14/03/2008 1

De kracht van kleur

Jan Callebaut

14 maart 2008

14/03/2008 2

“Colours, like features, follow the changes of the emotions”

Pablo Picasso (1881-1973)

14/03/2008 3

Binnen deze holistische werkelijkheid:

hoe is kleur een relatie-instrument?

14/03/2008 4

W.O. I gebeurde in zwart/wit

Samenhangend wereldbeeld

Kleur: isoleert detailsmaakt de wereld genuanceerd!

14/03/2008 5

Wat is kleur?

Meer dan stralingsenergie

Het is wat we herkennen en erkennen

Bewust en onbewust

14/03/2008 6

De taal van kleur

contextueel!

Rood Licht Rode Nagellak

14/03/2008 7

De naam van een kleur

Cf. Roland Barthes

De naam van een kleur wordt een belofte van plezier

Vb. Perzisch rood

14/03/2008 8

Hoe zien mensen kleur?

14/03/2008 9

Kleur moet gezien worden, anders bestaat ze niet

Dan: gedecodeerd door de hersenen

Via: kennis, geheugen en verbeelding

14/03/2008 10

Trompe l’oeil

is in feite Trompe le cerveau

vb. stok in water

“Cultuur won van Natuur”

14/03/2008 11

Kleur wordt gemaakt door de maatschappij.

Ze hebben een historische, sociale, culturele en symbolische betekenis.

14/03/2008 12

Goethe

Romantische visie

Blauw = verstand+

rust

Rood = verbeelding+

feestelijk

14/03/2008 13

“The art of colour”

Relatie muziek & kleur (Pythagoras/Itten)

Geel: kleur van de Chinese keizers

“Zonen van het licht”

14/03/2008 14

De historische functie van kleur

Groen = vergif arseen

Blauw = goedkope kleurstof“blue collar”

Rood/Purper = duur

Dus niet gelijk in alle culturen

14/03/2008 15

De politieke functie van kleur

Oranje = protestantisme

Groen = Catholicisme

Islam = sinds 1945 in alle vlaggen van de Arabische liga

14/03/2008 16

Kleur preferenties

In West Europa + USA : blauw

Kinderen : rood tot 10 jaar

In Japan : rood – zwart - wit

14/03/2008 17

38% blauw20% rood12% groen8% zwart5% roze5% geel3% wit3% paars2% goud2% bruin1% grijs-- zilver-- oranje

Enquête bij 1888 vrouwen en mannen in alle leeftijdsgroepen

14/03/2008 18

De donkere kant van het protestantisme

Zwart – grijs – wit

Levende kleuren zoals rood en geelVERBODEN!

Cf. Calvijn – Zwingli – “De Vestitu”

14/03/2008 19

Design & kleur

Een zeer jong verhaal

14/03/2008 20

Auto’s (in 2003 in Frankrijk)

Rood = Gevaarlijke chauffeur

Zwart = Ernstig

Groen = Jeugd

Bruin, oranje = Slechte smaak

Grijs, blauw = elegantie

14/03/2008 21

14/03/2008 22

In hoeverre is kleur een “vrije keuze”?

14/03/2008 23

14/03/2008 24

19651965

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

%

min het gemiddelde

Kleuren zomermode

% subtracted from average; vs fair share% subtracted from average; vs fair share

14/03/2008 25

Korte terugblik op de jaren ‘60 (begin jaren ‘70)

De jaren ’60/ begin van de jaren ‘70 was een piekperiode, met zeer weinig angst en heel veel vertrouwen:

• Eindeloos vertrouwen, optimisme Ondersteund door een hausse in economisch welzijn, grote weelde.

• Grenzen verleggen, veel experimenteren• Vrijheid, antiautoriteit• Ten volle van het leven genieten• Zelfexpressie• Gelijkheid tussen mannen en vrouwen• Delen, gemeenschappelijkheid

de Flower Power periode, de Hippie generatie, Woodstock...

14/03/2008 26

Covers of ‘Der Spiegel’Covers of ‘Der Spiegel’

SixtiesSixties

14/03/2008 27

19801980

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

% min het gemiddelde

Kleuren zomermode

% subtracted from average; vs fair share% subtracted from average; vs fair share

14/03/2008 28

Covers of ‘Der Spiegel’Covers of ‘Der Spiegel’

Eighties

14/03/2008 29

• Nadruk op imago, status, cosmetische waarden - of immaterieel spiritualisme

• Hoge graad van individualisme en narcisme • Stijgende agressie en vervreemding• Minimalisme en functionalisme (om angst te

onderdrukken/totaal in controle te voelen).• Zeer gezondheidsbewust, strikte controle:

Afwijzing/uitsluiting van plezier, bijna zelf zelfpijniging• Succes van light & dieet producten, vegetarisch, bio

voedsel…Geruststelling door medische en schoonheidsautoriteitenZeer rationeel en analytisch over de inhoud

• Stijging van functionele gebruiksgoederen

Het tijdperk van de Yuppies, de ‘groenen’...

Jaren ‘80 (+ begin jaren ‘90)

14/03/2008 30

19901990

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

% min het gemiddelde

Kleuren zomermode

% subtracted from average; vs fair share% subtracted from average; vs fair share

14/03/2008 31

2004 - Summerdress colours

rood30%

blauw15%

groen13%

wit13%

geel8%

bruin6%

oranje6%

zwart5%

violet4%

grijs0%

rood blauw groen wit geel bruin oranje zwart violet grijs

14/03/2008 32

Geleidelijke vermindering van angst en heropleving vertrouwen :

•Vertrouwen in het leven nu/de nabije toekomst komt terug, optimisme stijgt weer

•Dalend belang van normen en autoriteit - meer zelfvertrouwen en zelfbewustzijn

•Opnieuw durven, experimenteren – minder behoefte aan ontsnappen

•Meer aandacht voor genot opnieuw, minder restrictief (gezondheid)

•Nog steeds individualisme maar meer constructief en expressief, energiek en assertief, naar zelfrealisatie toe.

Constructieve mentaliteit

Orange = plezier

Hedonisme

14/03/2008 34

ImpulsiviteitViering

SpontaanZorgeloosVrolijkheid

Geniet van het levenPlezierBevrijdLevend

Purple = power

VerwezenlijkingenLeider

AuthoriteitBelangrijk voelen

ExclusiviteitRijk

Zelfvertrouwen door te pronkenRespect

TrotsDominantie

StatusWinnaar

Top van de hierarchieSuccesvolGlamourPremiumPrestatie

Groen = zelfbewustheid

IdentiteitOnafhankelijkheid

DistinctieUniek

DifferentiatieEgo-expansieGoedkeuringBeloon jezelfZelfrespect

Zich superieur voelen omwille van zelfvertrouwen eerder dan

van machtsvertoon

Zwart = controle

ConservatiefDisciplineZekerheid

Vermijd confrontatieRationaliteit

Volg routinesInnerlijke sterkte

TerughoudendheidGematigd

SuperviserenGedraag je cool & kalm

LimietBeheers een vaardigheid

Emoties inhouden

Blauw = veilig

HechtheidLoyauteit

Innerlijke rustVerzorgd worden

Ondersteund, begeleidRelaxatie

Stabiliteit, balansTerugtrekking

GenotzuchtRust, kalmte

DevotieAfhankelijkheid van anderen

EenvoudToevlucht

Troost zoekenZelfbeloning

VredigBescherming, veiligheid

Zonder zorgen

Bruin = het gemoedelijke

SamenhorigheidTroost & vertrouwdheid gevonden in de groep

VerzorgenVertrouwenVerwennen

Harmonie in groepZorgen voor anderen

Geaccepteerd en ondersteund door geliefden

Normen & regels van de groeprespecterenAangenaamErbij horen

TraditieLoyauteit & devotie

Geel = het sociale

Genot, plezier met mensen die ik toevallig tegenkom

Goedkeuring (leuke activiteiten)Gezellig

SympathieOpen naar de wereld & emotioneel

EmpathieDelen

Graag nieuwe mensen ontmoetenPartnershipVriendelijk

WarmteGemakkelijk in de omgang

Welzijn

Rood = vitaliteit

14/03/2008 69

Gisteren op TELETEKST :

• Voetbalteams die in een rode uitrusting spelen winnen

vaker"

Britse universiteiten van Durham en Plymouth.

Rode outfits hebben wel degelijk een invloed op de resultaten", luidt het. "Rood staat voor mannelijke agressiviteit en de nood om zich te tonen."

AttractieExploratie/ ontdekking

InspiratieLevendigheid

LerenPassie

OpwindingBevrijden van spanningen

ExtravertVerfrist

Zelf-expressieStimuleren

VrijheidStimulerend

Innovatie aanmoedigenEigen grenzen in vraag stellen

Open voor ervaringen