บทท 6 ตนทนการผลตและการวเคราะหตนทนการผลต

อาจารยปตพฒน นตยกมลพนธ

หวขอทศกษา • 1. ตนทนการผลต • 2. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะสน • 3. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะยาว • 4. การประหยดและไมประหยดตอขนาด • 5. ความยดหยนของตนทนการผลต

1. ตนทนการผลต ตนทนการผลต (Cost of Production) คอคาใชจายตางๆ ทงทเปนตวเงนและไมใชตวเงน ทผผลตจายออกไปเพอใหไดมาซงสนคาหรอบรการทตองการ ประเภทของตนทน (1) แนวคดตนทนทางบญช คอตนทนหรอคาใชจายทจายออกไปจรงเปนตวเงน - ตนทนทางตรง (Direct Cost) คอตนทนทสามารถแบงแยกไดวาใชในการผลตสนคาชนดใด - ตนทนทางออม (Indirect Cost) คอตนทนรวม ไมสามารถบอกไดวาใชในการผลตสนคาชนดใด

1. ตนทนการผลต (2) แนวคดตนทนทางทางเศรษฐศาสตร คอตนทนรวมทเกดขนทงตนทนชดแจงและตนทนไมชดแจง (ตนทนทางบญช + ตนทนคาเสยโอกาส) - ตนทนชดแจง (Explicit Cost) คอคาใชจายทไดจายออกไปจรงๆเชนคาวตถดบ คาแรง ดอกเบยเงนก - ตนทนไมชดแจง (Implicit Cost) คอคาใชจายทไมไดจายจรง แตจดวาเปนสวนหนงของการผลต เชน เจาของกจการเอาทดน สงกอสรางและแรงงานของตวเองมาใชในการผลตสนคา โดยไมไดจายคาเชาใหกบตวเอง (นนคอคาเสยโอกาสนนเอง) - ตนทนคาเสยโอกาส (Opportunity Cost) คอ ผลประโยชนหรอมลคาสงสดทตองเสยไปเมอมการตดสนใจเลอกทางใดทางหนง

1. ตนทนการผลต (3) ตนทนเอกชนและตนทนทางสงคม - ตนทนเอกชน (Private Cost) คอคาใชจายทงหมดทเกดจากการผลตสนคา ซงมทงตนทนชดแจงและไมชดแจง หรอกคอ ตนทนทางเศรษฐศาสตร ซงตนทนดงกลาวเปนตนทนทเกดภายในกจการ จงอาจเรยกไดวาเปน ตนทนภายใน (Internal Cost) - ตนทนสงคม (Social Cost) คอตนทนทเปนผลมาจากการผลตนนๆ แตผรบภาระจะเปนบคคลอนทไมเกยวกบการผลต เชน ควนเสยจากโรงงาน ท าใหประชาชนไดรบสารพษ ตองเสยคาใชจายรกษา หรอตนทนภายนอก (External Cost) ดงนนตนทนทางสงคมจะรวมทงตนทนภายในรวมกบตนทนภายนอก

1. ตนทนการผลต Social Cost

External Cost Internal Cost

Private Cost

Explicit Cost Implicit Cost

Opportunity Cost

1. ตนทนการผลต (4) ตนทนสวนเพมและตนทนจม - ตนทนสวนเพม (Incremental Cost) คอตนทนทเพมขนเมอธรกจไดมการเพมจ านวนการผลตมากขน อาทคาวตถดบ คาจาง คาสาธารณปโภค - ตนทนจม (Sunk Cost) คอตนทนทเราจายไปแลวในอดต และไมวาปจจบนหรออนาคตเหตการณจะเปลยนไปอยางไร กไมสามารถเรยกตนทนสวนนนคนมาได อาทคาเสอมราคาของโรงงาน เครองจกรและอปกรณ

1. ตนทนการผลต ปจจยทมอทธผลตอตนทนในธรกจ (1) เทคโนโลยการผลต (2) ปรมาณการผลตในแตละครง (3) ราคาของปจจยการผลต (4) ขนาดของโรงงานผลต (5) ประสทธภาพการผลต

2. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะสน ตนทนการผลตระยะสน (Short – Run Cost) หมายถง คาใชจายตางๆ ทเกดขนจากการผลตระยะสนผผลตไม สามารถเปลยนแปลงจ านวนปจจยการผลตบางชนดได (มปจจยบางชนดเปนปจจยคงท) ประกอบดวยตนทนตางๆ ดงน (1) ตนทนรวม (Total Cost : TC) หมายถง ตนทนทประกอบดวยตนทนคงทรวมและตนทนผนแปรรวม

TC = TFC + TVC (2) ตนทนคงทรวม (Total Fixed Cost : TFC) หมายถง ตนทนทไมเปลยนแปลงไปตามปรมาณการผลต (ผลตมาก ผลตนอยหรอไมผลตกตองจาย เปนคาตอบแทนแกปจจยคงทไดแก คาทดน คาเครองจกร)

2. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะสน (3) ตนทนผนแปรรวม (Total Variable Cost : TVC) หมายถง ตนทนทเปลยนแปลงไปตามปรมาณการผลต (ผลตมากตนทนผนแปรจะมาก แตถาไมผลตเลยตนทนผนแปรจะเทากบศนยไดแก คาจางแรงงาน คาวตถดบ คาวสดสนเปลอง) (4) ตนทนรวมเฉลย (Average Total Cost : ATC or AC) หมายถงตนทนรวมเฉลยตอหนงหนวยของผลผลต

ATC = 𝑻𝑪

𝑸 = AFC + AVC

Q = ปรมาณผลผลต

2. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะสน (5) ตนทนคงทเฉลย (Average Fixed Cost : AFC) หมายถงตนทนคงทเฉลยตอหนงหนวยของผลผลต

AFC = 𝑻𝑭𝑪

𝑸

AFC จะมคาลดลงเรอยๆ เมอปรมาณผลผลตเพมขน (6) ตนทนผนแปรเฉลย (Average Variable Cost : AVC) หมายถงตนทนผนแปรเฉลยตอหนงหนวยของผลผลต

AVC = 𝑻𝑽𝑪

𝑸

2. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะสน (7) ตนทนสวนเพมหรอตนทนหนวยสดทาย (Marginal Cost : MC) หมายถง ตนทนทเปลยนแปลงจากปรมาณการผลตทเพมขนหนงหนวย

MC = ∆𝑻𝑪

∆𝑸 =

∆𝑻𝑭𝑪

∆𝑸 +

∆𝑻𝑽𝑪

∆𝑸 เมอ Q เพมมากกวา 1 หนวย

MC = TCn – TCn-1 เมอ Q เพมทละ 1 หนวย

Q TFC TVC TC AFC AVC AC MC

0 100 - 100 - - - -

100 100 20 120 1.00 0.20 1.20 0.20

200 100 30 130 0.50 0.15 0.65 0.10

300 100 35 135 0.33 0.12 0.45 0.05

400 100 37.5 137.5 0.25 0.09 0.34 0.03

500 100 55 155 0.20 0.11 0.31 0.19

600 100 80 180 0.16 0.13 0.29 0.25

700 100 120 220 0.14 0.17 0.31 0.40

800 100 180 280 0.12 0.23 0.35 0.60

900 100 260 360 0.11 0.29 0.40 0.80

1,000 100 360 460 0.10 0.36 0.46 1.00

2. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะสน จากตาราง ผลผลตและตนทนการผลต

Cost

Q 0

TFC

TVC

TC

600

A

100

2. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะสน จากตาราง ผลผลตและตนทนการผลต Cost per Unit

Q 0 AFC

AVC

MC

600

AC

400

2. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะสน ขอสงเกต MC จะลากผานจดต าทสดของเสน AC และ AVC เสมอ เมอ MC ˂ AC, AVC แลว AC, AVC จะมคาลดลง เมอ MC ˃ AC, AVC แลว AC, AVC จะมคาเพมขน AFC จะมคาลดลงเรอยๆ แตไมเทากบ 0

3. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะยาว ตนทนการผลตระยะยาว (Long – Run Cost) หมายถง คาใชจายตางๆ ทเกดขนจากการผลตในระยะยาวผผลตสามารถเปลยนแปลงจ านวนปจจยการผลตทกชนดได (มเฉพาะปจจยการผลตผนแปร) ประกอบดวยตนทนตางๆ ดงน (1) ตนทนรวมระยะยาว (Long – Run Total Cost : LTC) จะเทากบตนทนผนแปรในระยะยาว เพราะในการผลตในระยะยาวมแตปจจยการผลตผนแปรเทานน (2) ตนทนเฉลยระยะยาว (Long – Run Average Cost : LAC)

LAC = 𝑳𝑻𝑪

𝑸

3. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะยาว (3) ตนทนสวนเพมระยะยาว (Long – Run Marginal Cost : LMC) หมายถง ตนทนทเปลยนแปลงจากปรมาณการผลตทเพมขน 1 หนวย

LMC = ∆𝑳𝑻𝑪

∆𝑸 เมอ Q เพมมากกวา 1 หนวย

LMC = LTCn – LTCn-1 เมอ Q เพมทละ 1 หนวย

3. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะยาว Cost

Q 0

LTC

A

STC1 STC2 STC3 STC4

B C

D

เสนตนทนรวมระยะยาว

3. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะยาว

Q 0

เสนตนทนเฉลยระยะยาว

LAC SAC1

SAC2 SAC3 SAC4

SAC5

Q1 Q2 Q3 Q4 Q5

A B

C D E

Cost

3. การวเคราะหตนทนการผลตในระยะยาว

Q 0

เสนตนทนสวนเพมระยะยาว LMC

LAC

Cost

4. การประหยดและไมประหยดตอขนาด การประหยดตอขนาดจากการขยายการผลต (Economies of Scale) หมายถงการทธรกจขยายขนาดโดยเพมแรงงานและทนในสดสวนเดยวกนแลวสงผลใหตนทนเฉลยในระยะยาวลดลง หรอผลผลตเพมขนในสดสวนทมากกวาปจจยการผลตทเพมหรออยในชวงผลไดตอขนาดเพมขน (Increasing Return to Scale)

LAC

C

Q 0

4. การประหยดและไมประหยดตอขนาด สาเหตของการประหยดตอขนาดจากการขยายการผลต (1) การประหยดทางดานแรงงาน (Labor economies) (2) การประหยดทางดานการจดการ (Managerial economies) (3) การประหยดทางดานการตลาด (Marketing economies) (4) การประหยดทางดานการเงน (Financial economies)

4. การประหยดและไมประหยดตอขนาด การไมประหยดตอขนาดจากการขยายการผลต (Diseconomies of Scale) หมายถงการทธรกจขยายขนาดโดยเพมแรงงานและทนในสดสวนเดยวกนแลวสงผลใหตนทนเฉลยในระยะยาวเพมขน หรอผลผลตเพมขนในสดสวนทนอยลงหรออยในชวงผลไดตอขนาดลดลง (Decreasing Return to Scale)

LAC

C

Q 0

4. การประหยดและไมประหยดตอขนาด การประหยดจากขอบเขต (Economies of Scope) หมายถงการทกจการสามารถผลตสนคาและบรการไดมากกวา 1 ชนดขนไป โดยใชตนทนต ากวาการผลตสนคาและบรการแตละชนด

TC(Q1 ,Q2) ˂ TC(Q1 ,0) + TC(0 ,Q2) นอกจากนการผลตบางอยางท าใหกจการมผลพลอยได (by products) อาทการผลตกาแฟ มผลพลอยไดคอกากกาแฟ สามารถน าไปขายได ซงท าใหตนทนเฉลยลดลง

4. การประหยดและไมประหยดตอขนาด เสนการเรยนร (Learning Curve) เปนเสนทอธบายถงเมอกจการผลตสนคาและบรการเพมขน ท าใหผผลตเกดกระบวนการเรยนร จนมความช านาญ ท าใหผลผลตตอหนวยเพมขน และตนทนเฉลยลดลง

Cost

Q 0

LACt LACt+1

Qt Qt+1

C1t

C2t+1 C1t+1

A

B C

4. การประหยดและไมประหยดตอขนาด

Cost

Q 0

Learning Curve

20 40

500

200 400

10

A B

C

5. ความยดหยนของตนทนการผลต ความยดหยนของตนทนการผลต (Cost Elasticity : 𝜺𝒄) คอคาทแสดงอตราสวนเปอรเซนตการเปลยนแปลงของตนทนการผลตรวม (TC) ตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของผลผลต (Q)

𝜺𝒄 = %∆𝑻𝑪

%∆𝑸 =

∆𝑻𝑪

∆𝑸×

𝑸

𝑻𝑪

จาก MC = ∆𝑻𝑪

∆𝑸 และ AC =

𝑻𝑪

𝑸

ดงนน 𝜺𝒄 =𝑴𝑪

𝑨𝑪

5. ความยดหยนของตนทนการผลต Cost

Q 0

LTC

A

LMC LAC

Q 0

B

C

𝜀c ˃ 1 𝜀c ˂ 1

𝜀c = 1 LMC ˃ LAC LMC ˂ LAC

5. ความยดหยนของตนทนการผลต คาของความยดหยนของตนการผลตกบผลไดตอขนาดและการประหยดตอขนาด 𝜺𝒄 > 1 Decreasing Return to Scale ; Diseconomies of Scale 𝜺𝒄 = 1 Constant Return to Scale 𝜺𝒄 < 1 Increasing Return to Scale ; Economies of Scale

แบบฝกหดบทท 6 1. โรงงานผลตปลากระปองแหงหนงมตนทนคงท (TFC) เทากบ 500 บาท และมตนทนฝนแปรเฉลยตอหนวย ดงสมการ AVC = 5 + 0.1Q 1.1 จงค านวณหาตนทนผนแปรรวม (TVC) และตนทนรวม (TC) และตนทนเฉลย (AC) ในกรณผลตปลากระปองจ านวน 50 กระปอง 1.2 ถาตองการผลตปลากระปองจ านวน 60 กระปอง จงหาตนทนเฉลย (AC) 2. จงเตมชองวางในตารางใหถกตองครบถวน พรอมวาดภาพประกอบ

Q TFC TVC TC AFC AVC AC MC

0 60 0

10 60 20

20 60 30

30 60 45

40 60 80

50 60 135