Έθιμα του Πάσχα στην Κύπρο

Κάθε τόπος και χώρα, έχει τους δικούς της τρόπος να εκφράζει

την πίστη και τον πολιτισμό της. Έχει δηλαδή τα δικά της έθιμα.

Έτσι και στην Κύπρο, της μέρες πριν και μετά το Πάσχα οι

άνθρωποι έχουν κάποια έθιμα, τα οποία σχετίζονται με τη

μεγάλη αυτή γιορτή του Χριστιανισμού.

Το Σάββατο του Λαζάρου

Το Σάββατο του Λαζάρου, ομάδες παιδιών γυρίζουν τα σπίτια του χωριού

τραγουδώντας το λαϊκό τραγούδι του Λαζάρου. Κρατούν στα χέρια τους βάγια

(κλαδιά φοινικιάς) και βάζουν στα κλαδιά τους λουλούδια. Επίσης κρατούν κι

ένα καλαθάκι για να βάλουν τ’ αυγά, το τυρί, και το χαλλούμι που τους δίνουν

οι οικοκυρές. Σε μερικά χωριά οι νοικοκυρές ζητούν από τα παιδιά να πουν

το τραγούδι του Λαζάρου γονατιστά για να κλωσσήσουν οι όρνιθες τους αυγά.

Κάποτε, εκτός από το συνηθισμένο τραγούδι του Λαζάρου, τα παιδιά λένε και

τούτο το τραγουδάκι.

Ο Λάζαρος ο δίμητος

ο κοτσιηνοπεθύμητος

ακούσαν τον οι όρνιθες

τζι εκάτσαν να γεννήσουν,

αυκά να κοτσιηνίσουν

το Πάσκαν να φατσιήσουν.

Σε πολλά μέρη μαζί τους παίρνουν κι ένα παιδί λιγνό κι αδύνατο για να

παριστάνει το Λάζαρο. Το στολίζουνε με κίτρινες μαργαρίτες ή λαζάρους.

Στην είσοδο του σπιτιού που επισκέπτονται τα παιδιά τραγουδούν το

τραγούδι του Λαζάρου. Και όταν φτάσουν στο σημείο που ο Χριστός λέει

“Λάζαρε δεύρο έξελθε…” το παιδί πετάγεται πάνω.

Κυριακή των Βαΐων

Η επόμενη μέρα είναι η Κυριακή των Βαΐων ή της

Ελιάς όπως τη λένε στην Κύπρο. Οι χριστιανοί παίρνουν

στις εκκλησίες κλαδιά ελιάς. Τ’ αφήνουν εκεί ως τη γιορτή

της Ανάληψης για ν’ αγιαστούν. Τότε τα παίρνουν στο σπίτι,

κόβουν τα φύλλα, τα φυλάνε σ’ ένα σακούλι και καπνίζουν

μ’ αυτά όλο το χρόνο.

Την Κυριακή των Βαΐων πολλοί άνθρωποι φτιάχνουν ένα σταυρό με δυο

φύλλα ελιάς ή ένα κλαδί φοινικιάς. Το σταυρό αυτό το βάζουν στο πέτο τους ή

στην εξώπορτα του σπιτιού τους. Η ελιά και η φοινικιά θυμίζουν τη

θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όπου οι άνθρωποι τον

υποδέχτηκαν κρατώντας κλαδιά ελιάς και φοινικιάς.

Την ημέρα αυτή πολλές οικογένειες συνηθίζουν να τρώνε ψάρια.

Η εβδομάδα αυτή που αρχίζει είναι γεμάτη πένθος. Σταματούν οι

διασκεδάσεις και τα γλέντια. Από την Κυριακή το βράδυ, αρχίζουν τα Πάθη

του Χριστού. Οι χριστιανοί πηγαίνουν όλοι στην εκκλησία και παρακολουθούν

τα Πάθη του Χριστού. Οι εικόνες στους ναούς καλύπτονται με μαύρο ύφασμα.

Η Μεγάλη Πέμπτη

Σε πολλά μέρη αυτή τη μέρα ζυμώνουν

τα λαμπριάτικα κουλούρια, τα δάχτυλα, τις

γλυσταρκές και τις

αυκοτές. Βάφουν τ’ αυγά

με μπογιές ή με τις

κίτρινες μαργαρίτες ή με

ρίζες ενός φυτού που

λέγεται ριζάρι. Τη μέρα

αυτή τη λέμε Κόκκινη

Πέμπτη ή Κοκκινοπέμπτη.

Το βράδυ της Μ. Πέμπτης οι πιστοί πηγαίνουν

στην εκκλησία για να ακούσουν τα Δώδεκα Ευαγγέλια

και να παρακολουθήσουν την τελετή της Σταύρωσης.

Η Μεγάλη Παρασκευή

Είναι η πιο πένθιμη μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Σταματούν οι

δουλειές. Σε μερικά μέρη πίνουν ξύδι ή τρώνε φαγητά με ξύδι, όπως φακές,

κουκιά κλπ, για να θυμηθούν το μαρτύριο του Χριστού, που όταν ζήτησε νερό,

τον πότισαν ξύδι. Άλλες οικογένειες

δε μαγειρεύουν καθόλου γιατί είναι

μέρα μεγάλης νηστείας.

Από το πρωί ομάδες παιδιών

γυρίζουν με καλάθια και μαζεύουν

από τα σπίτια και τους κήπους

λουλούδια για να στολιστεί ο

Επιτάφιος. Τα κορίτσια αναλαμβάνουν

και το στολίζουν με τέχνη και γούστο.

Η εκκλησία μοσχομυρίζει από τα

τριαντάφυλλα και τους λεμονανθούς. Οι κρίνοι δίνουν μεγαλοπρέπεια. Σε

χωριά ή πόλεις που λειτουργούν περισσότερες από μια εκκλησίες, τα κορίτσια

συναγωνίζονται ποια θα στολίσουν τον καλύτερο Επιτάφιο.

Το βράδυ ψάλλονται τα Εγκώμια ή ο Επιτάφιος θρήνος από κορίτσια

που παριστάνουν τις Μυροφόρες και ραντίζουν το Νεκρό Ιησού με πέταλα

λουλουδιών.

Έρχεται η ώρα της περιφοράς του

Επιταφίου. Μπροστά πηγαίνει ο Σταυρός

και τα Εξαπτέρυγα. Ακολουθούν ο

Επιτάφιος, οι ιερείς και πίσω ο κόσμος.

Τον περιφέρουν γύρω από την αυλή της

εκκλησίας. Ο κόσμος σταυροκοπιέται και

περνά από κάτω για ν’ αγιαστεί. Όταν τον

φέρουν μέσα στην εκκλησία, ο κόσμος

προσκυνά και ο παπάς δίνει λουλούδια που

είναι αγιασμένα. Τα φυλάγουν και μ’ αυτά

καπνίζουν. Τα παλικάρια που σήκωσαν τον Επιτάφιο παίρνουν τ’ αγιασμένα

κεριά που έφεγγαν στις τέσσερις γωνιές του και τα φυλάγουν. Τ’ ανάβουν

όταν βρίσκονται σε δύσκολη θέση αυτοί ή οι οικογένειες τους.

Σε μερικές πόλεις γυρίζουν τον Επιτάφιο με τη συνοδεία μπάντας που

παίζει πένθιμα εμβατήρια.

Το Μεγάλο Σάββατο

Το πάτωμα της εκκλησίας είναι στρωμένο με μυρτιές και δάφνες. Όταν

πει ο ιερέας “Ανάστα ο Θεός…” οι χριστιανοί αρχίζουν να κτυπούν τους

σκάμνους για να δείξουν τη χαρά τους που αναστήθηκε ο Χριστός. Ο ιερέας

σκορπίζει φύλλα δάφνης που συμβολίζουν τη νίκη του Χριστού ενάντια στο

θάνατο. Ο κόσμος τα μαζεύει, τα παίρνει στο σπίτι του και μ’ αυτά καπνίζει

στις δύσκολες ώρες για να φύγει το κακό, γιατί είναι αγιασμένα.

Το μαύρο ύφασμα που σκεπάζει τις άγιες εικόνες πέφτει κι αυτό. Οι

καμπάνες κτυπούν χαρούμενα κι ο κόσμος χαίρεται. Αυτή η λειτουργία

λέγεται «Πρώτη Ανάσταση.

Μετά τη λειτουργία τα παιδιά μαζεύουν ξύλα, κλαδιά και κορμούς

δέντρων για την καθιερωμένη λαμπρατζιά, η οποία ανάβεται τη νύχτα της

ίδιας μέρας για να καεί το ομοίωμα του προδότη Ιούδα.

Οι νοικοκυρές ζυμώνουν τις μοσχομυριστές φλαούνες κι ετοιμάζουν τα

φαγητά τους.

Το βράδυ οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία, με τις λαμπάδες τους, για

να ακούσουν το άγγελμα της Ανάστασης του Κυρίου, το «Χριστός Ανέστη».

Στη συνέχεια επιστρέφουν στο σπίτι, όπου δοκιμάζουν την τύχη τους στο

‘τσούγκρισμα’ αυγών και κατόπι τρώνε την παραδοσιακή σούπα.

Κυριακή του Πάσχα

Την Κυριακή του Πάσχα ψήνουμε το αρνί στη σούβλα, τρώμε, χορεύουμε

και διασκεδάζουμε. Το απόγευμα διοργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις στην

πλατεία του χωριού, που περιλαμβάνουν παραδοσιακά παιγνίδια όπως:

λουτρά, σχοινί, καμήλα, ζίζιρος, τριάππηδκια, ποταμό, τρέξιμο κλπ. Οι

εκδηλώσεις αυτές συνεχίζονται και την Δευτέρα του Πάσχα. Παλαιότερα οι

εκδηλώσεις γίνονταν στον περίβολο της εκκλησίας.

Αλήθεια παιδιά πόση χαρά μας προσφέρουν τα πασχαλινά μας έθιμα!

Αναστάσιμη Προσευχή

Χριστός Ανέστη εκ νεκρών,

Θανάτω θάνατον πατήσας

και τοις εν τοις μνήμασι,

ζωήν χαρισάμενος.

Αναστάς ο Ιησούς από του τάφου καθώς προείπεν,

Έδωκεν ημίν την αιώνιον ζωή και το μέγα έλεος.

Χριστός Ανέστη εκ νεκρών,

Θανάτω θάνατον πατήσας

και τοις εν τοις μνήμασι,

ζωήν χαρισάμενος.

* Την Αναστάσιμη προσευχή την λέμε από την μέρα της Ανάστασης του Χριστού, για

σαράντα μέρες, μέχρι την Ανάληψη του Χριστού.

Τ Σ Ο Υ Γ Κ Ρ Ι Σ Μ Α

Σ Λ Ο Ι Λ Κ Μ Ν Ξ Ο Υ

Δ Α Φ Ν Η Σ Ν Κ Λ Γ Κ

Σ Μ Μ Ν Ε Δ Ρ Τ Ι Ο Ο

Β Π Α Σ Κ Α Ν Ν Α Μ Τ

Ο Ρ Φ Α Ν Λ Ν Δ Ε Μ Ε

Κ Α Ο Φ Λ Α Ο Υ Ν Ε Σ

Κ Τ Ι Λ Ο Μ Β Ω Ψ Π Χ

Λ Ζ Ν Κ Υ Π Φ Η Α Ι Ζ

Λ Ι Ι Η Λ Α Σ Ο Ρ Τ Υ

Ξ Α Κ Ι Ο Δ Φ Λ Π Α Η

Υ Σ Ι Ο Υ Ε Β Η Σ Φ Ι

Γ Σ Α Υ Δ Σ Ξ Γ Ψ Ι Γ

Ρ Χ Σ Τ Ι Ω Κ Χ Ω Ο Φ

Ξ Ε Λ Ι Α Σ Λ Ζ Β Σ Ω

Το ΚΡΥΠΤΟΛΕΞΟ

με τα Πασχαλινά έθιμα

Ο Κοκκινολαίμης και η Παπαρούνα

Την ημέρα που σταυρώθηκε ο Χριστός, στον ουρανό πετούσε ένα μικρό

πουλάκι. Είχε άσπρο λαιμό, έξυπνα μάτια και καφετί χρώμα στα φτερά του. το

πουλάκι έκανε γύρους πετώντας πάνω από το Σταυρό του μαρτυρίου και

χάζευε το πλήθος που είχε μαζευτεί για να δει τον Ιησού Χριστό.

Αισθάνθηκε λύπη για τον πόνο που αντίκρισε. Είδε το Άγιο κεφάλι του

Χριστού που αιμορραγούσε από το αγκάθινο στεφάνι και ένα δάκρυ κύλησε

από τα μικρά έξυπνα μάτια του.

«Γιατί υπάρχει πόνος στη ζωή; Δεν θα ‘ταν όλα καλύτερα, αν οι

άνθρωποι μπορούσαν να αντέξουν την Αγάπη και την Καλοσύνη;» μονολόγησε

το πουλάκι βγάζοντας έναν μικρό αναστεναγμό. Ένα άχ ακούστηκε τότε από

το μικρό του ράμφος.

«Έι... σε ακούω», φώναξε μια φωνή. Το πουλάκι κοίταξε στη βάση του

Σταυρού και είδε ένα μικρό άσπρο λουλουδάκι. Αν και ήταν μικρό, το λουλούδι

ήταν πολύ όμορφο και μόλις είχε ανθίσει. «Κι εγώ λυπάμαι για το μαρτύριο

του Κυρίου. Με θλίβει να βλέπω τον πόνο του Θεανθρώπου. Σε

καταλαβαίνω, πουλάκι».

Τότε το πουλί αισθάνθηκε κάπως καλύτερα, γιατί το λουλούδι είχε και

αυτό συμπονέσει το Χριστό κι έβλεπε το άδικο που συνέβαινε.

«Θέλω να απαλύνω τον πόνο του Χριστού. Ξέρεις τι θα κάνω; Θα

τραβήξω ένα αγκάθι!» αποκρίθηκε το πουλάκι.

«Ναι, ναι!» απάντησε το μικρό άσπρο λουλούδι. «Θα τον ανακουφίσεις

λίγο», αποκρίθηκε.

Μονομιάς, το πουλάκι πέταξε κοντά στον Κύριο και τράβηξε με το

μικρό του ράμφος ένα αγκάθι. Σταλαγματιές από το αίμα του κύλησαν στο

λαιμό του πουλιού και άλλες έπεσαν στα πέταλα του λουλουδιού. Μεμιάς, το

μικρό λουλούδι άνοιξε διάπλατα τα πέταλά του, για να δεχτεί πρόθυμα τις

σταλαγματιές από το αίμα του Χριστού. Τότε συνέβη κάτι μοναδικό: το

πουλάκι απόκτησε κόκκινο λαιμό και το λουλούδι απέκτησε κόκκινα πέταλα!

«Τι όμορφο που είσαι!» είπε το πουλί στο λουλούδι.

«Κι εσύ, τι ωραίο κόκκινο λαιμό που έχεις!» απάντησε το μικρό

λουλούδι στο πουλί.

Πασχαλινό Παραδοσιακό Παραμύθι

Από τότε, το αίμα του Θεανθρώπου χάρισε στο μικρό πουλί έναν

πανέμορφο κόκκινο λαιμό και γι’ αυτό ονομάστηκε Κοκκινολαίμης. Και το μικρό

άσπρο λουλούδι μεταμορφώθηκε σε κόκκινη Παπαρούνα.

Προσπάθησε να εικονογραφήσεις το πιο πάνω παραδοσιακό παραμύθι.

Βάλε όλο σου το μεράκι!

ΤΑ ΛΑΓΟΥΔΑΚΙΑ

ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΒΓΑ

Τα παλιά χρόνια οι λαγουδοοικογένειες

έβαφαν τα πασχαλινά αβγά και τα χάριζαν

στα φτωχά και ορφανά παιδάκια. Η

λαγουδοοικογένεια του Καφετούλη άρχισε

μία εβδομάδα πριν το Πάσχα να ετοιμάζει τα

καλαθάκια με τα πασχαλινά αβγά.

Ανακάτευαν το χρώμα μέσα στους κουβάδες

και μετά ζωγράφιζαν τ’ αβγά. Οι αποθήκες άρχιζαν σιγά σιγά ν’

αδειάζουν και τ’ αβγά να λιγοστεύουν. Αντίθετα τα καλαθάκια των

παιδιών γέμιζαν με χρωματιστά αβγουλάκια και τα μικρά

λαγουδάκια έβαζαν όλη τους την τέχνη για να προσφέρουν στα

μικρά παιδιά χαρά τις ημέρες του Πάσχα. Έφτασε το Μεγάλο

Σάββατο και τα λαγουδάκια βγήκαν αργά το βράδυ να μοιράσουν

τα αβγά στα σπίτια. Το μικρό λαγουδάκι της οικογένειας, ο

Καφετούλης, που πήγαινε κι αυτός πρώτη φορά στο μοίρασμα των

αβγών, πηδούσε ψηλά και έσπασε τ’ αβγά που είχε στο καλάθι

του. Τον έπιασαν τα κλάματα και λυπήθηκε πολύ γιατί σκέφτηκε

πως κάποιο φτωχό παιδάκι θα έμενε χωρίς καλαθάκι και χωρίς

χρωματιστά αβγά τις Άγιες μέρες του Πάσχα. Όμως ο καλός του

πατερούλης, ο ευγενικός κύριος κούνελος του ετοίμασε ένα άλλο

καλάθι και τον έβγαλε από τη δύσκολη θέση. Έτσι ο Καφετούλης

χάρισε το καλάθι του σ’ ένα ορφανό παιδάκι και ήταν

ευτυχισμένος. Το πρωί της Κυριακής του Πάσχα τα παιδιά

ξύπνησαν και ένιωσαν μεγάλη χαρά όταν βρήκαν έξω από την

πόρτα τους τα πασχαλινά αβγά. Πέρασαν ένα υπέροχο Πάσχα,

ευτυχισμένα και χαρούμενα.

Πασχαλινή Ιστοριούλα

Ώρα για δουλειά!!!

1. Βρες και γράψε την λεξούλα που λείπει από τις

προτασούλες της ιστορίας μας!

1)Τα παλιά χρόνια οι………………………. έβαφαν τα πασχαλινά αβγά

και τα χάριζαν στα φτωχά και ορφανά παιδάκια.

2) Ανακάτευαν το χρώμα μέσα στους ……………….. και μετά

ζωγράφιζαν τ’ αβγά.

3) Έφτασε το Μεγάλο ………………….. και τα λαγουδάκια βγήκαν αργά

το βράδυ να μοιράσουν τα αβγά στα σπίτια.

4) Τον έπιασαν τα κλάματα και λυπήθηκε πολύ γιατί σκέφτηκε

πως κάποιο ……………… ……………… θα έμενε χωρίς καλαθάκι και

χωρίς χρωματιστά αβγά τις Άγιες μέρες του Πάσχα.

2. Μπορείς να βρεις τις λεξούλες που είναι κύρια ουσιαστικά

(ονόματα) και να τις γράψεις εδώ;

3. Στην ιστορία μας υπάρχουν μερικά ζευγαράκια λέξεων που

έχουν γραμμούλα για να ξεχωρίζουν. Βάλε στο σωστό

συννεφάκι την λέξη που είναι ουσιαστικό και στο άλλο αυτήν

που είναι επίθετο:

Επίθετα Ουσιαστικά

Ώρα για λίγη

διασκέδαση!!!

Μπορείς να διακοσμήσεις το δικό σου πασχαλινό αυγό!

Συνταγή για πασχαλινά τσουρέκια

Να είστε προσεχτικοί και υπάκουοι...

να βάλετε σωστά τα υλικά και τις

αναλογίες... για να σας πετύχουν τα

τσουρεκάκια! Καλή επιτυχία!

ΥΛΙΚΑ:

2 ½ ποτήρια αλεύρι κόκκινο

1 ½ ποτήρια αλεύρι πράσινο (χωριάτικο)

1 φακελάκι μαγιά

2 κουταλάκια ζάχαρη

2 κουταλάκια B.P

½ κουταλάκι αλάτι

½ ποτήρι λάδι

1 ποτήρι χλιαρό γάλα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ:

Βάζουμε όλα τα στερεά υλικά σε μια λεκάνη και τα ανακατεύουμε.

Προσθέτουμε το λάδι και το γάλα και τα ζυμώνουμε πολύ καλά.

Αφήνουμε τη ζύμη 30 – 45 λεπτά για να φουσκώσει.

Ανοίγουμε μικρές πιτούλες και τις γεμίζουμε με σοκολάτα.

Ψήνουμε τα τσουρεκάκια για 20- 25 λεπτά στους 180 °C.

ΚΑΛΗ ΟΡΕΞΗ!!!