Koppie d’r bij! Brain training in het voetbal

Door:

Afke van de Wouw

Sportpsycholoog & Bewegingswetenschapper

www.afkevandewouw.nl

Twitter: @afkevandewouw

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

• Wat is mentale training?

• Concentratie

• Verbeelding

• Communicatie

• Feedback

Inhoud

Mentale Sportbegeleiding

Sportpsychologie

Wetenschappelijk Mentale Begeleiding

Keuze Topsport

Relaties Persoonlijk Mentale

Training

Mentale Sportbegeleiding

• Hoeveel % van die prestatie wordt beïnvloed door mentale factoren?

• Hoeveel % van je training bestaat uit mentale training?

Denk aan een belangrijke wedstrijd:

‘Een Atleet heeft begeleiding nodig. Ten aanzien van voeding, fysiek en ook geestelijk.’ Bart Veldkamp (Schaatser, Trainer

en commentator tijdens OS Peking

2008)

‘Mentale training is niet anders dan tactische, technische en conditie training. Je traint gewoon een bepaald onderdeel van de prestatie’

Maurits Hendriks (Chef de Mission

Olympische Spelen Londen 2012

en Rio 2016)

‘Mental coaches hebben alleen invloed op labiele mensen. Ik geloof daar helemaal niet in.’

Johan Derksen in Voetbal

International (23 februari 2009)

54.20

Mentale Sportbegeleiding

Het leren en oefenen

van mentale vaardigheden

met als doel het verbeteren

van prestaties

Brain Training

Leren Concentreren

Mentale Sportbegeleiding

• Onbewust onbekwaam

• Bewust onbekwaam

• Bewust bekwaam

• Onbewust bekwaam

4-staps leerproces

Mentale Sportbegeleiding

Raoul Oudejans onderscheidt 2

type denkfouten:

– Afleiding (gedachten dwalen af)

– Verlamming door over analyse

(expliciet je bewegingen

overpeinzen)

Denkfouten

2.35

Mentale Sportbegeleiding

“Ik weet nu altijd al wat ik ga doen bij een kans.

Echt, ik ram nooit zomaar blind op doel. Zelfs niet

in een periode van droogstand.

En nog zo'n stelregel: een goede vrije trap neem

je eigenlijk met je ogen. Als je focust op een punt,

gaat er als vanzelf een stroompje van je ogen naar

je benen.“

Klaas-Jan Huntelaar in AD

Mentale Sportbegeleiding

1 = ik en mijn taak

2 = directe afleidingen

3 = is-behoort te zijn

vergelijking

4 = winnen/ verliezen

5 = consequenties van

winst/ verlies

6 = zinsvraag

Aandachtscirkels

Mentale Sportbegeleiding

“When trying to cope with pressure the first thing to do is

to try and blank everything else out and just play.

If you can concentrate on

your own game and think

about what you need to do,

you won’t be thinking

about the game as much.”

Wayne Rooney

Mentale Sportbegeleiding

Breed Smal

Extern Publiek

Hele veld

(overzicht)

Bal

Richting van pass

Intern Planning

Eigen gevoelens

Idee/ gedachte

Lichaam

Aandachtsstijlen

Mentale Sportbegeleiding

Extern Geluid

Publiek

Condities (weer, speelveld)

Teamgenoten

Scheidsrechter

Intern Denken aan het verleden

Denken aan de toekomst

Vermoeidheid, angst en pijn

Gebrek aan zelfvertrouwen

Afleiders

Mentale Sportbegeleiding

Awareness test

Mentale Sportbegeleiding

1. Waar zit ik met mijn concentratie?

(Bewustwording)

2. Stoppen (zodra een nieuwe fase aanbreekt)

3. Uitblazen

4. Bedenken wat en waar je met de volgende

bal/actie naar toe wil (Refocus)

5. In gedachten die bal/actie doornemen

(Visualiseren)

In concentratie

Verbeeld en Heers

Mentale Sportbegeleiding

• Beter gaat presteren

• Meer zelfvertrouwen krijgt

• Meer ontspannen bent

• Beter gefocussed bent

Als er een training zou zijn waardoor je

Zou je dat dan regelmatig gaan doen?

Mentale Sportbegeleiding

Peter van Vossen, destijds assistent-trainer, zei tegen mij:

‘Denk de avond voor de wedstrijd in bed na over wat je de volgende dag gaat doen als je in een bepaalde situatie terecht komt.’ Die raad heb ik sinds kort opgevolgd en het helpt. Neem het duel tegen Roda JC. Ik had een dag eerder al bedacht hoe ik naar binnen zou kappen, kaatsen met de spits en scoren in de verre hoek. Ik maakte precies zo’n goal. Het was een déjà vu.

Dries Mertens

Mentale Sportbegeleiding

• “I always like to picture the game the night before: I’ll ask the kitman what kit we’re wearing, so I can visualise it. It’s something I’ve always done, from when I was a young boy. It helps to train your mind to situations that might happen the following day. I think about it as I’m lying in bed. What will I do if the ball gets crossed in the box this way? What movement will I have to make to get on the end of it? Just different things that might make you one per cent sharper.”

Wayne Rooney

Mentale Sportbegeleiding

• Een voorstelling maken van gewenste situaties (wedstrijd en/of training)

• Met zoveel mogelijk zintuigen

• Liefst na ontspanning en regelmatig

• Op een positieve manier

• Simpel beginnen en dan opbouwen

Wat is verbeelding?

Mentale Sportbegeleiding

• Je bereid je voor op ´wat als´ scenario´s

• Je weet beter en sneller wat je moet doen in beslissende situaties

• Je voorprogrammeert je lichaam en hoofd

• Aandacht focussen

• Je slijpt bewegingen in

• Je maakt een olifantenpaadje in je hoofd

• Voor je hersenen maakt het geen verschil of je het echt doet of in gedachten

Hoe werkt het?

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

De hersenen reageren

bijna hetzelfde op wat je

ziet en denkt

Mentale Sportbegeleiding

Floris Evers

Mentale Sportbegeleiding

• Ontspanning

• Verbeelding vaardigheden

• Verbeelding wedstrijden (2.35)

• Powerflow

• Verbeelding Teambuilding

• Affirmaties

Presteren

Communicatie

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

• 7% woorden

• 38% tonaliteit

• 55% fysiologie

Communicatie

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

• Zenuwstelsel kan geen ontkenning vasthouden

• Woordgebruik

• Duidelijke coaching in handelen

• De kaart is niet het gebied

Woorden…

Mentale Sportbegeleiding

‘Het gaat om duidelijke taal spreken. Tijdens het

coachen van spelers moet men het niet meer

hebben over ‘initiatief nemen’ of ‘anticiperen’ ,

want dat zegt de speler niets. Je kunt

vervolgens spelers niet verantwoordelijk

maken voor ‘anticiperen’. Die abstracte zaken

kun je concreet maken in handelingen. Wat

dóet een speler die jij initiatiefrijk noemt?’ Leon Vlemmings

Mentale Sportbegeleiding

• Mensen houden van andere mensen die zijn

zoals ze zelf zijn.

• Rapport tot stand brengen door:

– spiegelen (van)

– afstemmen (op)

Rapport

Mentale Sportbegeleiding

Rapport

Mentale Sportbegeleiding

Rapport

Mentale Sportbegeleiding

• Vergelijk het resultaat met de bedoeling,

en vraag je af wat je (of je renner) kan

leren van het gebeurde.

• Terugkoppelen wat je hebt geobserveerd

en daar waar mogelijk suggesties geven

hoe het ook anders kan.

Feedback = Terugkoppeling

Mentale Sportbegeleiding

• Beoordeling

• Uiting van ongenoegen

• Aangeven van gebreken.

Feedback ≠ Kritiek

Mentale Sportbegeleiding

• Mislukking bestaat niet, alleen feedback

• Timing

• Onderling

• Hoeveelheid

• Aanspreken op gedrag, bekrachtigen op persoon

• Duidelijke feedback op handelen

• Privé

• Sandwich feedback

Feedback

Mentale Sportbegeleiding

Wat ik vind dat je

specifiek goed doet…

én

Wat je mogelijk zou kunnen verbeteren

Over het algeheel genomen vind ik

het

…. (iets positiefs)……

Mentale Sportbegeleiding

Het kan ook anders…

Voor meer info:

afkevandewouw.nl

sportsimagery.nl

facebook.com/avdwsportspsychology

info@afkevandewouw.nl

@afkevandewouw