò (àêî íå áðîèìëàáîðàòîðíèòå ãðåøêè); íåîáõîäèìè ñàñàìî íÿêîëêî êàïêè êðúâ. Ïîìàãàò

Á Ð Å Ì Å Í Í À Ë È Ñ Ò Å ?

30

ñúùî äà ñå äàòèðà áðåìåííîñòòà, èçìåð-âàéêè òî÷íîòî êîëè÷åñòâî hCG â êðúâ-òà, ïîíåæå ñòîéíîñòèòå íà hCG ñå ïðî-ìåíÿò ñ íàïðåäâàíåòî íà áðåìåííîñòòà(âæ. ñòð. 153 çà ïîâå÷å ïîäðîáíîñòè çàíèâàòà íà hCG). Ìíîçèíà ëåêàðè ïðå-ïîðú÷âàò òåñò è íà êðúâòà, è íà óðèíà-òà, çà äà ñå ïîäñèãóðÿò.

Ìåäèöèíñêè ïðåãëåä. Ìåäèöèíñêè-ÿò ïðåãëåä ïîòâúðæäàâà íàëè÷èåòî íàáðåìåííîñò ­ îòêðèâàéêè ôèçè÷åñêèñèìïòîìè çà áðåìåííîñò êàòî óãîëåìÿ-âàíå íà ìàòêàòà, ïðîìåíè â öâåòà íà âà-ãèíàòà è íà ìàòî÷íàòà øèéêà è ïðîìå-íè â òúêàíòà íà ìàòî÷íàòà øèéêà ­ íîäíåøíèòå òî÷íè äîìàøíè è êðúâíè òåñ-òîâå äîíÿêúäå ãî îáåçñìèñëÿò. Ïúðâè-ÿò ïðåãëåä îáà÷å å çàäúëæèòåëåí, êàê-òî è ðåäîâíèòå ïðåíàòàëíè ïðåãëåäè ïî-íàòàòúê.

Áëåäà ëèíèÿ

�Äîìàøíèÿò ìè òåñò çà áðåìåí-íîñò ïîêàçà ñúâñåì áëåäà ëèíèÿ. Áðå-ìåííà ëè ñúì?�

Òåñòúò çà áðåìåííîñò ìîæå äà îò÷å-òå ïîëîæèòåëåí ðåçóëòàò ñàìî àêî

â òÿëîòî âè (â òîçè ñëó÷àé) èìà äîëîâè-ìè íèâà íà hCG. À â òÿëîòî âè ìîæå äàèìà hCG ñàìî àêî ñòå áðåìåííà. Òîåñò,àêî òåñòúò ïîêàçâà ëèíèÿ, íåçàâèñèìîêîëêî å áëåäà, çíà÷è ñòå áðåìåííà.

Äàëè ëèíèÿòà å áëåäà, èëè ÿñíà èêàòåãîðè÷íà (êàêâàòî ñå íàäÿâàòå äàâèäèòå), çàâèñè äî ãîëÿìà ñòåïåí îò âèäàíà èçïîëçâàíèÿ òåñò (íÿêîè ñà ïî-÷óâñ-òâèòåëíè îò äðóãè), è êîëêî å íàïðåä-íàëà áðåìåííîñòòà (íèâàòà íà hCG ñåïîêà÷âàò ñ âñåêè èçìèíàë äåí, òàêà ÷åïðè ðàíî íàïðàâåí íèâîòî íà õîðìîíàå íèñêî).

Çà äà ïðîâåðèòå êîëêî å ÷óâñòâèòå-ëåí òåñòúò âè, ïðî÷åòåòå ëèñòîâêàòà.Òúðñåòå ìèëè-èíòåðíàöèîíàëíèòå åäè-

Òåñò çà æåíè ñ íåðåäîâíàìåíñòðóàöèÿ

Ìåíñòðóàëíèÿò âè öèêúë íå ñïàç-âà ãðàôèêà. Òîâà óñëîæíÿâà îï-

ðåäåëÿíåòî íà òî÷íàòà äàòà çà ïðîâåð-êà. Êàê äà íàïðàâèòå òåñò â äåíÿ, êîãà-òî î÷àêâàòå ìåíñòðóàöèÿòà ñè, ñëåäêàòî íå çíàåòå êîé å òîçè äåí? Íàé-äîáðàòà ñòðàòåãèÿ ïðè íåðåäîâåí öè-êúë å äà ñå èç÷àêà äà îòìèíå íàé-äúë-ãèÿò ïåðèîä ìåæäó äâå ìåíñòðóàöèè,óñòàíîâåí ïðåç ïîñëåäíèòå øåñò ìåñå-öà, è òîãàâà äà òåñòâàòå. Àêî ðåçóëòà-òúò å îòðèöàòåëåí, íî ìåíñòðóàöèÿòàâè ïðîäúëæàâà äà çàêúñíÿâà, ïîâòîðå-òå òåñòà ñëåä îùå åäíà ñåäìèöà (èëèíÿêîëêî äíè, àêî íÿìàòå òúðïåíèå).

íèöè íà ëèòúð (mIU/L), êîèòî ïîêàçâàò÷óâñòâèòåëíîñòòà íà òåñòà. Êîëêîòî ïî-ìàëêî å ÷èñëîòî, òîëêîâà ïî-äîáðå (20mIU/L ùå îò÷åòàò áðåìåííîñòòà âè ïî-ðàíî îò òåñò ñ ÷óâñòâèòåëíîñò 50 mIU/L). Ïî-ñêúïèòå òåñòîâå, åñòåñòâåíî,îáèêíîâåíî ñà ñ ïî-âèñîêà ÷óâñòâèòåë-íîñò.

Íå çàáðàâÿéòå, ÷å ñ íàïðåäâàíåòî íàáðåìåííîñòòà íèâàòà íà hCG ñå ïîâè-øàâàò. Àêî òåñòâàòå ðàíî (íÿêîëêî äíèïðåäè î÷àêâàíàòà äàòà íà ìåíñòðóàë-íèÿ öèêúë è äîðè íÿêîëêî äíè ñëåäíåÿ), íèâàòà íà hCG â òÿëîòî âè ìîæåäà ñà íåäîñòàòú÷íè äà ïðîèçâåäàò îò-÷åòëèâà ëèíèÿ. Ñëåä íÿêîëêî äíè òåñ-òâàéòå îòíîâî è íåñúìíåíî ùå âèäèòåëèíèÿ, êîÿòî ùå ëèêâèäèðà êîëåáàíè-ÿòà âè.

Ïúðâî ïîëîæèòåëåí,ïîñëå îòðèöàòåëåí

�Ïúðâèÿò òåñò çà áðåìåííîñò îò÷å-òå ïîëîæèòåëåí ðåçóëòàò, ñëåä íÿêîë-

Î Ò Ñ À Ì Î Ò Î Í À × À Ë Î