Post on 26-Oct-2020
HIN
DI
(Sub
ject
cod
e N
o. P
150)
Index Number: ....................................................................................................................
INSTRUCTIONS TO CANDIDATES
1. Check that this assessment booklet contains 9 questions printed on 16 pages.
2. Write your Index Number on the assessment booklet in the space provided above.
3. You should not use red, green or black ink in answering questions.
4. Write all your answers clearly in the assessment booklet.
5. Attempt all questions.
© Mauritius Examinations Syndicate
QuestionMarking Revision Control
Marks Sig Marks Sig Marks Sig1A1B2A2B3
4A4B5A5B6
7A7B89
Total
Sig (HoG)
mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiuexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexamin mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiu
mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritius
Let the mind manage the bodyQue l’esprit gère le corps
MES
Mens Gerat Corpus
MAURITIUS EXAMINATIONS SYNDICATE
Primary School Achievement Certificate AssessmentOctober 2017
Time: 1 hour 45 minutes
2 Please turn over this page
Marks
3 Please turn over this page
Marks
Question 1 A (5 marks)
िचत्र को पहचानकर उिचत श द िलिखए : -
जतूा
4 Please turn over this page
Marks
Question 1 B (5 marks)
िचत्र को पहचानकर उिचत वाक्य से िमलाइए : - एक उदाहरण िदया गया है ।
सु दर पक्षी आकाश म उड़ता है ।
लड़का पानी पीता ह ै।
पे्रमा समदु्र म तैरती ह ै।
गािड़य की दघुर्टना हुई ।
मेरे िपताजी फूल को सींचते ह ।
रीना पु तक पढ़ती ह ै।
5 Please turn over this page
Marks
Question 2 A (10 marks)
सही उ रवाले अक्षर को घेिरए :-
१. मेज़ पर अनेक _____________ रखी गई ह । क. पु तक ख. पु तक
ग. पु तक घ. पिु तका
२. दीदी ने पछूा, “ तु ह _____________ चािहए ? ”
क. क्य िक ख. क्य
ग. क्या घ. िकस
३. ब च ने बहुत िततिलयाँ _____________ । क. पकड़े ख. पकड़ा
ग. पकड़ी घ. पकड़ीं
४. माँ ने बताया _____________ जसू तैयार ह ै। क. िक ख. जबिक
ग. िजसे घ. की
५. नानी बाज़ार म आम _____________ ।
क. बेचता ह ै ख. बेचती ह ै
ग. बेचते ह घ. बेचते हो
6 Please turn over this page
Marks
६. सड़क _____________ बहुत गािड़याँ ह । क. से ख. को
ग. पर घ. का
७. िपताजी, कृपया मेरा काम _____________ । क. दखेता ख. दिेखए
ग. दखे े घ. दखेा
८. _____________ गाँव म जलाशय ह ै। क. हम ख. हमारे
ग. हम घ. हमारा
९. रोिहत का घर _____________ ह ै। क. बड़े ख. बड़ी
ग. बड़ घ. बड़ा
१०. _____________ समाचार-पत्र पढ़ता हू ँ। क. वे ख. तमु
ग. म घ. वह
7 Please turn over this page
Marks
Question 2 B (5 marks)
सही उ रवाले अक्षर को घेिरए : -
१. _____________ फल बेचता ह ै।
क. फलवाला ख. अ यापक
ग. डािकया घ. माली
२. पीली पतंग हवा म _____________ ह ै। क. दौड़ती ख. उड़ती
ग. बैठती घ. तैरती
३. शामारेल की िमट्टी _____________ ह ै। क. दोरंगी ख. स रंगी
ग. चौरंगी घ. ितरंगी
४. यह कमरा मैला ह,ै इसे _____________ करना चािहए । क. छोटा ख. चौड़ा
ग. साफ़ घ. नया
५. माँ थक गई ह,ै वह _____________ करना चाहती ह ै। क. काम ख. आराम
ग. मेहनत घ. सेवा
8 Please turn over this page
Marks
Question 3 (10 marks)
पत्र को यान से पढ़कर प्र के उ र िलिखए :-
१. दीिपका कौन-सा दशे गई थी ? .......................................................................................................................................... २. हवाई जहाज़ म दीिपका को सबसे अिधक क्या पस द आया ? ..........................................................................................................................................
आदरणीय माताजी और िपताजी,
म आशा करती हू ँ िक आप ठीक ह । म अ छी तरह से भारत पहुचँ गई हू ँ । मेरी यात्रा अ छी रही । हवाई जहाज़ के कमर्चािरय ने मेरी अ छी दखेभाल की । हवाई जहाज़ म मने कई िफ़ म दखेीं जो मझुे सबसे अिधक पस द आई ं। राम ूचाचा और शोभा चाची हवाई अड्डे पर मझुे लेने आए थे । उनका मकान बहुत सु दर ह ै । उनके ब चे, तीना और रिव मझुे दखेकर बहुत खशु हुए । उनकी िब ली का नाम “ मीन ू” ह ैिजसके साथ खलेने म मझुे आनंद आया । कल म “ िनकेतन प्राथिमक कूल ” दखेने जाऊँगी जहाँ शोभा चाची िहदंी की अ यािपका ह ै। चाची कहती ह ैिक वह एक बड़ा कूल ह,ै जहाँ 500 छात्र पढ़ते ह । वहाँ एक बड़ा मैदान भी ह ैजहाँ ब चे फ़ुटबॉल और वॉलीबॉल खलेते ह । मझुे आशा ह ैिक घर वापस आने से पहले म ताजमहल दखे पाऊँ । शोभा चाची ने बताया िक वह अगले रिववार को मझुे वहाँ ले जाएगी ।
आपकी, दीिपका ।
9 Please turn over this page
Marks
३. हवाई अड्डे पर दीिपका को कौन-कौन लेने आए थे ? (i) .....................................................................................................................................
(ii) .....................................................................................................................................
४. राम ूचाचा और शोभा चाची का मकान कैसा ह ै? ..........................................................................................................................................
५. उनकी िब ली का नाम क्या ह ै? .......................................................................................................................................... ६. शोभा चाची क्या काम करती ह ै? ..........................................................................................................................................
७. “ िनकेतन प्राथिमक कूल ” म िकतने छात्र पढ़ते ह ? .......................................................................................................................................... ८. “ िनकेतन प्राथिमक कूल ” के छात्र क्या खेलते ह ? एक खले का नाम िलिखए । .......................................................................................................................................... ९. घर वापस आने से पहले दीिपका क्या दखेना चाहती ह ै? ..........................................................................................................................................
10 Please turn over this page
Marks
Question 4
इस पाठ को यान से पिढ़ए और प्र के उ र िलिखए :-
“ मीरा उठो, साढ़े छ: बज चकेु ह, ” मीरा की माँ ने कहा । “ म थोड़ा और सोना चाहती हू,ँ ”
मीरा बोली, पर वह उठ गई क्य िक वह दरे से कूल नहीं जाना चाहती थी । वह ज दी से तैयार
हो गई क्य िक िपछली रात को ही उसने अपनी सभी पु तक अपने ब ते म रख दी थीं ।
जब वह रसोईघर म गई तब उसकी माँ ने उसका ना ता और खाना रखने की टोकड़ी तैयार कर
दी थी । मीरा ने रोटी और केला खाया । उसने एक याला गरम दधू भी पीया । ना ता िदन का
सबसे आव यक खाना होता ह ै। अगर वह ठीक से खाना खाती ह ैतो वह कूल म अ छी तरह
से पढ़ सकती ह ै।
“ यश कहाँ ह ै? ” मीरा ने माँ से पछूा । यश मीरा का भाई था । वे दोन एक साथ कूल जाते
थे । मीरा छठी कक्षा म पढ़ती थी और यश चौथी कक्षा म था । यश को हमेशा की तरह दरे हो
गई थी । प्रितिदन माँ को उसे बार-बार जगाना पड़ता था । ठीक उसी समय यश रसोईघर म घसु
आया । उसके कंधे पर ब ता था और उसके हाथ म उसका कलमदान और तीन पु तक थीं ।
उसने ज दी से सारी चीज़ ब ते म डालीं और खाना शु िकया । उसे दरे हो गई थी इसीिलए
वह परूा ना ता कर न सका । दोन ब चे बस- टॉप की ओर चलने लगे । अचानक यश क
गया और उसने अपने पाँव की ओर दखेा । उसने अभी तक कूल के जतेू नहीं पहने थे । जतेू
पहनने के िलए यश घर की ओर दौड़ा । मीरा ने कूल बस को आते दखेा । अगर यश को दरे हो
जाती ह ैतो बस चालक उसकी प्रतीक्षा नहीं करेगा । य ही बस की, प्रतीक्षा करने वाले सभी
ब चे एक-एक करके बस म चढ़ने लगे । मीरा बहुत धीरे-धीरे चलने लगी तािक उसका भाई
समय पर आ सके । सौभाग्य से यश समय पर बस म चढ़ गया । मीरा ने दखुी होकर अपना िसर
िहलाया । यह तो यश के साथ प्रितिदन की वही कहानी ह ै।
11 Please turn over this page
Marks
Question 4 A (5 marks)
सही उ रवाले अक्षर को घेिरए :-
१. मीरा उठना नहीं चाहती थी क्य िक ...................... । क. वह उदास थी ख. उसे कूल के िलए दरे हो रही थी
ग. वह थोड़ा और सोना चाहती थी घ. उसे भखू लगी थी
२. मीरा की माँ ने उसका ना ता तैयार िकया ...................... ।
क. जब मीरा कूल से वापस आई ख. जब मीरा तैयार हो रही थी
ग. जब मीरा रसोईघर म आई घ. जब मीरा कूल चली गई थी
३. ना ते म मीरा ने ...................... ।
क. चाय, रोटी और फल खाया ख. दधू, रोटी और फल खाया
ग. चाय, िमठाई और फल खाया घ. दधू, िमठाई और रोटी खाई
४. उस िदन सवेरे, “ यश को हमेशा की तरह दरे हो गई थी ” – इसका अथर् ह ै................... ।
क. उसे कभी दरे नहीं होती थी ख. उसे कभी-कभी दरे होती थी
ग. उसे हमेशा दरे होती थी घ. उसे िबरले ही दरे होती थी ५. कैसे पता चलता ह ैिक मीरा अपने भाई का यान रखती थी ? क्य िक ...................... ।
क. बस पकड़ने म उसकी सहायता की ख. उसके साथ कूल गई
ग. उसके ब ते म पु तक रखीं घ. उसके साथ ना ता िकया
12 Please turn over this page
Marks
Question 4 B (10 marks)
यान से पढ़कर प्र के उ र िलिखए :-
१. मीरा क्य सोचती ह ैिक ना ता आव यक ह ै? ............................................................................................................................................................................................................................................................................ [1]
२. िकस बात से जानते ह िक यश मीरा से छोटा था ? ............................................................................................................................................................................................................................................................................ [2]
३. कैसे पता चलता ह ैिक यश ने कूल का अपना ब ता तैयार नहीं िकया था ? .............................................................................................................................................................................................................................................................................. [1]
४. यश की बस क्य छूट सकती थी ? ............................................................................................................................................................................................................................................................................ [2]
५. िकस बात से पता चलता ह ैिक बस चालक समय पर बहुत यान दतेा ह ै? ................................................................................................................................................................................................................................................................... [1]
६. मीरा और यश म से कौन पिर मी ह ै? आप क्य ऐसा कहते ह ? .................................................................................................................................................................................................................................................................. [2]
७. कहानी के अ त म मीरा ने अपना िसर क्य िहलाया ? .................................................................................................................................................................................................................................................................. [1]
13 Please turn over this page
Marks
Question 5 A (4 marks)
श द को उिचत क्रम म रखकर वाक्य िलिखए :-
(क) ह ै- खरीदता - रमेश - गद - दकुान से ।
..........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
(ख) ह ै- खा रही - गाय - घास ।
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Question 5 B (6 marks)
वाक्य को पूरा कीिजए :- (क) जब नाना बाज़ार जाता ह ैतब .....................................................................................
...................................................................................................................................... ।
(ख) आज िवमल खते नहीं गया क्य िक .............................................................................
...................................................................................................................................... ।
(ग) राज ूके पैसे खो गए इसिलए ........................................................................................
...................................................................................................................................... ।
14 Please turn over this page
Marks
Question 6 (10 marks)
नीचे िदए गए श द म से उिचत श द चुनकर खाली जगह म िलिखए :-
िव ास करने घर सहायता बहुत
ली िप्रय खुश म रोने
जब माला की माँ खाना पकाती थी तब माला उसे दखेना पस द करती थी । पर जब माँ आल ू
तलती थी तब माला उसे यान से दखेती थी क्य िक तला हुआ आल ू उसका
........................... खाना था । जब माँ उसके िलए आल ू तलती थी तब वह बहुत
........................... होती थी ।
एक िदन जब माला ........................... पर अकेली थी तब उसने वयं आल ूतलने का िवचार
िकया । उसने माँ को ऐसा करते हुए ........................... बार दखेा था ।
उसे ........................... था िक वह आसानी से ऐसा कर पाएगी । माला ने कड़ाही
........................... और आग पर रख दी । परंत ुआल ूको गरम कड़ाही ...........................
डालते समय उसका हाथ जल गया । माला ददर् से ........................... लगी ।
सौभाग्य से उसकी माँ कुछ दरे बाद घर आ गई और उसने माला की ........................... की ।
माँ ने माला को िफर ऐसा न ........................... को कहा । उस िदन से माला ने वयं कुछ
पकाने की कोिशश नहीं की ।
15 Please turn over this page
Marks
Question 7 A (5 marks) रेखांिकत श द के शुद्ध प को खाली जगह म िलिखए :- (क) पेड़ पर बहुत इमलीयाँ (...........................................) ह । (ख) खते म लाल-लाल तमातर (...........................................) ह । (ग) दादा ने पछूा, “ क्या तमु िमठाई खाएँगे (...........................................) ? ” (घ) हमारा (...........................................) दशे म बहुत कारखाने ह । (ङ) िवमला आँगन म पौदा (...........................................) लगाती ह ै। Question 7 B (5 marks) को क म िदए गए श द के सही प िलिखए :- (क) इस साल की ........................................... अिधक ह ै। (गरम) (ख) लड़की का झगला ........................................... ह ै। (नयापन) (ग) आज मंिदर म ........................................... पजूा होगी । (मास) (घ) गु जी बोले, “ कभी ........................................... मत करो । ” (चोर) (ङ) यायाम वा य के िलए ........................................... ह ै। (लाभ)
16 Please turn over this page
Marks
Question 8 (10 marks
हर िचत्र के िलए िदए गए श द से एक वाक्य बनाइए : -
एक िदन - समदु्र
थोड़ी दरे बाद - मछली पकड़ना
अचानक - वषार्
िफर - नाव - पानी
अ त म - बचाना
17 Please turn over this page
Marks
Question 9 (10 marks)
िन निलिखत वाक्यांश के आधार पर लगभग 100 श द का एक िनबंध िलिखए :-
- तफ़ूान की चेतावनी - पिरवार के साथ घर म - पिरवार – रात का भोजन करना - अचानक – िबजली का चला जाना - डरना
यहाँ िलिखए :- ……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
18 Please turn over this page
Marks
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….……………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
19 Please turn over this page
Marks
BLANK PAGE