حیطه های پژوهش در آموزش

Educational research

گردآوری و تدوین: هادی عباسی

دانشجوی دکتری سنجش و اندازه گیری دانشگاه عالمه طباطبایی

abbasihadi@yahoo.com

تعریف و اهمیت پژوهش در آموزش

کاربرد روش های علمی در مطالعهمسائل آموزشی

مجموعه فعالیت های منظمی که محققبه منظور شناخت و تبیین پدیده های

أموزشی انجام می دهد. پژوهش آموزشی، زير بناي توسعه و

سرمايه گذاري براي آينده است. ،پژوهش آموزشی، راهنماي مديران

برنامه ريزان و تصميم گيرندگان است.

موانع و مشکالت پژوهش

فقدان تفکر پژوهشی عدم توازن بین سبد هزينه ها و سبد پاداش ها فقدان نقشه هاي پژوهشي و پايگاه هاي

سازمان پژوهشي رMب مبتMني آموزشMي روشMهاي طMMراحی عدم

پژوهش )نگاه پرسش محور( ایMMه فعMMالیت در جمعی کMMار بMMه توجMMه عدم

پژوهشی عمده ريشه مشكالت كمبود تقاضاست تا كمبود

اعتبارات

اجزاء و عناصر نظام آموزشی

درونداد فرایند برونداد

اهداف و اولویت های کالن ملی اهداف و اولویت های

مراکز آموزشی

سنجش اثربخش

ی

سنجش کارایی

سنجش فرآیند

اجزاء و عناصر نظام آموزشی )ادامه(

( دروندادinput:)يادگيرندگان، معلم/ مدرس، برنامه درسي، مواد آموزشي، فضا و

تجهيزات، مدير، تشكيالت، بودجه و ...

( فرایندprocess:)فرايند ياددهي- يادگيري، فرايند ساختي- سازماني، فرايند

پشتيباني

( بروندادoutput:)نمره هاي نيمسال تحصيلي، گزارشهاي پيشرفت تحصيلي از پايه

اي به پايه باالتردانش آموختگان، دانش توليد شده/ اشاعه يافته، خدمات علمي/

تخصصي عرضه شده

:پیامداشتغال، بيكاري، ادامه تحصيل، تقويت ارزشهاي اجتماعي،

اقتصادي و فرهنگي و ...

نیازسنجی آموزشی

Performance Gaps

Dynamic world

Policy and strategy

Reforms

Technology

State-of-the art

Goal

Improve performance

Upgrade skills

Cope up with development challenges

TR

AIN

ING

نیازسنجی آموزشی )ادامه(

نیازسنجی:

مورد نياز دانش، مهارت و نگرشفرايند شناسايی حرفه ای خود وظايف افراد برای انجام

روش های نیازسنجی:هاي ايجاد الگوهاي هدف محور )الگوی کافمن و ...(، تكنيك

هاي مساله محور )رویداد توافق )دلفی، فیش باول و ...(، تكنيك بحرانی، تجزیه و تحلیل شغل و ...(

اولویت بندی نیازها:اهمیت، زمان، تعداد افراد درگیر، هزینه، ارتباط با

سیاست ها

تحلیل محتوا

هدف: بررسی محتوای آشکار پیام های موجود در

یک متن در آموزش: بررسی مربوط به محتوای کتاب

های درسیمراحل:

آماده سازی و سازمان دهیبررسی مواد پیامپردازش پیام

انواع آزمون های پیشرفت تحصیلی )از نظر هدف و زمان(

آزمون ورودی:

آگاهی از سطح آمادگی و یادگیری های قبلیفراگیران

پیش از شروع به تدریسآزمون تکوینی:

سنجش آموخته ها، بررسی نارسایی ها و مشکالتیادگیری

به طور مستمر و همگام با تدریسآزمون تراکمی:

اتخاذ تصمیم برای ارتقاء فراگیراندر پایان نیمسال تحصیلی، در پایان مقاطع تحصیلی

انواع آزمون های عملکردی

آزمون کتبی عملکردی: سنجش اطالعات مقدماتی فرد درباره کاری که انجام

خواهد داد سنجش مهارت تشخیص و تجویز در رابطه با بیماران

فرضیآزمون شناسایی:

سنجش توانایی فراگیر در تشخیص ویژگی ها، محاسن، معایب و موارد استفاده امور مختلف

شناسایی نمونه های مختلف جانوران در اتاق آزمایششناسایی نمونه های مختلف بیماری های پوستی در

بیماران

انواع آزمون های عملکردی )ادامه(

آزمون شبیه سازی: ارزشیابی از توانایی ها و مهارت ها در انجام

کارهای مختلف سنجش عملکرد در انجام آزمایش های شیمی

در آزمایشگاهنمونه کار:

انجام اعمال معرف عملکرد واقعیآموزش دانشجویی

اقدام پژوهی

شناخت مشکالت آموزشی و پی بردن به راههای کاهش این مشکالت به صورت انفرادی و

گروهیارایه بازخورد الزم برای بهبود امور پژوهشگر براساس نتایج حاصل می تواند تعدیل

یا تغییر الزم را بالفاصله به عمل آوردمعموال خود معلم پژوهشگر است هدف رسیدن به شناخت علمی درباره مساله یا

مشکل است نه تعمیم پذیریمبتنی بر استدالل عملی است بررسی مشکالت فرایند تدریس در طول یک

دوره معین

تحقیق قوم نگاری

توصیف رویدادها و فرایندها در شرایط طبیعیشناخت عمیق بافت پدیده یا سیستم مورد نظرمشاهده در شرایط طبیعی توصیف رفتار و تفسیر رفتار از دیدگاه افراد مورد

مطالعه مشاهده گر بر کل بافت مورد مطالعه تاکید دارد

)کل گرا(بررسی فرایند یاددهی- یادگیری در پایه اول ابتداییبررسی فرایند تصمیم گیری در دانشگاهبررسی تعامل میان اعضای هیات علمی یک دانشکده

انواع پژوهش در آموزش

Survey and Scoping Questions

سؤاالت نيازهاي يادگيري دانشجویان كدام اند؟ دانش، مهارت ها و نگرش هاي موردنياز دانشجویان

كدام اند؟ پيامدهاي يادگيري روا و مناسب برای دانشجویان

كدام اند؟

شواهد پژوهش های پیمایشیتكنينك هاي مشاوره ايروش های ایجاد اتفاق نظر

Goal Attainment (Effectiveness) Questions

سؤاالتآيا نيازهاي دانشجویان محقق شده است؟ آيا دانش، مهارت ها و نگرش هاي موردنياز

دانشجویان به طور مؤثر و كارا به او آموخته شده است؟

آيا پيامدهاي يادگيري مناسب تحقق يافته است؟شواهد

تحقیقات پیمایشیپژوهش های قبل و بعد كنترل شدهتحليل داده هاي آزمون ها و شايستگيتحليل عمل/ مشاهده اي

Comparative Effectiveness Questions

سؤاالتکدام روش آموزش در تحقق اهداف مؤثرتراست؟ آیا روش آموزشX در مقایسه با روش آموزش Y

در تحقق اهداف از پیش تعریف شده مؤثرتر است؟شواهد

مطالعات كنترل شده يا مطالعات شبه تجربيكوشش هاي كنترل شده تصادفيمطالعات مقايسه اي جورشدهمطالعات مداخله اي سري هاي زمانيطرح هاي ناپیوسته رگرسيوني

Constitutive Evidence

سؤاالت چگونه روش آموزشxاثر مي کند/ نمي کند؟ چرا روش آموزشxاثر مي کند/ نمي کند؟ تحت چه شرايطي روش آموزشxاثر مي کند؟

شواهدمصاحبه ها)گروه هاي متمركز )تمرکز)مطالعات پیمایشی )به صورت میزگردمطالعات قوم نگاری)مطالعات مشاهده اي )جامعه شناختيارزشيابي تئوري برنامه

Perceptual Questions

سؤاالت ادراک دانشجویان/ اساتید در رابطه با روش آموزشX یا Y

چگونه است؟ چگونه دانشجویان/ اساتید برای روش آموزشX یا Y ارزش

قائل هستند؟

شواهدمصاحبه هاگروه های تمرکزتحقیق قوم نگاری)مطالعات مشاهده ای )جامعه شناختیپیمایش اجتماعی

Communication Questions

سؤاالت چگونه اساتید می توانند به طور مؤثر با دانشجویان

ارتباط برقرار نمایند؟ چگونه اساتید می توانند به طور مؤثر با یکدیگر و

سایر ذینفعان در نظام سالمت ارتباط برقرار نمایند؟

شواهدتحلیل مکالماتجامعه شناسی زبانقوم نگاری

Economic Appraisal

سؤاالتهزینه- اثربخش ترین روش آموزش کدام است؟ آیا روش دانشجو محور هزینه- اثربخش تر است یا

روش استاد محور؟

شواهدتحلیل هزینهتحلیل هزینه- فایدهتحلیل هزینه- اثربخشیتحلیل هزینه- مطلوبیت

Ethical Questions

سؤاالت آیا برای اساتید/ دانشجویان انجامX یا Y درست

است یا اشتباه است؟ آیا حق داریم برای مطالعه یک موضوع اجازه یک

فعل خاص را بدهیم؟

شواهد تحلیل اخالقی)مشاوره عمومی )با مردمتحلیل نیازهای اخالقی

Research Synthesis

سؤاالت درباره روشX یا Y از گذشته تاکنون چه می

دانیم؟ آیا می توانیم راجع به یک روش آموزشی به یک

پیام نهایی یا توصیه نهایی برسیم؟

شواهدبررسی های نظام مند

فراتحلیلفراقوم نگاری

Educational Policy Analysis

سؤاالت آیا سیاست آموزشیX بر سیاست آموزشی Y

ارجحیت دارد؟شواهد

تحلیل مسالهتحلیل موقعیتتحلیل جو سیاسیمطالعات امکان پذیریتحلیل هزینه گزینه های سیاست گذاریتحلیل مناسبت گزینه ها

اولویت انواع سؤاالت/ پژوهش

اولویت باالResearch SynthesisEducational Policy AnalysisSurvey and Scoping Questions Goal Attainment Questions

اولویت متوسطComparative Effectiveness Questions Communication Questions Economic Appraisal Ethical Questions Constitutive Evidence

اولویت کمPerceptual Questions